Sử dụng infographic trong dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh môn hóa học thpt

Sở giáo dục và đào tạo nghệ an
TRƯờNG thpt diễn châu 2

SáNG KIếN KINH NGHIệM
TÊN Đề TàI: Sử DụNG INFOGRAPHIC TRONG
DạY HọC THEO ĐịNH HƯớNG PHáT TRIểN
NĂNG LựC HọC SINH MÔN HóA HọC THPT
Lĩnh VựC: HóA HọC

Họ và tên tác giả: Lê Văn Hoàng
Tổ chuyên môn: Khoa học Tự nhiên
Số điện thoại:
0982470940

Nghệ An, năm 2022
0


.............................................................................. 3
.......................................................................................... 4
I. LÍ DO C

..................................................................................... 4
NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U .............................................. 4

III. M C TIÊU VÀ NHI M V NGHIÊN C U ............................................. 4
U ................................................................ 5
V. TÍNH M I VÀ NH

TÀI ................................. 5
............................................................. 5

PH N II: N I DUNG NGHIÊN C U ................................................................. 6
LÝ LU N ............................................................................................. 6
1.1. D y h c và phát tri n ph m ch

c .................................................. 6

1.2. ng d ng CNTT, khai thác và s d ng h c li u s trong d y h c và giáo
d c HS THPT mơn Hóa h c................................................................................ 7
1.3. Gi i thi u v infographic.............................................................................. 9
TH C TI N ..................................................................................... 10
m b mơn Hóa h c ......................................................................... 10
v t ch t c

ng .................................................................... 11
....................................................................................... 11

2.4. Th c tr ng h c sinh .................................................................................... 12
III. THI T K INFOGRAPHIC ...................................................................... 12
3.1.

yêu

khi

infographic ..................................................... 12

3.2. Quy trình thi t k infographic .................................................................... 13
3.3. S d ng các ph n m m thi t k infographic .............................................. 14
3.4. M t s

t k ............................................ 20

IV. S D NG INFOGRAPHIC TRONG D Y H C HÓA H C THEO
NH
NG PHÁT TRI N PH M CH
C HS............ 20
4.1. Yêu c u khi s d ng infographic trong d y h c Hóa h c .......................... 20
4.2. Các bi n pháp s d ng infographic trong d y h c Hóa h c ....................... 21
V. TH C NGHI
5.1. M

M ....................................................................... 42
c nghi m ................................................................................ 42

ng, th i gian th c nghi m .............................................................. 42
1


5.3. N

c nghi m ......................................................... 42

5.4. K t qu th c nghi m .................................................................................. 43
PH N III: K T LU N ......................................................................................... 45
I. K T LU N ...................................................................................................... 45
II. KI N NGH

XU T ............................................................................... 45

ng phát tri n c

tài ........................................................................ 45

2.2. V i các c p qu n l giáo d c ...................................................................... 46
2.3. V i giáo viên .............................................................................................. 46
2.4. V i h c sinh................................................................................................ 46
TÀI LI U THAM KH O .................................................................................... 47
PH L C ............................................................................................................... 48

2


CNTT
GDPT
GV
HS
KHTN
KTDH
NXB
PPDH
SGK
THCS
THPT

thông tin

Giáo viên
K

Sách giáo khoa

3


chúng ta

các thông tin
khác nhau
, infographic

u

ngày càng cao.

cho HS.
GDPT
PPDH và

HS
nh Covidc

CNTT

HS. Trong
TN
HS. Infographic hồn tồn có
t
HS.

phát tri

trong mơn Hóa

GV và HS,
"S d ng infographic trong d y h
c h c sinh mơn Hóa h c THPT".

ng

HS.
NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U
ng nghiên c
c t ch c d y h c và
d ng infographic trong d y h c mơn Hóa h c THPT.
- Ph m vi nghiên c

s

c THPT.

III. M C TIÊU VÀ NHI M V NGHIÊN C U
-

4


HS.
U
tài s d

u lý thuy
c nghi

V. TÍNH M I VÀ NH

TÀI

.
infographic trong
(

-

;

;

;
HS

.
các thao tác trên
, góp

HS
-

3/2022.
4/2022.

5


PH N II: N I DUNG NGHIÊN C U
I

LÝ LU N

1.1. D y h c và phát tri n ph m ch
1.1.1. Ph m ch t v

c

c

Ph m ch
c là hai thành ph
chung và là y u t n n t ng t o nên nhân cách c

n trong c u trúc nhân cách nói
i.

Ph m ch t là nh ng tính t t th hi n
, hành vi ng x c
i;
cùng v i
ct
i.
GDPT 2018

nh các ph m ch t ch y u c n hình thành và phát tri n cho HS ph thông bao g m:
, trung th c và trách nhi m.
N
c là thu
c hình thành, phát tri n nh vào các t ch t
và quá trình h c t p, rèn luy
i huy ng t ng h p các kinh
nghi
thu
ng thú, ni m tin, ý chí, ...
th c hi
t k t qu các ho t ng trong nh
u ki n c th .
GDPT 2018
nh m c tiêu hình thành và phát tri n cho HS các
cc t
lõi g m các
c chung và các
c
c hình
thành, phát tri n thông qua các môn h c và ho
ng giáo d c g m: n
c t ch
và t h c, n
c giao ti p và h p tác, n
c gi i quy t v
và sáng t o. Các
c hình thành, phát tri n ch y u thông qua m t s môn h c và
ho
ng giáo d c nh

nh: n
c ngơn ng , n
c tính tốn, n
c khoa
h c, n
c công ngh , n
c tin h c, n
c th
n
c th ch t.
Mơn Hố h c ngồi vi c góp ph n hình thành và phát tri n HS các ph m ch t
c chung theo các m
phù h p v i mơn h c, c p h
nh
t
ng th , cịn hình thành và phát tri n HS
c hố h c - m t
bi u hi
c thù c
c KHTN v i các thành ph n:
c nh n th c hoá h c: Nh n th
c các ki n th
v c ut o
ch t; các q trình hố h c; các d
ng và b
ng; m t s
ch t hoá h
n và chuy n hoá hoá h c; m t s ng d ng c a hoá h
i
s ng và s n xu t.

c tìm hi u th gi i t
thơng tin; phân tích, x lí s li u; gi i thích; d
s s v t, hi
ng trong t
i s ng.
-

c v n d ng ki n th
gi i quy t m t s v
s tình hu ng c th trong th c ti n
1.1.2. D y h

hóa h c: Quan sát, thu th p
c k t qu nghiên c u m t

c: V n d
c ki n th
trong h c t p, nghiên c u khoa h c và m t

ng phát tri n ph m ch t,

D yh
ng phát tri n ph n ch t,
t i m c tiêu phát tri n t
m ch

c

c là mơ hình d y h
ng

c c a HS thông qua cách th c t
6


ch c các ho
ng h c t
c l p, tích c c, sáng t o c a HS
d n và h tr h p lý c a GV.

i s t ch

ng

M c tiêu d y h c chú tr ng hình thành ph m ch
c; l y m c tiêu h c
làm, h
cùng chung s ng làm tr ng tâm. N i dung d y h c
c l a ch n
d a trên yêu c u c
c v ph m ch
c, chú tr
th c hành, v n d ng lí thuy t vào th c ti n. V PPDH, GV
i t ch c các ho t
ng d n HS t tìm tịi, chi
c, rèn luy
s d ng nhi u
PPDH, KTDH tích c c, chú tr ng phát tri n kh
i quy t v
, kh
giao ti

ho ch bài d
c thi t k d a vào t
ng HS.
chú tr ng kh
l c c n có. HS

a vào k t qu
n d ng ki n th
ct

i s ti n b c a HS,
c vào th c ti n, các ph m ch
n nhau...

1.2. ng d ng CNTT, khai thác và s d ng h c li u s trong d y h c và giáo
d c HS THPT mơn Hóa h c
1.2.1. H c li u s và thi t b công ngh
Thu t ng

c li u s
c li
nt
c gi i thích là t p h p các
n t ph c v d y và h c, g
nt
n t , tài
li u tham kh
n t , bài ki m tra n t , b n trình chi u, các t p âm thanh, hình
nh, video, bài gi
n t , ph n m m d y h c, thí nghi m mơ ph ng

Thi t b cơng ngh
c hi u là nh
n, máy móc, thi t b có ch c
n, x lí, truy n t i thông tin d li u ph c v ho
ng d y h c, giáo
d c, có th
n chu n b , so n th o các k ho ch, ho c khi t ch c d y
h c, giáo d c, hay khi
, t ng k t.
1.2.2. Vai trò c a CNTT, h c li u s và thi t b công ngh trong d y h c
Thi t b công ngh và h c li u s chính là thành ph n c a thành t thi t b d y
h c và h c li u nói chung, vai trị c a chúng th hi
n các thành t c a quá trình d y h c, giáo d
c tiêu, n i
dung, PPDH và
à công c
,... HS
c thách
th c ph i l a ch n thông tin phù h p cho m c tiêu h c t p trong vô vàn thông tin,
HS phát tri n ph m ch t trách nhi m,
c t ch và t
h c, gi i quy t v
và sáng t o. S
ng c a các thi t b công ngh và h c li u
s d
ns
ng v n i dung d y h c, PPDH, KTDH,
hình
th c
ng phát tri n ph m ch

c HS.
- Thi t b công ngh và h c li u s t
u ki n cho GV t ch c ho
ng d y
h c, giáo d
ng, hi u qu . Ch ng h n v i m
m t ch c k
ho ch bài d y thành m
u khơng có h c li u s hay thi t b công
ngh , GV khó có th th c hi n m t cách kh thi v
u ki n v th i gian, môi
ng, thi t b d y h
i.
7


Thi t b công ngh và h c li u s cịn góp ph n h tr , c i ti n các PPDH, giáo
d c truy n th
khi c n thi t, phù h p nh
u ki n t
nhiên, các b i c
a d ch b nh, thiên tai
n vi c d y h c.
- Thi t b công ngh và h c li u s góp ph n phát tri n h ng thú h c t
ih cb is
li u h c t p. HS phát tri n
s ng,
c khoa h c
ng yêu c u c a cu c cách m ng công ngh 4.0.
1.2.3. S d ng h c li u s và thi t b công ngh trong d y h c mơn Hóa h c THPT

c là mơn h c thu c nhóm mơn KHTN c p
c HS l a ch
ng ngh nghi p, s
cc a
b n thân. M c tiêu chung c a môn Hố h c là giúp HS hình thành, phát tri
l c hố h c
ng th i góp ph n cùng các mơn h c, ho
ng giáo d c khác hình
thành, phát tri n HS các ph m ch t ch y
c chung.
phát tri n các thành ph
c hoá h c, c n chu n b và khai thác t t
các thi t b d y h
m các h c li u s và thi t b công ngh . Vi c
l a ch n ng d ng ph n m m, thi t b cơng ngh
thi t k và trình di n h c li u
s c n ph
n các y u t
- Lo i n i dung d y h c c n ho c ph
B ng 1.1

c s d ng

d ng h c li u s .

ng l a ch n d ng h c li u s phù h p v i n i dung d y h c
Lo i n i dung d y h c

Khái ni m: Lo i n
ng tr

tính ch t khái quát các s v t, hi

D ng h c li u s
ng mang Hình nh, video, mơ ph ng

C u trúc - ch
t: Lo i n i dung này Hình
mang tính ch t mô t c u t o, c u trúc, hình thái, ph ng
ch
ch t c
ng.

ng, video, mơ

Hi
ng, q trình: Lo i n i dung này mơ t trình Video, thí nghi m o, mơ
t phát tri n, di n bi n c a s v t, hi
ph ng
Quy lu
nh lu t, h c thuy t: Lo i n i dung này B ng d li u, video, thí
mang tính ch t khái qt hóa các s v t, hi
ng, nghi m o, mơ ph ng
quy lu
ng khó, tr
ng.
ng d ng: Lo i n i dung này ng d ng các ki n th c B ng d
c t lõi vào th c t cu c s ng
video

li u, hình

nh,

- GV c n k t h
m và h n ch c a các ph n m
l a ch
c ph n m m h tr phù h p v i b i c nh
u ki n:

8


B ng 1.2. M t s ph n m m ph bi
n i dung d y h c trong môn Hóa h c
D ng h c li u s
Bài gi

nt

Thí nghi m
mô ph ng

cs d

h tr thi t k , biên t p

M t s ph n m m ph bi n
MS PowerPoint, Google Slide, Open Office, Canva

o, - Mindomo,

Video

-

T p/file hình nh
T p/file âm thanh Audacity, Viettel AI Open Platform
B ng d li u
Bài t p và câu h i
u ki n tri n khai: Vi c l a ch n ph n m
s còn ph thu c vào
c CNTT c

thi t k , biên t p h c li u
u ki
v t ch t c a

1.3. Gi i thi u v infographic
1.3.1. Khái ni m v infographic
Infographic là t ghép gi
nay, có nhi

h a). Hi n

- Infographic là hình
h a th hi n thơng tin, d li u ho c ki n th c nh m
th hi n thông tin ph c t p m t cách nhanh chóng và rõ ràng. Chúng giúp c i thi n
kh
n th c b ng cách s d
h

ng kh
th ng th
giác c
i khi nhìn vào các hình m
ng (Daniel Adams, 2011).
li

- Theo t
n Oxford, infographic là cách th hi n tr c quan thông tin ho c d
ng bi
.

c hi
n là thi t k
h a thơng tin, c th
chính là d ng th c th hi n các thông tin, d li u ho c ki n th c b ng hình nh tr c
quan. M
c a infographic là th hi n m t ch
ph c t p thành nh ng
hình
n, th
i xem d dàng ti p c n và ghi nh thơng tin.
1.3.2.

m c a infographic

- Infographic mang tính khái quát cao: H th ng hình nh, bi
ng cho phép
cung c p m
ng l n thông tin; v a làm rõ nh ng d li u ph c t p, v a t ng h p

thông tin thông qua cách s p x p các n i dung và bi
ng.
9


- Infographic có tính logic: Thơng qua infographic, các thơng tin có giá tr
c
t ng h p theo h th ng theo m t tr t t nh
mb od
hi u trong m t th i gian ng n.
- Infographic có tính th
: Infographic gây
ng và h ng thú v
c v màu s c và s s p x p h p lý, hài hịa các hình nh, s li u và thơng tin.
- Infographic có tính sáng t o: Infographic là m t s n ph
ng v màu s c và cách trình bày tùy theo m

i

ng mang d u
d ng.

1.3.3. L i th c a infographic trong d y h c mơn Hóa h c THPT
Infographic có th h tr
ng t t cho vi c gi ng d y nói chung và gi ng
d y b mơn Hóa h c nói riêng, c th :
- Infographic có kh
o s thu hút l
i khám phá th gi i b ng
tr c quan v

c não ghi nh
i d ng hình nh, vì th hình nh
giúp thơng tin h p d n và thu hút
t infographic có kh
c ch
c nhi u g p 30 l n so v i bài vi t ho c bi
n.
i h c nh nhanh và lâu ki n th c: Infographic v i h
th ng thông tin t ng h p ho c theo t ng ch
riêng bi t, nh
i xem có kh
m tn
ch ng minh, v i d li u r i r c, não ch
n gi
a chúng mà
khơng có ch
. Trái l
c h th ng s kích thích các
khái ni m có s n trong não, liên h
nc
l i
ng lâu dài.
- Infographic giúp ti t ki m th i gian h c t p: Giáo d
t c ngành
u mu n nâng cao hi u qu công vi c thông qua vi c nân
t và
gi m thi u th i gian. HS THPT ph
m b o h c t p cùng lúc nhi u môn h
ng
th i c n có th

rèn luy n th d c th thao, tham gia ho
ng xã h i, rèn
luy
ng,.. thì vi c gi m thi u th i gian trong khi v
m b o hi u qu ,
ch
ng h c t
u th c s
ra r
ho t
ng c a b não v n x lý hình
vi t. Infographic v i s s p x p
các thông tin c n thi t m t cách h p lý khi n HS chú ý
,t
ti
c
nhi u thông tin ch trong m t th i gian ng n.
S d ng infographic vào gi ng d y Hóa h c s giúp GV gi m b t vi c mô t
thông tin, s li u mà t p trung vào phân tích n
ng th i n i dung bài h c
cs
c truy n t
úp HS ti
dàng n m b t thông tin quan tr ng.
TH C TI N
2.1.

m b mơn Hóa h c

Vi c nghiên c u, tìm hi u và ng d ng infographic trong d y h c, giáo d c v n

im
c các nhà khoa h
c quan tâm.
B mơn Hố h c ch
ng m
ng ki n th c l n có th
c khái quát hóa m t
10