Quá trình nhân lên của virut trong tế bào cảm thụ

Quá trình nhân lên của virut trong tế bào cảm
thụ:
Quá trình nhân lên của virut bắt đầu từ khi virut hấp
phụ lên bề mặt của tế
bào cho đến lúc virut trưởng thành chui ra khỏi tế
bào. Quá trình này chia làm 5 giai
đoạn:
- Giai đoạn virut hấp phụ lên bề mặt tế bào: Quá
trình này được quyết định
bởi mối tương tác giữa thụ thể của virut với thụ thể
của tế bào. Sự hấp phụ chỉ xảy
ra khi thụ thể của virut và tế bào hoàn toàn ăn khớp
với nhau. Đây chính là lý do tại
sao mỗi loại virut chỉ có thể hấp phụ và gây nhiễm
cho một loại tế bào nhất định.
- Giai đoạn virut xâm nhập vào tế bào: virut có thể
xâm nhập vào tế bào theo
các cơ chế sau:
+ Các tế bào tự mọc ra các chân giả bao vây lấy virut
rồi khép lại, đưa virut
vào bên trong tế bào theo kiểu amip bắt mồi, người ta
gọi hiện tượng này là ẩm bào
hoặc nhờ vỏ capxit co bóp, bơm axit nucleic qua
màng tế bào, xâm nhập vào tế bào
cảm thụ. Sau khi virut vào tế bào, nhờ tế bào tiết ra
enzim decapsidaza để cởi vỏ
capxit, từ đó axit nucleic được giải phóng.
+ Đối với thực khuẩn thể: sau khi đuôi của thực
khuẩn thể hấp phụ lên bề
mặt tế bào, chúng tiết ra chất lyzozim làm tan màng
tế bào vi khuẩn, sau đó dưới tác

dụng của enzim Adenozin triphotphataza đuôi của
thực khuẩn thể co lại và trụ đuôi
8
chọc thủng màng nguyên sinh chất của tế bào, axit
nucleic được bơm vào trong tế
bào theo ống trụ, còn phần vỏ protein thì nằm bên
ngoài màng tế bào.
-Giai đoạn tổng hợp các thành phần của virut: Ngay
sau khi virut xâm nhập
vào tế bào chủ, toàn bộ quá trình sinh tổng hợp của tế
bào chủ bị đình chỉ và thay
vào đó là quá trình sinh tổng hợp các thành phần của
virut dưới sự chỉ huy của mật
mã thông tin di truyền của virut.
+ Đối với virut có axit nucleic là ADN hai sợi thì từ
khuôn ADN của virut sẽ
tổng hợp mARN, phục vụ cho việc tổng hợp ADN
polymeraza và ADN mới. Từ
ADN mới được tổng hợp, mARN được tổng hợp để
tạo thành protein capxit và các
thành phần cấu trúc khác của virut.
+ Đối với virut có axit nucleic là ARN một sợi dương
thì ARN của virut
đồng thời là mARN để tổng hợp nên ARN
polymeraza và ARN mới của virut,
mARN này cũng dùng để tổng hợp nên capxit của
virut.
+ Đối với virut có axit nucleic là ARN nhưng có
enzim sao chép ngược:
enzim sao chép ngược là ADN polymeraza phụ thuộc

vào ARN hay còn gọi là
Reverse transcriptaza (RT). Từ ARN của virut tổng
hợp nên ADN trung gian, ADN
này tích hợp vào nhiễm sắc thể của tế bào chủ. ADN
trung gian là khuôn mẫu để
tổng hợp nên ARN của virut và đây cũng là mARN
để tổng hợp nên các thành phần
cấu trúc khác của virut.
- Giai đoạn lắp ráp các thành phần của virut: Giai
đoạn này thường xảy ra ở
gần màng tế bào, axit nucleic và protein được tổng
hợp ở các nơi khác nhau trong tế
bào sẽ chuyển dịch lại gần để kết hợp với nhau thành
virut hoàn chỉnh.
- Giai đoạn giải phóng các hạt virut ra khỏi tế bào:
Virut có thể phá vỡ thành
tế bào sau vài giờ tới vài ngày tuỳ chu kỳ nhân lên
của từng loại virut. Quá trình phá
vỡ có thể theo nhiều cơ chế khác nhau:
+ Dưới tác dụng của enzim, màng tế bào bị phá vỡ
hoàn toàn và tất cả virut
ồ ạt chui ra khỏi tế bào để tiếp tục xâm nhập vào tế
bào khác.