Vẻ đẹp của tình đồng chí trong bài Đồng Chí của Chính Hữu.

văn học hiện đại việt nam

Bi vn hay lp 9

đề bài
Vẻ đẹp của tình đồng chí trong bài Đồng Chí của Chính Hữu.
Bài làm
Chính Hữu là một nhà thơ quân đội trởng thành trong hai cuộc kháng chiến chống
thực dân Pháp và chống đế quốc Mĩ của dân tộc. Thơ của ông có bề dày về thời gian, tầm
cao về cảm xúc, giàu chất hiện thực và vẻ đẹp về ngời lính cách mạng đợc tái hiện từ đời
sống bộn bề những khó khăn gian khổ của cuộc chiến tranh. Chính Hữu viết không nhiều
nhng những tác phẩm của ông đều mang hơi thở của thời đại trong đó có bài thơ Đồng
Chí ra đời vào cuối năm 1947, đầu 1948, trong những ngày đầu của cuộc kháng chiến
chống thực dân Pháp trong những ngày đầu khó khăn gian khổ của dân tộc. Bài thơ tiêu
biểu nhất về đề tài ngời lính cách mạng. Hình ảnh anh bộ đội cụ Hồ với những vẻ đẹp
giản dị, sơ khai nhng có một đời sống tâm hồn, mục đích lý tởng cao đẹp.
Suốt bài thơ có hai hình ảnh sóng đôi xuyên suốt: Tôi và anh làm nên một cặp đồng
chí. Cặp đồng chí ấy có chung những xuất phát điểm:
Quê hơng anh nớc mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá
Họ có chung những hoàn cảnh xuất thân từ những vùng quê nghèo khổ, vất vả lam
lũ, từ những con ngời xa lạ họ trở thành quen nhau, ngời lính trong bài thơ thực sự là
những ngời dân lao ®éng chung mét giai cÊp, mét mơc ®Ých, mét ngun vọng, một nhiệm
vụ cao cả chiến đấu vì độc lập tự do của Tổ quốc.
Trong những hoàn cảnh cụ thể của cuộc chiến tranh khắc nghiệt, gian khổ, ngời lính
đà xích lại gần nhau hơn. Không hẹn mà gặp gỡ ở chiến tr xích lại gần nhau hơn. Không hẹn mà gặp gỡ ở chiến trờng:
Súng bên súng đầu sát bên đầu
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ
Đồng chí!
Những ngời lính còn có chung cả những suy nghĩ, việc làm, hành động. Chung một vị
trí chiến hào, giữ gìn và bảo vệ biên cơng của Tổ quốc, chung những lời tâm sự sẻ chia,

chịu đựng sự gắn bó chan hoµ víi nhau, vui bn síng khỉ cã nhau. Tõ trong cuộc đấu
tranh gian khổ ấy họ trở thành những đôi bạn đồng cảnh tơng giao, tri kỉ.
Câu thơ hai chữ Đồng chí! cấu trúc đặc biệt nh một nhịp điệu bắc cầu khép lại những
điểm chung, những cơ sở xuất phát từ tình đồng chí và mở ra những biểu hiện cao đẹp của
họ. Hai chữ Đồng chí rút ngắn đến tối đa khổ độ của câu thơ nh một dấu nhấn, một dấu
son trong bản nhạc. Đây chính là biểu hiện cao độ của tình ngời, cao hơn tình ngời là tình
giai cấp - tình bạn và thiêng liêng cao cả hơn tình bạn là tình đồng chí. Có chung một mục
đích và lý tởng cao đẹp. Ngời lính còn phải cảm hiểu lẫn nhau cả trong đời sống riêng t sâu
thẳm, hoàn cảnh cá nhân của mỗi con ngời, đó là sự ra đi làm nhiệm vụ thiêng liêng mà Tổ
quốc giao cho họ. Tất cả những ngời lính sinh ra và lớn lên từ một miền quê, đều gắn bó với
những kỉ niệm êm đềm đẹp đẽ. Giờ đây họ phải gửi lại hậu phơng tất cả:
Ruộng nơng anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không mặc kƯ giã lung lay
GiÕng níc gèc ®a nhí ngêi ra lính
Hình ảnh giếng nớc, gốc đa, ruộng nơng, gian nhà là những kỉ niệm vui buồn, những
giá trị vật chất và tinh thần, những lời ớc hẹn, những bóng dáng thân thơng của quê hơng mà ngời lính gửi lại để ra đi.
Hai chữ mặc kệ đà xích lại gần nhau hơn. Không hẹn mà gặp gỡ ở chiến tr nói lên tất cả quyết tâm của ng ời lính gửi lại hậu phơng với một
niềm tin vững vàng đinh ninh với ngời ở lại. Hình ảnh giếng nớc gốc đa là ẩn dụ tình cảm
những ngời thân yêu nhất mà ngời lính gửi gắm và có đợc ở quê hơng, tình cảm của họ
chân thành giản dị nh hạt lúa củ khoai và cảm hiểu nhau cả trong quá khứ và hiện tại. ở


văn học hiện đại việt nam

Bi vn hay lp 9
chiến trờng, tôi với anh trở thành một cặp đồng chí xích lại gần nhau hơn.
Tôi với anh biết từng cơn ớn lạnh
Rét run ngời vầng trán ớt mồ hôi
áo anh rách vai quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cời buốt giá

Chân không giày...
Câu thơ ngắn lại một nhịp với những cặp sóng đôi, hình ảnh đối chứng những đồng
chí, đồng đội cùng chịu, cùng chia, cùng nếm trải thấm thía những khó khăn thử thách,
cùng sóng bớc trên con đờng chiến đấu.
Những câu thơ trên còn cho ta thấy cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân
dân ta trong những ngày đầu còn vô cùng khó khăn, thiếu thốn, gian khổ mọi bề, đòi hỏi
ở ngời lính có một quyết tâm rất cao để vợt qua, càng trong khó khăn gian khổ, ngời lính
càng lạc quan tin tởng, càng đoàn kết chặt chẽ và gắn bó với nhau hơn bao giờ hết. Hình
ảnh chung đúc và là kết quả của tất cả những biểu hiện, suy nghĩ, hành động, việc làm
thiết thực và cụ thể đợc gói trọn trong một câu thơ, một hình ảnh hiện hữu, bình dị nhng
vô cùng thiêng liêng đó là:
Thơng nhau tay nắm lấy bàn tay
Hơn mọi lời nói, đây chính là sức mạnh, là hơi ấm, là tình đoàn kết nhất trí, là sự vợt
lên và chiến thắng, hai ngời đồng chí ấy chan hoà vào nhau, lẫn vào trong nhau trên con
đờng và nhiệm vụ vinh quang mà nhân dân giao phó. Cũng trong những năm đầu của
cuộc kháng chiến chống Pháp, chúng ta đà xích lại gần nhau hơn. Không hẹn mà gặp gỡ ở chiến tr bắt gặp rất nhiều những hình ảnh, những bài
thơ viết về ngời lính nh Tố Hữu với bài thơ Cá nớc, Minh Huệ với Đêm nay Bác không
ngủ, Hồng Nguyên với bài Nhớ... tất cả đều ngợi ca vẻ đẹp kì diệu của ngời lính cách
mạng giản dị, chân phơng rất đỗi hiện thực nhng vô cùng cao đẹp. Chúng ta không thể
quên đợc những câu thơ của Hồng Nguyên:
Lũ chúng tôi bọn ngời tứ xứ
Gặp nhau hồi cha biết chữ
Quen nhau từ thuở một, hai
Súng bắn cha quen, quân sự mời bài
Lột sắt đờng tàu mài thêm dao kiếm
áo vải chân không đi tìm giặc đánh
Chiến hào là nơi giáp mặt với kẻ thù, sự sống và cái chết xảy ra trong gang tấc. Đây
chính là nơi thử thách cao nhất của tình ®ång chÝ sèng chÕt cã nhau, chiÕn trêng kh¾c
nghiƯt Êy còn có thêm những cái gian khổ khó khăn của thời tiết, khí hậu:
Đêm nay rừng hoang sơng muối

Bên cạnh súng đạn, bom mìn ác liệt còn có cái buốt giá tái tê của s ơng ngàn gió núi,
đêm hôm khuya khoắt mịt mùng. Ngần ấy những khó khăn không thể làm lay chuyển đợc ý chí và quyết tâm của ngời lính. Họ đà xích lại gần nhau hơn. Không hẹn mà gặp gỡ ở chiến tr:
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Chỉ một cụm từ bốn tiếng Đứng cạnh bên nhau đà xích lại gần nhau hơn. Không hẹn mà gặp gỡ ở chiến tr làm cho câu thơ và hiện thực
thời gian, không gian trở nên ấm áp, vui vẻ, làm nên t thế sẵn sàng tự chủ, đẩy lùi những
khó khăn thử thách. Sự bình thản an nhiên của ngời lính. T thế chủ động tấn công của
họ đợc khẳng định trong cụm từ chờ giặc tíi” bÊt chÊp mäi sù nghiƯt ng · xÝch l¹i gần nhau hơn. Không hẹn mà gặp gỡ ở chiến tr gian khổ đời
thờng.
Hình ảnh đầu súng trăng treo hiện về lung linh, l à xích lại gần nhau hơn. Không hẹn mà gặp gỡ ở chiến trng mạn giữa hiện thực. Súng
và trăng là hai chi tiết tạo hình độc đáo vừa hiện thực vừa l à xích lại gần nhau hơn. Không hẹn mà gặp gỡ ở chiến trng mạn, tiêu biểu cho một
phát hiện mới lạ, độc đáo của Chính Hữu. Câu thơ còn là bút pháp đối lập, triệt để cụ
thể. Súng và trăng, chiến tranh và hoà bình, chiến sĩ và thi sĩ, hiện thực và l à xích lại gần nhau hơn. Không hẹn mà gặp gỡ ở chiến trng mạn.
Phải nói đây là những phút kì diệu, sự thăng hoa cao độ của tâm hồn tình cảm, Chính
Hữu mới có đợc những hình ảnh thơ đẹp nhất của chiến trờng và trở thành cao trào của
tình cảm, mạch nguồn của cảm xúc và nhan đề của tập thơ.
Cả bài thơ 20 câu nhng phải đến 19 câu là tập trung phản ánh hiện thùc cuéc sèng


văn học hiện đại việt nam

Bi vn hay lp 9
chiến tranh và vẻ đẹp của ngời lính, của tình đồng chÝ, ®ång ®éi, trong cuéc chiÕn tranh
Êy, chØ duy nhÊt một câu thơ cuối cùng là đan xen hình ảnh l à xích lại gần nhau hơn. Không hẹn mà gặp gỡ ở chiến trng mạn nh ng chỉ một hình
ảnh ấy thôi đủ cho bài thơ cất cánh bay cao vµ bay xa vµo hiƯn thùc sèng m · xích lại gần nhau hơn. Không hẹn mà gặp gỡ ở chiến tri với lịch sử
và thời gian. Neo đậu trong kí ức và tâm hồn mỗi ngời Việt Nam trong nền văn học dân
tộc thời hiện đại.
Bài thơ với một bút pháp đặc trng, điển hình, đó là hiện thực nhng không bị khô cứng
cũng không bị sa vào ớc lệ hào hoa với tất cả những cảm xúc của ngời trong cuộc, Chính
Hữu đà xích lại gần nhau hơn. Không hẹn mà gặp gỡ ở chiến tr tái hiện đợc những hình ảnh thơ chân tình giản dị, hàm súc lắng đọng nhng vẫn
kiêu sa. Đồng chí mà xích lại gần nhau hơn. Không hẹn mà gặp gỡ ở chiến tri mà xích lại gần nhau hơn. Không hẹn mà gặp gỡ ở chiến tri là một nguồn cảm xúc thiêng liêng cao quý nhất của con ng ời, là sự kết tinh và thăng hoa cao độ của tình ngời, tình bạn tri kỉ, tri âm và đây cũng là

nguồn cảm hứng cho những ngời cầm bút, khởi nguồn cảm xúc cho thơ ca.