ot so giai phap nham tang cuong kha nang thu hut

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (729.25 KB, 88 trang )

lời mở đầu
i

i

Tình hình thế giới đang có nhiều biến đổi sâu sắc, xu hớng đối đầu trớc đây
chuyển sang đối thoại và hợp tác. Các nớc trên thế giới tích cực mở rộng quan hệ
và hợp tác kinh tế trên nguyên tắc bình đẳng cùng có lợi. Việt nam đang hoà
chung vào không khí sôi động của nền kinh tế toàn cầu. Sau hơn 10 năm đổi mới,
nền kinh tế Việt nam đÃ đạt đợc những thành tựu đáng khích lệ với tốc độ tăng trởng kinh tế bình quân là 9%/năm, và vẫn đang trên đà phát triển.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i
i

i

i

ii

Thủ đô Hà Nội - trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của Việt Nam là một
trung tâm đi đầu trong công cuộc cải cách kinh tế và xây dựng đất nớc. Trong
những năm qua Hà Nội đÃ đạt đợc những kết quả đáng kể với tốc độ tăng trởng
kinh tế bình quân là 12%/năm, thu nhập bình quân đầu ngời là 500 USD/ngời/năm(1). Cùng với sự tăng trởng kinh tế, những vấn đề phức tạp trong quản lý và
phát triển đô thị, những nhu cầu về dịch vụ đô thị, cải thiện điều kiện sống cho ngời dân... cũng ngày càng tăng lên. Hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị còn nghèo
nàn, không đồng bộ và quá tải. Các dịch vụ công công nh giao thông, vận tải, cấp
nớc, thoát nớc, môi trờng... cha đáp ứng đợc nhu cầu ngời dân đô thị.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Đầu t cho lĩnh vực kết cấu hạ tầng đô thị đợc xem nh là điều kiện tiên quyết
để thúc đẩy tăng trởng kinh tế, phát triển công nghiệp, cải thiện môi trờng sống
cho ngời dân đô thị...Để đầu t vào lĩnh vực này, Thành phố Hà nội cần có một
nguồn vốn đầu t khá lớn. Ngoài nguồn vốn trong nớc và FDI thì ODA có một vai
trò đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp phát triển kết cấu hạ tầng đô thị. Dự tính
đến năm 2020 Thành phố Hà nội cần có 3,5- 4 tỷ USD nguồn vốn cho cơ sở hạ
tầng(2). Trong khi ®ã, ngn vèn trong níc chØ chiÕm ®ỵc 50%. ChÝnh vì vậy, Uỷ
ban nhân dân thành phố Hà Nội đang nỉ lùc nh»m thu hót vµ sư dơng ngn
ODA cho mục tiêu phát triển kinh tế nói chung và phát triển kết cấu hạ tầng đô
thị nói riêng.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Trong thời gian thực tập tại Phòng kế hoạch phát triển hạ tầng đô thị - Sở Kế
hoạch Đầu t Hà Nội, qua quá trình nghiên cứu lý luận và thực tiễn, tôi chọn đề tài
"Một số giải pháp nhằm tăng cờng khả năng thu hút và sử dụng nguồn vốn
ODA để phát triển kết cấu hạ tầng đô thị thành phố Hà Nội".
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Đề tài này đặt trọng tâm nghiên cứu vào tác động và vai trò của nguồn vốn
ODA vào lĩnh vực kết cấu hạ tầng nh giao thông, cấp thoát nớc, vệ sinh môi trờng... do Thành phố Hà Nội quản lý và thực hiện. Những lĩnh vực nh cấp điện,
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

: Báo cáo tình hình kinh tế xÃ hội thủ đô Hà Nội 1998- UBND thành phố Hà Nội
: Nôi dung điều chỉnh qui hoạch chung thủ đô Hà Nội đến năm 2020- UBND thành phố Hà Nội

1( )

2( )

1

i

i

i

i

năng lợng, viễn thông do các Tổng Công ty thuộc TW quản lý, không nằm trong
phạm vi nghiên cứu của đề tài này.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Trong đề tài này vận dụng phơng pháp thống kê, tổng hợp, phân tích, so
sánh ... để đánh giá kết quả thu hút và sử dụng nguồn vốn ODA trên địa bàn Hà
Nội. Từ đó, đề ra giải pháp nâng cao khả năng thu hút và sử dụng nguồn ODA
trong thời gian tới.
i

i

ii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Đề tài đợc chia làm ba chơng:
i

i

i

i

i

i

Chơng I - Một số vấn đề lý luận chung
i

iii

i

i

i

i

i

i

i

Chơng II - Thực trạng công tác thu hút và sử dụng nguồn vốn
ODA để
phát triển kết cấu hạ tầng đô thị Thành phố Hà Nội.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

iiiiiiiiiiiii

i

i

i

i

i

Chơng III - Phơng hớng và giải pháp nhằm tăng cờng khả năng thu hút và
sử dụng nguồn vốn ODA để phát triển kết cấu hạ tầng đô thị
Thành phố Hà Nội.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Do thời gian có hạn và bớc đầu làm quen với công tác nghiên cứu, nên
chuyên đề này không tránh khỏi những sai sót, em rất mong đợc sự chỉ bảo của
các thầy, cô giáo.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Em xin chân thành cảm ơn cô giáo PTS. Đặng Kim Nhung và thầy giáo
Ths. Phạm Văn Hùng cùng các thầy cô giáo và các cô chú, đặc biệt là chú PTS.
Trần Đức Vũ ở Phòng kế hoạch phát triển hạ tầng đô thị - Sở Kế hoạch Đầu t Hà
Nội đÃ giúp đỡ em trong việc hoàn thành luận văn này.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

chơng I
i

Một số vấn đề lý luận chung
i

i

i

i

i

2

i

i

i

i

i

ii

i

i

i

i

i

I/ Khái niệm và vai trò của vốn đầu t.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

1- Khái niệm và vai trò của vốn đầu t.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

1.1.Khái niệm.
i

Vốn đầu t là tiền tích luỹ của xÃ hội, của các cơ sở sản xuất kinh doanh dịch
vụ, là tiền tiết kiệm của dân và vốn huy động từ các nguồn khác đợc đa vào quá
trình tái sản xuất xÃ hội nhằm duy trì tiềm lực sẳn có, và tạo ra tiềm lực lớn hơn
cho sản xuất kinh doanh dịch vụ, sinh hoạt xÃ hội và sinh hoạt trong mỗi gia
đình(3).
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1.2.Vai trò của vốn đầu t.
i

i

i

i

i

Vốn đầu t có vai trò quan trọng, là chìa khoá trong sự phát triển kinh tế của
đất nớc. Nó tác động đến các mặt sau:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

a. Tác động đến tổng cung và tổng cầu.
i

i

i

i

i

i

i

i

Vốn đầu t tác động đến tổng cung dài hạn và tổng cầu ngắn hạn. Vốn đầu t
tăng lên làm cho tổng cầu các nguồn lực đầu vào nh cầu về lao động, vật liệu xây
dựng, máy móc thiết bị tăng lên. Khi các yếu tố đầu vào tăng lên làm cho sản
phẩm của dự án tăng lên kéo theo tổng cung nền kinh tế tăng và ngợc lại khi vốn
đầu t giảm cũng tác động đến tổng cung và tổng cầu .
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ii

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

b. Tác động hai mặt đến sự ổn định của nền kinh.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Do tác động không đồng thời về mặt thời gian đối với tổng cung và tổng cầu
của nền kinh tế làm cho mỗi sự thay đôỉ của vốn đầu t, dù tăng hay giảm đều
cùng một lúc vừa là yếu tố duy trì sự ổn định vừa là yếu tố phá vỡ sự ổn định nền
kinh tế của mọi quốc gia.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Rõ ràng, khi tăng vốn đầu t tổng cầu các nguồn lực tăng lên làm cho giá cả
đầu vào tăng lên đến một mức nào đó sẽ dẫn đến hiện tợng lạm phát, nền kinh tế
mất ổn định. Mặt khác, khi tăng vốn đầu t làm cho cầu các yếu tố liên quan tăng,
sản xuất ngành này phát triển, thu hút thêm lao động, giảm thất nghiệp, giảm tệ
nạn xÃ hội, nâng cao đời sống ngời lao động.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

c. Tác động đến sự tăng trởng của nền kinh tế.
i

3( ) :

i

i

i

i

i

i

i

i

Khi giảm vốn đầu t, cũng dẫn đến tác động hai mặt nhng theo chiều hớng
ngợc lại so với tác động nói trên.
i

i

i

i

Giáo trình kinh tế đầu t - §H KTQD

3

i

i

i

i

i

i

i

Vốn đầu t liên quan đến sự tăng trởng GNP thông qua hệ số ICOR. Mối
quan hệ này đợc biểu hiện qua mô hình tăng trởng nền kình tế đơn giản sau đây (
Mô hình Harrod- Domar).
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Theo mô hình:
i

i

i

Vốn đầu
ICOR
= t
Mức tăng GNP

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii

i

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii

i

i

i

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii

Vốn đầu t
Mức tăng GNP=
=
ICOR

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii

iiii

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii

i

i

i

i

iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii

Trong đó ICOR: Tỷ lệ giữa vốn đầu t và tăng trởng kinh tế.

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Nếu ICOR không đổi, mức tăng GNP phụ thuộc hoàn toàn vào vốn đầu t. Ví
dụ : Việt nam năm 1997 hệ số ICOR là 3,2. Vậy để đạt đợc mục tiêu tăng trởng

GNP 9% nh hiện nay thì vốn đầu t phải =3,2 x 9 = 28,8% GDP.
ii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ii

i

Nh vậy giữa vốn đầu t và mức tăng trởng GNP có quan hệ tỷ lệ thuận, vốn
đầu t tăng thì GNP tăng, vốn đầu t giảm thì GNP giảm.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

d. Tác động đến sự dịch chuyển cơ cấu nền kinh tế.
i

ii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Sự tăng giảm vốn đầu t trong các ngành kinh sẽ dẫn đến sự tăng giảm các
ngành trong cơ cấu đóng góp GDP cho nền kinh tế quốc dân, dần dần hớng tới
một cơ cấu hợp lý, tiến bộ.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Về cơ cấu lÃnh thổ, vốn đầu t có tác dụng giải quyết mất cân đối về phát triển giữa
các vùng lÃnh thổ khác nhau.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

e. Tăng cờng khả năng khoa học, công nghệ của đất nớc.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Công nghệ là trung tâm của công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Vốn đầu t là điều
kiện tiên quyết của sự phát triển và tăng cờng khả năng công nghệ của nớc ta
hiện nay.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

Chúng ta đều biết rằng có hai con đờng cơ bản để có công nghệ là tự nghiên
cứu phát minh ra công nghệ và nhập công nghệ từ nớc ngoài. Dù là hình thức nào
thì cũng cần phải có tiền, cần phải có vốn đầu t. Mọi phơng án đổi mới công nghệ
không gắn với nguồn vốn đầu t sẽ là những phơng án không khả thi.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ii

2- Các nguồn hình thành vốn đầu t.
i

i

i

i

i

i

i

Tuỳ từng giác độ nghiên cứu mà ta có thể phân loại vốn đầu t khác nhau.
Nếu phân theo nguồn gốc của vốn đầu t ta có thể phân nh sau: Bao gåm:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

a. Nguån vèn trong níc.
i

i

i

i

i

i

4

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

Đây là một nguồn vốn đóng vai trò chủ chốt, quyết định sự phát triển vững
mạnh lâu dài, sự tăng trởng kinh tế một cách liên tục và ổn định. Nó không
những có ý nghĩa to lớn đối với sản xuất kinh doanh trong nội bộ nền kinh tế mà
còn có ảnh hởng rất lớn đến thu hút nguồn vốn từ bên ngoài. Vốn tích luỹ trong nớc có đủ lớn mới có điều kiện xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, tạo ra cơ sở hạ
tầng môi trờng đầu t thuận lợi thu hút và tiếp nhận đầu t nớc ngoài, đồng thời mới
giử đợc thế tự chủ không bị phụ thuộc vào nớc ngoài. Bao gồm những nguồn sau :
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Nguồn vốn ngân sách: Nguồn vốn ngân sách chi cho phát triển kinh tế xÃ
hội, đó là khoản chênh lệch giữa tổng thu và tổng chi thờng xuyên của Ngân sách

Nhà nớc. Ngoài ra còn từ bán, cho thuê tài nguyên tài sản thuộc khu vực Nhà nớc
và các khoản phí khác.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Nguồn vốn của doanh nghiệp: Là phần lợi nhuận còn lại bổ sung vào
nguồn vốn kinh doanh (tái đầu t).
i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Nguồn vốn của dân: Nguồn vốn từ khu vực này ngày càng lín vỊ quy m«
lÉn tû träng so víi vèn tõ khu vực Nhà nớc.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Nguồn vốn của các tổ chức tín dụng.
i

i

i

i

i

i

i

i

b) Nguồn vốn từ nớc ngoài.
i

i

i

i

i

Theo quan điểm của tổ chức OECD (Tổ chức Hợp tác Phát triển Kinh tế) thì
nguồn vốn đầu t nớc ngoài bao gồm vốn đầu t trực tiếp và vốn đầu t gián tiếp.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài (FDI): Là vốn của các doanh nghiệp, cá nhân
nớc ngoài đầu t sang các nớc khác và trực tiếp quản lý hoặc tham gia quản lý quá
trình sử dụng và thu hồi vốn bỏ ra.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Nguồn vốn này thờng không đủ lớn để giải qut døt ®iĨm tõng vÊn ®Ị kinh
tÕ x· héi cđa nớc nhận đầu t. Tuy nhiên với FDI, nớc nhận đầu t không phải lo trả
nợ, lại dễ dàng có đợc công nghệ, học tập kinh nghiệm quản lý, tác phong làm
việc, gián tiếp có chổ đứng trên thị trờng thế giới, nhanh chóng đợc thế giới biết
đến thông qua quan hệ làm ăn với nhà đầu t.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Đặc điểm của hình thức đầu t này là:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

+ Ngời nớc ngoài bỏ vốn đồng thời tham gia quản lý quá trình kinh
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

doanh.
+ Chủ đầu t nớc ngoài phải đóng góp một số vốn tối thiểu theo luật đầu
t từng nớc qui định.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

5

i

i

i

i

i

i

i

i

i

+ Quyền quản lý xí nghiệp tuỳ thuộc vào mức độ đóng góp vốn.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

+ Lợi nhuận của các chủ đầu t nớc ngoài thu đợc phụ thuộc vào kết
quả hoạt động kinh doanh và đợc chia theo tỷ lệ góp vốn trong vốn pháp định sau
khi nộp thuế cho nớc sở tại và trả lợi tức cổ phần ( nếu có).
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Vốn đầu t gián tiếp: Là vốn của chÝnh phđ, c¸c tỉ chøc qc tÕ, c¸c tỉ chøc
phi chính phủ đợc thực hiện dới các hình thức khác nhau: là viện trợ hoàn lại, viện
trợ không hoàn lại, cho vay u đÃi....
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

+ Vốn viện trợ phát triển chính thức (ODA): Đây là khoản tiền mà các
tổ chức, cá nhân nớc ngoài cho Việt Nam vay không lấy lÃi hoặc với lÃi suất u đÃi
để phát triển kinh tế.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

+ Vốn viện trợ phi chính phủ (NGO): Đây là khoản viện trợ mang hình
thức nhân đạo của các tổ chức phi chính phủ.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Vốn đầu t gián tiếp thờng lớn cho nên có tác dụng mạnh và nhanh chóng
đối với việc giải quyết dứt điểm các nhu cầu đầu t phát triển kinh tế xÃ hội của nớc nhận đầu t. Tuy nhiên tiếp nhận vốn đầu t gián tiếp thờng gắn với sự trả giá về
mặt chính trị và tình trạng nợ chồng chất nếu không sử dụng hiệu quả vốn vay và
thực hiện nghiêm ngặt chế độ trả nợ vay.

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

3- Nội dung của vốn đầu t.
i

i

i

i

i

i

Nói chung của vốn đầu t bao gồm các khoản mục chi phí gắn liền với nội
dung của hoạt động đầu t. Tùy từng giác độ quản lý, các nhà kinh tế phân chia
vốn đầu t tơng ứng với các hoạt động sau đây:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

a. Trên giác độ quản lý vĩ mô.
ii

i

i

i

i

i

Vốn đầu t đợc chia thành 4 khoản mục lớn:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Những chi phí tạo ra tài sản cố định mà sự biểu hiện bằng tiền là vốn cố
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

định.
- Những chi phí tạo ra tài sản lu động mà sự biểu hiện bằng tiền là vốn lu
động và các chi phí thờng xuyên gắn với một chu kỳ hoạt động của các tài sản cố
định vừa đợc tạo ra.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Những chi phí chuẩn bị đầu t.
i

i

i

i

i

i

i

- Chi phí dự phòng: Đây là những khoản chi phí đợc trích ra phòng khi có
những biến động, những đột biến xảy ra mà vì nhiều lý do ta không thể biết trớc
đợc.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

b. Trên giác độ quản lý vi m«.
ii

i

i

i

i

i

i

6

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Nội dung của vốn đầu t đợc phân chia chi tiết hơn, tạo điều kiện cho việc

quản lý dự án tốt hơn.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Những chi phí tạo ra tài sản cố định bao gồm:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

+ Chi phí xây dựng nhà xởng, cấu trúc hạ tầng.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

+ Mua sắm thiết bị, máy móc sản xuất.

i

i

i

i

i

i

i

i

+ Mua sắm thiết bị máy móc vận chuyển.
i

i

i

i

i

i

i

i

+ Chi phí ban đầu và đất đai.
i

i

i

i

i

i

i

+ Chi phí khác.
i

i

i

- Chi phí tạo ra tài sản lu động.
i

i

i

i

i

i

i

i

+ Chi phí nằm trong giai đoạn sản xuất nh chi phí để mua nguyên vật
liệu, trả lơng ngời lao động, chi phí về ®iƯn níc, nhiªn liƯu, phơ tïng...
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

+ Chi phÝ n»m trong giai đoạn lu thông gồm có sản phẩm dở dang tồn
kho, hàng hóa bán chịu, vốn bằng tiền.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Chi phí chuẩn bị đầu t bao gồm chi phí nghiên cứu cơ hội đầu t, chi phí
nghiên cứu tiền khả thi, chi phí nghiên cứu khả thi và thẩm định các dự án đầu t.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Chi phí dự phòng.
i

i

i

i

II. Kết cấu hạ tầng và nguồn vốn đầu t cho kết cấu hạ tầng.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1. Kết cấu hạ tầng và vai trò của nó trong việc phát triển kinh
tế.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1.1. Khái niệm.
i

i

Kết cấu hạ tầng ngày càng đợc sử dụng nhiều với t cách là thuật ngữ khoa
học trong các công trình nghiên cứu và các kế hoạch phát triển kinh tế xÃ hội cao
cấp. Tuy nhiên ngay nội dung của thuật ngữ này cũng còn nhiều ý kiến khác
nhau. Nhìn nhận một cách tổng quát chúng ta có thể thấy có 2 loại ý kiÕn kh¸c
nhau xt ph¸t tõ 2 quan niƯm theo nghĩa hẹp và theo nghĩa rộng của thuật ngữ
kết cấu hạ tầng.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Theo nghĩa hẹp, kết cấu hạ tầng đợc hiểu là tập hợp các ngành phi sản xuất
thuộc lĩnh vực lu thông, tức là bao gồm các công trình vật chất kỹ thuật phi sản
xuất và các tổ chức dịch vụ có chức năng bảo đảm những điều kiện chung cho sản
xuất, phục vụ những nhu cầu phổ biến của sản xuất và đời sống xÃ hội. Theo cách
hiểu này kết cấu hạ tầng chỉ bao gồm các công trình giao thông, cấp thoát nớc,
cung ứng điện, hệ thống thông tin liên lạc... và các đơn vị bảo đảm duy trì các
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

7

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

công trình này. Cách hiểu này có tác dụng giúp phân biệt khu vực "kết cấu hạ
tầng" với chức năng bảo đảm lu thông, phục vụ cho khu vực sản xuất và các khu
vực khác và về nguyên tắc khu vực kết cấu hạ tầng khác hẳn với các khu vực khác
của nền kinh tế quốc dân nh vận tải tài chính, giáo dục, y tế, văn hóa, xÃ hội...
Tuy nhiên quan niệm kết cấu hạ tầng theo nghĩa hẹp không cho phép thấy đợc
mối quan hệ hữu cơ giữa các bộ phận vốn không cùng tính chất nhng lại cã mèi
liªn quan mËt thiÕt víi nhau trong mét hƯ thống thống nhất.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Theo nghĩa rộng, kết cấu hạ tầng đợc hiểu là tổng thể các công trình và nội
dung hoạt động có chức năng đảm bảo những điều kiện "bên ngoài" cho khu vực
sản xuất và sinh hoạt của dân c. Kết cấu hạ tầng là một phạm trù rộng gần nghĩa
với "môi trờng kinh tế" bao gồm các phân hệ : Phân hệ kỹ thuật (đờng, giao
thông, cầu cảng, sân bay, năng lợng, bu chính viễn thông...), Phân hệ tài chính
(hệ thống tài chính - tín dụng), Phân hệ thiết chế (hệ thống quản lý nhà nớc và
pháp luật), Phân hệ xÃ hội (giáo dục, y tế, khoa học kỹ thuật...). Theo cách hiểu
này rõ ràng là rất rộng, bao hàm hầu nh toàn bộ khu vực dịch vụ. Tuy nhiên, kết
cấu hạ tầng hiểu theo nghĩa rộng không đồng nghĩa và lẫn lộn với các phạm trù

"khu vực dịch vụ" hoặc là "môi trờng kinh tế" ở chỗ kết cấu hạ tầng tạo điều kiện
cho các khu vực kinh tÕ kh¸c nhau ph¸t triĨn. Nh vËy, khu vùc kết cấu hạ tầng xét
về mặt hình thức là rất réng, bao gåm c¸c lÜnh vùc rÊt kh¸c nhau tõ hệ thống giao
thông đến cấp thoát nớc, từ thể chế quản lý đến hệ thống đảm bảo thông tin kinh
tế...(4)
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Kết cấu hạ tầng đô thị xét về mặt cơ cấu bao gồm nhiều bộ phận hợp thành

và mỗi bộ phận lại có tính độc lập tơng đối về chức năng đặc điểm và phơng thức
tổ chức đầu t và quản lý. Cho đến nay, vẫn còn nhiều quan điểm khác nhau về kết
cấu hạ tầng đô thị nhng nhìn chung đều thống nhất rằng, kết cấu hạ tầng đô thị
bao gồm các bộ phận chủ yếu sau đây:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Hệ thống cấp và thoát nớc.
i

i

i

i

i

i

- Hệ thống thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải.

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Hệ thống cung cấp năng lợng.
i

i

i

i

i

i

- Hệ thống bu chính viễn thông.
i

i

i

i

i

i

- Các công việc cây xanh, phục vụ vui chơi giải trí và bảo vệ môi trờng.
i

4( ):

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Lê Du Phong, 1996, Xây dựng kết cấu hạ tầng đô thị hiện đại phục vụ sự nghiệp công nghiệp

hoá hiện đại hoá đất nớc.

8

i

i

- Hệ thống giao th«ng.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Hệ thống chiếu sáng, đến tín hiệu, biển báo giao thông.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Vận tải hành khách công cộng.
i

i

i

i

i

i

- Nhà ở.
i

i

1.2. Vai trò của kết cấu hạ tầng trong sự phát triển nền
kinh tế.
i

i

iiiiiiiii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

iiiiiiiiiiiiiiiiii

i

Kết cấu hạ tầng chi phối tất cả các giai đoạn phát triển, làm cơ sở cho các
hoạt động sản xuất kinh doanh. Vai trò của nó đợc thể hiện qua các mặt sau đây:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

a. Quyết định sự tăng trởng và phát triển nhanh của các ngành,
các lĩnh vực sản xuất kinh doanh và dịch vụ.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Kết cấu hạ tầng cung cấp dịch vụ cho toàn bộ nền kinh tế quốc dân, các yếu
tố đầu vào và đầu ra, đảm bảo cho qui trình sản xuất và tái sản xuất của đất nớc đợc tiến hành một cách thờng xuyên, liên tục với qui mô ngày càng mở rộng. Trên
cơ sở đó làm tăng năng suất lao động và đa nền kinh tế thoát khỏi tình trạng trì
trệ, bế tắc đi đến tăng trởng và phát triển:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

b. Tạo ra sự thay đổi căn bản trong cơ cấu nền kinh tế
ii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Kết cấu hạ tầng hiện đại là điều kiện cơ bản cho nhiều ngành nghề mới ra
đời và phát triển, đặc biệt trong sản xuất công nghiệp và hoạt động dịch vụ. Sự
phát triển của nông thôn nớc ta trong những năm gần đây là một chứng minh rõ
ràng. Trớc đây ở nông thôn, giao thông không phát triển, điện thiếu thốn, hệ
thống thông tin liên lạc lạc hậu... nên mọi hoạt động sản xuất ở nông thôn chậm

phát triển. Những năm gần đây nhờ hiện đại hóa cơ sở hạ tầng ở nông thôn sản
xuất nông nghiệp đợc thay đổi một cách toàn diện, làm cho cơ cấu nông nghiệp
đợc thay đổi một cách toàn diện, làm cho cơ cấu nông nghiệp trong GDP ngày
càng giảm. Ngợc lại tỉ trọng các ngành công nghiệp và dịch vụ ngày càng tăng.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

c. Tạo ra sự phát triển đồng đều giữa các vïng trong níc.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Níc ta cã 7 vïng kinh tÕ lín: Vùng trung du miền núi phía Bắc, Vùng Đồng
bằng sông Hồng, Khu Bốn cũ, Duyên hải miền Trung, Tây Nguyên, đồng bằng
Nam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long. Những vùng có nhiều đô thị lớn có cơ sở

hạ tầng tốt thì phát triển nhanh, còn những vùng núi cao, vùng sâu, cơ sở hạ tầng
lạc hậu thì phát triển rất chậm làm mất cân đối nền kinh tế của cả nớc.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Chúng ta chỉ có thể giảm dần sự phát triển không đồng đều giữa các vùng
của cả nớc, đồng bộ giữa các vùng.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

9

i

i

i

i

i

i

i

i

d. Tạo điều kiện để thu hút nguồn vốn đầu t từ bên ngoài.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Trong những năm trở lại đây có rất nhiều dự án đầu t nớc ngoài vào Việt
Nam. Đa số các dự án đó đợc đầu t vào các thành phố lớn có cơ sở hạ tầng tốt nh
Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng... Muốn thu hút thành công đầu t nớc
ngoài thì chúng ta cần phải tạo ra môi trờng đầu t trong đó cơ sở hạ tầng là một
yếu tố quan trọng. ở đây có mối quan hệ tác động qua lại, xây dựng và tạo ra cơ
sở hạ tầng tốt để thu hút vốn đầu t nớc ngoài và sử dụng chính vốn đầu t nớc ngoài
để xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng, tạo động lực cho các ngành sản xuất vật
chất hoạt động có hiệu quả hơn.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

e. Tạo điều kiện để giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho
ngời dân từ đó làm tăng nguồn tích lũy cho nền kinh tế.

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Kết cấu hạ tầng phát triển cho phép chúng ta tạo ra đợc nhiều cơ sở sản xuất
vật chất mới, tạo điều kiện cho việc giao lu kinh tế văn hóa giữa các khu vực, góp
phần giải quyết công ăn việc làm cho ngời lao động, đồng thời phân bổ nguồn lao
động hợp lý. Hơn nữa, sự xuất hiện của cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ mới với
công nghệ kỹ thuật cao nên sẽ hoạt động hiệu quả hơn mang lại nhiều lợi nhuận
hơn, mang lại thu nhập cao cho ngời lao động.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

2. Nguồn vốn đầu t phát triển kết cấu hạ tầng đô thị.
ii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Việc đầu t xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng nh đờng sá, bến cảng sân
bay, mạng cấp điện, hệ thống cấp thoát nớc... đòi hỏi một số vốn đầu t khổng lồ,
mà thời gian hoàn vốn về mặt kinh tế thờng rất lâu (thờng hàng chục năm), do đó
hiệu suất vốn thờng thấp. Việc phát triển các công trình thuộc kết cấu hạ tầng đô
thị trớc hết đòi hỏi phải đầu t tập trung, có kế hoạch thống nhất, sau đó phải căn
cứ vào mối quan hệ thống nhất với tổng thể phát triển của đô thị hoặc vùng kinh
tế. Các nguồn vốn đầu t phát triển kết cấu hạ tầng đô thị có thể đợc xác định nh
sau:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

a. Vốn Ngân sách nhà nớc.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Vốn ngân sách nhà nớc dành cho đầu t phát triển kết cấu hạ tầng đô thị đợc
hình thành từ tích lũy của nền kinh tế và một số nguồn khác. Theo nguyên tắc
quản lý và sử dụng các nguồn vốn đầu t phát triển trong Điều lệ quản lý đầu t và
Xây dựng ban hành kèm theo NĐ 42/CP của Chính phủ ngày 16/7/1996 thì vốn
ngân sách nhà nớc sử dụng để đầu t phát triển theo kế hoạch nhà nớc bao gồm:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1
0

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Các dự án đầu t Xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xÃ hội,
quốc phòng an ninh mà không có khả năng thu hồi vốn thì đợc quản lý và sử dụng
theo phân cấp về chi ngân sách cho đầu t phát triển.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Đầu t và hỗ trợ các doanh nghiệp nhà nớc, góp vốn cổ phần liên doanh vào
các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực cần thiết có sự tham gia của Nhà nớc theo qui
định của pháp luật.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Chi cho Quĩ hỗ trợ đầu t quốc gia và các quĩ hỗ trợ phát triển đối với các chơng trình dự án phát triển kinh tế.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

b. Vốn tín dụng đầu t.
i

i

i

i

i

i

Nguồn vốn này đợc hình thành từ vốn của nhà nớc, vốn huy động của các
đơn vị trong nớc và các tầng lớp dân c... Ngn vèn nµy cã thĨ chia thµnh 2
ngn chÝnh : Vốn tín dụng đầu t u đÃi của nhà nớc và vốn tín dụng thơng mại.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Vốn tín dụng u đÃi của nhà nớc dùng để đầu t đối với các dự án Xây dựng
cơ sở hạ tầng kinh tế xÃ hội, các cơ sở sản xuất tạo việc làm các dự án đầu t quan
trọng của nhà nớc trong từng thời kỳ (điện, xi măng, cấp thoát nớc...) và một số
dự án khác của các ngành có khả năng thu hồi vốn đÃ đợc xác định trong cơ cấu
kế hoạch của nhà nớc.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Vốn tín dụng thơng mại dùng để đầu t xây dựng mới, cải tạo, mở rộng, đổi
mới kỹ thuật và công nghệ các dự án có khả năng thu hồi vốn và có đủ điều kiện
vay vốn theo qui định hiện hành. Vốn tín dụng thơng mại đợc áp dụng theo cơ
chế tự vay từ trả và thực hiện đầy đủ các thủ tục đầu t và điều kiện vay trả vốn.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

c. Vốn thuộc các khoản vay của chính phủ và các nguồn viện trợ
quốc tế (kể cả vốn ODA).
i

i

i

i

i

i

i

Nguồn vốn này đang ngày càng khẳng định vị trí của nó đối với việc thúc
đẩy sản xuất trong nớc phát triển nhất là khi nguồn vốn trong nớc còn đang hạn
hẹp không đáp ứng nhu cầu đầu t hiện nay. Nó bao gồm một số nguồn chủ yếu
sau đây :
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Nguồn vốn ODA: bao gồm các khoản viện trợ và cho vay của nớc ngoài
với các điều kiện u đÃi nh lÃi suất thấp, thời hạn trả nợ lâu... Ngày nay vốn ODA
đầu t cho các công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị chiếm tỷ trọng lớn. Thông thờng
nhà nớc là ngời đứng ra tiếp nhận nguồn vốn này và từ đó quyết định phân bổ cho
các dự án đầu t, đồng thời nhà nớc tổ chức trả nợ bằng nhiều nguồn vốn khác
nhau bởi vì khi đầu t vào các công trình hạ tầng kỹ thuật thờng không thể hoàn
vốn trực tiếp đợc.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Nguồn vốn của các tổ chức quốc tế: Đó là nguồn vốn cho vay, viện trợ của
các tổ chức nh: Ngân hàng thế giới (WB), Ngân hàng phát triển châu ¸ (ADB),
1
1
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Chơng trình Hỗ trợ Phát triển Liên hiệp quốc (UNDP), các tổ chức phi chính phủ.
Nguồn vốn này cũng đợc sử dụng một tỷ trọng lớn để xây dựng phát triển cơ sở hạ
tầng.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

d. Vốn thuộc Quĩ hỗ trợ đầu t quốc gia và các quĩ khác dành cho
đầu t phát triển.

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

e. Vốn đầu t của các doanh nghiệp vào lĩnh vực phát triển kết cấu
hạ tầng đô thị
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

f. Vốn hợp tác liên doanh với nớc ngoài trong lĩnh vực phát triển
kết cấu hạ tầng.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

g. Vốn huy động để phát triển kết cấu hạ tầng khác.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

III. Nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và việc
phát triển kết cấu hạ tầng đô thị.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1. Nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA).
i

i

i

i

i

i

i

i

i

ODA là một bộ phận có tầm quan trọng đặc biệt của các nguồn vốn vay và
tài trợ quốc tế. Ngày nay hầu hết các nớc đều thừa nhận rằng ODA là một nguồn
thu quan trọng cho ngân sách để các nớc đang phát triển đầu t phát triển kinh tế
xÃ hội.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ODA hình thành và ra đời kể từ những năm sau chiến tranh thế giới lần thứ
II cùng với kế hoạch Marshall nhằm giúp các nớc ở Châu Âu phục hồi lại nền
kinh tế đÃ bị chiến tranh tàn phá.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1.1. Những quan điểm về ODA.
i

i

i

i

i

Trong quá trình phát triển của nền kinh tế thế giới đÃ có nhiều quan điểm
khác nhau ODA. Trớc đây, ODA đợc coi là một nguồn vốn viện trợ ngân sách
của các nớc phát triển dành cho các nớc đang phát triển và kém phát triển. Với
quan điểm này ODA mang tính tài trợ là chủ yếu.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Ngày nay, trong xu hớng quốc tế hóa và toàn cầu hóa nền kinh tế đÃ hình
thành nên một quan điểm hoàn toàn mới về ODA. Quan điểm này cho rằng ODA
là hình thức hợp tác phát triển của các nớc đÃ công nghiệp hóa và các tổ chức
quốc tế với các nớc đang phát triển. Theo quan điểm này, ODA là các khoản viện
trợ không hoàn lại và các khoản vốn cho vay với điều kiện u đÃi của Chính phủ
các nớc, các tổ chức quốc tế và các tổ chức phi chính phủ.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ODA theo quan điểm của chính phủ Việt Nam là sự hợp tác phát triển giữa
nớc Cộng hòa xÃ hội chủ nghĩa Việt Nam víi mét hay nhiỊu qc gia, tỉ chøc
qc tÕ liên chính phủ và các tổ chức phi chính phủ.
1
2
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Quá trình phân công lao động quốc tế ngày càng sâu sắc sẽ dẫn đến sự liên
kết chặt chẽ qua lại về mặt kinh tế giữa các quốc gia và giữa nhiều quốc gia với
nhau. Đây là một nhân tố thúc đẩy sự gia tăng về số lợng cũng nh chất lợng của
ODA. Các nớc tài trợ lớn trên thế giới, hàng năm đểu căn cứ vào sự phát triển
kinh tế xÃ hội của nớc mình để từ đó điều chỉnh khối lợng ODA cung cấp cho các
nớc đang phát triển.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1.2. Các hình thức cung cấp ODA.
i

i

i

i

i

i

- Hỗ trợ cán cân thanh toán: Gồm các khoản ODA đợc cung cấp dới dạng
tiền mặt hoặc hàng hóa để hỗ trợ ngân sách của chính phủ.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Hỗ trợ theo chơng trình: Gồm các khoản ODA đợc cung cấp để thực hiện
một chơng trình nhằm đạt đợc nhiều mục tiêu với một tập hợp các dự án thực hiện
trong một thời gian xác định tại các thời điểm cụ thể (Chơng trình tín dụng ngành
của Nhật Bản tài trợ khu vực phát triển giao thông nông thôn, phát triển lới điện
nông thôn, phát triển hệ thống cung cấp nớc sinh hoạt ở các thị xÃ, thị trấn).
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Hỗ trợ kỹ thuật: Nhằm giúp việc phát triển thể chế tăng cờng năng lực,
chuyển giao công nghệ, cung cấp trang thiết bị, đào tạo nhân lực, hỗ trợ nghiên
cứu điều tra cơ bản( Lập qui hoạch, Báo cáo nghiên cứu khả thi...). Một hỗ trợ kỹ
thuật có thể bao gồm một số hoặc tất cả nội dung nói trên.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Hỗ trợ theo dự án: ODA đợc cung cấp để thực hiện dự án xây dựng phát
triển. Có thể bao gồm dịch vụ t vấn, đào tạo cán bộ tại chỗ hoạc gửi ra nớc ngoài.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1.3. Phân loại ODA.
i

i

i

Theo Nghị Định 87/CP của Chính phủ ngày 5/8/1997 về việc ban hành quy
chế quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA thì ODA đợc phân thành 2 loại nh sau:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- ODA không hoàn lại: Bên nớc ngoài cung cấp viện trợ không hoàn lại để
thực hiện chơng trình dự án ODA (mức độ thỏa thuận theo sự thỏa thuận với bên
nớc ngoài).
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- ODA cho vay: bao gồm
i

i

i

i

i

+ ODA cho vay u đÃi (hay còn gọi là tín dụng u đÃi) là các khoản ODA
cho vay có yếu tố không hoàn lại ít nhất là 25 % từ giá khoản vay u đÃi.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

+ ODA cho vay phối hợp: Là các khoản ODA bao gồm kết hợp một
phần ODA không hoàn lại (hoặc ODA cho vay u đÃi) và một phần tín dụng thơng
mại theo các điều kiện của tổ chức hợp tác kinh tế và phát triển OECD.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1
3

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1.4. LÜnh vùc u tiªn sư dơng ngn vèn ODA ở Việt Nam.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Theo Nghị Định 87/CP của Chính phủ ngày 5/8/1997 thì ODA là một

nguồn vốn quan trọng của ngân sách nhà nớc và đợc u tiên sử dụng cho những
mục tiêu phát triển kinh tế xÃ hội.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

* ODA không hoàn lại đợc u tiên sử dụng cho các chơng trình, dự án thuộc
các lĩnh vực.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

a. Y tế, dân số và kế hoạch hóa gia đình.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

b. Giáo dục và đào tạo.
ii

i

i

i

i

c. Các vấn đề xÃ hội (xóa đói giảm nghèo, phát triển nông thôn, miền
núi, cấp nớc...).
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

d. Bảo vệ môi trờng môi sinh.
i

i

i

i

i

i

e. Nghiên cứu các chơng trình, dự án phát triển.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

f. Hỗ trợ ngân sách.
i

i

i

i

g. Hỗ trợ nghiên cứu khoa học và công nghệ.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

h. Nâng cao năng lực quản lý nhà nớc.
i

i

i

i

i

i

i

i

i. Một số lĩnh vực khác theo quyết ®Þnh cđa Thđ tíng ChÝnh phđ.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

* ODA cho vay u đÃi đợc u tiên sử dụng cho các chơng trình, dự án xây
dựng hoặc cải tạo hạ tầng kinh tế xÃ hội thuộc các lĩnh vực:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

a. Năng lợng.
ii

i

b. Giao thông vận tải, thông tin liên lạc.

i

i

i

i

i

i

i

i

c. Thủy lợi.
i

i

d. Cơ sở hạ tầng khu công nghiệp.
i

i

i

i

i

i

i

e. XÃ hội (các công trình phúc lợi công cộng, giáo dục đào tạo, cấp
thoát nớc, bảo vệ môi trờng).
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

f. Một số lĩnh vực khác theo quyết định của Thủ tớng Chính phủ.
ii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1.5. Các đối tác cung cÊp ODA.
i

i

i

i

i

i

HiƯn nay cã nhiỊu níc, nhiỊu tỉ chøc cung cấp ODA, mỗi nớc và tổ chức
đều có điều kiện kèm theo khi cấp ODA. Dới đây là một số nớc và tổ chức cung

cấp ODA và điều kiện cung cấp của họ:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1.5.1. Các nớc hỗ trợ song phơng.
i

i

i

i

i

i

Thông thêng trong tỉng ODA lu chun trªn thÕ giíi, phÉn hỗ trợ song phơng
chiếm tỷ trọng lớn, nhiều lúc chiếm tíi 80%.
1
4
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

a. Các nớc thuộc Tổ chức Hợp tác và phát triển (OECD).
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Các nớc trong ủy ban hỗ trợ phát triển (DAC) là những nớc công nghiệp
hàng đầu, những nớc xuất khẩu t bản và cung cấp ODA cho những nớc đang phát
triển. Do có nhiều tiềm lực kinh tế nên các nớc DAC là những nớc cung cấp ODA
nhiều nhất. Trớc đây, Mỹ là nớc cung cấp ODA lớn nhất trong số các nớc DAC
nhng từ những năm 1990 Nhật Bản đÃ vơn lên vị trí đứng đầu, sau đó Mỹ , Pháp,
Đức...

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Năm 1990 Liên hợp quốc đÃ chính thức yêu cầu các nớc công nghiệp phát
triển hàng năm trích 0,7 % GNP để viện trợ cho những nớc đang phát triển. Song
tính đến nay rất ít nớc đạt đợc chỉ tiêu này, thậm chí tỷ lệ này đang giảm dần do
những khó khăn về tài chính.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

b. Các nớc thành viên trong Hội đồng tơng trợ kinh tế.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Năm 1991, cùng với sự sụp đổ của Liên Xô và sự tan rÃ của các nớc Đông
Âu, các nớc thành viên trong Hội đồng tơng trợ kinh tế cũng đÃ chấm dứt vai trò
của nó. Tuy nhiên, các nớc thành viên trong Hội đồng tơng trợ kinh tế trớc đây đÃ
có những đóng góp to lớn và có hiệu quả cho nền kinh tế Việt nam
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

c. Các nớc đang phát triển.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Một số nớc đang phát triển cũng cung cấp ODA nh ả Rập Xê út, Cô Oét,
UAE, ấn Độ, Trung Quốc, Đài Loan, Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan nhng lợng
ODA không lớn lắm.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1.5.2. Các tổ chức hỗ trợ đa phơng.
i

i

i

i

i

i

i

Các tổ chức đa phơng gồm có các tổ chức thuộc hệ thống Liên hợp quốc,
Liên minh châu Âu, NGO, và các tổ chức tài chính quốc tế.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

a. Các tổ chức thuộc hệ thống Liên hợp quốc.
ii

i

i

i

i

i

i

i

i

Hỗ trợ của các tổ chức thuộc Liên hợp quốc thờng đợc thực hiện dới hình
thức viện trợ không hoàn lại, u tiên cho các nớc đang phát triển có thu nhập thấp
và đang có chơng trình cải cách kinh tế thực sự. Các tổ chức hỗ trợ chủ yếu là:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

+ Tổ chức phát triển công nghiệp thÕ giíi (UNIDO).
i

i

i

i

i

i

i

i

+ Tỉ chøc Y tÕ thÕ giíi (WHO).
i

i

i

i

i

i

i

+ Quỹ dân số Liên hợp quốc (UNFPA).
i

i

i

i

i

i

i

1
5

i

i

i

+ Chơng trình phát triển của Liên hợp quốc (UNDP).
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

+ Chơng trình lơng thực thế giới (WFP).
i

i

i

i

i

i

i

b. Liên minh châu Âu (EU).
i

i

i

i

i

Thành viên của Liên minh Châu Âu phần lớn là các nớc công nghiệp phát
triển, nguồn quỹ tổ chức này rất lớn.

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

c. Các tổ chức tài chính quốc tế.
i

iiiiiiiiii

i

i

i

i

i

i

+ Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF).
i

i

i

i

i

i

+ Ngân hàng thế giới (WB).
i

i

i

i

i

+ Ngân hàng phát triển châu á (ADB).
i

i

i

i

i

i

i

+ Tổ chức các nớc xuất khẩu dầu mỏ (OPEC).
i

i

i

i

i

i

i

i

i

+ Quỹ Cô Oét.

i

i

i

Nhìn chung hỗ trợ đa phơng ít bị ràng buộc bởi điều kiện chính trị hơn song
nó vẫn bị chi phối lón các hội viên "nặng ký" trong các tổ chức cung cấp ODA đa
phơng.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

2. Vai trò của các nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức đối
với sự phát triển kết cấu hạ tầng đô thị.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Trong xu hớng quốc tế hóa toàn cầu và chuyên môn hóa nh ngày nay sẽ dẫn
đến sự liên kết chặt chẽ của các nền kinh tế thế giới. Lợi ích kinh tế và mục đích
cạnh tranh trên thơng trờng sẽ buộc các nớc có thị trờng phát triển, các công ty đa
quốc gia tìm mọi cách giảm giá thành. Các nớc phát triển có xu hớng đầu t vào
những nớc đang phát triển và những nớc nghèo, nơi có nguồn nhân công dồi dào
thị trờng cha phát triển. Để hỗ trợ các nớc đang phát triển và tạo điều kiện cho
việc đầu t trực tiếp nớc ngoài, các nớc phát triển thờng tài trợ cho các nớc đang
phát triển trong lĩnh vực kết cấu hạ tầng.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Nh vậy, những lợi ích mà nguồn vốn ODA mang lại không những cho đối
với những nớc tiếp nhận ODA mà còn đem lại những hiệu quả nhất định đối với
các tổ chức cho vay và tài trợ ODA.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Nguồn vốn ODA sẽ nâng cao uy tín về mặt chính trị của các nớc, các tổ
chức các nớc vay vµ tiÕp nhËn ODA nhê cã nguån vèn nµy mµ sẽ ổn định về mặt
kinh tế từ đó góp phần ổn định về mặt chính trị.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

2.1. Đối với các nớc vay và tiếp nhận tài trợ ODA.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Thông thờng các nớc đi vay và tiếp nhận tài trợ từ bên ngoài đều là những nớc đang phát triển hoặc kém phát triển. Các nớc này có hạ tầng kinh tế xÃ hội lạc
hậu dẫn đến năng suất lao động thấp từ ®ã tÝch lịy cho nỊn kinh tÕ thÊp. VÝ dơ nh
một số nớc đang phát triển là Việt nam , Lào, Philippin... do có cơ sở hạ tầng yếu
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1
6

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

kém, nền kinh tế kém phát triển nên thu nhập bình quân đầu ngời thấp hơn nhiều
so với nớc khác Việt nam khoảng 300 USD/ngời/năm, Philippin là 900 USD/ngời/năm và Lào là 200 USD/ngời/năm chỉ đáp ứng đợc nhu cầu không có tích luỹ.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Kết cấu hạ tầng là tiền đề để phát triển nền kinh tế. Kết cấu hạ tầng nghèo
nàn sẽ kìm hÃm nền kinh tế phát triển. Vì vậy, muốn phát triển trớc hết phải đầu t
phát triển kết cấu hạ tầng. Nhu cầu phát triển đòi hỏi nớc này phải có lợng vốn
đầu t nhất định dành cho phát triển để đáp ứng. Nguồn vốn đầu t dành cho phát
triển thờng đợc tích lũy từ ngân sách trong nớc rất thấp và không đủ đáp ứng nhu
cầu phát triển.
ii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Trong khi đó nguồn vốn đầu t trực tiếp nớc ngoài (FDI) từ bên ngoài thờng
chỉ tập trung vào những lĩnh vực, những ngành có khả năng thu hồi vốn cao, đem
lại lợi nhuận cao... nên không thích hợp vào những lĩnh vực thuộc kết cấu hạ tầng

là những lĩnh vực đòi hỏi khối lợng vốn lớn, thời gian thu hồi vốn lâu và thờng
gặp nhiều khó khăn. Nh vậy, các nớc đang phát triển thờng phải dựa vào nguồn
vốn ODA để phát triển nền kinh tế.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ODA đÃ thực sự trở thành nguồn vốn quan trọng, đáp ứng những yêu cầu
cấp bách về cân đối ngân sách, đầu t phát triển và tiêu dùng thờng xuyên. Trớc
những năm 1990, khi nÒn kinh tÕ cha cã tÝch luü néi bé, vốn đầu t xây dựng cơ
bản nhìn chung chủ yếu dựa vào viện trợ từ Liên Xô và các nớc xÃ hội chủ nghĩa
khác. Từ đó đất nớc ta mới từng bớc khắc phục khó khăn và khôi phục nền kinh tế
.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

iiii

Cho vay và tài trợ quốc tế để phát triển kết cấu hạ tầng là chính sách mà các
nớc phát triển và các tổ chức thờng áp dụng để hỗ trợ cho các nớc đang phát triển.
Điều này hoàn toàn phù hợp với nhu cầu về vốn đầu t dành cho phát triển của các
nớc đang phát triển. ở Việt nam hiện nay nhu cầu đầu t phát triển rất lớn, trong
khi đó nguồn tài chính trong nớc dành cho đầu t phát triển còn bị hạn chế, chỉ đáp
ứng đợc tối đa khoảng 50%, phần còn lại là thu hút vốn đầu t nớc ngoài bao gồm
cả FDI và ODA. Trong bối cảnh nguồn vốn FDI đang bị suy giảm do tác động
của cuộc khủng hoảng tài chính- tiền tệ khu vực, nên nguồn vốn ODA ngày càng
có vai trò quan trọng đối với công cuộc phát triển nền kinh tế đất nớc.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Các nớc đang phát triển coi nguồn vốn ODA là một nguồn thu ngân sách
đáng kể, góp phần làm tăng tỷ trọng đầu t cho phát triển từ ngân sách nhà nớc.
Các nớc tiếp nhận thờng sử dụng nguồn vốn ODA vào phát triển kinh tế, xÃ hội,
thực hiện những chơng trình đầu t quốc gia đặc biệt là những dự án cải tạo, nâng
cấp, hiện đại hóa kết cấu hạ tầng kinh tế xÃ hội, làm cơ sở để tăng trởng kinh tế và
thúc đẩy sản xuất, thực hiện các kế hoạch cải cách giáo dục, bảo vệ môi trờng
sinh thái...
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1
7

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Trong lĩnh vực phát triển kết cấu hạ tầng, vai trò của nguồn vốn ODA đợc
thể hiện ở những lợi ích mà nó đem lại nh sau:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Thúc đẩy nền kinh tế phát triển thông qua đầu t phát triển các công trình
thuộc lĩnh vực kết cấu hạ tầng phát triển kết cấu hạ tầng là tiền đề để phát triển
kinh tế. Những dự án phát triển kết cấu hạ tầng sử dụng nguồn vốn ODA thờng là

những dự án lớn, xây dựng những công trình hạ tầng quan trọng đối với nền kinh
tế. Ví dụ: Trớc những năm 1990, các công trình nh Nhà máy thủy điện Trị An,
Nhà máy giấy BÃi Bằng, Cầu Thăng Long... đợc hình thành đÃ kịp thời đáp ứng
những bức xúc lúc bấy giờ. Trong thời gian gần đây nhiều dự án nh: Cải tạo và
nâng cấp Quốc Lộ1, Cầu Sông Gianh, Thuỷ điện Hoà Bình... đÃ góp phần chuyển
dịch cơ cấu kinh tế, đáp ứng nhu cầu phát triển của nền kinh tế.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ii

- Nhờ vào nguồn vốn ODA các nớc đi vay và tiếp nhận tài trợ có thể thực hiện đợc những dự án phát triển kết cấu hạ tầng có vốn đầu t lớn mà nguồn vốn đầu t từ
ngân sách trong nớc không đủ để đáp ứng đợc. Nh các dự án Cầu Mỹ Thuận, Quốc
Lộ 5, Xây dựng cảng Cái Lân...
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Các dự án hoặc các chơng trình đầu t vào lĩnh vực hạ tầng có sử dụng
nguồn vốn ODA hầu hết là những công trình có mức độ kỹ thuật phức tạp, yêu
cầu trình độ công nghệ cao mà trình độ công nghệ hiện đại của các nớc đi vay và
tiếp nhận tài trợ khó có thể đáp ứng đợc. Vì vậy thông qua thực hiện các dự án và
chơng trình vay vốn và tài trợ, việc chuyển giao công nghệ sẽ đợc thực hiện. Các
nớc đi vay và tiếp nhận tài trợ ODA có thể thu nhận những công nghệ mới phù
hợp với điều kiện cụ thể của nớc mình.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Thông qua quá trình nghiên cứu, triển khai và quản lý đối với các dự án và
chơng trình đầu t phát triển từ nguồn vốn ODA , trình độ cán bộ thực hiện và
quản lý đợc nâng cao. Do đợc làm việc với các chuyên gia nớc ngoài hoặc đợc
gửi ra nớc ngoài đào tạo. Những cán bộ tham gia này sẽ tiếp thu đợc những tri
thức mới, những phơng pháp làm việc tiên tiến hiện đại và hoàn cảnh cụ thể của
nớc mình.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Sử dụng nguồn vốn ODA sẽ góp phần nâng cao điều kiện sèng cho ngêi
d©n. Khi sư dơng nhiỊu ngn vèn ODA ở những vùng xa, vùng khó khăn các dự
án trồng rừng, đắp đê ven biển, nâng cấp trờng vùng bị bÃo lụt, các dự án thuỷ lợi
nhỏ... đÃ góp phần cải thiện điều kiện sống của nhân dân trong vùng. Các chơng

trình tín dụng nông thôn, giao thông nông thôn, nớc sạch... đang góp phần làm
thay đổi cơ cấu sản xuất của nông nghiệp từ đó nâng cao đời sống nhân dân.
Đồng thời các dự án góp phần tăng phúc lợi công cộng và cải thiện điều kiện môi
trờng.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1
8

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bên cạnh những đóng góp tích cực, vai trò của ODA còn thể hiện ở những
mặt tiêu cực sau:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Những dự án đầu t vào cơ sở hạ tầng thờng có vốn đầu t lớn. Vì vậy khi tiếp
nhận, một phần khó khăn là nớc tiếp nhận phải cần có một nguồn vốn đối ứng.
Còn khi thực hiện xong dự án vấn đề trả nợ cũng đang là vấn đề nan giải của
Chính phủ.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Những dự án ODA thờng gắn liền với mục đích chính trị xÃ hội, nên những
nớc tiếp nhận thờng bị phụ thuộc vào những nớc viện trợ.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ii

2.2. Đối với các nớc hoặc các tổ chức cung cấp ODA.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Mục tiêu chủ yếu của việc cho vay và tài trợ ODA là nhằm thu đợc lợi ích
nhất định (có thể lợi ích về mặt kinh tế hoặc về mặt chính trị và xÃ hội). Về khía
cạnh lợi ích thì cho vay và tài trợ có thể coi đó là một hình thức đầu t gián tiếp
nhất là đối với lĩnh vực phát triển kết cấu hạ tầng. Tuy nhiên đây là lĩnh vực đòi
hỏi vốn đầu t lớn, thời gian hoàn vốn lâu. Đối với những dự án hay chơng trình
đầu t phát triển kết cấu hạ tầng nhất là các dự án hay chơng trình dới hình thức
ODA viện trợ không hoàn lại hoặc cho vay u đÃi với mức lÃi suất thấp và thời gian
ân hạn dài thì việc đầu t vào lĩnh vực này có thể xem nh hoàn toàn không có lÃi.
Nhng các chính phủ, các tổ chức quốc tế vẫn đầu t vào lĩnh vực này, thậm chí
nhiều nớc mặc dù vận phải đi vay những vẫn cung cấp tài trợ cho nớc khác, điều
này chứng tỏ rằng việc cho vay và tài trợ gắn liền với mục đích về chính trị và xÃ
hội.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Mục đích chính trị của hoạt động cho vay và tài trợ có thể thấy rõ ràng trong
thời kỳ chiến tranh lạnh. Trong thời kỳ này, nhiều nớc lớn đÃ sử dụng hình thức
cho vay và tài trợ với mục đích lôi kéo đồng minh. Nh Liên Xô luôn viện trợ cho
những níc n»m trong khèi x· héi chđ nghÜa lµ ViƯt nam, các nớc Đông Âu,
Cuba... Cuộc khủng hoảng kinh tế trong thời gian gần đây ở một số nớc nh Thái
Lan, Inđônêxia, Nga... cũng là một ví dụ cụ thể về mục đích chính trị của hoạt
động cho vay. Các tỉ chøc tµi chÝnh lín nh IMF, ADB... khi cam kết cho vay đÃ
kèm theo nhiều điều kiện nhất định về mặt chính trị đối với một số nớc đang bị
khủng hoảng. Nh vậy, ngày nay các nớc và các tổ chức tài trợ vẫn sử dụng nguồn
vốn cho vay và tài trợ với mục đích chính trị.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Tuy nhiên hoạt ®éng cho vay cịng thêng ®i kÌm víi lỵi Ých kinh tế vì nói
chung mục tiêu cuối cùng là tăng trëng kinh tÕ song song víi viƯc duy tr× quan hệ
chính trị trên cơ sở hợp tác đối thoại phát triển và phồn vinh.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Cho vay và tài trợ thông thờng đợc các nớc và các tổ chức cho vay và cung
cấp tài trợ sử dụng nh là một công cụ để buộc các nớc vay hoặc tiếp nhận tài trợ
thay đổi chính sách kinh tế - xÃ hội và đối ngoại cho phù hợp với lợi ích của bên
1
9
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

tài trợ. Các nớc đi vay hoặc tiếp nhận tài trợ thông thờng cũng phải đáp ứng yêu
cầu của bên tài trợ nh là cải cách về kinh tế và hành chính theo mẫu mà bên tài trợ
đa ra. Điển hình trong vấn đề này là các tổ chức nh WB, IMF thờng chỉ cho vay
và hỗ trợ những nớc đang phát triển và những nớc này phải cam kết điều chỉnh cơ
cấu kinh tế theo tiến trình và tiêu chuẩn của các tổ chức này yêu cầu. Trờng hợp
này thể hiện rõ ở Thái Lan năm 1997, IMF viện trợ cho Thái Lan và yêu cầu
Chính phủ Thái Lan thực hiện đúng theo yêu cầu của họ.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Một khía cạnh khác của vấn đề này là nớc đi vay hoặc tiếp nhận tài trợ thờng phải nhập khẩu các thiết bị, hàng hóa, nguyên liệu từ nớc tài trợ hoặc từ nơi
nhà nớc tài trợ yêu cầu. Tuy vậy, những thiết bị hàng hoá đó có thể là những loại
cũ kỹ, lạc hậu... mà những nớc tiếp nhận phải chấp nhận.

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Các nớc tài trợ thờng sử dụng việc tài trợ của mình để tạo mối quan hệ, thăm
dò thị trờng, tìm hiểu những thuận lợi và khó khăn khi đầu t vào các nớc này. Từ
đó, chuẩn bị cho quá trình đầu t trực tiếp vào các nớc này.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ii

IV. Kinh nghiệm của các nớc đang phát triển trong việc thu

hút, quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1. Công tác thu hút, quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA của
các nớc đang phát triển.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

1.1. Philippin.
i

Theo số liệu báo cáo tháng 6/1997 của ngân hàng thế giới, tính đến cuối
năm 1996, tổng mức cam kết đối với các chơng trình dự án đang thực hiện là 12,5
tỷ USD, mức giải ngân hàng năm vào khoảng 1,4 - 1,5 tỷ USD và đợc đánh giá là
nớc có mô hình quản lý và sử dụng vốn ODA tơng đối tốt. Một trong những
nguyên nhân tiến bộ do Chính phủ Philippin đÃ quan tâm đÃ tổ chức tốt hệ thống
theo dõi thực hiện và đánh giá các chơng trình dự án ODA.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Khuôn khổ pháp lý và cơ cấu tổ chức theo dõi và đánh giá chơng trình, dự
án ODA.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Việc theo dõi thực hiện và đánh giá các dự án ODA đÃ đợc Chính phủ quan
tâm từ nhiều năm và ngày càng đợc hoàn thiện. NEDA (National Economic and
Development Authority) là cơ quan đầu mối của chính phủ, có trách nhiệm tổng
hợp và báo cáo lên tổng thống tình hình thực hiện và đánh giá các chơng trình, dự
án ODA. Đặc biệt tháng 11/1996 tổng thống Philippin đÃ ký đạo luật về ODA,
trong đó qui định trách nhiệm báo cáo của các cơ quan liên quan thực hiện chơng

trình dự án ODA.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

- Chế độ báo cáo thực hiện các chơng trình, dự án ODA đợc qui định nh sau:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

2
0

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ot so giai phap nham tang cuong kha nang thu hut

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về