(Luận án) RÈN LUYỆN KỸ NĂNG PHÁT TRIỂN CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CÁ NHÂN TRẺ KHUYẾT TẬT CHO SINH VIÊN CAO ĐẲNG SƯ PHẠM MẦM NON NGÀNH GIÁO DỤC ĐẶC BIỆT

BỘGIÁODỤCVÀĐÀOTẠO
VIỆNKHOAHỌCGIÁODỤCVIỆTNAM
===============

NGUYỄNTHỊTHANHHUYỀN

RÈN LUYỆN KỸ NĂNG PHÁT
TRIỂNCHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC CÁ NHÂN
TRẺKHUYẾTTẬTCHOSINHVIÊNCAOĐẲNGSƯ
PHẠMM Ầ M NONNGÀNHGIÁODỤCĐẶCBIỆT
Chuyênngành:LýluậnvàlịchsửgiáodụcMãs
ố
:62.14.01.02

LUẬNÁNTIẾNSĨKHOAHỌCGIÁODỤC

NGƯỜIHƯỚNGDẪNKHOAHỌC:
PGS.TSĐẶNGTHÀNHHƯNG

HàNội–2014


1

LỜICAMĐOAN

Tơixincamđoanđâylà cơngtrìnhnghiênc ứ u c ủ a riêng tơi.
Cácsốliệu,kếtquảnghiêncứutrongLuậnánlà trung thực và chưa từng
được ai công bố trong bất cứcông trìnhnàokhác.

Tácgiảluậnán

NguyễnThịThanhHuyền


DANHMỤCCÁCTỪVIẾTTẮT

CĐSP

-Caođẳngsưphạm

CĐSPTW

-CaođẳngsưphạmTrungƯơng

CĐSPTWHCM

-CaođẳngsưphạmTrungƯơngHồChíMinhĐC
- Đốichứng

GDĐB

-Giáodụcđặcbiệt

GDMN

-Giáodụcmầmnon

GV

-Giáoviên

GVĐBMN

-Giáoviênđặcbiệtbậcmầmnon

GVMN

-Giáoviênmầmnon

GVSP

-Giảngviênsưphạm

KNĐGGDCN

- Kỹ năngđánh giá chương trình giáo dục cá

nhânKNPT&TKDH

-

KỹnăngphântíchvàthiếtkếcáchoạtđộngdạyhọcKNPTCT

-

Kỹnăngpháttriểnchươngtrình
KNPTCTGDCN

-Kỹnăngpháttriểnchươngtrìnhgiáodụccánhân

KNPHNN

-Kỹnăngquansátvàpháthiệnnghingờởtrẻ

KNTKCT

-

KỹnănglậpkếhoạchvàthiếtkếchươngtrìnhgiáodụcKNXĐNCCN

-

Kỹnăngxácđịnhnhucầucánhân
KNNN

-Kỹnăngnghềnghiệp

KNSP

-Kỹnăngsưphạm

PTCT

-Pháttriểnchươngtrình

PTCTGDCN

-Pháttriểnchươngtrìnhgiáodụccánhân

SV

-Sinhviên

TKT

-Trẻkhuyếttật

TN

-Thựcnghiệm


MỤCLỤC
Trang
LỜICAMĐOAN.......................................................................................................................................I
DANHMỤCCÁCTỪVIẾTTẮT.............................................................................................................II

MỤCLỤC....................................................................................................................III
DANHMỤCBẢNG..............................................................................................................................VII
DANHMỤCHÌNHVẼ,BIỂUĐỒ........................................................................................................VIII

MỞĐẦU........................................................................................................................1
1. TÍNHCẤPTHIẾTCỦAĐỀ TÀI.............................................................................1
2. MỤCĐÍCHNGHIÊNCỨU....................................................................................3
3. KHÁCH THỂVÀ ĐỐITƯỢNGNGHIÊNCỨU....................................................3
4. GIẢTHUYẾTKHOA HỌC...................................................................................3
5. GIỚIHẠNVÀPHẠMVINGHIÊNCỨU.................................................................3
6. NHỮNGLUẬN ĐIỂMCẦN PHẢIBẢOVỆ..........................................................4
7. NHIỆMVỤ NGHIÊNCỨU....................................................................................5
8. PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU............................................................................5

9. NHỮNGĐÓNG GÓPMỚI CỦALUẬNÁN...........................................................5
10. CẤUTRÚCLUẬN ÁN........................................................................................6
CHƯƠNG1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC DẠY HỌC NHẰM RÈN LUYỆN
KĨNĂNGPHÁTTRIỂNCHƯƠNGTRÌNHGIÁODỤCCÁNHÂNTRẺKHUYẾT
TẬTC H O

SINH

VIÊN

SƯ

PHẠM

MẦM

NON

NGÀNH

G I Á O DỤCĐẶCBIỆT...........................................................................................................8
1.1. LỊCHSỬNGHIÊNCỨU......................................................................................8
1.1.1. Nhữngnghiêncứutrênthếgiới......................................................................8
1.1.2. NhữngnghiêncứutạiViệtnam...................................................................14
1.2. NHỮNGKHÁINIỆM CƠBẢN.........................................................................19
1.2.1. Pháttriểnchươngtrình...............................................................................20
1.2.2. Chươngtrìnhgiáodụccánhân....................................................................26
1.2.3. Kĩnăngvàkĩnăngsưphạm..........................................................................26
1.2.4. KỹnăngpháttriểnchươngtrìnhGDCN......................................................26
1.2.4. RènluyệnkỹnăngpháttriểnchươngtrìnhGDCN.....................................29

1.2.5. Trẻkhuyếttật..............................................................................................20
1.3. CONĐƯỜNGDẠY HỌCVÀVIỆC RÈNLUYỆNKỸNĂNG...........................34
1.4. NHỮNGĐẶCĐIỂMCỦACHƯƠNGTRÌNHGIÁODỤCCÁNHÂNHIỆUQUẢC
HOTKT....................................................................................................................39
1.4.1.Tínhcánhân.................................................................................................39
1.4.2. Giảiquyếttrựctiếpcáckhókhăndokhuyếttậtgâyra....................................41
1.4.3. Cósựkếthợpgiữanhiềunhàchunmơnvàđảmbảosựthamgiatốiđa
củatrẻ....................................................................................................................42
1.4.4. Đảmbảotínhliêntục,pháttriển...................................................................43
1.5. CÁCYẾUTỐẢNHHƯỞNGĐẾNQTRÌNHPHÁTTRIỂNCHƯƠNGT
RÌNHGDCNCHO TKT............................................................................................44
1.5.1. Cácyếutốthuộcvềngườidạy......................................................................45
1.4.2.Cácyếutốthuộcvềtrẻ...................................................................................56
CHƯƠNG2.CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC TỔ CHỨC RÈN LUYỆN KNPTCT GDCN
CHO SINH VIÊN CĐSP MẦM NON NGÀNH GIÁO DỤC ĐẶCBIỆT..........................59
2.1. MỤCTIÊUVÀNỘIDUNGCHƯƠNGTRÌNHĐÀOTẠOGIÁOVIÊNSƯPHẠ
MMẦMNONGIÁODỤCĐẶC BIỆT.......................................................................59
2.1.1. MụctiêuchươngtrìnhđàotạogiáoviênsưphạmmầmnonGiáodụcđặc
biệt........................................................................................................................59
2.1.2. Nộid u n g c h ư ơ n g t r ì n h đ à o t ạ o g i á o v i ê n n g à n h G i á o d ụ c đ ặ c b i ệ t b ậ c
mầmnon...............................................................................................................59
2.2. NHỮNG ĐIỀU KIỆN THUẬN LỢI VÀ NHỮNG THÁCH THỨC TẠI
CÁCCƠ SỞ ĐÀO TẠO GIÁO VIÊN GDĐB BẬC MNTRONG TỔ CHỨC
RÈNLUYỆNKNPTCTGDCNCHOSINHVIÊN......................................................64
2.2.1. Vềchươngtrìnhđàotạo..............................................................................64
2.2.2Vềđộingũ.....................................................................................................73
2.2.3.Cơsởthựchành–cáctrường,trungtâmcanthiệpTKTm ầ m non................76
2.3. NHỮNGVẤNĐỀCHUNG VỀKHẢOSÁTTHỰCTRẠNG.............................76

2.3.1. Mụctiêukhảosát.........................................................................................76


2.3.2. Nộidungvàđốitượngkhảosát.....................................................................76
2.3.3. Bộcôngcụkhảosát......................................................................................78
2.3.4. Phươngphápkhảosát.................................................................................80
2.3.5. Phươngphápxửlýsốliệu.............................................................................81
2.4.THỰCT R Ạ N G V Ề N H Ậ N T H Ứ C C Ủ A S I N H V I Ê N , G I Ả N G V I Ê
N V À GIÁOVIÊNMẦMNONVỀKNPTCTGDCN...................................................81
2.4.1. NhậnthứccủaGVMNvềCTGDCNvàkỹnăngPTCTGDCN....................81
2.4.2. Nhậnth ức c ủ a g i ả n g v i ê n k h o a G D Đ B v ề C T G D C N v à k ỹ n ă n g P T C T
GDCNcủasinhviên..............................................................................................83
2.5. THỰC TRẠNGVIỆC TỔ CHỨC RÈN LUYỆN KN PTCT GDCN
CHOSINHVIÊN......................................................................................................88
2.5.1. ThựctrạngkỹnăngPTCTGDCNTKT.......................................................88
2.5.2. ThựctrạngtổchứcrènluyệnkỹnăngPTCTGDCNTKTcủaSV..................94
CHƯƠNG3 .BIỆN PHÁP GIÚP SINH VIÊN CAO ĐẲNG SƯ PHẠM MẦMNON
NGÀNH GIÁO DỤC ĐẶC BIỆT RÈN LUYỆN KỸ NĂNG PHÁT TRIỂNCHƯƠNG
TRÌNHGIÁODỤCCÁNHÂNCHOTRẺKHUYẾTTẬT......................................................98
3.1. THIẾT KẾ NỘI DUNG VÀ QUY TRÌNH RÈN LUYỆN KỸ NĂNG
PTCTGDCNCHOSINHVIÊN CĐSPMẦMNONNGÀNHGDĐB..........................98
3.1.1. Mụcđích....................................................................................................98
3.1.2. Xâydựngmục tiêurèn luyệnk ỹ năngp h á t triểnchương t r ì n h g i á o dụ
c cánhân................................................................................................................98
3.1.3. XâydựngnộidungvàyêucầurènluyệnkỹnăngPTCTGDCN.....................99
3.1.4. Thiếtkếm ơ đunrènluyệnkỹnăngPTCTGDCN......................................113
3.1.5ThiếtkếquytrìnhrènluyệnKNPTCTGDCNTKTchosinhviên................121
3.2. TỔCHỨCRÈNLUYỆNKỸNĂNGPTCTGDCNCHOSINHVIÊNTRONGHỌ
CPHẦNKẾHOẠCH GIÁODỤCCÁNHÂN..........................................................126
3.2.1. Mụcđích–Ýnghĩa....................................................................................126

3.2.2. Nộidung...................................................................................................127
3.2.3. Tổchứcthựchiện.....................................................................................128


3.2.4. ucầukhithựchiện.................................................................................129
3.3. TỔCHỨCRÈNLUYỆNKỸNĂNGPTCTGDCNCHOSINHVIÊNTRONGH
ỌCPHẦNTỔCHỨCTHỰCHIỆNCHƯƠNGTRÌNH...........................................129
3.3.1.Mụcđích–Ýnghĩa.....................................................................................129
3.3.2. Nộidungrènluyện....................................................................................130
3.3.3. Tổchứcthựchiện.....................................................................................130
3.4. TỔCHỨCRÈNLUYỆNKỸNĂNGPTCTGDCNCHOSINHVIÊNTRONGTH
ỰCHÀNH,THỰCTẬPSƯPHẠM..........................................................................132
3.4.1. Mụcđích–Ýnghĩa....................................................................................132
3.4.2. Nộidung...................................................................................................133
3.4.3. Tổchứcthựchiện.....................................................................................135
3.4.4. ucầukhithựchiện.................................................................................135
CHƯƠNG4.T H Ự C NGHIỆMSƯPHẠM................................................................136
4.1. TỔCHỨCTHỰCNGHIỆM............................................................................136
4.1.1. Mụcđíchthựcnghiệm.............................................................................136
4.1.2. Nộidungthựcnghiệm..............................................................................136
4.1.3. Quimơvàđịabànthựcnghiệm...................................................................137
4.1.4. Cáctiêuchíđánhgiákếtquảthựcnghiệm..................................................138
4.1.5. Tiếntrìnhthựcnghiệm.............................................................................138
4.2. PHÂNTÍCHKẾTQUẢTHỰCNGHIỆM........................................................144
4.2.1. Phântíchvàđánhgiákếtquảthựcnghiệm.................................................144
4.2.2. Kếtluậnvềthựcnghiệm............................................................................166
KẾTLUẬNVÀKIẾNNGHỊ.....................................................................................168
1. Kếtluận..........................................................................................................168
2. Kiếnnghị........................................................................................................169
DANH MỤCTÀILIỆUTHAM

KHẢOPHỤLỤC


DANHMỤCBẢNG
Bảng1.1:Nộidungtìm hiểukhảnăng–nhucầucủaTKT...............................................46
Bảng2.1.ChươngtrìnhkhungđàotạogiáoviênngànhGDĐBtrìnhđộCĐ...................59
Bảng2.2.NộidungchươngtrìnhđàotạogiáoviênGiáodụcđặcbiệtbậcMN.................60
Bảng2 . 3 N ộ i d u n g c h ư ơ n g t r ì n h đ à o t ạ o v à k ỹ n ă n g P T C T G D C N c ủ a t r ư ờ n g
CĐSPTƯ.....................................................................................................................................62
Bảng2.4.ChươngtrìnhđàotạovàkỹnăngPTCTGDCN1chosinhviên........................65
Bảng2 . 5 P h â n b ổ v i ệ c r è n k ỹ n ă n g P T C T G D C N 2 t r o n g c h ư ơ n g t r ì n h đ à o t ạ o t ạ i
cáctrườngCĐSPngànhGDĐBbậcmầmnon..............................................................66
Bảng2.6.ChươngtrìnhđàotạovàkỹnăngPTCTGDCN3chosinhviên........................67
Bảng2.7.ChươngtrìnhđàotạovàkỹnăngPTCTGDCN1chosinhviên........................68
Bảng2.8.Thựctrạngtrìnhđộđộingũgiảngviêntạicáccơsở..........................................74
đàotạogiáoviênGDĐBh ệ CaođẳngMN....................................................................74
Bảng2.9.Nộidungvàđốitượngkhảosát.......................................................................77
Bảng3.1.Cácnhiệmvụvàcơngviệcn g ư ờ i GVdạyTKTp h ả i thựchiệnkhiPTCT
GDCN..........................................................................................................................99
Bảng3.2:Tiêuchíđánhgiákỹnăngquansátvàpháthiệnn h ữ n g nghingờcủatrẻ102Bảng3.3:Tiêuchíđá
nhgiákỹnăngxácđịnhkhảnăngvànhucầuc ủ a TKT.............................................................104
Bảng3.4:TiêuchíđánhgiákỹnăngthiếtkếchươngtrìnhGDchocánhânTKT108Bảng3.5:Tiêuchí
đánhgiákỹnăngp h â n tíchDHvàthiếtkếhoạtđộngdạyhọc...........................................................110
Bảng3.6:TiêuchíđánhgiáchươngtrìnhvàthựchiệnCTGDCN................................112
Bảng3.7.CácmơđunnộidungrènluyệnkỹnăngPTCTGDCN..................................114
Bảng3.8.CấutrúcmơđunĐánhgiákhảnăng,nhucầuTKT(IEP01)...........................114
Bảng3.9.CấutrúcmơđunDạyhọc(IEP02)................................................................116
Bảng4.1:KếtquảđokỹnăngPTCTGDCNTKTcủaSVtrướcvàsauthựcnghiệm................145
Bảng4.2:KếtquảđokỹnăngPTCTGDCNTKTcủaSVtrướcvàsauthựcnghiệm
2(n=45).....................................................................................................................157

DANHMỤCHÌNHVẼ,BIỂUĐỒ
Hình1.1.Qtrìnhpháttriểnchươngtrìnhcấpvimơ........................................................25
Hình1.2.CấutrúckỹnăngPháttriểnchươngtrìnhgiáodụccánhânTKT.........................28
Hình1.2:Mơ hìnhdạy họcchung..................................................................................48
Biểuđồ2.1.ĐánhgiákỹnăngpháttriểnchươngtrìnhGDCNthekiếnđánhgiá..................93
của GVMN, GVSP,SV................................................................................................93
Biểuđồ4.1:KỹnăngPTCTGDNTKTcủanhómTNtrướcTN(n=18)..........................149
Biểuđồ4.2:KỹnăngPTCTCNTKTc ủ a nhómTNsauTN(n=18)..............................150
Biểuđồ4.3:MứcđộpháttriểnkỹnăngPTCTGDCNTKTcủaSVở2nhómTNvà
ĐCtrước vàsau TNvịng 1........................................................................................155
Biểuđồ4.4:Kỹnăngpháthiệnnhữngdấu hiệunghingờỏtrẻcủanhómTNtrước
TN(n=45)..................................................................................................................159
Biểuđồ4.5:KỹnăngPTCTGDCNtrẻcủanhómTNsauTN(n=45)...............................161
Biểuđồ4.6:Mức độ pháttriểnKNPTCTGDCNTKTcủa SVởn h ó m TNvàĐC
trước và sauTNvòng 2..............................................................................................166


1

MỞĐẦU
1. TÍNHCẤPTHIẾTCỦAĐỀTÀI

Đổi mới, tăng cường hiệu quả chất lượng đáp ứng nhu cầu ngày càng cao củaxã hội về
nguồn nhân lực là nhiệm vụ cấp bách đối với các cơ sở đào tạo và việc rènluyệnkỹnăng nghề
chos i n h v i ê n v à l u ô n đ ư ợ c c á c t r ư ờ n g đ à o t ạ o c o i t r ọ n g đ ặ c biệt
là các trườngnghề.Giáodục đặc biệt là một ngànhhọc khán o n t r ẻ , t ừ n ă m 2002, Bộ đã
chính thức mở các mã ngành đào tạo giáo viên mầm non chuyên ngànhGiáo dục đặc biệt,
giao cho Trường CĐSP Nhà trẻ Mẫu giáo Trung ương 1, TrườngCĐSP Nhà trẻ Mẫu giáo

Trung ương 2 và Trường CĐSP Nhà trẻ Mẫu giáo Trungương 3 ( i) thực hiện nhiệm vụ này.
Đối tượng làm việc trực tiếp của SV tốt nghiệpngành này là những trẻ khuyết tật (TKT) những

trẻ

có

những

khiếm

khuyết

về

mặtthểc h ấ t d ẫ n đ ế n s u y g i ả m n h ữ n g c h ứ c n ă n g t r o n g c ơ t h ể ả n h h ư ở n g t r ự c t i ế p đ ế n q
trìnhnhậnthức,sinhhoạtcũngnhưhịanhậpxãhội.Đểdạyđượcnhómtrẻnàyđịihỏingười giáo viêncầncó nhữnghiểu biết
rất

chuyên

sâuv ề

đối

t ư ợ n g ; c ó nhữngkỹnăngchuyênbiệtđểđápứngnhucầurấtđặcbiệtnày.
Tiếp cận cá nhân trong dạy học là một xu thế của nền giáo dục hiện đại nhằmhướng tới
những sản phẩm giáo dục có chất lượng. Đối với dạy học trẻ khuyết tật,việc tiếp cận cá nhân
lại

càng

đóng

vai

trị

quan

trọng

hơn

bao

giờ

hết.

Thực

tế

hiệnnay,c á c t r ư ờ n g đ à o t ạo gi áo v i ê n đ ặ c bi ệt c ũ n g đ ã ý t h ứ c v i ệ c c ầ n p hả i c h ú t r ọ n g đế
nkỹnănghỗcánhânT K T c h o s i n h v i ê n b ở i h ọ đ ã ý t h ứ c đ ư ợ c r ằ n g m ỗ i
t r ẻ đ ề u có những nhu cầu rất riêng biệt; sẽ khơng có một chương trình hay cơng thức
chungchov i ệ c h ỗ t r ợ m ộ t t r ẻ k h u y ế t t ậ t n g a y k h i c h ú n g đ ư ợ c c h ẩ n đo án c ù n g m ộ t d ạn g
tật. Trong thựctế đào tạo hiện nay,mặc dù cón h ữ n g

đặc

thù

riêngcủa

mỗi

c ơ s ở (do điều kiện hay cách tiếp cận khi xây dựng và tổ chức thực hiện chương trình)
thìviệc chỉ ra những yêu cầu như là kỹ năng nghiệp vụ cần đào tạo thì các trường nàychưa có
điều kiện nghiên cứu và triển khai thực hiện được. Mặt khác, trong xu
thếgiáod ụ c h ộ i n h ậ p , V i ệ t N a m c ũ n g n g à y c à n g t h ể h i ệ n q u y ế t t â m t r o n g v i ệ c t h ự
c hiệnc á c c a m k ế t v ớ i q u ố c t ế v ề v i ệ c đ ả m b ả o Q u y ề n t r ẻ e m h a y c ũ n g c h í n h l à


những nỗ lực của các cấp chính quyền, ban ngành...trong việc đảm bảo những mụctiêu xã
hội,mục tiêu giáo dục...và việc lựachọn chương trình giáod ụ c h o à n h ậ p TKTthực hiện
ở tất cả các cấp học đã khẳng địnhm ộ t h ư ớ n g đ i p h ù h ợ p v à h i ệ u quả, đảm
bảo cơ hội và sự bình đẳng cho cáce m . Giáo dục hịa nhập đem lại cơ hộivà sự phát triển
cho

nhóm

trẻ

này:

trẻ

được

tham

gia

vào

các

hoạt

động,

cùng

họctrongchươngtrìnhgiáodục phổthơng.Tuyn hi ên , trongcùngmộtđộtuổi,trẻvừacósự
giốngnhaunhưngcũnglạicósựkhácnhauvềkhảnăngtưduy,trìnhđộpháttriển, khuynh hướng và tài năng hay thậm chí
khác nhau về nhân cách,h o à n c ả n h , nề nếp gia đình, khả năng kinh tế, khác nhau về
nhận

thức

của

cha

mẹ

về

giáo

dục...Nhữngđ i ề u n à y l ạ i đ ặ t r a c h o n h ữ n g y ê u c ầ u v ề v i ệ c đ ả m b ả o k ỹ n ă n g n g h ề c ủ a
giáoviêntạicáccấphọchaychínhlàviệcrènluyệntaynghềchohọngaytừcáccơsởđào tạo.
Có thể nói, muốn tổ chức tốt các hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ khuyết tậtđiều kiện
tiên

quyết

là

trẻ

cần

cómột

chương

trình

giáo

dục

cá

nhân.V ì

thế,

v i ệ c trangb ị k i ế n t h ứ c , r è n l u y ệ n k ỹ n ă n g c h o s i n h v i ê n s ư p h ạ m n g à n h G i á o d ụ c đ ặ
c biệt

về

phát

triển

chương

trình

giáo

dục

cá

nhân

trẻ

khuyết

tật

là

hết

sức

quan

trọngđốivớicácemsaukhitốtnghiệpratrường,làmviệctrựctiếpvớiTKTtạicơsở.
Qua thựctiễnchúng tơit ì m

hiểuvề

chương

trình

đào

tạo

giáo

v i ê n g i á o d ụ c đặcbiệt bậc mầm nonhiệnn a y , m ặ c d ù đ ã c ó n h ữ n g n ộ i
dung
l i ê n q u a n đ ế n v i ệ c lýt h u y ế t x â y d ự n g c h ư ơ n g t r ì n h c á n h â n n h ư n g q u a n t r
ọ n g h ơ n l à v i ệ c t ổ c h ứ c rèncác

kỹ

năngnàycho

sinh

viên

trongs u ố t 3

n ă m đ à o t ạ o n h ư t h ế n à o l ạ i l à một mảng vẫn chưa dược đề cập,làvấnđề cần bàn,
đặcbiệt

là

cácđ ợ t t h ự c

h à n h thựctập-cơhộirèntaynghềc h o

sinhviên.Cácnhiệmvụthựchànhở
hầunhưchỉd ừ n g l ạ i

ởviệc

đ â y chúngtôinhậnthấymới

theomộtchương

thựctập haychỉ liên quanđ ế n v i ệ c g i ả n g

dạy,

triểnchươngt r ì n h

hợp

cánhânphù

t r ì n h đ ã định sẵntừphía cơ sở

h o à n t o à n chưacókỹ năng phát
với

từngTKT.Tại

m ộ t sốt ru ng t â m giáo d ụ c c h u y ê n b i ệ t h a y t r u n g t â m h ỗ t r ợ g i á o d ụ c h ò a n h ậ p , c h ú n g
tôi cũng nhận thấy:chươngtrình dạyv ẫ n

tập

trung

nhiều

vàochương

p h ổ thơng,lấychươngtrìnhphổthơnglàmcăncứđểthựchiệnmàchưacóchươngtrình

trình


giáo dục cá nhân dựa trên các “vấn đề” của trẻ. Thêm vào đó, giáo viên tại các cơ
sởnàyhầuhếtcũngchưacónhữngkỹnăngpháttriểnchươngtrìnhcánhânchodùhọý thực việc phải
lậpKHGDCNchotừngtrẻ. Vớilịchsửpháttriểncònkhákhiêmtốn, các cơ sở đào tạo GVSP mầm non ngành GDĐB

hay

chính

tại

các

cơ

sở

chămsóc,g i á o d ụ c T K T , v i ệ c n g h i ê n c ứ u v à t ì m r a c á c h t h ứ c t ổ c h ứ c , r è n l u y ệ n
s i n h viên,

bồi

dưỡng

kỹ

năng

này

cho

GV

sẽ

là

một

hướng

nghiên

cứu

mang

tính

ứngdụng,g ó p p h ầ n c h o cá cc ơ s ở đ à o tạo n ày c ũ n g n h ư c á c c ơ s ởt r ự c t i ế p c h ă m s ó c giáo dục
TKngàymộthồnthiện,nângcaochấtlượngcơngtácgiáodục-đàotạocủamình,đápứngnhucầungàycàngcaocủaxãhội.
Đóchínhlàlýdochúngtơichọnđềtàinghiêncứunày.
2. MỤCĐÍCHNGHIÊNCỨU

Đề xuất các biện pháp để giúp sinh viên Cao đẳng sư phạm mầm non
ngànhgiáodụcđặcbiệt rènluyện kĩ năngphát triểnc h ư ơ n g t r ì n h giáodục c á nhântrong t
hờigianđào tạotại trườngsưphạm.
3. KHÁCHTHỂVÀĐỐITƯỢNGNGHIÊNCỨU

3.1. Kháchthểnghiêncứu
Quátrìnhđàotạogiáoviênngànhgiáodụcđặcbiệtbậcmầmnon
3.2. Đốitượngnghiêncứu
Cáchoạt độngdạy họcthuộc lĩnhvựcđào tạo nghiệpvụ sưp h ạ m c h o
s i n h viênsưphạmgiáodụcđặcbiệtbậcmầmnon:kỹnăngpháttriểnCTGDCNTKT

4. GIẢTHUYẾTKHOAHỌC

Nếu các biện pháp tập trung vào những kỹ năng cơ bản trong phát
triểnchươngt r ì n h g i á o d ụ c c á n h â n , d ự a v à o n h ữ n g h o ạ t đ ộ n g d ạ y h ọ c t r o n g c á c h
ọ c phầnTổchứcthựchiệnchươngtrình,Kếhoạchgiáodụccánhân;dựavàonhữngnhiệm vụ cụ thể thực hiện tại các đợt
thực hành, thực tập sư phạm cũng như việchướng dẫn sinh viên tiếp tục thường xuyên rèn
luyện sau khi tốt nghiệp thì các biệnpháp này sẽ hỗ trợ tốt việc học kĩ năng xây dựng chương
trình cá nhân của sinh viênngành giáodụcđặcbiệtsư phạmmầmnon.
5. GIỚIHẠNVÀPHẠMVINGHIÊNCỨU


- Chúng tôi nghiên cứu tại 3 trường đào tạo giáo viên giáo dục đặc biệt
bậcmầm non: Trường CĐSP Trung Ương, CĐSP Trung ương Nha Trang, CĐSP
TrungươngthànhphốHồChíMinh(khoaGiáodụcđặcbiệt)
- Đốitượngkhảosátngồigiảngviên,sinhviênkhoaGDĐB3trườngCĐnóitrên, chúng tơi
cịnkhảosátgiáoviênmầmnondạyhịanhậptạiđịabànHànội,BắcCạnvàHồChíMinh.
- Đề tài sẽ tập trung nghiên cứu vào khâu giảng dạy, thực hành bộ môn
củahọc phần Tổ chức thực hiện chương trình, Kế hoạch giáo dục cá nhân và thực
hànhthực tập cho sinh viên để chú trọng hơn vào các kỹ năng sau của KN PTCT
GDCN:Kỹnăngđánhgiá,pháthiệnnghingờởtrẻ(KNPHNN),Kỹnăngxácđịnhnhuc
ầucánhân(XĐNCCN),Kỹnănglậpkếhoạchvàthiếtkếc h ư ơ n g t r ì n h G D (KNTKCT
),Kỹnăngphântíchvàthiếtkếcáchoạtđộngdạyhọc(KNPT&TKDH)
6. NHỮNGLUẬNĐIỂMBẢOVỆ

6.1. Kế hoạch giáo dụccá nhân làmột côngcụ hữu hiệubắtb u ộ c p h ả i
c ó khilàmviệcvớiTKTvàdochínhgiáoviênpháttriểntrongđiềukiệncủalớpmình.Dovậy khơng có mộtkế hoạch
hay

chương

trình

chungmột

nhómt r ẻ h a y

cá

n h â n trẻđ ư ợ c y ê u c ầ u t ừ t r ê n x u ố n g .Đ â y đ ư ợ c c o i n h ư m ộ t k ỹ n ă n g n g h ề n
g h i ệ p c ầ n thiết bắt buộc phải có của sinh viên sư phạm ngành GDĐB và phải được rèn luyệnngay từkhi
ngồitrênghế nhàtrường.
6.2. Phátt r i ể n c h ư ơ n g t r ì n h g i á o d ụ c c á n h â n đ ò i h ỏ i c á c k ỹ n ă n g t ổ h
ợ p baogồmcácnhómkỹnăngcơbảnsauđây:Kỹnăngquansát,pháthiệnnhữngdấuhiệu nghi ngờ ở trẻ; Kỹ năng
đánh

giá

và

xác

định

nhu

cầu

hỗ

trợ

cá

nhân;

Kỹ

nănglậpk ế h o ạ c h , t h i ế t k ế c h ư ơ n g t r ì n h g i á o d ụ c c á n h â n ; K ỹ n ă n g p h â n t í
c h c h ư ơ n g trình và thiết kế hoạt động dạy học phù hợp với từng trẻ; Kỹ năng đánh giá
chươngtrìnhgiáodụcvàthựchiệnchươngtrìnhgiáodụccánhânTKT.
6.3. KN PTCT GDCN khơng phải tự nhiên hoặc ngày một ngày hai có
đượcmà cần được rèn từ quá trình bắt đầu đào tạo trong trường sư phạm đến thời kỳ
hoạtđộngnghềnghiệpcủagiáoviên.Đểrènluyệnđượckỹnăngnày,Nhàtrườngcóthể
tổ chức,hướng dẫn sinhviên rèn luyện trongcác nhiệmvụ thực hànhs ư

phạm

v à thựch à n h b ộ m ô n ( H ọ c p h ầ n : T ổ c h ứ c t h ự c h i ê n c h ư ơ n g t r ì n h v à K ế h o
ạ c h g i á o dụccánhân)


7. NHIỆMVỤNGHIÊNCỨU

7.1. Xâyd ự n g c ơ s ở l í l u ậ n c ủ a v i ệ c r è n l u y ệ n k ĩ n ă n g p h á t t r i ể n c h ư ơ n g
trìnhgiáodụccánhânchosinhviênCĐSPngànhgiáodụcđặcbiệt(GDĐB)
7.2. XácđịnhcơsởthựctiễncủaviệcrènluyệnKNPTCTGDCNtrongngành
sưphạmgiáodụcđặcbiệtbậcmầmnon
7.3. Thiếtk ế c ác b i ệ n p h á p d ạ y h ọ c n h ằ m r è n l u y ệ n K N P T C T G D C N c h
o sinhviên
7.4. TổchứcthựcnghiệmsưphạmởcáccơsởđàotạogiáoviênngànhGiáodục

đặcbiệtbậc mầm non
8. PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU

8.1. Cácphươngphápnghiêncứulýluận
- NghiêncứusosánhkinhnghiệmquốctếvềpháttriểnCTGDCN
- Phântích,tổnghợplýthuyếtvềnhữngvấnđềliênquan
- Kháiqthóađểxâydựnghệthốngkháiniệm
8.2. Cácphươngphápnghiêncứuthựctiễn
- Phương pháp điều tra giáo dục, sử dụng phiếu hỏi để nghiên cứu thực
trạngdạy học nhằm rèn luyện kỹ năng PTCT GDCN cho sinh viên sư phạm giáo dục
đặcbiệt bậc mầmnon.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm về chương trình giáo dục cá nhân
cũngnhưcácKNPTCTGDCNnhằmtìmkiếm,thamkhảođểcóthểvậndụng
- Thực nghiệm sư phạm nhằm kiểm nghiệm tính hiệu quả của các biện
phápdạy học nhằm rèn luyện kỹ năng phát triển chương trình cá nhân cho sinh viên
sưphạm giáodụcđặcbiệtbậcmầmnon.
8.3. Cácphươngphápkhác
- Phương pháp chuyên gia: Tranh thủ ý kiến của chuyên gia về các vấn
đềchương trình cá nhân, kỹ năng phát triển chương trình cá nhân, kinh nghiệm tổ
chứcrèn nhữngkỹ năngnày chosinhviên.
- Phương pháp xử lý thống kê: Sử dụng phương pháp thống kê Toán học
đểkiểm nghiệm hai mẫu liên quan và kiểm nghiệm hai mẫu độc lập…; để xử lý số
liệuđiều travà kếtquảthực nghiệmsưphạm.
9. NHỮNGĐÓNGGÓPMỚICỦALUẬNÁN


Luậnán“Rèn luyện KN PTCT GDCN cho sinh viên CĐSP ngành Giáo
dụcđặc biệtbậc mầmnon”gópphần:
9.1. Về mặt lý luận: Kết quả nghiên cứu của luận án bổ sung và làm
phongphú về lý luậnr è n

luyệnkỹnăng

trìnhgiáo

dục

phát

triển

chương

cá

nhân

c h o ngườig i á o v i ê n d ạ y T K T ; x á c đ ị n h n h ữ n g n ộ i d u n g c ụ t h ể c h o v i ệ c r è n l
u y ệ n k ỹ năng này cho SVC a o đ ẳ n g S P M N n g à n h G D Đ B ; x á c đ ị n h
n h ữ n g y ê u c ầ u c ũ n g như nhữngbiện phápcụthể để rèn luyện kỹn ă n g
p h á t t r i ể n c h ư ơ n g t r ì n h g i á o d ụ c cánhânchosinhviên…nhằmnângcaohiệuquảcủaviệc
đàotạonhữnggiáoviênđáp ứngđượcyêucầu thựctiễndạyTKT.
9.2. Vềm ặ t t h ự c t i ễ n : K ế t q u ả n g h i ê n c ứ u t h ự c t i ễ n c ủ a l u ậ n á n g i ú p
c á c nhànghiêncứugiáodục,giảngviên,giáoviênxácđịnhnhữngvaitròcũngnhưnhững yêu cầu cụ thể của việc
rèn luyện kỹ năng phát triển chương trình giáo dục cánhân củamột giáo
viêndạyTKT; đốichiếuvới thực tiễn đã đạt được,b a o g ồ m c ả mặtthuậnlợivàkhókhăn,đểtừ
đóhọxácđịnhchomìnhcáchthứchìnhthànhvàhồn thiện hơn nữak ỹ n ă n g v ô c ù n g c ầ n
thiếtcủa

người

giáo

viêndạy

TKT:

k ỹ năng

pháttriểnchươngtrìnhgiáodụccánhân
9.3. Kết quả thực nghiệm các biệnpháp dạy học trongr è n l u y ệ n k ỹ
n ă n g phát triểnchương trìnhgiáo dụccá nhân chosinh viên CĐSPn g à n h g i á o
d ụ c đ ặ c biệt bậc mầm non đóng góp sự khẳng định: Một là, rèn luyện kỹ năng
phát
triểnchươngt r ì n h g i á o d ụ c c á n h â n l à q u á t r ì n h b ắ t đ ầ u đ à o t ạ o t r o n g t r ư ờ n g s
ư p h ạ m đếnthờikỳhoạtđộngnghềnghiệpcủagiáoviên.Hailà,tronggiaiđoạnđàotạosưphạm, sinh viên cần rèn
luyện những kỹ năng cơ bản như: Kỹ năng đánh giá, pháthiện nghi ngờ ở trẻ
(KNP H N N ) ,

Kỹ

năng

xác

định

nhu

cầu

cá

nhân

( X Đ N C C N ) , Kỹ năng lập kế hoạchvà thiết kế chương trìnhGD(KNTKCT),K ỹ
n ă n g p h â n t í c h vàthiếtkếcáchoạtđộngdạyhọc(KNPT&TKDH).Cácnộidungcủacáckỹnăngnày sẽ được
rèn luyện trong các giờ lên lớp của các học phần Tổ chức thực hiệnchương trình, Kế
hoạch

giáo

dục

cá

nhân

và

tập

trung

rèn

luyện

trong

quá

trình

thựchànht h ự c t ậ p . Đ i ề u đ ó g ó p p h ầ n n â n g c a o c h ấ t l ư ợ n g đ à o tạ og iá o v i ê n c ũ n
g n h ư chấtlượngdạyhọcTKT.
10. CẤUTRÚCLUẬNÁN


Ngồiphầnmởđầu,kếtluậnvàkiếnnghị,danhmụccáccơngtrìnhcơngbốliênquantới
đềtàinghiêncứu,luậnánđượccấutrúcthành4chương:
Chương1 . C ơ s ởl í l u ậ n của v i ệ c r è n l u y ệ n k ĩ n ă n g p h á t t r i ể n c h ư ơ n g t r ì n h giáo
dụccá nhânhóaởtrườngsưphạm
Chương2.CơsởthựctiễncủaviệctổchứcrènluyệnKNPTCTGDCNhóa
chosinhviênsưphạmgiáoducđặcbiệtbậcmầmnon
Chương3.CácbiệnphápnhằmgiúpsinhviênrènluyệnKNPTCTGDCNởtrườngsưphạm
Chương4.Thựcnghiệmsưphạm


Chương1
CƠSỞLÍLUẬNCỦAVIỆCDẠYHỌCNHẰMRÈNLUYỆNKĨNĂNGPHÁ
TTRIỂNCHƯƠNGTRÌNHGIÁODỤCCÁNHÂNTRẺKHUYẾTTẬTC
HOSINHVIÊNSƯPHẠMMẦMNONNGÀNH
GIÁODỤCĐẶCBIỆT
1.1. LỊCHSỬNGHIÊNCỨU

1.1.1. Nhữngnghiêncứutrênthếgiới

 Nhữngnghiêncứuvềdạyhọcnhằmrènluyệnkỹnăng
Vàonhững năm 20của thế kỷXXcác nhà Giáo dục học XơViết như:H.K.Kruxpkai,

A.X

Macarenco

[1;

tr76],

[39],

[57]

[60;

tr178],

[36;

tr34]

[37]

đã

đisâunghiêncứnghĩacủaviệcđặtkếhoạchvàtựkiểmtra,đặcbiệtl à H.K.Krupxkai rất quan tâm
đến

việc

hình

thành

các

kỹ

năng

lao

động

cho

học

sinhphổthơngtrongviệcdạy,hướngnghiệpchohọ.
Sau1 9 7 0 k h i l ý t h u y ế t h o ạ t đ ộ n g c ủ a A . N L ê ô n c h e p r a đ ờ i , h à n g l o ạ t c á c cơ
ng

trình

nghiên

cứu

kỹ

năng,

kỹ

xảo

được

cơng

bố

dưới

ánh

sáng

lý

thuyết

hoạtđộng.Nhữngcơngtrìnhnàyđãphânbiệtrõhaikháiniệmvàconđườnghìnhthànhkỹ
nănglàkinhnghiệm vàtrithứctrướcđó.
X.I Kixegov [57; tr88] trong cơng trình nghiên cứu về kỹ năng hoạt động
sưphạmđãphân tích khá s âu vềkỹnăng trong kh i tiến hànhthực nghiệm hìnhthành kỹ năng
ởsinhviênsưphạm,ơngnêurkiến:khảnănghoạtđộngsưphạmcóđốitượng là con người, hoạt động này rất phức tạp,
địi hỏi sư sáng tạo, không thể hànhđộng theo một khuôn mẫu cứng nhắc. Kỹ năng hoạt động
sư phạm đòi hỏi tínhnghiêm túc,mặt khácđịi hỏi tínhm ề m d ẻ o ở m ứ c đ ộ c a o ,
ô n g p h â n b i ệ t h a i k ỹ năng: Kỹ năng bậc thấp (được hình thành đầu tiên qua các
hoạt

động

giản

đơn,

nó

làcơsởhìnhthànhkỹxảo)vàKỹnăngbậccao(kỹnăngnảysinhlầnthứhaisaukhiđã cóđượctri
thứcvà kỹ xảo)
Ngườicó công trongviệcnghiêncứu kỹnăng,kỹ xảođưa rađ ư ợ c c á c phương pháp
thành kỹ năng phải kể đến là V.V.Tsebưseva [116], [118, Sđd], [166].Bà đã nghiên cứu kỹ
về

kỹ

năng,

kỹ

xảo

lao

động.

Theo

bà

“kỹ

năng

với

tư

làkhảnăng(trình độ đượcchuẩnbị)thựchiện mộ t hànhđộngnào đót h ì dựatrên cơ

cách


sở những tri thức và kỹ năng được hoàn thiện lên cùng với chúng”. Kỹ năng thườngcóliên
quan đến khả năng vận dụngkinh nghiệmc ũ t r o n g v i ệ c t h ự c h i ệ n n h ữ n g hành
động mới, trong điều kiện mới. V.V.Tsebưseva đã nêu lên các điều kiện và cácbướchình
thành kỹ năng.Bàkhẳng định “cácquá trìnhnhậnt h ứ c t r o n g

h ọ c t ậ p càng tích cực

baon h i ê u t h ì c á c k ỹ n ă n g , k ỹ x ả o c à n g n h a n h c h ó n g v à h o à n
t h i ệ n bấynhiêu”. Từ đóbàđưa rakếtluận sư p h ạ m rấtquantrọng“K hihuấnluyện nênr
út

dần

vai

trị

của

nhà

giáo

dục

để

người

học

tự

làm

lấy

thì

kỹ

năng

sẽ

được

hìnhthànhn h a n h c h ó n g v à ổ n đ ị n h h ơ n . M ặ t k h á c , n h à t r ư ờ n g c ũ n g p h ả i c h ú ý đ ú n
g mứcđếnchấtlượngcáckỹnăng,kỹxảonếukhơngởhọcsinhcóthểhìnhthànhkỹnăng,kỹ xảo chưa hồnthành mà sau này
phảih ọ c l ạ i l à n h i ệ m v ụ c p h ứ c t ạ p h ơ n học cái mới”. Trong tác phẩm của
mình

bà

đã

nêu

lênnhững

phương

pháp

và

điềukiệnrènluyện kỹnăng, k ỹ xảochohọcs inh. Bà chorằng “Tuỳtheo đặc điểmcủacác kỹ
năng,kỹxảomàđịnhracáchìnhthứctổchức,phươngphápvàbiệnphápgiảng dạy thích hợp. Bà nhấn mạnh yếu tố tích
cực của học sinh. Vì vậy mà việc ápdụng các phươngpháp,b i ệ n p h á p d ạ y h ọ c
n â n g c a o t í n h t í c h c ự c t ư d u y c ủ a h ọ c sinhcó ýnghĩa rất quantrọng.
V.P.Smưchn h à g i á o d ụ c h ọ c L i ê n X ô ( c ũ ) t r o n g t á c p h ẩ m “ n g h ề c ủ a t ô i giáo viên mầm non” đã nói rằng “để hình thành kỹ năng vấn đề quan trọng phải cótình cảm
hứng thú đếnvới nó, làm choq trình rèn luyện rút ngắnv à đ ỡ t i ê u h a o sức lực”.
[162], [168]
Một số tác giả như N.V.Savin chỉ đề cập đến năng lực sư phạm. Ơng cho
rằngnănglựcsưphạmđượccoilàsựkếthợpphứctạpcácthuộctínhtâmlýcánhân,làđiềukiệnđểđạtkếtquảcaot
rongviệcgiáodụcvàgiảngdạytrẻem[32]

Chúngtơi chorằng kỹnăng sưphạm là khản ă n g

nắm

vữngvàvận

d ụ n g sángt ạ o n h ữ n g t r i t h ứ c , c á c h thức, b i ệ n pháp n h ằ m t h ự c h i ệ n c ó hiệu q
uả m ộ t s ố thaotáchaymộtloạtcácthaotácphứctạpcủahànhđộngsưphạm.
Đểrè n luyện k ỹn ăn g sưp h ạ m , ng ườ i tađixácđịnh nh ữn gk ỹn ăn g cụthể và
O.A.Abdullinadựavàochứcnăngcủangườithầygiáođãphânloạicácnhómkỹnăng sau:[9], [27],[39], [57]
1). Kỹ năng nghiên cứu học sinh; 2). Kỹ năng tổ chức giảng dạy và giáo dục;3).
Kỹnăngtiếnhànhcôngtácgiáodụcxãhội


Ban h ó m k ỹ n ă n g t r ê n t ư ơ n g ứ n g v à o ba c h ứ c n ă n g : c h ứ c n ă n g n g h i ê n c ứ u họcsinh,
chức năngtổ

chứcgiảng

dạy

và

giáo

dục,c h ứ c n ă n g

tiến

hành

cơng

t á c giáodụcxãhội.Trongcáckỹnăngtrênthìkỹnăngtổchứcgiảngdạyvàgiáodụclà
cơbản nhất.
A.V.Petropxkin dựa vào chức năng nhiệm vụ của người thầy giáo, đặc điểmnghề
nghiệp dạy học đã nêu ra hệ thống kỹ năng và kỹ xảo sau: 1). Kỹ năng kỹ xảothông tin; 2).
Kỹ năng kỹ xảo động viên; 3).K ỹ

năng

kỹ

xảo

phát

triển.

4).Kỹ

n ă n g kỹ xảo địnhhướng [62,Sđd]
Giáo

sư

N.V.Kuzơmina

dựa

vào

quá

trình

đào

tạo

sinh

viên

thành

ngườichuyêng i a , n g ư ờ i t h ầ y g i á o đ ã n ê u r a 0 5 n h ó m k ỹ n ă n g c ơ b ả n l à : 1 ) . N h ó m k
ỹ năngnhậnthức;2).Nhómkỹnăngthiếtkế;3).Nhómkỹnăngkếtcấu;4).Nhómkỹnăng giaotiếp;5).Nhómkỹnăngtổchức
Cách phân loại hệ thống kỹ năng sư phạm trên đã nêu ra hệ thống một cách đầyđủ những
kỹ năng cơ bản cần thiết trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của người giáoviên. Đồng thời cách
phân loại như trên cũng chỉ ra được mối quan hệ giữa kỹ năngnền tảng và kỹ năng chuyên
biệt

là

mối

quan

hệ

giữa

cái

bộ

phận

và

cái

toàn

thể,

cáiriêngvàcáichungtronghệthốngkỹnăngsưphạm.

 Nhữngn g h i ê n c ứ u v ề d ạ y h ọ c n h ằ m r è n l u y ệ n k ỹ n ă n g p h á t t r i ể n c h ư ơ n g
trìnhvàchươngtrìnhGDCN
Thuật ngữ chương trình dạy học đã xuất hiện từ những năm 1820, tuy nhiên việcsử dụng
thuật ngữ nàynhưmột cách chuyênn g h i ệ p t h ì c h ỉ x u ấ t h i ệ n k h o ả n g m ộ t thế
kỷ sau đó. Từ những năm 20 của thế kỷ XX, ở Mĩ bắt đầu có những cuộc thảoluận về cương
trình, đặc biệt từ cuối những năm 50 trở đi, những vấn đề về chươngtrình và lý luận về
chươngt r ì n h

trở

thành

trung

tâm

chú

ý

củakhoa

học

giáo

d ụ c Mỹ, của các nước nói Tiếng Anh, sau đó lan sang khu vực các nước nói tiếng Đức,tiếng
Pháp…
Jean Mare Gaspard Itard (1774 - 1836), người đầu tiên đưa ra “Kế hoạch cánhân”. Ông
là một bác sĩ kiêm nhà giáo dục người Pháp -. Ơng được giao chăm sócmột“cậu bé hoang
dãvùng Eveyron”,là mộtt h i ế u n i ê n m à n g ư ờ i t a t ì m t h ấ y e m khi em đang gào
thétman

rợtại

khu

rừng

Eveyron[ 1 3 2 ] . I t a r d

đã

phản

đối

q u a n điểmchorằng cậubénày bịbệnhđiên, theoông ngunnhân của tìnhtrạngđó là


doc ậu béđãbịtước đ o ạ t nhữngt r ả i n g h i ệ m s ống .Ô ng nh ìn nh ận cậunày nhưl à mộtn gư
ờ i có cáccơ quank hơ ng đư ợc linhhoạt, s ự cả m nhậndiễnrachậm chạp ,đólàmộttrườnghợpbệnhlí
đơnthuầnvàthuộcphạmviđiềutrịcủaytế.[128;tr212]. Itard thực hiện kế họạch của mình khơng chỉ vì động cơ
nhân đạo mà cịnnhằm thử nghiệm nhằm “xác định mức độ trí tuệ và tình trạng tư duy của
một thiếuniên đã bị tách rời giáo dục từ lúc ấu thơ, bị cô lập khỏi những cá thể cùng loài”.
KếhoạchnghiêncứucủaItard vềtácđộngcủaviệctáchtrẻkhỏigiáodụcquásớmđãtrở
thànhmột thửnghiệmcho việcápdụngcác phươngp h á p h ư ớ n g d ẫ n c ó h ệ thống cho người
bệnhs u n à y .

Dựa

theo

quan

niệm

của

Condillacông

cho

r ằ n g : “Suy nghĩ tức là cảm giác” và ông đã thiết kế một “chương trình có khả năng
kíchthích các cảm giác”, sau đó đưa chúng vào q trình học ngơn ngữ và nhận thức.
Kếhoạch hướng dẫn này bao gồm những hoạt động nhằm phát triển các chức năng cảmgiác,
các chức năng tư duy, và các chức năng tình cảm. Những hoat động này đượcthiết kế như
một chuỗi các hành động liên tiếp, nhưng trong thực tế Itard nhận thấyrằng chúng cần có sự
kết nối và liên hệ với nhau. Phương pháp của ông được tiếnhành với5mụctiêu:[128;tr225],
[41; tr28]
- Làmt r ẻ q u a n t â m t ớ i c u ộ c s ố n g x ã h ộ i b ằ n g c á c h m a n g l ạ i c h o t r ẻ n h ữ n g
điềutốtđẹpthayvìcuộcsốngmàtrẻđãtrảiqua
- Đánhthứcsựnhạy cảm củathần kinhbằngnhữngkích thíchvà tìnhc ả m mạnhmẽ
- Mở

rộng

tầm

tư

duychotrẻ

bằngcách

gâycho

trẻ

nhữngn h u

c ầ u m ớ i v à tăng cáctiếp xúcxã hội
- Hướngdẫntrẻsửdụngngônngữbằngcáchtạoracácbàitậpbắtchước
- Buộctrẻp hả it hự c hiện phântích tưd u y đơng i ả n đốivới những đồ v ậ t mà t
rẻc ầ n t ớ i t r o n g m ộ t t h ờ i g i a n , s a u đ ó á p d ụ n g qu át rì nh t ư d u y n à y l ên n h ữ n g đ ồ
vậtđượcchonđể hướng dẫn
Như vậy là Itard đã tạo ra một phương pháp có ảnh hưởng lớn tới thực
hànhcho đến nay, đó làý tưởng vậndụng cácmục tiêu và chiến lượchướng
dẫn,g i ả n g dạyv à o v i ệ c p h á t t r i ể n n h u c ầ u v à đ i ể m m ạ n h c ủ a t ừ n g đ
ứ a t r ẻ , h a y c h í n h l à “chương

trìnhgiáo

dụccá

nhân”và

dấuhiệuđểx á c đ ị n h c h ấ t lượng của Giáodục đặcbiệt.

nóđãtrở

thành