Phân tích hình tượng người anh hùng Nguyễn Huệ.

Bi vn hay lp 9

Văn học trung đại Việt Nam

đề Bài
Phân tích hình tợng ngời anh hùng Nguyễn Huệ.
Bài làm
Truyện vua Quang Trung đại phá quân Thanh, ngày nay, hẳn chẳng mấy ai
còn biết. Ngời dân Việt từ lâu đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà
Hồi, Khơng Thợng, Đống Đa... Phải đâu ai cũng tỏ tờng rằng những hiểu biết lâu
nay về sự kiện đại phá quân Thanh chính ra lại đợc chứa đựng nhiều nhất trong
một tác phẩm vẫn đợc coi là tiểu thuyết - cuốn sách mang tên Hoàng Lê nhất
thống chí của dòng họ Ngô Thì ở làng Tả Thanh Oai. Quả thế, nếu muốn đ ợc hít
thở lại bầu không khí của những tháng ngày chiến thắng t ng bừng đó cùng những
t cách và diện mạo của ngời anh hùng Nguyễn Huệ thì không gì hơn là cùng đọc lại
Hồi thứ mời bốn trong thiên tiểu thuyết lịch sử của văn phái họ Ngô.
Quang Trung - một con ngời trí dũng vẹn toàn, xứng đáng là hiện thân cho
chiến thắng - đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà đ ợc giới thiệu trái ngợc hẳn với sự hồ đồ của Tôn Sĩ Nghị, Lê
Chiêu Thống. Ngay khi nghe tin cấp báo của Văn Tuyết, Quang Trung giận lắm
liền họp các tớng sĩ, định thân chinh cầm quân đi ngay. Mất hết đất từ quan ải
đến Thăng Long nhng Quang Trung không tỏ ra nao núng chút nào, đó chính là
tính quyết đoán trớc biến cố lớn của ngời cầm quân đại tài.
Không những thế Quang Trung còn là một ngời mu lợc trong việc nhận định
tình hình qua những lời khi ông nêu bật chính nghĩa của ta là phia nghĩa của địch,
đất nào sao ấy, ngời phơng Bắc bụng dạ ắt khác, trong lịch sử chúng đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà từng gây
nhiều tội ác với dân ta, nhân dân ta đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà có truyền thống chống giặc ngoại xâm
giành độc lập từ đời Trng nữ vơng đến Lê Thái Tổ... Ta nh nhận ra bên dới lời dụ
quân lính trớc khi lên đờng cái hồn phách thiêng liêng của một Nam Quốc sơn hà,
cái giọng khích lệ nghiêm nghị của một Hịch t ớng sĩ và nhất là cái âm hởng dõng
dạc, chứa đầy căng một niềm bất khuất, tự hào của Bình Ngô đại cáo chắc chắn
phải là một trí tuệ, một tâm hồn cao rộng lắm mới có thể bao gồm và chung đúc đ ợc chừng ấy tinh hoa trong một bài nói làm lay động lòng ng ời.

Ngời đọc Hồi thứ mời bốn càng không thể quên đợc tầm nhìn xa chiến lợc của
Quang Trung. Ngay khi giặc còn đang đóng quân ở Thăng Long, gần hết Bắc Hà
còn nằm trong tay chúng, vậy mà Quang Trung tự tin nói rằng ph ơng lợc tiến
đánh đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà có tính sẵn, chẳng qua m ời ngày, có thể đuổi đợc ngời Thanh. Cha thực
sự ra quân mà đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà sắp sẵn ph ơng lợc để chiến thắng gọn gàng, nhanh chóng, con
ngời ấy đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà sím tÝnh tr íc níc cê cđa mêi ngµy. Nhng lo liệu đến cả chuyện sau khi
giặc đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà thua rồi thì cử ng ời khéo lời lẽ để dẹp việc binh đao, chờ cho tới khi nớc
giàu dân mạnh, con ngời ấy còn tính xong xuôi nớc cờ của cả mời năm tới trong hoà
bình ngay khi đang ngồi trên lng ngựa.
Với những tớng lĩnh cùng quê và thân cận đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà lâu năm nh Ngô Văn Sở, Quang
Trung quở trách nghiêm khắc, quyết không để cho quân pháp bị lơi lỏng. Nh ng với
những danh tớng Bắc Hà mới đi theo cờ nghĩa nh Ngô Thì Nhậm, Quang Trung lại
yên ủi, vỗ về, không tiếc lời đánh giá cao, không để lỡ dịp bày tỏ niềm tin cậy.
Chính bởi mu lợc trong kết đoán bề tôi nên trớc khi thu phục hoàn toàn đất nớc,
Quang Trung đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà thu phục hoàn toàn đ ợc lòng ngêi. Vµ trong khi bän cíp níc vµ


Bi vn hay lp 9

Văn học trung đại Việt Nam

bán nớc cứ đờ đẫn, r à từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà rời ra trong kiêu căng và trễ nải thì ng ời anh hùng áo vải
Tây Sơn lại kịp khẩn trơng làm đợc một núi việc khổng lồ. Hẳn chẳng phải là sự
tình cờ khi tác giả đa ra hàng loạt mốc thời gian nối tiếp nhau, dồn dập: Ngày 24
tháng 11, Văn Tuyết đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà vào đến Phú Xuân; trong vòng đúng một tháng Quang
Trung đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà quyết định xong ph ơng lợc, chuẩn bị quân lính lo liệu công việc ở Phú
Xuân, làm lễ lên ngôi vua và ngày 25 tháng Chạp năm Mậu Thân (tháng 1/1798)
đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà đốc xuất đại quân cả thuỷ lẫn bộ cùng ra đi; 29 tháng chạp đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà đến Nghệ An.
Tại đây «ng kÐn lÝnh, cø ba suÊt ®inh lÊy mét ng ời, sau đó mở cuộc duyệt binh lớn
và quân mới tuyển đặt làm trung quân, quân Thuận Quảng đặt ở bốn cánh: tiền,

hậu, tả, hữu. Ba mơi tháng Chạp ông mở tiệc khao quân cúng tết tr ớc và hẹn
riêng với các tớng mồng 7 Tết sẽ vào Thăng Long. Ngay tối 30 Tết lập tức lên đ ờng.
Chỉ có năm ngày mà đi chừng ấy đờng đất, làm chừng ấy công việc, không phải là
một bậc kì tài trong việc dùng binh thì không thể nào làm nổi!
Nhng hình tợng đẹp nhất trong toàn bài có lẽ là hình t ợng ngời anh hùng
Quang Trung trong chiến trận.
Trong lịch sử chế độ phong kiến Việt Nam, nhiều ông vua anh hùng từng thân
chính cầm quân. Song nắm quyền tổng chỉ huy quyết toán từ ph ơng lợc đến việc tự
mình đốc suất một chiến dịch trực tiếp đó với một mũi tên tiến công xông pha tên
đạn thực sự th× chØ cã Quang Trung. Håi thø mêi bèn - Hoàng Lê nhất thống chí
đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà ghi lại đ ợc hình ảnh đẹp tuyệt vời đó của ông: Vua Quang Trung lại truyền lấy
sáu chục tấm ván... dàn thành trận chữ nhất. Trong đội ngũ quân lính hùng
mạnh, chỉnh tề ấy, ông cỡi voi đi đốc thúc. Trong ánh sáng tờ mờ của ban mai và
khói toả mù trời, cách gang tấc không thấy gì, quang cảnh những ng ời lính khiêng
ván vừa xông lên, rồi khi trận giáp lá cà họ quẳng ván xuống đất, cầm dao ngắn
chém bừa, Quang Trung vẫn lẫm liệt trên lng voi đốc thúc... quả là một hình tợng
chiến trận hào hùng.
Trái ngợc với quân đội xộc xệch, trễ nải, nhát gan của Tôn Sĩ Nghị, quân Nam
dới tài điều hành của Quang Trung là một đội quân thần T ớng ở trên trời xuống,
quân chui dới đất lên, làm thành nỗi kinh hoàng cho quân đối ph ơng. Đội quân
của Quang Trung là đội quân phải đi đờng xa đến, thế mà ngay lần đụng độ đầu
tiên ở sông Gián, nghĩa binh trấn thủ đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà tan vỡ chạy tr ớc. Đến sông Thanh
Quyết, quân do thám nhà Thanh mới thấy bóng từ đằng xa cũng đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà chạy nốt. Và
cứ nh vậy Hà Hồi, Yên Duyên... cho đến Thăng Long, quân Thanh cứ cắm đầu mà
chạy, giày xéo lên nhau mà chết, tớng thắt cổ chết, voi dẫm chết, đứt cầu phao ngà từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà
xuống nớc chết... Qua khỏi Nam Quan rồi nhng nghe đồn quân Tây Sơn đuổi theo,
già trẻ trai gái dắt díu nhau chạy trốn suốt vài trăm dặm lặng ngắt không còn
bóng ngời.
Chỉ huy một chiến dịch lớn, quan trọng lại gấp gáp nh thế nhng Quang Trung
vÉn tØnh t¸o, ung dung, oai phong lÉm liƯt, đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà vào Thăng Long tr ớc hai ngày so với

dự định đó là mồng 5 tháng Giêng năm Kỉ Dậu. Có sách còn ghi chép hôm ấy tấm
áo bào đỏ của ông xạm đen khói súng. Quang Trung đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà trở thành hình t ợng đẹp về
ngời anh hùng trong văn học cổ Việt Nam.
Hoàng Lê nhất thống chí là tác phẩm thuộc loại tiểu thuyết ch ¬ng håi nhng
®Ëm tÝnh chÊt ghi chÐp sù viƯc. ChÝnh nhờ tính chất ghi chép, kí sự này mà tác
phẩm đ Ã từng thân thiết và tự hào với những cái tên Hà ghi lại đ ợc những sự kiện thực, những con ngời thực trong thời gian biến
động lớn của lịch sử. Do vậy về mặt lịch sử, Hoàng Lê nhất thống chí và Hồi thứ


Bi vn hay lp 9

Văn học trung đại Việt Nam

mời bèn lµ mét tµi liƯu rÊt q vỊ mét sù kiện hào hùng của dân tộc; về mặt văn
học đây là một tác phẩm có giá trị cao về nghệ thuật, đặc biệt về nghệ thuật khắc
hoạ hình tợng ngời anh hùng áo vải Nguyễn Huệ.