(Luận văn) đánh giá các yếu tố tác động đến việc triển khai chính phủ điện tử tại các cơ quan cấp tỉnh, trường hợp tỉnh quảng ngãi

t
to

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ng
hi

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH

ep

CHƯƠNG TRÌNH GIẢNG DẠY KINH TẾ FULBRIGHT

do

-----O-----

w
n
lo
ad
ju

y
th
yi
pl
n

ua

al

BÙI NHẬT TRƯỜNG

n

va
ll

fu
oi

m

ĐÁNH GIÁ CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN VIỆC TRIỂN KHAI
CHÍNH PHỦ ĐIỆN TỬ TẠI CÁC CƠ QUAN CẤP TỈNH:

nh

at

TRƯỜNG HỢP TỈNH QUẢNG NGÃI

z
z
jm

ht

vb
k

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CƠNG

om

l.c
ai

gm
an
Lu
n

va

ey

t
re

Tp. Hồ Chí Minh - 2016


t
to

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH

hi
ep

CHƯƠNG TRÌNH GIẢNG DẠY KINH TẾ FULBRIGHT

do

-----O-----

w
n
lo
ad
ju

y
th
yi
pl
n

ua

al

BÙI NHẬT TRƯỜNG

n

va
ll

fu

ĐÁNH GIÁ CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN VIỆC TRIỂN KHAI
CHÍNH PHỦ ĐIỆN TỬ TẠI CÁC CƠ QUAN CẤP TỈNH:

m

oi

TRƯỜNG HỢP TỈNH QUẢNG NGÃI

at

nh
z

z

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CƠNG

vb

k

Mã số: 60340402

jm

ht

Chun ngành: Chính sách cơng

om

l.c
ai

gm
n

va

TS. ĐINH CƠNG KHẢI

an
Lu

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

ey

t
re

Tp. Hồ Chí Minh - 2016


-i-

LỜI CAM ĐOAN

t
to
ng

Tơi cam đoan luận văn này hồn tồn do tơi thực hiện. Các đoạn trích dẫn và số liệu sử dụng

hi

trong luận văn này đều được dẫn nguồn với độ chính xác cao nhất trong phạm vi hiểu biết

ep

của tôi. Luận văn này không nhất thiết phản ánh quan điểm của Trường Đại học Kinh tế

do

w

thành phố Hồ Chí Minh hay Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright.

n
lo

Tp. Hồ Chí Minh, ngày ……. tháng 7 năm 2016

ad
ju

y
th

Tác giả

yi
pl
n

ua

al
n

va

Bùi Nhật Trường

ll

fu
oi

m
at

nh
z
z
k

jm

ht

vb
om

l.c
ai

gm
an
Lu
n

va

ey

t
re


-ii-

LỜI CẢM ƠN

t
to
ng

Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn q Thầy Cơ Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright

hi

– Trường Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh đã tận tình giảng dạy, truyền đạt nhiều

ep

kiến thức quý báu, cập nhật trong thời gian tôi học tập và nghiên cứu tại Chương trình. Cảm

do

w

ơn các Anh, Chị nhân viên trong Chương trình đã hỗ trợ, giúp đỡ tơi trong thời gian qua.

n

lo

Tôi xin chân thành cảm ơn thầy Đinh Công Khải, người đã trực tiếp hướng dẫn tôi thực hiện

ad

đề tài này. Thời gian qua, Thầy đã tận tâm hướng dẫn, động viên và đưa ra những góp ý chân

y
th

thành, sâu sắc giúp tơi hồn thành đề tài.

ju

yi

Xin chân thành cảm ơn lãnh đạo các sở, ngành; lãnh đạo UBND các huyện, thành phố và

pl

al

đặc biệt là lãnh đạo và nhân viên Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Quảng Ngãi đã hỗ trợ,

n

ua

giúp đỡ tôi trong quá trình khảo sát cũng như cung cấp nhiều thơng tin có giá trị.

n

va

Cuối cùng, tơi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp và

ll

fu

nhất là các bạn học viên MPP7 đã động viên, khích lệ, chia sẻ và tạo điều kiện cho tôi trong

oi

m

suốt thời gian học tập và nghiên cứu tại Chương trình.

at

nh

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 7 năm 2016
Bùi Nhật Trường

z
z
k

jm

ht

vb

om

l.c
ai

gm
an
Lu
n

va

ey

t
re


-iii-

t
to

TĨM TẮT

ng

Chuyển đổi sang chính phủ điện tử (e-Gov) là cả một q trình khó khăn với nhiều rào cản

hi

ep

cần phải vượt qua. Các nghiên cứu trước cho thấy e-Gov ở nhiều quốc gia đã thất bại hoặc

do

thất bại một phần. Cùng với đó, việc triển khai áp dụng trên thực tế phải đối mặt với những

w

thách thức từ công nghệ, tổ chức và môi trường, cũng như bối cảnh kinh tế xã hội của các

n

lo

quốc gia.

ad

y
th

Triển khai e-Gov ở Việt Nam nói chung và Quảng Ngãi nói riêng có nguy cơ thất bại như

ju

độ trưởng thành về dịch vụ và mức độ sử dụng thấp.

yi

pl

Từ cơ sở lý thuyết quản lý dựa trên kết quả, dựa trên khuyến nghị của OECD (2003) với sự

ua

al

xem xét trong bối cảnh cụ thể, kết quả phân tích cho thấy những khó khăn, thách thức đến

n

từ cả yếu tố bên trong và bên ngoài tổ chức gồm (i) cơ sở hạ tầng chưa hồn thiện, (ii) mơi

ll

fu

triển dịch vụ.

n

va

trường khơng thuận lợi và (iii) tổ chức triển khai chưa phù hợp với bối cảnh và trình độ phát

at

nh

khuyến nghị một số giải pháp:

oi

m

Để khắc phục những khó khăn, thách thức nhằm cải thiện việc triển khai trên thực tế, tác giả

Thứ nhất, hoàn thiện khung pháp lý và quy định hỗ trợ quá trình triển khai. Xem xét ban

z
z

hành Luật Tiếp cận thơng tin và Luật Bảo vệ bí mật thơng tin cá nhân, cũng như các hướng

vb

jm

ht

dẫn thi hành về hợp tác công tư trên lĩnh vực e-Gov để hỗ trợ tốt cho quá trình triển khai.
Thứ hai là thiết lập hạ tầng thuận lợi cho quá trình triển khai. Đầu tư hồn thiện trung tâm

k
gm

dữ liệu và kết nối liên thơng các mạng LAN của từng đơn vị để hình thành mạng WAN với

om

hệ thống thông tin và dữ liệu, mở rộng năng lực cung ứng dịch vụ công.

l.c
ai

sự đảm bảo về an ninh, an toàn cũng như thúc đẩy hợp tác công tư để kết nối liên thông các

an
Lu

Thứ ba là cải cách tổ chức phù hợp với bối cảnh triển khai. Trước hết phải đánh giá lại chiến

lược và xây dựng kế hoạch thống nhất triển khai trên toàn tỉnh. Cùng với đó, cần có sự hỗ

n

va

trợ và cam kết của nhà quản lý cấp cao để cung cấp đủ nguồn lực cần thiết cho quá trình

tư để tận dụng kỹ năng và kinh nghiệm của khu vực tư nhân cho quá trình triển khai.

ey

thời, phải tạo áp lực và thúc đẩy phối hợp giữa các cơ quan cũng như thúc đẩy hợp tác công

t
re

triển khai, kể cả việc dành riêng ngân sách để triển khai. Xem xét trao quyền cho CIO, đồng


-iv-

t
to

Cuối cùng là có chính sách kích cầu để gia tăng mức độ sử dụng. Cần có kế hoạch hành

ng

động để thu hút sự tham gia của người dân vào q trình triển khai. Trước hết với chiến lược

hi

truyền thơng hiệu quả về lợi ích của e-Gov cũng như khả năng đáp ứng của cơ quan công

ep

do

quyền, nhất là cam kết về sự hỗ trợ và đảm bảo chất lượng dịch vụ công trực tuyến cao hơn

w

so với truyền thống, để người dân được biết và tham gia nhiều hơn vào quá trình triển khai

n

cũng như giám sát việc thực hiện. Đồng thời, có chính sách hỗ trợ người dân tiếp cận thơng

lo

ad

tin nói chung và internet nói riêng thơng qua hỗ trợ đào tạo, hỗ trợ các hội đoàn và các sáng

ju

y
th

kiến thu hút người dân sử dụng các dịch vụ e-Gov.

yi

Từ khố: chính phủ điện tử, cơng nghệ, tổ chức, môi trường, quản lý dựa trên kết quả.

pl
n

ua

al
n

va
ll

fu
oi

m
at

nh
z
z
k

jm

ht

vb
om

l.c
ai

gm
an
Lu
n

va

ey

t
re


-v-

t
to

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

ng
hi
ep

VIẾT TẮT

do

w

CIO

TIẾNG ANH

TIẾNG VIỆT
Lãnh đạo phụ trách CNTT

:

Công nghệ thông tin

:

Công nghệ thông tin và truyền thông

n

: Chief Information Officers

lo

CNTT

ad

CSDL

ju

y
th

CNTT-TT

:

Cơ sở dữ liệu

yi
: Electronic Government

E-MAIL

: Electronic mail

ICT

: Information

Chính phủ điện tử

pl

E-GOV

al

n

ua

Thư điện tử

va

and Cơng nghệ thông tin và truyền thông

n

ll

fu

Communication Technologies

m

: Organization for Economic Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế

oi

OECD

at

nh

Cooperation and Development
:

Quản lý văn bản và điều hành

RBM

: Results Based Management

TOE

: Technology,

z

QLVB&ĐH

z

jm

ht

vb

Quản lý dựa trên kết quả

Organizational Công Nghệ, Tổ chức và Môi trường

k
gm

and External
:

Thông tin và Truyền thông

UBND

:

Uỷ ban nhân dân

UNPAN

: United

Administration Network

an
Lu

Nations

om

l.c
ai

TT&TT

Public Mạng hành chính cơng của Liên Hiệp
Quốc

: Vietnam

Association

for Hội tin học Việt Nam

t
re

: Wide Area Network

ey

Information Processing
WAN

n

va

VAIP

Mạng diện rộng


-vi-

t
to

MỤC LỤC

ng

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

hi
ep

LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii

do

TÓM TẮT ........................................................................................................ iii

w

n

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................. v

lo

ad

DANH MỤC BẢNG BIỂU ........................................................................... viii

y
th

DANH MỤC HÌNH VẼ, HỘP ......................................................................... ix

ju

yi

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ............................................................................ 1

pl

1.1.

Bối cảnh chính sách ................................................................................................ 1

al

Bối cảnh triển khai chính phủ điện tử trên thế giới ......................................... 1

1.1.2

Bối cảnh triển khai chính phủ điện tử tại Việt Nam và Quảng Ngãi ............... 1

n

ua

1.1.1

va

Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu .............................................................................. 2

1.3.

Đối tượng, phạm vi và phương pháp nghiên cứu ................................................... 3

1.4.

Bố cục luận văn ....................................................................................................... 3

n

1.2.

ll

fu

oi

m

2.1.

at

nh

CHƯƠNG 2: KHUNG LÝ THUYẾT ............................................................ 4
Các thuật ngữ .......................................................................................................... 4

z
Chính phủ điện tử ............................................................................................ 4

2.1.2.

Các giai đoạn phát triển chính phủ điện tử ...................................................... 4

z

2.1.1.

jm

ht

vb

Những lợi ích của chính phủ điện tử ....................................................................... 5

2.3.

Quản trị tốt và chính phủ điện tử ............................................................................ 5

2.4.

Khung lý thuyết Quản lý dựa trên kết quả .............................................................. 6

2.5.

Tổng quan đánh giá việc thực hiện chính phủ điện tử ............................................ 8

2.6.

Các yếu tố đánh giá việc thực hiện chính phủ điện tử ............................................ 8

k

2.2.

om

l.c
ai

gm

an
Lu

2.6.2.

Yếu tố môi trường ............................................................................................ 9

2.6.3.

Yếu tố tổ chức ................................................................................................ 10

3.1.

Đề xuất khung phân tích ....................................................................................... 12

3.2.

Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................... 13

ey

KHUNG PHÂN TÍCH VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 12

t
re

CHƯƠNG 3:

n

Yếu tố công nghệ ............................................................................................. 8

va

2.6.1.


-vii-

t
to
ng
hi
ep
do

3.2.1.

Dữ liệu thứ cấp............................................................................................... 13

3.2.2.

Dữ liệu sơ cấp ................................................................................................ 13

3.2.3.

Thiết kế phiếu khảo sát .................................................................................. 14

3.2.4.

Phương pháp lấy mẫu .................................................................................... 14

w

CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ......................... 15

n

lo

4.1.

Mô tả mẫu khảo sát ............................................................................................... 15

ad

So sánh Quảng Ngãi với các tỉnh trong khu vực................................................... 15

4.3.

Bối cảnh triển khai chính phủ điện tử tại Quảng Ngãi .......................................... 17

ju

y
th

4.2.

Động lực triển khai ........................................................................................ 17

4.3.2.

Đánh giá những thách thức ............................................................................ 18

pl

al

Đánh giá yếu tố cơng nghệ .................................................................................... 19

ua

4.4.

yi

4.3.1.

Hạ tầng phía cung .......................................................................................... 19

4.4.2.

Ứng dụng chính phủ điện tử .......................................................................... 20

4.4.3.

Kết nối............................................................................................................ 24

4.4.4.

Hạ tầng phía cầu ............................................................................................ 24

n

4.4.1.

n

va

ll

fu

oi

m

Đánh giá yếu tố mơi trường .................................................................................. 25

nh

4.5.

Khuôn khổ luật pháp ...................................................................................... 25

4.5.2.

Phối hợp giữa các cơ quan ............................................................................. 25

4.5.3.

Hợp tác công tư .............................................................................................. 27

4.5.4.

Bối cảnh công dân.......................................................................................... 28

z

z

jm

ht

vb

Đánh giá yếu tố tổ chức ........................................................................................ 30

k

4.6.

at

4.5.1.

gm

Chiến lược triển khai ..................................................................................... 30

4.6.2.

Hỗ trợ của nhà quản lý cấp cao ...................................................................... 31

4.6.3.

Năng lực lãnh đạo .......................................................................................... 31

4.6.4.

Ngân sách triển khai ...................................................................................... 37

om

l.c
ai

4.6.1.

an
Lu

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ........................................ 41
Khuyến nghị chính sách ........................................................................................ 43

PHỤ LỤC ........................................................................................................ 48

ey

TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 46

t
re

5.2.

n

Kết luận ................................................................................................................. 41

va

5.1.


-viii-

t

to

DANH MỤC BẢNG BIỂU

ng

Bảng 2.1: Các giai đoạn phát triển chính phủ điện tử............................................................ 5

hi
ep

Bảng 3.1: Nguồn dữ liệu dùng cho phân tích ...................................................................... 14

do

Bảng 4.1: Mơ tả mẫu khảo sát ............................................................................................. 15

w

Bảng 4.2: Chỉ số về sẵn sàng ứng dụng CNTT ................................................................... 19

n
lo
ad
ju

y
th
yi
pl

n

ua

al
n

va
ll

fu
oi

m
at

nh
z
z
k

jm

ht

vb
om

l.c
ai

gm
an
Lu
n

va

ey

t
re


-ix-

t
to

DANH MỤC HÌNH VẼ, HỘP

ng

Hình 2.1: Logic của Quản lý dựa trên kết quả ....................................................................... 6

hi
ep

Hình 2.2: Áp dung mơ hình Quản lý dựa trên kết quả vào e-Gov ......................................... 7

do

Hình 3.1: Đề xuất khung phân tích ...................................................................................... 12

w

Hình 4.1: Xếp hạng ICT index Quảng Ngãi so với các tỉnh trong khu vực ........................ 16

n

lo

Hình 4.2: Cơ cấu chỉ số ICT Index ...................................................................................... 16

ad

Hình 4.3: Động lực triển khai e-Gov ................................................................................... 17

y
th

Hình 4.4: Mức độ ưu tiên triển khai e-Gov ......................................................................... 17

ju

yi

Hình 4.5: Đánh giá kế hoạch triển khai e-Gov .................................................................... 18

pl

Hình 4.6: Đánh giá những thách thức trong quá trình triển khai e-Gov .............................. 19

al

ua

Hình 4.7: Thực tế sử dụng QLVH&ĐH – Cấp tỉnh ............................................................. 21

n

Hình 4.8: Thực tế sử dụng QLVH&ĐH – Cấp huyện ......................................................... 22

va

n

Hình 4.9: Mức độ cung cấp dịch vụ cơng trực tuyến........................................................... 23

ll

fu

Hình 4.10: Tỷ lệ phổ cập thiết bị truyền thông tỉnh Quảng Ngãi ........................................ 24

oi

m

Hình 4.11: Rào cản pháp lý trong việc triển khai e-Gov ..................................................... 25

nh

Hình 4.12: Phối hợp triển khai e-Gov giữa các cơ quan...................................................... 26

at

Hình 4.13: Những khó khăn trong quá trình phối hợp ........................................................ 27

z

z

Hình 4.14: Hợp tác cơng tư triển khai e-Gov ...................................................................... 27

vb

Hình 4.15: Khó khăn trong hợp tác cơng tư ........................................................................ 28

ht

jm

Hình 4.16: Thói quen sử dụng dịch vụ cơng của cơng dân.................................................. 29

k

Hình 4.17: Khó khăn khi sử dụng e-Gov của cơng dân ....................................................... 29

gm

Hình 4.18: Hỗ trợ của nhà quản lý cấp cao.......................................................................... 31

l.c
ai

Hình 4.19: Kế hoạch triển khai e-Gov ................................................................................. 32

om

Hình 4.20: Khung thời gian triển khai kế hoạch e-Gov ....................................................... 32

an
Lu

Hình 4.21: Trách nhiệm triển khai e-Gov ............................................................................ 33
Hình 4.22: Thay đổi cách thức hoạt động khi triển khai e-Gov .......................................... 35

Hình 4.27: Ưu tiên ngân sách triển khai e-Gov ................................................................... 38

ey

Hình 4.26: Nguồn lực tài chính............................................................................................ 37

t
re

Hình 4.25: Sử dụng kết quả giám sát và đánh giá kế hoạch ................................................ 37

n

Hình 4.24: Giám sát và đánh giá kế hoạch .......................................................................... 36

va

Hình 4.23: Thay đổi cách thức cung cấp dịch vụ công........................................................ 35


-x-

t
to

Hình 4.28: Phạm vi sử dụng ngân sách ............................................................................... 39

ng

Hình 4.29: Những rào cản về kinh phí................................................................................. 39

hi

Hộp 1: Quảng Ngãi khai trương dịch vụ công trực tuyến mức 3 ........................................ 23

ep

do

Hộp 2: Cơ quan nhà nước khó thuê dịch vụ CNTT do thiếu hướng dẫn ............................. 28

w

n
lo
ad
ju

y
th
yi
pl
n

ua

al
n

va
ll

fu
oi

m
at

nh
z
z
k

jm

ht

vb
om

l.c
ai

gm
an
Lu
n

va

ey

t
re


-1-

CHƯƠNG 1:

GIỚI THIỆU

t

to
ng
hi
ep

1.1.

Bối cảnh chính sách

1.1.1

Bối cảnh triển khai chính phủ điện tử trên thế giới

do

Chính phủ điện tử (viết tắt là e-Gov), là việc ứng dụng CNTT-TT vào công tác quản lý điều

w

hành các hoạt động của chính phủ và cung cấp dịch vụ công cho tổ chức và công dân. E-

n

lo

Gov cung cấp một phương thức tương tác giữa chính phủ và cơng dân (G2C), giữa chính

ad

phủ và các tổ chức (doanh nghiệp) (G2B), và trong nội bộ các cơ quan của chính phủ (G2G)

y
th

ju

để phối hợp cung cấp dịch vụ cơng, một cách nhanh chóng, thuận tiện, minh bạch, tiết kiệm

yi

chi phí giao dịch (World Bank, 2015).

pl

ua

al

Tuy nhiên, trên thực tế, hầu hết các chính phủ gặp nguy cơ thất bại trong khi thực hiện các
sáng kiến e-Gov (Sultan và đtg, 2012). Một số dự án e-Gov đã thất bại trong việc cung cấp

n
n

va

kết quả cụ thể do thiếu hiểu biết về công nghệ mới, sử dụng thông tin, các yếu tố tổ chức,

ll

fu

thể chế, và sự tham gia (Luna-Reyes và Gil-Garcia, 2011).

oi

m

Nghiên cứu của Heeks và Bailur (2007) cho thấy 35% dự án e-Gov ở các nước đang phát

nh

triển đã thất bại hoàn toàn, trong khi 50% đã phần nào thất bại và chỉ có 15% được coi là

at

thành cơng. Một số chính phủ vẫn đang đối mặt với mức độ sử dụng rất thấp, cả trong các

z

cơ quan và người dân (Be´langer và Carter, 2008; Kumar và đtg, 2007).

z
vb

Bối cảnh triển khai chính phủ điện tử tại Việt Nam và Quảng Ngãi

jm

ht

1.1.2

Chính phủ Việt Nam đã triển khai e-Gov từ những năm 2000, bắt đầu bằng Đề án tin học

k

l.c
ai

dụng công nghệ thông tin giai đoạn 2011 – 2015 (Chính phủ, 2010).

gm

hố quản lý hành chính (Chính phủ, 2001), sau đó bị thay thế bởi Chương trình quốc gia ứng

om

Sau hơn một thập niên triển khai, đến nay chương trình e-Gov đã đạt được một số kết quả

an
Lu

về trang bị cơ sở hạ tầng, trang thiết bị và một số phần mềm quản lý điều hành. 100% công
chức ở trung ương và khoảng 60% ở địa phương được trang bị máy tính. Tỷ lệ máy tính kết

Theo xếp hạng của Liên Hiệp Quốc, năm 2014, Việt Nam bị tụt 19 bậc, đứng thứ 99 trên

ey

độ đơn giản (BTT&TT, 2014).

t
re

hồ sơ điên tử khoảng 40% và hầu hết dịch vụ công trực tuyến (97%) mới chỉ cung cấp ở mức

n

chỉ có 50% CBCC sử dụng e-mail cho công việc, tỷ lệ sử dụng văn bản điện tử khoảng 64%,

va

nối internet ở cả nước khoảng 95%. Tuy nhiên mức độ sử dụng trên thực tế còn ở mức thấp,


-2-

bảng xếp hạng Chỉ số sẵn sàng chính phủ điện tử toàn cầu (UN, 2014). Trong khu vực Asean,

t
to

Việt Nam xếp thứ 5.

ng

Quảng Ngãi cũng như các tỉnh thành trong cả nước triển khai e-Gov theo kế hoạch chung

hi

ep

của quốc gia, hiện đang xếp vào nhóm trung bình thấp về mức độ ứng dụng e-Gov. Với 80%

do

CBCC được trang bị máy tính, 100% CQNN đã kết nối mạng internet, tỷ lệ máy tính kết nối

w

internet đạt 89%. 73,6% CBCC được cấp e-mail phục vụ công tác, tuy nhiên mức độ sử dụng

n
lo

e-Gov cịn thấp. Tỷ lệ cán bộ cơng chức viên chức thường xuyên sử dụng e-mail trong công

ad

việc đạt 67,9%, tỷ lệ sử dụng văn bản điện tử trung bình khoảng 50%. Dịch vụ cơng trực

y
th

ju

tuyến cịn ở mức đơn giản là cung cấp thông tin (84.6%).

yi

Bối cảnh trên đây cho thấy chính phủ điện tử tại Việt Nam nói chung và Quảng Ngãi nói

pl

ua

al

riêng đã triển khai trong thời gian dài nhưng còn ở mức phát triển thấp về dịch vụ và phải
đối mặt với nguy cơ thất bại, với mức độ sử dụng thấp. Nếu không cải thiện việc triển khai,

n

n

va

nhất là nâng cao mức độ sử dụng và độ trưởng thành về dịch vụ công trực tuyến, sẽ gây ra

ll

sau so với các nước trên thế giới.

fu

lãng phí nguồn lực đã đầu tư và đặc biệt bỏ lỡ cơ hội cải cách nền hành chính, bị bỏ lại phía

Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu

oi

m

1.2.

nh

at

Mục tiêu của nghiên cứu này là đánh giá các yếu tố tác động đến quá trình triển khai e-Gov

z

z

của các cơ quan hành chính trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi, từ đó chỉ ra các nhân tố quan trọng

vb

có ảnh hưởng đến việc triển khai thành công e-Gov và đề xuất giải pháp cải thiện hiệu quả

k
l.c
ai

gm

Từ mục tiêu nghiên cứu này, câu hỏi nghiên cứu phải trả lời là:

jm

ht

triển khai chương trình tại địa phương.

Câu hỏi 1: Yếu tố nào tác động đến việc triển khai chính phủ điện tử tại các cơ quan hành

om

chính tại tỉnh Quảng Ngãi?

quan hành chính tại tỉnh Quảng Ngãi?

an
Lu

Câu hỏi 2: Các yếu tố tác động như thế nào đến việc triển khai chính phủ điện tử tại các cơ

n

ey

t
re

điện tử trong tại địa phương?

va

Câu hỏi 3: Tỉnh Quảng Ngãi nên làm gì để cải thiện kết quả triển khai áp dụng chính phủ

-3-

1.3.

Đối tượng, phạm vi và phương pháp nghiên cứu

t
to

Nghiên cứu này giới hạn trong phạm vi các cơ quan hành chính trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi

ng

(phía cung), một phần vì giới hạn nguồn lực, một phần vì trọng tâm triển khai e-Gov trong

hi
ep

giai đoạn này nhằm nâng cao năng lực quản lý điều hành trong nội bộ các cơ quan hành

do

chính nhà nước, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính hiện nay.

w

n

Đối tượng của nghiên cứu này là các yếu tố tác động đến việc triển khai e-Gov trong hoạt

lo

ad

động của các cơ quan hành chính trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.

ju

y
th

Đề tài sử dụng phương pháp phân tích định tính. Đầu tiên là thu thập số liệu thứ cấp để phân
tích bối cảnh, sau đó khảo sát, thu thập số liệu thứ cấp với đối tượng là những cán bộ chịu

yi

pl

trách nhiệm triển khai e-Gov của các đơn vị, bằng cách để họ tự đánh giá các yếu tố tác động

n

Bố cục luận văn

va

1.4.

n

nghị chính sách.

ua

al

đến quá trình triển khai e-Gov, từ đó phân tích và đưa ra các lập luận để kết luận và khuyến

fu

ll

Chương 1 giới thiệu bối cảnh chính sách, mục tiêu nghiên cứu, câu hỏi nghiên cứu, đối tượng

m

oi

và phạm vi nghiên cứu. Chương 2 trình bày cơ sở lý thuyết, tổng quan tài liệu và khn khổ

nh

phân tích. Chương 3 làm rõ khn khổ phân tích, khảo sát, thu thập số liệu. Chương 4 phân

at

z

tích và thảo luận kết quả từ dữ liệu thu thập được. Chương 5 kết luận và khuyến nghị chính

z

sách nhằm góp phần cải thiện việc triển khai chính phủ điện tử tại Quảng Ngãi.

k

jm

ht

vb
om

l.c
ai

gm
an
Lu
n

va

ey

t
re

-4-

CHƯƠNG 2:

KHUNG LÝ THUYẾT

t
to

Chương 2 giải thích các khái niệm quan trọng, tổng quan cơ sở lý thuyết áp dụng cho nghiên

ng
hi

cứu. Trong đó, giải thích chính phủ điện tử và mối liên hệ của nó với quản trị tốt; lý thuyết

ep

quản lý dựa trên kết quả để đề xuất phương pháp nghiên cứu trong Chương 3.

do

2.1.

Các thuật ngữ

w
n

lo

2.1.1. Chính phủ điện tử

ad

Có nhiều định nghĩa khác nhau về e-Gov. Theo World Bank (2015), e-Gov là chính phủ ứng

y
th

dụng CNTT-TT để cung cấp một phương thức tương tác giữa chính phủ và cơng dân, giữa

ju

yi

chính phủ và các tổ chức, và trong nội bộ các cơ quan của chính phủ để phối hợp cung cấp

pl

dịch vụ công, một cách nhanh chóng, thuận tiện, minh bạch, tiết kiệm chi phí giao dịch

n

ua

al

(World Bank, 2015).

va

Theo Khung kiến trúc chính phủ điện tử Việt Nam (Bộ TT&TT, 2015), Chính phủ điện tử

n

là “Chính phủ ứng dụng CNTT nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan

fu

ll

nhà nước, tăng cường công khai, minh bạch thông tin, cung cấp dịch vụ công tốt hơn cho

oi

m

người dân và doanh nghiệp”.

nh

Để thống nhất theo cách hiểu phổ quát của các nước trên thế giới, nghiên cứu này áp dụng

at
z

định nghĩa được công nhận của World Bank.

z
ht

vb

2.1.2. Các giai đoạn phát triển chính phủ điện tử

jm

Triển khai e-Gov là một quá trình liên tục qua các giai đoạn. Một trong những mơ hình được

k

biết đến rộng rãi là đề nghị của Layne và Lee (2001), theo đó, e-Gov là một "q trình tiến

gm

hóa", từ sáng kiến e-Gov và trải qua các quá trình thực hiện với mức độ trưởng thành về

l.c
ai

dịch vụ khác nhau từ (1) lập chỉ mục, (2) giao dịch, (3) tương tác theo chiều dọc, và (4)

om

tương tác theo chiều ngang. Bốn giai đoạn được giải thích với độ phức tạp khác nhau của

an
Lu

q trình tương tác giữa các bên liên quan.

ey

có thể được chia thành 4 giai đoạn tăng dần ở các mức độ như chỉ ra ở Bảng 2.1 sau đây.

t
re

phân tích mức độ phát triển e-Gov tại Quảng Ngãi. Theo OECD, sự trưởng thành của e-Gov

n

2003, p.74), khá tương đồng với đề nghị của Layne và Lee (2001), để thực hiện đánh giá và

va

Nghiên cứu này sử dụng mô hình đánh giá 4 mức độ phát triển e-Gov của OECD (OECD,


-5-

Bảng 2.1: Các giai đoạn phát triển chính phủ điện tử

t
to
ng
hi
ep

do

Đặc trưng

Mức độ 1: Thông tin

Các cơ quan công quyền xuất bản thông tin trên mạng (website)

Mức độ 2: Tương tác

Mức độ 1 cộng với người dùng có thể tải về các biểu mẫu, các
công chức sử dụng e-mail và tương tác thông qua các ứng dụng

Mức độ 3: Giao dịch

Mức độ 1-2 cộng với cơng dân có thể nhập thơng tin an tồn và
giao dịch trực tuyến với các cơ quan.

w

Trạng thái dịch vụ

n
lo

Mức độ 1-3 cộng với tích hợp đầy đủ các dịch vụ điện tử trên tất
cả các lĩnh vực quản lý và có khả năng chia sẻ dữ liệu

ad

Mức độ 4: Hoàn thiện

y
th

Nguồn: OECD (2003, p.74)

ju
yi

2.2.

Những lợi ích của chính phủ điện tử

pl

ua

al

Chính phủ điện tử không chỉ đơn thuần là việc ứng dụng CNTT-TT vào công tác quản lý
điều hành và cung cấp dịch vụ công tốt hơn cho tổ chức và công dân. Việc tận dụng khả

n
n

va

năng của CNTT-TT để xây dựng e-Gov còn tạo ra cơ hội cho sự thay đổi, cải cách quy trình

ll

fu

tác nghiệp và tái cấu trúc bộ máy chính phủ để trở nên hiệu quả hơn. Đặc biệt, e-Gov cịn

m

giúp khắc phục các nhược điểm về thời gian, khơng gian, giới hạn về tổ chức và chủ quyền

oi

quốc gia khi cung cấp dịch vụ công trực tuyến (Chiavo-Campo & Sundaram, 2003).

nh

at

Sáng kiến e-Gov có thể thúc đẩy q trình cải cách hành chính. E-Gov vừa mở ra kênh tương

z

z

tác mới giữa chính quyền và cơng dân, tăng cơng khai, minh bạch, nâng cao tinh thần trách

ht

vb

nhiệm và vì vậy, giúp cho chính phủ trở nên dễ tiếp cận hơn thơng qua những kênh tương

jm

tác mới. Xét ở khía cạnh tổng thể của nền kinh tế, khả năng tiếp cận tốt hơn của e-Gov giúp

k

giảm chi phí giao dịch. Vì vậy e-Gov giúp đạt được hai mục đích: (i) Cải thiện tốc độ phản

gm

ứng, hiệu quả và khả năng tiếp cận dịch vụ cơng và (ii) làm cho chính quyền gần dân hơn.
Quản trị tốt và chính phủ điện tử

om

l.c
ai

2.3.

Chính phủ điện tử thường được coi là một công cụ quan trọng để đạt được "quản trị tốt" nếu

an
Lu

áp dụng có hiệu quả và có mục đích (Saidi và Yared, 2002; Ciborra và Navarra, 2005). Theo

ey

mà nó đóng góp để quản trị tốt".

t
re

Quốc (2002) cũng chỉ ra rằng "sáng kiến Chính phủ điện tử cần phải được đo bằng mức độ

n

mục đích cải thiện hiệu quả quản trị” (dẫn từ Ciborra và Navarra, 2005, p.144). Liên Hiệp

va

Okot-Uma (2001), “Chính phủ điện tử là việc khai thác những tiềm năng của CNTT-TT cho


-6-

Theo WGI (2009), "quản trị tốt" có sáu đặc điểm chính, đó là: (1) Tiếng nói và trách nhiệm

t
to

giải trình, (2) Ổn định chính trị, (3) Hiệu lực chính quyền, (4) Chất lượng pháp quy, (5) Mức

ng

độ thực hiện nhà nước pháp quyền, (6) Chống tham nhũng.

hi
ep

2.4.

Khung lý thuyết Quản lý dựa trên kết quả

do

Quản lý dựa trên kết quả (RBM) là phương pháp quản lý chú trọng vào kết quả cuối cùng.

w

n

Phương pháp này là một chiến lược quản lý nhằm đạt tới những thay đổi quan trọng trong

lo

ad

cách mà tổ chức vận hành, qua đó hồn thiện việc thực hiện để đạt được mục tiêu cuối cùng

y
th

(Nguyễn Hữu Lam, 2015). RBM được các tổ chức quốc tế sử dụng như một chuẩn mục trong

ju

việc xem xét, đánh giá chương trình, dự án (OECD, 2001; ADB, 2006; UNDG, 2011; WB,

yi

2011). Logic của phương pháp này như mô tả ở Hình 2.2.

pl
Những gì

Tại sao chúng

n

Chúng ta hi vọng

được thực hiện

sẽ được

những gì từ khoản

ta thực hiện

như thế nào?

tạo ra?

đầu tư này?

điều này?

ll

fu

va

Những điều này

n

ua

al

Hình 2.1: Logic của Quản lý dựa trên kết quả

oi

m
nh

Trung hạn

at

Ngắn hạn

z

Quá trình

Đầu ra

(Inputs)

(Process)

(Outputs)

z

Đầu vào

Dài hạn

Kết cục

Ảnh hưởng

vb

(Outcomes)

(Impacts)

k

jm

ht

Hiệu suất

Kinh tế

l.c
ai

gm

Kết quả mong đợi

Hiệu quả

om

Nguồn: OECD (2001, tr.19) và Nguyễn Hữu Lam (2015, tr.3)

an
Lu

Đánh giá việc thực hiện

ey

t
re

hạn), kết cục (trung hạn) và ảnh hưởng của nó (dài hạn) đến tồn bộ nền kinh tế.

n

q trình hành động để chuyển hoá các biến đầu vào (nguồn lực) thành kết quả đầu ra (ngắn

va

Khung lý thuyết quản lý dựa trên kết quả (Hình 2.2) dùng để đánh giá chiến lược quản lý, là


-7-

Trong chiến lược quản lý dựa trên kết quả, quản lý việc thực hiện là một chuỗi những hành

t
to

động từ (i) hình thành chiến lược, (ii) thực hiện những cam kết và (iii) đo lường việc thực

ng

hiện. Trong đó, đo lường việc thực hiện là bước đánh giá quan trọng để lượng hố những kết

hi
ep

quả của chiến lược, có thể thực hiện trước, trong và sau khi thực hiện chiến lược.

do

Trường hợp triển khai e-Gov, như Heeks (2006) chỉ ra ở Hình 2.3, (i) yếu tố đầu vào như

w

điều kiện cơ sở hạ tầng CNTT, nguồn lực triển khai, khuôn khổ luật pháp, mục tiêu, đến (ii)

n
lo

kết quả đạt được như thông tin và dịch vụ công trực tuyến; (iii) kết cục mong muốn như tăng

ad

hiệu quả và hiệu suất quản lý nhà nước, cải cách hành chính và (iv) ảnh hưởng của nó, như

y
th

ju

giảm chi phí giao dịch, tăng trưởng kinh tế và sự tham gia của người dân.

yi

Hình 2.2: Áp dung mơ hình Quản lý dựa trên kết quả vào e-Gov

pl
Đầu vào

Trung gian

- Lao động

- Website

- Công nghệ

- Dịch vụ cơng trực

n

va

Chiến lược - Hỗ trợ chính trị

fu

- Con người

n

- Thể chế

ua

- Luật pháp

al

Mơi trường

tuyến

Q trình

ll

- Cơng nghệ

- Mục tiêu

m

- Văn phòng điện tử

oi

- Khả năng lãnh đạo

nh

- Động lực/ Nhu cầu

at
z
z
vb

Ngoại

suất quản lý; Cải

- Hoạt động
- Dịch vụ

om

cách hành chính)

- Quyết định

l.c
ai

hài lịng của người dân)

(tăng hiệu quả, hiệu

- Thơng tin

gm

(tiết kiệm thời gian; sự

Mục tiêu chính sách

Kết quả

k

- Lợi ích phi tài chính

Kết cục

jm

- Lợi ích tài chính

sinh

ht

Ảnh hưởng

- Giao dịch

an
Lu
n

va

Nguồn: Heeks (2006, tr.13)

cải thiện việc thực hiện mà mục tiêu hướng đến là đạt được quản trị tốt.

ey

yếu tố tác động đến việc triển khai e-Gov tại Quảng Ngãi, từ đó khuyến nghị chính sách để

t
re

Tóm lại, bài nghiên cứu này sử dụng lý thuyết về quản lý dựa trên kết quả để đánh giá các


-8-

2.5.

Tổng quan đánh giá việc thực hiện chính phủ điện tử

t
to

Có nhiều nghiên cứu đưa ra các mơ hình và khn khổ lý thuyết để đánh giá việc áp dụng

ng

chính phủ điện tử. Ở góc độ tổ chức, Heeks (2003) cho rằng các yếu tố tác động đến việc

hi
ep

triển khai e-Gov bao gồm chiến lược, quản lý, thiết kế, năng lực và công nghệ. Gichoya

do

(2005) cũng đề xuất khuôn khổ đánh giá các yếu tố tác động đến việc thực hiện các dự án e-

w

Gov ở các nước đang phát triển. Các yếu tố được phân loại (i) các biến đầu vào bảo đảm cho

n

lo

sự thành công là động lực và giám sát, hoặc các yếu tố dẫn đến thất bại, gồm rào cản và hạn

ad

chế. Các biến đầu ra là lợi ích của tổ chức và cơng nghệ. Từ việc phân loại và đánh giá các

y
th

yếu tố để từ đó khuyến nghị khắc phục và giảm thiểu ảnh hưởng của các yếu tố dẫn đến thất

ju
yi

bại.

pl

al

Tổ chức Hợp tác phát triển kinh tế (OECD), từ quan điểm quản lý dựa trên kết quả, mà trọng

n

ua

tâm là đánh giá việc thực hiện, cũng đề xuất khung đánh giá chiến lược triển khai e-Gov

va

trong báo cáo “Trọng tâm chính phủ điện tử” (The e-Government Imperative). Khuyến nghị

n

này đưa ra các tiêu chí đánh giá có xem xét đến bối cảnh xã hội, kinh tế và chính trị thay đổi,

ll

fu

để đạt được mục tiêu chính sách.

oi

m
Khuyến nghị này (OECD, 2003) tập trung đánh giá (i) các rào cản bên ngoài tổ chức, như

nh

at

luật pháp và quy định, công nghệ, khoảng cách số và (ii) Các yếu tố thuộc về tổ chức gồm:

z

chiến lược và kế hoạch, mục tiêu, dịch vụ, thay đổi trong tổ chức, lãnh đạo, phối hợp, hợp

z

ht

vb

tác, giám sát và đánh giá, hình thành một khn khổ tồn diện để đánh giá việc thực hiện.

jm

Trong trường hợp nghiên cứu tại Việt Nam, Khanh (2014) đề xuất khung phân tích các yếu

k

tố tác động đến việc triển khai e-Gov tại Việt Nam. Khung phân tích này tập trung vào bốn

gm

nhóm yếu tố tác động đến việc sử dụng e-Gov gồm: (i) Yếu tố bên trong tổ chức, (ii) yếu tố

l.c
ai

về môi trường, (iii) yếu tố về công nghệ và (iv) yếu tố về lan toả của sự đổi mới. Nghiên cứu

om

này (Khanh, 2014) là một khn khổ phân tích mối quan hệ giữa các bên liên quan trong

Các yếu tố đánh giá việc thực hiện chính phủ điện tử

tỷ lệ sử dụng máy tính, thiết bị thơng tin liên lạc và kết nối internet.

ey

tầng CNTT, ứng dụng CNTT và khả năng kết nối, chia sẻ dữ liệu; và hạ tầng phía cầu như

t
re

Yếu tố cơng nghệ đảm bảo điều kiện hạ tầng để triển khai e-Gov. Ở phía cung như cơ sở hạ

n

2.6.1. Yếu tố cơng nghệ

va

2.6.

an
Lu

chính phủ điện tử (G2C, G2B, G2G).

-9-

Yếu tố công nghệ rất quan trọng để triển khai e-Gov (Khanh, 2014). Trong đó, cơ sở hạ tầng

t
to

đảm bảo cho việc kết nối để chia sẻ thông tin và truy cập đến các ứng dụng e-Gov. Các khía

ng

cạnh cơ sở hạ tầng vẫn là những thách thức chính cho chính phủ điện tử (Ndou, 2004;

hi
ep

Ebrahim và Irani, 2005). Cơ sở hạ tầng không đáng tin cậy, không đáp ứng nhu cầu sử dụng

do

sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả triển khai chính phủ điện tử (Ebrahim và Irani, 2005).

w

2.6.2. Yếu tố môi trường

n

lo

ad

2.6.2.1. Khuôn khổ luật pháp.

y
th

Như bất kỳ hoạt động nào của các cơ quan công quyền cũng địi hỏi chính sách và khn

ju

khổ luật pháp để thực thi. E-Gov cần có nguyên tắc và các chức năng địi hỏi một loạt các

yi

quy định mới, các chính sách, luật pháp để giải quyết cơ sở pháp lý cho các giao dịch điện

pl

ua

al

tử bao gồm chữ ký điện tử, lưu trữ điện tử, tự do thông tin, bảo vệ thơng tin cá nhân, an tồn,
anh ninh thơng tin (Lam, 2005).

n
n

va

2.6.2.2. Hợp tác và phối hợp

ll

fu

Phối hợp trong nội bộ giữa các cơ quan và hợp tác công tư là yếu tố quan trọng trong quá

oi

m

trình triển khai e-Gov (OECD, 2003). Hợp tác công tư là cần thiết để cung cấp các nguồn

nh

lực, kỹ năng và khả năng mà các chính phủ cịn thiếu nhằm chia sẻ kiến thức cũng như hợp

at

tác để giải quyết các vấn đề liên ngành trong một mơi trường thay đổi nhanh chóng mà vì

z

z

vậy, hình thành mơ hình liên kết cai quản bằng mạng lưới và hợp tác giữa các bên liên quan

2.6.2.3. Bối cảnh công dân

k

jm

ht

vb

để khai thác lợi thế của e-Gov.

gm

Bối cảnh cơng dân nhìn nhận ở góc độ khoảng cách số, là sự bất bình đẳng trong việc tiếp

l.c
ai

cận và sử dụng CNTT-TT (Loosen, 2002). Khoảng cách này bao gồm sự mất cân bằng trong

om

việc tiếp cận với cơ sở hạ tầng Internet, thông tin và kiến thức. Một hệ thống e-Gov được
thiết lập và vận hành hoàn hảo nhưng sẽ khơng mang lại hiệu quả nếu khơng tìm cách thu

an
Lu

hẹp khoảng cách số trong cộng đồng mà nó phục vụ.

ey

t
re

lịch sử của chế độ độc tài, bất ổn chính trị và tham nhũng.

n

quan công quyền. Phần lớn công dân mất lịng tin vào chính phủ, đặc biệt ở nơi đã có một

va

Bối cảnh cơng dân cịn phản ánh niềm tin và thói quen giao dịch của người dân với các cơ


-10-

Để đảm bảo rằng công chúng và các bên liên quan sẽ hợp tác trong quá trình triển khai e-

t
to

Gov, điều quan trọng là phải xây dựng lòng tin của cơng dân vào chính phủ và thay đổi thói

ng

quen giao dịch của họ với cơ quan công quyền.

hi
ep

2.6.3. Yếu tố tổ chức

do

2.6.3.1. Chiến lược triển khai e-Gov

w

n

Một trong những thách thức chính trong q trình triển khai e-Gov là việc thiết lập chiến

lo

ad

lược phù hợp với bối cảnh của quốc gia và địa phương. Triển khai e-Gov không chỉ là việc

y
th

thay đổi cách thức cung cấp thông tin và dịch vụ cơng trực tuyến mà phải tính đến q trình

ju

tái cấu trúc cần thiết để nắm bắt những lợi ích đầy đủ mà vì vậy, cần phải được bắt nguồn từ

yi

một chiến lược rất cẩn thận và linh hoạt. Điều này địi hỏi phải tập trung vào nhiều khía cạnh

pl

ua

al

và các q trình, để thiết lập một tầm nhìn tồn diện, tập trung vào mục tiêu dài hạn.

n

Chính phủ phải có chiến lược rõ ràng để vượt qua những rào cản để thay đổi (Altameem và

va

đtg, 2006). Một phần của chiến lược là đánh giá việc thực hiện, lấy định hướng khách hàng

n
ll

fu

và định hướng dịch vụ, đáp ứng nhu cầu của người dân làm trung tâm (OECD, 2009). Điều

oi

m

này có nghĩa rằng tầm nhìn e-Gov bao hàm việc cung cấp khả năng truy cập nhiều hơn đến
thông tin cũng như cung cấp dịch vụ tốt hơn và bình đẳng hơn cho công chúng.

at

nh
2.6.3.2. Hỗ trợ của nhà quản lý cấp cao

z
z

Hỗ trợ của nhà quản lý cấp cao là một trong những yếu tố thành công quan trọng đối với

vb

jm

ht

việc áp dụng e-Gov (Sang và đtg, 2009). Quản lý cấp cao phải cam kết với sự tham gia của
mình và sẵn sàng để phân bổ các nguồn lực cần thiết cho các nỗ lực thực hiện. Qua đánh giá

k

gm

các trường hợp triển khai e-Gov của OECD (2011; 2013) cho thấy một mức độ hỗ trợ cao

om

2.6.3.3. Năng lực lãnh đạo

l.c
ai

của người đứng đầu có vai trị quan trọng trong việc triển khai thành công e-Gov.

an
Lu

Năng lực lãnh đạo là một trong những yếu tố cốt lõi cho sự thành cơng của sáng kiến chính
phủ điện tử (Altameem và đtg, 2006). Người lãnh đạo phải nhận thức rõ các hạn chế của e-

ey

mặt, phải vượt qua để đạt được tầm nhìn và sứ mạng của tổ chức.

t
re

2005), vì vậy, người lãnh đạo phải giúp cho công chức nhận thức rõ về những gì phải đối

n

chuyển đổi, thách thức duy trì, thách thức sáng tạo, hay thách thức khủng hoảng (Williams,

va

Gov là gì, những thách thức phải đối mặt trong quá trình thực hiện có thể là thách thức

-11-

Lãnh đạo là một trong những động lực chính thúc đẩy quá trình đổi mới và sáng tạo, đặc biệt

t
to

đối với sáng kiến e-Gov. Chính phủ điện tử là một q trình phức tạp, cùng với chi phí cao,

ng

rủi ro và nhiều thách thức, và nhìn chung, khu vực cơng ln có tâm lý chống lại sự thay

hi
ep

đổi. Người lãnh đạo phải có khả năng hiểu được những chi phí thực tế và lợi ích của dự án,

do

để động viên, tạo ảnh hưởng và cả hỗ trợ cho quá trình chuyển đổi.

w

2.6.3.4. Ngân sách

n

lo

ad

Xây dựng e-Gov là cả một quá trình chuyển đổi khó khăn và lâu dài, do đó, nguồn lực tài

y
th

chính là điều kiện thiết yếu cho quá trình chuyển đổi (OECD, 2003). Nguồn lực này khơng

ju

chỉ sử dụng để đầu tư ban đầu mà còn phải được cung cấp liên tục để duy trì trong suốt thời

yi

gian hoạt động sau đầu tư.

pl
ua

al

Các dự án e-Gov không chỉ có chi phí đầu tư xây dựng trong thời gian đầu mà phải được bổ

n

sung, duy trì hoạt động liên tục để cập nhật thơng tin, duy trì vận hành hệ thống và cung cấp

ll

fu

suốt quá trình sử dụng.

n

va

dịch vụ cho người sử dụng. Do đó, nguồn lực tài chính phải có sự đảm bảo liên tục trong

oi

m
at

nh
z
z
k

jm

ht

vb
om

l.c

ai

gm
an
Lu
n

va

ey

t
re


-12-

CHƯƠNG 3: KHUNG PHÂN TÍCH VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

t
to

Chương 3 trình bày phương pháp nghiên cứu bao gồm đề xuất khn khổ phân tích, giải

ng
hi

thích việc lựa chọn khn khổ đề xuất, thiết kế khảo sát và thu thập dữ liệu để phân tích kết

ep

quả tại Chương 4.

do

3.1.

Đề xuất khung phân tích

w
n

lo

Xuất phát từ cơ sở lý thuyết đề cập ở Chương 2, nghiên cứu này, đề xuất sử dụng khuyến

ad

nghị của OECD (2003) kết hợp với nghiên cứu trường hợp tại Việt Nam của Khanh (2014)

y
th

như trình bày tại tại Hình 3.1 dưới đây.

ju
yi

Hình 3.1: Đề xuất khung phân tích

pl
TỔ CHỨC

MƠI TRƯỜNG

Chiến lược

Luật pháp

n

va

Hạ tầng phía cung

n

ua

al

CƠNG NGHỆ

fu

Hỗ trợ của nhà quản lý

Kết nối

Năng lực lãnh đạo

Hạ tầng phía cầu

Ngân sách

Phối hợp giữa các CQ

ll

Ứng dụng

oi

m
at

nh

Hợp tác cơng tư

z

Bối cảnh cơng dân

z
k

jm

ht

vb
an
Lu

GIÁM SÁT, ĐÁNH GIÁ

om

l.c
ai

gm

TRIỂN KHAI CHÍNH PHỦ ĐIỆN TỬ

n

va

Nguồn: Phát triển từ OECD (2003) và Khanh (2014).

các yếu tố cụ thể có sự thống nhất về ý nghĩa và sự tác động của nó đến q trình triển khai
e-Gov.

ey

khác nhau mà các nghiên cứu có thể phân loại hoặc nhóm các yếu tố lại với nhau. Tuy nhiên,

t

re

Như chỉ ra ở Mục 2.5, khuôn khổ đánh giá triển khai e-Gov, tuỳ vào góc nhìn và mục tiêu


-13-

Với OECD (2003), các yếu tố bên ngoài tổ chức tương tự như yếu tố môi trường kết hợp với

t
to

yếu tố công nghệ theo đề xuất của Khanh (2014), các yếu tố bên trong tổ chức theo khuyến

ng

nghị của OECD (2003) có tính khái qt cao hơn ở góc độ phân tích chiến lược, quản lý và

hi
ep

lãnh đạo, trong khi Khanh (2014) chú trọng nhiều hơn đến yếu tố lãnh đạo và quản lý.

do

Trong nghiên cứu này, với mục tiêu đánh giá các yếu tố tác động đến việc triển khai e-Gov

w

tại Quảng Ngãi nhìn từ phía cung, đồng thời hướng đến khuyến nghị giải pháp cải thiện việc

n
lo

triển khai theo từng nội dung, cũng như đối tượng muốn hướng đến, tác giả đề xuất phân

ad

loại các yếu tố vào 3 nhóm: (i) Cơng nghệ, (ii) tổ chức và (iii) mơi trường mà khơng sử dụng

y
th

ju

nhóm yếu tố lan toả của sự đổi mới như đề xuất của Khanh (2014) vì nhóm yếu tố này đánh

yi

giá phía cầu nên khơng phù hợp với phạm vi nghiên cứu.

pl

Phương pháp nghiên cứu

ua

al

3.2.

n

Đề tài sử dụng phương pháp phân tích định tính. Đầu tiên là thu thập số liệu thứ cấp để phân

va

tích bối cảnh triển khai e-Gov và đánh giá các yếu tố cơng nghệ, sau đó tiến hành khảo sát

n

ll

fu

để thu thập số liệu thứ cấp dùng cho đánh giá các yếu tố tổ chức và mơi trường. Từ kết quả

chính sách.

at

nh

3.2.1. Dữ liệu thứ cấp

oi

m

phân tích để đưa ra bằng chứng và hỗ trợ cho các lập luận, từ đó kết luận và khuyến nghị

z
z

Dữ liệu thứ cấp thu thập từ thực tế triển khai e-Gov tại Quảng Ngãi dùng để đánh giá yếu tố

vb

jm

ht

kỹ thuật và môi trường. Dữ liệu này bao gồm khuôn khổ luật pháp; ngân sách; điều kiện cơ
sở hạ tầng và trình độ của nhân viên. Các yếu tố này được đánh giá dựa trên kết quả phân

k

om

3.2.2. Dữ liệu sơ cấp

l.c
ai

của Việt Nam và Quảng Ngãi (ICT index) (xem Phụ lục 3, 4).

gm

tích số liệu báo cáo hoạt động định kỳ, báo cáo xếp hạng chỉ số sẵn sàng ứng dụng CNTT

an
Lu

Dữ liệu sơ cấp dùng để đánh giá các yếu tố trong nhóm tổ chức và môi trường. Các yếu tố

thuộc về tổ chức của các cơ quan nhà nước như chiến lược, hỗ trợ của nhà quản lý cấp cao,

ey

3.1.

t
re

Các yếu tố và nguồn dữ liệu tham chiếu dùng cho đánh giá việc triển khai như chỉ ra ở Bảng

n

cảnh công dân.

va

năng lực lãnh đạo. Nhóm yếu tố mơi trường gồm hiệu quả phối hợp, hợp tác công tư và bối