Giới thiệu đèn điện tử ppt

K t c u & Nguyên lý c a ampli èn (Ph n 1) ế ấ ủ đ ầ
HFVN - Th i gian g n ây, Nghe Nhin Vi t Nam nh n c nhi u th c m c, ờ ầ đ ệ ậ đượ ề ắ ắ
chia s c a b n c liên quan n ampli ch y èn i n t .ẻ ủ ạ đọ đế ạ đ đệ ử
Trong ó, s quan tâm c a c gi t p trung vào nguyên lý ho t ng, ngu n đ ự ủ độ ả ậ ạ độ ồ
khai thác linh ki n ch t l ng cao và cách ráp ampli èn cho âm thanh hay… ệ ấ ượ đ
Chúng tôi s l n l t gi i áp nh ng v n trên cho b n c. Trong s này, ẽ ầ ượ ả đ ữ ấ đề ạ đọ ố
chúng tôi g i n b n c nh ng thông tin, ki n th c c b n v k t c u và ử đế ạ đọ ữ ế ứ ơ ả ề ế ấ
nguyên lý ho t ng c a ampli bóng èn. Hy v ng, qua bài vi t này, nh ng ạ độ ủ đ ọ ế ữ
ng i ang và s s h u ampli èn có th “s d ng” thi t b này hi u qu ườ đ ẽ ở ữ đ ể ử ụ ế ị ệ ả
h n.ơ
Có th coi vi c khám phá ampli èn nh ho t n g “kh o c ” b i chúng ra ể ệ đ ư ạ độ ả ổ ở
i r t lâu (có l t Th chi n th I) khi èn i n t c s d ng cho công đờ ấ ẽ ừ ế ế ứ đ đệ ửđượ ử ụ
ngh phát thanh. D ng n gi n nh t c a ampli èn là b khuech âm trong ệ ạ đơ ả ấ ủ đ ộ
các máy thu thanh i n t . Theo th i gian, v i nhu c u t ng âm trong các đệ ử ờ ớ ầ ă
không gian l n, ampli chuyên d ng ra i v i công su t l n h n: t vài ch c ớ ụ đờ ớ ấ ớ ơ ừ ụ
W n kW. Khi k thu t bán d n phát tri n, ampli èn d n r i vào quên lãng đế ỹ ậ ẫ ể đ ầ ơ
do kích th c l n, n ng n , chi phí cao và hi u su t th p. Tuy nhiên, kho ng ướ ớ ặ ề ệ ấ ấ ả
10 n m tr l i ây, trào l u ch i ampli èn l i c kh i d y và phát tri n ă ở ạ đ ư ơ đ ạ đượ ơ ậ ể
m nh m . B i sau th i gian tr i nghi m, các audiophile u c m nh n c ạ ẽ ở ờ ả ệ đề ả ậ đượ
ampli èn v p c a âm thanh r t c tr ng mà ampli bán d n không th ở đ ẻ đẹ ủ ấ đặ ư ẫ ể
tái hi n.ệ
ÈN I N T LÀ GÌ?Đ ĐỆ Ử
èn i n t xu t hi n không lâu sau s ra i c a bóng èn chi u sáng chân Đ đệ ử ấ ệ ự đờ ủ đ ế
không do nhu c u thu phát các dao n g i n t cao t n vào không gian ầ độ đệ ử ầ để
truy n tin. K t c u i n hình c a bóng i n t là 3 c c t trong v th y tinh ề ế ấ để ủ đệ ử ụ đặ ỏ ủ
ã rút không khí (g n) h t ra ngoài. Vi c t o môi tr n g chân không các đ ầ ế ệ ạ ườ để
c c không b oxy hóa khi èn ho t ng nhi t cao và tránh hi n t ng ụ ị đ ạ độ ở ệ độ ệ ượ
các phân t khí va ch m v i các chùm i n t chuy n n g trong èn. C c ử ạ ớ đệ ử ể độ đ ự
u tiên và quan tr ng nh t là catot. Nó phát x ra các i n t ch y qua èn. đầ ọ ấ ạ đệ ử ạ đ
N ng l c phát x i n t c a cat t c t ng c n g nh l p ph b m t làmă ự ạ đệ ử ủ ố đượ ă ườ ờ ớ ủ ề ặ
b ng các h p ch t c a h , nguyên t g i là t hi m. tr ng thái ho t n g, ằ ợ ấ ủ ọ ố ọ đấ ế Ở ạ ạ độ

cat t c nung nóng b ng s i nung i n di chuy n trong lòng c c này. Vi c ố đượ ằ ợ đệ ể ự ệ
nung nóng có m c ích ã t ng kh n ng phát x i n t c a c c, khi n các ụ đ đ ă ả ă ạ đệ ử ủ ự ế
i n t d bút ra. C c th hai là an t có nhi m v thu gom các i n t phát đệ ử ễ ự ứ ố ệ ụ đệ ử
ra t cat t. hút các i n t t cat t, an t ph i c t m t i n th ừ ố Để đệ ử ừ ố ố ả đượ đặ ộ đệ ế
d ng so v i cat t. V i 2 c c nh v y, khi ho t n g s có dòng i n t bay ươ ớ ố ớ ự ư ậ ạ độ ẽ đệ ử
qua kho ng chân không trong èn t cat t n an t. l n c a dòng i n tả đ ừ ố đế ố Độ ớ ủ đệ ử
ph thu c vào chênh i n áp an t – cat t, nhi t nung cat t, ch t l n g ụ ộ độ đệ ố ố ệ độ ố ấ ượ
l p ph b m t cat t, di n tích b m t cat t (và an t t n g ng). N u 3 y u ớ ủ ề ặ ố ệ ề ặ ố ố ươ ứ ế ế
t sau ã c nh, thì l n dòng ch ph thu c vào m c chênh i n áp an t ố đ ố đị độ ớ ỉ ụ ộ ứ đệ ố
- cat t.ố
Tr c ây, èn i n t 3 c c th ng dùng chnh l u ho c tách sóng g i ướ đ đ đệ ử ự ườ để ỉ ư ặ ọ
là èn van. V b n ch t, chnh l u và tách sóng nh nhau: khi có i n áp đ ề ả ấ ỉ ư ư đệ
xoay chi u t gi a cat t và an t, èn s d n i n khi i n áp an t d n g soề đặ ữ ố ố đ ẽ ẫ đệ đệ ố ươ
v i cat t, n g th i cho phép c t i m t bán k c a i n xoay chi u. S khác ớ ố đồ ờ ắ đ ộ ỳ ủ đệ ề ự
nhau là èn ch nh l u ch u áp cao, dòng l n có th dùng ch nh l u i n đ ỉ ư ị ớ để ể ỉ ư đ ệ
l i (AC) thành áp m t chi u (DC) làm i n áp ngu n DC cho máy, còn tách ướ ộ ề đ ệ ồ
sóng thì không c n áp cao, dòng l n b i nó ch dùng c t i m t bán k c aầ ớ ở ỉ để ắ đ ộ ỳ ủ
sóng vô tuy n i u ch biên (AM) trong phát thanh nh m ph c h i âm ế đ ề ế độ ằ ụ ồ
thanh phát i. c t tri t m t bán k c a sóng, èn tách sóng ph i có i nđ Để ắ ệ để ộ ỳ ủ đ ả đ ệ
dung gi a an t và cat t r t bé nh m tránh i n xoay chi u cao t n c a sóng ữ ố ố ấ ằ đ ệ ề ầ ủ
d n ch y qua nó nh qua m t t i n.ẫ ạ ư ộ ụ đ ệ
Mu n dùng èn i n t khuech i, c n a thêm m t c c có vai trò i u ố đ đ ệ ử để đạ ầ đư ộ ự đ ề
khi n g i là c c l i G (grid) n m trong kho ng cat t – an t, nh ng g n cat tể ọ ự ướ ằ ả ố ố ư ầ ố
h n. C c G không kín nh an t hay cat t mà có d ng lò xo qu n quanh ơ ự ư ố ố ạ ấ
cat t. Do c c G c t m t i n áp h i âm so v i cat t, nên các i n t tố ự đượ đặ ộ đ ệ ơ ớ ố đ ệ ử ừ
cat t phát ra không bám vào nó. N u t ch ng lên áp m t chi u l i G ố ế đặ ồ ộ ề ở ướ
m t i n áp xoay chi u có biên v a không bao gi G d ng so v i ộ đ ệ ề độ ừ đủ để ờ ươ ớ
cat t (ch bi n i âm ít ho c nhi u so v i cat t) thì dòng i n t ch y t ố ỉ ế đổ ặ ề ớ ố đ ệ ử ạ ừ
cat t n an t s l n h n hay nh tùy theo G âm ít hay nhi u so v i cat t. ố đế ố ẽ ớ ơ ỏ ề ớ ố
i u ó có ngh a là i n áp G có th i u khi n l n dòng i n qua èn Đ ề đ ĩ đ ệ ở ể đ ề ể độ ớ đ ệ đ

t ng t c a p có th i u khi n dòng n c qua p b ng m c a ươ ự ử đậ ể đ ề ể ướ đậ ằ độ ở ủ
c a. Công su t óng/m c a p nh h n r t nhi u công su t dòng ử ấ để đ ở ử đậ ỏ ơ ấ ề ấ
nuosc. ây có su khuech i công su t: dùng y u i u khi n m nh. Do Ở đ đạ ấ ế để đ ề ể ạ
i n áp luôn âm so v i cat t, nên c c G không b “dính” i n t . S i u đ ệ ớ ố ự ị đ ệ ử ự đ ề
khi n dòng qua èn i n t là i u khi n b ng áp, trong khi i u khi n dòng ể đ đ ệ ử đ ề ể ằ đ ề ể
qua transistor l ng c c là i u khi n b ng dòng.ưỡ ự đ ề ể ằ
Nhi u lo i èn i n t có s c c l n h n 3. Các c c thêm vào không ph c về ạ đ đ ệ ử ố ự ớ ơ ự ụ ụ
cho c ch khu ch i mà nâng cao tính n ng èn cho m c ích c th nào ơ ế ế đạ ă đ ụ đ ụ ể
ó nh : t n s làm vi c hi u su t c a èn…đ ư ầ ố ệ ệ ấ ủ đ
KHU CH I TÍN HI U I N VÙNG T N S ÂM THANH B NG ÈN Ế ĐẠ Ệ Đ Ệ Ầ Ố Ằ Đ
I N TĐ Ệ Ử
B t k b khu ch i âm thanh nào c ng g m 2 ph n: ph n khu ch i và ấ ỳ ộ ế đạ ũ ồ ầ ầ ế đạ
ph n ti n khu ch. Ph n ti n khu ch i có vai trò nâng m c tín hi u vào t ầ ề ế ầ ề ế đạ ứ ệ ừ
khá nh n l n i u khi n t ng khu ch i công su t. Yêu c u quan ỏ đế đủ ớ để đ ề ể ầ ế đạ ấ ầ
tr ng nh t c a t ng ti n khu ch i là t p âm riêng ph i r t nh . S d ph i ọ ấ ủ ầ ề ế đạ ạ ả ấ ỏ ở ĩ ả
nh v y là do tín hi u âm thanh i vào t ng này r t nh . N u t p âm riêng ư ậ ệ đ ầ ấ ỏ ế ạ
c a t ng g n cùng c v i nó thì chúng s cùng c khu ch iủ ầ ầ ỡ ớ ẽ đượ ế đạ các t ng ở ầ
sau và khi phát ra loa t p âm s l rõ. Ph n khu ch i công su t có vai trò ạ ẽ ộ ầ ế đạ ấ
bi n tín hi u âm thanh thành m nh và phù h p cho vi c t công su t vào ế ệ đủ ạ ợ ệ đặ ấ
t i. Nói th t úng thì t ng công su t âm thanh ph i g n t yêu c u c a ả ậ đ ầ ấ ả ầ đạ ầ ủ
ngu n áp âm thanh.ồ
TI N KHU CH I ÂM T NỀ Ế ĐẠ Ầ
Do t ng công su t c ng dùng èn i n t , i u khi n b ng áp nên t ng ti n ầ ấ ũ đ đ ệ ử đ ề ể ằ ầ ề
khu ch i i n áp. Có th hi u, t ng khu ch áp là t ng khu ch i tín hi u ế đạ đ ệ ể ể ầ ế ầ ế đạ ệ
có i n áp nh u vào và tr thành tín hi u i n áp l n u ra khi t i n iđ ệ ỏ ở đầ ở ệ đ ệ ớ ở đầ ả ố
vào u ra (h u nh ) không l y dòng i n t nó. N u t i u ra l y dòng, đầ ầ ư ấ đ ệ ừ ế ả ở đầ ấ
thì i n áp ra b gi m r t nhi u, g n nh o n m ch, t c là t ng ch có th đ ệ ị ả ấ ề ầ ư đ ả ạ ứ ầ ỉ ể
c p áp mà không th c p dòng. Nh v y, t ng khu ch i tín hi u áp r i t ấ ể ấ ư ậ ầ ế đạ ệ ồ đặ
vào t ng công su t dùng èn i n t . Do c a vào c a t ng công su t chính làầ ấ đ đ ệ ử ử ủ ầ ấ
tuy n l i G – cat t, mà qua l i G không có dòng i n do các i n t phát ế ướ ố ướ đ ệ đ ệ ử

ra t cat t không bao gi bám vào l i G. L i G ã i u khi n dòng qua ừ ố ờ ướ ướ đ đ ề ể
èn b ng i n tr ng thu n túy.đ ằ đ ệ ườ ầ
Liên Xô (tr c ây), các èn dùng làm ti n khu ch i âm t n th ng la Ở ướ đ đ ề ế đạ ầ ườ
6H1 hay 6H2. ó là èn 3 c c chân không v i dòng qua èn nh , nh ng h Đ đ ự ớ đ ỏ ư ệ
s khu ch i l n do k t c u èn có tác d ng làm i n tr ng gây ra b i c c ố ế đạ ớ ế ấ đ ụ đ ệ ườ ở ự
l i G nh h ng m nh n l n dòng qua èn. Thêm n a, vì tr thu n ướ ả ưở ạ đế độ ớ đ ữ ở ầ
cat t – an t r t l n nên có th u n i ti p v i èn vào c c an t m t i n tr ố ố ấ ớ ể đấ ố ế ớ đ ự ố ộ đ ệ ở
l n n hàng tr m ho c hàng nghìn kohm r i u lên d ng ngu n mà an t ớ đế ă ặ ồ đấ ươ ồ ố
v n d ng nhi u so v i cat t hút i n t v nó. i n áp sau khu ch ẫ đủ ươ ề ớ ố để đ ệ ử ề Đ ệ ế
i chính là thành ph n xoay chi u r i trên i n tr này. Gi s i n tr an t đạ ầ ề ơ đ ệ ở ả ử đ ệ ở ố
là 220kohm, m c bi n ng dòng qua èn (t c thành ph n xoay chi u) c ứ ế độ đ ứ ầ ề ỡ
0.1 mA, thì m c bi n ng áp trên an t èn là 220*0.1= 22 (V). Nh v y, ch ứ ế độ ố đ ư ậ ỉ
v i bi n ng nh c a dòng ã l y ra c bi n ng l n v áp t vào ớ ế độ ỏ ủ đ ấ đượ ế độ ớ ề để đặ
c c G t ng sau. tách riêng ph n bi n ng c a áp, ng i ta th c hi n n i ự ầ Để ầ ế độ ủ ườ ự ệ ố
t ng b ng t i n. Vì t ng sau có tr kháng vào c c l n, nên giá tr t n i ầ ằ ụ đ ệ ầ ở ự ớ ị ụ ố
t ng ch c n vài ch c nF v n không c t t n s tr m c a âm. L u ý r ng: h u ầ ỉ ầ ụ ẫ ắ ầ ố ầ ủ ư ằ ầ
h t èn i n t 3 c c ti n khu ch i c a Liên Xô (tr c ây) hay c a Châu ế đ đ ệ ử ự ề ế đạ ủ ướ đ ủ
Âu, M là èn kép (2 èn trong m t v ), do ó ch c n m t èn (kép) là choỹ đ đ ộ ỏ đ ỉ ầ ộ đ đủ
ph n ti n khu ch i.ầ ề ế đạ
gi m t p âm riêng c a èn do s chuy n ng h n lo n c a i n t gây Để ả ạ ủ đ ự ể độ ỗ ạ ủ đ ệ ử
ra, ng i ta nung nóng cat t èn ch v i nhi t v a h tr phát x , ườ ố đ ỉ ớ ệ độ ừ đủ ỗ ợ ạ
không nung nóng quá m c gây ra s t ng cao ng n ng nhi t c a i n ứ để ự ă độ ă ệ ủ đ ệ
t .ử
ch ng nhi u tri t , ngoài các dây tín hi u t ng này ph i b c kim k thì Để ố ễ ệ để ệ ở ầ ả ọ ỹ
bóng èn c ng ph i n m trong ch p kim lo i ch ng nhi u. S d thi t k nh đ ũ ả ằ ụ ạ ố ễ ở ĩ ế ế ư
v y là do các b khu ch i i u khi n b ng i n áp r t nh y v i nhi u ậ ộ ế đạ đ ề ể ằ đ ệ ấ ạ ớ ễ
tr ng.ườ
T NG KHU CH I CÔNG SU TẦ Ế ĐẠ Ấ
T ng này ch u t i ra loa nên ph i có kh n ng c p dòng cho loa ho t ng,ầ ị ả ả ả ă ấ đủ ạ độ
dòng c p có th t i c ampe. Mu n có dòng l n qua loa, c n t vào nó ấ ể ớ ỡ ố đủ ớ ầ đặ

i n áp âm t n l n. Nh v y t ng khu ch i i n áp, v a có kh n ng đ ệ ầ đủ ớ ư ậ ầ ế đạ đ ệ ừ ả ă
c p dòng. Cat t c a nh ng bóng công su t có kh n ng phát x nhi u i n ấ ố ủ ữ ấ ả ă ạ ề đ ệ
t h n (di n tích b m t l n, ch t ph cat t thích h p, công su t nung l n ử ơ ệ ề ặ ớ ấ ủ ố ợ ấ ớ
h n) nh 6P14 c a Liên Xô (tr c ây)… Tuy nhiên, dù ã t ng c ng kh ơ ư ủ ướ đ đ ă ườ ả
n ng phát x c a Cat t, thì r t ít èn i n t công su t dùng trong khu ch iă ạ ủ ố ấ đ đ ệ ử ấ ế đạ
âm t n có th có dòng qua èn l n t i c ampe, vì v y không th u loa tr cầ ể đ ớ ớ ỡ ậ ể đấ ự
ti p vào èn mà ph i qua bi n áp.ế đ ả ế
Ch ng h n: loa có tr kháng 8 ohm, c n cho ra 8W, dòng qua loa ph i là ẳ ạ ở ầ ả
SQR(8/8) = 1(A) và i n áp âm t n trên loa ph i là 8V. Gi s cu n s c p đ ệ ầ ả ả ử ộ ơ ấ
c a loa n i vào m ch An t c a èn, khi khu ch i dòng qua èn, s t ng ủ ố ạ ố ủ đ ế đạ đ ẽ ă
gi m quanh giá tr ban u ó. có 8V phía th c p ra loa, phía s c p ả ị đầ đ Để ở ứ ấ ơ ấ
ph i có bi n i i n áp 160V và h s gi m áp c a bi n áp là 20, t c s ả ế đổ đ ệ ệ ố ả ủ ế ứ ố
vòng c a cu n s c p ph i g p 20 l n s vòng c a cu n th c p. Nh ng giá ủ ộ ơ ấ ả ấ ầ ố ủ ộ ứ ấ ư
tr c th s vòng là bao nhiêu l i tùy thu c ch t li u c a lõi và di n tích c a ị ụ ể ố ạ ộ ấ ệ ủ ệ ủ
lõi bi n áp, khi èn làm vi c bi n i dòng trên cu n s c p là 1(A)/20 = ế để đ ệ ế đổ ộ ơ ấ
50(mA), t c m c dòng mà èn i n t công su t (nh ) có th phát x . Vi c ứ ở ứ đ đ ệ ử ấ ỏ ể ạ ệ
a bi n th vào l y công su t ra loa g i là ph i h p tr kháng.đư ế ế để ấ ấ ọ ố ợ ở
Chào các bạn.
Trong quá trình " lọ mọ " DIY các thiết bị dùng đèn điện tử của bản thân. Tôi nhận
thấy một trong những khó khăn gặp phải đó là việc tìm kiếm các tài liệu kỹ thuật
về đèn điện tử.
Với mục đích để các bạn newbie có thêm thông tin tham khảo, tôi xin đưa lên 1 số
thông tin chính tạm gọi là " Lý thuyết chung về đèn điện tử".
Rất mong nhận được sự đóng góp thêm của các cao thủ.
Khái niệm về đèn điện tử
Đèn điện tử là một loại thiết bị dựa vào sự khống chế luồng điện tử phát xạ để thực
hiện những yêu cầu kỹ thuật phức tạp.
Do điện tử có khối lượng rất nhỏ, chuyển động hầu như không có quán tính nên sự
không chế luồng điện tử này có thể tạo nên những luồng điện tức thời.
Điện tử lại có diện tích rất nhỏ cho nên khống chế luồng điện tử về mặt số lượng có

thể tạo được những dòng điện rất nhỏ cho những dụng cụ cần độ nhậy cao, những
biến thiên rất nhỏ cũng được cảm nhận, có thể tập trung để tạo được dòng điện rất
lớn cho những dụng cụ cần có công suất mạnh.
Như vậy về mặt tần số, có những dụng cụ điện tử làm việc tới 10 mũ 12 Hz, về mặt
công suất có những đèn phát tới vài trăm kw.
Năng lượng điện là loại năng lượng dễ chuyển hóa thành các dạng năng lượng khác
nên dụng cụ điện tử rất tiện dụng cho những quá trình vật lý phức tạp như những
biến đổi quang – điện, nhiệt – điện, bức xạ
Với những ưu điểm đó, dụng cụ điện tử có thể thực hiện được nhiều chức năng kỹ
thuật từ đơn giản đến phức tạp như: nắn điện, tách sóng, khuyếch đại, tạo sóng,
đổi tần, hiện sóng , chỉ thị báo hiệu, truyền hình, đo lường, tự động
Đèn điện tử có rất nhiều loại, nhiều công dụng khác nhau nên có rất nhiều cách
phân loại.
Về mặt công dụng có thể chia làm đèn khuyếch đại, đèn nắn điện, đèn tách sóng,
đền đổi tần, đèn phát, đèn tạo sóng, đèn chỉ thị
Về mặt chế độ công tác có thể chia làm đèn làm việc theo chế độ liên tục, đèn làm
việc theo chế độ xung.
Về mặt tần số có thể chia làm đèn âm tần, đèn cao tần, đèn siêu cao tần.
Về mặt kết cấu nội bộ đèn có thể chia làm đèn 2 cực, đèn 3 cực, 4 cực, năm cực,
nhiều cực, đèn ghép, đèn kép, đèn nung trực tiếp, đèn nung gián tiếp đèn ca tốt
lạnh. Về mặt kết cấu ngoại hình có thể làm làm đèn vỏ thủy tinh, đèn vỏ kim loại,
gốm.
Về mặt làm nguội có thể chia làm đèn làm nguội tự nhiên, làm nguội bằng gió, làm
nguội bằng nước chảy đối lưu, làm nguội bằng cách bay hơi.
Về cách bố trí các chân đèn để sử dụng đế đèn có thể chia làm loại 8 chân (octal),
9 chân tăm (noval), Rimlock, chân chìa
Người ta còn chia làm loại đèn chân không và đèn có khí, trong đó có đèn gazotron,
thyratron, đèn ổn áp (Stabilitron).
Về nguyên lý công tác, đèn điện tử còn có các loại manhêtron, klystron, đèn sóng
chạy dùng cho lĩnh vực siêu cao.

Về hiệu ứng sử dụng còn có các loại đèn tia âm cực dùng cho máy hiện sóng, máy
thu hình áp dụng tính năng điện – quang để xem sóng, xem hình có các loại đèn
quang điện (tế bào quang điện) đèn nhãn quang điện để thể hiện sự biến đổi ánh
sáng thành sự biến đổi của dòng điện dùng cho âm thanh chiếu bóng hoặc trong
thiết bị kiểm tra tự động.
Tóm lại, có rất nhiều cách phân loại đèn điện tử và có rất nhiều loại đèn điện tử
thực hiện được nhiều yêu cầu kỹ thuật phức tạp và ứng dụng rất nhiều trong các
lĩnh vực khác nhau của kỹ thuật.
Last edited by Tyro on Sun 04 Dec, 2005 22:18:27, edited 1 time in total.
Top



Tyro
Post subject: Lýthuyết chung về đèn điện tử
Posted: Tue 06 Dec, 2005 08:37:55
Advanced Member
Joined: Fri 02 Dec, 2005
07:00:00
Posts: 273
Location: Thành Công bang
Chuyển động của điện tử trong điện trường
Điện tử tự do chuyển động trong điện trường chịu tác dụng tương tác
với các điện cực theo các định luật về sự tác động của các điện tích
Tùy theo tốc độ ban đầu V0 của điện tử mà điện tử có chiều chuyển
động và tốc độ chuyển động xác định trong điện trường.
Hình 1. Trình bầy sự chuyển động của điện tử trong điện trường giữa 2
điện cực phẳng. Hai điện cực này có tác động tương tự như catốt và
anốt hoặc hai điện cực có điện áp khác nhau trong đèn điện tử hoặc các
cặp lái tia trong ống tia âm cực.

Giả sử điện tử đang ở tấm cực âm và có vận tốc ban đầu V0 cùng
phương với đường sức của điện trường (hình 1a). Lúc này tấm cực âm
cùng dấu với điện tích của điện tử (điện tích âm) sẽ đẩy điện tử, tấm
cực dương khác dấu với điện tích của điện tử sẽ hút điện tử. Điện tử sẽ
chịu một lực tác động F, theo hình vẽ là cùng chiều với tốc độ ban đầu
Vo.
Như vậy chuyển động của điện tử sẽ theo hướng về tấm cực dương và
có tốc độ tăng dần. Nói cách khác là điện tử chịu tác động của trường
gia tốc, có tốc độ tăng nhanh dần và do đó có động năng lớn dần lên.
Cuối cùng điện tử bay hết đoạn đường giữa hai tấm cực và đập vào tấm
cực dương. Lúc này động năng của điện tử lớn nhất và khi đập vào tấm
cực dương điện tử ngừng chuyển động, động năng truyền cho tấm cực
dương, tạo thành nhiệt năng làm cho tấm cực dương bị nóng dần lên.
Tốc độ của điện tử trong điện trường có hiệu thế U được xác định theo
công thức:
V= 600 sqrt U Km/s, trong đó U tính ra vôn
( V= 600 nhân căn bậc hai của U với kết quả là Km/giây )
Tốc độ của điện tử trong đèn điện tử thường rất lớn. Thí dụ hiệu thế
của diện trường trong đèn là 100v thì tốc độ điện tử có thể đạt tới :
V = 600. sqrt 100 = 6000Km/giây
Với tốc độ này và với khoảng cách không lớn lắm giữa hai điện cực
trong đèn điện tử thì thời gian bay của điện tử giữa hai cực chỉ khoảng
10mũ -8 đến 10mũ-10 giây.
Khi điện tử có tốc độ ban đầu Vo ngược chiều với lực tác dụng F như
hình 1b thì điện tử sẽ chuyển động về phía tấm cực âm với tốc độ chậm
dần đều.
Điện tử như vậy là chịu trường hãm hay trường cản. Nếu tốc độ ban
đầu Vo đủ lớn thì điện tử có thể bay tới tấm cực âm với tốc độ nhỏ.
Nếu tốc độ ban đầu Vo nhỏ thì điện tử chưa bay tới tấm cực âm tốc độ
đã bị triệt tiêu và sẽ bị hút quay trở lại tấm cực dương với tốc độ nhanh

dần đều.
Khi điện tử có tốc độ ban đầu Vo vuông góc với đường sức điện tử vừa
chuyển đông ngang vừa bị tấm cực âm đẩy, tấm cực dương hút và vì
vậy có chuyển động theo qũy đạo cong. Phía trong hai tấm cực, điện tử
chuyển động theo đường parabol và khi ra ngoài hai tấm cực thì
chuyển động theo quỹ đạo thẳng (xem hình 1c).
Tóm lại khi điện tử chuyển động trong điện trường thì tùy thuộc tốc độ
ban đầu Vo và vị trí ban đầu của điện tử mà điện trường tác động tới
tốc độ, quỹ đạo và năng lượng của điện tử.
You do not have the required permissions to view the files attached to this post.
Top


Tyro
Post subject: Lý thuyết chung về đèn điện tử
Posted: Tue 06 Dec, 2005 08:43:11
Advanced Member
Joined: Fri 02 Dec, 2005
07:00:00
Posts: 273
Location: Thành Công bang
Điện tử chuyên động trong từ trường
Khi điện tử di chuyển thì tạo thành dòng điện. Tác dụng của từ trường
vào điện tử như tác dụng của từ trường vào dòng điện.
Nếu điện tử di chuyển song song với các đường sức từ, (không cắt các
đường sức từ) thì từ trường không có tác dụng gì tới chuyển động của
điện tử.
Nếu điện tử di chuyển cắt các đường sức thì từ trường tác động vào và
làm cho quỹ đạo chuyển động của điện tử bị uốn cong đi.
Hình 2. trình bày chuyển động của điện tử trong từ trường đều của nam

châm N.S với tốc độ ban đầu Vo vuông góc với đường sức từ.
Người ta áp dụng quy luật chuyển động này trong các đèn hình để làm
các cuộc lái tia điện tử, các cuộn hội tụ.
You do not have the required permissions to view the files attached to this post.
Top


Tyro
Post subject: Lý thuyết chung về đèn điện tử
Posted: Tue 06 Dec, 2005 08:49:56
Advanced Member
Joined: Fri 02 Dec, 2005
07:00:00
Posts: 273
Location: Thành Công bang
Sự phát xạ điện tử
Trong đèn điện tử phải có điện tử ở dạng “tự phát xạ điện tử”. Các
phương pháp thông thường là:
- Phát xạ nhiệt điện tử.
- Phát xạ quang điện tử
- Phát xạ thứ cấp.
1. Phát xạ nhiệt điện tử.
Kim loại đem nung nóng lên thì các điện tử chuyển động mạnh thêm.
Tới một mức độ năng lực khá cao thì một số điện tử có thể thoát khỏi
mặt kim loại và bay ra ngoài ở dạng tự do.
Sự phát xạ do nung nóng đó gọi là sự phát xạ nhiệt điện tử
Hình 2.3.3. a trình bày sự phát xạ nhiệt điện tử của thanh kim loại
được nung nóng.
Trong hình vẽ này:
1. Sợi kim loại được nung nóng

2. Hạt nhân của các nguyên tử kim loại
3. Các điện tử tự do
4. Các điện tử thoát ra với tốc độ lớn
5. Các điện tử thoát ra với tốc độ nhỏ
6. Bề mặt ngoài của sợi kim loại nung nóng
2. Phát xạ quang điện tử
Ánh sáng khi chiếu vào điện tích của chất quang điện cũng truyền năng
lượng cho điện tử và có thể làm điện tử bắn ra ngoài. Sự phát xạ như
vậy là phát xạ quang điện tử.
Hình 2.3.3 b trình bày sự phát xạ quang điện tử trong tế bào quang
điện. Trong đó luồng ánh sáng 6 chiếu vào và làm bật các điện tử 2 ra.
3 Phát xạ điện tử thứ cấp
Nếu có luồng điện tử với tốc độ cao va vào mặt kim loại với động năng
lớn truyền cho điện tử ở mặt kim loại có thể làm cho những điện tử đó
có mức năng lượng cao và thoát ra khỏi mặt kim loại.
Những điện tử bay tới là điện tử sơ cấp
Những điện tử từ mặt kim loại do đó thoát ra là những điện tử thứ cấp.
Hiện tượng phát xạ đó gọi là phát xạ điện tử thứ cấp.
You do not have the required permissions to view the files attached to this post.
Top


Tyro
Post subject: Lý thuyết chung về đèn điện tử
Posted: Tue 06 Dec, 2005 09:10:43
Advanced Member
Catốt trong đèn điện tử
Trong đèn điện tử catốt là điện cực phát xạ các điện tử thường có các
loại sau :
1. Catốt lạnh: trong một số đèn, người ta dùng loại chất liệu đặc biệt

Joined: Fri 02 Dec, 2005
07:00:00
Posts: 273
Location: Thành Công bang
có công thoát của loại điện tử thấp nên dưới sức hút của anốt có điện
áp dương cũng có được điện tử phát xạ. Những catốt đó là catốt lạnh
hay catốt nguội.
2. Catốt quang điện: Trong các dụng cụ quang điện, catốt phát xạ
điện tử không phải do nung nóng mà do ánh sáng chiếu vào, đó là
catốt quang điện .
3. Catốt nhiệt : Catốt nhiệt là catốt phát xạ điện tử do nung nóng.
a. Catốt nung trực tiếp: Catốt nung trực tiếplà sợi kim loại thuần như
vônfram hoặc vônfram phủ một lớp thori hoặc kim loại phủ một lớp áo
oxit bari, calci, stronti.
Sợi kim loại làm catôt này được mắc vào giá đỡ và có dạng như hình 4
trong đó:
1. Lò xo
2. Tấm đỡ bằng mica
3. Sợi vônfram
4. Lớp áo oxyt
Nung nóng sợi kim loại lên bằng cách đấu hai đầu nung vào một nguồn
điện. Tới nhiệt độ công tác sợi tương ứng thì các catốt đó phát xạ nhiệt
điện tử. Trong đó :
- Catốt vônfram 23000 - 27000 độ C
- Catốt thori 16000 - 18000 độ C
- Catốt oxyt 10000 - 11000 độ C
- Catốt bary 7000 - 9000 độ C
Trong loại catốt trên, loại có hiệu quả phát xạ thấp là vônfram, loại có
hiệu quả phát xạ cao là catôt oxýt.
Với 1W công suất nung nóng, catốt vônfram chỉ cho được dòng điện

6mA trong khi catốt oxýt có thể cho được dòng điện tới 150mA. Catốt
nung trực tiếp đồng thời làm cả hai nhiệm vụ: nhiệm vụ gia nhiệt của
sợi nung và nhiệm vụ phát xạ của catốt.
You do not have the required permissions to view the files attached to this post.
Top


Tyro
Post subject: Lý thuyết chung về đèn điện tử
Posted: Tue 06 Dec, 2005 09:16:59
Catốt nhiệt phần tiếp theo
Advanced Member
Joined: Fri 02 Dec, 2005
07:00:00
Posts: 273
Location: Thành Công bang
b. Catốt nung gián tiếp: catốt nung gián tiếp có kết cấu khác với
catốt nung trực tiếp. Catốt nung trực tiếp là loại catốt dùng ngay bản
thân sợi kim loại nung nóng đó để phát xạ điện tử. Catốt nung gián tiếp
thì chia ra thành 2 nhiệm vụ riêng:
- Sợi nung chuyên làm nhiệm vụ gia nhiệt tức là được đấu vào nguồn
nung sợi để nung nóng lên. Bản thân sợi nung không phát xạ điện tử.
- Catốt lớp áo ngoài chuyên làm nhiệm vụ phát xạ điện tử. Catốt không
đấu vào nguồn điện nung sợi nhưng cũng được nung nóng lên do nhiệt
lượng của sợi nung cung cấp.
Kết cấu của catốt nung gián tiếp như hình 5. Sợi nung 4 là dây kim loại
vônfram được bao bằng một lớp cách điện và chịu nhiệt 1 đặt trong
một ống hình trụ bằng kền. Mặt ngoài của ống trụ bằng kền này được
phủ một lớp áo oxýt 3. Chính lớp áo oxýt này được nung nóng lên sẽ
phát xạ điện tử và được nối ra ngoài để làm catốt.

Hình 5
Kết cấu của catốt nung gián tiếp
1. Lớp bọc cách điện
2. Ống trụ kền
3. Lớp áo oxyt
4. Sợi nung
So sánh hai loại catốt nung trực tiếp và nung gián tiếp ta thấy:
- Catốt nung trực tiếp kết cấu đơn giản hơn, hiệu suất sử dụng năng
lượng cao hơn, thời gian gia nhiệt để có thể phát xạ điện tử ngắn hơn.
Tuy nhiên catốt nung trực tiếp nếu dùng điện xoay chiều để làm nguồn
nung sợi thì dòng phát xạ không đều, có thể biến động theo tần số của
nguồn nung sợi và có thể tạo ra thành tiếng ù, tạp âm ra gánh sử
dụng.
- Catốt nung gián tiếp có kết cấu phức tạp hơn, hiệu suất sử dụng năng
lượng thấp hơn, thời gian gia nhiệt lâu hơn (tới 40-50 giây), có quán
tính về nhiệt lớn hơn. Tuy nhiên catốt nung gián tiếp có dòng phát xạ
đều hơn, nếu nung bằng điện xoay chiều thì do có quán tính về nhiệt
nên ít bị nhạy cảm với sự biến động của dòng nung sợi xoay chiều.
You do not have the required permissions to view the files attached to this post.
Top


Tyro
Post subject: Lý thuyết chung về đèn điện tử
Posted: Tue 06 Dec, 2005 15:35:26
Advanced Member
Joined: Fri 02 Dec, 2005
07:00:00
Posts: 273
Location: Thành Công bang

Đèn hai cực
1. Cấu tạo của đèn hai cực và nguyên lý làm việc
Đèn hai cực gồm hai điện cực đặt trong một bầu thủy tinh đã rút không
khí ra để tạo chân không. Hai điện cực trong đèn hai cực là catốt phát
xạ điện tử và anốt bao xung quanh catốt. Anốt và catốt được đặt trên
những giá đỡ và có dây nối ra phía ngoài tới các chân điện tử ở dây đèn
để nối vào các mạch điện ngoài.
Catốt là một trong những loại catốt đã nêu ở trên, có thể là nung sợi
trực tiếp hoặc nung sợi gián tiếp. Anốt thường bằng kim loại (kền hoặc
thép mạ kền). Trong đèn hai cực chỉ có catốt phát xạ nhiệt điện tử,
anốt không phát xạ điện tử. Vì vậy khi anốt có điện áp dương nó sẽ hút
điện tử từ anốt, tạo thành một luồng điện tử chạy từ catốt sang anốt.
Dòng điện do đó được hình thành. Khi anốt có điện áp âm thì nó sẽ đẩy
điện tử, catốt lúc này có điện áp dương, hút điện tử nhưng vì anốt
không phát xạ điện tử nên không có luồng điện tử đi từ anốt sang
catốt. Lúc này không có dòng điện.
Như vậy đặc tính cơ bản của đèn hai cực là chỉ dẫn điện theo
một chiều. Chiều dòng điện đó là chiều ngược với chiều chuyển
động của điện tử tức là chiều đi từ anốt sang catốt.
Trong đèn hai cực, dòng điện chạy qua catốt gọi là dòng catốt và
thường ký hiệu là Ik; dòng điện chạy qua anốt gọi là dòng anốt và
thường ký hiệu là Ia; dòng điện chạy qua sợi nung để nung nóng catốt
gọi là dòng điện nung sợi và thường ký hiệu là Ii.
2. Mạch điện của đèn hai cực:
Mạch điện của đèn hai cực trình bày trên hình 8. Hình 8-a trình bày
mạch điện đầy đủ.
FF là sợi nug được đấu vào nguồn Ei là nguồn nung sợi. Dòng Ii là dòng
nung sợi. Mạch gồm nguồn Ei và sợi nung FF là mạch nung sợi.
A là anốt được đấu vào cực + của nguồn Ea là nguồn cao áp cung cấp
cho anốt. Trên hình vẽ dùng đèn nung sợi trực tiếp nên sợi nung đồng

thời là catốt K. Một đầu sợi nung được đấu vào cực của nguồn cao áp
Ea. Mạch gồm nguồn Ea và anốt A, catốt K là mạch anốt. Dòng anốt Ia
chạy trong mạch anốt và có chiều theo mũi tên ở hình vẽ.
Ta cần phân biệt hai mạch điện (mạch nung sợi và mạch anốt) và hai
dòng điện (Ii và I a) trong đèn hai cực.
Dòng nung sợi Ii có chạy qua trong nội bộ đèn hai cực nhưng là dòng
điện chạy trong dây dẫn điện (sợi nung trong đèn là sợi dẫn điện liền
mạch).
Dòng anốt Ia là do dòng điện tử phát xạ được anốt hút tạo thành. Dòng
điện này chạy qua khoảng không giữa anốt A và catốt K bên trong đèn.
Muốn có dòng Ia thì phải có đủ các điều kiện sau:
- Catốt có phát xạ điện tử. Muốn vậy phải có nung sợi đủ mức cho đạt
nhiệt độ yêu cầu.
- Có nguồn Ea đấu giữa anốt và catốt.
Do đó nếu đứt sợi nung, catốt không được nung nóng để phát xạ điện
tử thì không còn dòng Ia.
Nếu đứt mạch cung cấp Ea thì cũng không có dòng Ia.
Nếu sợi nung được cấp điện nhỏ hơn mức yêu cầu (gọi là nung non áp)
khiến catốt phát xạ kèm thì dòng Ia cũng giảm.
Nếu catốt dùng lâu, giảm khả năng phát xạ thì dòng Ia cũng giảm.
Catốt dùng lâu quá, mất khả năng phát xạ (gọi là đèn giả) thì không có
dòng Ia.
Điện áp anốt Ea cũng quyết định dòng Ia: Ea càng lớn, anốt hút mạnh,
được nhiều điện tử, dòng Ia lớn. Ea nhỏ, anốt hút được ít điện tử, dòng
Ia nhỏ.
Để đo điện áp anốt và dòng anốt Ia, người ta đấu vôn kế V và mA kế
như hình 9 trong đó hình 9-a là đấu đúng, hình 9-b là đấu sai. Hình 9-b
là đấu sai vì đấu như vậy cũng mA kế sẽ không phản ánh đúng trị số
dòng Ia: nó chỉ cả dòng điện chạy qua vôn kế.
Các hình vẽ 8-b và hình 8-c là mạch điện đèn hai cực đã vẽ đơn giản,

các mạch sợi nung và mạch anốt chỉ cần biểu thị tới đầu nối vào nguồn
Ei và Ea hoặc có thể lược đi không vẽ mạch nung sợi như hình 8-c coi
rằng đương nhiên phải có đấu mạch nung sợi thì đèn mới làm việc được
hoặc mạch nung sợi đó đã được thể hiện ở một phần khác của sơ đồ.
Mạch nung sợi đèn hai cực có thể dùng điện xoay chiều. Trên sơ đồ có
thể vẽ mũi tên từ hai đầu sợi nung FF chỉ tới ký hiệu cuộn dây ở biến
áp cung cấp cho mạch nung sợi, không cần kéo dài nét vẽ tới tận cuộn
dây làm rối mắt khi đọc sơ đồ.
You do not have the required permissions to view the files attached to this post.
_________________
TYRO
Đi đâu cũng chép cũng ghi
Không biết thì hỏi, tự ti làm gì !
Last edited by Tyro on Wed 07 Dec, 2005 09:05:15, edited 1 time in total.
Top


Tyro
Post subject: Lý thuyết chung về đèn điện tử
Posted: Tue 06 Dec, 2005 16:39:22
Advanced Member
Joined: Fri 02 Dec, 2005
07:00:00
Posts: 273
Location: Thành Công bang
Đặc tuyến anốt của đèn hai cực
Như đã trình bày ở phần trên, dòng anốt Ia phụ thuộc vào điện áp anốt
và sự phát xạ của catốt, tức là vào sự nung nóng catốt. Nói như vậy
mới là phản ánh định tính của hiện tượng.
Muốn phản ánh định lượng sự biến thiên của dòng anốt Ia theo điện áp

anốt Ua và điện áp nung sợi Ui người ta dùng những đặc tuyến anốt
của đèn hai cực.
Đặc tuyến anốt của đèn hai cực trình bày trên hình 10
Trên đồ thì hình 10-a, trục tung chỉ trị số dòng điện Ia, tính ra mA, trục
hoành chỉ thị điện áp anốt Ua = 0 thì anốt không hút điện tử, do đó
dòng Ia = 0. Tăng điện áp anốt lên dần thì anốt hút mạnh dần, dòng Ia
tăng dần lên. Trên đồ thị ta thấy khi Ua tăng từ 0V tới 30V, dòng Ia
tăng dần từ 0mA tới 80mA.
Nếu tiếp tục tăng điện áp anốt trên 30V, dòng Ia chỉ hơi tăng một chút
hoặc hầu như không tăng. Ta nói đèn đã bão hòa, lúc này catốt phát xạ
được bao nhiêu điện tử thì anốt hút cả mà lúc này catốt không thể phát
xạ nhiều hơn nữa được.
Như vậy đặc tuyến anốt của đèn hai cực gồm 2 phần:
Một phần tương đối thẳng phản ánh sự gia tăng dòng Ia khi Ua tăng,
một phần như nằm ngang phản ánh tình trạng bão hòa; Ia không tăng
thêm mặc dù Ua có tăng. Trị số Ie lớn nhất không thể tăng thêm đó gọi
là dòng bão hòa, nó chính là bằng dòng phát xạ Ie của catốt.
Đồ thì ở hình 10-b phản ánh sự liên quan giữa dòng Ia và điện áp nung
sợi Ui.
Khi Ui = 6V thì sự biến thiên của dòng Ia theo đường đặc tuyến tương
ứng như với đường đặc tuyến ở hình 10-a.
Khi giảm điện áp nung sợi Ui xuống còn 5,5 V thì ở đoạn đầu, đặc
tuyến cũng phản ánh sự biến thiên của Ia tỷ lệ với Ua nhưng hiện
tượng bão hòa xuất hiện sớm hơn: khi Ua = 20 V thì dòng Ia đã bị bão
hòa rồi. Đó là vì khi nung sợi giảm đi, nhiệt độ catốt giảm đi thì dòng
phát xạ cũng giảm theo.
Nếu giảm Ui xuống còn 4,5 V thì hiện tượng bão hòa lại xuất hiện sớm
hơn, với Ua = 12 V dòng Ia đã bị bão hòa rồi.
Tóm lại, đặc tuyến anốt của đèn hai cực phản ánh sự biến thiên của
dòng anốt Ia theo sự biến thiên của điện áp anốt Ua. Sự biến thiên này

không đồng đều, có lúc bão hòa tức là dù Ua có tăng nhưng Ia sẽ
không tăng.
Đèn hai cực như vậy là một phần tử phi tuyến tức là không tuân theo
định luật Ôm (theo định luật Ôm, dòng điện tăng theo tỷ lệ thuận với
điện áp).
You do not have the required permissions to view the files attached to this post.
_________________
TYRO
Đi đâu cũng chép cũng ghi
Không biết thì hỏi, tự ti làm gì !
Top


Tyro
Post subject: Lý thuyết chung về đèn điện tử
Posted: Wed 07 Dec, 2005 09:22:40
Advanced Member
Joined: Fri 02 Dec, 2005
07:00:00
Posts: 273
Location: Thành Công bang
[align=justify][align=center][align=justify]Các thông số của đèn hai
cực
Các thông số là những đại lượng biểu thị tính năng kỹ thuật cần thiết
cho việc sử dụng khai thác.
Các thông số của đèn hai cực thường sử dụng là:
a) Điện áp và dòng điện nung sợi Ui và Ii.
b) Điện trở trong:
- Điện trở trong một chiều Ro[/align]
[align=center] Ua

Ro =
Ia[/align]
[align=justify]- Điện trở trong xoay chiều Ri:
Khi điện áp anốt tăng từ trị số Ua1 lên Ua2, dòng điện anốt tăng từ trị
số Ia1 lên Ia2, điện trở trong Ri của đèn xác định theo công thức:
[/align]
[align=center] Ua2 - Ua1
Ri =
Ia2 - Ia1[/align]
[align=justify]Nếu gọi ∆Ua là độ gia tăng của điện áp anốt
∆Ia là độ gia tăng của dòng anốt thì :[/align]
[align=center] ∆Ua
Ri =
∆Ia [/align]
[align=justify]Ở trên phần đặc tuyến thẳng, Ri là trị số không đổi.
Thí dụ: Khi tăng điện áp anốt từ 12V lên 23V, dòng điện anốt tăng từ
20mA lên 60mA thì điện trở trong Ri là:[/align]
[align=center] ∆Ua 23 - 12 11 V
11
Ri = = = = = 275 Ohm
∆Ia 60 - 20 40 mA 0.04 [/align]
[align=justify]c) Độ dốc của đặc tuyến S:
Độ dốc của đặc tuyến biểu thị độ gia tăng trị số dòng anốt Ia khi điện
áp anốt biến đổi 1V.
Độ dốc ký hiệu là S và đơn vị tính là mA/V[/align]
[align=center] ∆Ia
S = mA/V
∆Ua[/align]
[align=justify]Thí dụ: một đèn hai cực có S = 10 ma/V có nghĩa là nếu
tăng điện áp anốt 1V thì dòng anốt tăng 10mA.

Quan hệ giữa độ dốc S và điện trở trong Ri là:[/align]
[align=center] 1
S =
Ri[/align]
[align=justify]d) Dòng Ia và Ik lớn nhất cho phép.
Khi sử dụng đèn hai cực không được dùng chế độ công có trị số vượt trị
số cho phép nói trên.
đ) Điện áp ngược lớn nhất cho phép Ung
Khi nguồn điện đấu vào đèn hai cực có chiều ngược tức là cực + đấu
vào catốt K, cực – đấu vào anốt A thì không có dòng Ia và giữa A-K có
một điện áp gọi Ia điện áp ngược Ung. Nếu điện áp ngược lớn quá mức
cho phép thì sẽ gây ra đánh lửa trong đèn và đèn bị hỏng.
Điện áp ngược cho phép do khoảng cách giữa anốt và catốt và kết cấu
của đèn quyết định.
Khi dùng đèn không được để đèn trong chế độ có điện áp ngược vượt
trị số U ngược cho phép.
e) Công suất tiêu tán ở anốt Pa
Những điện tử từ catốt bay đến anốt do đó có tốc độ nên có động năng.
Cao áp Ua càng lớn thì động năng đó càng lớn. Khi đập vào anốt, các
điện tử đó ngừng chuyển động, động năng của nó truyền cho anốt và
thể hiện dưới dạng nhiệt năng tức là làm cho anốt nóng lên.
Luồng điện tử càng nhiều tức là càng lớn thì năng lượng của các điện tử
“bắn phá” anốt càng lớn và anốt càng bị nóng lên nhiều.
Công suất tiêu tán ở anốt Pa tỷ lệ với điện áp anốt Ua và dòng điện
anốt Ia:
Pa = Ia.Ua
Thí dụ điện áp anốt là U2 = 30V, dòng điện anốt Ia = 20mA thì công
suất tiêu tán ở anốt là:
Pa = Ia.Ua = 0.020. 30 = 0,6 W.
Anốt bị nung nóng quá thì có thể bị chảy ra hoặc bay hơi làm giảm độ

chân không của đèn.
Vì vậy do kết cấu của đèn mà mỗi đèn có một trị số Pa tối đa thường
gọi là Pa max.
Khi sử dụng đèn, không được dùng với chế độ có Pa > Pa max
Nếu dùng với Ua lớn thì Ia phải nhỏ
Nếu dùng với Ia lớn thì Ua phải nhỏ
Luôn luôn đảm bảo điều kiện Pa </= Pa max
Để cho đèn có được trị số Pa max lớn người ta thường cho anốt có kết
cấu dễ tỏa nhiệt và còn sơn đen anốt để cho sự thoát nhiệt được dễ.
Khi sử dụng có khi phải cho quạt gió thổi để làm cho anốt được nguội…
Ngoài ra còn một số thông số khác như dòng xung cho phép, hiệu dụng
giữa anốt và catốt Cak cần biết khi dùng đèn ở chế độ xung hoặc ở tần
số cao.[/align]
_________________
TYRO
Đi đâu cũng chép cũng ghi
Không biết thì hỏi, tự ti làm gì !
Top


Tyro
Post subject: Lý thuyết chung về đèn điện tử
Posted: Wed 07 Dec, 2005 14:21:25
Advanced Member
Joined: Fri 02 Dec, 2005
07:00:00
Posts: 273
Location: Thành Công bang
Công dụng của đèn hai cực
Đèn hai cực có 2 công dụng cơ bản là nắn điện và tách sóng

1. Nắn điện : là dùng đèn hai cực đấu trong mạch điện để biến đổi
dòng xoay chiều thành dòng một chiều.
Mạch dùng đèn hai cực nắn điện như hình 11
Điện áp xoay chiều đưa tới mạch anốt như hình 11-b
Dòng điện nắn được chảy qua gánh tiêu thụ như hình 11-c.
Trong thực tế, người ta dùng đèn hai cực kép tức là đèn hai cực đặt
trong cùng một bóng và dùng mạch nắn cả hai nửa chu kỳ như hình
12.
Hình 12 : Mạch nắn điện cả chu kỳ dùng đèn hai cực kép.
Trong đó:
- Hình a là mạch điện
- Hình b là dạng điện áp đưa tới các anốt
- Hình c là dòng Ii của nửa đèn có anốt A1
- Hình d là dòng I2 của nửa đèn có anốt A2
- Hình e là tổng hợp cả hai dòng I1 và I2 chạy qua gánh Rg
2.Tách sóng : là dùng đèn hai cực đấu trong mạch có dòng cao tần
hay trung tân điều biến và do đó tách lấy thành phần âm tần để đưa ra
sử dụng cho các mạch khuếch đại sau để đưa ra gánh sử dụng thành
phần âm tần đó (loa hoặc ống nghe).
You do not have the required permissions to view the files attached to this post.
_________________
TYRO
Đi đâu cũng chép cũng ghi
Không biết thì hỏi, tự ti làm gì !
Top


Tyro
Post subject: Lý thuyết chung về đèn điện tử
Posted: Wed 07 Dec, 2005 14:57:02

Advanced Member
Joined: Fri 02 Dec, 2005
07:00:00
Posts: 273
Location: Thành Công bang
Sử dụng thực tế đèn hai cực
Đèn hai cực có ký hiệu trên sơ đồ như hình 13
Trong đó:
- Hình a là đèn hai cực nung sợi trực tiếp
- Hình b là đèn hai cực nung sợi gián tiếp có catốt nối vào một đầu của
sợi nung.
- Hình c là đèn hai cực nung sợi gián tiếp có catốt đẩu riêng.
- Hình e là đèn hai cực kép, nung sợi gián tiếp, catốt chung cho cả hai
đèn, được đấu vào sợi nung.
- Hình g là đèn hai cực kép, nung sợi gián tiếp, catốt chung cho cả 2
đèn được đấu tách khỏi sợi nung.
- Hình h là đèn hai cực kép, nung sợi gián tiếp có catốt riêng rẽ cho mỗi
đèn.
- Hình i là vẽ tách riêng hai nửa của đèn là hai cực kép dùng cho hai
mạch điện khác nhau.
Khi dùng đèn hai cực phải tra cứu biết các thông số của đèn để dùng
đèn trong chế độ không vượt quá mức cho phép.
Bảng sau đây cho thí dụ về thông số và Hình 14 là cách đấu các chân
đèn của đèn 5ц3C và các thông số của đèn là :
U ngược = 1700V
U nắn = 500V
Ia = 225mA
Uf = 5V
If = 3A
Ri = 0.2KOhm

Như vậy với những thông số trên và sơ đồ đấu chân trên hình 14, ta
thấy nếu dùng đèn 5ц3C để nắn điện thì:
- Phải cấp điện nung sợi 5V vào chân 2 và 8, dòng nung sợi 3A.
- Điện áp xoay chiều đưa vào nắn có thể tới 500V đấu vào chân 4 và 6
- Điện áp một chiều nắn ra 225mA.
- Điện áp ngược lớn nhất mà đèn có thể chịu được: 1700V
- Điện trở trong của đèn là: 0,2kΩ = 200Ω
Về kết cấu ngoại hình, đèn hai cực có thể do dạng bóng thủy tinh, đế
đèn kiểu 8 chân có cựa (octal), có thể có dạng vỏ thủy tinh chân tăm,
dạng có vỏ kim loại, dạng vỏ thủy tinh có chân ra là sợi mềm hoặc
dạng quả thông dùng cho lĩnh vực siêu cao tần
You do not have the required permissions to view the files attached to this post.
_________________
TYRO
Đi đâu cũng chép cũng ghi
Không biết thì hỏi, tự ti làm gì !
Top


Tyro
Post subject: Lý thuyết chung về đèn điện tử
Posted: Thu 08 Dec, 2005 10:17:43
Advanced Member
Joined: Fri 02 Dec, 2005
07:00:00
Posts: 273
Location: Thành Công bang
Đèn ba cực
1. Cấu tạo của đèn ba cực và nguyên lý làm việc:
Từ khi Liđơ forét đưa thêm những mắt lưới đặt giữa anốt và catốt đèn

hai cực thì đèn ba cực ra đời và có nhiều tác dụng kỹ thuật.
Lưới là những vòng dây mảnh đặt trên những giá đỡ và nằm giữa anốt
và catốt. Luồng điện tử bay từ catốt sang anốt phải bay qua những mắt
lưới và bị lưới điều khiển khống chế. Lưới được ký hiệu là g và được đấu
vào nguồn điện áp để cung cấp cho lưới gọi là nguồn điện lưới. Điện áp
đo giữa lưới và catốt gọi là điện áp lưới Ug.
Hình 15 là hình vẽ cắt cho thấy rõ kết cấu bên trong của một đèn ba
cực, trong đó:
1. Vỏ thủy tinh
2. Anốt
3. Catốt
4. Cục ghéttơ để hút khí, nâng cao độ chân không
5. Tấm mica làm giá đỡ
6. Lưới điều khiển
7. Sợi nung
8. Chân đèn.
Tùy theo điện áp của lưới mà dòng điện anốt Ia bị khống chế làm cho
có thể xuất hiện hoặc không xuất hiện, trị số lớn lên hoặc nhỏ đi.
Một sự biển đổi nhỏ ở lưới cũng làm cho dòng Ia bị biến thiên lớn. Vậy
là đèn ba cực có khả năng khuếch đại mà lưới là tác nhân quan trọng
quyết định sự khuếch đại đó.
Như vậy đèn ba cực là đèn ngoài mạch nung sợi ra, có ba điện cực:
- Catốt để phát xạ điện tử
- Anốt để hút điện tử
- Lưới để khống chế luồng điện tử đó.
You do not have the required permissions to view the files attached to this post.
_________________
TYRO
Đi đâu cũng chép cũng ghi
Không biết thì hỏi, tự ti làm gì !

Top


Tyro
Post subject:
Posted: Thu 08 Dec, 2005 10:40:13
Advanced Member
Joined: Fri 02 Dec, 2005
07:00:00
Posts: 273
Location: Thành Công bang
2. Mạch điện của đèn ba cực:
Mạch điện của đèn ba cực như hình 16 trong đó mạch nung sợi đã được
vẽ đơn giản đi. Ta phân biệt:
- Mạch anốt là mạch đấu nguồn anốt Ea vào anốt và catốt của đèn.
Trong mạch anốt có dòng anốt Ig.
- Mạch lưới đấu nguồn lưới Ea vào giữa catốt và lưới của đèn. Trong
mạch lưới có thể do dòng lưới Ig. Trong hình 16:
1. Là dòng lưới Ig chạy trong mạch lưới, biểu thị bằng mũi tên nét đứt.
2. Là dòng anốt Ia chạy trong mạch anốt, biểu thị bằng mũi tên nét
liền.
3. Là nguồn cung cấp cao áp anốt Ea.
Với những trị số điện áp lưới khác nhau, lưới g khống chế dòng anốt Ia
như trình bày ở hình 17.
Ở hình a: Điện áp lưới Ug = 0, dòng Ia = 10mA, dòng lưới Ig = 0. Điện
áp anốt là 100V.
Ở hình b: Điện áp lưới là âm, cụ thể là Ug = - 3V do nguồn điện lưới Eg
đấu cực + vào catốt và cực – vào lưới. Lúc này dòng là bị giảm đi còn
Ia = 5mA. Dòng lưới Ig = 0.
Ở hình c: Điện áp lưới là dương. Cụ thể là Ug=+3V do nguồn điện lưới

Eg đấu cực + vào lưới và cực – vào catốt. Lúc này dòng Ia tăng lên
thành 30mA. Đồng thời cũng xuất hiện dòng lướI Ig=2mA.
Ở hình d: Điện áp vẫn dương, trị số lại tăng lên (Ug=+5V)
. Lúc nay dòng Ia tăng lên thành 40mA. Dòng Ig cũng tăng lên thành 3
mA.
Như vậy điện áp lưới có tính chất khống chế rõ rệt :
- điện áp lươí âm, dòng Ia giảm nhỏ, không có dòng Ig.
Nếu trị số điện áp của lưới dương, dòng Ia tăng lên , dòng Ig xuất hiện.
You do not have the required permissions to view the files attached to this post.
_________________
TYRO
Đi đâu cũng chép cũng ghi
Không biết thì hỏi, tự ti làm gì !
Last edited by Tyro on Tue 13 Dec, 2005 15:27:02, edited 1 time in total.
Top


Tyro
Post subject: Lý thuyết chung về đèn điện tử
Posted: Tue 13 Dec, 2005 15:25:01
Advanced Member
Mạch điện của đèn 3 cực phần tiếp theo :
Nếu trị số điện áp của lướI âm quá hoặc dương quá ta sẽ có hiện tượng
cắt dòng anốt Ia như trình bày ở hình 18.
- Ở hình 18-a điện áp lưới quá âm (Ug= -50V). Lúc này đương nhiên là
dòng lưới Ig=0, dòng anốt Ia cũng bằng 0 vì lưới âm quá, đẩy tất cả
các điện tử nào tới anốt được để tạo thành dòng anốt Ia. ta nói dòng
Joined: Fri 02 Dec, 2005
07:00:00
Posts: 273

Location: Thành Công bang
anốt đã bị cắt. Điện áp lưới làm cắt dòng anốt Ia là điện áp cắt.
- Ở hình 18-b Lưới có điện áp dương lớn( Ug=+50V). Lúc này do lưới ở
gần catốt hơn và có điện áp dương nên hút hết tất cả các điện tử từ
catốt phát xạ, không còn điện tử bay tới anốt để tạo thành dòng anốt
Ia vì vậy dòng Ia cũng bằng không.
Với chế độ công tác này, dòng lưới Ig rất lớn. Các điện tử đập vào lưới
cũng có động năng và gây ra công suất tiêu tán làm nóng lưới lên như
trường hợp đập vào anốt làm nóng anốt.
Anốt có kết cấu lớn nên chịu được công suất tiêu tán Pa lớn.
Lưới có kết cấu mảnh nên chỉ chịu được công suất tiêu tán Pg nhỏ. Vì
vậy nếu Ug dương quá khiến dòng lưới Ig tăng làm Pg tăng quá mức thì
có thể nung nóng làm đứt vòng lưới hoặc làm vòng lưới dãn ra, ảnh
hưởng tớI kết cấu của đèn và do đó làm thông số của đèn bị biến đổi.
You do not have the required permissions to view the files attached to this post.
_________________
TYRO
Đi đâu cũng chép cũng ghi
Không biết thì hỏi, tự ti làm gì !
Top


Tyro
Post subject: Lý thuyết chung về đèn điện tử
Posted: Wed 14 Dec, 2005 10:38:17
Advanced Member
Joined: Fri 02 Dec, 2005
07:00:00
Posts: 273
Location: Thành Công bang

Đặc tuyến của đèn ba cực
Để khảo sát sự biến thiên của đèn ba cực, ta mắc mạch điện và đấu
các đồng hồ đo như hình 19.
Trong mạch điện này nguồn điện lưới Eg được đấu vào chiết áp R2 và
với cách đấu này, tuỳ vị trí của con chạy mà lưới có điện áp dương (vị
trí phía trên) hoạc điện áp âm (vị trí phía dưới) hoặc điện áp bằng
không ( ở vị trí chính giữa).
Nguồn cao áp Ea được đấu vào chiết áp R1 và do đó tuỳ theo vị trí (con
chạy của R1 mà anốt A có trị số điện áp anốt lớn (con chạy ở vị trí
trên)hoặc nhỏ (con chạy ở vị trí dưới). Điện áp anốt luôn luôn là dương
hoặc bằng không (Ua ≥0).