CHUẨN BỊ TÂM LÝ CHO VẬN ĐỘNG VIÊN MÔN BI SẮT (PETANQUE) Ở GIẢI VÔ ĐỊCH QUỐC GIA NĂM 2022

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TDTT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÀI TIỂU LUẬN MÔN TÂM LÝ
CHỦ ĐỀ: CHUẨN BỊ TÂM LÝ CHO VẬN ĐỘNG
VIÊN MÔN BI SẮT (PETANQUE) Ở GIẢI VÔ ĐỊCH
QUỐC GIA NĂM 2022

Giảng viên: PGS.TS. Trần Hồng Quang
Học viên: Phạm Tấn Kiệt
Lớp: Cao học khóa 25 (Lớp B)
Đơn vị cơng tác: Trung tâm HLTTQG Cần Thơ

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2022


-1BÀI LÀM:
1) Giới thiệu về môn Bi sắt (petanque) và Luật thi đấu:
 Giới thiệu môn Bi sắt:
Giới thiệu môn Bi sắt: Bi sắt (tên gọi quốc tế là pétanque) được ghi nhận đã
xuất hiện từ năm 9000 trước Công nguyên khi một bộ viên bi bằng đá và viên đích
được tìm thấy ở Thổ Nhĩ Kỳ. Một bộ khác cũng được tìm thấy trong một ngơi mộ
cổ Ai Cập 7000 năm trước Công nguyên. Vào thế kỷ XVII, giới thương lưu Pháp
phổ biến môn thể thao này thành của họ và vua Louis XVI đã đưa ra luật chơi môn
này với 14 điểm. Thời Napoleon, quân Pháp đã sử dụng đạn pháo để chơi bi sắt.
Bi sắt hiện đại ra đời vào năm 1907 tại Ciotat, Vùng Provence miền Nam
nước Pháp. Sau đó mơn thể thao này lan rộng đến các nước Tây Âu cũng như tất
cả thuộc địa của Pháp tại Châu Phi, nam Thái Bình Dương. Trong hơn một thập kỷ
qua, ở một số nước Đông Âu, ở các nước Đông Âu và châu Á đặc biệt là Thái Lan,
Việt Nam, Campuchia, Lào, Nhật Bản, Singapo, có nhiều người chơi môn này.
 Luật thi đấu Bi sắt:
Bi sắt thường được tổ chức trên ba loại sân khác nhau: gồm sân đất nện, sân

đất nện có rải đá dăm và sân đất nện rải đá dăm và đá 1x2 (loại sân thi đấu khó
nhất). Bi sắt gồm các nội dung thi đấu chính: Đơn, Đơi, Bộ ba, Bắn kỹ thuật, Bo kỹ
thuật, Đồng đội (ngồi ra cịn phân theo giới tính nam, nữ, hỗn hợp). Trọng lượng
viên bi sắt từ 650g-750g, có đường kính từ 7,05cm-7,50cm. Luật chơi cơ bản:
- Sau khi bốc thăm, một đội (hoặc một đối thủ) sẽ được cầm viên bi điểm
nhỏ ném trước, người chơi phải đứng trong một vịng trịn có đường kính từ 35cm50cm, vịng trịn này phải nằm cách đường biên cuối sân và biên ngang 1m.
- Bi điểm được xem là hợp lệ khi nằm cách xa vòng tròn từ 6-10m và cách
hai biên dọc 1m. Sau khi đối thủ ném viên bi điểm về phía trước, VĐV cịn lại có
nhiệm vụ đầu tiên là bo (hay cịn gọi là lăn) viên bi của mình sao cho gần viên bi
điểm.
- Khi bo viên bi gần bi điểm nhất, người đó được xem là tạm thắng đối
phương. Người cịn lại có nhiệm vụ là bắn viên bi (thường sử dụng tư thế đứng)
của đối phương đi nơi khác. Mỗi người được phát ba viên bi (nội dung Đơn, Đôi)


-2hoặc hai viên Bi (nội dung Bộ ba) để bo hoặc bắn. Nếu đã ném đi hết tất cả viên bi
thì ai có viên bi gần với bi điểm nhất được công nhận thắng điểm.
 Bi sắt là môn thể thao mang tính chính xác. Yếu tố kỹ thuật, chiến thuật
và tâm lý quyết định đến thành tích. Trong đó, tâm lý giữ vai trò quan trọng, giúp
phát huy kỹ thuật và chiến thuật thi đấu. Nhiều VĐV có kỹ thuật rất tốt trong tập
luyện nhưng lại thất bại trong những ván đấu quan trọng vì tâm lý khơng ổn định.
Vì vậy vấn đề chuẩn bị tâm lý cho VĐV Bi sắt trước mỗi giải đấu, đặc biệt đối với
Giải Vô địch quốc gia (tập trung nhiều đối thủ mạnh) thì là điều vơ cùng cần thiết,
khơng thể xem nhẹ.
2) Mục đích và nhiệm vụ của cơng tác chuẩn bị tâm lý cho VĐV môn Bi
sắt ở Giải Vô địch Quốc gia năm 2022:
Đặc điểm cơ bản của môn Bi sắt (tên gọi quốc tế là petanque) thoạt nhìn khá
dễ chơi, dễ hiểu. Tuy nhiên, trong thi đấu các VĐV phải vận dụng tối đa khả năng
tư duy, tính tốn chiến thuật. VĐV môn Bi sắt cần dựa trên sự khéo léo, có cổ tay
dẻo và khả năng tư duy khơng gian. Ngồi ra, mơn Bi sắt đề cao tính chiến thuật,

sự điềm đạm và kiên trì. Vì vậy, VĐV môn Bi sắt phải biết suy ngẫm, tinh tế và
sống nội tâm hơn.
Mục đích chính của cơng tác chuẩn bị tâm lý cho VĐV môn Bi sắt
(petanque) ở Giải Vô địch Quốc gia năm 2022 là giáo dục huấn luyện, đào tạo về
mặt tâm lý cho VĐV, góp phần nâng cao năng lực thi đấu trên cơ sở phát triển các
phẩm chất và năng lực hoạt động tâm lý cần thiết, qua đó đạt được thành tích cao
nhất ở giải đấu bằng phương tiện tâm lý và ảnh hưởng tâm lý.
Như vậy, để đạt được mục đích đề ra tại Giải Vơ địch Quốc gia năm 2022
thì nhiệm vụ của công tác chuẩn bị tâm lý cho VĐV môn Bi sắt (petanque) như
sau:
- Trang bị cho VĐV hiểu biết và kỹ năng điều khiển của ý thức tất cả các
chức năng tâm lý để hoàn thiện kỹ năng vận động và phát triển các tố chất thể lực
chung và chuyên môn cũng như chiến thuật sử dụng kỹ thuật thi đấu.
- Giáo dục cho VĐV những phẩm chất ý thức và nỗ lực ý chí như: kiên định,
tích cực, quyết tâm, dũng cảm, quả cảm, khát vọng chiến thắng, tự tin…


-3- Làm phong phú thêm kiến thức khoa học có liên quan đến tập luyện, thi
đấu và hiểu biết vận dụng các kiến thức đó vào thực tiễn hoạt động tập luyện thi
đấu của mình.
- Nâng cao trình độ nhận thức chính trị, xã hội và nghĩa vụ trách nhiệm, qua
đó hồn thành nhân cách con người phát triển tồn diện cho VĐV.
Các nhiệm vụ trên được thực hiện dưới ba hình thức tác động sư phạm của
định hướng đó là:
- Chuẩn bị tâm lý chung cho VĐV.
- Chuẩn bị tâm lý chuyên môn.
- Chuẩn bị tâm lý thi đấu.
Giáo dục huấn luyện đào tạo phẩm chất năng lực tâm lý cho VĐV là một
mắt xích quan trọng của quá trình huấn luyện đào tạo VĐV mơn Bi sắt. Nó ln
ln thống nhất và có liên quan cũng như tác động tương hỗ với các nhiệm vụ

huấn luyện kỹ thuật thể lực và huấn luyện thi đấu.
 Chuẩn bị tâm lý chung cho VĐV môn Bi sắt:
Chuẩn bị tâm lý chung cho VĐV mơn Bi sắt là q trình phát triển và hoàn
thiện những biểu hiện tâm lý đặc thù có ý nghĩa đối với tâm lý hoạt động chun
mơn của VĐV. Những đặc điểm đó là:
- Có những biểu hiện tâm lý chung được phát triển và hoàn thiện do ảnh
hưởng của toàn bộ vốn sống của VĐV, trong đó bao gồm các điều kiện hoạt động
vận động tích cực của họ như: hoạt tính của tư duy, sự sâu sắc về tri giác, cảm
xúc… cũng như phẩm chất ý chí, tính sáng tạo…
- Là yếu tố cơ sở để biểu hiện tâm lý chuyên môn của VĐV trong điều kiện
tập luyện môn Bi sắt.
- Chuẩn bị tâm lý chung cho VĐV mơn Bi sắt mang tính chất tổng hợp. Nó
cần thiết cho VĐV có trình độ huấn luyện khác nhau. Đặc biệt chính là có ý nghĩa
đối với VĐV có trình độ huấn luyện cao.
Phương pháp cơ bản để chuẩn bị tâm lý chung cho VĐV môn Bi sắt như
sau:


-4- Xây dựng bài tập tâm lý: các bài tập tâm lý là phương tiện chủ yếu để huấn
luyện tâm lý chung cho VĐV môn Bi sắt. Các bài tập tâm lý là quá trình lặp đi lặp
lại nhiều lần hành động vận động dưới dạng các nhiệm vụ khác nhau với mục đích
nâng cao hoạt tính của các biểu hiện tâm lý cần thiết cho VĐV.
- Tạo ra một hệ thống các bài tập tâm lý để phát triển và củng cố các biểu
hiện chuyên môn về hoạt động nhận thức của VĐV môn Bi sắt cho phù hợp với xu
hướng mục đích của q trình huấn luyện.
 Chuẩn bị tâm lý chuyên môn cho VĐV môn Bi sắt:
Huấn luyện tâm lý chuyên môn cho VĐV môn Bi sắt là một hệ thống các
biện pháp nhằm duy trì ở mức độ cao năng lực tâm lý của VĐV trong giai đoạn
huấn luyện thi đấu chuẩn bị cho Giải Vô địch Quốc gia năm 2022. Huấn luyện tâm
lý chuyên môn nhằm duy trì sự hưng phấn tâm lý thần kinh, duy trì năng lực hoạt

động tâm lý ở mức độ cần thiết, đặc biệt là lượng dự trữ về mọi mặt để giành chiến
thắng.
Phương pháp cơ bản để chuẩn bị tâm lý chuyên môn cho VĐV môn Bi sắt
như sau:
- Huấn luyện tâm lý chuyên môn trong môn Bi sắt có cấu trúc riêng và được
thực thi bằng nhiều loại cơng việc để thực hiện nó. Cấu trúc đó bao gồm các liệu
pháp tâm lý dự phịng. Ngồi ra cũng có cả các biện pháp tự kỷ ám thị và nhiều
phương pháp điều chỉnh tâm lý khác.
- Công tác huấn luyện tâm lý chuyên môn nhằm nghiên cứu các yếu tố làm
nảy sinh những căng thẳng tâm lý giới hạn và trên giới hạn của VĐV khi tập luyện
môn Bi sắt.
+ Trong huấn luyện mơn Bi sắt có những trở ngại và khó khăn, khắc phục
được những khó khăn đó đòi hỏi phải căng thẳng tâm lý lớn. Căng thẳng tâm lý có
thể do tăng cường độ, lượng vận động tập luyện và mức độ phức tạp của giải đấu.
+ Phát hiện nguyên nhân làm giảm năng lực tâm lý của VĐV ở mỗi giai
đoạn huấn luyện: tiến hành đánh giá thường kỳ năng lực tâm lý theo các chỉ số và
độ nhạy cảm về các biểu hiện khác nhau của q trình tâm lý, cũng như các thuộc
tính tâm lý cá nhân của VĐV. Trên cơ sở đó xác định biện pháp thay đổi chúng.


-5+ Xác định các biện pháp duy trì độ ổn định tâm lý thần kinh và cảm xúc ý
chí cho VĐV: để giải quyết nhiệm vụ này huấn luyện viên cần có một lượng dự trữ
lớn kiến thức tâm lý chuyên môn và kinh nghiệm sử dụng những kiến thức đó
trong q trình thực hiện cơng tác huấn luyện tâm lý chuyên môn cho VĐV ở
những giai đoạn huấn luyện khác nhau và trong điều kiện thi đấu cụ thể.
 Chuẩn bị tâm lý thi đấu cho VĐV môn Bi sắt:
Huấn luyện tâm lý thi đấu cho VĐV môn Bi sắt là một q trình hồn thành
các phẩm chất cá nhân tốt nhất của VĐV và tạo ra trạng thái tự tin, sẵn sàng thi
đấu nhằm giành được thành tích xuất sắc ở Giải Vô địch Quốc gia năm 2022.
Huấn luyện tâm lý thi đấu có một mối quan hệ hữu cơ với quá trình huấn

luyện tâm lý chung và huấn luyện tâm lý chun mơn. Nếu trong q trình huấn
luyện tâm lý chung những biểu hiện tâm lý chuyên mơn có ý nghĩa của VĐV được
phát triển và hồn thiện thì trong quá trình huấn luyện tâm lý thi đấu thì những
biểu hiện tâm lý đó được bổ sung thêm chức năng phấn đấu để giành thành tích thể
thao cao nhất trong thi đấu.
Huấn luyện tâm lý thi đấu được tổ chức và thực hiện trong suốt quá trình tập
luyện, đồng thời cả trong khi chuẩn bị trực tiếp cho Giải Vô địch Quốc gia năm
2022. Huấn luyện thi đấu có cấu trúc tâm lý phức tạp và nội dung cấu trúc đó được
xác định bằng bản chất của chính từng phần huấn luyện trong q trình huấn luyện
tâm lý thi đấu.
Phương pháp cơ bản để chuẩn bị tâm lý thi đấu cho VĐV môn Bi sắt như
sau:
- Sử dụng đúng biện pháp gây ảnh hưởng tâm lý chuyên môn và những tác
động tâm lý sư phạm là những biện pháp huấn luyện tâm lý thi đấu có hiệu quả
nhất. Dưới ảnh hưởng của tác động tâm lý, VĐV định hướng được ý chí, tư tưởng
hành vi của mình cho thắng lợi.
- Phương pháp sử dụng ảnh hưởng tác động tâm lý trong quá trình giải quyết
nhiệm vụ huấn luyện tâm lý thi đấu có những điểm riêng và những đặc điểm này
được quyết định bởi bản chất huấn luyện tâm lý thi đấu. Những đặc điểm đó là:


-6+ Tồn bộ cơng tác huấn luyện tâm lý thi đấu được thực hiện trên cơ sở nâng
cao hoạt tính cá nhân biểu hiện tâm lý chuyên môn của VĐV.
+ Lựa chọn các ảnh hưởng và tác động tâm lý tới trình độ thể thao của VĐV,
tới phạm vi và tính chất của giải đấu và đặc điểm cá nhân của VĐV.
+ Có hệ thống kiểm tra trình độ huấn luyện tâm lý thi đấu của mỗi VĐV,
của từng bộ phận hoặc từng đội một cách thực tế.
+ Phân tích tâm lý sâu sắc kết quả ở từng giải đấu, điều này làm tích cực hóa
các phương pháp và hồn thiện các biện pháp huấn luyện tâm lý thi đấu.
3) Điều khiển hành vi và hoạt động của VĐV môn Bi sắt (petanque) khi

chuẩn bị thi đấu ở Giải Vô địch Quốc gia năm 2022:
Hiệu quả và độ tin cậy về hoạt động thi đấu của VĐV được xác định khơng
chỉ bằng trình độ chuẩn bị tâm lý tồn diện của VĐV đó mà cịn ở sự chuẩn bị sẵn
sàng cho giải đấu.
Trình độ chuẩn bị tâm lý của VĐV là mức độ phát triển của các hệ thống
trạng thái chức năng của cơ thể, các chức năng điều khiển của hệ thống thần kinh
và tâm lý, các tố chất vận động thể lực đảm bảo cho hoạt động chuyên môn.
Nhiệm vụ của huấn luyện viên không chỉ giúp VĐV trong cơng tác huấn
luyện tâm lý nhằm hình thành tâm lý sẵn sàng cho giải đấu, mà còn sẵn sàng sử
dụng các biện pháp dự phịng và điều hồ trạng thái tâm lý xấu có thể nảy sinh
trong các điều kiện phức tạp trước và trong thi đấu.
Ngoài ra, huấn luyện viên có thể giúp các VĐV tạo ra mơ hình tình huống
của các trận thi đấu sắp tới. Sự chỉ đạo trực tiếp của huấn luyện viên trong quá
trình thi đấu có một ý nghĩa đặc biệt để điều khiển hoạt động thi đấu của VĐV. Sự
chỉ đạo thường được tiến hành dưới hai hình thức: Lời căn dặn trước trận đấu và
nhắc nhở trong quá trình thi đấu.
Lời căn dặn thường được sử dụng với mục đích hình thành ở VĐV thái độ
tốt đối với cuộc đấu, gây lòng ham muốn thi đấu, củng cố lòng tin vào khả năng
của mình, kích thích họ hoạt động tích cực.
Chỉ dẫn cụ thể của huấn luyện viên về những đặc điểm của đối phương giúp
VĐV củng cố tinh thần, thái độ thi đấu. Huấn luyện viên cần phải tuyệt đối tin


-7tưởng vào độ chính xác của thơng tin mà mình đã thông báo cho VĐV trước trận
đấu. Và chỉ thông báo ngắn gọn và điểm chính nhất, chủ yếu nhất. Nhưng phải
thơng báo một cách thận trọng có tính tới các đặc điểm cá nhân và kinh nghiệm
của VĐV.