TÀI LIỆU
SINH HOẠT NGOẠI KHÓA
LỚP 5
Viện Môi trường và Tài nguyên Trang 1
HOẠT ĐỘNG NGOÀI TRỜI
HOẠT ĐỘNG 1: BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
Giáo viên tổ chức cho các em học sinh tham gia vào việc dọn vệ sinh khu vực
xung quanh trường, khu vực gần nơi các em sinh sống (đối với học sinh ở vùng
nông thôn), hoặc khu công viên (đối với học sinh ở vùng thành thị).
Mục đích: giúp các em ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường, chỉ cho các em
thấy nếu chúng ta xả rác không đúng nơi quy định thì chúng ta sẽ phải sống trong
môi trường không trong lành, có thể đó là nguyên nhân của những căn bệnh ảnh
hưởng tới sức khỏe của chúng ta trong tương lai.
Hành động: các em cần được trang bị dụng cụ lao động như chổi, đồ hốt
rác…ngoài ra các em cũng cần được chuẩn bị những dụng cụ bảo vệ như găng
tay để đảm bảo sự an toàn.
Thực hiện: giáo viên chia lớp ra thành nhiều nhóm nhỏ, phân công mỗi nhóm
lao động trong các khu vực khác nhau, thường xuyên quan sát các em đồng thời
hướng dẫn các em cách thức phân loại rác có thể có nhiều loại rác khác nhau
như: lá cây, cỏ hoặc chai nhựa…
Bài học: bên cạnh việc giáo dục các em ý thức bảo vệ môi trường, hoạt động
ngoài trời còn giúp các em nâng cao khả năng áp dụng những kiến thức đã học
vào thực tế. Giáo viên còn có thể chỉ cho các em thấy được những tác động trực
tiếp đến môi trường và cuộc sống của con người khi chúng ta không biết bảo vệ
môi trường sống xung quanh cũng như hoạt động phá hoại môi trường của con
người.
HOẠT ĐỘNG 2
Giáo viên kết hợp với phụ huynh tổ chức cho các em học sinh tham gia vào
những hoạt động tập thể về bảo vệ môi trường, như những hoạt động tuyên
truyền bảo vệ môi trường, những buổi làm poster cổ động hoặc những ngày hội
bảo vệ môi trường.
Mục đích: để các em có những kiến thức sâu hơn trong việc giữ gìn vệ sinh môi
trường xung quanh và cả những bài học về việc bảo vệ môi trường tránh những
tác động của những hiện tượng môi trường hiện nay như hiệu ứng nhà kính, tăng
mực nước biển …, đồng thời cũng để các em nâng cao tinh thần trách nhiệm của
các em trong các hoạt động xã hội như bảo vệ môi trường.
Viện Môi trường và Tài nguyên Trang 2
Nội dung: giáo viên tổ chức cho các em những buổi sinh hoạt tập trung nhằm
phổ biến những thông tin về hiện trạng môi trường hiện nay tại địa phương, trong
nước và trên thế giới đồng thời giúp các em có cái nhìn khái quát về tình hình
môi trường hiện tại, sau đó giúp các em nâng cao nhận thức trong hành vi cũng
như kiến thức về bảo vệ môi trường. Ngoài ra, các em học sinh cũng có thể tuyên
truyền kiến thức mà các em biết về cách bảo vệ môi trường đến gia đình và
những người thân xung quanh.
Thực hành: ngoài việc hướng dẫn các em những kiến thức bảo vệ môi trường,
những hoạt động ngoại khóa còn giúp các em cơ hội áp dụng những kiến thức đó
vào thực tế không những trong trường học, trong gia đình mà còn tuyên truyền
những kiến thức cùng hành động thực tế các em biết được với những người xung
quanh để những kiến thức đó lan rộng trong cuộc sống xung quanh chúng ta bởi
vì bảo vệ môi trường không phải là việc của một cá nhân hay tổ chức nào mà là
của toàn xã hội.
Viện Môi trường và Tài nguyên Trang 3
TRÒ CHƠI
Giáo viên tổ chức những hoạt động với nhiều thể loại khác nhau, như đố vui với
những câu hỏi liên quan tới kiến thức môi trường và hoạt động sống hàng ngày
để cũng cố những bài học lý thuyết về môi trường hay những trò chơi vận động
để các em có thể sử dụng kiến thức đã học vào thực tế.
TRÒ CHƠI 2: THÁM TỬ “XANH”
Mô phỏng trò chơi Liên hoàn
Hoàn cảnh: Tại Thành phố của chúng ta bị bọn “Ác quỷ pollution” tấn công,
chúng mê hoặc những người thân chúng ta khiến họ có những hành động vô thức
gây nguy hại đến môi trường sống như: xả rác bừa bãi, lãng phí điện nước,
khiến môi trường sống chúng ta bị ô nhiễm trầm trọng. Các thám tử nhí chúng ta
có sứ mạng tìm đến chỗ “Vị Tiên ý thức” mang các thông điệp xanh đến nơi mọi
người nhằm tuyên truyền đến những người xung quanh, giúp mọi người ý thức
bảo vệ môi trường, bảo vệ sự sống đang dần bị đe dọa, muốn thế các thám tử
phải vượt qua những thử thách mà những tên “Ác quỷ pollution” tạo ra.
Các thám tử thân mến! hãy dũng cảm, nhanh nhẹn và tận dụng trí thông minh của
mình để giải mã các thông điệp xanh. Khi những thông điệp này hoàn tất thì các
bạn đã cứu được bố mẹ của mình cũng như tất mọi người giúp họ ý thức bảo vệ
môi trường và âm mưu của bọn Ác quỷ sẽ sụp đổ.
Số lượng: Ta chia thành 2 nhóm, mỗi nhóm nhiều nhất 10 bạn.
Bố trí: Xây dựng các chướng ngại vật như: bẫy hố (dùng thùng giấy hoặc các vật
có hình khối), hệ thống đường hầm (sườn làm bằng dây chì hoặc cây vuốt dẹt +
phủ đường hầm bằng bao bố hoặc dán giấy Rô-ki), hệ thống kẽm gai (đan lưới
bằng dây thung).
Viện Môi trường và Tài nguyên Trang 4
Cách chơi:
Giai đoạn 1: Tìm đến vị tiên ý thức
Các thám tử sẽ làm việc cùng nhau theo nhóm ( khoảng 5 người). Đầu tiên,
chúng tôi sẽ đưa cho bạn một cẩm nang với dòng chữ: “ Hãy đi theo con đường
bạn đang đứng. Đến gặp vị tiên ý thức để được hướng dẫn cách cứu những người
thân của bạn”. Trên đường đi các thám tử sẽ gặp những ngã rẽ, tại đó bạn buộc
phải trả lời các câu hỏi. Nếu trả lời đúng bạn sẽ đi tiếp theo hướng dẫn, nếu sai
các bạn sẽ chết theo lời nguyền của Ác quỷ (tức rời khỏi cuộc chơi).
Giai đoạn 2: Mang thông điệp xanh về thành phố.
Các thám tử sẽ nhận được hộp đựng các thông điệp Xanh của Vị Tiên ý thức, tuy
nhiên, chúng không may bị bọn Ác quỷ làm phép tách ra từng chữ. Với trí tuệ
một thám tử tài ba, một dũng sĩ Môi trường kiệt xuất. Các bạn sẽ ghép những chữ
ấy lại thành một thông điệp đúng để tuyên truyền cho mọi người. Nếu bạn thành
công, bạn sẽ cứu được không những người thân của bạn mà còn cả những người
trong Thành phố. Chúc các bạn thành công!
Viện Môi trường và Tài nguyên Trang 5
TRÒ CHƠI: PHÂN LOẠI RÁC
Mục đích: giúp các em nhận biết được những loại rác nào có thể tái chế được,
những loại rác nào có thể tài sử dụng
Nội dung: với những loại rác hàng ngày trong gia đình, học sinh nhận biết cách
phân loại rác, sử dụng nguồn tài nguyên một cách hợp lý nhất
Cách chơi: giáo viên chia lớp ra thành nhiều nhóm nhỏ, mỗi nhóm sẽ cử một
em, em được cử sẽ lấy trong thùng đựng nhiều loại rác và bỏ vào đúng với loại
thùng rác.
Số lượng thúng rác gồm 3 thùng: rác thải hữu cơ, rác thải có thể tái chế được, rác
thải có thể tái sử dụng được
Trò chơi diễn ra trong vòng 7 phút, đội nào phân loại được nhiều rác nhất sẽ
thắng cuộc.
TRÒ CHƠI: THI KỂ TÊN CÁC LOÀI ĐỘNG THỰC VẬT
Mục đích: Giúp học sinh củng cố, khắc sâu các kiến thức về đa dạng sinh học.
Nội dung: kể tên các loài động thực vật mà em biết
Cách chơi: Giáo viên chia học sinh thành 2 nhóm (hoặc 3, 4 nhóm) giáo viên
nêu 1 chữ cái, các nhóm phải kể tên các động vật, thực vật mà nhóm biết bắt đẩu
bằng chữ cái đó.
Ví dụ: Giáo viên nêu chữ “S” học sinh các nhóm phải kể tên các động hoặc thực
vật có chữ cái bắt đầu là chữ “S”. Ví dụ: Động vật: sên, sấu, sáo, sóc,
Thực vật: susu, su hào
Nhưng không kể trùng với nhóm bạn, chỉ khi đến nhóm nào mà không tìm được,
giáo viên cho đếm từ 1 đến 5 nếu như nhóm đó chưa tìm ta coi như bị thua, hoặc
cũng có thể cho các nhóm ghi tên lên bảng tên các loài động thực vật và đếm
xem nhóm nào kể được nhiều tên động vật, thực vật hơn là nhóm đó thắng. Trò
chơi có thể diễn ra trong 5-10 phút.
Các chữ cái giáo viên đưa ra có thể từ dễ đến khó: S, C, Ch, K, Ô
TRÒ CHƠI: EM LÀ TUYÊN TRUYỀN VIÊN
Viện Môi trường và Tài nguyên Trang 6
Mục đích: Giúp học sinh nắm vững được những việc nên làm, những việc không
nên làm đối với môi trường.
Nội dung: Với những động từ “ Hãy” và : Đừng” học sinh nêu lên được những
việc cần làm và không nên làm đối với môi trường
Cách chơi:Giáo viên chia thành 2 nhóm, yêu cầu 1 nhóm đặt câu với động từ “
Hãy” để nêu lên những việc cần làm đối với môi trường, nhóm kia đặt câu với
động từ “ Đừng” để nêu lên những việc không nên làm đối với môi trường.
Ví dụ: Nhóm với động từ “ Hãy”
Hãy bảo vệ, chăm sóc cây xanh.
Hãy giữ vệ sinh trường, lớp sạch, đẹp
Hãy bảo vệ nguồn nước
Nhóm với động từ “ Đừng”
Đừng vứt rác bừa bãi
Đừng giết hại những loài vật có ích
Đừng phá rừng
Nhóm nào có phiều câu hơn và đúng nội dung hơn thì nhóm đó thắng
Trò chơi diễn ra trong 5-10 phút
TRÒ CHƠI: EM LÀM HƯỚNG DẪN VIÊN DU LỊCH
Mục đích: Giúp học sinh giới thiệu những cảnh đẹp của đất nước mà em biết,
chia sẻ kiến thức, sự hiểu biết đối với bạn bè, tự hào về cảnh đẹp của đất nước
Nội dung: Học sinh giới thiệu những cảnh đẹp của đất nước mà em biết
Cách chơi: Giáo viên chia lớp thành 2 đội, mỗi đội thảo luận và cử đại diện lên
giới thiệu cho cả lớp biết về một trong những cảnh đẹp của đất nước
Ví dụ:Giới thiệu về Vịnh Hạ Long
Sau khi học sinh giới thiệu cho cả lớp nghe, GV hướng dẫn học sinh nhận xét,
bình chọn bạn làm hướng dẫn viên tốt nhất và cùng thảo luận các câu hỏi:
Em có suy nghĩ gì sau khi gnhe bạn giới thiệu về cảnh đẹp?
Em cần làm gì để cho các danh lam thắng cảnh đó ngày càng thêm đẹp và
thu hút được nhiều du khách trong và ngoài nước?
Nhóm nào có bạn được bình chọn nhiều nhất là nhóm đó thắng cuộc?
Trò chơi được thực hiện htay đổi luân phiên cho các em làm hướng dẫn viên sao
cho nhiều học sinh tham gia càng tốt.
TRÒ CHƠI: THI HÙNG BIỆN BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
Viện Môi trường và Tài nguyên Trang 7
Mục đích: giúp học sinh nêu lên quan điểm của bản thân về các vấn đề môi
trường.
Nội dung: Hùng biện về những nội dung liên quan đến bảo vệ môi trường
Cách chơi: giáo viên chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm cử đại diện lên bốc câu
hỏi, các nhóm thảo luận câu hỏi và cử người lên trình bày.
Các nhóm làm ban giám khảo chéo nhua và chấm xem nhóm nào trả lời đúng và
hay. Giáo viên làm trọng tài đề đưa ra nhận xét cuối cùng. Nhóm nào có nhiều
lần thắng cuộc sẽ được khen thưởng.
Ví dụ:
Cần làm gì để môi trường sống của chúng ta ngày càng xanh – sạch – đẹp?
Để có một cuộc sống trong lành chúng ta phải làm gì?
Cần làm gì để bảo vệ nguồn nước?
Nêu những cách để bảo vệ rừng?
Em hãy nêu những hiểu biết của mình về tình trạnh môi trường hiện nay?
Hãy đề ra nững biện pháp nhằm góp phẩn bảo vệ môi trường?
Nếu em là người có quyền quyết định, thì em sẽ cò những biện pháp nào
góp phần bảo vệ môi trường nơi em sinh sống?
TRÒ CHƠI: CÂN BẰNG TRONG TỰ NHIÊN
Mục đích: dạy các em biết tầm quan trọng của các yếu tố trong tự nhiên
Nội dung: mối quan hệ của các yếu tố trong tự nhiên, nếu như một yếu tố nào đó
phát triển quá mức hay bị thiệt hại về số lượng thì sẽ ảnh hưởng tới toàn bộ các
yếu tố trong môi trường.
Thực hiện: chia lớp ra thành 3 nhóm nhỏ, mèo, cỏ, chuột. Mèo sẽ bắt chuột,
chuột sẽ ăn cỏ, cỏ sẽ phát triển từ chất dinh dưỡng khi mèo chết đi. Các em chạy
trong một vòng tròn, những em học sinh nào trong đội mèo sẽ bắt những em
trong đội chuột, tương tự như vậy, những em nào trong đội chuột sẽ bắt những
em trong đội cỏ và những em trong đội cỏ sẽ bắt những em trong đội mèo. Nếu
một người nào đó bị bắt thì sẽ trở thành nhân vật tiếp theo. Ví dụ: Nếu con mèo
bị cỏ bắt thì sẽ trở thành cỏ, và khi cỏ bị chuột bắt thì sẽ trở thành chuột.Trò chơi
sẽ được ngừng khi có con vật bị bắt để xác định số lượng của loài. Trò chơi diễn
ra trong 10 phút.
Sau khi trò chơi kết thúc thì giáo viên cho các em thảo luận về bài học: Như ta
thấy, các con chuột ăn cỏ, con mèo ăn con chuột, khi con mèo chết nó sẽ cung
cấp chất hữu cơ để làm chất dinh dưỡng cho cỏ phát triển. Điều này dẫn đến việc
thảo luận làm sao để cân bằng sự ảnh hưởng giữa động vật và thực vật. Nếu như
Viện Môi trường và Tài nguyên Trang 8
chuột ăn quá nhiều và không đủ cỏ thì sẽ có sự cạnh tranh gắt gao giữa những
con chuột để tranh giành thức ăn, và tương tự như các loài khác trong chuỗi.
TRÒ CHƠI: NHÀ MÔI TRƯỜNG TƯƠNG LAI
Mục đích: giúp các em nâng cao nhận thức về tầm quan trọng trong việc bảo vệ
môi trương trong tương lai, có một cái nhìn khái quát về những nguyên nhân gây
ô nhiễm môi trường và đưa ra biện pháp bảo vệ môi trường.
Nội dung: giúp các em nhận biết những yếu tố môi trường quan trọng, những
thiệt hại môi trường từ đó xác định những việc cần phải làm để giữ gìn môi
trường.
Thực hiện: người tổ chức chuẩn bị một số rác bằng mô hình và để ở một số nơi
nhất định, sau đó chia lớp thành 2 đội, cho các đội đi tìm rác bằng cách chỉ dẫn
đường đi thông qua các câu đố liên quan tới kiến thức môi trường. Sau khi tìm
được rác các đội quay trở về vị trí, dựa vào kiến thức đã học nêu lên nguồn gốc
phát sinh loại rác đó và đồng thời đưa ra biện pháp khắc phục.
Trò chơi diễn ra trong 10 phút, và đội nào thu được nhiều rác nhất sẽ chiến thắng.
Qua trò chơi muốn giáo dục cho các em biết về những nguyên nhân gây ô nhiễm
môi trường và nâng cao nhận thức của các em trong công tác bảo vệ môi trường.
Giúp các em biết được những tác động xấu đến môi trường từ những hành động
của chúng ta.
Hoạt động:
Tổ chức cho các em vẽ poster với các chủ đề về môi trường, kêu gọi người dân
bảo vệ môi trường đây là hoạt động xã hội ngoài việc các em có một sân chơi
lành mạnh còn là cơ hội cho các em tuyên truyền những kiến thức bảo vệ môi
trường thông qua những poster của các em.
Viện Môi trường và Tài nguyên Trang 9
BÀI HÁT
HÁT CHO HÀNH TINH XANH
Lời: Mai Lâm – Huy Tuần; Nhạc: Huy Tuấn
Xanh xanh đại dương mong manh, bạn thấy biển nói gì không?
Xôn xao rừng cây như mơ, bạn thấy cây nói gì không?
Đại dương trào lên, một màu xanh ngát trong lành
Và cánh rừng ngân nga, để rừng xanh mãi cho đời
Và màu xanh xanh ngát nơi chân trời, cho mây trắng bay
Điệp khúc:
Này bạn ơi hãy nhớ đất muôn đời nuôi dưỡng với vườn suối nước là dòng sữa
Đất như mẹ nuôi ta, có lẽ nào để trái đất sẽ cạn khô
Vì một hành tinh xanh xanh giữa ngàn tinh tú sang
Cùng với những niềm vui sống
Cho nụ cười em thơ, nở trong nắng sớm
Để ngày xanh mãi trên hành tinh mến yêu của ta.
Long lanh giọt sương ban mai, bạn thấy sương nói gì không?
Ríu rít bầy chim sơn ca, bạn thấy chim nói gì không?
Giọt sương thầm nói, đừng cạn khô hết sông ngòi
Bầy chim cùng cất tiếng, để tôi ca hát cho đời
Và màu xanh xanh ngát nơi chân trời, cho mây trắng bay
Điệp khúc:
Này bạn ơi hãy nhớ đất muôn đời nuôi dưỡng với vườn suối nước là dòng sữa
Đất như mẹ nuôi ta, có lẽ nào để trái đất sẽ cạn khô
Vì một hành tinh xanh xanh giữa ngàn tinh tú sang
Cùng với những niềm vui sống
Cho nụ cười em thơ, nở trong nắng sớm
Để ngày xanh mãi trên hành tinh.
Viện Môi trường và Tài nguyên Trang 10
Một hành tinh xanh cho trái tim biết yêu cuộc đời
Vì một ngôi nhà chung của ta để một màu xanh
Này bạn ơi hãy nhớ đất muôn đời nuôi dưỡng với vườn suối nước là dòng sữa
Đất như mẹ nuôi ta, có lẽ nào để trái đất sẽ cạn khô
Vì một hành tinh xanh xanh giữa ngàn tinh tú sang
Cùng với những niềm vui sống
Cho nụ cười em thơ, nở trong nắng sớm
Để ngày xanh mãi trên hành tinh.
Viện Môi trường và Tài nguyên Trang 11
NHỮNG NGÔI SAO 3R HÀ NỘI
Sáng tác: Hồ Hoài Anh
Nào bạn ơi nhìn quanh xem
Giữa cuộc sống chúng ta
Còn nhiều nơi không trong lành
Chờ bàn tay ta đó
Đừng xem thường những thứ vô tri
Mang cho ta điều gì
Chỉ cần bạn hãy luôn bên tôi
Ta cùng bên nhau làm những bàn tay thông minh đấy
ĐK:
Hãy phân loại rác vì đó là tài nguyên quý giá
Hãy phân loại rác vì đó là tài nguyên quý giá
Nếu bạn yêu cuộc sống
Hãy cùng nhau chung sức liên kết môi sinh
Viện Môi trường và Tài nguyên Trang 12
TUỔI TRẺ VÀ HÀNH TINH XANH
Sáng tác: Nguyễn Duy Khoái
Chỉ cần nhặt một chiếc lá khô,lá khô rơi trên đường
Chỉ cần trồng một mầm cây xanh, mầm cây xanh trong vườn,
Chỉ cần một người một tiếng hát, chỉ cần một người một bàn tay
Chỉ cần hôm nay, hôm nay đừng quên ngày mai
Tuổi xuân chúng mình , là hoa hướng dương dưới mặt trời.
Hãy giữ mãi mãi màu xanh trái đất thân yêu này .
Kết triệu bàn tay, anh em ơi kết triệu bàn tay
thành một vòng tay, quyết giữ xanh hành tinh này (2 lần )
CÔNG DÂN TOÀN CẦU
Sáng tác: Trần Phương
Hành tinh hôm nay, đang đương đầu những khắc nghiệt
Khí hậu hay môi trường, những dịch bệnh hiểm nguy,
làm thế giới đang tổn thương.
Từ trên khắp năm châu, bao tài năng trí tuệ.
Cùng kết nối bên nhau, Công dân toàn cầu
Cùng chung tay đắp xây nhân loại, vì hành tinh sáng tươi.
Cùng chung tay đắp xây nhân loại những công dân toàn cầu.
Để mai thế giới, ánh dương tràn khắp nơi.
Hãy đến bên nhau, trao nhau nhiều tri thức.
Cùng nhau chung sức, trong thế giới toàn cầu.
Vì ngày mai huy hoàng từ muôn Quốc gia trên khắp hành tinh.
Viện Môi trường và Tài nguyên Trang 13
MÀU XANH
Sáng tác: Hoàng Rapper
Lặng đứng trên đỉnh núi ngàn
Nhìn bóng chim trời bay lượn
Sải cánh tay ngẩng cao đầu
Sự sống, không khí trong lành
Đừng phá tan rừng xanh này
Đừng đốt đi đồng xanh đó
Đừng giết đi biển xanh kia
Mẹ Trái Đất sẽ sống mãi
Hãy quý,giữ thế giới này như
Nâng niu yêu thương gia đình ta
Bên nhau ta xây đắp thiên nhiên
Bảo vệ một hành tinh màu xanh
Hãy cứu lấy Trái Đất ngày nay
Để giữ sức sống mới ngày mai
Muôn nơi luôn no ấm yên vui
Em thơ luôn luôn hé môi cười
Một màu xanh cho bao trẻ em
Một màu xanh cho bao tình yêu
Một màu xanh cho những ước mơ
Một màu xanh cho những hy vọng
Vì tự nhiên cho muôn loài cây
Vì tự do cho bao muôn thú
Ánh sáng sẽ xua tan bóng đêm
Cho ban mai chồi non tái sinh
Hoooooooooo,hoooooo,hoooo