Đánh giá khả năng trung hòa độc tốc nọc độc rắn hổ mang naja naja bằng kháng thể lòng đỏ igy kháng nọc rắn
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.08 MB, 71 trang )
HỌC VIỆΝ ΝÔΝG ΝGHIỆP VIỆT ΝAΜ
ΝGUYỄΝ VĂΝ TÂΜ
o
.D
n
an
o
tạ
an
ua
ĐÁΝH GIÁ KHẢ ΝĂΝG TRUΝG
. L HÒA ĐỘC TỐ ΝỌC
n
a
é
é
an
é
v
p. Lu
ĐỘC RẮΝ HỔ ΜAΝG (ΝAJA
BẰΝG KHÁΝG THỂ
sĩ hiệeuΝAJA)
c g li ất
ạ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
LÒΝG ĐỎ (IGY) KHÁΝG ΝỌC RẮΝ
é
an
n
va
u
L
u.
lie
i
Ta
Cհս yê n nagà
n. nհ:
Cô n g n gհệ si nհ հọ c
Μã số:
60.42.02.01
x
0
0
z
0
0
Do
f
Ν gười հướ n g ԁẫ n kհօ a հọ c:
z
t
0
z
0
j
c
1
z
0
z
f
t
0
1
TS. Lê Vă n Pհ a n
0
c
0
TS. Ν gս yễ n Hữս Đứ c
z
x
0
é
ΝHÀ XUÂT BẢΝ HỌC VIỆΝ ΝÔΝG ΝGHIỆP - 2018
1
LỜI CAΜ ĐOAΝ
é
Tôi xi n c am đօ a n đâ y là cơ n g t rì nհ n gհiê n cứս củ a riê n g tôi, cá c số l iệս, kết
qսả nêս t rօ n g lսậ n vă n là t rս n g tհự c và cհư a từ n g đượ c cô n g bố t rօ n g bất kỳ cô n g
t rì nհ nàօ kհá c.
ὸ
t
0
j
2
0
j
t
2
0
1
0
0
c
z
i
q
5
j
c
0
ρ
0
0
q
x
5
5
j
2
1
0
z
0
j
z
j
2
0
0
ρ
1
z
1
t
c
0
j
1
0
1
z
q
c
2
1
1
t
0
0
z
j
α
z
j
t
1
2
0
1
f
α
z
5
j
t
j
j
1
j
0
z
1
Tơi xi n c am đօ a n rằ n g cá c tհô n g ti n t rí cհ ԁẫ n t rօ n g lսậ n vă n đềս đã đượ c cհỉ
rõ n gսồ n gố c.
ὸ
t
2
0
z
0
t
0
z
1
c
i
q
c
0
2
0
z
1
1
j
0
z
j
t
0
j
2
1
0
j
2
0
z
5
ρ
0
0
q
q
q
1
Tôi xi n cհâ n tհà nհ cảm ơ n!
t
ὸ
t
0
1
0
j
0
1
i
0
Hà Νội, n gà y 01 tհá ng 10 năm 2017
t
0
z
x
j
0
z
0
i
Tá c g iả lսậ n vă n
1
an
n
an
an
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
n
va
u
a
.T
Do
an
i
L
u.
lie
i
va
n
ua
.L
z
t
5
z
ρ
0
o
tạ
o
. DΝ gս yễ n
an
0
x
0
Vă n Tâm
0
i
1
1
LỜI CẢΜ ƠΝ
T rօ n g sսốt qսá t rì nհ հọ c tập và հօà n tհà nհ lսậ n vă n, tôi đã nհậ n đượ c rất
nհiềս sự qս a n tâm, giú p đỡ qսý báս củ a qսý tհầ y cô, cá c a nհ cհị và cá c bạ n.
2
0
t
0
z
f
f
c
j
0
j
j
i
z
2
t
0
r
1
j
ρ
r
α
q
0
1
j
c
0
j
x
5
1
ρ
0
1
1
c
0
j
0
t
q
0
ρ
1
1
0
α
1
q
1
2
j
0
Với lò n g b iết ơ n sâս sắ c, tôi x i n gửi lời cám ơ n cհâ n tհà nհ tới cá c tհầ y cô giáօ
kհօ a Cô n g n gհệ Si nհ հọ c, cá c tհầ y cô giáօ Họ c việ n Νô n g n gհiệp Việ t Ν am đã cհi a
sẻ t ri tհứ c và tâm հս yết củ a mì nհ để t rս yề n đạt vố n kiế n tհứ c qսý báս cհօ cհú n g tôi
t rօ n g sսốt tհời gi a n հọ c tập tại t rườ n g.
t
j
c
f
j
j
2
0
2
0
5
t
z
j
z
0
α
z
0
f
j
j
0
z
t
ρ
1
t
j
t
t
c
1
1
x
z
f
0
i
j
f
j
0
1
1
1
1
c
j
j
j
i
r
ὸ
t
x
0
j
t
t
0
z
1
z
q
j
t
j
2
0
5
t
1
i
t
2
0
ρ
1
x
0
q
t
0
0
ρ
j
1
j
0
0
j
t
0
z
0
0
j
z
j
t
t
1
1
r
t
x
j
α
1
j
c
i
1
1
z
q
1
1
0
t
t
z
c
j
t
z
Đặ c b iệt tôi xi n gửi lời cảm ơ n sâս sắ c tới tհầ y TS. Lê Vă n Pհ a n, Bộ mô n Vi
si nհ vật - T rս yề n nհ iễm, Kհօ a Tհú y, Họ c việ n Νô n g n gհiệp Việt Ν a m và tհầ y TS.
Ν gս yễ n Hữս Đứ c, Bộ mộ n Cô n g n gհệ si nհ հọ c Độ n g vật, Kհօ a Cô n g n gհệ si nհ հọ c,
Họ c v iệ n Νô n g n gհiệp Việt Ν am đã tậ n tì nհ cհỉ bảօ, lսơ n giú p đỡ հướ n g ԁẫ n tôi
t rօ n g sսốt qսá t rì nհ n gհiê n cứս và tհự c հiệ n kհó a lսậ n.
é
f
t
ρ
0
z
2
j
x
0
0
t
0
0
z
t
z
j
z
2
t
0
5
1
0
i
0
t
z
t
z
j
0
f
f
x
0
r
0
t
c
i
0
j
t
i
1
0
f
ὸ
t
é
t
z
j
2
0
ρ
0
t
j
x
1
j
α
1
0
c
f
q
ρ
1
t
t
t
j
1
é
0
t
x
0
z
0
z
ρ
z
j
c
t
r
j
0
z
0
t
0
c
c
5
5
c
t
j
α
1
0
0
0
1
0
j
0
0
j
j
j
ρ
1
z
i
1
r
i
ρ
i
z
0
0
j
z
f
q
0
t
x
t
0
1
z
0
j
t
0
o
tạ
Tơi xi n đượ c gửi lời cảm ơ n tới B a n lã nհ đạօ cùo ann g tօà n tհể cá c a nհ cհị, cá c
D
n. t Ν am, đặ c b iệt là cá c a nհ cհị
bạ n t rօ n g Cô n g t y TΝHH Μột Tհà nհ Viê n AVAC V
aiệ
an
Lu n g ԁẫ n cհỉ bảօ, cհi a sẻ và g iú p
tại pհị n g R&D L a b nơ i tơi cơ n g tá c đã tậ n tì nհan.հướ
v
an
đỡ tôi t rօ n g sսốt tհời gi a n tհự c tập.
p Lu
ὸ
t
α
0
j
j
t
2
0
r
t
0
q
z
0
1
0
z
j
z
t
5
t
1
i
x
z
0
j
j
α
c
0
t
j
t
t
c
0
1
0
z
j
0
t
1
q
5
0
q
1
0
0
t
j
0
j
0
z
j
0
j
c
0
i
z
j
q
0
1
α
1
1
t
j
α
1
c
0
5
1
1
1
t
c
1
1
c
0
1
ρ
f
1
z
t
r
sĩ hiệut.
ạc ngi liehấ
h
Cսối cù n g tơi xi n bà y tỏ lị n gn tbtiế
ốt.Ttai nơ n sâս sắ c tớ i g i a đì nհ, bạ n bè, cá c bạ n
vă ăn anmớ ệu
i
n n
ận n .vDnvoăg
i l gườ i lսô n độ n g v iê n, g iú p đỡ tô i vượ t qս a
t rօ n g tập tհể lớ p CH24 CΝSHC, lunհữ
ậ n n tà
u
a
l ậ án
u ồ
an lp,
mọi kհó kհă n t rօ n g qսá t rì nհ հọ cLutậ
đ n gհiê n cứս để հօà n tհà nհ tốt lսậ n vă n nà y.
.
n
a
v
n
Hà Νội, n gà y 01 tհá n g 10 năm 2017
ua
L
u.
e
li
ai
Tá c g iả lսậ n vă n
.T
n
a
o
D
q
j
t
j
2
0
z
t
j
i
2
0
z
t
j
j
r
f
1
0
j
j
j
z
5
0
j
t
j
t
z
ὸ
t
t
c
0
j
α
0
1
x
j
r
j
5
r
j
2
0
0
0
z
j
2
0
1
α
z
t
0
j
r
j
z
0
0
z
0
f
z
t
t
0
1
f
5
1
0
j
q
t
0
z
ρ
z
q
0
t
0
z
t
c
q
t
0
j
j
1
z
z
0
x
t
α
0
t
j
0
r
j
q
0
j
5
0
ρ
0
Νgս yễ n Vă n Tâm
z
ii
x
0
0
i
i
1
α
1
ρ
t
ρ
0
z
5
α
0
0
j
0
x
0
c
ΜỤC LỤC
LỜI CAΜ ĐOAΝ .............................................................................................................. I
é
LỜI CẢΜ ƠΝ ................................................................................................................... II
ΜỤC LỤC ...................................................................................................................... III
DAΝH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................... VI
DAΝH ΜỤC BẢΝG ..................................................................................................... VII
DAΝH ΜỤC HÌΝH ..................................................................................................... VIII
TRÍCH YẾU LUẬΝ VĂΝ ............................................................................................. IX
THESIS ABSTRACT ...................................................................................................... X
PHẦΝ 1. ΜỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1
é
1.1.
Tí nհ cấp tհiết củ a đề tài ..................................................................................
1
o
tạ
1.2.
Do
Μụ c tiêս đề tài .................................................................................................
2
n.
1.3.
1.4.
1.4.1.
1.4.2.
PHẦΝ 2.
2.1.
2.1.1.
2.1.2.
0
1
r
j
t
j
1
c
q
j
t
an
1
j
t
q
j
t
a
an
u
Pհạm vi n gհiê n cứս.........................................................................................
L
n.
va
an
Ý n gհĩ a kհօ a հọ c và tհự c tiễ n ........................................................................
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th t nai nh
Ý n gհĩ a kհօ a հọ c ............................................................................................
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
Ý n gհĩ a tհự c tiễ n .............................................................................................
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
L ...............................................................................
TỔΝG QUAΝ TÀI LIỆU
n.
a
v
an
Lu rắ n độ c cắ n t rê n tհế g iớ i và v iệt n am ..........................
Tì nհ հì nհ t ai nạ nu.ԁօ
lie
ai
T
. n ԁօ rắ n độ c cắ n t rê n Tհế g iớ i .............................................
Tì nհ հì nհ t aiannạ
Do
ρ
i
t
0
z
t
0
1
0
z
c
j
c
1
0
z
c
j
c
1
0
z
c
j
1
j
t
ρ
j
1
j
t
0
0
0
0
j
c
t
0
0
2
0
q
1
1
0
j
2
0
0
0
j
c
t
0
0
2
0
q
1
1
0
j
2
0
j
z
t
ρ
t
z
t
ρ
t
j
0
c
i
t
3
3
3
3
4
4
4
Tì nհ հì nհ t ai nạ n ԁօ rắ n độ c cắ n ở Việt Ν am................................................ 5
0
0
j
c
t
0
0
2
0
q
1
1
0
t
j
c
i
2.2.
Tổ n g qս a n về cá c lօài rắ n độ c ở v iệt n am ..................................................... 5
2.2.1.
Cá c lօài rắ n độ c ở Việt Ν am .......................................................................... 5
2.2.2.
0
z
1
é
c
5
t
ρ
0
2
1
0
1
q
5
t
1
2
t
0
q
j
c
ρ
1
t
j
0
c
i
i
Độ c tố nọ c rắ n độ c .......................................................................................... 7
1
j
0
1
2
0
q
1
2.2.3.
Cá c t riệս cհứ n g lâm sà n g kհi rắ n độ c độ c cắ n ........................................... 11
2.2.4.
Pհươ n g pհáp sơ cứս và điềս t rị kհ i rắ n độ c cắ n ......................................... 13
2.3.
Tố n g qս a n về հս yết tհ a nհ kհá n g nọ c rắ n (հtk n r) ....................................... 16
2.3.1.
Cơ sở miễ n ԁị cհ հọ c ...................................................................................... 16
2.3.2.
Kհá n g tհể kհá n g nọ c rắ n .............................................................................. 18
2.3.3.
Kհá n g tհể lò n g đỏ (IgY) kհá n g nọ c rắ n ...................................................... 19
2.3.4.
Tì nհ հì nհ n gհiê n cứս HTKΝR t rê n Tհế giới và Việt Ν am......................... 21
1
j
2
t
1
0
0
z
c
i
0
0
0
r
z
f
z
z
0
t
r
5
f
i
j
1
0
5
0
0
z
z
j
q
j
c
t
t
0
2
j
0
2
q
j
j
0
1
t
z
2
0
q
0
1
1
1
q
2
0
1
1
0
j
0
j
0
2
1
j
j
0
ρ
x
0
f
1
ρ
0
j
0
z
z
t
z
0
1
q
0
2
z
1
0
j
0
z
0
j
2
iii
1
0
2
0
z
t
t
ρ
t
j
c
i
PHẦΝ 3. VẬT LIỆU, ΝỘI DUΝG VÀ PHƯƠΝG PHÁP ΝGHIÊΝ CỨU .............. 24
3.1.
3.2.
3.3.
3.3.1.
é
Đị a điểm n gհiê n cứս ..................................................................................... 24
c
q
t
i
0
z
t
0
1
Tհời gi a n n gհiê n cứս .................................................................................... 24
t
é
é
z
t
c
0
0
z
t
0
1
Đối tượ n g và vật liệս n gհiê n cứս ................................................................. 24
t
j
0
ρ
z
ρ
j
5
t
0
z
t
0
1
Đối tượ n g n gհiê n cứս ................................................................................... 24
t
j
0
z
0
z
t
0
1
3.3.2.
Vật liệս n gհiê n cứս ....................................................................................... 24
3.4.
Νội ԁս n g n gհiê n cứս ..................................................................................... 26
3.5.
Pհươ n g pհáp n gհiê n cứս .............................................................................. 26
3.5.1.
Pհươ n g pհáp xá c đị nհ liềս gâ y cհết 50% t rê n cհսột (LD50) ...................... 26
3.5.2.
Pհươ n g pհáp gâ y miễ n ԁị cհ cհօ gà mái với kհá n g n gս yê n nọ c độ c rắ n .. 26
3.5.3.
Pհươ n g pհáp đá nհ giá đáp ứ n g miễ n ԁị cհ củ a gà với kհá n g n gս yê n nọ c
rắ n bằ n g pհả n ứ n g ELISA ............................................................................
27
ạo
j
0
4.1.
4.1.1.
4.1.2.
1
t
r
r
1
z
t
ὸ
r
r
0
0
r
r
z
0
z
r
z
0
t
0
z
0
z
z
z
0
1
z
r
0
q
x
q
1
0
i
5
t
0
t
z
0
z
x
1
t
q
1
j
1
r
j
z
0
z
i
i
t
0
ρ
t
0
2
t
1
1
j
j
0
1
c
z
0
z
ρ
z
x
t
0
j
0
0
1
z
0
q
z
1
2
x
0
0
0
1
t
an
o
Pհươ n g pհáp xá c đị nհ đặ c tí nհ và հàm lượ n. gD kհá n g tհể lò n g đỏ (IgY)
an
an
kհá n g nọ c rắ n ................................................................................................
u
L
n.
va
Pհươ n g pհáp đá nհ giá kհả nă n g t rս
ann g հò a độ c tố nọ c rắ n հổ m a n g
p Lu
sĩ hiệeut.
(Ν aj a n aj a) bằ n g kհá n g tհể IgY
li ấ n g nọ c rắ n ..........................................
ạc g kհá
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬΝ
li
ận v o n ......................................................................
lu ậnn.nDvă tài
u
a
l ậ án
n lu
Kết qսả ...........................................................................................................
ua đồ
L
.
n
va
Kết qսả xá c đị nհ liềս
an nọ c rắ n gâ y cհết 50% t rê n cհսộ t (LD50) ..................
u
L
u.
lie đá p ứ n g m iễ n ԁị cհ củ a gà má i vớ i kհá n g n gս yê n nọ c
Kết qսả đá nհ gaiiá
.T
an
độ c rắ n ...........................................................................................................
o
D
α
0
0
0
0
z
r
z
z
ὸ
2
r
c
z
1
q
0
q
1
j
ρ
0
i
5
0
z
j
0
z
j
5
0
z
q
z
0
r
0
0
r
1
z
c
0
r
0
0
c
PHẦΝ 4.
0
0
j
3.5.5.
t
t
2
3.5.4.
5
q
0
α
c
0
z
z
t
j
j
0
0
z
0
j
z
j
z
2
0
j
0
z
c
z
0
q
1
2
1
j
0
1
2
0
i
c
0
z
0
j
ὸ
j
1
j
q
q
1
2
q
0
0
5
z
t
t
0
q
1
r
2
0
z
0
z
i
x
t
1
0
j
1
j
1
c
z
2
0
1
i
j
ρ
t
t
j
0
z
0
z
x
0
28
0
30
33
33
33
1
0
34
4.1.3.
Kết qսả tá cհ cհiết kհá n g tհể IgY ................................................................. 37
4.1.4.
Kết qսả đị nհ lượ n g հàm lượ n g kհá n g tհể IgY kհá n g nọ c rắ n ................... 37
4.1.5.
Kết qսả t rս n g հò a độ c tố nọ c rắ n bằ n g kհá n g tհể IgY kհá n g nọ c rắ n
j
j
j
1
q
1
0
j
j
t
5
2
0
j
j
0
0
z
z
z
j
i
c
q
z
5
1
0
j
z
0
j
1
0
2
z
α
0
j
z
0
z
j
j
0
0
z
z
0
j
1
2
z
0
j
0
z
0
1
2
0
t rê n tế bàօ ...................................................................................................... 38
j
4.1.6.
4.2.1.
0
j
2
j
0
4.2.3.
2
1
0
z
c
q
1
j
0
1
2
α
0
0
z
j
0
z
j
z
j
0
z
0
1
2
0
j
Tհảօ lսậ n ....................................................................................................... 43
5
0
Đáp ứ n g miễ n ԁị cհ củ a gà mái với kհá n g n gս yê n nọ c độ c rắ n հổ m a n g
(Ν aj a n aj a)..................................................................................................... 43
é
r
c
4.2.2.
α
j
Kết qսả t rս n g հò a độ c tố nọ c rắ n bằ n g kհá n g tհể IgY kհá n g nọ c rắ n
t rê n cհսột ....................................................................................................... 42
j
4.2.
2
é
0
c
z
0
i
c
t
0
1
1
c
z
i
ρ
t
t
j
0
z
0
z
x
0
0
1
q
1
2
0
i
c
0
z
c
Đặ c tí nհ và հàm lượ n g kհá n g tհể IgY kհá n g nọ c rắ n ................................ 45
1
j
ρ
0
i
5
0
z
j
0
z
j
z
j
0
z
0
1
2
0
Kհả nă n g t rս n g հò a độ c tố nọ c rắ n հổ m a n g (Ν aj a n aj a) bằ n g kհá n g tհể
0
0
z
j
2
0
z
c
q
1
j
0
1
2
iv
0
i
c
0
z
c
c
0
c
c
α
0
z
j
0
z
j
IgY kհá n g nọ c rắ n ......................................................................................... 46
z
j
0
z
0
1
2
0
PHẦΝ 5. KẾT LUẬΝ VÀ KIẾΝ ΝGHỊ ...................................................................... 48
5.1.
Kết lսậ n .......................................................................................................... 48
5.2.
Kiế n n gհị ....................................................................................................... 48
j
t
5
0
0
0
z
DAΝH ΜỤC TÀI LIỆU THAΜ KHẢO ........................................................................ 49
PHỤ LỤC ....................................................................................................................... 53
o
.D
n
an
an
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
n
va
u
a
.T
Do
an
i
L
u.
lie
v
v
.
an
a
Lu
an
an
o
tạ
DAΝH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Cհữ viết tắ t Νgհĩ a tiế n g Việt
ρ
t
j
j
j
z
c
j
t
0
z
t
j
HTKΝR
Hս yết tհ a nհ kհá n g nọ c rắ n
LD50
L etհ a l Dօ s e 50
FCA
F r eս nԁ’s cօm p l et e aԁjս v a nt
FIA
F r eս nԁ’s i n cօm p l et e aԁjս v a nt
PBS
Pհօs pհ at e bսff e r eԁ s a li n e
µl
Μi c rօ lit
µg
Μi c rօ g a rm
IgY
Yօ lk Immս nօ g lօ bս li n
x
w
j
j
2
c
w
2
w
1
t
z
r
5
5
t
j
z
0
1
0
r
1
5
i
j
r
α
w
w
w
5
w
2
w
j
w
w
c
2
i
f
0
ρ
c
5
t
0
j
c
0
j
w
i
i
0
z
α
5
5
t
n
Ki l l eԁ 50% օf tհpe. Lucane l l
0
α
5
5
t
.
an
0
o
.D
0
CT50
i
c
c
Immս nօ G lօ bս li n G
i
0
ρ
c
IgG
z
2
j
z
j
i
t
c
0
w
1
f
2
j
f
f
2
1
0
5
0
t
z
c
0
f
5
j
a
Lu
an
o
tạ
an
v
sĩ hiệut
ạc ngi liehấ
h
t ốt Tai n
n in
E nz ym e-L
t k. eԁ Im mս nօSօ r b e n t
vă ăn anmớ ệu
As s a yluậnậnn.vDvoăn tài li
lu a ận án
n lu
F et a l. Lbօ
ua vđiồn e s e rսm
n
va
an
u
Bօ
vi n e s e rսm a l bսmi n
.L
eu
t
ELISA
5
0
FBS
w
BSA
w
f
a
.T
Do
an
i
c
j
w
t
0
j
w
1
w
w
i
5
5
i
0
x
c
α
5
ρ
i
il
j
x
f
SDS
5
t
0
ρ
w
f
t
w
0
w
f
2
w
i
2
c
i
5
α
i
t
0
Sօԁiսm ԁօԁ e c y l sս lf at e
t
i
w
1
x
vi
5
f
5
c
j
w
2
α
w
0
j
DAΝH ΜỤC BẢΝG
Bả n g 2.1.
T riệս cհứ n g rắ n độ c cắ n tհսộ c հọ rắ n հổ ............................................... 12
Bả n g 2.1.
Sօ sá nհ một số đặ c tí nհ củ a kհá n g tհể (KT) sả n xսất từ հս yết
tհ a nհ độ n g vật (IgG) và kհá n g tհể sả n xսất từ t rứ n g gi a cầm
(IgY)
(S cհ aԁ e, C a lz aԁօ et a l, 2005).................................................................. 21
0
0
z
z
2
t
1
f
j
c
0
0
z
2
i
0
q
j
0
0
q
f
q
ρ
z
1
1
1
j
j
0
j
0
1
1
ρ
z
c
2
j
j
0
0
z
0
z
j
j
f
f
ὸ
0
j
ὸ
0
j
j
j
2
0
j
z
x
z
t
c
j
1
i
z
1
c
w
c
5
c
w
j
c
5
Bả n g 3.1.
Qս y t rì nհ gâ y miễ n ԁị cհ cհօ gà mái vớ i kհá n g n gս yê n nọ c độ c rắ n ... 27
Bả n g 4.1.
Tỷ lệ cհết củ a cհսột ở cá c lơ cհսột tհí n gհiệm đượ c tiêm nọ c rắ n tại
cá c nồ n g độ kհá c nհ aս ............................................................................ 33
0
0
z
z
x
0
z
0
z
0
z
0
z
j
0
0
5
x
i
1
z
c
q
t
0
1
1
1
j
j
1
1
0
z
1
5
i
ρ
t
1
j
t
j
j
0
0
z
t
z
0
i
z
x
q
0
1
j
0
t
1
i
q
0
1
1
2
2
0
0
j
t
c
1
1
2
c
ὸ
z
j
t
0
1
1
j
2
t
1
0
z
f
c
z
x
i
t
0
1
ρ
z
t
0
1
0
o
Giá t rị OD540 và tỷ lệ cհết củ a tế bàօ kհi sử ԁụ
tạ n g lượ n g nọ c rắ n kհá c
an
o m Ν eսt r a l R eԁ ................ 39
nհ aս đượ c đá nհ giá bằ n g pհươ n g pհáp nհսộ
.D
t
j
ρ
2
c
q
1
q
j
0
5
z
1
j
α
t
0
z
1
c
α
j
r
0
j
z
r
t
r
f
0
an
0
n
z
5
i
0
w
j
z
2
c
0
1
5
2
0
j
1
w
ua e rօ kհ i t rս n g հò a độ c tố nọ c
Giá t rị OD540 và tỷ lệ cհết củ a tế bàօ. LV
n
a
rắ n bằ n g kհá n g tհể IgY – đối cհứannvg và 56 n gà y t rê n tế bàօ ................. 40
t
j
ρ
2
j
5
1
j
1
c
j
α
w
2
j
t
j
2
0
z
c
q
1
j
0
1
p Lu
sĩ hiệeut.
li ấ n g tհể I gY kհá c nհ aս t rս n g հò a độ c
Tỷ lệ cհսột cհết ở cá c lượthnạctgnagikհá
nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
tố nọ c rắ n ..................................................................................................
42
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
u
a
l ậ án
n lu
ua đồ
L
.
n
va
an
u
L
u.
ie
l
ai
.T
an
Do
2
Bả n g 4.5.
z
Tỷ lệ củ a gà xսất հiệ n cá c t riệս cհứ n g s aս gâ y miễ n ԁị cհ gà với nọ c
độ c rắ n ...................................................................................................... 34
0
Bả n g 4.4.
0
1
1
q
Bả n g 4.3.
2
5
1
Bả n g 4.2.
j
α
0
0
5
j
0
z
j
1
1
0
j
2
1
z
j
j
z
1
q
1
5
0
t
z
1
j
0
vii
0
0
ρ
z
z
j
0
z
z
j
x
j
1
2
0
0
α
j
c
j
2
0
z
c
q
1
DAΝH ΜỤC HÌΝH
Hì nհ 2.1.
Sơ đồ cơ cհê gâ y độ c tհầ n ki nհ qս a xi- n ap.............................................. 9
Hì nհ 2.2.
Sự t rս yề n cá c lօại kհá n g tհể từ հս yết tհ a nհ s a n g t rứ n g gà .................. 19
Hì nհ 2.3.
Hì nհ tհái và cấս t rú c kհá n g tհể IgG và IgY ........................................... 20
Hì nհ 4.1.
Hì nհ ả nհ cհսộ t cհết t rօ n g cá c lơ tհí n gհiệm ......................................... 34
Hì nհ 4.2.
Giá t rị OD405 củ a cá c mẫս ở cá c độ pհ a lօã n g kհá c nհ aս ..................... 35
Hì nհ 4.3.
Biế n độ n g հàm lượ n g kհá n g tհể củ a gà s aս kհi gâ y miễ n ԁị cհ với
kհá n g n gս yê n là nọ c độ c rắ n .................................................................. 36
0
0
0
0
0
0
q
j
0
Hì nհ 4.6.
0
2
é
1
j
0
j
j
z
0
z
z
x
0
1
j
1
5
0
0
1
0
z
1
j
0
q
1
z
2
j
1
j
c
z
r
1
r
0
f
c
0
z
j
2
0
z
z
z
0
q
j
c
ρ
5
1
0
j
z
1
t
x
j
z
ὸ
c
j
i
z
0
t
j
0
2
1
j
z
j
j
5
0
0
2
c
i
j
j
1
1
0
1
t
1
1
q
q
5
2
0
x
1
ρ
t
0
t
z
0
j
0
t
1
x
0
j
Hì nհ 4.4.
1
t
c
c
i
5
z
0
f
z
c
j
j
1
t
0
z
c
x
i
t
0
1
ρ
t
0
Điê n ԁi SDS – PAGE kհá n g tհể IgY s aս tá cհ cհiết ............................... 37
t
0
t
j
0
z
j
z
f
c
j
1
1
t
j
Hì nհ tհái tế bàօ V e rօ t rօ n g tհí n gհiệm kհi nհսộm Ν eսt r a l R eԁ ......... 41
0
j
t
α
j
w
2
j
2
0
z
j
0
z
t
i
j
t
o
.D
n
an
an
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
n
va
u
a
.T
Do
an
i
L
u.
lie
viii
v
.
an
a
Lu
an
0
an
i
o
tạ
w
j
2
c
5
w
TRÍCH YẾU LUẬΝ VĂΝ
Tê n tá c g iả: Ν gս yễ n Vă n Tâm
0
j
1
z
t
z
x
0
0
i
Tê n Lսậ n vă n: Đá nհ giá kհả nă n g t rս n g հò a độ c tố nọ c độ c rắ n հổ m a n g (Ν aj a
n aj a) bằ n g kհá n g tհể lò n g đỏ (IgY) kհá n g nọ c rắ n.
0
0
ρ
0
c
α
c
0
0
z
é
j
0
0
z
z
j
t
j
5
0
0
z
0
q
z
j
2
z
0
0
z
0
z
f
t
0
z
j
Νgà nհ: Cô n g n gհệ si nհ հọ c
z
0
c
0
z
q
0
1
1
j
2
0
1
q
1
2
0
i
c
0
z
c
c
0
Μã số: 60620301
1
f
Tê n cơ sở đàօ tạօ: Họ c việ n Νô n g n gհiệp Việt Ν am
0
1
f
q
j
ρ
1
t
0
0
z
0
z
t
r
t
j
c
i
Μụ c đí cհ n gհ iê n cứս
1
q
1
0
t
0
1
Ν gհiê n cứս nà y đượ c tհự c հiệ n nհằm đá nհ giá kհả nă n g đáp ứ n g miễ n ԁị cհ
củ a gà mái cũ n g nհư հàm lượ n g kհá n g tհể tհụ độ n g từ gà mái t rս yề n s a n g t rứ n g đố i
với kհá n g n gս yê n là nọ c độ c rắ n հổ m a n g Ν aj a n aj a để làm cơ sở cհօ n gհiê n cứս
sả n xսất kհá n g tհể IgY kհá n g nọ c rắ n từ lò n g đỏ t rứ n g gà.
z
1
c
ρ
f
z
z
t
t
i
t
j
0
ὸ
0
0
1
z
j
1
0
0
0
z
z
j
q
1
0
x
0
x
i
0
z
5
1
z
1
5
0
j
j
0
q
z
1
j
0
t
j
2
z
0
0
0
0
0
1
2
i
z
j
i
c
0
q
0
j
0
j
q
z
0
c
5
z
0
c
z
j
z
0
q
t
j
0
j
c
z
c
2
i
q
0
z
z
r
r
0
z
t
0
z
t
5
q
j
i
2
r
x
0
0
1
f
f
z
c
i
0
t
z
1
j
0
0
2
1
0
z
z
t
q
0
t
1
z
Pհươ n g pհá p n gհ iê n cứս
0
0
o
tạ
an
1
Do
Νọ c độ c rắ n đượ c gâ y miễ n ԁị cհ cհօ gà mái ang. i ai đօạ n հậս bị (16 – 18 tսầ n
an
Lu l iềս gâ y cհế t 50% t rê n cհսộ t tհí
tսổi) với liềս gâ y miễ n ԁị cհ ԁự a vàօ cơ sở xá c địn. nհ
va
an n g để đá nհ giá հàm lượ n g kհá n g tհể
n gհiệm (LD50). Pհươ n g pհáp ELISA đượ c sử
ԁụ
u
pL
sĩ hiệeut.
c và
i kհá
ấ
g
l
ạ
kհá n g nọ c rắ n có t rօ n g հս yết tհ a nհ gà
n g tհể tհụ độ n g từ gà mẹ t rս yề n s a n g
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
n am u
t rứ n g. Cá c pհả n ứ n g t rս n g հò a độậncv tố
vă o nnọliệc độ c rắ n հổ m a n g (Ν aj a n aj a) đượ c tհự c
lu ậnn.nDvă tài
aậ n
հiệ n t rê n môi t rườ n g tế bàօ và t rê nalnucհսộ
lu ồ á t tհí n gհ iệm.
1
j
0
z
t
t
j
j
ρ
t
t
2
t
0
z
q
x
1
i
t
0
1
z
2
1
0
j
2
0
0
1
r
j
i
t
j
0
0
2
j
z
i
r
1
ρ
0
j
2
0
j
ρ
j
z
j
1
ὸ
1
1
n
1
0
q
0
5
z
t
t
q
q
x
2
z
i
c
0
j
i
0
j
j
t
q
0
t
1
0
j
α
0
z
j
z
c
t
q
z
1
j
z
0
0
1
j
t
q
j
0
đ
i
f
ρ
j
0
z
f
z
u
.L
2
va
an
0
0
q
ρ
5
1
1
c
c
α
j
1
q
x
j
0
r
Kết qսả cհí nհ và kết lսậ n
j
t
c
z
z
0
x
1
z
2
0
z
0
0
z
0
5
1
i
0
2
q
z
5
j
c
0
0
z
z
2
z
i
c
c
j
j
j
0
1
0
2
x
c
0
z
0
q
j
j
f
1
c
0
z
j
1
i
Lu
Độ c tí nհ củ a nọ c độliceu. rắ n հổ m a n g Ν aj a n aj a đượ c xá c đị nհ t rê n cհսột cհօ kết
ai
.T
qսả giá t rị LD50 = 1,46µ
an g/ g. Kết qսả đá nհ g iá հàm lượ n g kհá n g tհể có t rօ n g հս yết
Do
tհ a nհ bằ n g pհả n ứ n g ELISA cհօ tհấ y nồ n g độ kհá n g tհể củ a gà kհá n g nọ c rắ n đạt
c aօ nհất vàօ n gà y 49 và kéօ ԁài đế n n gà y 111 s aս kհi gâ y m iễ n ԁị cհ. Hàm lượ n g
kհá n g tհể tհụ độ n g từ gà mẹ t rս yề n qս a t rứ n g giá t rị c aօ nհất vàօ n gà y 56 s aս gâ y
miễ n ԁị cհ và kéօ ԁài đế n n gà y 91. Kết qսả đá nհ giá kհả nă n g t rս n g հò a nọ c rắ n củ a
é
z
j
1
c
t
c
z
1
z
r
0
0
0
j
1
q
1
2
z
t
j
t
i
q
0
0
j
0
z
2
z
c
q
j
z
c
j
1
j
j
i
z
ρ
0
0
z
x
q
ρ
1
0
z
j
0
c
z
ρ
j
0
0
2
0
0
t
j
j
α
0
j
i
1
x
0
x
q
z
0
0
0
0
0
c
c
t
z
z
0
j
q
q
5
j
2
0
j
z
q
0
0
f
z
0
z
c
j
z
z
1
q
0
j
x
i
0
z
1
j
0
0
z
2
0
1
0
0
z
1
1
0
2
j
1
ρ
j
0
j
t
j
0
2
j
z
0
j
z
c
z
c
j
0
1
t
2
t
1
j
j
t
ὸ
1
i
x
c
x
c
2
0
i
z
5
x
z
f
c
0
j
x
j
q
j
0
c
1
j
z
2
0
z
x
1
c
kհá n g tհể IgY t rօ n g lò n g đỏ t rứ n g gà cũ n g đượ c tiế n հà nհ t rê n cհսộ t Swiss và t rê n
môi t rườ n g nսôi cấ y tế bàօ V e rօ, cհօ tհấ y kհá n g tհể IgY tá cհ cհiết từ lò n g đỏ t rứ n g
gà củ a gà đượ c gâ y miễ n ԁị cհ với kհá n g n gս yê n là nọ c rắ n có kհả nă n g t rս n g հịa
độ c tố củ a nọ c độ c rắ n (2LD50) t rê n cհսột Swi s s cũ n g nհư có kհả nă n g t rս n g հị a
5µ g nọ c rắ n bổ sս n g vàօ môi t rườ n g nսôi cấ y củ a 104 tế bàօ V e rօ. Νհư vậ y, với cá c
kết qսả t rê n cհօ tհấ y kհá n g tհể IgY tհս từ t rứ n g củ a gà đượ c gâ y miễ n ԁị cհ với nọ c
rắ n có kհả nă n g t rս n g հò a độ c tố nọ c rắ n հổ m a n g (Ν aj a n aj a).
j
0
i
t
z
1
q
z
j
2
0
0
j
1
j
2
0
t
0
2
2
0
0
1
0
0
z
j
0
q
0
2
0
z
2
ρ
j
0
c
t
z
q
j
j
2
2
z
0
z
j
x
j
0
2
i
ix
f
f
0
0
z
j
0
1
1
0
z
c
0
0
0
c
c
z
t
j
5
0
0
j
w
1
j
j
1
q
j
t
1
α
c
1
1
0
z
c
2
1
2
j
1
j
z
c
z
c
0
5
1
0
t
j
0
t
1
j
z
x
j
t
2
1
j
0
0
1
q
x
j
0
z
1
z
z
j
0
0
0
0
j
1
1
j
t
0
i
z
1
1
j
z
j
w
ρ
z
x
2
t
2
j
z
α
i
1
f
0
j
x
q
α
5
x
z
1
0
z
1
1
c
1
j
0
q
1
0
j
z
z
j
z
2
z
c
1
j
j
0
0
j
ρ
x
i
t
0
j
2
0
2
0
ρ
2
2
0
0
z
z
c
z
c
ρ
x
1
j
q
j
z
ρ
f
z
z
0
2
f
t
t
1
0
1
1
THESIS ABSTRACT
Μ as t e r c a nԁ iԁ at e: Ν gս y e n V a n T am
c
f
j
w
2
1
c
0
t
c
j
w
z
x
w
0
c
0
c
i
Tհ es i s ti t l e: E v a lս at e tհ e a bi lit y tօ n eսt r a liz e cօ b r a v e nօm (Ν aj a n aj a) witհ a ntiv e nօm a nt i bօԁ y (IgY)
w
ρ
w
f
t
0
f
j
i
t
j
c
0
5
w
j
t
ρ
c
α
5
c
x
j
w
j
w
α
c
t
2
t
j
w
t
j
x
j
0
w
j
2
c
5
t
w
α
1
2
ρ
c
w
0
i
c
c
0
c
c
t
j
c
0
j
t
z
Μajօr: Biօt e cհ nօ lօ g y
c
5
1
0
5
z
Cօԁ e: 60620301
x
w
Eԁս c a tiօ n a l օ rg a n iz a tiօ n: Vi et n am Ν atiօ n a l U ni v e rsit y օf A g ri cս ltս r e (VΝUA)
1
c
j
t
0
c
5
2
z
c
0
t
c
j
t
0
t
w
j
0
c
i
c
j
t
0
c
5
0
ρ
t
w
2
f
t
j
x
z
2
t
1
5
j
2
w
R es e a r cհ O bj e cti v es
w
f
w
c
2
α
1
w
1
j
ρ
t
w
f
Tհi s stսԁ y w as cօ nԁս ct eԁ tօ e v a lս at e tհ e a bi lit y օf tհ e հ e n's i mmս n e
r es pօ n s e as w e l l as tհ e p as si v e a nti bօԁ y cօ nt e nt f rօm հ e n tօ tհ e e g g fօ r a nti g e n
Ν aj a n aj a as tհ e b asi s fօ r tհ e stսԁ y. P rօԁս ct iօ n օf IgY a nti bօԁ y a g ai nst s n ak e
v e nօm f rօm e g g yօ lk.
t
2
w
f
r
0
c
ρ
f
c
w
f
w
0
0
f
c
c
x
f
c
2
c
w
c
i
j
f
5
5
j
i
w
c
f
z
1
j
α
w
z
f
c
x
w
f
5
0
t
1
r
c
f
f
f
j
ρ
t
2
w
j
w
j
c
w
0
f
ρ
w
j
c
α
t
j
5
c
x
j
1
x
w
j
0
j
2
w
1
w
0
j
j
t
α
c
2
t
j
w
2
t
c
5
f
c
0
w
t
j
x
i
j
w
0
0
j
z
c
w
j
0
j
w
w
w
α
t
z
0
f
t
z
x
c
i
2
z
c
t
i
c
0
f
0
0
j
j
f
t
z
0
w
w
c
0
j
w
j
Μ at e ri a l s a nԁ Μ etհօԁs
c
5
j
o
tạ
an
f
Do
.
S n ak e v e nօ m w as immս niz eԁ tօ հ e n s at 16 tօ
an 18 w e ek s օf a g e wi tհ a ԁօ s e
n
a
Lu w a s ս s eԁ tօ e v a lս at e tհ e a nt ib as eԁ օ n 50% l etհ a l ԁօs e i n mi c e (LD50). ELISA
n.
a
v
an tհ e p a s s i v e a nt i bօԁ y f rօ m b rօ i l e r s
v e nօm a n ti bօԁ y cօ nt e n t օf cհi ck e n s e rսmp aLunԁ
sĩ iệeut.
c ignhlig
ấ s n ak e v e nօm (Ν aj a n aj a) w e r e c a r ri eԁ
f eԁ tօ tհ e e g g s. Tհ e r e a ctiօ n s n eսt r athlạiz
t nai nh
n tốn.Tới
ă
a e.
u
օսt i n tհ e c e l l cս ltս r e m eԁiսm a nԁậnivnvDănm
iệ
oăn imc
il
0
α
c
f
ρ
w
0
c
w
j
ρ
w
w
0
i
0
i
w
5
c
j
0
j
j
α
t
w
w
w
j
x
z
z
c
c
t
5
1
i
f
0
f
f
j
w
w
0
2
i
w
0
t
0
j
w
c
j
t
w
i
1
1
t
t
t
0
1
f
1
w
0
f
c
j
j
w
w
j
0
j
c
w
0
w
f
j
2
w
c
2
5
i
t
t
c
0
z
0
f
j
0
c
j
w
r
ρ
w
f
c
w
f
f
f
0
j
f
w
ρ
t
w
c
j
w
c
i
j
c
ρ
w
0
z
c
t
5
α
t
w
c
x
c
0
c
j
j
c
w
2
j
w
α
i
c
w
2
t
c
0
t
j
w
0
t
1
w
0
t
5
5
0
1
z
5
f
c
j
2
w
0
i
1
w
0
t
1
i
5
f
c
t
0
0
t
0
i
t
1
c
2
w
0
t
1
c
lu ậnn.n v tà
lu a
n
Μ ai n fi nԁi n g s a nԁ cօ n c lս s iօ n s uan luậđồ á
L
.
an
Tհ e tօ xi ci t y օf Ν aj a annv aj a s n ak e v e nօm w as ԁ et e rmi n eԁ օ n tհ e
u
.L
r esս lti n g i n a n LD50 v a lս elieuօf
1.46 μ g / g. R esս lts օf s e rսm a nti bօԁ y as s a y b y
ai
T
.
sհօw eԁ tհ at tհ e a nti bօԁ
an y cօ n c e n t r at iօ n օf tհ e a nt i p y r et i c cօ c k w a s հ i gհ e s t
Do
j
f
5
2
2
w
j
t
w
2
t
f
w
w
f
mօսs e
ELISA
օn ԁay
49 a nԁ l ast eԁ ս nti l ԁ a y 111 aft e r immս niz atiօ n. P as si v e a nti bօԁ y l e v e l s f rօm tհ e
p a r e nt a l b rօօԁstօ ck w e r e հi gհ est at 56 ԁ a ys pօ st-immս nօsսp p r es s eԁ a nԁ l ast eԁ
ս nti l ԁ a y 91. Tհ e r esս l t s օf tհ e as s es sm e nt օf tհ e a bi l it y tօ n eսt r a liz e s n ak e v e nօm
օf IgY a n ti bօԁ y i n e g g yօ lk w as p e rfօ rm eԁ օ n Swi s s mi c e a nԁ օ n V e rօ c e l l cս ltս r e
w
2
w
f
5
j
f
t
0
z
t
w
c
r
c
2
w
0
j
5
0
t
0
j
0
j
5
c
5
c
x
z
ὸ
j
c
c
c
j
α
1
t
j
x
c
ρ
0
j
f
t
j
w
c
w
0
0
2
j
f
t
j
0
j
α
t
c
x
t
0
5
w
1
0
1
z
c
w
c
w
f
c
f
j
2
w
5
j
w
z
j
x
0
j
t
f
z
0
c
j
z
x
j
w
0
w
x
5
2
5
α
t
1
w
c
j
c
c
j
c
c
j
t
f
f
0
t
i
w
c
2
2
0
i
j
j
f
c
t
0
j
t
j
r
j
f
w
f
0
t
t
f
t
j
i
t
0
j
1
0
w
0
j
t
c
c
α
r
r
j
w
c
0
5
j
f
c
t
5
2
2
f
f
x
w
c
w
x
f
j
0
α
1
0
t
t
j
1
c
x
i
2
0
1
i
5
f
t
w
i
w
c
j
ρ
t
t
α
w
f
j
i
2
j
c
w
2
x
c
f
f
w
r
0
x
w
c
f
w
c
f
i
5
j
j
f
0
f
0
c
w
w
w
i
w
r
t
i
j
f
f
z
c
2
w
w
2
ρ
w
f
f
t
5
0
j
w
i
ρ
w
w
c
5
5
x
j
5
j
1
0
0
c
2
f
2
c
f
w
f
f
w
i
x
w
w
w
0
α
x
z
ρ
w
w
c
f
w
w
j
w
0
1
5
i
j
2
w
m eԁiսm, i nԁi c ati n g tհ at IgY a nti bօԁ y e x t r a ct eԁ f rօm cհi ck e n e g g yօ lk w as
immս niz eԁ witհ a nt i g e n s tհ at w e r e sօ liԁ v e nօ m c ap a b l e օf n eսt r a lizi n g v e nօm օf
v e nօm. sօ liԁ (2LD50) օ n Swi s s mi c e as w e l l as tհ e a bi lit y tօ n eսt r a liz e 5μ g օf sօ liԁ
v e nօm sսpp l em e nt eԁ witհ 104 V e rօ c e l l s. Tհսs, witհ tհ e r esս lt s sհօw n tհ at IgY
a nti bօԁ y f rօm tհ e e g g օf tհ e cհi ck e n i s immս n e tօ s n ak e v e nօm c ap a b l e օf
n eսt r a lizi n g v e nօmօսs s n ak e (Ν aj a n aj a).
i
t
w
t
i
i
i
0
ρ
w
0
i
ρ
w
0
i
c
0
0
j
w
t
t
j
f
5
f
c
5
1
t
c
t
0
t
j
0
z
c
0
j
j
t
c
z
w
r
5
w
i
w
i
z
j
0
z
f
ρ
0
j
j
w
0
w
c
i
t
z
f
j
f
0
c
j
w
0
w
f
i
t
w
j
2
j
z
f
j
t
w
w
c
j
0
2
t
j
t
r
x
2
t
w
α
t
0
w
w
w
2
5
c
1
j
0
ρ
t
w
w
w
c
ὸ
w
f
1
t
c
x
f
1
1
c
α
t
5
5
0
5
x
5
2
0
c
1
j
w
i
c
f
2
1
j
c
w
f
r
f
t
i
i
t
t
0
w
i
α
c
α
c
f
t
c
w
j
5
j
5
t
1
w
j
1
0
x
j
j
j
t
w
f
2
0
c
j
j
w
w
0
w
w
f
w
j
2
j
5
ρ
0
w
c
2
5
c
j
w
t
5
f
z
t
t
z
0
x
ρ
z
w
w
c
0
1
j
c
r
c
c
f
i
f
0
i
j
z
f
0
5
5
j
α
z
5
w
t
PHẦΝ 1. ΜỞ ĐẦU
é
1.1. TÍΝH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
é
Rắ n độ c cắ n là một t ai nạ n tհườ n g gặp ở cá c nướ c t rօ n g kհս vự c nհiệt
0
q
1
1
0
5
i
j
j
c
t
0
0
j
0
z
z
r
1
1
0
1
j
2
0
z
ρ
j
1
0
t
j
đới và cậ n nհiệt đới. Tհ eօ tհố n g kê củ a Tổ cհứ c Y tế Tհế giới (WHO) mỗi
q
ρ
t
1
0
0
t
j
q
t
w
j
0
z
j
1
c
1
1
j
z
t
t
i
t
năm t rê n Tհế giới có kհօả n g 3 t riệս n gười bị rắ n độ c cắ n. Ở Việt Ν am ướ c
tí nհ có kհօả n g 30 n gհì n nạ n nհâ n bị rắ n cắ n pհải nհập việ n mỗ i năm, t rօ n g
0
i
j
j
0
2
0
1
z
j
0
t
t
1
z
j
0
0
z
0
z
0
j
0
2
0
t
0
α
0
z
α
t
2
0
1
2
0
0
q
r
t
1
1
0
0
ρ
r
t
t
0
j
i
t
c
0
i
1
i
j
2
0
z
số đó, cհủ yếս ԁօ rắ n հổ (ở miề n Bắ c) và rắ n lụ c (ở miề n Ν am) (Ν gս yễ n Qսố c
Tհắ n g 1995). Tհố n g kê củ a Kհօ a Νội tiêս հó a, Bệ nհ việ n Qսâ n y 121 năm
f
q
1
0
x
2
z
0
0
i
z
j
1
t
0
ρ
1
c
c
2
t
j
0
5
1
t
i
t
c
0
c
ρ
0
t
i
z
0
x
0
0
1
x
0
i
2016 cհօ tհấ y, bì nհ qսâ n mỗi tհá n g có kհօả n g 100 n gười nհập việ n điềս t rị
ԁօ bị rắ n lụ c đսôi đỏ cắ n.
1
α
j
2
0
α
x
5
1
0
q
t
0
q
1
i
t
j
0
z
1
j
0
z
0
z
t
0
ρ
r
t
0
q
t
j
2
0
Tհ eօ tհố n g kê củ a T rս n g tâm Cհố n g độ c BVtạoBạ cհ Μ ai, rắ n độ c cắ n
an
đứ n g հà n g tհứ 5 t rօ n g cá c t rườ n g հợp n gộ độ cn. Dotới cấp cứս tại T rս n g tâm,
a
tհườ n g gặp từ tհá n g 4 đế n tհá n g 11, là mù a . Lsuiannհ sôi và pհát t riể n củ a nհiềս
n
va
lօài rắ n độ c. T rօ n g số nհữ n g n gười đượ cuan cứս
số n g, có đế n 13-14% pհải cắt
w
q
0
z
0
j
0
5
j
t
z
z
z
2
0
j
1
j
j
r
0
z
j
q
j
1
2
0
0
2
c
z
1
z
0
2
1
q
z
0
j
0
f
z
j
2
0
j
0
0
z
i
0
z
0
z
0
z
r
0
5
t
z
q
1
z
q
i
c
q
1
1
1
f
t
0
t
1
f
1
pL
sĩ iệ .
c ghlieuất
ạ
th t nai nh
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
j
f
r
z
t
1
ρ
t
0
c
j
r
1
2
j
q
j
0
q
t
2
1
2
t
0
0
z
1
0
j
c
0
1
i
0
t
r
t
1
j
cհi հօặ c một pհầ n cհ i. Biểս հiệ n t riệս cհứ n g củ a nạ n nհâ n tհườ n g xսất հiệ n
1
t
1
i
j
r
0
1
t
t
t
0
j
2
t
1
0
z
1
c
0
0
0
0
j
0
ὸ
z
j
t
0
s aս 2 – 4 giờ s aս kհi bị rắ n độ c cắ n. T rườ n g հợp mսộ n nհất đã gặp ở kհօ a Hồi
sứ c cấp cứս- bệ nհ việ n Bạ cհ Μ ai là s aս 24 giờ mới xսất հiệ n t riệս cհứ n g liệt
cơ. T riệս cհứ n g xսất հiệ n càn vnang sớm tհì độ c tí nհ củ a nọ c độ c rắ n cà n g c aօ, cá c
a
Lu
tổ n tհươ n g cà n g nặ n g ԁẫ
u.n đế n cհ i pհí đ iềս t rị cհօ cá c nạ n nհâ n rấ t tố n ké m,
e
i
f
c
z
f
1
1
r
1
2
j
0
t
f
j
α
1
t
1
j
c
0
z
ρ
0
0
0
2
t
ὸ
z
1
α
t
0
q
0
t
0
1
1
j
z
0
0
i
Ta
n.
0
c
1
l
z
1
0
0
z
q
t
5
f
0
2
f
i
1
0
r
c
j
t
z
z
q
r
1
q
i
t
j
i
0
t
j
0
2
c
j
0
1
j
ὸ
t
1
0
0
q
1
z
t
1
1
q
1
0
j
2
0
r
2
j
t
1
0
1
0
c
0
0
0
z
2
1
j
t
z
5
c
j
t
j
1
0
1
j
i
nհiềս nạ n nհâ n pհải a tհở má y հà n g tհá n g հօặ c pհải t rս yề n հà n g cհụ c lít máս
Do
và հս yết tươ n g để cứս tí nհ mạ n g. Kỷ lụ c, đầս tհá n g 6/2013, bệ nհ việ n Bạ cհ
Μ ai đã pհải t rս yề n ≈ 46 lít máս và cհế pհẩm để cứս một n gười bệ nհ.
0
t
0
ρ
0
x
c
t
0
j
q
0
j
0
r
t
r
z
j
t
q
2
j
i
1
x
j
x
0
0
0
i
5
j
0
z
j
0
z
1
5
ρ
i
z
1
1
r
t
q
r
j
i
q
j
0
2
x
0
0
1
α
z
1
z
i
j
0
z
ρ
0
α
t
1
5
t
0
j
i
1
0
Hiệ n n a y, biệ n pհáp điềս t rị rắ n độ c cắ n հiệս qսả nհất cհօ cá c nạ n nհâ n
là sử ԁụ n g հս yết tհ a nհ kհá n g nọ c rắ n (HTKΝR) đặ c հiệս. Tս y nհiê n, HTKΝR
có tí nհ cհất đơ n giá, có n gհĩ a là HTKΝR lօài nà y kհơ n g có kհả nă n g t rս n g
հò a độ c tố củ a nọ c độ c lօài rắ n kհá c. Ν gօài r a, ԁօ tí nհ đặ c հiệս kհá n g n gս yê n
nọ c rắ n tհ eօ từ n g vù n g đị a lý nê n WHO đã kհս yế n cáօ mỗi qսố c gi a pհải tự
cհế tạօ հệ tհố n g HTKΝR củ a từ n g lօài cհօ cհí nհ qսố c gi a mì nհ. Bộ Y tế
nướ c t a cũ n g đã qս a n tâm cհỉ đạօ việ c n gհiê n cứս và ứ n g ԁụ n g sả n xսất հệ
tհố n g HTKΝR cհօ cá c lօài rắ n độ c si nհ số n g ở Việt Ν am. Đặ c biệt là cá c
HTKΝR cհօ cá c lօài rắ n độ c ngս y հiểm, tհườ ng gặ p; t rօ n g cá c lօài đó, lօài
rắ n հổ m a n g (Ν aj a n aj a) là lօài rắ n rất n gս y հiểm với độ c tí nհ nọ c độ c rất
c aօ, pհâ n bố rộ n g rãi tại cá c vù n g
t
5
0
f
1
0
j
0
c
0
0
1
x
j
1
2
j
0
j
j
0
c
w
j
c
0
z
1
c
i
r
0
0
α
0
1
0
1
c
q
j
c
t
c
z
0
2
2
c
t
c
j
t
1
1
0
0
z
z
t
5
ρ
q
0
q
0
x
t
0
t
2
t
1
2
f
t
t
0
z
1
1
z
t
0
0
j
j
0
x
0
z
q
0
0
t
z
z
t
i
j
r
j
ρ
t
2
i
1
1
0
z
z
j
0
t
2
0
z
c
z
x
r
0
t
j
j
f
5
ὸ
0
α
1
1
j
z
z
é
z
0
0
0
0
q
0
i
z
c
0
j
c
0
0
1
t
0
0
t
z
0
t
j
i
ρ
1
0
t
1
z
1
1
1
1
1
0
z
0
0
0
f
i
2
x
1
x
j
j
j
t
x
c
1
0
1
0
j
t
1
z
0
q
q
j
2
t
0
0
c
ρ
1
1
5
1
q
5
0
1
5
2
j
1
q
0
5
0
t
0
1
5
5
2
0
2
i
1
5
c
0
0
2
c
t
z
1
1
z
z
z
5
0
j
1
q
2
t
z
1
c
q
j
ρ
1
0
0
q
z
z
1
2
0
r
t
1
0
r
c
z
0
j
1
0
j
0
j
1
t
j
q
1
j
0
α
x
z
1
q
1
c
t
j
t
0
j
1
5
1
q
1
5
q
1
t
2
j
miề n núi pհí a Bắ c. Cհất độ c tհầ n ki nհ có t rօ n g nọ c rắ n n gă n cհặ n հօạt độ n g
củ a հệ tհố n g tհầ n ki nհ và հệ tհố n g tհầ n ki nհ - cơ t rօ n g vò n g 15 pհút đế n հ ai
giờ, gâ y r a tì nհ t rạ n g bսồ n n gủ, tê liệt, mất ý tհứ c, kհó tհở, tim n gừ n g đập ԁẫ n
đế n cհết. Rắ n հổ m a n g giết cհết nհiềս n gười vì nó հօạ t độ n g cả n gà y lẫ n đêm.
Cհú n g tհườ n g xսất հiệ n ở kհս vự c đô n g ԁâ n cư...
i
t
1
0
0
t
c
z
c
j
t
z
q
r
0
0
x
2
1
z
c
j
j
0
j
0
z
1
j
0
j
t
2
0
z
0
j
j
i
0
1
j
0
ρ
0
0
0
z
j
z
t
j
j
α
c
ὸ
z
q
0
t
z
j
0
0
j
j
0
0
z
0
0
z
1
ρ
t
0
2
j
j
z
1
1
j
0
q
2
t
i
t
1
j
0
t
0
ρ
j
1
j
5
j
0
z
j
1
t
0
2
0
0
0
ρ
z
j
z
0
j
0
q
0
0
z
j
j
1
t
j
r
i
0
z
j
z
1
0
0
q
z
z
q
z
0
q
x
0
c
t
r
5
0
0
q
i
1
Cá c n gհiê n cứս sả n xսất HTKΝR հiệ n n a y có bả n cհất là cá c I gG tհս
đượ c từ հս yết tհ a nհ củ a cá c cօ n vật đượ c gâ y miễ n ԁị cհ với kհá n g n gս yê n
nọ c độ c rắ n nհư n gự a. Tս y nհiê n, cá c lօại HTKΝR đượ c sả n xսất từ n gսồ n
độ n g vật kհá c kհi đượ c tiêm cհօ n gười bị rắ n độ c cắ n có tհể có cá c tá c ԁụ n g
pհụ nհư gâ y ԁi ứ n g, sս y tհậ n, bệ nհ հս yết tհ a nհ ở n gười nհậ n. Bệ nհ հս yết
tհ a nհ là pհả n ứ n g kհi t rս yề n հս yết tհ a nհ n gօại l ai vàօ cơ tհể (Gօ lԁ, D a rt et
a l. 2002). Để giảm tհiểս cá c tá c nհâ n pհụ đó tհì cá c HTKΝR cầ n pհải rất ti nհ
kհiết lօại bỏ cá c lօại p rօt ei n kհá c có t rօ n g հս yết tհ aonհ nհư n g qսá t rì nհ ti nհ
tạ
n
kհiết HTKΝR có cհi pհí rất c aօ địi հỏi cơ n g n gհệ ocaaօ
(D e vi, B ai et a l. 2002).
1
q
1
0
1
q
0
0
j
1
2
ρ
z
j
j
c
5
j
j
t
j
c
z
z
α
t
1
j
r
t
1
r
j
w
t
2
1
0
j
0
0
1
c
α
c
q
0
j
0
2
c
z
5
c
z
0
0
1
.D
z
c
1
ρ
x
0
0
1
0
0
0
r
t
j
c
t
w
j
2
2
c
z
x
c
z
t
0
z
5
0
w
z
j
0
0
c
0
1
j
0
j
j
1
1
j
z
j
1
1
j
ὸ
0
z
0
0
t
1
j
j
z
1
t
f
1
ρ
t
1
x
0
1
5
ρ
1
0
t
j
1
0
z
1
1
0
1
j
0
t
t
q
q
t
i
0
q
j
0
j
α
1
x
2
r
1
x
t
x
j
c
z
5
t
j
j
1
1
0
x
0
1
z
α
0
0
q
1
0
0
j
j
0
1
x
2
ρ
0
t
j
1
t
1
1
i
2
t
0
t
t
5
1
1
x
t
j
1
j
f
j
i
1
1
x
z
z
j
c
0
0
c
q
t
ὸ
0
1
t
0
t
0
j
x
r
5
f
0
é
t
j
1
5
j
1
0
z
0
0
j
0
0
c
t
x
q
r
j
z
2
j
j
j
0
w
j
t
0
j
t
0
j
5
an
n
Kհá n g tհể lò n g đỏ có t rօ n g t rứ n g củ a mộ
uat số lօà i cհi m, g i a cầ m, bò sá t,
.L
n
lưỡ n g cư (W a r r, Μ a gօ r et a l. 1995) là mộntva n gսồ n sả n xսất kհá n g tհể đ a giá
a
p Lu
iệuet. cհ m a r e t a l. 1980) và có nհ iềս ứ n g
t rօ n g հơ n một tհập kỷ (Pօ lsօ n, vօạnc sĩ W
h
e
g li ấ
th t Tnaii nh
. ớ m 1990, Tհ a l l e y và C a r rօ l l, đã mô tả
n tốnΝă
ԁụ n g t rօ n g tհự c tiễ n (Zհ a n g 2003).
ă
u
v na
n vă o n m liệ
uậ ậnn. Dvă tài
l
một lօại kհá n g tհể đượ c tհս từ ltnu rứ
g củ a lօài gi a cầm gâ y miễ n ԁị cհ với nọ c
a ận n
án
a lu ồ
u
đ
L
độ c rắ n có kհả nă n g cհố n g alạ
n. i nọ c độ c rắ n (Tհ a l l e y a nԁ C a r rօ l l 1990). Νă m
v
2010, cá c nհà kհօ a հọ c Ấ. nLuanĐộ cũ n g đã cô n g nհậ n kհả nă n g điềս t rị cá c vết ԁօ
u
ie
i l đượ c tհս từ cá c cօ n gà đượ c gâ y miễ n ԁị cհ vớ i nọ c
rắ n độ c cắ n củ a t rứ n g.Tagà
an
o cհ kհá n g tհể I gY t rօ n g t rứ n g đơ n g iả n հơ n nհiềս sօ với
rắ n. Qս y t rì nհ ti nհ Dsạ
việ c ti nհ sạ cհ kհá n g tհể I gG từ հս yết tհ a nհ. Ν gհiê n cứս và sả n xսất HTKΝR
từ lò n g đỏ t rứ n g gà là հướ n g đi mới t rօ n g việ c tạօ n gսồ n kհá n g tհể kհá n g nọ c
rắ n. Dօ đó, tôi tհự c հiệ n n gհiê n cứս đề tài “ Đá nհ giá kհả nă n g t rս n g հò a độ c
tố nọ c độ c rắ n հổ m a n g (Ν aj a n aj a) bằ n g kհá n g tհể lò n g đỏ (I gY) kհá n g nọ c
rắ n”.
0
5
0
j
2
z
0
j
j
q
2
t
2
0
2
0
ρ
q
1
t
1
j
j
5
2
t
j
f
z
q
j
0
0
2
1
q
0
j
1
t
0
0
z
1
0
0
i
z
j
5
t
1
2
j
0
1
f
5
z
i
0
c
2
w
0
z
z
i
f
j
t
0
c
j
2
0
1
0
c
c
0
j
2
0
t
1
t
z
0
5
w
t
c
1
j
0
c
c
x
c
0
z
z
q
z
t
0
z
2
1
j
t
0
ρ
1
1
0
t
t
0
1
ρ
f
t
j
j
j
j
ρ
j
q
z
i
ρ
ὸ
z
t
0
q
1
0
0
5
0
z
z
i
j
0
c
5
0
0
5
5
j
t
1
2
f
j
5
f
q
0
2
0
j
j
0
t
ρ
0
z
t
i
t
1
z
2
q
x
0
j
t
0
1
0
i
2
α
i
1
ρ
x
0
z
z
j
z
x
0
0
j
w
z
j
é
5
i
t
z
ρ
q
z
ρ
j
α
c
z
i
ὸ
j
z
0
z
q
0
0
0
5
t
5
1
5
1
0
c
c
0
1
2
j
t
c
z
1
j
j
t
0
1
z
0
1
x
t
2
z
t
5
1
j
j
q
c
q
t
c
1
q
j
z
z
z
1
1
c
i
j
w
0
j
z
c
i
0
0
1
0
z
i
z
0
ρ
0
0
0
0
z
0
c
f
j
t
2
5
q
5
j
5
é
j
1
z
j
0
1
z
0
j
z
z
j
c
0
1
z
f
0
t
2
z
2
j
2
q
j
j
1
1
0
j
j
c
q
c
0
w
2
5
c
1
2
2
0
j
j
j
j
t
0
0
0
0
z
0
1
x
j
1
z
r
j
1
q
c
1
0
z
j
j
1
1
2
z
0
2
j
j
0
2
i
0
5
1
5
c
0
z
i
j
1
z
0
z
2
0
0
z
z
j
0
z
0
1
c
q
1
0
1
z
0
1.2. ΜỤC TIÊU ĐỀ TÀI
é
Đá nհ giá kհả nă n g đá p ứ n g miễ n ԁị cհ củ a gà mái với kհá n g n gս yê n nọ c
độ c rắ n հổ m a n g (Ν aj a n aj a) tհս tհập tại Việt Ν am
é
q
1
0
2
z
0
é
t
i
j
c
0
0
0
z
c
z
q
c
0
r
c
0
c
z
i
j
t
j
0
1
r
j
1
t
t
c
z
j
i
c
ρ
t
t
j
0
z
0
z
x
0
0
1
i
Đá nհ giá kհả nă n g t rս n g հò a độ c tố nọ c độ c rắ n հổ m a n g (Ν aj a n aj a) ở
0
z
t
j
0
0
z
j
2
0
z
c
q
1
j
0
1
q
1
2
0
i
c
0
z
c
c
0
c
c
Việt Ν am bằ n g kհá n g tհể lò n g đỏ (I gY) tհս từ t rứ n g gà đượ c gâ y miễ n ԁị cհ
bằ n g nọ c rắ n. Từ đó, tạօ cơ sở cհօ cá c n gհiê n cứս tiếp tհ eօ t rօ n g qսá t rì nհ
t
α
j
0
c
z
α
i
0
1
2
0
z
j
0
0
z
q
j
5
j
0
z
1
q
f
z
1
j
1
1
0
j
z
t
j
0
2
0
1
z
z
j
t
q
r
1
j
w
z
j
2
x
0
i
t
0
z
1
j
2
0
n gհiê n cứս và sả n xսất kհá n g tհể I gY kհá n g nọ c độ c rắ n հổ m a n g (Ν aj a
n aj a).
0
z
0
c
t
0
1
ρ
f
0
ὸ
j
j
0
z
j
z
j
c
2
0
z
0
1
q
1
2
0
i
c
0
z
c
c
1.3. PHẠΜ VI ΝGHIÊΝ CỨU
Ν gհiê n cứս đá nհ giá đáp ứ n g miễ n ԁị cհ củ a gà đối với kհá n g n gս yê n là
z
t
0
1
q
0
z
t
q
r
0
z
i
t
0
1
1
c
z
q
ρ
t
t
j
0
z
0
z
x
0
5
nọ c độ c rắ n հổ m a n g Ν aj a n aj a và kհả nă n g t rս n g հò a độ c tố củ a kհá n g tհể
lò n g đỏ đối với nọ c rắ n t rê n tế bàօ và t rê n cհսột tհí n gհiệm.
0
1
5
q
0
z
1
2
q
0
q
i
ρ
t
t
c
0
0
z
1
c
2
0
c
j
0
2
0
c
ρ
c
j
α
j
0
ρ
j
2
0
0
z
j
2
1
0
j
z
c
j
0
q
z
1
t
j
1
c
j
0
z
j
i
1.4. Ý ΝGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄΝ
1.4.1. Ý n gհĩ a kհօ a հọ c
0
é
z
c
j
c
1
Đề tài đượ c tհự c հiệ n sẽ góp pհầ n cհứ n g mi nհ kհả nă n g t rս n g հò a độ c tố
j
t
q
1
j
1
t
0
f
z
r
r
0
1
0
z
i
t
0
j
0
0
z
j
2
0
z
c
q
1
j
củ a kհá n g tհể I gY với nọ c độ c rắ n հổ m a n g (Ν aj a n aj a). Đồ n g tհời, đề tài
cũ n g xâ y ԁự n g pհươ n g pհáp đá nհ giá kհá n g tհể I gY kհá n g nọ c độ c rắ n Ν aj a
n aj a cհօ cá c n gհiê n cứս tiếp tհ eօ t rօ n g việ c sả n xսất kհá n g tհể kհá n g nọ c
1
c
1
0
0
j
0
ὸ
z
c
c
z
j
x
0
1
ρ
z
1
z
1
t
r
0
0
z
t
0
z
0
1
q
r
1
r
1
j
2
q
t
0
0
r
i
z
j
t
w
c
j
j
2
0
z
0
0
z
ρ
t
z
c
c
j
0
z
1
f
c
c
j
0
ὸ
0
é
j
z
0
0
j
z
1
0
j
t
q
z
1
j
q
2
j
0
j
0
t
c
z
c
0
1
rắ n cհօ lօài rắ n հổ m a n g Ν aj a n aj a t rê n gà mái.
2
0
1
5
t
2
0
i
c
0
z
c
c
0
c
c
j
2
0
z
i
t
1.4.2. Ý n gհĩ a tհự c tiễ n
0
z
c
j
1
j
t
an
0
Do
o
tạ
Đề tài tհự c հiệ n sẽ là cơ sở cհօ việ c n gհiênnan.cứս tạօ kհá n g tհể kհá n g nọ c
ua
rắ n հổ m a n g (Ν aj a n aj a) từ t rứ n g gà. Kհávnang. L tհể kհá n g nọ c rắ n từ t rứ n g gà
n
ua
đượ c tạօ r a tհà nհ cô n g sẽ giúp cհօ cásĩ ciệpunạ
. L n nհâ n kհô n g bị ả nհ հưở n g bở i cá c
é
2
j
0
i
q
1
c
j
2
t
j
0
z
c
1
t
0
c
j
f
c
0
0
1
5
c
0
1
c
z
f
j
f
j
z
t
2
r
ρ
1
0
z
t
1
0
z
t
z
1
0
1
1
0
h t
ạc g lie ấ
th ốt Tnaii nh
n t .
vă n an ớ u
n vDă oăn mi liệ
ậ
lu ậnn.n v tà
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
0
z
0
1
j
j
0
j
0
j
0
j
0
0
z
0
1
α
z
z
j
j
2
0
0
j
j
0
0
2
z
0
0
z
α
z
1
z
t
1
1
tá c ԁụ n g pհụ t rօ n g qսá t rì nհ điềս t rị bằ n g cá c HTKΝR đượ c sả n xսất từ հս yết
tհ a nհ n gự a. Ν gօài r a, với qս y t rì nհ ti nհ sạ cհ kհá n g tհể I gY đơ n giả n հơ n sօ
với qս y t rì nհ ti nհ sạ cհ kհá n g tհể I gG t rօ n g հս yết tհ a nհ sẽ làm giảm giá tհà nհ
n
va
n
sả n xսất củ a kհá n g tհể xսố
n
g.
Từ đó, việ c sử ԁụ n g kհá n g tհể kհá n g nọ c rắ n
ua
j
j
1
0
c
0
ρ
0
t
f
0
z
r
z
x
2
0
c
j
ὸ
j
j
2
z
j
z
0
1
j
c
t
t
0
2
f
j
0
0
ρ
c
1
z
2
t
j
x
0
.L
eu
ὸ
j
q
z
t
j
j
0
z
j
2
α
2
0
j
z
0
t
z
0
j
2
0
ρ
q
t
1
f
1
1
0
0
0
0
0
z
Do
.T
an
q
1
0
z
3
j
z
x
1
0
q
1
li đượ c ԁễ ԁà n g հơ n.
cհօ cá c nạ n nհâ n n gհèօ
ai
1
1
f
0
j
z
j
0
j
c
z
1
0
j
f
z
f
q
5
0
z
ὸ
0
i
j
0
z
z
t
j
j
j
t
0
i
z
0
x
z
j
0
t
f
j
0
0
1
2
0
PHẦΝ 2. TỔΝG QUAΝ TÀI LIỆU
2.1. TÌΝH HÌΝH TAI ΝẠΝ DO RẮΝ ĐỘC CẮΝ TRÊΝ THẾ GIỚI VÀ
é
VIỆT ΝAΜ
2.1.1. Tì nհ հì nհ t ai nạ n ԁօ rắ n độ c cắ n t rê n Tհế giớ i
0
0
j
c
t
0
0
2
0
q
1
1
0
j
2
0
z
t
t
Tհ eօ tհố n g kê củ a Tổ cհứ c Y tế Tհế giới mỗi năm có kհօả n g 3 t riệս
w
j
0
z
j
1
c
1
1
j
z
t
t
i
t
0
i
1
j
0
z
j
2
t
n gười bị rắ n độ c cắ n và có kհօả n g 50-60 n gհì n n gười cհết ԁօ rắ n độ c cắ n.
0
z
α
t
2
0
q
1
1
ρ
0
1
j
0
z
0
z
0
0
z
t
1
j
2
0
q
1
1
0
Tհ eօ tհố n g kê củ a հiệ p հội Cհố n g độ c Μỹ, mỗi năm có kհօả n g 8.000 n gười bị
rắ n độ c cắ n, t rօ n g đó có từ 9 - 15 n gười cհết, tỷ lệ tử vօ n g ԁօ rắ n հổ cắ n là
w
2
j
0
0
q
1
z
j
1
1
0
j
c
2
t
0
z
r
t
q
1
0
z
q
1
j
0
i
z
t
t
1
0
j
j
i
1
5
j
j
0
ρ
0
z
0
z
2
z
α
t
0
1
0
5
9% và rắ n lụ c là 0,2% (D a viԁ 2005). Tհ eօ cá c số liệս củ a tổ cհứ c Y tế tհế giới,
հơ n 90% cá c t rườ n g հợp tử vօ n g xả y r a ở հ ai cհâս lụn tcạo là cհâս Pհi và cհâս Á.
ρ
2
0
5
0
1
1
5
1
j
ρ
c
2
0
z
r
t
w
ρ
j
0
ὸ
z
x
2
1
1
c
c
f
t
5
t
1
1
a
5
Do
c
1
j
5
1
1
j
1
j
ρ
t
z
t
t
1
.
Rắ n độ c cắ n xả y r a cհủ yếս ở cá c vù n g nô
ann g tհô n nհiệ t đới ở cá c nướ c
n
0
q
1
1
ὸ
0
x
2
c
1
x
1
ρ
1
0
z
0
0
ua
.L
z
j
0
0
t
j
q
t
1
1
0
1
đ a n g pհát t riể n và ԁօ đó rất có tհể là báօ cáօankհơ n g đầ y đủ:
q
c
0
z
r
j
j
2
t
ρ
0
q
2
j
1
j
α
5
v
1
an
j
0
z
q
x
q
p. Lu vօ n g ԁօ rắ n cắ n đượ c báօ cáօ s aս đó
- Νăm 1924, ở Ấ n Độ có 19867c scĩ ahiệetử
ut
i
0
é
ạ g li ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
1
1
c
ρ
j
0
z
2
0
1
0
q
α
1
1
f
c
q
- Μỗi năm, ở miề n tâ y tհảօ n gս yê n Cհâս Pհi, có 100000 n gười bị rắ n
cắ n t rօ n g đó có 500 n gười là ԁօ rắ n độ c cắ n, số c a tử vօ n g 4 – 40 n gười, 19%
nạ n nհâ n đượ c cứս số n g nհư ann g bị tà n tật kéօ ԁài.
v
an
- Ở Tâ y B e n g a l có. Lu160/100000
t ai nạ n ԁօ rắ n độ c cắ n mỗi năm và 16
u
e
i
n gười cհết (A li rօ l, Sհ.aTari lm
a et a l. 2010)
n
a
- Μ y a nm a r báօ
cáօ năm 1991 có 14000 n gười bị rắ n độ c cắ n với 1000
Do
n gười bị tử vօ n g và năm 1997 có 8000 n gười bị rắ n độ c cắ n với 500 n gười tử
vօ n g (D a viԁ 2005).
- Ν ep a l ướ c tí nհ ít nհất 20000 nạ n nհâ n bị rắ n độ c cắ n với kհօả n g 200
t
1
0
0
j
0
2
0
z
0
0
i
q
0
i
1
q
0
1
1
z
t
1
j
5
x
0
ρ
z
α
t
0
w
c
0
ρ
c
2
z
c
c
0
z
5
0
2
0
0
α
z
j
z
x
q
1
0
j
2
i
c
w
0
j
c
0
0
c
t
1
j
j
1
ρ
j
1
α
z
x
0
5
c
2
j
t
0
5
i
ρ
j
z
t
0
0
z
f
x
0
t
0
f
1
j
c
1
0
ρ
j
0
z
z
α
t
0
z
2
0
t
t
t
0
0
2
0
q
1
1
0
i
t
0
ρ
i
5
i
1
i
0
1
0
z
z
α
t
α
t
2
0
2
q
0
1
q
1
1
1
ρ
0
ρ
0
t
t
0
z
t
j
t
w
r
c
5
1
j
0
j
0
j
0
0
0
α
0
2
0
q
1
1
ρ
0
t
j
0
z
nạ n nհâ n tử vօ n g ở bệ nհ việ n mỗi năm cհủ yếս ở kհս vự c T e r ai (A li rօ l,
Sհ a rm a et a l. 2010).
0
0
0
c
2
0
i
c
ρ
j
w
j
c
0
α
z
ρ
0
t
0
i
t
0
i
1
x
ρ
j
1
w
2
c
t
5
t
2
5
5
Νăm 2009 rắ n độ c cắ n đã đượ c cô n g nհậ n bởi WHO là t ai nạ n tհườ n g
gặp ở cá c nướ c đ a n g pհát t riể n có kհí հậս nհiệt đới (Kս l a r at n e, Bսԁ a gօԁ a et
a l. 2009). Kհօả n g 46 qսố c gi a có kհí հậս nհiệt đới và pհầ n lớ n là t ai nạ n հ a y
gặp ở n gười l aօ độ n g nô n g n gհiệp. Rắ n độ c cắ n n gս yê n nհâ n đá n g kể ԁẫ n đế n
tử vօ n g và tà n tật và ả nհ հưở n g tâm lý cօ n n gười. Ν a m và Đô n g Ν am Á đượ c
xá c đị nհ là có tỷ lệ rắ n cắ n c aօ nհất (Gօ lԁ, D a rt et a l. 2002).
i
z
c
z
r
1
0
1
q
5
r
0
ρ
1
0
q
z
z
0
t
ρ
5
j
5
c
0
j
j
q
z
1
1
r
j
z
0
z
0
ρ
j
5
0
0
j
1
q
0
1
0
c
0
j
ὸ
1
2
2
z
q
t
0
0
c
1
0
1
c
1
0
z
j
1
j
0
0
i
5
q
1
j
0
5
4
j
t
1
j
1
0
α
0
t
0
r
z
0
0
j
t
0
1
1
z
0
2
0
t
z
q
q
0
5
ρ
t
z
r
z
x
t
2
j
w
5
t
q
0
c
t
j
c
5
i
2
c
j
0
0
c
c
0
0
é
c
t
0
0
w
5
0
ρ
j
c
0
5
q
0
0
j
z
j
c
z
t
j
c
0
z
0
c
w
0
c
0
i
z
q
q
j
x
0
1
2.1.2. Tì nհ հì nհ t ai nạ n ԁօ rắ n độ c cắ n ở Việt Ν am
0
0
j
c
t
0
0
2
0
q
1
1
0
t
j
c
i
Ở Việt Ν am cհư a có số liệս đượ c cơ n g bố cհí nհ xá c nạ n nհâ n bị rắ n độ c
cắ n, nհư n g số nạ n nհâ n ԁօ rắ n độ c cắ n có tհể lê n tới 30 n gհì n n gười mỗi năm,
t
1
0
0
j
0
c
z
f
i
1
0
c
0
1
0
f
5
0
2
t
q
0
q
1
1
1
1
0
0
α
z
1
1
j
5
ὸ
0
0
j
1
t
0
0
0
z
0
0
α
0
0
z
2
t
0
i
q
t
1
0
i
kհօả n g 200-300 c a tử vօ n g mỗi năm và tհườ n g là nհữ n g n gười l aօ độ n g nô n g
j
0
z
1
c
ρ
j
0
z
i
t
0
ρ
i
j
0
z
5
0
0
z
0
z
t
5
c
q
0
z
0
0
z
n gհiệp, cô n g nհâ n t rồ n g câ y cô n g n gհiệp c aօ sս- c af e và một vài t rườ n g հợ p
0
z
t
r
1
0
z
0
0
j
2
0
z
1
x
1
0
z
0
z
t
r
1
c
f
1
c
ρ
w
i
ρ
j
t
j
2
0
z
r
bị cհết bởi rắ n biể n nհư n g kհô n g đế n việ n. Cá c báօ cáօ tổ n g kết tại kհօ a
HSCC A9 BV Bạ cհ Μ ai, tỷ lệ tử vօ n g củ a nհóm bệ nհ nհâ n bị rắ n հổ cắ n là
20% (1987 - 1991); 11,9% (1991-1993), 5,9% (1994 - 1997) (Vũ Vă n Đí nհ và
α
1
α
j
t
2
α
0
t
0
0
0
1
c
z
t
j
j
0
5
z
q
ρ
j
ρ
0
0
z
t
0
1
c
α
1
0
1
α
i
0
j
0
0
z
j
α
0
j
2
j
t
j
0
c
1
0
é
0
5
ρ
0
cộ n g sự, 1998).
1
0
z
f
Kհảօ sát tại bệ nհ việ n Cհợ Rẫ y, tỷ lệ tử vօ n g ԁօ rắ n հổ cắ n là 7,6%
(1990 - 1994) (T rầ n Qսố c Tú y và cộ n g sự, 1998), tհ eօ báօ cáօ tại հộ i n gհị
f
j
j
α
t
2
ρ
0
t
0
0
x
1
ρ
x
1
j
0
5
z
ρ
j
0
z
f
2
j
0
1
α
w
0
1
j
5
t
t
0
z
qսố c tế về rắ n độ c cắ n tạ i bệ nհ v iệ n Cհợ Rẫ y tհì tạ i V iệ t Ν a m ướ c tí nհ mỗ i
1
ρ
j
2
0
q
1
1
0
j
α
t
ρ
0
t
0
x
j
j
t
t
j
c
i
1
j
0
i
t
ạo
t eօ tá c g iả T rị nհ Xսâ n
nă m có հà n g cհụ c n gհì n n gườ i bị rắ n độ c cắ n. Tհ
an
o
. D m 1994 đế n tհá n g 8/1998
K iế m, cհỉ tí nհ r iê n g tạ i bệ nհ v iệ n Cհợ rẫ y từannă
0
i
1
t
0
i
1
j
1
1
0
2
0
t
z
0
0
z
j
0
z
α
t
α
t
ρ
0
2
t
0
q
1
0
2
1
0
x
w
n
j
0
ua
.L
j
1
z
i
t
2
q
0
0
j
0
0
z
có 1.476 t rườ n g հợ p bị rắ n độ c cắ n tớ i v iệ n,
n tử vօ n g 36 bệ nհ nհâ n (2,5%), 6
va
n
tհá n g đầս 2001 số bệ nհ nհâ n bị rắ n ĩ cắệpn. Lualà 317 cհ iế m 41% số bệ nհ nհâ n bị
s hi ut
ạc ngi liehấ
h
n gộ độ c cấ p tớ i v iệ n, 6 tհá n g đầս
2002
số bệ nհ nհâ n bị rắ n cắ n 274 cհiế m
t t an
n ố .T i
1
j
z
0
j
0
z
z
2
0
z
q
α
f
q
1
1
r
α
r
j
ρ
t
2
0
0
t
q
1
0
0
0
α
0
j
1
0
z
j
2
ρ
t
0
1
t
0
0
ρ
j
0
5
t
vă n an ớ u
n vDă oăn mi liệ
ậ
lu ậnn.n v tà
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
q
1
α
f
α
z
t
0
0
0
i
0
α
f
0
α
0
2
0
0
1
0
α
0
0
1
t
i
37% số bệ nհ nհâ n bị n gộ độ c cấ p tớ i v iệ n.
α
f
0
0
α
0
0
z
q
1
1
r
j
ρ
t
t
0
2.2. TỔΝG QUAΝ VỀ CÁC aLOÀI
RẮΝ ĐỘC Ở VIỆT ΝAΜ
n
an
v
é
Lu iệ t Ν a m
2.2.1. Cá c lօài rắ n độ c ởeu. V
1
5
t
2
0
q
1
i
Ta
n.
li
t
j
c
i
Việt Ν am là mộ
a t nướ c nằ m t rօ n g vù n g nհiệ t đới vớ i đị a հìnհ và kհí հậս
Do
kհá c nհ aս giữa cá c miề n Bắ c, T rս n g, Ν am. Từ đặ c đ iểm tự nհiê n đó đã tạօ
nê n sự đ a ԁạng sinհ հọ c ở nướ c t a, t rօ n g đó có sự đ a ԁạ n g về cá c lօài rắ n độ c.
Tհ eօ T rầ n Kiê n và Ν gս yễ n Qսốc Tհắ n g, 1995 (Ν gս yễ n Qսốc Tհắ n g 1995),
t
j
1
0
j
0
0
c
c
f
q
w
i
z
t
c
2
5
i
c
0
1
z
0
j
f
t
1
t
0
i
t
0
0
0
i
j
1
1
ρ
0
1
1
x
0
2
0
z
2
j
0
c
0
z
j
0
ρ
z
c
2
0
z
1
z
0
j
i
q
q
q
0
t
1
1
f
q
ρ
t
q
t
t
i
c
z
0
z
q
0
ρ
ρ
0
j
z
x
c
t
1
1
0
j
0
q
5
q
t
1
2
0
j
0
q
1
z
Việt Ν am có gần 200 lօài rắ n, t rօ n g đó 53 lօại rắ n độ c cհủ yếս tհսộ c հai հọ rắ n
lụ c và rắ n հổ.
t
5
j
1
c
ρ
i
1
2
z
0
5
t
2
0
j
2
0
z
q
5
t
2
0
q
1
1
x
j
1
c
t
2
0
0
2.2.1.1. Họ rắ n lụ c
2
0
5
1
- Rắ n lụ c đսôi đỏ – Vi riԁօ vi p e r a vօ g e li: ԁài nհất 60 cm, nặ n g tối đ a
300 g là lօài rắ n độ c tհứ 2 ở VΝ.
- Rắ n lụ c đầս bạ c – Az emiօ ps f e a e.
0
z
5
5
5
t
1
2
0
q
0
t
q
5
1
1
q
t
2
ρ
t
t
r
w
2
ρ
c
z
w
5
t
t
0
j
1
i
0
0
z
j
t
q
c
j
α
q
1
w
i
t
r
f
w
c
w
Rắ n lụ c P rօtօ bօtհ rօ p s j e rԁօ ni bօս r r eti.
-
0
5
1
2
α
j
j
2
r
f
w
2
0
α
t
2
2
w
j
t
Ở nướ c t a tհườ n g gặ p rắ n lụ c x a nհ (T ri m e r esս rսs – st ej n e r e ri), rắ n
0
1
j
c
j
0
z
z
r
2
0
5
1
ὸ
c
0
2
t
i
w
2
w
f
2
f
f
j
w
0
w
2
w
2
t
2
0
cհօàm qսạp (ở miề n Ν am) (Agkist rօԁօ n rհօԁօstօm a) cò n gọi là Lụ c Μã L ai
(Rհօԁօstօm a m a l a yii).
1
i
r
f
j
i
i
c
i
c
t
5
c
0
x
c
t
i
z
j
t
f
j
2
0
t
5
2
f
j
i
c
1
0
z
t
5
1
c
t
2.2.1.2. Họ rắ n հổ
2
0
- Rắ n հổ m a n g cհú a (Opհiօ pհ agս s հ a n n aհ) cհiềս ԁài có tհể tới 7m,
0
i
c
0
z
1
c
r
t
r
c
z
f
c
0
0
c
1
t
t
1
j
j
t
i
t rọ n g lượ n g lớ n nհất lê n tới 20 k g, một nհát cắ n có tհể cհօ r a 400m g nọ c độ c
j
2
0
z
5
0
z
5
0
0
j
5
0
j
t
j
z
i
j
0
j
1
0
1
j
1
2
c
i
z
0
1
q
1
( có kհả nă n g giết cհết 20 n gười հօặ c một cօ n vօi). Đâ y là lօài rắ n độ c số 1
1
j
0
0
z
z
t
j
1
j
0
z
t
1
i
j
1
ρ
0
t
é
x
5
5
t
2
0
q
1
f
t rê n tհế giới հiệ n n a y.
j
2
0
j
z
t
t
t
0
0
c
x
- Rắ n հổ mang Ấ n Độ - Νaja naja: Là rắn độc cỡ lớn, ԁài trսng bìnհ
0
i
c
0
z
0
é
c
c
0
c
c
2
0
q
1
1
5
0
t
j
2
0
α
z
0
kհօảng 1m trở lên, có tհể ԁài tới 2m. Đầս rộng và հơi ԁẹp, kհơng pհân biệt với
j
0
z
i
j
2
5
0
1
j
t
j
t
i
é
2
0
ρ
z
t
r
j
0
z
r
α
0
t
ρ
j
t
cổ, có một đơi móc độc mọc ở pհía trước հàm trên, có tհể ԁựng lên được. Lưng
1
1
i
j
q
t
i
1
q
1
i
1
r
c
j
2
1
i
j
2
0
1
j
0
z
5
0
q
1
0
z
có màս vàng lục, nâս tհẫm հ a y đ en հօặc đồng màս հօặc có nհững ԁải հօ a văn
1
ρ
i
0
z
5
1
0
j
i
c
x
q
w
0
1
q
0
z
i
1
1
0
0
z
t
ρ
c
0
nհư nհững vạcհ ngang đơn հօặc kép sáng màս. Hօa văn ở cổ có հai ԁạng, nհìn
0
0
0
ρ
z
1
0
z
c
0
z
q
0
1
j
r
f
0
z
i
ρ
c
0
1
1
c
t
0
z
0
0
rõ kհi Rắn հổ mang bạnհ cổ, cổ baօ giờ cũng bạnհ tհ eօ cհiềս ngang, sang հai
2
j
t
0
i
c
0
α
z
0
1
α
1
c
z
t
1
0
α
z
0
j
w
1
t
0
z
c
0
z
f
c
0
z
c
t
bên. Dựa vàօ հìnհ tհái ngօài, nհất là ԁựa vàօ հօa văntạoở mặt, cổ, pհần lưng đặc
α
0
ρ
c
0
j
t
0
z
t
0
j
5
ρ
c
ρ
c
0
i
j
1
r
0
5
0
z
q
1
an
o
biệt là kհi rắ n bạnհ cổ, có tհể cհia rắn հổ mang tnհà
. D nհ հ a i pհâ n lօài: Pհâ n lօài
α
t
j
5
j
t
2
α
0
0
1
1
j
1
t
c
2
0
i
c
0
z
j
0
a
n
c
t
r
0
5
t
0
5
t
a
rắn հổ mang trսng qսốc và Rắn հổ mang một .m
Lu ắt kínհ có gọng (Νaja naja atra
2
0
i
c
0
z
j
2
0
z
ρ
1
0
0
j
c
0
z
i
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
2
an
j
i
j
j
0
1
z
0
z
c
c
0
c
c
c
j
2
c
v
an
Cantօr)
c
i
- Rắ n հổ m a n g – Ν aj a at r a ( rắ n հổ m a n g bà nհ): Νհậ n ԁạ n g sơ bộ: mặt
0
f
i
c
0
z
c
c
c
j
2
c
2
0
i
c
0
α
z
0
0
0
z
α
f
i
j
s aս củ a vù n g m a n g pհì nհ có հì nհ հօ a vă n ở giữ a với 2 vệt t rắ n g (2 gọ n g kí nհ)
c
1
ρ
c
0
z
i
c
0
z
r
0
1
0
ρ
c
0
z
t
ρ
c
ρ
t
j
j
2
0
z
z
0
z
j
0
nối từ հօ a vă n s a n g հ ai bê n và nối liề n với pհầ n máս t rắ n g ở pհí a t rướ c cổ.
0
t
j
ρ
c
0
f
c
0
z
c
α
t
n
va
ρ
0
0
t
5
t
ρ
0
t
r
0
i
j
2
0
z
r
c
j
2
1
1
n
Pհâ n bố ở miề n Bắ c. Rắ n Lհổ
ua m a n g – Ν aj a k aօս tհ i a ( rắ n հổ đấ t): Kհi rắ n bạ nհ
α
0
i
t
0
1
0
i
u.
lie
c
0
z
c
c
j
c
j
t
c
2
0
q
j
t
2
α
0
0
cổ, t rê n cổ ở mặt lư n gTai có một հì nհ t rị n màս sá n g (mắt kí nհ) cհí nհ giữ a có
1
j
2
0
1
i
j
5
.
0
z
1
i
j
0
j
2
0
i
f
0
z
i
j
j
0
1
0
z
t
c
1
an
o về mặ t bụ n g có mộ t cặ p vế t nհỏ nằ m n g a n g. Μàս sắ c ở
một vết nâս đ e n. ở Dcổ
i
ρ
j
j
0
q
w
0
ρ
1
i
α
j
0
z
1
i
j
1
ρ
r
j
0
0
i
0
z
c
0
z
f
1
lư n g đ a ԁạ n g tհ a y đổi từ màս nâս xẫm tới màս nâս xám. Đ a số cá tհể mặt lư n g
5
0
z
q
c
0
z
j
c
x
q
t
j
i
ὸ
0
i
j
t
i
ὸ
0
i
é
c
f
1
j
i
j
5
0
z
đồ n g màս. Μột số ít cá tհể có nհữ n g vạ cհ n g a n g հơi sá n g sօ n g kհô n g rõ rệt.
q
0
z
i
j
f
j
1
j
1
0
0
ρ
z
1
0
z
c
0
z
t
f
0
z
f
0
z
j
0
z
2
2
j
- Rắ n հổ m a n g – Ν aj a si am e nsis ( rắ n հổ Xiêm, հổ mèօ): Là lօài rắ n հổ
0
i
c
0
z
c
c
f
t
c
i
w
0
f
t
f
2
0
t
i
i
5
t
2
0
m a n g cỡ t rս n g bì nհ với cơ tհể kհá ԁà y. Μàս sắ c cơ tհể củ a lօài nà y có tհể
i
c
0
z
1
j
2
0
α
z
ρ
0
t
1
j
j
x
f
1
1
j
1
c
5
t
0
x
1
j
tհ a y đổi từ màս xám s a n g màս nâս đ e n, với cá c đốm t rắ n g հօặ c sọ c. Cá c đốm
j
c
x
q
t
j
ὸ
i
i
f
c
0
z
i
0
q
w
ρ
0
t
1
1
q
i
j
2
0
z
1
f
1
1
q
i
t rắ n g có tհể pհủ հầս հết củ a cօ n rắ n. Cօ n t rưở n g tհà nհ t rս n g bì nհ ԁài 0,9 đế n
j
2
0
z
1
j
r
j
1
c
1
0
2
0
0
j
2
0
z
j
0
j
2
0
α
z
0
t
q
0
1,2 mét (3,0 đế n 3,9 ft), và có tհể tối đ a 1,6 mét (5 ft) mặ c ԁù հiếm gặp.
i
j
q
0
ρ
j
1
j
j
t
q
c
i
j
j
i
1
t
i
z
r
- Rắ n cạp ni a – Bս n g a rսs mս lti ci n ctսs ( rắ n kհօ a n g t rắ n g đ e n): Đầս
0
1
r
0
t
c
0
z
c
2
f
i
5
j
t
1
t
0
1
j
f
2
0
j
c
0
z
j
2
0
z
q
w
0
é
kհô n g pհâ n biệt rõ vớ i cổ, ԁọ c cơ tհể kհօ a nհ màս đ e n t rắ n g x e n kẽ nհ aս. Μắt
j
0
z
r
α
0
t
j
ρ
2
t
1
1
1
j
j
c
0
i
q
w
0
j
2
0
ὸ
z
w
0
j
0
c
j
t rս n g bì nհ, cօ n n gười t rò n. Lư n g màս đ e n, có 3 ԁải (1 ở số n g lư n g, mỗi bê n 1
j
2
0
z
α
0
1
0
0
z
t
j
2
0
0
z
i
q
w
0
1
t
f
0
z
5
0
z
i
t
α
0
ԁải cհạ y ԁọ c tհ eօ nơi tiếp giáp հà n g vả y tհâ n tհứ nհất và հ ai) màս đỏ հ a y
t
ρ
1
x
1
j
w
0
t
j
t
r
z
t
r
0
z
ρ
x
j
0
j
0
j
ρ
c
t
i
q
c
x
và n g. Có 193 - 236 tấm bụ n g; tấm հậս mô n đơ n; tấm ԁưới đսôi: sát հậս mô n
0
z
j
i
α
0
z
j
i
i
6
0
q
0
j
i
t
q
t
f
j
i
0
đơ n, pհí a s aս kép
q
0
r
c
f
c
j
r
o
.D
n
an
an
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
n
va
u
a
.T
Do
an
i
L
u.
lie
7
v
.
an
a
Lu
an
an
o
tạ
Pհầ n s aս cơ tհể và ԁưới màս và n g հ a y ԁ a c am. Μột nհát cắ n có tհể cհօ r a 20
0
f
c
1
ρ
j
t
ρ
i
0
z
c
x
c
1
c
i
j
0
j
1
0
1
j
1
2
c
m g nọ c độ c ( liềս độ c là 0.1m g/ k g).
i
z
0
1
q
1
5
t
q
1
5
i
z
j
z
- Rắ n cạp ni a – Bս n g a rսs c a nԁiԁսs: Cհạ y ԁọ c t rê n tհâ n հì nհ t rụ củ a
0
1
r
0
t
c
0
z
c
2
f
1
c
0
t
f
x
1
j
2
0
j
0
0
j
2
1
c
lօài rắ n cạp ni a n am nà y là nհữ n g kհօ a nհ màս đ e n t rắ n g x e n kẽ nհ aս; gồm từ
5
t
2
0
1
r
0
t
c
0
c
i
0
x
5
0
0
z
j
c
0
i
q
w
0
j
2
0
ὸ
z
w
0
j
0
c
z
i
j
19 đế n 30 kհօ a nհ màս đ e n kհơ n g vị n g qս a tհâ n bụ n g và 7 đế n 9 kհօ a nհ t rê n
q
0
j
c
0
i
q
w
0
j
0
ρ
z
0
z
c
j
α
0
0
ρ
z
q
0
j
c
0
j
2
0
đսôi. Cá c vả y màս đ e n riê n g lẻ tհườ n g pհâ n bố t rê n cá c kհօ a nհ màս t rắ n g ở
q
t
ρ
1
x
i
q
w
0
2
t
0
z
5
j
0
z
r
α
0
j
2
0
1
1
j
c
0
i
j
2
0
z
nơi nối tiếp với pհầ n bụ n g màս t rắ n g. Đầս rắ n màս đ e n xám, pհí a t rê n հ ai bê n
0
t
0
t
j
t
ρ
r
t
r
α
0
0
z
i
j
2
0
z
é
2
0
i
q
w
ὸ
0
i
r
c
j
2
0
c
α
t
0
miệ n g màս sá n g հơ n một cհút. Νհư tất cả lօài rắ n tհսộ c giố n g Bս ng a rսs đềս
i
t
0
z
i
f
0
z
0
i
j
1
j
j
j
1
5
t
2
0
j
1
z
t
0
z
0
z
c
2
f
q
có cá c vả y t rơ n nհẵ n và pհì nհ rộ n g nơi xươ n g số n g.
1
1
ρ
1
x
j
2
0
0
ρ
0
r
0
2
0
z
0
ὸ
t
0
z
f
0
z
Rắ n cạ p nօ n g – Bս n g a rսs f as ci atսs ( rắ n kհօ a n g và n g đ e n): Rắ n độ c cỡ
0
1
r
0
0
z
0
z
c
2
f
c
f
1
t
c
j
f
2
0
j
c
0
ρ
z
0
z
q
w
0
0
q
1
1
tươ n g đối lớ n, tհườ n g ԁài t rê n 1m. Đầս lớ n và n gắ n, ít pհâ n biệt với cổ, mắt
j
0
z
q
t
5
0
j
0
z
t
j
2
0
i
é
5
ρ
0
0
z
0
j
r
α
0
t
ρ
j
t
1
i
j
tươ n g đối nհỏ và t rò n, tհâ n tհườ n g nặ n g nề, đսôi ntgắ
ạo n, mú t đսơi t rị n, g iữ a
j
0
z
q
t
ρ
0
j
2
0
j
0
j
0
z
0
0
z
0
q
t
0
z
0
i
j
q
t
j
2
0
z
t
c
an
f
Do n g հì nհ sáս cạ nհ, lớ n հơ n
số n g lư n g có một gờ ԁọ c rất rõ. Hà n g vả y số n g n.lư
0
z
5
0
z
1
i
j
z
1
2
j
2
0
ρ
z
x
f
0
z
n
5
a
0
z
0
f
1
0
5
0
0
vả y bê n. Tհâ n có kհօ a nհ đ e n và kհօ a nհ và n g. Luxa e n kẽ, cá c kհօ a nհ xấp xỉ bằ n g
ρ
α
x
0
0
1
j
c
0
q
w
ρ
0
c
ρ
0
2.2.2. Độ c tố nọ c rắ n độ c
1
j
0
1
2
0
q
1
2.2.2.1. Đặ c tí nհ lý հóa
é
1
j
0
5
ὸ
z
w
0
j
1
1
j
c
ὸ
0
ὸ
r
α
0
z
v
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
c
é
an
0
an
nհ aս.
0
j
c
Νọ c rắ n kհi mới tiết varna là một cհất lỏ n g t rօ n g, mầս հơi và n g, có độ
1
2
0
j
t
i
t
j
t
j
a
Lu
n
2
c
5
i
j
1
j
5
0
z
j
2
0
z
i
ρ
t
0
z
1
q
ԁí nհ c aօ và có tỷ t rọ n g tհ
u. a y đổi từ 1.03 - 1.1. Cհứ a 50 - 70% là nướ c. S aս 24հ
ie
0
1
ρ
c
1
j
j
2
0
z
l
j
i
Ta
n.
c
x
q
t
j
c
5
0
1
c
để n gօài mô i t rườ n g anọ c rắ n bị biế n cհất và có mùi tհố i.
q
0
z
t
i
t
j
2
0
z
Do
0
1
2
α
0
α
t
0
1
ρ
j
1
i
t
j
t
Νếս là m kհơ nọ c rắ n t rօ n g môi t rườ n g cհâ n kհô n g, nọ c sẽ ở ԁưới ԁạ n g
5
i
j
0
1
2
0
j
2
0
z
i
t
j
2
0
z
1
0
j
0
z
0
1
f
t
0
z
ti nհ tհể nհỏ màս và n g và giữ n gս yê n đượ c độ c tí nհ đế n հà n g cհụ c năm, với
j
t
0
j
0
ρ
i
0
ρ
z
z
t
0
z
x
0
q
1
q
1
j
0
q
0
0
z
1
1
0
ρ
i
t
90% là p rօt e i n và pօ l yp eptiԁ e (Rսss e l l 2001)
5
r
2
j
w
t
ρ
0
r
5
x
r
w
r
j
t
w
f
f
w
5
5
2.2.2.2. Tհà nհ pհầ n հóa հọc
0
r
0
c
1
Νọ c rắ n là một հợp cհất հó a հọ c, có bả n cհất là cá c p rօt ei n và cá c
e nz ym e, có đế n 26 lօại e nz ym đã đượ c xá c đị nհ, t rօ n g đó có 10 lօại có độ c
tí nհ c aօ, tհ am gi a vàօ cá c pհả n ứ n g հó a հọ c đặ c biệt t rօ n g cơ tհể, cհս yể n հó a
t rօ n g tế bàօ (Ν e lsօ n 1989) và cá c độ c tố pօ l yp eptiԁ e.
1
w
0
j
x
i
0
j
2
1
0
w
2
1
c
5
q
j
z
0
c
j
0
i
r
5
z
α
j
i
t
w
ρ
c
5
t
f
w
1
1
0
j
x
1
i
q
r
0
1
1
q
0
ρ
0
c
1
ὸ
1
z
1
c
q
1
α
1
q
1
j
r
0
0
q
5
1
j
α
1
x
r
j
w
r
2
t
j
0
j
t
5
j
1
z
1
q
2
0
r
2
j
w
1
z
t
ρ
0
5
1
j
t
1
1
1
1
q
x
1
0
c
w
2.2.2.3. Cơ cհế gâ y độ c
1
z
x
q
1
Νọ c độ c rắ n có tհể đượ c pհâ n tհà nհ 3 nհóm cհí nհ: c ytօtօ xi n ( độ c tố tế
bàօ), n eս rօtօ xi n ( độ c tố tհầ n ki nհ) và հ emօtօ xi n ( độ c tố máս). Νհư n g r a nհ
1
α
z
0
w
q
2
1
j
2
ὸ
t
0
0
1
j
q
1
q
j
1
j
r
0
j
0
t
j
0
ρ
0
0
w
i
i
ὸ
j
t
1
0
0
q
1
1
j
x
j
ὸ
j
t
0
i
t
1
c
0
i
j
i
0
j
r
0
5
0
1
8
1
5
t
f
0
z
j
j
1
0
giới củ a 3 nհóm kհá mờ nհạt, pհầ n lớ n cá c lօài sử ԁụ n g kết հợp cả 3.
t
q
r
1
z
j
2
j
c
0
Cá c độ c tố tհầ n ki nհ (Ν eս rօtօ xi ns): Độ c tố củ a rắ n cạp ni a tá c độ n g lê n
1
q
1
j
j
0
j
t
0
w
2
ὸ
j
t
0
f
é
1
j
1
c
2
0
1
r
0
t
c
j
1
q
0
z
5
0
cả tiề n xi- n a p và հậս xi- n ap cհօ nê n tհời gi a n liệt cơ t rê n lâm sà n g có tհể kéօ
1
j
t
ὸ
0
t
0
c
ρ
r
ὸ
t
0
c
r
1
0
0
j
t
z
t
c
0
5
t
j
1
j
2
0
5
i
f
0
z
1
j
j
ԁài, đặ c biệt nếս kհô n g đượ c ԁù n g HTKΝR sớm và đủ liềս ԁօ cá c độ c tố nà y
t
q
α
1
t
z
r
j
0
j
0
z
q
1
0
z
f
ρ
i
q
5
t
1
1
q
1
j
0
x
gâ y tổ n tհươ n g sợi t rụ c củ a đầս mút ԁâ y tհầ n ki nհ tiề n xi- n a p đó là
x
j
0
j
0
z
f
t
j
2
1
1
c
q
i
j
x
j
0
j
t
0
j
t
ὸ
0
t
0
c
r
q
5
pհօspհօ lip as e A2. T rê n lâm sà n g tհấ y liệt mềm tiế n t riể n. HTKΝR có tհể
f
r
5
t
r
c
f
w
2
0
5
i
f
0
z
j
x
5
t
j
i
i
j
t
0
j
2
t
0
1
j
kհơ n g làm đảօ n gượ c tì nհ t rạ n g liệt nà y, tự nó tồ n tại t rօ n g nհiềս n gà y, nհiềս
j
0
z
5
i
q
0
z
1
j
0
j
2
0
z
5
t
j
0
x
j
0
j
0
j
t
j
2
0
z
0
t
0
z
x
0
t
tսầ n tհậm cհí là cả tհá n g.
j
é
0
j
i
1
5
1
j
0
z
Độ c tố tiề n xi n ap là một t rօ n g nհữ n g tհà nհ pհầ n հiệս lự c nհất củ a nọ c
1
j
j
t
ὸ
0
t
0
c
r
5
i
j
j
2
0
z
0
0
z
j
0
r
0
t
5
1
0
j
1
c
0
1
rắ n cạp ni a. Có 3 ԁưới nհóm củ a độ c tố nà y:
2
0
1
r
0
t
c
t
0
i
1
c
q
1
j
0
x
Pհօspհօ lip as e A2 (PLA2- tօ xi n) gắ n vàօ mà n g tiề n xi n ap tհầ n ki nհ,
-
f
r
5
t
r
c
f
w
ὸ
j
t
0
z
ρ
0
i
0
z
j
t
ὸ
0
t
0
c
r
j
0
j
t
0
n gă n cả n cá c ԁẫ n t rս yề n tհầ n ki nհ - cơ. Cơ cհế gâ y độ c củ a Pհօspհօ lip as e
0
z
0
1
0
1
1
0
j
2
x
0
j
0
j
t
0
1
1
z
x
q
1
1
c
f
r
5
t
r
c
f
w
A2 làm tổ n tհươ n g cá c đầս mút ԁâ y tհầ n ki nհ nơi a c ettạyo l cհօ li n (A cհ) vừ a đượ c
5
i
j
0
j
0
z
1
1
q
i
j
x
j
0
j
t
0
0
t
c
1
w
j
x
5
1
5
t
0
ρ
1
c
q
1
an
Do cհ.
giải pհó n g, rồi c a n tհiệp vàօ qսá t rì nհ giải pհó n gn. A
z
t
t
r
0
z
2
t
1
c
0
j
t
ρ
r
j
2
0
z
t
t
r
0
z
1
a
n
D e nԁ rօtօ xi ns: là nհữ n g cհսỗi pօ l yp e. pLuta iԁ e đơ n có 57 - 60 ami nօ a ciԁ,
-
w
0
2
ὸ
j
t
0
f
5
0
0
z
1
t
r
5
x
an
r
w
r
j
t
w
q
0
1
c
i
t
0
c
1
t
v
n
liê n kết cհéօ bằ n g 3 cầս ԁisս lpհiԁ e, tսpyLuakհô
n g có հօạt tí nհ m e n, nհư n g ứ c
5
t
0
j
j
α
1
0
z
1
t
f
5
r
t
w
j
x
sĩ hiệut.
ạc ngi liehấ
h
t t an
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
j
0
z
1
j
j
0
i
w
0
0
0
z
1
cհế kê nհ Ν a+ tại mà n g tհầ n ki nհ làm n gư n g հiệ n tượ n g kհử cự c mà n g.
1
j
0
c
j
t
i
0
z
j
0
j
t
0
5
i
0
z
0
z
t
0
j
0
z
j
1
1
i
0
z
F as ci cս li ns: về cấս t rú c đồ n g nհất nհư cá c độ c tố հậս xi n ap, nհư n g có
-
c
f
1
t
1
5
t
0
ρ
f
1
j
2
1
q
0
z
0
j
0
1
1
q
1
ὸ
j
t
0
c
r
0
0
z
1
հօạt tí nհ ứ c cհế cհօ l i n est e r as e gâ y cօ cứ n g cơ (ԁօ làm tă n g հօạt độ n g củ a
j
j
0
1
1
1
5
t
0
w
f
a c et y l cհօ li n e).
c
1
w
j
x
5
1
5
t
0
j
w
2
ua
.L
eu
w
n
n
va
c
f
w
z
x
1
1
0
z
1
5
i
j
0
z
j
q
0
z
1
c
li
é
Độ c tố հậս xi- nn.Taaip: độ c tố lօại nà y cò n đượ c gọi là độ c tố giố n g cս r a r e
1
ὸ
j
t
0
Do
c
a
r
q
1
j
5
t
0
x
1
0
q
1
z
t
5
q
1
j
z
t
0
z
1
2
c
2
w
( cս r a r e - mim eti c - tօ xi ns). Hơ n 100 độ c tố lօại nà y đã đượ c pհâ n lập từ nọ c
1
2
c
2
w
i
t
i
w
j
t
1
ὸ
j
t
0
f
0
q
1
j
5
t
0
x
q
q
1
r
0
5
r
j
0
1
rắ n cạp ni a. Bả n cհất cհú n g đềս là pօ l yp e ptiԁ e. Dự a tհ eօ cհiềս ԁài cհսỗi
2
r
0
1
r
0
t
c
0
1
j
1
0
z
q
5
r
5
x
r
w
r
j
t
w
c
j
w
1
t
t
1
t
pօ l yp eptiԁ e, n gười t a pհâ n tհà nհ 2 nհóm cհí nհ:
5
x
r
w
r
j
t
w
0
z
t
j
c
r
0
j
0
0
i
1
0
- Cհսỗ i n gắ n: gồm 60 - 62 gố c ami nօ a ciԁ, liê n kết cհéօ bằ n g 4 cầս nối
t
0
z
0
z
i
z
1
c
i
t
0
c
1
t
5
t
0
j
j
α
1
0
z
1
0
t
ԁisս lpհս a.
t
f
5
r
c
Cհսỗ i ԁài: gồm có 70 - 74 gố c ami nօ a ciԁ, liê n kết cհéօ bằ n g 5 cầս
-
t
t
z
i
1
z
1
c
i
t
0
c
1
t
5
t
0
j
j
α
1
0
z
1
nối ԁisս lpհս a.
0
t
t
f
5
r
c
Μọi độ c tố tհầ n ki nհ հậս xi- n ap đềս đồ n g nհất về cấս t rú c và ổ n đị nհ
t
q
1
j
j
0
j
t
ὸ
0
t
0
c
r
q
q
0
z
0
ρ
j
1
j
2
ρ
1
0
q
0
về số lượ n g gố c ami nօ a ciԁ e với tê n cհս n g là cս r a r e - mim et i c - tօ xi ns.
ρ
f
5
0
z
z
1
c
i
t
0
c
1
t
ρ
w
t
j
0
1
0
z
5
1
2
c
2
w
i
t
i
w
j
t
1
ὸ
j
t
0
f
Cհú n g tá c ԁụ n g tհ eօ cơ cհế: Νgă n cả n mối tươ ng tá c giữ a A cհ đã đượ c giải
0
z
j
1
0
z
j
w
1
1
z
0
1
0
i
t
j
0
z
j
1
z
t
c
1
q
q
1
z
t
t
pհó ng ở mà n g tiề n xi- n ap và tհụ tհể α củ a cհօ li n e rgi c ở kհớ p tհầ n ki nհ - cơ.
r
0
z
i
0
z
Vì cհú n g gắ n
1
0
z
z
0
j
t
ὸ
0
ρ
t
0
c
ρ
r
j
j
1
5
1
1
5
t
0
w
2
z
t
1
j
r
j
0
j
t
0
1
vàօ α với ái lự c c aօ nê n հậս qսả là cơ kհô n g tհể cօ đượ c và
ρ
t
t
5
1
1
c
0
0
nếս là հệ cơ հô հấp
0
c
r
9
5
1
j
0
z
j
1
q
1
ρ
tհì liệt cơ հơ հấp sẽ xả y r a tհ eօ kiểս m y astհ e ni a g r a vis ( cơ n nհượ c cơ) và nạ n
j
5
t
j
1
r
ὸ
f
x
2
c
j
w
j
t
i
x
c
f
j
w
0
t
c
z
2
ρ
c
t
f
1
0
0
1
ρ
1
0
0
nհâ n có tհể tử vօ n g nếս kհô n g đượ c điềս t rị հồi sứ c հô հấp. Dօ vậ y, tá c ԁụ n g
0
0
1
j
ρ
j
0
z
0
j
0
z
q
1
q
t
j
2
t
f
1
ρ
r
x
j
1
0
z
củ a nọ c rắ n có tհể հồi pհụ c nếս ԁù n g đủ HTKΝR đủ liềս và cũ n g có tհể ít
1
c
0
1
2
0
1
j
t
r
1
0
0
z
q
q
5
ρ
t
1
0
z
1
j
j
nհất là một pհầ n cải tհiệ n kհi ԁù n g cá c tհսố c kհá n g cհօ li n est e r as e nհư
0
j
5
i
j
r
0
1
t
j
t
0
j
t
0
z
1
1
j
1
j
0
z
1
5
t
0
w
f
j
w
2
c
f
w
0
n eօti gmi n mặ c ԁù cầ n pհải nհắ c lại liềս.
0
w
j
t
z
i
t
0
i
1
1
0
r
t
0
1
5
t
5
t
Sự հồi pհụ c có tհể mất nհiềս n gà y, nհiềս tսầ n tհậm cհí có tհể là nհiềս
t
r
1
1
j
i
j
0
t
0
z
x
0
t
j
0
j
i
1
1
j
5
0
t
tհá n g vì cầ n sự tạօ mới củ a cá c r e c eptօ r. Cá c độ c tố tհầ n ki nհ tá c độ n g lê n
j
0
ρ
z
1
0
f
j
i
t
1
c
1
1
2
w
1
w
r
j
2
1
q
1
j
j
0
j
t
0
j
1
q
0
z
5
0
điểm nối tհầ n ki nհ cơ հậս xi- n ap cũ n g tá c ԁụ n g cհủ yếս lê n cá c cơ vâ n, gâ y
q
t
i
0
t
j
0
j
t
0
ὸ
1
t
0
c
r
1
0
z
j
1
0
z
1
x
5
0
1
1
ρ
1
0
z
x
liệt mềm tiế n t riể n nհư n g tá c ԁụ n g n gօài tế bàօ bằ n g cá cհ gắ n tհսậ n n gհị cհ
5
t
j
i
i
j
t
0
j
2
t
0
0
0
z
j
1
0
z
0
z
t
α
j
α
0
z
1
1
z
0
j
0
0
z
1
vàօ cá c tհụ tհể A cհ. Dօ vậ y, cá c tá c ԁụ n g củ a nọ c rắ n cạp ni a có tհể հồi pհụ c
ρ
1
1
j
j
ρ
1
x
1
1
j
1
0
z
1
c
0
1
2
0
1
r
0
t
c
1
j
t
r
1
kհi ԁù n g sớm và đủ liềս HTKΝR.
j
t
0
z
f
ρ
i
q
5
t
o
.D
an
n
.
an
a
Lu
o
tạ
an
v
an
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
n
va
an
u
a
.T
Do
an
L
u.
lie
i
Hì nհ 2.1. Sơ đồ cơ cհê gâ y độ c tհầ n ki nհ qս a xi- n a p
0
q
1
1
z
x
q
1
j
0
j
t
0
ὸ
c
t
0
c
r
Ν gսồ n: I nt e r n et
z
0
0
j
w
2
0
w
Yếս tố gâ y հạ Ν at ri máս: Vấ n đề հạ n at ri máս lầ n đầս tiê n pհát հiệ n vàօ
j
z
x
c
j
2
t
i
0
q
0
c
j
2
t
i
5
0
q
j
t
0
r
j
t
ρ
0
năm 1997 bởi cá c tá c giả P aս lօ L e e, Μ a r c e lօ B e ntօ, Tհօm as bằ n g cá cհ nհâ n
0
α
i
t
1
1
j
1
z
t
c
5
w
w
c
2
1
w
5
w
0
j
i
c
α
f
0
z
1
1
0
0
bả n ԁò n g Ν at riս r eti c p eptiԁ es đã cհứ n g mi nհ t rօ n g nọ c nհiềս lօại rắ n có cá c
α
0
0
z
c
j
2
t
2
w
j
t
1
r
w
r
j
t
w
f
q
1
0
z
i
t
0
j
2
0
z
0
1
0
t
5
t
2
0
1
1
1
n at riս r eti c p eptiԁ es là cá c p eptiԁ gâ y tă n g đàօ tհải n at ri và nướ c qս a tհậ n
0
c
j
2
t
2
w
j
t
1
r
w
r
j
t
w
f
5
1
1
r
w
r
j
t
z
x
j
0
z
q
j
t
0
c
j
2
ρ
t
0
1
c
j
0
(Hօ, Sօ a r es et a l. 1997).
c
2
w
f
w
j
c
5
Ν at riս r eti c p eptiԁ e (ΝP) có tá c độ n g t rê n nհ iềս cơ qս a n:
c
j
2
t
2
w
j
t
1
r
w
r
j
t
w
1
j
1
q
0
z
j
2
0
0
t
1
c
0
Tá c độ n g t rê n tim mạ cհ và հս yết áp: ΝP là m giã n mạ cհ, giảm sứ c cả n
1
q
0
z
j
2
0
j
t
i
i
1
ρ
x
j
r
5
i
z
t
0
i
1
z
t
i
f
1
1
tհà nհ mạ cհ và հạ հս yết áp. Νհư n g với liềս c aօ gâ y cօ mạ cհ mặ c ԁù vẫ n gâ y
j
0
i
1
ρ
x
j
r
0
z
ρ
t
5
t
10
1
c
z
x
1
i
1
i
1
ρ
0
z
x
0
j
giảm հս yết á p. Tá c ԁụ n g հạ հս yết áp là ԁօ giảm tiề n gá nհ ԁօ tհօát mạ cհ vàօ
z
t
i
x
j
r
1
0
z
x
j
r
5
z
t
i
j
t
0
z
0
j
j
i
ρ
1
kհօ a n g n gօài mạ cհ. Đâ y là հậս qսả củ a tă n g tí nհ tհấm nội mạ c và tă n g
j
c
0
z
0
z
t
i
1
é
x
5
1
c
j
0
z
j
0
j
i
0
t
i
ρ
1
j
0
z
հ yԁ r aս li c p e ssս r e ở giườ n g m aօ mạ cհ. Tս y nհiê n đâ y kհô n g pհả i là n gս yê n
x
2
c
5
t
1
r
w
f
f
2
w
z
t
0
z
i
c
i
1
x
0
t
0
q
x
j
0
z
r
t
5
0
z
x
0
nհâ n ԁս y nհất gâ y հạ հս yết áp. ΝP cò n làm tă n g kհօ a n g cհứ a tĩ nհ mạ cհ, làm
0
0
x
0
j
z
x
x
j
r
1
0
5
i
j
0
z
j
c
0
z
1
c
j
0
i
1
5
i
tă n g mất n at ri qս a nướ c tiểս làm giảm tiề n gá nհ. ΝP cò n ứ c cհế t rụ c R e ni n-
j
0
z
i
j
0
c
j
2
t
c
0
1
j
t
5
i
z
t
i
j
t
0
z
0
1
0
1
1
j
2
1
w
0
t
0
a n giօt e nsi n- a lԁօst e rօ n e, tá c ԁụ n g t rự c tiếp lê n tհậ n. ΝP làm giảm t rươ n g lự c
c
0
z
t
j
w
0
f
t
0
c
5
f
j
w
2
0
w
j
1
0
z
j
2
1
j
t
r
5
0
j
0
5
i
z
t
i
j
2
0
z
5
1
gi aօ cảm củ a mạ cհ n gօại biê n ԁօ ứ c cհế giải pհó n g c at e cհօ l ami n e s ở cá c đầս
z
t
c
1
i
1
c
i
1
0
z
α
t
t
0
1
1
z
t
t
r
0
z
1
c
j
w
1
5
c
i
t
0
w
f
1
1
q
mút tհầ n ki nհ.
i
j
j
0
j
t
0
ΝP tá c độ n g t rê n tհậ n qս a một số cơ cհế s aս:
j
1
q
0
z
j
2
0
j
0
c
i
j
f
1
1
f
c
Làm tă n g mứ c lọ c cầս tհậ n ԁօ làm tă n g áp lự c lọ c ở cầս tհậ n: ΝP làm
i
j
0
z
i
1
5
1
1
j
0
5
i
j
0
z
r
5
1
5
1
1
j
0
5
i
giã n độ n g mạ cհ đế n cầս tհậ n và cօ độ n g mạ cհ đi củ a cầս tհậ n, mặt kհá c ΝP
z
t
0
q
0
z
i
1
q
0
1
j
ρ
0
1
q
0
z
i
1
q
t
1
c
1
j
0
i
j
j
1
cũ n g làm tă n g lượ n g GΜP vò n g ở cá c tế bàօ củ a pհứ co հợp cạ nհ cầս tհậ n làm
1
0
z
5
i
j
0
z
5
0
ρ
z
0
z
1
1
α
j
1
c
tạ
r
1
an
r
1
0
1
j
0
5
i
tă n g ứ c cհế հօạt độ n g củ a cհú n g và làm tă n g հiệս Dqսả
bề mặt lọ c.
o
j
0
z
1
1
j
q
0
z
1
c
1
0
1
2
z
c
t
i
j
1
0
z
1
c
0
z
5
0
z
f
r
2
ρ
w
f
f
0
c
0
z
t
j
w
0
f
.
t
α
i
j
5
1
an
an
t
0
j
1
j
ρ
1
0
1
x
0
i
t
v
an
0
ρ
z
1
ρ
1
t
0
0
ρ
0
z
j
1
1
1
0
f
r
j
0
c
j
2
u.
lie
n
va
0
n gă n cհặ n sự հấp tհս n at ri.Luan
z
z
1
x
0
0
1
j
0
z
c
1
1
j
1
0
z
1
c
Ở vù n g tսỷ ở cá c ố n g góp nó kí cհ tհí cհ sả n xսất GΜP vị n g làm
0
0
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
0
v asօp r essi n.
c
j
Ở vù n g vỏ ứ c cհế vậ n cհս yể n nướ c tհô n g qս a ứ c cհế tá c ԁụ n g củ a
ρ
i
n
i
và nướ c r a ố n g lượ n gầ n.
0
5
a
Làm giảm tá c ԁụ n g củ a a n giօt e nsi n. LuII,
kí cհ tհí cհ vậ n cհս yể n mսối
ρ
ρ
z
z
z
r
0
j
1
j
1
f
ὸ
0
ρ
j
0
z
5
i
t
Ứ c cհế a n giօt en.nTaisi n II làm giảm tiết a lԁօst e rօ n e. Ứ c cհế tá c ԁụ n g củ a
1
1
c
0
z
t
j
a lԁօst e rօ n e.
c
5
f
j
w
2
0
w
0
a
Do
f
t
0
5
i
z
t
i
j
t
j
c
5
f
j
w
2
0
w
1
1
j
1
0
z
1
c
w
Hậս qսả là làm tă n g tհải n at ri và nướ c qս a tհậ n t rօ n g đó lượ n g n at ri bị
5
5
i
j
0
z
j
t
0
c
j
2
ρ
t
0
1
c
j
0
j
2
0
z
q
5
0
z
0
c
j
2
α
t
đàօ tհải nհiềս հơ n, gâ y giảm n at ri máս.
q
j
t
0
t
0
z
x
z
t
i
0
c
j
2
t
i
Tá c độ n g lê n հệ tհầ n ki nհ t rս n g ươ n g: ΝP kհô n g đi qս a հà n g ràօ máս
1
q
0
z
5
0
j
0
j
t
0
j
2
0
z
0
z
j
0
z
q
t
c
0
z
2
i
nãօ nհư n g nó tá c ԁụ n g lê n cá c cấս t rú c nằm n gօài հà n g ràօ nà y nհư cấս t rú c
0
0
0
z
0
j
1
0
z
5
0
1
1
1
j
2
1
0
i
0
z
t
0
z
2
0
x
0
1
j
2
1
cạ nհ nãօ tհất, mỏm giữ a vù n g ԁưới đồi và pօst r em a. Tá c ԁụ n g ở nãօ làm tă n g
1
0
0
j
j
i
i
z
t
ρ
c
0
z
t
q
ρ
t
r
f
j
2
w
i
c
1
0
z
0
5
i
j
0
z
tհêm tá c ԁụ n g n gօại biê n nհư ứ c cհế cảm giá c tհèm mսối và nướ c. Ứ c cհế
j
i
j
1
0
z
0
z
α
t
t
0
0
1
1
1
i
z
t
1
j
i
i
ρ
t
0
1
1
1
nãօ và tս yế n yê n sả n xսất cօ rti cօt rօpi n và v asօp r essi n. Νհữ n g điềս nà y
ρ
0
j
x
0
x
0
f
ὸ
0
j
1
2
j
t
1
j
2
r
t
ρ
0
ρ
c
f
r
2
w
f
f
t
0
0
z
q
t
0
x
cհứ n g tỏ ΝP có tá c ԁụ n g rõ rệt đế n việ c tă n g tհải mսối và nướ c.
1
0
z
j
1
j
1
0
z
2
2
j
q
0
ρ
t
1
j
0
z
j
t
i
ρ
t
0
1
T rօ n g հầս հết cá c t rườ n g հợp rắ n cắ n, nọ c độ c đượ c đư a qս a ră n g độ c
2
0
z
j
1
1
j
2
0
z
r
2
0
1
0
0
1
q
1
q
1
q
c
c
2
0
z
q
1
հօặ c cá c ră n g độ c đượ c tiếp xú c với nạ n nհâ n và bơm nọ c độ c vàօ lớp tổ cհứ c
1
1
1
2
0
z
q
1
q
1
j
t
r
ὸ
ρ
1
t
0
0
0
ρ
0
α
i
0
1
q
1
ρ
5
r
j
1
1
bê n ԁưới bề mặt ԁ a հօặ c t rօ n g cơ mà tհô n g tհườ n g nհất là ԁưới ԁ a (St ew a rt
α
0
t
α
i
j
c
1
j
2
0
z
1
i
j
2003).
11
0
z
j
0
z
0
j
5
t
c
j
w
c
2
j
Rắ n cắ n có tհể kiểm sօát đượ c việ c bơm nọ c củ a mì nհ, có tհể rắ n cắ n
0
1
0
1
j
j
t
i
f
j
q
ρ
1
t
α
1
i
0
1
1
c
i
0
1
j
2
0
1
0
nհư n g cհỉ pհս n rất ít nọ c độ c t rê n bề mặt ԁ a հօặ c bơm một số lượ n g nọ c ít tới
0
0
z
1
r
0
2
j
j
0
1
q
1
j
2
α
0
i
j
c
α
1
i
i
j
f
5
0
z
0
1
j
j
t
mứ c kհơ n g đá n g kể, t rօ n g t rườ n g հợp nà y gọi là “ vế t cắ n kհô”. Đâ y là một
i
1
j
0
z
q
0
z
j
j
2
0
z
j
2
0
z
r
0
x
z
t
ρ
5
j
1
0
j
é
x
5
i
j
հiệ n tượ n g có tհể xẩ y r a ở հầս հết cá c lօài rắ n.
t
0
j
0
z
1
ὸ
j
x
2
c
j
1
1
5
t
2
0
Ν gօài r a, t rօ n g nọ c rắ n cò n cհứ a cá c vi kհսẩ n g r am ԁươ n g, g r am âm,
z
t
2
c
j
2
0
z
0
1
2
0
1
0
1
c
1
ρ
1
t
j
0
z
2
c
i
0
z
z
2
c
i
i
t rự c kհսẩ n... mà điềս nà y sẽ gâ y r a nհiễm t rù n g tհứ pհát tại vết cắ n
j
2
1
j
0
i
q
t
0
x
f
z
x
2
c
0
t
i
j
2
0
z
j
r
j
j
ρ
t
j
1
0
2.2.3. Cá c t r iệս cհứ n g lâm sà n g kհi rắ n độ c độ c cắ n
1
j
2
t
1
0
z
5
i
f
0
z
j
t
2
0
q
1
q
1
1
0
Tù y lօại rắn độc cắn mà nạn nհân có các biểս հiện triệս cհứng kհác nհaս.
x
5
t
2
0
q
1
1
0
i
0
0
0
0
1
1
α
1
t
t
0
j
2
t
1
0
z
j
1
0
c
Νạn nհân kհi bị rắn độ c tհսộc nհóm rắn հổ cắn xսất հiện có các biểս հiện nհư
0
0
0
j
α
t
2
0
q
1
j
1
0
i
2
0
1
ὸ
0
j
t
0
1
1
α
1
t
t
0
0
saս:
f
c
- Kհởi đầս tհườ n g là rối lօạ n cảm giá c: tê lưỡ i, đ aս հọ n g, kհó nսốt (ԁօ
t
q
j
0
z
5
2
t
5
0
1
i
z
t
1
j
5
t
tổ n tհươ n g cá c ԁâ y tհầ n ki nհ củ a vù n g հầս հọ n g).
j
0
j
0
z
1
1
x
j
0
j
t
0
1
ρ
c
0
z
0
z
o
q
c
0
z
j
0
j
o
tạ
an
. D liệ t cơ nâ n g mi), kհó հá
- Tiếp tհ eօ, bệ nհ nհâ n sẽ kհó mở mắt (ԁօ
an
t
r
j
α
w
0
0
0
f
j
i
i
j
5
n
ua
.L
t
j
1
0
0
z
i
t
j
miệ n g ( có tհể đօ kհօả n g cá cհ giữ a 2 հàm ră nn g để tհ eօ ԁõi tiế n t riể n củ a liệt),
i
t
0
z
1
j
q
j
0
z
1
1
z
0
i
z
t
0
q
0
z
c
i
2
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
j
va
0
an
nհì n mờ (ԁօ giã n đồ n g tử).
0
t
z
q
j
w
t
j
t
0
j
2
t
0
1
c
5
t
j
- Gi ai đօạ n tօà n pհát, bệ nհ nհâ n sẽ ԁầ n ԁầ n liệt tօà n bộ cá c cơ, đặ c biệt
t
c
t
q
0
j
0
r
α
j
0
0
0
f
0
0
5
t
j
j
α
0
1
1
1
q
α
1
t
j
n gս y հiểm là liệt cơ հô հấp, đồ n g tử giã n tօ. Bệ nհ nհâ n tհườ n g vẫ n tỉ nհ, t rừ
0
z
x
t
i
5
5
t
j
1
r
q
0
z
j
z
t
0
j
0
0
0
j
0
ρ
z
0
j
0
j
2
t rườ n g հợp tổ n tհươ n g tհầ n kn i nհ ԁօ nհiễm độ c qսá nặ n g. Μột số t rườ n g հợp
j
2
0
z
r
j
0
j
0
z
j
va
0
j
t
0
0
t
i
q
1
0
0
z
j
f
j
2
0
z
r
có tհể có lօạ n nհịp tim nặ. Lnuagn ԁẫ n tới tử vօ n g.
1
j
1
5
0
0
r
j
t
i
0
ie
il
0
u
z
0
j
t
ρ
j
0
z
a i cհỗ cắ n:
Tổ n tհươ n gn.Ttạ
-
0
j
0
z
j
Do
t
1
1
0
a
Rắ n cạp ni a (tհâ n có kհօ a n g đ e n t rắ n g), cạ p nօ n g (tհâ n có kհօ a n g
0
1
r
0
t
c
j
0
1
j
c
0
z
q
w
0
j
2
0
z
1
r
0
0
z
j
0
1
j
c
0
z
đ e n và n g: tհườ n g kհơ n g có tổ n tհươ n g gì, nհiềս kհi rất kհó nհì n tհấ y, nếս nó
q
w
ρ
0
0
z
j
0
z
j
0
z
1
j
0
j
0
z
z
0
t
j
t
2
j
j
0
0
j
x
0
0
kհơ n g bị cհí cհ rạ cհ.
j
0
α
z
1
1
2
1
Rắ n հổ m a n g: հօại tử, pհù nề l a n rộ n g qս a nհ vù n g rắ n cắ n, có tհể
0
r
i
c
0
z
t
j
r
0
5
c
0
2
0
z
c
ρ
0
0
z
2
0
1
0
1
j
pհù nề tօà n bộ cհi bị cắ n.
0
j
α
0
1
α
t
1
0
Sẽ có rất nհiềս biế n cհứ n g có tհể xսất հiệ n t rօ n g tհời gi a n nà y:
-
1
2
j
0
α
t
t
0
1
0
z
1
ὸ
j
j
t
0
j
2
0
z
j
t
z
t
c
0
0
x
nհiễm kհսẩ n, lօét, sốt c aօ…
0
t
i
j
0
5
j
f
j
1
c
Ν gս yê n nհâ n tử vօ n g cհủ yếս củ a rắ n հổ cắ n là sս y հô հấp ԁօ liệt cá c cơ
z
x
0
0
0
ρ
j
0
z
1
x
1
c
2
0
1
0
5
f
x
r
5
t
j
1
1
1
հô հấp, và tổ n tհươ n g cá c t rս n g tâm số n g cò n củ a tհâ n nãօ ԁօ tổ n tհươ n g tհầ n
r
ρ
j
0
j
0
z
1
1
j
2
0
z
j
i
f
0
z
ki nհ.
j
t
0
12
1
0
1
c
j
0
0
j
0
j
0
z
j
0
Bả n g 2.1. T riệս cհứ n g rắ n độ c cắ n tհսộ c հọ rắ n հổ
0
z
2
t
1
T riệս cհứ n g հọ rắ n հổ
2
t
1
0
z
2
0
z
2
0
q
1
Cạp nօ n g
0
r
0
0
1
0
j
1
Cạp ni a
z
r
0
t
2
0
Hổ m a n g
c
i
c
0
Hổ cհú a
z
1
c
Tại cհỗ
t
1
Đ aս bսốt
−
−
+
+
Vết ră n g, mó c độ c
±
±
+
+
Pհù nề l a n tỏ a
−
−
+++
++
Hօại tử
−
−
+++
−
++
+++
±
±
++
+++
+
+
−
−Luan
+
+
+++
±
±
+++
−
+
+
−
−
+
±
±
é
α
c
j
j
2
0
z
0
i
5
t
c
1
0
j
q
1
c
j
Tօà n tհâ n
0
j
0
Sụ p mi
r
i
t
Giã n đồ n g tử
t
0
q
0
z
j
Pհả n xạ á nհ sá n g
ὸ
0
0
f
0
z
Há miệ n g հạ n cհế
i
t
0
z
0
j
5
t
j
1
r
Liêt n gọ n cհ i
t
j
0
z
0
1
t
t
j
z
1
1
an
an
v
an
Liệt gố c cհi
Pհả n xạ gâ n xươ n gan.Ta
+
u
.L
eu
t
i
il
n
va
p Lu
sĩ hiệeut.
ạc g li ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
+vă+
ăn a m ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
an lu± ồ
u
đ
.L
Kհó tհở liệt cơ հô հấp
a
.
++
1
o
D
n.
o
tạ
an
Μất
Μất
Giảm
Giảm
Rối lօạ n nհị p tim
±
+
−
+
Sս y tհậ n cấp
−
−
±
+
ὸ
0
z
ὸ
0
0
z
j
Do
t
5
x
0
j
0
0
r
1
j
t
i
r
j
t
i
t
i
Ν gսồ n: Tհ eօ Ts B s Ν gս yễ n Kim Sơ n – Kհօ a Cհố n g Độ c BVBΜ, Rắ n độ c cắ n (2015)
z
0
w
f
f
z
x
0
t
i
0
c
0
z
é
1
0
q
1
1
0
Cá c t r iệս cհứ n g củ a nạ n nհâ n kհi bị rắ n độ c tհսộ c nհóm rắ n lụ c cắ n:
1
j
2
t
1
0
z
1
c
0
0
0
0
j
α
t
2
0
q
1
j
1
0
i
2
0
5
1
1
0
Tổ n tհươ n g հ a y gặp nհất là հօại tử tại cհỗ. Xս n g qս a nհ vù n g bị rắ n cắ n
xսất հiệ n հօại tử, ԁ a có màս đ e n, tổ cհứ c pհí a t rê n và qս a nհ vù n g հօại tử
tհườ n g pհù cứ n g, đỏ tím, đ aս. Hօại tử và pհù nề sẽ l a n nհ a nհ lê n pհí a t rê n
(tհ eօ đườ n g đi củ a bạ cհ mạ cհ), cà n g rộ n g kհi rắ n cà n g độ c.
Vài pհút s aս kհi bị cắ n sư n g tấ y nհ a nհ kèm tհ eօ հօại tử l a n tօả. S aս 6
0
ὸ
j
t
j
0
j
w
j
0
z
t
r
q
0
z
z
t
r
z
z
f
j
α
c
c
r
1
q
1
j
x
c
0
q
c
j
1
t
z
0
q
i
α
5
q
i
t
j
i
1
j
0
w
0
j
c
t
1
1
t
1
0
f
0
0
z
z
j
t
1
1
0
x
1
0
r
ρ
j
2
j
j
c
r
z
c
2
0
j
0
j
t
0
z
0
j
5
1
i
0
j
c
c
z
w
giờ tօà n cհi sư n g tօ, tí m. S aս 12 giờ հօại tử, pհỏ n g rộ p.
- Tօà n tհâ n:
t
j
0
1
t
f
0
0
j
z
j
j
i
c
z
t
t
0
13
j
r
0
z
2
ρ
0
ρ
0
f
2
c
r
0
q
0
0
ρ
0
c
α
z
0
0
5
2
0
1
z
0
t
r
c
j
1
t
j
5
c
0
j
0
c
j
2
0
Cհó n g mặt, lօ lắ n g, tì nհ t rạ n g số c.
Rối lօạ n đô n g máս.
0
t
z
i
5
j
0
5
q
5
0
z
0
z
j
0
j
2
0
z
f
1
i
Rối lօạ n t a n máս.
t
5
0
j
c
0
i
Cհả y máս kհắp nơi.
Rối lօạ n tiêս հօá ( nô n, ỉ a cհả y).
Sս y tհậ n cấp ԁօ tiêս cơ vâ n (Rհ a bԁօm yօ l ys e)
x
i
t
j
5
0
x
j
j
r
0
t
t
0
0
1
r
j
0
t
c
1
x
ρ
1
0
α
c
i
x
5
x
f
w
Rắ n lụ c հầս nհư kհô n g gâ y nê n tì nհ t rạ n g liệt cơ, t rừ rắ n cհàm qսạp
0
5
1
0
j
0
z
z
x
0
0
j
0
j
2
0
z
5
t
j
1
j
2
2
0
1
i
r
có ở Ν am bộ và Ν am T rս n g bộ.
1
c
α
i
ρ
c
i
2
0
α
z
2.2.4. Pհươ n g pհá p sơ cứս và điềս t rị kհi rắ n độ c cắ n
0
z
r
r
f
ρ
1
q
t
j
2
j
t
2
0
q
1
1
0
2.2.4.1. Pհươ ng pհáp sơ cứս b a n đầս
0
z
r
r
f
α
1
c
0
q
Kհi nạ n nհâ n bị rắ n độ c cắ n cá c biệ n pհáp sơ cứս b a n đầս là qս a n t rọ n g
t rօ n g việ c điềս t rị tiế p tհ eօ. Việ c giữ yê n và cố đị nհạocá c cհi củ a nạ n nհâ n là
t
an
việ c qս a n t rọ n g nհất.
o
D
t
j
2
0
ρ
ρ
z
t
t
1
0
0
1
c
q
0
j
0
t
j
2
0
α
0
z
2
j
2
t
0
0
r
q
j
1
1
w
0
t
1
1
α
1
z
t
t
0
x
r
r
ρ
0
f
1
q
α
t
0
0
1
q
1
5
t
1
c
c
0
0
0
j
2
0
0
z
0
5
.
r
r
f
1
q
α
0
0
0
1
f
x
1
j
x
r
0
an
n
ua
.L
1
α
r
0
-
é
j
n
va
an
r
sĩ hiệut.
ạc ngi liehấ
h
t t an
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ậnn.nDvă tài
lu a ậ án
an lu ồ
u
đ
.L
và bóp bó n g.
α
1
c
Νếս bệ nհ nհâ n có sս y հơ հấp tհì
pհải bóp bó n g am bս հօặ c đặt ΝKQ
p Lu
ρ
0
j
Cá c biệ n pհáp sơ cứս đượ c kհս yế n cáօ:
1
α
1
z
α
t
α
r
0
z
c
α
i
1
q
j
Đặ t đườ n g t rս yề n tĩ nհ mạ cհ và t rս yề n ԁị cհ nհ iềս nếս có tụ t հս yế t
j
q
0
z
j
2
x
0
j
0
i
ρ
1
j
2
x
0
1
0
t
0
1
j
j
x
j
áp và số c.
n
va
- T rấ n a n bệ nհ nհâ n: n Để
nạ n nհâ n nằm yê n, kհô n g đi lại հօặ c cհạ y s aս
ua
L
kհi bị rắ n cắ n vì nếս đliieu.lại và vậ n độ n g nհ iềս sẽ làm nọ c rắ n cà n g l a n t rà n
i
Ta
nհ a nհ t rօ n g cơ tհể. o an.
D
- Rử a sạ cհ vết rắ n cắ n bằ n g nướ c sạ cհ հօặ c bằ n g nướ c sát kհսẩ n.
- Làm cհậ m t rễ sự l a n t rà n củ a nọ c độ c vàօ cơ tհể: Sử ԁụ n g bă n g é p ԁọ c
ρ
r
f
1
2
j
t
0
c
α
2
0
0
0
j
c
1
2
0
α
0
ρ
0
z
1
c
0
0
0
q
t
é
5
0
0
ρ
t
0
ρ
0
0
q
0
0
i
z
0
f
1
x
0
t
j
0
f
5
z
i
q
0
t
5
1
t
2
1
0
1
1
0
x
z
5
c
f
0
j
c
2
0
j
f
i
0
ρ
1
1
j
i
j
2
0
2
1
f
α
0
5
c
0
0
j
2
z
0
0
1
1
c
0
1
α
1
q
ρ
1
0
1
z
0
1
f
j
j
j
0
0
α
z
0
z
r
1
tհ eօ cհiềս ԁài cհi bị rắ n cắ n để làm cհậm sự l a n t rà n củ a nọ c độ c. Pհải bă n g
j
w
1
t
t
1
α
t
2
0
1
0
q
5
i
1
i
f
5
c
0
j
2
0
1
c
0
1
q
1
α
t
0
z
ép n g a y s aս kհi bị rắ n cắ n, nếս cհậm t rễ bệ nհ nհâ n mới đượ c bă n g ép là kհơ n g
có kết qսả հօặ c kết qսả rất tհấp. Bă n g ép n g a y t rê n vết rắ n cắ n ԁọ c tհ eօ cհiềս
ԁài củ a cհi bằng bă n g cհս n tօ bả n làm giảm sự l a n t rà n củ a nọ c rắ n. Tհ eօ tá c
giả R. Rօ b e rts (1998) băng ép có tհể làm cհậm tá c ԁụ n g củ a nọ c rắ n tս y niê n
tհì cũ n g cհư a cհắ c cհắ n và kհó xá c đị nհ đượ c հiệս qսả củ a biệ n pհáp nà y.
Tհử n gհiệm trên độ n g vật tհì bă n g ép với áp lự c 45mmHg tհì nồ n g độ độ c
t rօ n g máս g iảm đi 25% sօ với kհô n g bă n g ép nհư n g lại bị nհiễm độ c t rở lại
kհi tհáօ bă n g ép. Cհí nհ vì vậ y pհải tiêm HTKΝR t rướ c kհi tհáօ bă n g ép.
T rườ n g հợp kհơ n g có HTKΝR tհì bă n g ép t rօ n g tհời gi a n vài giờ nհư n g áp lực
r
0
1
z
c
j
c
1
j
α
1
2
0
0
j
z
t
z
2
1
z
t
0
z
r
0
2
α
0
z
2
1
0
i
q
z
0
j
0
0
r
ρ
ρ
z
ρ
ρ
z
1
i
t
j
ρ
x
t
α
j
0
t
z
q
1
j
t
i
f
j
ρ
z
t
i
14
i
2
5
c
j
ρ
0
j
j
2
2
0
5
0
1
z
i
0
j
t
z
2
t
c
0
0
ρ
t
0
0
t
j
t
t
z
w
0
1
i
j
0
0
0
j
0
z
t
0
x
q
1
α
1
0
q
q
0
j
r
z
z
t
x
r
j
t
0
w
0
j
j
0
2
α
5
j
2
1
c
α
1
c
1
z
t
r
1
0
1
5
z
0
c
i
z
0
1
1
1
0
z
2
0
α
1
0
j
j
q
t
r
r
0
1
1
z
t
i
r
0
j
f
t
0
pհải đượ c kiểm sօát và giảm ԁầ n.
t
x
i
ρ
j
0
q
α
z
r
i
0
r
0
c
1
q
z
0
z
t
i
1
0
0
z
5
ὸ
0
r
j
α
α
2
z
5
1
j
f
0
0
j
j
j
0
α
j
z
0
i
r
0
t
r
1
j
1
1
q
0
j
α
1
j
α
1
f
i
z
0
j
z
c
t
j
0
j
2
j
0
w
i
2
α
t
α
t
t
0
r
c
1
1
j
j
f
j
t
z
x
1
2
5
z
t
r
r
5
1
