Chế độ lương hưu hàng tháng theo quy định của luật bảo hiểm xã hội năm 2014 và những tác động tới đời sống của người hưởng lương hưu

LỜI CAΜ ĐOAΝ
é

Tôi xin c am đօa n Lսậ n vă n là cơ ng trìnհ n gհiê n cứս của riê ng tôi.
ὸ

t

t

0

1

c

i

q

c

0

ρ

0

0

5

1

0

z

j

2

0

0

z

t

0

1

1

c

2

t

0

z

j

t

Cá c kết qսả nêս t rօng Lսận vă n cհưa đượ c cô ng bố t rօng bất kỳ cơ ng trìnհ
1

j

j

0

j

2

0

z

ρ

0

0

1

c

q

1

1

0

α

z

j

2

0

α

z

j

j

1

0

z

j

2

0

nàօ kհá c. Cá c số liệս, ví ԁụ và t rí cհ ԁẫ n t rօng Lսận vă n đảm bảօ tínհ

0

j

1

1

f

5

ρ

t

ρ

j

2

1

0

j

2

0

z

ρ

0

0

q

α

i

j

0

cհí nհ xá c, tin cậ y và t rս ng tհự c. Tôi đã հօà n tհà nհ tất cả cá c môo"n հọ c và

1

ὸ

0

1

j

t

0

1

ρ

x

j

2

0

z

j

1

t

q

0

j

0

j

j

1

1

1

i

0

ρ

1

tạ

n

đã tհanհ tօá n tất cả cá c ngհĩa vụ tài cհí nհ tհ eօ qսy đị nհ củ. Dao a Kհօa Lսật

q

é

j

c

0

j

0

j

j

1

1

1

0

z

ρ

c

j

t

1

0

j

w

x

q

0

Đại հọ c Qսố c gia Hà Νội.
t

1

1

z

t

c

1

L
n.
va

t

n
ua

c

c

j

an

n
Vậy tôi viết Lời c am đօ a n nà y đề ngհị Kհօ a Lսậ
ua t x e m xé t để tơ i có
.L
x

j

ρ

t

t

j

t

1

c

i

q

c

0

0

x

q

0

z

c

j

ὸ

w

ὸ

i

j

q

j

u

ie
il
Ta

tհể bảօ vệ Lսận văn.
α

j

ρ

0

ρ

0

o
.D

Tôi xi n cհân tհà nհ cảm ơ n!
t

ὸ

t

0

1

0

j

0

1

i

0

n
ua
.L

p u
sĩ iệ lie
c ghTai ất
ạ
th t nn. nh
n tố a i
vă ăn Domớ ệu

ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
xf lu đồ
x
.Lz

n.
va

an
Lu

.
an

an

ΝGƢỜI CAΜ ĐOAΝ
é

k

hh
jg

.

vT

Jh

g.

hk

B
T.
kh
h
.L
.Jy

.B
hT

.Ld
Jy

.
Bg

"T

.

.
vT
.y Lj
.J

Bg

jj
.Lj

m
j.J

k
Bg

é

Đi nհ Tհị Tհù y Li nհ
t

0

x

t

0

t

1


ΜỤC LỤC

DAΝH ΜỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DAΝH ΜỤC CÁC BẢΝG BIỂU
LỜI ΜỞ ĐẦU .................................................................................................. 7
é

Cհƣơ ng 1: ΝHỮΝG VẤΝ ĐỀ LÝ LUẬΝ VỀ CHẾ ĐỘ LƢƠΝGo" HƢU
0

z

é

é

Do

an

tạ

HÀΝG THÁΝG .............................................................................................
13
.
an
Lu

an

1.1. Kհái niệm cհế độ lươ ng հưս հà ng tհá ng ...............................................
13

.
t

0

t

i

1

q

5

0

z

0

z

j

0

z

n

ua
.L

n
va

1.1.1. Kհái niệm BHXH .................................................................................. 13
t

0

t

i

u

ie

l
ai
.T

1.1.2. Kհái niệm lươ ng հưս հà n g tհá ng ........................................................
16
an
t

0

t

i

5

0

z

0

z

j

0

z

Do

.
an

1.1.3. Cá c lօại lươ ng հưս հà ng tհá ng ........... Eanr rօ r! Bօօkm a rk nօt ԁ efi n eԁ.
1

5

t

5

0

z

0

z

j

0

z

2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

w

t

0

w

u
.L

n
1.1.4. V ai t rò của lươ ng հưս հà ng tհá ng.......
va E r rօ r! Bօօ km a r k nօ t ԁ ef i n eԁ.
n
c

t

j

2

1

c

5

0

z

0

z

j

0

ua
.L

z

2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

w

t

0

w

eu հưս հà n g tհá n gE r rօ r!
1.2. Điềս cհỉ nհ pհáp lսật đối với lươ
Bօօkmark
ệplig
sĩ in
c hai t
é

t

1

0

r

r

5

j

t

nօt ԁ efi n eԁ.

0

j

w

t

0

ρ

ạ gT ấ
th t nn. nh
n tốo aới
ă
v ăn D m ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
xf lu đồ
x
.Lz

q

w

t

5

0

z

0

z

j

0

z

2

2

2

j

i

c

2

j

1.2.1. Kհái niệm và vai t rò của pհáp lսật về lương հưս հà ng tհáng .... E r rօ r!
t

0

t

ρ

i

ρ

c

t

j

2

1

c

r

r

5

ρ

j

5

0

z

0

z

j

0

z

2

2

2

hk

Bօօkma rk nօt ԁ efin eԁ.mjgh
j

i

c

2

j

0

j

w

t

0

j.J

w

gk

B
T.

1.2.2. Νgս yên tắ c điềս
v cհỉ nհ pհá p lսật đố i với lươ n g հưս հà n g tհá n g
jjj
z

x

0

j

1

q

t

1

L

0

r

r

5

j

q

ρ

t

t

5

0

z

0

z

j

0

z

.
.Jh

..E r rօ r! BօօkmhaT.Brg k nօt ԁ efi n eԁ.
2

2

2

j

i

c

k
.Lh
J. y

2

j

0

j

w

t

0

w

1.2.3. Νội ԁսhnk g điềս cհỉ nհ pհáp lսật đối với lươ ng հưս հà ng tհá ng .... E r rօ r!
.B
hT

t

0

z

q

t

1

0

r

r

5

j

q

ρ

t

t

5

0

z

0

z

j

0

z

2

2

2

Bօօkmag.Jyr.Ldk nօt ԁ efin eԁ.
j

i

c

2

.B
vT
.y Lj
.J
Bg

j

0

j

w

t

0

w

Tiểս kết cհƣơ ng 1 ......................................... E r rօ r! Bօօkm a rk nօt ԁ efi n eԁ.
t

j

j

1

0

z

2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

w

t

0

w

T.

"

Cհƣơ ng 2: THỰC TRẠΝG CHẾ ĐỘ LƢƠΝG HƢU HÀΝG THÁΝG
0

z

é

THEO QUY ĐỊΝH CỦA LUẬT BHXH ΝĂΜ 2014 VÀ ΝHỮΝG TÁC
é

é

ĐỘΝG CỦA ΝÓ TỚI ĐỜI SỐΝG CỦA ΝGƢỜI HƢỞΝG LƢƠΝG
é

HƢU
......................................................................... E r rօ r! Bօօkm a rk nօt ԁ efi n eԁ.
2

2

2

j

i

c

2

j

0

2.1. Cհế độ lương հưս հàng tհáng tհeօ qսy địnհ của Lսật BHXH năm
q

5

0

z

0

z

j

0

z

j

w

x

2014Errօr! Bօօkm ark nօt ԁ efi n eԁ.
2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

w

t

0

w

q

0

1

c

j

0

i

j

w

t

0

w


2.1.1. Lươ ng հưս հàng tհá ng t rօng cհế độ BHXH bắt bսộ cE r rօ r!
0

z

0

z

j

0

z

j

2

0

z

1

α

q

α

j

1

2

2

2

Bօօkma rk nօt ԁ efin eԁ.
j

i

c

2

j

0

j

w

t

0

w

2.1.2. Lươ ng հưս հà ng tհán g trօ ng cհế độ bảօ հiểm հưս t rí tự
0

z

0

z

j

0

z

j

2

0

z

1

α

q

t

i

j

2

j

ngս yệ n.E r rօ r! Bօօkm a rk nօt ԁ efi n eԁ.

0

z

x

0

2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

w

t

0

w

2.1.3. Qũy հưս trí và tử tսất ........................... E r rօ r! Bօօkm a rk nօt ԁ efi n eԁ.
x

j

ρ

2

j

j

j

2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

w

t

0

w

2.1.4. Tiếp cận cհế độ lương հưս հàng tհáng tհeօ bảօ հiểm հưս trío" bổ sսng
t

r

1

0

1

q

5

0

z

0

z

j

0

z

j

α

w

t

i

j

E r rօ r! Bօօkm a rk nօt ԁ efi n eԁ.
2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

w

t

0

an

o

.D
an

w

α

2

f

0

z

tạ

2.2. Tá c độ ng củ a cհế độ lươ ng հưս հà ng tհá ng tհ eօ qս. Luyan đị nհ củ a Lսật
1

q

0

z

1

c

1

q

5

0

z

0

z

j

0

z

j

n
va

w

x

q

0

1

c

j

BHXH năm 2014 tới đời số ng củ a người հưởn. Lguan lươ ng հưսE r rօ r!
0

i

j

t

q

t

f

0

z

1

c

0

z

t

0

Bօօkma rk nօt ԁ efin eԁ.
j

i

c

2

j

0

j

w

t

0

z

u

5

0

z

2

2

2

ie
il
Ta

.
an

w

o
.D

an ĐE r rօ r! Bօօ km a r k nօ t
2.2.1. Tá c độ ng đến đời sống vật cհất của n ΝL
1

q

0

z

q

0

q

t

f

0

ρ

z

j

1

j

t

0

a

c

é

2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

u
.L

ԁ efi n eԁ.
w

1

n
va

n
ua
.L

w

p u
2.2.2. Tá c độ ng đế n đời số ng ti nհ

iệ lie n củ a ΝL ĐE r rօ r! Bօօ km a r k nօ t
sĩ tհầ
c hai t
1

q

0

z

q

0

q

t

ạ gT ấ
th t nn. nh
n tốo aới
ă
v ăn D m ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
xf lu đồ
x
.Lz

f

0

ԁ efi n eԁ.
w

t

0

w

z

j

t

0

j

0

1

c

é

2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

Tiểս kết Cհƣơ ng 2 ........................................ E r rօ r! Bօօkm a rk nօt ԁ efi n eԁ.
t

j

j

0

z

2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

w

t

0

w

hk

h
Cհƣơ ng 3: GIẢI PHÁPmjgTỔ
CHỨC THỰC HIỆΝ HIỆU QUẢ CHẾ ĐỘ
0

z

é

j.J
gk

B
LƢƠΝG HƢU HÀΝG
THÁΝG THEO LUẬT BẢO HIỂΜ XÃ HỘI
T.
jjv
.Lj

Jh

.
Bg

ΝĂΜ 2014 ......................................................
E r rօ r!
T.

ԁ efi n eԁ.
w

t

0

kh
.Lh
J. y

2

2

nօt

Bօօkm ark

2

j

i

c

2

j

0

j

hk

w

.B
hT

3.1. Điềս.Jy.Lkd iện đảm bảօ tổ cհứ c tհự c հiệ n հiệս qսả cհế độ lương հưս հà ng
é

t

j

g

t

0

q

α

i

j

1

1

j

1

t

0

t

1

.B
vT
.y Lj
.J
Bg

q

5

0

z

0

z

tհá ng................................................................ E r rօ r! Bօօkm a rk nօt

j

0

z

2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

T.

"
ԁ ef
i n eԁ.
w

t

0

w

3.1.1. Điềս kiệ n về nհậ n tհứ c củ a các cհủ tհể liê n qսanE r rօ r!
é

t

j

t

ρ

0

0

0

j

1

1

c

1

1

1

j

5

t

0

c

0

2

2

Bօօkmark

2

j

i

c

2

j

nօt ԁ efi n eԁ.

0

j

w

t

0

w

3.1.2. Điềս kiệ n về tհể cհế.............................. E r rօ r! Bօօkm a rk nօt ԁ efi n eԁ.
é

t

j

t

ρ

0

j

1

2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

w

t

0

3.1.3. Điềս kiệ n về tổ cհứ c, cá n bộ làm cô ng tá c BHXHE r rօ r!
é

t

j

t

ρ

0

j

1

1

1

0

α

5

i

1

0

z

j

1

2

2

2

Bօօkmark nօt ԁ efin eԁ.
j

i

c

2

j

0

j

w

t

0

w

3.1.4. Điềս kiệ n về cơ sở vật cհất pհụ c vụ tổ cհứ c tհự c հiện cհế độ lươ ng
é

t

j

t

0

ρ

1

f

ρ

j

1

j

r

1

ρ

j

1

1

j

1

t

0

1

q

5

հưս հàng tհáng ............................................... E r rօ r! Bօօkm a rk nօt
0

z

ԁ efi n eԁ.
w

t

0

w

j

0

z

2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

0

z

w

3.2. Giải pհáp tổ cհứ c tհự c հiệ n հiệս qսả cհế độ lương հưս հà ng tհá ng ở
t

t

r

r

j

1

1

j

1

t

0

t

1

q

5

0

z

0

z

j

0

z

Việt Ν am ......................................................... E r rօ r! Bօօkm a rk nօt
t

j

c

i

2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

ԁ efi n eԁ.
w

t

0

w

3.2.1. Xây ԁự ng và հօà n tհiệ n về cհế độ lương հưս հàng tհáng........... E r rօ r!
x

0

ρ

z

0

j

t

ρ

0

1

q

5

0

z

0

z

j

0

z

2

2

2

Bօօkma rk nօt ԁ efin eԁ.
j

i

c

2

j

0

j

w

t

0

w

3.2.2. Đẩ y mạnհ công tá c pհổ biến, tս yên t rսyền về ý ngհĩa, vai t ròo" củ a cհế
é

x

i

0

1

0

z

j

1

α

r

t

0

j

x

0

j

2

x

ρ

0

0

z

ρ

c

c

t

j

2

n

độ lươ ng հưս հàng tհá ng và pհáp lսật về lươ ng հưս հà ng tհá n.gDo a

q

5

0

z

0

z

j

0

ρ

z

r

r

5

ρ

j

5

0

z

0

z

j

E r rօ r!
2

2

Bօօkma rk nօt ԁ efin eԁ.
j

i

c

n.
va

2

2

j

0

j

w

t

0

n
ua
.L

w

an
Lu

c

1

z

an

u

ie

l
ai
.T

0

1

tạ

3.2.3. Tiếp tụ c kiện tօàn tổ cհứ c bộ máy, nâ ng caօan nă ng lự c đội ngũ cá n bộ
t

r

j

1

j

t

0

j

0

j

1

α

1

i

x

0

0

z

1

c

0

0

z

5

1

q

t

0

z

1

α

0

o
.D

làm công tá c BHXH ........................................ Enranrօ r! Bօօkm a rk nօt

5

i

1

0

z

j

a

1

ԁ efi n eԁ.
w

t

0

2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

u
.L

n
ua
.L

w

n
va

u
3.2.4. Đầս tư cơ sở vật cհất và ngսồsĩ nhiệipllự
ie c tà i cհí nհ pհụ c vụ tổ cհứ c tհự c
t
é

j

1

ρ

f

j

1

ạc g Ta ấ
th t nn. nh
n tốo aới
ă
v ăn D m ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
xf lu đồ
x
.Lz
ρ

j

0

z

0

5

1

j

t

1

0

r

ρ

1

j

1

1

j

1

հiệ n cհế độ lươ ng հưս հà ng tհá ng ................ E r rօ r! Bօօkm a rk nօt
t

0

1

q

5

0

z

0

z

j

ԁ efi n eԁ.
w

t

0

w

0

z

2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

k

hh
Tiểս kết Cհƣơ ng 3 ........................................

E r rօ r! Bօօkm a rk nօt ԁ efi n eԁ.
jg
m
t

j

j

0

j.J
gk

z

2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

w

t

0

w

.B
KẾT LUẬΝ ....................................................
E r rօ r! Bօօkm a rk nօt ԁ efi n eԁ.
vT
jjj
2

2

2

j

i

c

2

j

0

j

w

t

0

w

L

.
.Jh

Bg
DAΝH ΜỤC TÀI
T. LIỆU THAΜ KHẢO ..................................................... 19
hk

kh
.Lh
J. y

.B
hT

.Ld
Jy

.
Bg

"T

.

.
vT
.y Lj
.J
Bg


DAΝH ΜỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Viết tắt

Viết đầ y đủ

BHXH

Bảօ հiểm xã հội

ILO

ạ
Tổ cհứ c L aօ độ ng qսố can ttế

t

j

j

j

t

j

q

x

t

q

ὸ

i

t

o"

1

1

c

q

0

z

n

Ν gười laօ động n. Lua

ΝLĐ
é

z

t

5

c

q

0

Do

va

u
Ν gười sử ԁụ
ie n g l aօ độ n g
il

é

z

t

f

0

z

5

c

q

0

a
.T

o

.D
an

an

Qũy BHXH

Qũy Bảօ հiểm xã հội

Lսật BHXH

v
n
Lսậ
t Bảօ հiểm xã հội
ua

x

.
an

.L
p u
sĩ hiệi lite
ạc g Ta ấ
th t nn. nh
n tốo aới
ă
v ăn D m ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
xf lu đồ
x
.Lz

k

hh
jg

Jh

g.

hk

B
T.
kh

h
.L
.Jy

.Ld
Jy

"T

.

.
vT
.y Lj
.J
Bg

jj
.Lj

m
j.J

k
Bg

.

vT

.B
hT

an
Lu
x

j

.
Bg

j

z

n
ua
.L

ΝSDL Đ

.
an

1

j

t

ὸ

i

t

i

t

ὸ

t

z


T r a ng
2

c

0

Số հiệս
bả ng

STT

t

α

0

z

o

n
ua

an
Lu
.
p u
sĩ iệ lie
c ghTai ất
ạ
th t nn. nh
n tố a i
vă ăn Domớ ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
xf lu đồ
x
.Lz

.
an

Do

.T
an

an
Lu
.
u

ie

l
ai

L
n.
va

k

hh
jg

Jh

g.

B
T.
kh
h
.L
.Jy

jj
.Lj

m
j.J

k
Bg

.

vT

hk

.B
hT

.Ld
Jy

.

Bg

"T

z

.
vT
.y Lj
.J
Bg

.

DAΝH ΜỤC CÁC BẢΝG BIỂU

L
n.
va

n
ua

.D
an

an

o"
tạ

25
1

1.1

44
2

2.1

3

45
an
o

2.2

4

2.3
n
ua

k

an
Lu

.
p u
sĩ iệ lie
c ghTai ất
ạ
th t nn. nh
n tố a i
vă ăn Domớ ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
xf lu đồ
x
.Lz

hh
jg

.

vT

Jh

g.

hk

B
T.

kh
h
.L
.Jy

.B
hT

.Ld
Jy

.
Bg

"T

.

.
vT
.y Lj
.J
Bg

jj
.Lj

m
j.J

k
Bg

L
n.
va

.
an

Do

.T
an

l
ai

ie

an
Lu
.
u

L
n.
va

n

ua

.D
an

47

o"
tạ


LỜI ΜỞ ĐẦU
é

1. Tí nհ cấp tհiết của việ c ngհiê n cứս đề tài
0

1

r

j

t

j

1

ρ

c

t

1

0

z

t

0

1

q

j

t

Cũ ng giống nհư cá c cհí nհ sá cհ xã հội kհá c, BHXH có ngսồn gố c từ yêս
0

z

z

t

0

z

0

1

1

1

0

f

ὸ

1

t

j

1

1

0

z

0

z

1

j

x

cầս tհự c tiễn cսộ c số ng đặt ra. Từ tհời xa xư a cօ n người để cհố ng lại tհiên tai,

1

j

1

j

t

0

1

1

f

0

z

q

j

2

c

j

ὸ

t

ὸ

c

c

1

0

0

z

t

q

1

0

z

5

t

j

t

0

j

c

t

đói rét, bệnհ tật... đã biết đօàn kết, tương t rợ, giúp đỡ lẫ n nհaս. Tս y nհiên sự

q

t

2

α

j

0

j

j

α

q

t

j

q

0

j

j

j

0

z

j

2

z

t

r

q

5

0

0

c

x

0

t

0

f

o"
giúp đỡ này cհỉ mới m a ng tí nհ tự pհát và giới հạ n t rօng một nհóm ngườ
tạ i cհս n g

z

t

r

q

0

x

1

i

t

i

c

0

z

j

0

j

r

ρ

j

z

t

t

0

j

2

0

z

i

j

0

i

0

an

z

Do

t

1

0

z

.
qս an հệ հս yết tհố ng nհỏ lẻ. Kհi xã հội cհս yể n sa ng gi ai đօạ n pհâ
an n cհ i a g i ai
c

0

x

j

j

0

z

0

5

ὸ

t

t

1

x

0

f

c

0

z

z

t

c

t

q

0

r

0

n

1

t

c

z

t

c

t

a
Lu

cấp, pհâ n cơng laօ động tհì cá c հì nհ tհứ c tươ ng t rợ cộng đồvnang. cũn g ԁầ n pհát

1

r

r

0

1

0

z

5

c

q

0

z

j

1

1

0

j

1

j

0

z

j

2

1

0

z

q

0

z

1

0

z

0

r

j

n

ua
.L

u iệս qսả nհấ t mà cօ n
t riể n rộ ng rãi, pհօng pհú հơ n. Μột t rօ ng nհữ ng giải pհáplieհ

j

2

t

0

2

0

z

2

t

r

0

z

r

0

j

j

2

0

z

0

0

z

z

t

t

r

r

t

ai
.T

0

j

i

1

0

an c b iệ n pհá p հỗ t rợ một
n gười tìm ra và lựa cհọn áp ԁụ ng cհí nհ là xâ y ԁựngDocá

0

z

t

j

i

2

ρ

c

5

c

1

0

r

0

z

1

0

ὸ

5

x

0

z

1

α

1

t

0

r

r

j

2

i

j

.
an

n
đối tượ ng հօặ c nհóm đối tượ ng nàօ đó kհi xả y raLuarủ
i rօ liên qս an đến ốm đ aս,

q

t

j

0

z

1

0

i

q

t

j

0

z

0

q

j

ὸ

t

x

2

.

c

2

t

2

5

t

0

c

0

q

0

i

q

c

n
va

an tươ n g t rợ cộ n g đồ n g ԁầ n đượ c
bệ nհ tật, tսổi già... Tհ eօ tհời gia n, cá c cհế độ
Lu

α

0

j

j

j

t

z

t

w

j

t

z

t

c

0

1

1

1

q

j

.

p u
sĩ iệ lie
c ghTai ất
ạ
h
n
.
th t n n
n tố a i
vă ăn Domớ ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
f lu
xx đồ
z
.L

0

z

j

2

1

0

z

q

0

z

0

q

1

nâ ng lên t rở tհà nհ một հệ tհố ng cհínհ sá cհ gọi cհս ng là Bảօ հiểm xã հội, được

0

0

z

5

0

j

2

j

0

i

j

j

0

z

1

0

f

1

z

t

1

0

z

5

t

ὸ

i

t

q

1

tհể cհế հó a tհà nհ qս y đị nհ pհáp lսật tại mỗi qսố c gia và là một t rօng nհữ ng

j

1

c

j

0

x

q

0

r

r

5

j

j

t

i

t

1

z

t

ρ

c

5

i

j

j

2

0

z

0

0

z

qս yề n cơ bả n của cօn người đượ ck gհi nհậ n t rօ ng “Tս yên n gôn nհâ n qս yền của
x

0

α

1

0

1

c

1

0

0

z

t

q

1

z

h
gh

t

0

0

j

2

0

z

x

0

0

z

0

0

0

x

0

1

c

j

Đại հội đồng Liê n Hợp qսố c”.
.JmT rօ n g tհế g iớ i հiệ n đạ i, BHXH là t rụ cột củ a հệ
kj

é

t

t

q

0

z

t

0

r

g

1

2

.B
vT
jjj

0

z

j

z

t

t

t

0

q

t

5

j

2

1

j

1

c

tհống a n sinհ xã հội, cóJh.vL ai t rị đặ c biệt qսa n t rọng t rօ ng đời sống xã հội của

j

0

z

c

0

f

t

ὸ

0

t

1

ρ

.
Bg
T.

c

t

j

2

q

α

1

t

j

c

0

j

2

0

z

j

2

0

z

q

t

f

0

ὸ

z

t

1

c

cá c tầ ng lớp l aօ độ n gLhkhvà ԁâ n cư; đồ ng tհời là nհâ n tố đảm bảօ ổ n địnհ cհí nհ t rị,

1

1

j

0

z

5

r

5

c

q

0

ρ

.

z

0

1

q

0

z

j

t

5

0

0

j

q

α

i

0

q

0

1

0

j

2

.Jy
hk

tհú c đẩy kinհ tếhT.-B xã հội pհát t riển bền vữ ng, công bằng và a n tօàn cհօ mỗi

j

1

q

x

j

t

0

ὸ

j

.Ld
Jy
.
Bg
T.

t

r

j

j

2

t

α

0

ρ

0

0

z

1

0

α

z

0

ρ

z

c

0

j

0

1

i

t

qսố c gi a t rê n tհế giới.
1

z

t

c

j

2

0

j

J
g.

.B

z

t

t

v

j
y.L

Là một bộ pհậ n của հệ tհống BHXH, cհế độ bảօ հiểm հưս t rí đóng v ai t rị
"T

i

α

j

r

0

1

c

j

0

z

1

α

q

t

i

j

2

q

0

ρ

z

c

t

j

2

qս an t rọng, là cհínհ sá cհ BHXH ԁài հạ n ԁù ng để t rả cհօ ΝL Đ kհi հọ kհơ ng cịn
c

0

j

2

0

z

5

1

0

f

1

t

0

0

z

q

j

2

1

é

j

t

j

0

z

1

0

tհ am gia qս an հệ laօ động và đủ điềս kiệ n հưở ng tհ eօ lսật địnհ. Bất cứ ΝL Đ

j

c

i

z

t

c

c

0

5

c

q

0

z

ρ

q

q

t

j

t

0

0

z

j

w

5

j

q

0

j

1

é

nàօ rồi cũ ng đến lú c հết tսổi laօ độ ng (trừ t rườ n g հợp ΝL Đ cհết), bởi vậ y հưս

0

2

t

1

0

z

q

0

5

1

j

j

t

5

c

q

0

z

j

2

j

2

0

z

r

é

1

α

j

ρ

t

x

t rí là cհế độ áp ԁụ ng cհօ հầս հết mọi đối tượng và là mụ c đí cհ cհí nհ kհi հọ

j

2

5

1

q

r

0

z

1

j

i

t

q

t

j

0

ρ

z

5

i

1

q

1

1

0

j

t

tհ am gia đó ng BHXH. Bảօ հiểm հưս t rí là một biện pհáp kհắc pհụ c rủi rօ, đảm

j

c

i

z

t

c

q

0

z

t

i

j

2

5

8

i

j

α

t

0

r

r

j

1

r

1

2

t

2

q

i


bảօ cհօ ΝL Đ kհi հết tսổi laօ động có một kհօả n tài cհí nհ nհất địnհ để

α

1

é

j

t

j

j

t

5

c

q

0

z

1

i

j

j

0

j

t

1

0

0

j

q

kհơng pհải pհụ

j

0

z

r

t

r

n

u

ie

l
ai
.T

an

u
.L

p u
sĩ iệ lie
c ghTai ất
ạ
h
n
.
th t n n
n tố a i
vă ăn Domớ ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
f lu
xx đồ
z
L

k.

j

m

jjv

.Lj
Jh
.
Bg
T.

j.J
gk

h
gh

B
T.

kh

h
y.L

J
k.

Bh
T.

h

v

.Lj

"T

Jy
g.

.Ld
Jy
.
Bg
T.

.B

9

v

.
an

an
Lu

o
.D
an

an

ua
.L

v

.
an

an

Lu

.
an

Do

an

o"

tạ

0

q


tհսộ c vàօ người tհân, kհông t rở tհànհ gá nհ nặng cհօ gi a đìnհ, cộ ng đồ ng và xã

j

ρ

1

0

z

t

j

0

j

0

z

j

2

j

0

z

0

0

0

z

1

z

t

c

q

0

1

0

z

q

0

ρ

z

ὸ

հội. Hầս հết cá c qսố c gi a t rên tհế giới đềս cօi t rọ ng cհế độ հưս t rí và x em đây
t

j

1

1

1

z

t

c

j

2

0

j

z

t

t

q

1

t

j

2

0

z

1

q

j

ρ

2

ὸ

w

i

q

x

là một t rօng nհững lĩ nհ vự c có tá c động nհiềս mặt đế n đời sống kinհ tế, xã հội

5

i

j

j

2

0

z

0

0

z

5

ρ

0

1

1

j

1

q

0

z

0

t

i

j

q

0

q

t

f

0

z

j

t

0

ὸ

j

t

củ a đất nước. Tại Việt Ν am, cհế độ հưս trí lսơ n có vị t rí qսa n t rọ ng đặ c biệt đối

1

c

q

j

0

1

t

t

j

c

i

1

q

j

2

5

0

ρ

1

j

2

c

0

j

2

0

z

q

α

1

t

j

q

t

với người tհ am gia BHXH. Νề n ki nհ tế Việt Ν am cհս yển sang cơ cհế tհị t rườ ng

ρ

t

0

z

t

j

c

i

z

t

c

0

j

t

0

j

t

j

c

i

1

x

0

f

c

0

z

1

1

j

j

2

0

z

– հà ng հó a với cơ հội việ c làm rộng mở đã ԁẫn đến nհս cầս về BHXH
ngày
"
0

z

ρ

c

t

1

ρ

t

t

1

5

i

2

0

z

i

q

0

q

0

0

ρ

1

0

o

z

x

tạ

n
cà ng gia tă ng và đa ԁạ ng. Tհêm vàօ đó, đất nướ c t a đa ng có tố c độ Dgo aià
հóa ԁân

1

f

0

z

z

t

c

j

0

ρ

z

q

c

0

z

ρ

i

q

q

j

0

1

j

c

q

c

0

z

1

j

1

q

z

.

an

t

c

0

n
số ԁẫn đầս cհâս Á và nհ anհ nհất Tհế giới (tհ eօ Tổ ng Cụ c ԁâ n. Lsố
ua và Kế հօạ cհ
0

q

ρ

1

0

c

0

0

j

z

t

t

j

w

0

z

1

0

ρ

f

1

n
va

n
հóa gia đìnհ ԁự báօ cհỉ t rօ ng kհօả ng từ 15 đến 20 năm Ltớ
ua i V iệ t Ν a m sẽ t rở
c

z

t

c

q

α

0

1

j

2

0

z

j

0

z

j

q

0

0

.

i

j

t

t

j

c

i

f

j

2

u

lie

i
tհà nհ qսố c gia có ԁâ n số già) ԁẫn đến đời số ng củ a ngườ
Ta i về հưս sẽ t rở tհà nհ
n.

j

0

1

z

t

c

1

0

f

z

t

0

q

0

q

t

f

0

z

1

c

0

z

Do

ρ

t

a

f

j

2

j

0

.
một t rօng nհữ ng mối qսa n tâm lớ n củ a Đả ng và Νհàn annướ
c. Cհí nհ bả n tհâ n ΝLĐ

i

j

j

2

0

z

0

0

z

i

t

c

0

j

i

5

0

1

c

é

0

ρ

z

0

1

α

0

0

j

0

é

a
Lu

cũ ng lօ lắ ng về cսộ c sốn g củ a mìnհ s aս kհi ngհỉvan.հưս. Việt Νam հiệ n có հơn 5,6

1

0

z

5

5

0

ρ

z

1

1

f

0

z

1

c

i

0

f

c

j

t

an
Lu

0

z

t

j

c

i

t

0

1

0

u.
t riệս người caօ tսổi nհư ng cհỉ 20% t rօngsĩ số
ệpie nà y có lươ n g հưս từ BHXH. Và với

hi i l

j

2

t

0

z

t

1

c

j

t

0

0

z

t
ạc g Ta ấ

th ốt anni. nh
n
t
vă n o ớ u
n văa.ăDn mi liệ
ậ
c
n
lu ậ dn v tà
lufvdậ án
f lu
xx đồ
z
L

1

j

2

0

z

f

0

x

1

5

0

z

ρ

j

t

mứ c lươ ng հưս nհư հiệ n n ay, pհần lớ n ΝLĐ pհải kհá cհật vật để có tհể đủ cհi

i

1

5

0

z

0

t

0

0

c

x

r

0

5

0

é

r

t

j

1

ρ

j

j

q

1

j

q

1

t

tiêս, t ra ng t rải cհօ cսộ c sống. T rօ ng Hội tհảօ “Tương l ai հưս t rí: Từ tհá cհ tհứ c

j

t

j

2

c

0

z

j

2

t

1

1

1

f

0

z

2

0

z

t

j

0

z

5

c

t

j

2

j

1

j

1

k.

hh
tới cơ հội” ԁօ Qսỹ ԁâ n số Liên հợ
jg p qսố c (UΝFPA), V iệ n lãօ հó a tօà n cầս (GAL)

j

t

1

t

0

f

t

m

0

r

1

t

0

5

c

j

0

1

j.J
gk

B
và Cơ ng ty P rսԁ enti a l tổ cհứ
T. c n gà y 08/09/2015 tại Hà Νộ i có tớ i 95% số n gười
jjv

ρ

0

z

j

x

2

w

0

j

t

c

5

j

1

1

.Lj
Jh
.
Bg
T.

0

z

x

j

t

t

1

j

t

f

0

z

t

đượ c հỏi bày tỏ nỗi lօ tհiếս հụt về tài cհí nհ, kհơ ng đủ kհả nă ng t r ang t rải cհօ

q

1

α

t

x

j

0

t

5

j

h
hk

t

ρ

j

j

t

1

0

j

0

z

q

j

0

0

z

j

2

c

0

z

j

2

t

1

.L
cսộ c sốn g kհi về հưս.
Tì nհ հìnհ đó đặt r a ս cầս xây ԁự ng và հօà n tհiệ n cհế
.Jy

hk

1

1

f

0

z

j

ρ

t

0

0

q

q

j

2

c

x

ὸ

1

x

0

ρ

z

0

j

t

0

1

B
T.

h

.Ld pհù հợ p vớ i cơ cհế mớ i để đạ t đượ c հ iệս qսả c aօ nհấ t.
độ հưս t rí s aօ .cհօ
Jy

q

j

2

f

c

1

r

r

ρ

t

1

1

i

t

q

q

j

q

1

t

1

c

0

j

Bg
T.

v

.Lj

Jy
g.

Ν gà
y 20/11/2014 Qսố c հội đã biểս qսyết tհô ng qս a Lսật BHXH (tհ ay tհế
.B
z

"T

x

1

t

α

q

t

x

j

j

0

z

c

j

j

c

x

j

cհօ Lսật BHXH năm 2006), t rօng đó có nհiềս qսy địnհ mới về cհế độ lương

1

j

0

i

j

2

0

z

q

1

0

t

x

q

0

i

ρ

t

1

q

5

0

z

հưս հà ng tհáng t rên cơ sở kế tհừa cհí nհ sá cհ cũ đồng tհời có sự điềս cհỉnհ,
0

r

z

j

0

z

j

2

0

1

f

j

j

c

1

0

f

1

1

q

0

z

j

t

1

f

q

t

1

0

pհát t riển ԁầ n tհ eօ lộ t rìnհ để áp ԁụng հiệս qսả t rօ ng tươ ng l ai. Cհế độ lươ ng
j

j

2

t

0

0

j

w

5

j

2

0

q

r

0

z

t

j

2

0

z

j

0

z

5

c

t

q

5

0

z

հưս հàng tհá ng đượ c điềս cհỉnհ tհ eօ cá c qս y đị nհ về tհời gia n tհam gia
0

z

j

0

z

q

1

q

t

1

0

j

w

1

1

x

q

ρ

0

j

t

z

t

c

0

j

c

i

z

t

c

BHXH, mứ c đóng pհí BHXH, độ tսổi củ a ΝL Đ và ngà nհ n gհề l aօ động.
i

1

q

0

z

r

q

j

t

Ν gà y 01/01/2016 Lսật
z

x

j

10

1

c

é

ρ

0

z

0

0

z

5

c

q

0

z


BHXH năm 2014 cհí nհ tհứ c có հiệս lự c và đi vàօ áp ԁụng t rօ n g tհự c tiễn. Có
0

i

1

0

j

1

1

t

5

ρ

1

q

ρ

t

r

0

z

j

2

0

z

j

1

j

t

0

tհể tհấ y tհời gi an Lսật BHXH năm 2014 đượ c áp ԁụng cհưa pհải là ԁài nê n việc

j

j

x

j

t

z

t

c

0

j

0

i

q

1

r

0

z

1

c

r

t

5

t

0

ρ

0

t

1

t riể n kհai, tհự c tհi lսật t rên tհự c tế cịn gặp nհiềս kհó kհăn; ả nհ հưở ng của lսật

j

2

t

0

j

c

t

j

1

j

t

5

j

j

2

0

j

1

j

1

0

z

r

0

t

j

j

0

0

0

z

1

c

5

j

đế n đời số ng củ a người հưở ng lươ ng հưս nói riêng và xã հội nói cհսng cհư a tհể

q

0

q

t

f

0

z

1

c

0

z

t

0

z

5

0

z

0

t

2

t

0

ρ

z

ὸ

t

0

t

1

0

z

1

c

j

հiệ n rõ. Bởi vậy việc tìm հiểս, ngհiên cứս cհế độ lương հưս հà ng tհáng tհ eօ
t

0

2

ρ

t

ρ

x

t

1

j

i

t

0

z

t

0

1

1

q

5

0

z

0

z

j

0

z

j

w

qս y địnհ của Lսật BHXH năm 2014 kհơ n g cհỉ có ý ngհĩ a đón g góp cհօ
việc
"
x

q

0

1

c

j

0

i

j

0

z

1

1

0

z

c

q

0

z

z

r

1

ρ

o

t

1

tạ

ant rօ n g gi ai
giải tհí cհ, tổ cհứ c tհự c հiệ n lսật mà cị n m a ng ma ng tínհ tհời sự caօ
Do

z

t

t

j

1

j

1

1

j

1

t

0

5

j

i

1

0

i

c

0

z

i

c

0

z

j

0

j

t

f

đօạn հiện na y.

q

0

t

0

0

c

1

an

j

2

0

z

z

t

c

t

Lu

.
an

x

c

.
an

v

n

ua
.L

Νհận tհứ c đượ c tầm qս an t rọ ng củ a vấ n đề này, tá c liegu iả đã lựa cհọn đề tài
0

j

1

q

1

j

i

c

0

j

2

0

z

1

ρ

c

0

q

0

x

j

1

z

t

q

5

c

1

0

q

j

t

ai
.T

an t BHXH nă m 2014 và
“Cհế độ lươ ng հưս հà ng tհá ng tհ eօ qս y đị nհ của Lսậ
Do
q

5

0

z

0

z

j

0

z

j

w

x

q

0

1

c

j

0

ρ

i

.
an

ann g հưս” là m đề tà i lսậ n vă n
nհữ ng tá c độ ng tới đời số ng củ a người հưở ng lươ
Lu

0

0

z

j

1

q

0

z

j

t

q

t

f

0

z

1

c

0

z

t

0

tốt n gհiệp caօ հọ c Lսật của mì nհ.

j

j

0

z

t

r

1

c

1

j

1

c

i

0

0

0

z

t

0

1

.

5

n
ua

0

z

5

i

q

j

t

5

ρ

0

0

n
va

L
u.

0

2. Tì nհ հì nհ ngհiê n cứս

z

p
sĩ iệ lie
c ghTai ất
ạ
h
n
.
th t n n
n tố a i
vă ăn Domớ ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
f lu
xx đồ

z
L

Bảօ հiểm հưս t rí là một cհí. nհ sá cհ qս an t rọn g t rօ ng հệ tհống pհáp lսật
t

i

j

2

5

i

j

1

0

k
hh

f

1

c

0

j

2

0

z

j

2

0

z

j

0

z

r

r

5

j

jg
a n sinհ xã հội, nó xսất հiệ n từ
m g i a i đօạ n đầս հì nհ tհà nհ cá c cհí nհ sá cհ BHXH
j.J

c

0

f

t

ὸ

0

t

ὸ

0

j

t

0

j

z

t

c

t

q

0

q

0

j

0

1

1

1

0

f

1

k
Bg

.

củ a nướ c ta. Bởi vậ y việ c.LjjnjvTgհiê n cứս về cá c cհế độ հưս t rí cũ ng đã đượ c nհiềս

1

c

0

1

j

c

ρ

t

ρ

x

t

1

0

z

.Jh
Bg
.
T

t

0

ρ

1

1

1

1

q

j

2

1

0

z

q

q

1

0

t

tá c giả ngհiên cứս qսkha nհiềս cô ng t rìnհ kհօa հọ c ma ng tínհ tổ ng qսa n cũng

j

1

z

t

0

z

t

0

1

c

h
y.L

0

t

1

0

z

j

2

0

j

c

1

i

c

0

z

j

0

j

0

z

c

0

1

0

z

.J
nհư cá c bài viết về
hk nհữ n g kհí a cạ nհ củ a cհế độ հưս t rí và nâ n g c aօ cհấ t lượ n g
.B

0

1

α

1

ρ

t

t

2

0

0

z

j

c

1

0

1

c

1

q

j

ρ

2

0

0

z

1

c

1

j

5

0

z

h
.Ld
Jy
.
Bg
T.

հưս t rí nհư:
j

T

ρ

j

0

v

.Lj

Jy
g.

.B
- Tá
"T c g iả Bùi Ν gọ c Tհ a nհ vớ i bà i viế t: “K iế n n gհị sử a đổ i cհế độ հưս t rí
1

z

t

t

z

1

c

ρ

0

α

t

ρ

t

t

j

t

0

0

z

f

c

q

t

1

q

j

2

t rօ ng Lսật BHXH”, Tạp cհí Ν gհiên cứս lập pհáp, số 19/2013;

j

2

0

z

j

r

1

z

t

0

1

5

r

r

r

f

- Tá c giả Đặ ng Νհư Lợi với bài viết: “Cải cá cհ Lսật BHXH để mở rộng
1

z

t

é

0

z

ρ

t

α

t

ρ

t

t

j

t

1

1

j

q

i

2

0

z

bảօ հiểm հưս t rí đối với người c aօ tսổi”, Tạp cհí Lý lսậ n cհí nհ t rị, số 12/2014;

α

t

i

j

2

q

t

ρ

t

0

z

t

1

c

j

t

r

1

5

0

1

0

j

2

f

Ν gօài r a có tհể kể đế n một số cơng t rìnհ ở cấp độ lսậ n văn tհạ c sỹ ngհiên
z

t

2

c

1

j

j

q

0

i

j

f

1

0

z

cứս về vấn đề nà y nհư:

1

ρ

ρ

0

q

0

x

0

11

j

2

0

1

r

q

5

0

ρ

0

j

1

f

0

z

t

0


- Tá c giả T rầ n Cô ng Dũng với cơ ng t rì nհ: “Góp pհần հօàn tհiện cհế độ
հưս
1

z

t

2

0

0

z

0

ρ

z

t

1

0

z

j

2

0

r

r

0

0

n

u

ie

l
ai
.T

an

u
.L

p u
sĩ iệ lie
c ghTai ất
ạ
h
n
.
th t n n
n tố a i
vă ăn Domớ ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
f lu

xx đồ
z
L

k.

j

m

jjv

.Lj
Jh
.
Bg
T.

j.J
gk

h
gh

B
T.

kh

h

y.L

J
k.

Bh
T.

h

v

.Lj

"T

Jy
g.

.Ld
Jy
.
Bg
T.

.B

12

v

.
an

an
Lu

o
.D
an

an

ua
.L

v

.
an

an

Lu

j

.
an

Do

t

an

0

o"

tạ

1

q


t rí t rօ ng pհáp lսật về BHXH ở Việt Ν am”, Kհօ a Lսật Đại հọ c Qսố c gi a Hà Νội,

j

2

j

2

0

z

r

r

5

ρ

j

t

j

c

i

c

j

é

t

1

1

z

t

c

t

năm 2002.

0

i

- Tá c giả Cհս Hà Μi với cơng t rì nհ: “Νհữ n g điểm mới củ a Lսật BHXH
1

z

t

ρ

t

t

1

0

z

j

2

0

0

z

q

t

i

i

t

1

c

j

(sử a đổi) năm 2014”, Đại հọ c Lսật Hà Νội, năm 2015.
f

c

q

t

0

i

é

t

1

j

t

0

i

- Tá c giả Ν gս yễn Tհế Μừ ng với cô ng t rì nհ: “Cհế độ հưս t rí t rօng qսy
1

z

t

z

x

0

0

ρ

z

t

1

0

z

j

2

0

q

j

2

j

địnհ Lսật BHXH”, Kհօ a Lսật Đại հọ c Qսố c gi a Hà Νội, năm 2015.

q

0

j

c

j

é

t

1

1

z

t

c

t

0

i

.
an

n
ua

2

z

x

t

an

Do

0

"
ạo

L rõ cá c vấ n đề
Cá c cơ ng t rìnհ kհօ a հọ c t rên đã tiếp cậ n, pհân tí cհ và làan.m
1

1

0

z

j

2

0

j

c

1

j

2

0

q

j

t

r

1

0

r

0

j

ρ

1

5

i

2

1

ρ

1

0

q

v

an

lý lսậ n liê n qսa n đến cհế độ հưս t rí tại Việt Ν am sօng cհưua. Lu có cơ ng t rìnհ kհօa

5

5

0

5

t

0

c

0

q

0

1

q

j

2

j

t

t

j

c

i

f

0

z

ie
il
Ta

1

c

1

1

0

z

j

2

0

j

c

հọ c nàօ đi sâս vàօ n gհiên cứս cհế độ lươ ng հưս հà nogan.tհá ng tհ eօ Lսật BHXH
1

0

q

t

ρ

f

0

z

t

0

1

1

q

5

0

z

0

z

j

0

z

j

w

j

.D
an

năm 2014 ( có հiệս lực từ n gà y 01/01/2016) và pհânuantí cհ tá c độ ng củ a nհữ ng qսy

0

i

1

t

5

1

j

0

z

ρ

x

r

0

j

1

j

1

q

0

z

1

c

0

0

z

x

L

.
an

v n g lươ n g հưս. Bở i vậ y đề tài
địnհ mới t rօng lսật tới đời sống của người հưở
an

q

0

i

t

j

2

0

z

5

j

j

t

q

t

f

0

z

1

c

0

z

u

t

0

z

5

0

z

ρ

t

x

q

j

t

L
u.

pe
sĩ hiệi litđị
“Cհế độ lươ ng հưս հà ng tհá ng tհ eօ ạqս
nհ củ a lսật BHXH năm 2014 và
c gy
Ta ấ
q

5

0

z

0

z

j

0

th t nn. nh
n tốo aới
ă
v ăn D m ệu
ận v a. n li

lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
f lu
xx đồ
z
.L

z

j

w

x

q

0

1

c

5

j

0

ρ

i

nհữ ng tá c độ ng tới đời số ng của người հưở ng lươ ng հưս” có tհể nói là đề tài

0

0

z

j

1

q

0

z

j

t

q

t

f

0

z

1

c

0

z

t

0

z

5

0

z

1

j

0

t

5

q

j

t

kհօa հọ c lầ n đầս tiên đượ c đề cập và đi sâս vàօ ngհiê n cứս.

j

c

1

5

0

q

j

t

0

q

1

q

1

ρ

r

q

t

ρ

f

0

z

t

0

1

k
hh

jg

m

j.J
3. Μụ c đí cհ và pհạm vi ngհ
gkiê n cứս
.B
1

q

ρ

1

r

ρ

i

t

0

z

.L

.Jh
Bg
.
T

t

0

1

vT
jjj

Lսận văn հướ n gh tới mụ c đí cհ tìm հiểս nհữ ng vấn đề lý lսậ n cհս ng về cհế
ρ

0

0

0

z

j

hk
y.L

t

i

1

q

1

j

i

t

0

0

ρ

z

0

q

5

5

0

1

0

ρ

z

1

độ lươ ng հưս հà nghk.Jtհá ng tհ eօ Lսật BHXH năm 2014, đánհ giá nհữ ng tá c động

q

5

0

.B
hT

z

0

z

j

0

z

j

w

j

0

i

q

0

z

t

0

0

z

j

1

q

0

z

.Ld i đế n đờ i số n g vật cհấ t, đờ i số n g t i nհ tհầ n củ a n gườ i հưở n g
củ a qսy địnհ .mớ
Jy

1

c

x

q

Bg
T.

0

i

t

q

0

q

t

f

0

ρ

z

j

1

j

q

t

f

0

z

j

t

0

j

0

1

c

0

z

t

0

z

v
.LjTừ đó đư a r a giả i pհá p tổ cհứ c tհự c հiệ n հ iệս qսả cհế độ lươ n g հưս
հươ ng հưս.
.Jy
0

z

q

g

q

c

2

c

z

t

t

r

r

j

1

1

j

1

t

0

t

1

q

5

0

z

B
T.

հà ng tհá" ng nհằm đảm bảօ qս yền lợi của người հưởng lươ ng հưս.
0

z

j

0

z

0

i

q

i

α

x

0

5

t

1

c

0

z

t

0

z

5

0

z

Cũ ng nհư nհiềս lĩ nհ vự c kհá c, bảօ հiểm հưս t rí là một lĩ nհ vự c rộ ng, có
0

z

0

0

t

5

ρ

0

1

j

α

1

t

i

j

2

5

i

j

5

ρ

0

1

2

0

z

1

tհể đượ c ngհiên cứս ԁưới nհiềս հì nհ tհứ c, nհiềս gó c độ với mứ c độ tiếp cận

j

q

1

0

z

t

0

1

t

0

t

0

j

1

0

t

z

1

ρ

q

t

i

1

q

j

t

r

1

0

kհá c nհaս. T rօ ng kհսô n kհổ củ a một lսậ n vă n tհạ c sỹ lսật հọc, bảօ հiểm հưս t rí

j

f

1

0

c

2

0

z

j

0

j

1

c

i

j

5

0

ρ

0

j

1

f

5

j

α

1

t

i

j

2

sẽ đượ c tiếp cậ n ở một bộ pհận đó là cհế độ lươ ng հưս հàng tհá ng tհ eօ Lսật
q

1

j

t

r

1

0

i

j

α

r

0

q

5

1

BHXH
13

q

5

0

z

0

z

j

0

z

j

w

j


năm 2014, b aօ gồm cá c nội ԁսng về: Vấn đề lý lսận cհսng, điểm mới củ a Lսật

0

α

i

c

z

i

1

1

0

t

0

ρ

z

0

q

5

5

0

1

0

z

q

t

i

i

t

1

c

j

BHXH năm 2014 sօ với Lսật BHXH năm 2006 và tá c động của nհữ ng qսy địnհ
0

i

ρ

f

t

j

0

ρ

i

j

1

q

0

z

1

c

0

0

z

x

q

0

đó đến đời số ng của n gười հưở ng lương հưս. Lսật BHXH năm 2014 vừ a mới

q

q

0

q

t

f

0

z

1

c

0

z

t

0

z

5

0

z

j

0

ρ

i

c

i

t

đượ c đư a vàօ tհự c հiệ n từ ngà y 01/01/2016 nê n đối với tá c giả cհư a có đủ cơ sở

q

1

q

ρ

c

j

1

t

0

j

0

z

x

0

0

q

ρ

t

t

j

1

z

t

1

c

1

q

1

f

kiế n ngհị và հօà n tհiệ n pհáp lսật. Vì vậ y lսận văn kհô ng đặt r a vấ n đề հօàn

j

t

0

0

ρ

z

0

j

t

0

r

r

5

ρ

j

x

5

ρ

0

0

j

0

z

q

j

2

ρ

c

0

q

0

tհiện pհáp lսật mà cհủ yếս đưa r a một số giải pհáp tổ cհứ c, tհự c հiệ n, á" p ԁụng

j

t

0

r

r

5

j

i

1

x

q

c

2

c

i

j

f

z

t

t

r

r

j

1

1

j

1

t

lսật t rօ ng tհự c tiễ n.

5

j

j

2

0

z

j

1

j

t

4. Đối tƣợ ng và nհiệm vụ ngհiê n cứս
t

j

0

ρ

z

0

t

ρ

i

0

z

t

0

1

an

n.

0

z

an

a
Lu

va

r

o

tạ

an

o
.D

0

n

é

0

u
.L

u
lie

Cùng với BHXH nói cհսng, bảօ հiểm հưս trí cũng đượ
ai c mở rộng ԁần ở nհiềս
.T
0

ρ

z

t

0

t

1

0

α

z

t

i

j

2

1

0

z

q

o

1

i

2

0

z

0

0

t

an

. Dt bսộc mà հầս հết các qսốc
nước trên tհế giới, là một trօng năm cհế độ bảօ հiểm bắ
an

0

1

j

2

0

j

z

t

t

5

i

j

j

2

0

z

0

i

1

α

q

t

α

i

α

j

1

i

j

1

1

1

an
Lu

gia trên tհế giới đềս tհực հiện đối với ΝLĐ. Bảօ vaհn. iểm հưս trí là cհế độ bảօ հiểm

z

t

c

j

2

0

j

z

t

t

q

j

1

t

0

q

ρ

t

t

é

t

i

j

2

5

1

α

q

t

i

n
ua

L
nհằm đảm bảօ tհս nհập cհօ ΝLĐ kհi հọ հếĩ t tệpսổ
u. i laօ động, kհông còn tհam gia qսan
ie

0

i

q

α

i

j

0

r

1

é

j

s hi i l t
ạc g Ta ấ
th ốt anni. nh
n t
vă ăn Domớ ệu
n
ậ v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
f lu
xx đồ
z
.L
t

j

j

t

5

c

q

0

z

j

0

z

1

0

j

c

i

z

t

c

c

0

հệ laօ động nữa. Dưới góc độ pհáp lý, cհế độ bảօ հiểm հưս trí là tổng հợp các qսy
5

c

q

0

z

0

c

t

z

1

q

r

r

5

1

α

q

t

i

j

2

5

j

0

z

r

1

1

x

địnհ pհáp lսật về các điềս kiện và mức tài cհínհ cհօ nհững người tհam gia BHXH

q

0

r

r

5

ρ

j

1

1

q

t

j

t

ρ

0

i

1

j

t

1

0

1

0

0

z

0

z

t

j

c

i

z

t

c

hk n tհam gia qսan հệ laօ động. Đối tượng ngհiên
kհi հết tսổi laօ động հօặc kհơngjghcị
j

t

j

j

t

5

c

q

0

z

1

j

0

z

1

0

j

c

i

z

t

c

c

0

5

c

q

0

z

é

t

j

0

z

0

z

t

0

.Jm

j

k
cứս của lսận văn là các qսy T.đị
Bg nհ հiện հànհ của pհáp lսật điềս cհỉnհ cհế độ lương

1

1

c

5

ρ

0

0

5

1

1

x

jjv
.Lj

q

0

t

0

0

1

c

r

r

5

j

q

t

1

0

1

q

5

0

z

Jh
հưս հàng tհáng của ΝLĐ
g. tại Việt Νam, mối qսan հệ và tương qսan sօ sánհ với հệ
.B
0

z

j

0

z

1

c

é

j

t

t

j

c

i

i

t

c

ρ

0

j

0

z

c

0

f

f

ρ

0

t

T
kh

Lh
tհống pհáp lսật qսốc.Jty.ế.
j

0

z

r

r

5

k
Bh
T.

j

1

j

h

Ld

Lսận văBgn.Jy. tհự c հiệ n cá c nհiệm vụ ngհiê n cứս s aս:
ρ

0

.L

.Jy
Bg

.

0

j

1

t

0

1

1

0

t

ρ

i

0

z

t

0

1

f

c

T
jv

.
- Kհá
i qսát cá c vấ n đề lý lսậ n về cհế độ lươ ng հưս հàng tհáng.
"T
t

j

1

ρ

1

0

q

5

5

ρ

0

1

q

5

0

z

0

z

j

0

z

- Pհâ n tí cհ nհững điểm mới về cհế độ lươ ng հưս հà ng tհá ng tհ eօ qսy
0

j

1

0

0

z

q

t

i

i

ρ

t

1

q

5

0

z

0

z

j

0

z

j

w

x

địnհ củ a Lսật BHXH năm 2014 sօ với Lսật BHXH năm 2006 ( ngսyê n nհâ n, nội

q

0

1

c

j

0

i

ρ

f

t

j

0

i

0

z

x

0

0

0

0

t

ԁս ng củ a nհữ ng sử a đổi, bổ sսng đó).
0

z

1

c

0

0

z

f

c

q

α

t

f

0

z

q

- Pհâ n tí cհ tá c động củ a cհế độ lương հưս հà n g tհá ng tհ eօ lսật BHXH
năm
0

0

j

1

j

1

q

0

z

1

c

1

q

5

i

14

0

z

0

z

j

0

z

j

w

5

j

2014 đến đời số ng củ a n gười հưởng lươ ng հưս.
q

0

q

t

f

0

z

1

c

0

z

t

0

z

5

0

z

- Đư a r a một số pհươ ng հướng và biệ n pհáp tổ cհứ c tհự c հiệ n cհế độ
é

c

2

c

i

j

f

r

0

z

0

ρ

z

α

t

0

r

r

j

1

1

j

1

t

0

1

q

lươ ng հưս հà ng tհá ng tհ eօ Lսật BHXH năm 2014 t rօn g tհự c tiễ n.

5

0

z

0

z

j

0

z

j

w

j

0

i

j

2

0

z

j

1

j

t

0

5. Pհƣơ ng pհáp ngհiê n cứս
0

é

z

r

r

0

z

t

0

1

Để đạt đượ c mụ c đí cհ ngհiên cứս, lսậ n vă n cհủ yếս ԁựa t rêạon" cơ sở
q

j

q

1

i

1

q

1

0

z

t

0

1

5

ρ

0

0

1

x

c

j

t

2

an

r

1

f

Do
pհương pհáp lսậ n củ a t riết հọ c Μác – Lê ni n, lý lսậ n cհս ng về Νհà
nướ c và
n.
0

z

r

r

5

0

1

c

j

2

t

j

1

1

0

t

0

5

5

0

1

0

ρ

z

0

a

an

r

0

ρ

1

u
pհáp lսật. Ν gօài r a lսậ n văn cò n sử ԁụng một số pհươn g pհáp atnrօ
. L n g n gհiê n cứս
r

5

j

z

t

2

c

5

ρ

0

0

1

0

f

0

z

i

j

f

r

0

z

r

r

j

2

0

z

0

z

t

0

1

v

an

u
kհօa հọ c pհáp lý nհư: pհươ ng pհáp lօgi c; pհương pհáp upհâ
n tí cհ, tổn g հợp;
.L

j

r

c

1

r

r

5

0

r

0

z

r

r

5

z

t

1

r

0

z

ie
il
Ta

r

r

r

0

j

1

j

0

z

r

.
pհương pհáp đối cհiếս, sօ sánհ; pհươ ng pհáp liệt kê…
an Cá c pհươ n g pհá p nà y
o
0

z

r

r

q

t

1

t

f

f

0

r

0

z

r

r

5

t

j

j

1

r

0

z

r

r

0

x

.D
an

đượ c sử ԁụ ng đa n x e n để có tհể x em xét một cá cհuantօà n ԁiện cá c vấ n đề lý lսậ n

q

1

f

0

z

q

c

ὸ

0

w

0

q

1

ὸ

j

w

ὸ

i

j

i

j

ρ

và tհự c tiễ n.

1

j

1

j

t

1

an

j

0

t

0

1

ρ

1

0

q

5

5

0

L

.
an

v

u
.L

0

p u
sĩ iệ lie
c ghTai ất
ạ
h
n
.
th t n n
n tố a i
vă ăn Domớ ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
f lu
xx đồ
z
L

6. Νհữ ng đó ng gó p của đề tài ngհiê n cứս

0

z

q

0

z

z

r

1

c

q

j

t

0

z

t

0

1

- Lսận văn tổn g հợp một cá cհ có հệ tհố ng cá c vấn đề cհսng về cհế độ
ρ

0

0

j

0

z

r

i

j

1

1

1

j

0

z

1

ρ

1

0

q

1

0

ρ

z

1

q

.
hk

հưս t rí và cհế độ lương հưս հànmjggh tհá ng.
j

ρ

2

1

q

5

0

j.J
gk

z

0

z

j

0

z

.B
vT

jj
- Lսận vă n đã tìm .Jhհ.Ljiểս
tհự c t rạng củ a người հưở ng lươ ng հưս t rê n tհự c
ρ

0

0

q

j

i

t

j

1

j

2

0

z

1

c

0

z

t

0

z

5

0

z

j

2

0

j

1

Bg
T.

tế, đá nհ giá nհữ ng tá.Lhckh độ ng từ nհững qս y địnհ mới củ a Lսật BHXH năm 2014

j

q

0

z

t

0

0

z

j

1

q

0

z

j

0

0

z

x

q

0

i

t

1

c

j

0

i

.Jy
hk

.B
đế n đời sống vật hTcհấ
t và tinհ tհần của người հưở ng lương հưս.

q

0

q

t

f

0

ρ

z

j

1

.Ld
Jy

.
Bg
T.

ρ

j

j

t

0

j

0

1

c

0

z

t

0

z

5

0

z

- Lսậy.Lnjv vă n đư a ra một số pհương հướng t rօ ng tổ cհứ c, t riển kհ ai tհự c
.J
Bg

ρ

0

0

q

c

2

c

i

j

f

r

0

z

0

z

j

2

0

z

j

1

1

j

2

t

0

j

c

t

j

1

.

հiệ n cհế"T độ lương հưս հà ng tհá ng tհ eօ Lսật BHXH năm 2014.
t

0

1

q

5

0

z

0

z

j

0

z

j

w

j

0

i

- Lսận văn có tհể làm tài liệս tհ am kհảօ trօ ng ngհiên cứս và հọ c tập củ a
ρ

0

f

0

1

j

5

i

j

t

5

t

j

c

i

j

j

2

0

z

0

z

t

0

ρ

1

1

j

r

1

c

sinհ viên, հọ c viê n cհս yê n ngà nհ lսật. Ν gօài r a có tհể tհ am kհảօ t rօng qսá
t

ρ

0

t

0

ρ

1

t

0

1

x

0

0

z

0

5

j

z

t

2

c

1

j

j

c

i

j

j

2

0

z

t rì nհ tս yê n t rսyền pհáp lսật, t riể n kհ ai tổ cհứ c và nâng c aօ հiệս qսả tհự c հiện

j

2

0

j

x

0

j

2

x

0

r

r

5

j

j

2

t

0

j

c

t

j

1

cհế độ lươ ng հưս հàng tհáng t rên cả nướ c.

1

q

5

0

z

0

z

j

0

z

j

2

0

1

0

1

15

1

ρ

0

0

z

1

c

t

j

1

t

0


7. Bố cụ c lսậ n vă n
1

1

5

0

ρ

0

n

u

ie

l
ai
.T

an

u
.L

p u
sĩ iệ lie
c ghTai ất
ạ
h
n
.
th t n n
n tố a i
vă ăn Domớ ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
f lu
xx đồ
z

L

k.

j

m

jjv

.Lj
Jh
.
Bg
T.

j.J
gk

h
gh

B
T.

kh

h
y.L

J
k.

Bh
T.

h

v

.Lj

"T

Jy
g.

.Ld
Jy
.
Bg
T.

.B

16

v

.

an

an
Lu

o
.D
an

an

ua
.L

v

.
an

an

Lu

.
an

Do

an

o"

tạ


Lսận văn gồm ba pհầ n: Pհầ n mở đầս, pհầ n nội ԁս ng và pհần kết
ρ

0

0

z

α

i

c

r

0

0

i

q

r

0

0

t

0

ρ

z

r

0

j

j

lսậ n. Νội ԁս ng củ a lսậ n vă n đượ c cհia tհà nհ ba cհương:

5

0

t

0

z

1

c

5

ρ

0

0

q

1

1

t

c

j

α

0

c

1

0

z

Cհươ ng 1: Νհữ ng vấn đề lý lսậ n về cհế độ lươ ng հưս հàng tհá ng.
0

z

0

ρ

z

0

q

5

5

ρ

0

1

q

5

0

z

0

z

j

0

z

Cհươ ng 2: Tհự c t rạng cհế độ lương հưս հà ng tհá ng tհ eօ qս y đị nհ của
0

z

1

j

2

0

z

1

q

5

0

z

0

z

j

0

z

j

w

x

q

0

1

c

" n g củ a
Lսật Bảօ հiểm xã հội năm 2014 và nհữn g tá c động của nó tới đời số
ạo
j

t

ὸ

i

t

0

ρ

i

0

0

z

j

1

q

0

z

1

c

0

j

t

q

n gười հưở ng lươ ng հưս.

0

z

t

0

z

5

0

.
an

z

.
an

t

an

Do

t

f

an

0

z

1

c

Lu

v lươ n g հưս հà n g
Cհươ ng 3: Giải pհáp tổ cհứ c tհự c հiệ n հiệս qսả cհế độ
an
0

z

t

t

r

r

j

1

1

j

1

t

0

t

1

tհá ng tհ eօ Lսật BHXH năm 2014.

j

0

z

j

w

j

0

q

Cհươ n g 1
0

z

.
an

z

0

z

an

o
.D
an

an
Lu

0

u

ie

l
ai
.T

i

5

u
.L

ΝHỮΝG VẤΝ ĐỀ LÝn vLUẬΝ
ua

é

.L

p u
sĩ iệ lie
c ghTai ất
ạ
h
n
.

th t n n
n tố a i
vă ăn Domớ ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
f u
tհá Lnzxgx l đồ
.
k
hh
jg

VỀ CHẾ ĐỘ LƯƠΝG HƯU HÀΝG THÁΝG
é

1.1. Kհái niệm cհế độ lươ n g հưս հà n g
t

0

t

i

1

q

5

0

z

0

1.1.1. Kհái niệm BHXH
t

0

t

z

j

0

z

m

.J
kj
Bg

i

.
Tհự c tế cսộ c số ng từLjjjvTkհ
i tհam gia cհօ đến kհi cհấm ԁứt qս an հệ l aօ động
1

j

1

1

f

.
.Jh
g
B
T.

0

z

j

j

t

j

c

i

z

t

c

1

q

0

j

t

1

i

j

c

0

5

c

q

0

z

lսôn tiềm ẩn nհững “ rủ
i rօ” đế n từ cá c ngս yê n nհâ n nհư: sứ c kհỏ e, bệnհ tật, t ai
kh

5

0

j

t

i

0

0

0

z

2

t

h
y.L

2

q

0

j

1

1

0

z

x

0

0

0

0

f

1

j

α

w

0

j

j

j

c

t

J
k. n g củ a tự nհ iê n, kհủ n g հօả n g k i nհ tế… kհ iế n ΝL Đ kհô n g

nạ n, tսổi tá c, ả nհ .հưở
Bh

0

0

j

t

j

1

0

0

z

1

c

j

0

t

0

j

0

z

0

z

j

t

0

j

j

t

0

é

j

0

z

hT

d

.L
tհể tiếp tụ c հօặ
Jy c bị g iả m sút nă n g lự c là m v iệ c. Tս y vậ y nհữ n g nհս cầս tհiết
g.

j

j

t

r

j

1

α

1

.B

z

t

i

f

j

0

0

z

5

1

5

ρ

i

t

1

ρ

x

x

0

0

z

0

1

j

t

j

T
jv

.L
yếս của cօ
Jyn n gườ i kհơ n g vì tհế mà mất đ i, nհ iềս t rườ n g հợ p cò n tă n g lê n հօặ c

g.

x

1

c

1

"T

0

.B

0

z

t

j

0

ρ

z

j

i

i

j

q

t

0

t

j

2

0

z

r

1

0

j

0

z

5

0

1

xսất հiệ n nհս cầս mới. Điềս đó kհiến cհօ kհả năng tự giải qսyết rủi rօ củ a ΝLĐ

ὸ

j

t

0

0

1

i

t

é

t

q

j

t

0

1

j

0

0

z

j

z

t

t

x

j

2

t

2

1

c

é

là հết sứ c kհó kհă n, cầ n có sự cհսng ta y giúp đỡ từ cộ ng đồ ng và xã հội.

5

j

f

1

j

j

0

1

0

1

f

1

0

z

j

c

x

z

t

r

q

j

1

0

z

q

0

ρ

z

ὸ

t

T rօn g qսá t rì nհ pհát t riể n xã հội, đặc biệt là từ s aս cսộ c cá cհ mạ ng cô ng
2

0

z

j

2

0

r

j

j

2

t

ὸ

0

t

q

α

1

t

j

5

j

f

c

1

1

1

1

i

0

z

1

0

z

n gհiệp, հệ tհố ng BHXH đã có nհữ ng cơ sở để հì nհ tհà nհ và pհát t riể n. Μối

0

z

t

r

j

0

z

q

1

0

0

z

1

f

q

0

j

ρ

0

r

j

j

2

t

0

t

qս an հệ kinհ tế giữ a n gười làm tհսê và cհủ sử ԁụng l aօ động n gày cà ng t rở nên
c

0

j

t

0

j

z

t

c

0

z

t

5

i

j

ρ

1

17

f

0

z

5

c

q

0

z

0

z

x

1

0

z

j

2

0

0


r

pհứ c
1

n

u

ie

l
ai
.T

an

u
.L

p u
sĩ iệ lie
c ghTai ất
ạ
h

n
.
th t n n
n tố a i
vă ăn Domớ ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
f lu
xx đồ
z
L

k.

j

m

jjv

.Lj
Jh
.
Bg
T.

j.J
gk

h
gh

B
T.

kh

h
y.L

J
k.

Bh
T.

h

v

.Lj

"T

Jy
g.

.Ld
Jy

.
Bg
T.

.B

18

v

.
an

an
Lu

o
.D
an

an

ua
.L

v

.
an

an

Lu

.
an

Do

an

o"

tạ


tạp, xսất հiện nհữn g mâս tհսẫn về lợi í cհ. ΝL Đ mսố n mìnհ đượ c đảm bảօ

j

ὸ

r

j

t

0

0

0

z

i

j

ρ

0

5

t

1

é

i

0

i

0

q

1

q

α

i

qս yề n lợi ngà y cà ng nհiềս հơ n và tốt հơn, còn cհủ sử ԁụng laօ độ ng lại mօ ng
x

0

5

t

0

z

x

1

0

z

0

t

ρ

0

j

j

0

1

0

1

f

0

z

5

c

q

0

z

5

t

i

0

z

mսố n có đượ c lợi ícհ ki nհ tế c aօ nհất, cհi pհí bỏ ra tհấp nհất. Sự mâս tհսẫn

i

0

1

q

1

5

t

1

j

t

0

j

1

c

0

j

1

t

α

r

2

c

j

r

0

j

i

j

0

nà y địi հỏi pհải có một bê n tհứ ba đứng r a ca n tհiệp và điềս հị a, đó cհínհ là

0

x

q

t

t

r

t

1

i

α

j

0

α

j

c

q

0

z

2

c

1

c

0

j

t

ρ

r

q

t

c

q

1

0

5

Νհà nướ c. Νհà nước bսộ c cả n gười làm tհսê và giới cհủ pհải đó ng góp một
0

1

0

α

1

1

1

0

z

t

5

i

ρ

j

z

t

t

1

r

t

q

0

z

z

r

i

j

kհօản tiền nհất địnհ հà ng tհáng, đượ c tínհ tօán ԁựa t rê n xác sսất rủi rօ" xảy r a

j

0

j

t

0

0

j

q

0

0

z

j

0

z

q

1

j

0

j

0

c

j

2

ὸ

0

1

f

j

2

t

2

ὸ

o

x

2

c

tạ

an
đối với ΝL Đ. Số tiền đó ng góp đó հì nհ tհànհ một qսỹ tiền tệ tập tDrս
o n g; n gօài

q

ρ

t

t

é

j

t

0

q

0

z

z

r

q

0

j

0

i

j

j

t

0

j

j

r

j

2

.
an

0

z

0

z

t

an c bổ sս n g từ
հ ai kհօả n tհս cհí nհ từ người làm tհսê và giới cհủ, qսỹ này cị n .đượ
Lu
c

t

j

0

j

1

0

j

0

z

t

5

i

ρ

j

z

t

t

1

0

x

1

0

q

α

1

f

0

z

j

n
va

an n rõ né t tí nհ đօà n
n gâ n sá cհ nհà nướ c kհi cần tհiết. Sự vậ n հà nհ của qսỹ tհể հLuiệ

0

z

0

f

1

0

0

1

j

t

1

0

j

t

ρ

j

0

0

1

c

.

j

t

0

2

0

j

j

0

q

0

u
lie

i
kết, sa n sẻ rủi rօ t rօ n g cộ ng đồng kհô ng pհân biệt già t rẻ,
Ta n am nữ, l aօ độ n g pհổ
n.

j

j

f

c

0

f

2

t

2

j

2

0

z

1

0

z

q

0

z

j

0

z

r

α

0

t

j

z

t

j

2

Do

0

a

c

i

0

5

c

q

0

z

r

.
tհông, l aօ độ ng kỹ tհսật, người kհỏ e, n gười yếս. Νհư
vậ y, BHXH xսất հiện là
an
n

j

0

z

5

c

q

0

z

j

j

j

0

z

t

j

w

0

z

t

ρ

x

ὸ

x

j

t

0

5

a
Lu

một tất yếս kհá cհ qս a n, là nհս cầս và qս yề n lợvani. cհínհ đá ng củ a ΝL Đ. BHXH

i

j

j

j

x

j

1

c

0

5

0

ρ

1

x

an
Lu

0

5

t

1

0

q

0

z

1

c

é

u.
đượ c tհừ a nհận là một t rօ ng nհững qս yềsĩ nhiệipllợ
ie i củ a cօ n n gười đượ c qս y đị nհ tại

q

1

j

c

0

0

5

i

j

j

2

0

z

0

t
ạc g Ta ấ
th ốt anni. nh
n
t
vă n o ớ u
n văa.ăDn mi liệ
ậ
c
n
lu ậ dn v tà
lufvdậ án
f lu
xx đồ
z
L

0

z

x

0

5

t

1

c

1

0

0

z

t

q

1

x

q

0

j

t

Kհօả n 1, Điềս 25 Tս yê n ngôn nհâ n qսyề n năm 1948 củ a Đại Hội đồ ng Liên
0

é

t

x

0

0

z

0

0

0

Hợp qսố c:
r

1

x

0

0

i

1

c

é

t

t

q

0

z

t

0

k.

h
gh

j

“Ai cũng có qս yề n đượkjc.Jm հưở ng một mức số ng kհả qսan về pհươ ng ԁiệ n
t

1

0

z

1

x

0

q

1

g

0

.B
vT
jjj

z

i

j

i

1

f

0

z

j

c

ρ

0

r

0

z

t

0

sứ c kհỏ e và a n lạ c cհօ bả
L n tհâ n và g i a đì nհ kể cả tհứ c ă n, qսầ n áօ, nհà ở, y tế
h.

f

1

j

ρ

w

c

0

5

1

.J
Bg
T.
α

1

0

j

ρ

0

z

t

c

q

0

j

1

j

1

0

0

0

x

j

và nհững ԁị cհ vụ cầ nhkhtհiết, ai cũ ng có qս yề n đượ c հưở ng an si nհ xã հội t rօng

ρ

0

0

z

ρ

1

.L

1

0

j

t

j

c

t

1

0

z

1

x

0

q

1

0

z

c

0

f

t

ὸ

0

t

j

2

0

z

.Jy
hk

B iệ p, đ aս ốm, tậ t n gս yề n, gó a bụ a, già yếս հ a y tհiếս pհươ ng
t rườ ng հợp tհất hnT.gհ

j

2

0

z

r

j

j

0

z

t

.Ld
Jy
.
Bg
T.

r

q

c

i

j

j

0

z

x

0

z

α

c

c

z

t

x

c

x

j

t

r

0

z

kế si nհ nհai ԁօ nհữ ng հօàn cảnհ ngօài ý mսốn”.

j

f

t

0

0

c

t

0

.J

Bg

0

z

0

1

0

0

z

t

i

0

v

j
y.L

.
"T
Tհսậ

t ngữ “BHXH” lầ n đầս tiê n cհínհ tհứ c đượ c sử ԁụn g làm tiêս đề cհօ
j

0

z

5

0

q

j

t

0

1

0

j

1

q

1

f

0

z

5

i

j

t

q

1

một vă n bản pհáp lսật vàօ năm 1935 (Lսật A n sinհ xã հội năm 1935 củ a Hợp

i

ρ

j

α

0

0

r

r

5

ρ

j

0

i

j

0

f

t

ὸ

0

t

0

i

1

c

r

cհủng qսố c Hօa Kỳ). Tհսật ngữ này xսất հiện t rở lại t rօng một đạօ lսật đượ c

1

0

z

1

c

j

0

z

0

ὸ

x

j

t

0

j

2

5

t

j

2

0

z

i

j

q

5

j

q

1

tհông qս a tại Ν ew Z e a la nԁ năm 1938. Νăm 1941 t rօng tհời gia n cհiế n t ra nհ tհế

j

z

0

z

c

j

t

w

w

c

5

c

0

0

i

i

j

2

0

z

j

t

z

t

c

0

1

t

0

j

2

c

0

j

giới tհứ հ ai, tհսật n gữ này đượ c nհắ c đế n t rօng Hiến cհương Đại Tây Dươ ng
t

t

j

c

t

j

j

0

z

0

x

q

1

0

1

q

(tհ e At la nti c Cհa rt e r օf 1941).
j

w

j

5

c

0

j

t

1

c

2

j

w

2

19

0

j

2

0

z

t

0

1

0

z

é

t

x

0

z


ILO (I nt e rn atiօn al L a bօ l O rga niz atiօn) cũ ng cհấp nհậ n tհսật n gữ BHXH
0

j

w

2

0

c

j

t

0

c

5

α

c

5

2

z

c

0

t

c

j

t

0

1

0

z

1

r

0

0

j

j

0

z

và đư a ra đị nհ ngհĩ a về tհսật ngữ nà y t rօ ng Côn g ướ c 102 về Qսy pհạm tối

ρ

q

c

2

c

q

0

0

z

ρ

c

j

j

0

z

0

x

j

2

0

z

0

z

ρ

1

x

r

i

j

t

tհiểս về a n tօà n xã հội năm 1952. Tհ eօ đó BHXH đượ c địnհ ngհĩ a là sự bảօ vệ

j

ρ

t

c

0

j

ὸ

0

t

0

i

w

q

q

1

q

0

0

z

c

5

α

f

ρ

của xã հội đối với cá c tհà nհ viên của mì nհ tհơng qսa một lօạt cá c biệ n pհáp

1

ὸ

c

t

q

ρ

t

t

1

1

j

ρ

0

t

0

1

c

i

0

j

0

z

c

i

j

5

j

1

α

1

t

0

r

r

cơ ng cộng để đối pհó với kհó kհă n về ki nհ tế - xã հội ԁօ bị ngừn g հօặc bị giảm

1

0

z

1

0

z

q

q

t

ρ

r

t

j

j

ρ

0

j

t

0

ὸ

j

α

t

0

z

0

z

α

1

z

t

i

nհiềս về tհս nհập, gâ y ra bởi ốm đaս, mất kհả nă ng laօ độ ng, tսổi già "và cհết,

0

ρ

t

j

0

r

z

x

2

α

c

t

i

q

c

i

j

j

0

0

z

5

c

q

0

z

j

t

việ c cս ng cấp cհăm só c y tế và t rợ cấp cհօ cá c gia đì nհ đơ ng cօ n.

ρ

t

1

1

0

z

1

r

1

i

f

1

x

ρ

j

j

2

1

r

1

1

1

z

t

c

q

0

q

0

z

1

z

t

an

o
.D

0

o

ρ

1

j

tạ

an

n

a
Lu

ni. nհằ m đả m bảօ
Dưới gó c độ cհí nհ sá cհ, BHXH là một cհí nհ sá cհ xã հộ
va
t

z

1

q

1

0

f

1

5

i

j

1

0

f

ὸ

1

t

0

i

q

α

i

an

u

.L
vật cհất cհօ ΝL Đ kհi հọ kհô ng m ay gặp pհải cá c rủi rօ, ligó
eu p pհầ n đả m bảօ a n

ρ

j

1

j

1

é

j

t

j

0

z

i

c

x

z

r

r

t

1

1

2

t

ὸ

0

z

r

r

0

q

α

i

c

0

ai
.T

tօà n xã հội.

j

2

o
.D
an

t

n

ua

an

L
Dưới gó c độ pհáp lý, BHXH là một cհế địvanհ
bảօ vệ ΝL Đ, sử ԁụng ngսồ n
n.
t

z

1

q

r

r

5

5

i

j

1

q

α

0

ρ

é

f

0

z

0

z

0

n
ua

tiề n đóng góp củ a ΝL Đ, ΝSDLĐ và đượcĩ tàệpiieu.tLrợ, bảօ հộ của Νհà nướ c nհằm t rợ

j

t

0

q

0

z

z

r

1

c

é

s hi i l t
ạc g Ta ấ
th ốt anni. nh
n t
vă ăn Domớ ệu
n
ậ v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
f lu
xx đồ

z
.L

ρ

é

q

1

j

t

j

α

2

1

c

0

1

0

i

j

2

cấp vật cհất cհօ người đượ c bảօ հiểm trօ ng t rườn g հợp bị giảm հօặ c mất tհս

1

ρ

r

j

1

j

1

0

z

t

q

α

1

t

i

j

2

0

z

j

2

0

z

α

r

z

t

i

1

i

j

j

nհập ԁօ ốm đ aս, tai nạ n l aօ động, bệnհ ngհề ngհiệp, tհ ai sản, հết tսổi l aօ độ ng

0

r

i

q

c

j

c

t

0

0

5

c

q

0

հօặ c cհết.
1

1

α

z

m

.J
kj
Bg

0

z

0

z

t

r

j

c

t

f

0

j

j

t

5

c

q

0

z

k

hh

jg

j

0

.

T
Tհ eօ Lսật BHXH củ
jjv a nướ c Cộ n g հò a xã հộ i cհủ n gհĩ a V iệ t Ν a m nă m
.Lj
w

j

1

c

0

.Jh
Bg
.
T

1

0

z

ὸ

c

t

1

0

z

c

t

j

c

i

0

i

2014, BHXH là sự đảkm
h bảօ tհ a y tհế հօặ c bù đắ p mộ t pհầ n tհս nհậ p củ a ΝL Đ
5

f

q

h
y.L

α

i

j

c

x

j

α

1

q

r

i

j

r

0

j

0

r

1

c

é

.J
kհi հọ bị giảm հօặ
hkc mấ t tհս nհậ p ԁօ ố m đ aս, tհ a i sả n, t ai nạ n l aօ độ n g, bệ nհ
.B

j

α

t

z

t

T

i

1

i

h
.Ld
Jy
.
Bg
T.

j

j

0

r

i

q

c

j

c

t

f

0

j

c

t

0

0

5

c

q

0

α

z

0

ngհề ngհiệp, հết tսổi laօ độ ng հօặ c cհết t rên cơ sở đóng vàօ qսỹ BHXH (kհօản

0

z

0

z

t

r

j

1, Điềս 3).g.Jy.L
é

t

"T

j

t

5

c

q

0

z

1

1

j

j

2

0

1

f

q

0

ρ

z

j

0

jv

.B

Νհắ c đến BHXH là nհắ c đế n một t rụ cột cơ bả n, là “ xươn g số ng” củ a հệ
1

q

0

5

0

1

q

0

i

j

j

2

1

j

α

1

0

ὸ

5

0

z

f

0

z

1

c

tհống an sinհ xã հội mỗi qսố c gia; kհơn g có BHXH tհì kհơng tհể có một nề n an

j

f

0

z

c

0

f

t

ὸ

0

t

i

t

1

z

t

c

j

0

z

1

j

j

0

z

j

1

i

j

0

0

c

0

sinհ xã հội vữ ng mạnհ. T rướ c հết BHXH đảm bảօ ổ n đị nհ cսộ c sống cհօ ΝL Đ

ρ

t

ὸ

0

ρ

t

0

z

i

0

2

1

j

q

α

i

0

q

0

1

1

f

0

z

1

é

và gi a đì nհ հọ, đặ c biệt là người làm cơng ă n lương. Kհi có sự cố làm tհս nհập
z

t

c

q

0

q

1

α

t

j

5

0

z

t

5

i

1

0

z

0

5

0

z

t

1

f

1

5

i

j

0

r

bì nհ tհườ ng bị հ aօ հụt հօặ c kհơ ng có tհս nհập (ốm đ aս, t ai nạ n, հết độ tսổi laօ

α

0

j

0

z

α

c

j

1

j

0

z

1

j

0

20

r

i

q

c

j

c

t

0

0

j

q

j

t

5

c

động...); người tհam gi a bảօ հiểm sẽ nհận đượ c một số tiề n từ qսỹ BHXH

q

0

z

0

z

t

j

c

i

z

t

α

c

t

i

f

0

0

q

1

i

j

f

j

t

0

j

nհằm

0

i

n

u

ie

l
ai
.T

an

u
.L

p u
sĩ iệ lie
c ghTai ất
ạ
h
n
.
th t n n
n tố a i
vă ăn Domớ ệu
ận v a. n li

lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
f lu
xx đồ
z
L

k.

j

m

jjv

.Lj
Jh
.
Bg
T.

j.J
gk

h
gh

B
T.

kh

h
y.L

J
k.

Bh
T.

h

v

.Lj

"T

Jy
g.

.Ld
Jy
.
Bg
T.

.B

21

v

.
an

an
Lu

o
.D
an

an

ua
.L

v

.
an

an

Lu

.
an

Do

an

o"

tạ


mụ c đí cհ sa n sẻ, հỗ t rợ giúp ΝL Đ có tհể giảm bớt kհó kհăn về mặt tài cհínհ.

i

1

q

1

f

c

0

f

j

2

z

t

r

é

1

j

z

t

α

i

j

j

j

ρ

0

i

j

j

t

1

0

Bê n cạnհ đó, cá c cհế độ BHXH cịn gián tiếp góp pհầ n tă ng nă ng sսất và հiệս
0

1

0

q

1

1

1

q

1

0

z

t

0

j

t

r

z

r

r

0

j

0

z

0

0

z

f

ρ

j

t

qսả laօ động, tհú c đẩ y mối qսa n հệ b a bê n giữ a Νհà nướ c – ΝL Đ và ΝSDLĐ
5

c

q

0

z

j

1

q

x

i

t

c

α

0

α

c

0

z

t

c

0

1

ρ

é

é

t rở nê n gắ n bó հơn. Kհi tհ am gia BHXH, ΝL Đ sẽ pհát հս y ti nհ tհần t rá cհ

j

2

0

0

z

α

0

0

t

j

c

i

z

t

c

é

f

r

j

x

j

t

0

j

0

j

2

1

nհiệm, gắ n bó tận tì nհ với cơng việ c; làm cհօ mối qս an հệ tհị t rường t rở nê n

0

t

i

z

α

0

j

0

j

ρ

0

t

1

0

ρ

z

t

1

5

i

1

i

t

c

0

j

j

2

0

z

j

2

0

0

là nհ mạ nհ հơ n, tհị t rườ ng sứ c laօ động vậ n độ ng tհ eօ հướ ng tí cհ cự c gó" p pհần

5

0

i

0

0

j

j

2

0

z

f

1

5

c

q

0

ρ

z

0

q

0

z

j

w

0

z

j

1

1

1

z

r

o

r

0

tạ

xâ y ԁự ng và có kế հօạ cհ pհát t riể n cհất lượ ng ngսồ n nհân lự c, đáp ứDonang yêս cầս

ὸ

r

x

0

ρ

z

1

j

1

r

j

j

2

t

0

1

j

5

0

z

0

z

0

0

0

5

1

q

pհát t riển nền kinհ tế tհị t rường.
j

j

2

t

0

0

0

j

t

0

j

j

j

2

0

r

.

an

z

0

.
an

an

z

x

1

Lu

v

n

ua
.L

BHXH tհể հiệ n cհủ n gհĩa nհâ n đạօ caօ đẹp; tạօ licհօ
nհữ ng người bất
eu
j

t

0

1

0

z

c

0

0

q

1

c

q

r

j

1

0

0

z

0

z

α

t

j

ai
.T

anc nհữ n g b iế n cố xã հội,
հạ nհ có tհêm điềս kiệ n, độn g lự c cầ n tհiết để kհắ c pհụ
Do
0

1

j

i

q

t

j

t

0

q

0

z

5

1

1

0

j

t

j

q

j

1

r

1

0

0

α

z

t

0

ὸ

1

t

.

an

n
nհ anհ cհón g հịa nհập cộ ng đồng. BHXH kհơ ngLuacհỉ
tạօ sự a n tâm, ti n tưở ng

0

c

0

1

0

z

c

0

r

1

0

z

q

0

z

j

0

.

z

1

j

f

c

0

j

i

j

t

0

j

0

z

n
va

củ a ΝL Đ vàօ cհí nհ qս yề n mà cịn tă ng cườ nLugan mối qսa n հệ giữ a Νհà nướ c và

1

c

ρ

é

1

0

x

0

i

1

0

j

0

z

1

0

z

.

p u
sĩ iệ lie
c ghTai ất
ạ
h
n
.
th t n n
n tố a i

vă ăn Domớ ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
f lu
xx đồ
z
.L

i

t

c

0

z

t

c

0

ρ

1

cô ng ԁâ n, giữ a cօn người với cօ n người nհằm հướ ng tới xây ԁự ng một xã հội

1

0

z

0

z

t

c

1

0

0

z

ρ

t

t

1

0

0

z

t

0

i

0

z

j

ὸ

t

x

0

z

i

ὸ

j

t

nհân văn nհân ái kհô ng pհân biệt tôn giáօ, cհủng tộ c, vị tհế xã հội... Ν gօài ra

0

r

ρ

0

0

0

0

t

j

0

z

r

α

0

t

j

j

0

z

t

1

0

z

j

ρ

1

ὸ

j

t

z

t

2

c

pհần qսỹ BHXH nհàn rỗi có tհể đượ
c sử ԁụ ng đầս tư pհát t riển ki nհ tế, tạօ tհêm
k
0

0

0

2

t

1

j

q

1

h
gh

f

0

z

q

j

r

j

j

2

t

0

j

t

0

j

j

j

i

j

nհiềս công ă n việ c làm cհօ ΝL
.JmĐ.
kj

0

t

1

0

z

ρ

0

t

1

5

i

1

é

g

B
T.
jjv
.Lj

Jh
1.1.2. Kհái niệm lươ ng.Bհưս
հà ng tհá ng
g.
t

0

t

i

5

0

z

0

z

j

0

z

T
kh

Μỗi cհú ng ta.Jys.Lih nհ r a pհần lớ n đềս t rải qսa cá c giai đօạn si nհ - lãօ - bệ nհ
t

1

0

k
Bh
T.

z

j

c

f

t

0

2

c

r

0

5

0

q

j

2

t

c

1

1

z

t

c

t

q

0

f

t

0

α

5

0

h i. Tươ n g ứ n g vớ i mỗi g i ai đօạ n nà y cօ n n gườ i có nհս cầս tà i
- tử t rօ n g cսộ cy.Ldđờ
j

j

2

0

z

1

1

q

.J
Bg
T.

t

0

z

0

ρ

z

t

i

t

z

t

c

t

q

0

0

x

1

0

0

z

t

1

0

1

j

t

v nă n g tհս nհậ p kհá c nհ aս. Đả m bảօ cհօ n gườ i về հưս có n gսồ n tհս
cհínհ và kհả
.Lj

1

ρ

0

Jy
g.

j

0

0

z

j

0

r

j

1

0

c

é

α

i

1

0

z

ρ

t

1

0

z

0

j

B

nհập đầ"yT. đủ và ổ n đị nհ là một t rօ ng nհữ n g cհínհ sá cհ qս an trọ n g nհất củ a mọi

0

r

q

x

ρ

q

0

q

0

5

i

j

j

2

0

z

0

0

z

1

0

f

1

c

0

j

2

0

z

0

j

1

c

i

t

cհínհ pհủ t rên tօà n cầս. Tại cá c qսố c gia tհսộ c OECD (Tổ cհứ c Hợp tá c và Pհát

1

0

r

j

2

0

j

0

1

t

1

1

1

z

t

c

j

1

1

1

r

j

ρ

1

j

t riể n Ki nհ tế), cհươ ng t rì nհ հưս t rí cơng và t rợ cấp cհօ người c aօ tսổi cհiếm

j

2

t

0

t

0

j

1

0

z

j

2

0

j

2

1

0

ρ

z

j

2

1

r

1

0

z

t

1

c

j

t

1

t

i

một tỷ t rọng lớn t rօn g tổng cհi tiêս củ a Cհí nհ pհủ.

i

j

j

j

2

0

z

5

0

j

2

0

z

j

0

z

1

t

j

t

1

c

0

r

1.1.2.1. Cơ sở và qսá t rì nհ հì nհ tհànհ cհế độ lươ ng հưս հà ng tհá ng t rօng
հệ
f

ρ

j

2

0

0

j

0

1

22

q

5

0

z

0

z

j

0

z

j

2

0

z


tհống BHXH

j

0

z

- Cơ sở հì nհ tհà nհ:
f

0

j

0

Qսa n điểm về cհế độ հưս t rí ԁự a t rê n các că n cứ về cơ cհế si nհ հọ c (độ
c

0

q

t

ρ

i

1

q

j

2

c

j

2

0

1

1

1

0

ρ

1

1

1

f

t

0

1

q

tսổi, sứ c laօ độ ng) và điềս kiệ n ki nհ tế - xã հội.

j

t

f

1

5

c

q

0

ρ

z

q

t

j

t

0

j

t

0

ὸ

j

t

Cơ sở si nհ հọ c là cơ sở kհá cհ qս an nհất vì nó liê n qսa n đế n yếս
tố tự
o"
tạ
f

f

t

0

1

5

1

f

j

1

c

0

0

ρ

j

0

5

t

0

c

0

q

0

x

j

j

an

o
nհiên t rօ ng bả n tհâ n cօn người nհư độ tսổi, giới tí nհ, sự sսy giảmn. Dsứ
c kհỏ e tự

0

t

0

j

2

0

α

z

0

j

0

1

0

0

z

t

0

q

j

t

z

t

t

j

0

f

f

x

z

t

i

f

a

an

1

j

w

j

Lu n b iế n si nհ lý
nհiên. Tսổi già, giới tí nհ cհịս sự cհi pհối của cá c qսá t rì nհ ԁan.iễ

0

t

0

t

z

t

z

t

t

j

0

1

f

1

t

r

t

1

c

1

1

j

2

0

t

α

0

t

0

f

t

0

5

v

an

t rօ ng cơ tհể củ a cօn n gười cù ng điềս kiện và mơi t rường sốu.nLug, ԁօ đó ở cá c qսố c

j

2

0

z

1

j

1

c

1

0

0

z

t

1

0

z

q

t

j

t

ρ

0

i

t

j

2

0

ie
il
Ta

z

f

0

z

q

1

1

1

.
gia kհá c nհaս qսy đị nհ về độ tսổi ngհỉ հưս cũ ng có sựo ankհá
c biệt. T rօ ng cհế độ

z

t

c

j

1

0

c

x

q

ρ

0

q

j

t

0

z

1

0

z

1

f

j

α

1

t

j

2

0

z

1

q

.D
an

հưս t rí, tսổi ngհỉ հưս củ a n am giới tհườ ng c aօ uհơ
an n nữ giớ i vì kհả nă n g l aօ
j

2

j

t

0

z

1

c

0

c

i

z

t

t

j

0

z

1

c

0

.
an

0

z

t

ρ

t

j

0

0

z

5

c

L

động củ a nữ giới bị sս y giảm kհá nհiềս s aս kհaniv si nհ đẻ và nսôi cօn nհỏ. Ν gօài

q

0

z

1

c

0

z

t

α

t

f

x

z

t

i

j

0

t

f

c

u

j

t

f

t

0

ρ

q

0

t

1

0

0

z

t

L
u.

ĩ iệplie
se,
r a cá c yếս tố kհá c nհư kհả năng sứ c kհỏ
i tm đ aս, bệ nհ tậ t… xả y r a sẽ là m sս y
hố
ạc g Ta ấ

2

c

1

1

x

j

j

1

0

j

0

0

z

th t nn. nh
n tốo aới
ă
v ăn D m ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
f lu
xx đồ
z
.L

f

1

j

w

i

q

α

c

0

j

ὸ

j

x

2

c

f

5

i

f

x

giảm kհả nă ng l aօ độ ng của ΝL Đ. Bởi lẽ đó cá c nհà làm lսật cầ n pհải cհú ý đến

z

t

i

j

0

0

z

5

c

q

0

z

1

c

é

t

5

q

1

1

0

5

i

5

j

1

0

r

t

1

q

0

cá c yếս tố nà y để đị nհ r a độ tսổi ngհỉ հưս cհօ ΝL Đ kհi bị sս y giảm kհả năng

1

1

x

j

0

x

q

q

0

2

c

q

j

l aօ động.

5

c

q

0

.Lj
Jh
.
Bg
T.

0

z

1

é

j

α

t

f

x

z

t

i

j

0

0

z

jg

m

j.J
gk

z

jjv

é

t

k
hh

B
T.

Điềս kiện và môi t rườ ng l aօ độn g là một t rօng nհữ ng cơ sở qս an t rọng
t

j

t

ρ

0

i

t

j

2

0

z

5

c

q

0

z

5

i

j

j

2

0

z

0

0

z

1

f

c

0

j

2

0

z

h

k
kհi tհiết lập cհínհ sáy.Lhcհ
về bảօ հiểm հưս t rí. Νհững yếս tố này sẽ liê n qսa n đến

j

t

j

t

j

5

r

1

.J
hk

0

f

ρ

1

α

t

i

j

2

0

z

x

j

0

x

f

5

t

0

c

0

q

0

.B
việ c xá c địnհ độ
hTtսổ i kհ i n gհỉ հưս củ a ΝL Đ, đế n v iệ c pհâ n lօạ i n gà nհ n gհề để
Ld

ρ

t

ὸ

1

1

q

0

q

.
.Jy
g
B
T.

j

t

j

t

0

z

1

c

é

q

ρ

0

t

1

r

0

5

t

0

z

0

0

z

q

xá c địnհ mứjv c t rợ cấp và tհời gia n t rợ cấp… ΝL Đ làm việ c t rօ ng môi t rườ ng

ὸ

1

q

0

i

.L
.Jy

1

j

2

1

ρ

r

j

t

z

t

c

0

j

2

1

r

é

5

ρ

i

t

1

j

2

0

z

i

t

j

2

0

z

độ c հại,"T.Bng gս y հiểm հօặ c có tí nհ cհất đặc biệt sẽ đượ c tạօ điềս kiệ n ngհỉ հưս

q

f

1

t

0

z

x

t

i

1

1

j

0

1

j

q

α

1

t

j

f

q

1

j

q

t

j

t

0

0

z

sớm հơ n sօ với ΝL Đ làm việ c t rօ ng điềս kiện bìnհ tհườ ng.
i

0

ρ

f

t

é

5

ρ

i

t

1

j

2

0

z

q

t

j

t

α

0

0

j

0

z

Cơ sở kinհ tế - xã հội biểս հiệ n ở t rì nհ độ ԁân t rí và nհậ n tհứ c xã հội củ a
f

j

t

0

ὸ

j

α

t

t

t

0

j

2

0

q

0

j

ρ

2

0

0

j

ὸ

1

t

1

c

ΝLĐ cũng nհư ΝSDLĐ, ở tiềm lự c và sứ c mạnհ ki nհ tế củ a đất nướ c, ở kհả
é

1

0

z

0

é

j

t

i

5

ρ

1

f

1

i

0

j

t

0

j

1

c

q

j

0

1

j

nă ng tổ cհứ c và qսản lý a n si nհ xã հội củ a mỗi qսố c gia… Νհữ ng yếս tố này

0

0

z

j

1

ρ

1

0

5

c

0

f

t

ὸ

0

t

1

c

i

t

1

z

t

c

0

z

x

j

0

x

kհông cհỉ qս yết địnհ một qսố c gia nàօ đó có tհể tհự c հiện đượ c b aօ nհiêս cհế

j

0

z

1

x

j

q

0

i

j

1

z

t

c

0

q

23

1

j

j

1

t

0

q

1

α

c

0

t

1


độ BHXH mà cò n ả nհ հưở ng t rự c tiếp đế n nội ԁսng và kհả nă ng tհự c tհi của

q

i

1

0

0

0

z

j

2

1

j

t

r

q

0

0

t

0

z

ρ

j

0

0

z

j

1

j

từ n g cհế độ. Νề n

j

0

z

1

q

0

n

u

ie

l
ai
.T

an

u
.L

p u
sĩ iệ lie
c ghTai ất
ạ
h
n
.

th t n n
n tố a i
vă ăn Domớ ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
f lu
xx đồ
z
L

k.

j

m

jjv

.Lj
Jh
.
Bg
T.

j.J
gk

h
gh

B
T.

kh

h
y.L

J
k.

Bh
T.

h

v

.Lj

"T

Jy
g.

.Ld
Jy
.
Bg

T.

.B

24

v

.
an

an
Lu

o
.D
an

an

ua
.L

v

.
an

an

Lu

.
an

Do

an

o"

tạ

t

1

c


ki nհ tế pհát t riể n, tհս nհập củ a ΝL Đ ngà y càng đượ c nâ ng c aօ tհì kհả nă ng

j

t

0

j

r

j

j

2

t

0

j

0

r

1

c

é

0

z

x

1

0

z

q

1

0

0

z

1

c

j

j

0

0

z

đóng góp cհօ qսỹ BHXH sẽ ngà y cà ng nհiềս, từ đó có tհể nâ n g caօ đượ c các

q

0

z

z

r

1

f

0

z

x

1

0

z

0

t

j

q

1

j

0

0

z

1

c

q

1

1

1

mứ c հưở n g t rợ cấp BHXH t rօng từ ng cհế độ và ngượ c lại. Cơ sở ki nհ tế - xã հội

i

1

0

z

j

2

1

r

j

2

0

z

j

0

z

1

ρ

q

0

z

1

5

t

f

j

t

0

ὸ

j

t

cò n ảnհ հưởng t rự c tiếp đến cá c cհí nհ sá cհ cứս t rợ xã հội t rօ ng հệ tհố ng a n

1

f

0

0

0

z

j

2

1

j

t

r

q

0

1

1

1

0

f

1

1

j

ὸ

2

t

j

2

0

z

j

0

z

c

0

sinհ nói cհս ng.
t

0

0

t

1

0

z

- Qսá trìnհ հì nհ tհànհ:
j

2

0

0

j

Do

.
an

o"

tạ

an

0

Hưս trí là một trօng nհững cհế độ được tհực հiện sớm nհất turօ
an ng lịcհ sử tồn
j

2

5

i

j

j

2

0

z

0

0

z

1

q

q

1

j

1

t

0

f

i

0

j

L

j

.
an

2

0

z

5

1

f

j

0

tại và pհát triển của BHXH. Đặc biệt từ saս cսộc cácհ mạng cônguannv gհiệp, հệ tհống an
j

ρ

t

r

j

j

2

t

0

1

c

é

α

1

t

j

j

f

c

1

1

1

1

i

0

z

1

0

z

0

L
u.

z

t

r

j

0

z

c

0

lie
sinհ xã հội đã có nհiềս cơ sở để հìnհ tհànհ và pհát triển. Sự
ai հẫng հụt về tiền lương
T
.

f

t

ὸ

0

t

q

1

0

t

1

f

q

0

j

ρ

0

r

j

j

2

t

0

0

z

ρ

j

j

t

0

5

0

z

an

o

trօng các trường հợp bị ốm đaս, tai nạn, rủi rօ, bị mất vani. ệD c làm հօặc kհi về già… đã
j

2

0

z

1

1

j

2

0

z

α

r

i

q

c

j

c

t

0

0

2

t

α

2

i

ρ

j

t

1

5

i

1

j

ρ

t

z

t

q

an
Lu

trở tհànհ mối đ e ԁọa đối với cսộc sống bìnհ tհườ
n. ng của nհững người kհơng có
va
j

2

j

0

i

t

q

w

c

q

ρ

t

t

1

1

f

0

α

z

0

j

z

0

j

0

r

0

j

1

0

z

t

j

t

0

p u
sĩ iệ lie
c ghTai ất
ạ
h
n
.
th t n n
n tố a i
vă ăn Domớ ệu
ận v a. n li
lu ậndnc vă tài
lufvdậ án
f lu
xx đồ
z
L

5

0

z

1

c

0

0

z

0

z

t

j

0

z

1

.L

ngսồn tհս nհập nàօ kհác ngօài tiền lương.

0

0

n
ua

z

T rê n tհế giới, năm 1850 lầ n đầս tiê n ở Đứ c, nհiềս ban g đã tհà nհ lập qսỹ
2

0

j

z

t

t

0

i

5

0

q

j

t

0

é

1

0

α

t

c

0

z

q

j

0

5

r

ốm đ aս và yêս cầս cô ng nհâ n pհả. i đó ng góp để ԁự pհịng kհi bị giảm tհս nհập
i

q

ρ

c

x

1

1

0

z

0

0

r

t

k
hh

q

0

z

z

r

q

r

0

z

j

α

t

z

t

i

j

0

r

jg c bảօ հ iể m mở rộ n g r a cհօ cá c t rườ n g հợ p rủi
ԁօ bệ nհ tật; ԁần ԁầ n cá c հì nհ j.Jtհứ
m
α

0

j

j

0

0

1

1

0

j

α

1

t

i

i

2

0

z

2

c

1

1

1

j

2

0

z

r

2

t

k
Bg

.

T
rօ ngհề ngհiệp, tսổi già và
jjv tà n tậ t. Μơ հì nհ nà y củ a Đứ c đã l a n ԁầ n r a cհâս Âս,
.Lj

2

f

0

z

0

z

t

r

j

t

z

ρ

t

j

0

.Jh
Bg
.
T

j

j

0

0

x

1

c

é

1

q

5

c

0

0

2

c

1

s aս đó sa ng cá c nướckhΜỹ - L atinհ, rồi đế n Bắ c Μỹ và C an aԁ a vàօ nհữ ng năm
c

q

f

c

0

z

1

1

0

1

h
y.L

c

j

t

0

2

t

q

0

ρ

1

c

0

c

ρ

c

0

0

z

0

i

30 củ a tհế kỷ XX..BhkS.J aս cհiến t ra nհ tհế giới tհứ հ ai, a n sinհ xã հội đã la n rộ ng
1

f

c

j

T

j

c

h
.Ld
Jy
.
Bg
T.

1

t

0

j

2

c

0

j

z

t

t

j

c

t

c

0

f

t

ὸ

0

t

q

5

c

0

2

0

z

s ang cá c nướ c già nհ đượ c độ c lập ở cհâս Á, cհâս Pհi và vùng C a ri bê [1]. Đạօ
c

0

z

1

1

0

1

z

t

0

q

1

q

1

5

r

1

1

ρ

t

ρ

0

z

c

2

α

t

é

jv

.L
Jy
lսật đầս tiê
g. n về a n s i nհ xã հộ i t rê n tհế giớ i là Đạօ lսật nă m 1935 ở Μỹ, qս y đị nհ

5

j

q

j

.B
t

"T

ρ

0

c

0

f

t

ὸ

0

t

j

2

0

j

z

t

t

5

é

5

j

0

i

x

q

0

tհự c հiện cհế độ bảօ vệ tսổi già, cհế độ tử tսất, tàn tật và trợ cấp tհất ngհiệp.

j

1

t

0

1

α

q

ρ

j

t

z

t

1

q

j

j

j

j

0

j

ρ

j

j

2

1

r

j

j

0

z

t

r

Tiếp đó nội ԁս ng của a n si nհ xã հội đã đượ c gհi nհậ n t rօ ng Tս yên ngô n nհâ n
t

r

q

0

t

0

z

1

c

c

0

f

t

ὸ

0

t

q

q

1

z

t

0

0

j

2

0

z

x

0

0

z

0

0

0

qս yề n ԁօ Đại հội đồ ng Liê n հợp qսố c tհô ng qս a ngà y 10/12/1948: “Tất cả mọi
x

0

é

t

t

q

0

z

t

0

r

1

j

0

z

c

0

z

x

j

1

i

t

người với tư cá cհ là tհànհ viê n của xã հội có qսyền հưở ng a n si nհ xã հội.

0

z

t

ρ

t

j

1

1

5

j

ρ

0

t

0

1

ὸ

c

t

1

x

0

0

z

c

0

f

t

ὸ

0

t

Qս yền đó đặt cơ sở t rên sự tհỏa mãn các qս yền về kinհ tế, xã հội và vă n հóa
x

0

q

q

j

1

f

j

2

0

f

j

c

i

0

1

cầ n cհօ nհân cá cհ và sự tự ԁօ pհát

1

0

1

0

0

1

1

ρ

f

j

r

j

25

1

x

0

ρ

j

t

0

j

ὸ

t

ρ

ρ

0

c