Hành vi lừa đảo thông qua mạng internet và biện pháp phòng ngừa

MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài.
Cuộc cách mạng cơng nghệ thơng tin mới chỉ hình thành và phát triển vài
chục năm lại đây nhưng đã khiến cho nhiều ngành kinh tế, xã hội, văn hố phụ
thuộc vào các cơng nghệ mới của nó, trong đó đặc biệt phải kể đến vai trị của máy
tính điện tử và Internet. Internet, mạng máy tính tồn cầu khơng những là sản phẩm
trí tuệ mà cịn là cơng cụ đắc lực cho cuộc sống của con người. Với Internet, khoảng
cách khơng cịn là vấn đề nan giải như trước kia mà trở thành điều kiện cho con
người mở rộng giao lưu, buôn bán. Internet đã xâm nhập vào mọi đời sống của con
người, mang lại một phương thức lao động mới, sản xuất mới... Mọi người buôn
bán với nhau, trao đổi thông qua mạng máy tính tồn cầu, đó là xu hướng phù hợp
với sự phát triển của thời đại ngày nay, thời đại của sự hòa nhập. Với khả năng nối
kết rộng lớn, Internet đã trở thành 1 mạng bao trùm thế giới, mạng của các mạng,
xuất hiện trong tất cả các lĩnh vực chính trị, quân sự, kinh tế, giáo dục, văn hóa và
xã hội.
Ngày 19/11/1997, Tổng cục bưu điện đã chính thức khai trương mạng
Internet Việt Nam, từ đây Việt Nam chính thức bước chân vào mơi trường mới, mơi
trường tri thức rộng lớn. Với tốc độ phát triển nhanh chóng của Internet thì theo
thống kê của Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC) – Bộ thông tin và Truyền
thông vào tháng 3 năm 2010,tỷ lệ dân số sử dụng Internet là 27,51%. Trong đó
Tp.Hồ Chí Minh chiếm gần 50% tỷ lệ dân số sử dụng Internet của cả nước, mà phần
lớn là thanh thiếu niên.
Thành phố Hồ Chí Minh là địa bàn trọng điểm về phát triển kinh tế - chính
trị - xã hội và là một trong những trung tâm thương mại của đất nước, nơi đây tập
trung hầu hết các thiết bị khoa học kỹ thuật tiên tiến nhất vủa Việt Nam cũng như
của thế giới, nhất là trong lĩnh vực mạng Internet. Sự phát triển trên lĩnh vực
Internet đã tạo nên một cách thức tư duy, cách thức làm việc mới cho giới trẻ hiện
nay trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Bên cạnh những mặt tích cực, thuận lợi do
chính Internet mang lại, việc phát triển ngày càng tăng của Internet cũng là môi
trường cho bọn tội phạm hoạt động. Việc mở rộng môi trường giao lưu bn bán
trên cộng đồng ảo đã hình thành mối liên hệ giữa tài sản thật và ảo, hình thành việc

phạm tội lừa đảo thông qua Internet mà đặc biệt là ở giới trẻ. Cách thức hoạt động
của bọn tội phạm được mở rộng ra trong lĩnh vực mới địi hỏi các cơ quan chức
năng cũng phải có những cách thức đối phó phù hợp, song chính vì tính đa dạng,
phức tạp của hoạt động phạm tội lừa đảo mà việc quản lý gặp rất nhiều khó khăn.
Chính vì vậy mà các đối tượng đã lợi dụng mạng Internet để tiến hành việc lừa đảo
nhằm trục lợi, cho nên hiện nay tình trạng lừa đảo thơng qua mạng Internet trên địa
bàn Tp.Hồ Chí Minh ngày càng phổ biến và không ngừng gia tăng.
1


Hậu quả của tội phạm lừa đảo thông qua mạng Internet để lại là rất lớn
không những gây hoang mang, lo ngại trong quần chúng nhân dân, mà còn gây thiệt
hại lớn đến ngân sách của Nhà nước. Đồng thời còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự
phát triển của đất nước nói chung cũng như Tp.Hồ Chí Minh nói riêng. Việc lừa đảo
thông qua mạng Internet cũng gây ảnh hưởng khơng nhỏ đến uy tín của Việt Nam
trong khu vực và trên thế giới. Điều này là do nhiều nguyên nhân, cả khách quan
lẫn chủ quan nhưng chủ yếu là do ta chưa nhận thức đầy đủ về nguyên nhân tâm lý
– xã hội của loại tội phạm này để đưa ra những đối sách kịp thời, hiệu quả ở hiện tại
cũng như tương lai.
Vấn đề phát triển khoa học cơng nghệ, nhất là trên lĩnh vực mạng máy tính
cũng đã ảnh hưởng rất nhiều đến giới trẻ hiện nay, ngay cả trong lĩnh vực lừa đảo
thông qua mạng máy tính tồn cầu. Việc phịng ngừa và ngăn chặn loại tội phạm
này phát triển trong giới trẻ cần phải được thực hiện và chú trọng một cách đúng
mức. Đây thực sự là vấn đề cấp bách đặt ra cho các cấp, các cơ quan ban ngành đặc
biệt là công tác an ninh mạng nói riêng và an ninh trật tự nói chung.
Chính vì thế, vấn đề nghiên cứu, làm rõ các nguyên nhân tâm lý dẫn đến
hành vi lừa đảo thông qua mạng Internet trên địa bàn thành phố là vơ cùng cần thiết,
đề từ đó đưa ra các ý kiến đề xuất các giải pháp phòng ngừa nhằm ngăn chặn các
hành vi này một cách hiệu quả là một trong những yêu cầu cấp thiết, trên cả phương
diện lý luận và thực tiễn, đặt ra cho các cơ quan chức năng trong giai đoạn hiện nay.

Để đáp ứng yêu cầu trên, trong thời gian học và nghiên cứu bộ môn tâm lý
học, em đã mạnh dạn chọn và nghiên cứu đề tài “Nguyên nhân tâm lý – xã hội
dẫn đến hành vi lừa đảo thông qua mạng Internet trên địa bàn thành phố Hồ
Chí Minh và một số ý kiến đề xuất” để phục vụ cho quá trình học tập và nghiên
cứu.
2.Mục tiêu nghiên cứu
 Nghiên cứu làm rõ những nguyên nhân tâm lí – xã hội dẫn đến việc thực hiện
hành vi lừa đảo thông qua mạng Internet trên địa bàn Tp.Hồ Chí Minh.
 Trên cơ sở đó đưa ra dự báo và một số kiến nghị, đề xuất nhằm ngăn chặn,
phịng ngừa có hiệu quả hành vi lừa đảo thông qua mạng Internet.
3.Đối tượng nghiên cứu
Những nguyên nhân tâm lý – xã hội dẫn đến hành vi lừa đảo thơng qua mạng
Internet trên địa bàn Tp.Hồ Chí Minh.
4.Phạm vi nghiên cứu
 Thời gian: từ năm 2006 cho đến nay.
 Khơng gian: Tp.Hồ Chí Minh

5. Phương pháp nghiên cứu
2


Đề tài dựa trên cơ sở phương pháp luận biện chứng của chủ nghĩa Mác
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Ngồi ra cịn sử dụng các phương pháp nghiên cứu
sau:
 Phương pháp phân tích, tổng hợp.
 Phương pháp thống kê, so sánh.
 Phương pháp nghiên cứu tài liệu
 Phương pháp chuyên gia.
6. Bố cục của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, đề tài

được cấu trúc thành 2 chương:
Chương I: Nguyên nhân tâm lí - xã hội dẫn đến thực hiện hành vi hoạt
động lừa đảo thông qua mạng Internet trên địa bàn Tp.Hồ Chí Minh
Chương II: Dự báo và một số ý kiến đề xuất

3


CHƯƠNG I
NGUYÊN NHÂN TÂM LÝ – XÃ HỘI DẪN ĐẾN VIỆC THỰC HIỆN
HÀNH VI LỪA ĐẢO THÔNG QUA MẠNG INTERNET TRÊN ĐỊA
BÀN TP.HỒ CHÍ MINH
1.1 Tổng quan về Internet và tội phạm lừa đảo thông qua mạng Internet
1.1.1 Tổng quan về sự phát triển của mạng Internet ở Việt Nam
Việt Nam, một đất nước đã từng khẳng định với cả thế giới rằng với lịng u
nước và tinh thần khơng ngại khó Việt Nam có thể vượt qua hai cuộc chiến khốc
liệt. Và cũng với tinh thần đó, tồn thể dân tộc Việt Nam cũng đang ra sức xây dựng
đất nước Việt Nam hịa bình, thịnh vượng. Ngày nay, hịa trong sự phát triển chung
của thế giới, chiếc máy tính cùng với những chức năng của nó khơng phải là xa lại
mà đã khá quen thuộc đối với người dân Việt, nhất là ở giới trẻ hiện nay, đã tạo ra
một cách thức mới không ngừng thúc đẩy đất nước đi lên.
Năm 1992, Viện công nghệ thông tin đã sử dụng Internet như một thuê bao
xa của Australia. Tuy nhiên phải mất 2 năm, Thủ tướng Thụy Điển và Thủ tướng
Việt Nam Võ Văn Kiệt mới có thể trao đổi thư điện tử qua kết nối này. Sau đó, lãnh
đạo Việt Nam mới đưa ra được một quyết sách quan trọng: đó chính là mở Internet
tại VN. Nhưng phải đến ngày 19.11.1997, lễ kết nối Internet toàn cầu mới biến
"giấc mơ Internet" của VN thành hiện thực, mở ra một chân trời tri thức mới tạo
điều kiện cho sự phát triển trên mọi lĩnh vực. Vai trò của Internet ngày càng quan
trọng trong cuộc sống của mỗi người dân Việt Nam. Trị chuyện, bn bán, cập nhật
thơng tin, giao lưu… tất cả đều thông qua Internet. Người sử dụng ngày càng nhận

thức rõ vai trò to lớn của Internet. Hiện nay đã có trên 30% doanh nghiệp kết nối
Internet, 10% có trang web để phục vụ kinh doanh, tiếp thị trong nước và quốc tế,
hơn 50% bộ, ngành và hơn 80% tỉnh, thành phố trực thuộc đã có trang Web, nhiều
tờ báo điện tử và hàng trăm trang tin điện tử các loại góp phần đáng kể vào cơng tác
thơng tin, tuyên truyền và đối ngoại. Từ Internet, hoạt động của nhiều ngành, lĩnh
vực ở Việt Nam đã có nhiều biến chuyển tốt như: ngân hàng tài chính hải quan,
hàng khơng, du lịch, thơng tin báo chí, giáo dục... góp phần thúc đẩy kinh tế, văn
hoá, xã hội Việt Nam phát triển, phục vụ đắc lực cho cộng đồng, đặc biệt trong các
lĩnh vực nông thôn, trường học, y tế - sức khoẻ.
Nhận thức được tầm quan trọng và cần thiết của Internet đối với sự phát triển
chung của đất nước, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 32/2006/QĐTTg ngày 7/2/2006 về việc Qui hoạch phát triển Viễn thông và Internet Việt Nam
đến năm 2010 với một số chỉ tiêu phát triển Internet:

4


Thực hiện phổ cập Internet đến tất cả các vùng, miền trong cả nước với chất
lượng và dịch vụ ngày càng cao. Đến năm 2010:
 Mật độ thuê bao Internet đạt từ 8 đến 12 thuê bao/110 dân (trong đó có 30% là
thuê bao băng rộng).
 Tỉ lệ số người sử dụng Internet đạt 25% đến 35% dân số.
 Đảm bảo đa số cán bộ, công chức, viên chức, giáo viên, bác sĩ, sinh viên đại học
và cao đẳng, học sinh trung học chuyên nghiệp và học sinh phổ thông trung học
có điều kiện sử dụng Internet.
 Đẩy mạnh việc phổ cập Internet đến tất cả các xã trong cả nước. Đến năm 2010
đảm bảo 70% số xã có điểm truy nhập Internet công cộng, 100% số huyện và
hầu hết các xã trong các vùng kinh tế trọng điểm được cung cấp dịch vụ Internet
băng rộng.
 Đảm bảo tất cả các Bộ, ngành, cơ quan hành chính nhà nước, chính quyền cấp
tỉnh và huyện được kết nối Internet băng rộng và kết nối với mạng diện rộng của

Chính phủ.
 100% viện nghiên cứu, trường đại học, cao đẳng, trung học chun nghiệp và
trung học phổ thơng có kết nối để truy nhập Internet băng rộng; trên 90 % các
trường trung học cơ sở, bệnh viện được kết nối Internet.
Với tốc độ phát triển đến chóng mặt, tính đến tháng 1 năm 2010, số thuê bao
Internet đã đạt tới 23068441, chiếm 26,89% dân số. Đa số các doanh nghiệp và các
tổ chức có hệ thống mạng và wedsite giới thiệu, quảng bá thương hiệu ( 136953 tên
miền .vn và hàng triệu tên miền thương mại). Có rất nhiều doanh nghiệp đã ứng
dụng thanh tốn trực tuyến vào cơng việc kinh doanh, giao dịch…Tuy nhiên mạng
Internet ở Việt Nam còn tiềm ẩn nhiều nhân tố bất ổn.
1.1.2 Nhận thức chung về tội phạm lừa đảo thông qua mạng Internet
Cũng như bất kỳ một thành tựu khoa học nào của nhân loại, khi mà các thành
tựu càng được ứng dụng rộng rãi trong đời sống xã hội thì càng dễ bị lợi dụng, sử
dụng hoặc là mục tiêu của giới tội phạm. Các thành tựu do công nghệ thông tin đem
lại cũng không nằm ngồi quy luật đó, nên trong thế giới mà công nghệ thông tin đã
tạo nên cho con người đã hình thành nhiều khái niệm mới. Trong đó tội phạm lừa
đảo thông qua mạng Internet là một khái niệm mới khơng chỉ đối với Việt Nam
mà cịn đối với nhiều nước trên thế giới. Do vậy, ngay từ việc sử dụng thuật ngữ
đến việc đưa ra khái niệm, đặc điểm đến việc xếp những hành vi nguy hiểm cho xã
hội nào bị liệt kê vào danh sách của loại tội phạm này cịn có nhiều ý kiến khơng
đồng nhất. Đây hiện được xem là một trong những mối quan ngại của cả cộng đồng
5


thế giới và là một thử thách mới đối với các nhà làm luật cũng như các cơ quan thực
thi pháp luật trong việc định ra những quy định phù hợp để có thể phịng ngừa và
trấn áp một cách có hiệu quả loại tội phạm này.
Theo khái niệm thơng thường “lừa đảo” là một từ xấu dùng để chỉ một thủ
đoạn gian dối để lấy cái của người khác thành cái của mình mà khơng được sự đồng
ý của người khác. Tuy nhiên nếu hiểu đơn giản, lừa đảo thông qua mạng Internet

nghĩa là hành vi thông qua mạng Internet để chiếm đoạt tài sản của người khác, mà
công cụ thực hiện việc phạm tội là máy tính.
Theo tác giả Mohamed Chawki, trường Đại học Tổng hợp Lyon III Pháp thì
hành vi lừa đảo thơng qua mạng Internet bao gồm các hành vi sau : lấy cắp thông
tin về tài khoản, giả mạo thông qua các thông tin lấy cắp được từ hệ thống máy tính,
thay đổi dữ liệu hoặc các chương trình, lừa đảo đấu giá trực tuyến, giả mạo thư điện
tử….
Một số nhà nghiên cứu ở Việt Nam thì cho rằng “lừa đảo thơng qua mạng
Internet” là việc sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thơng, mạng Internet hoặc thiết
bị số thực hiện việc truy cập vào cơ sở dữ liệu của các cơ quan, tổ chức, ngân hàng
để lấy thông tin, bán cho người khác hoặc dùng để mua hàng từ nước ngoài rồi
chuyển về Việt Nam, tổ chức cá độ bóng đá, đánh bạc trên mạng, chuyển tiền sang
tài khoản ảo, rút tiền qua máy ATM hoặc người nước ngoài đi du lịch vào Việt
Nam, sử dụng hộ chiếu giả, thẻ tín dụng giả hoặc thông đồng với các đại lý chấp
nhận thẻ để thanh toán các dịch vụ khách sạn, mua hàng, đặt tour du lịch...
Thấy được rõ nguy cơ mà bọn tội phạm máy tính có thể mang lại, nhiều quốc
gia đã quy định tội phạm máy tính trong luật hình sự với đường lối xử lý nghiêm
khắc. Ví dụ như bộ luật hình sự của Liên Bang Nga dành hẳn một chương 28 để quy
định về tội phạm máy tính trong đó hình phạt nặng nhất cho tội phạm máy tính là 7
năm tù. Theo luật của Ơxtraylia thì hành vi, xóa bỏ hoặc thay đổi dữ liệu trong máy
vi tính một các bất hợp pháp có thể bị xử đến 10 năm tù hoặc có thể bị phạt đến
48.000USD….
Trong bộ luật hình sự của nước Việt Nam năm 1999 (được sửa đổi bổ sung
năm 2009) cũng đã quy định những điều khoản về tội phạm máy tính ( Điều 224,
225, 226, 226a, 226b). Trong đó, điều 226b đã quy định rõ về hành vi lừa đảo thông
qua mạng Internet :

6

Điều 226b. Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, mạng
Internet hoặc thiết bị số thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản.
1. Người nào sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thơng, mạng
Internet hoặc thiết bị số thực hiện một trong những hành vi sau đây, thì bị phạt tiền
từ mười triệu đồng đến một trăm triệu đồng hoặc phạt tù từ một năm đến năm
năm :
a) Sử dụng thông tin về tài khoản, thẻ ngân hàng của cơ quan, tổ
chức, cá nhân để chiếm đoạt hoặc làm giả thẻ ngân hàng nhằm chiếm đoạt tài sản
của chủ thẻ hoặc thanh tốn hàng hóa, dịch vụ;
b) Truy cập bất hợp pháp vào tài khoản của cơ quan, tổ chức, cá
nhân nhằm chiếm đoạt tài sản;
c) Lừa đảo trong thương mại điện tử, kinh doanh tiền tệ, huy động
vốn tín dụng, mua bán và thanh tốn cổ phiếu qua mạng nhằm chiếm đoạt tài sản
của cơ quan, tổ chức, cá nhân;
d) Hành vi khác nhằm chiếm đoạt tài sản của cơ quan, tổ chức, cá
nhân.
Có thể thấy rằng những quan điểm về hành vi lừa đảo thông qua mạng
Internet rất phong phú và đa dạng. Tuy nhiên nhìn chung sự khác nhau ấy chủ yếu
xuất phát từ phương diện tiếp cận vấn đề còn về bản chất chúng ta có thể thấy được
những điểm chung cơ bản mà tất cả các định nghĩa đều đề cập đó là tội phạm lừa
đảo thông qua mạng Internet là hành vi lợi dụng mạng Internet, mạng viễn
thông để chiếm đoạt tài sản của cá nhân, cơ quan, tổ chức… với nhiều hình thức
thủ đoạn khác nhau và nhằm mục đích là trục lợi cho bản thân.
Sự phát triển tăng trưởng của xã hội đã ngày càng phụ thuộc nhiều vào sự
phát triển của các thế hệ máy tính, và các phương tiện kỹ thuật, như một tất yếu nảy
sinh có tính quy luật, bọn tội phạm khơng ngừng tìm kiếm những cơ hội tấn cơng
vào các hệ thống máy tính với rất nhiều thủ đoạn khác nhau.Vì vậy, việc nắm rõ
nhận thức chung về tội phạm lừa đảo thông qua mạng Internet sẽ góp phần to lớn
trong việc phịng chống tội phạm.

7


1.2 Thực trạng hành vi lừa đảo thông qua mạng Internet trên địa bàn
Tp.Hồ Chí Minh
1.2.1 Diễn biến tình hình
- Tình hình kinh tế - chính trị - xã hội
Thành phố Hồ Chí Minh là một trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại,
dịch vụ… và cũng chính là động lực quan trọng cho công cuộc phát triển kinh tế xã
hội theo hướng Cơng nghiệp hố - Hiện đại hóa đất nước.
Với một vị trí địa lý thuận lợi Thành phố Hồ Chí Minh thuộc miền Đơng
Nam Bộ, nằm trong toạ độ địa lý khoảng 100 đến 10038’ vĩ độ Bắc và 106022’ đến
106054’, kinh độ Đơng. Phía Bắc giáp với tỉnh Bình Dương, Tây Bắc giáp với tỉnh
Đồng Nai, Đông Nam giáp với tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu, Tây Nam giáp với tỉnh Long
An và Tiền Giang. Thành phố Hồ Chí Minh gần với đường xích đạo, thuộc khu vực
nhiệt đới gió mùa vì vậy khí hậu nóng ẩm, các động vật, thực vật phát triển nhanh,
tạo cho thành phố những nét đặc trưng riêng thu hút rất đông dân cư sinh sống, tạo
nên một khu đô thị sầm uất.
Đồng thời thành phố Hồ Chí Minh cịn cách Hà Nội 1730km đường bộ đây
chính là tâm điểm của Đơng Nam Á. Với cảng Sài Gịn có nguồn lực hoạt động 10
triệu tấn, sân bay Tân Sơn Nhất với hàng ngàn đường bay cách thành phố chỉ 7km.
Với một cơ cấu khá chặt chẽ, Thành phố Hồ Chí Minh có 24 quận- huyện,
317 phường xã chiếm 0,6% diện tích 2.095.232km2 và 6,6% dân số đáp ứng được
nguồn nhân lực cơ bản cho sự phát triển tồn diện của thành phố.
Chính vì có một ví trí địa lý vơ cùng thuận lợi đã tạo điều kiện cho Thành
phố có một vị thế quan trọng, đây là cửa ngõ giao lưu trong nước và quốc tế. Nền
kinh tế thành phố năm 2001 với tốc độ tăng trưởng là 7,4% đến năm 2005 là 12,2%
là một tốc độ phát triển rất nhanh khẳng định đây là một thành phố năng động với
tốc độ tăng trưởng cao, đặc biệt là về công nghệ thông tin.
Thành phố Hồ Chí Minh có đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật vừa đông về số

lượng (hàng chục ngàn người), vừa được đào tạo rất đa dạng từ các nguồn khác
nhau, có đủ trình độ để tiếp thu khoa học kỹ thuật tiên tiến của thế giới. Hiện nay,
Tp.Hồ Chí Minh đã xây dựng xong các chương trình mục tiêu và nội dung nghiên
cứu triển khai khoa học - công nghệ giai đoạn 2006 - 2010; đề xuất xây dựng
chương trình nghiên cứu cơ bản; kế hoạch hành động thực hiện Chỉ thị số
8


50-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương về việc đẩy mạnh ứng dụng và phát triển
công nghệ sinh học; tổng kết, đánh giá hiệu quả đầu tư nghiên cứu khoa học - cơng
nghệ 30 năm của 17 chương trình nghiên cứu triển khai khoa học - công nghệ; triển
khai chương trình Robot Cơng nghiệp, xúc tiến xây dựng kế hoạch triển khai hỗ trợ
bộ đội Trường Sa.
Trong năm 2005, thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức nghiệm thu 55 đề tài
nghiên cứu triển khai khoa học - công nghệ, kết quả 18,2% đề tài đạt xuất sắc và
72,7% đạt khá. Nhiều đề tài có khả năng ứng dụng vào thực tế trong các lĩnh vực
công nghiệp, vật liệu mới, bảo vệ môi trường, thể dục - thể thao. Khu cơng nghệ cao
đã triển khai tích cực cơng tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, đã có 13 dự án đầu
tư được cấp phép, trong đó có 7 dự án đầu tư nước ngoài và 6 dự án đầu tư trong
nước, với vốn đầu tư 67,5 triệu USD và 357 tỷ đồng; đang triển khai tiếp xúc để xúc
tiến đầu tư với 6 đối tác trong và ngoài nước.
Dự án: "Tin học hóa quản lý hành chính Nhà nước ở Thành phố Hồ Chí
Minh" được triển khai ở 24 quận - huyện và 22 sở - ngành trong toàn thành phố, hỗ
trợ gắn kết chặt chẽ với chương trình cải cách hành chính của thành phố. Hầu hết
các sở - ngành, quận - huyện đã có trang web tham gia vào Website của thành phố
là www.hochiminhcity.gov.vn, đã cung cấp kịp thời thông tin về các lĩnh vực họat
động của thành phố. Thông qua website này lãnh đạo thành phố đã duy trì quan hệ
trực tuyến với người dân và doanh nghiệp 24/24 giờ trong ngày, 7/7 ngày trong
tuần. Số lượt truy cập trung bình vào Website là 10 triệu lượt/tháng.
Với những thành tựu đã đạt được, cùng với thế mạnh về nguồn nhân lực

khoa học kỹ thuật, thành phố đã trở thành Trung tâm đào tạo , khoa học kỹ thuật và
chuyển giao công nghệ của vùng và cả nước. Hiểu được sự phát triển của Tp.Hồ
Chí Minh, và tiềm năng to lớn của mạng Internet các đối tượng phạm tội đã chủ
động tìm hiểu nắm bắt những thiếu sót trong khâu quản lý mạng để tìm cách trục lợi
bất chính.Tuy nhiên trong tình hình mới, vấn đề khơng những các cơ quan chức
năng mà cả người dân cũng hết sức quan tâm đó chính là tình trạng lừa đảo thơng
qua mạng Internet trên địa bàn Tp.Hồ Chí Minh. Đây thực sự là mối lo ngại đối với
các cơ quan, tổ chức, cá nhân không những thế loại tội phạm này cịn ảnh hưởng
đến sự phát triển của cơng nghệ thông tin, tổn thất nghiêm trọng đến ngân sách nhà
nước.

9


- Diễn biến tình hình các vụ lừa đảo thơng qua mạng Internet trên địa
bàn Tp.Hồ Chí Minh.
Tình trạng lừa đảo thông qua mạng Internet trong thời gian qua đang trở nên
khá nghiêm trọng với mức độ vi phạm ngày càng cao.
Qua tổng kết trong năm 2009, đã phát hiện và xử lý gần 50 vụ tăng hơn 10
vụ so với năm 2008. Trong đó đa phần bọn tội phạm sử dụng các thủ đoạn như mua
bán thông tin thẻ tín dụng trên mạng Internet, trộm cắp tiền từ thẻ tín dụng và tài
khoản, làm thẻ tín dụng giả rút tiền từ máy ATM, lừa đảo qua quảng cáo…..
Từ năm 2010 tới nay, cục cảnh sát phòng chống tội phạm công nghệ cao phát
hiện và xác minh 75 đầu mối vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật gây thiệt hại
gần 20 tỷ đồng.Khởi tố 8 vụ với 14 bị can.
Đặc biệt là ở địa bàn Tp.Hồ Chí Minh thì số lượng vụ lừa đảo thơng qua
mạng Internet trong những năm gần đây khơng giảm mà cịn liên tục tăng.Trong đó
riêng năm 2009 đến năm 2010 thì đã có hơn 20 vụ bị phát hiện với tính chất và mức
độ vi phạm ngày càng nghiêm trọng. Điều đó cho thấy diễn biến của loại tội phạm
lừa đảo thông qua mạng Internet ngày càng phức tạp và mức độ nguy hiểm ngày

càng tăng.
Trong các vụ việc này, hầu hết các đối tượng là thanh, thiếu niên là những
người có khả năng nhận thức và tiếp thu tri thức, nhạy bén, năng động, thích tiếp
thu cái mới, ham tìm tịi, học hỏi, có khả năng tiếp cận và ứng dụng những thành
tựu của khoa học kỷ thuật mới, đặc biệt là lĩnh vực cơng nghệ thơng tin.Ví dụ như
trường hợp của hacker “mũ đen” ( hacker khơng thiện chí) Trần Quang Duy (sinh
năm 1986, ngụ tại quận 8, TP.HCM) là một ví dụ điển hình. Duy bị bắt về hành vi
lừa đảo tài sản qua mạng Internet. Lệnh bắt khẩn cấp được thực hiện bởi phịng
cảnh sát điều tra (CSĐT) cơng nghệ cao thuộc cục CSĐT tội phạm về trật tự quản
lý kinh tế và chức vụ, Bộ Công An (C15). Theo điều tra ban đầu, Trần Quang Duy
đã dụ nạn nhân bằng thủ đoạn quảng cáo trên báo và phát tờ rơi rao bán vé máy bay
giá rẻ của Hãng hàng không Tiger Airways từ Việt Nam đi Singapore. Nhiều người
đã bị đánh lừa với lời rao “ngọt ngào” là đăng ký giao dịch qua mạng sẽ được ưu
đãi giá vé thấp hơn nhiều so với giá chính hãng. Khi nạn nhân chấp thuận giao dịch
qua mạng, Duy vào web site của hãng Tiger Airways, làm thủ tục đặt vé cho nạn
nhân. Các nạn nhân chuyển tỉền đến Duy, sau đó có thể nhận vé trực tiếp hoặc qua
các đại lý. Sau khi có thơng tin về số tài khoản của nạn nhân, Duy sử dụng kỹ
năng tin học để đăng nhập vào website của ngân hàng mà nạn nhân mở tài khoản,

10


phá mật khẩu, và cuối cùng chỉ việc chuyển tiền trong tài khoản họ về tài khoản của
Duy.
Hay là trong vụ “đường dây lừa đảo tài chính qua mạng tại Tp.Hồ Chí Minh,
khu vực Tây Ngun, Đơng Nam Bộ, ĐB Sông Cửu Long” cơ quan CSĐT Bộ
Công An đã ra quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam 5 đối tượng chủ chốt của
đường dây này gồm Nguyễn Cát Biển (Lâm Hà, Lâm Đồng), Trần Tiểu Linh (quận
5), Lý Lệ Quyên (quận 10), Nguyễn Dạ Thu (quận Tân Bình) và Diệp Dũng Trung
(quận 6,TPHCM). Như vậy tổng số bị can bị khởi tố trong vụ án này đã lên tới con

số 5. Ngoài ra, hàng loạt các hacker trong việc lấy cắp tài khoản giao dịch trên
mạng (CC “chùa”) như Tô Phúc Hậu (thường trú tại 528/52/8 Điện Biên Phủ,
phường 11, quận 10, TP.HCM), Nguyễn Đình Cường (SN 1986, ngụ tại 274 Cách
Mạng Tháng Tám, phường 10, quận 3, TP.HCM), Nguyễn Anh Tuấn (SN 1986,
Chủ tịch HĐQT Công ty RC). Hàng loạt các kẻ bị bắt đều là những người có kiến
thức nhất định trong lĩnh vực mạng Internet. Độ tuổi đang ngày càng thấp dần của
những tay hacker, những kẻ lừa đảo. Ví như hacker Lê Hồng Tiến đã đột nhập vào
các website từ khi học lớp bảy.
Đây không phải là trường hợp ngoại lệ mà rất nhiều các bạn trẻ ngày nay
đang tiếp xúc rất sớm với mạng Internet, tạo điều kiện sự hình thành các hacker, kẻ
lừa đảo ngày càng trẻ tuổi. Trong giai đoạn hiện nay, ngồi việc giới trẻ tiếp xúc
sớm Internet, tâm lí của những người trẻ tuổi là một nguyên nhân xúc tác cho việc
hình thành những kẻ lừa đảo mới. Với tâm lí muốn chứng tỏ bản thân mình, rất
muốn tham gia nhằm tạo cho mình những thành tích để khẳng định mình so với
người khác, hoặc chỉ để thỏa mãn việc thực hành các kiến thức mình học được, số
lượng các hacker, cũng như những kẻ lừa đảo ngày càng tăng. Nhất là trong giai
đoạn hiện nay, sự phát triển của Internet ở Việt Nam là khá cao và ngày càng phổ
biến, lan rộng trong mọi tầng lớp trẻ ở Việt Nam nói chung, trên địa bàn TP.HCM
nói riêng.
1.2.2 Phương thức, thủ đoạn thực hiện hành vi lừa đảo thông qua mạng
Internet
Hiện nay tội phạm lừa đảo thông qua mạng Internet đã và đang tiến hành
nhiều phương thức, thủ đoạn để tiến hành chiếm đoạt tài sản của cơ quan, cá nhân,
tổ chức, và chủ yếu hoạt động của bọn tội phạm này đang tập trung trên địa bàn
Tp.Hồ Chí Minh. Qua khảo sát, nghiên cứu về tình hình tội phạm lừa đảo thông qua
mạng Internet nổi lên 1 số phương thức, thủ đoạn sau :
11


Một là, thông qua email

Ngày nay, việc gởi thư từ thơng qua dịch vụ email khơng cịn là xa lạ nữa,
chúng ta thấy nó an tồn, nhanh chóng và thuận tiện hơn nhiều so với các loại thư
được gởi theo cách thơng thường. Vì vậy, đây cũng chính là mảnh đất màu mỡ cho
sự phát triển các hình thức lừa đảo đối với những người sử dụng mail. Việc lừa đảo
thông qua mail cũng khá đa dạng và ngày càng xuất hiện những hình thức lừa đảo
tinh vi hơn. Hàng loạt các bức thư với nội dung thông báo đã trúng thưởng chương
trình quay số của một cơng ty nào đó ở nước ngồi (thường là từ Anh, Hà Lan, Tây
Ban Nha...) được gởi đến các hộp thư người sử dụng. Với giải thưởng khá lớn, số
tiền có thể từ hàng trăm lên đến hàng triệu USD. Bức thư yêu cầu người nhận nên
nhanh chóng liên lạc lại để xác nhận các thủ tục nhận tiền thưởng. Bức thư thông
báo khá rõ ràng, gồm tên công ty xổ số (The UK National Lottery, Trans-National
Lotto UK...), địa chỉ liên lạc (địa chỉ nước ngồi), số điện thoại, fax, email, thậm chí
có thể có website nữa. Nội dung bức thư trang trọng thơng báo “bạn là người may
mắn trong một chương trình quay số nào đó của cơng ty email của bạn kèm theo vé
số có số xêri... đã nằm trong những con số may mắn. Do đó, bạn đã trúng thưởng số
tiền...”.Với những lời đề nghị khá hấp dẫn khiến nhiều “nạn nhân” không khỏi nghi
ngờ nhưng do số tiền trúng thưởng quá lớn nên có người đã thử với hi vọng biết đâu
mình trúng số thật thì sao? Sai lầm bắt đầu từ đây, nếu cả tin và liên lạc lại với
“cơng ty tổ chức xổ số” đó, bạn sẽ nhanh chóng nhận được những email tiếp theo
với nội dung đề nghị bạn cung cấp những thông tin cá nhân hay gửi một khoản tiền
gọi là phí để làm các thủ tục nhận thưởng hoặc cung cấp tài khoản ngân hàng để
chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng của bạn. Mục đích của những bức thư này là
để ăn cắp tài khoản ngân hàng bằng cách cài phần mềm gián điệp hoặc chí ít thì
cũng “xin” được một khoản tiền phí nào đó của bạn một cách rất khéo léo. Kết quả,
nạn nhận không những không nhận được một xu trúng thưởng nào mà thậm chí tồn
bộ tiền trong tài khoản ngân hàng cũng có thể sẽ “bốc hơi” theo.. Trường hợp anh V
(sinh viên Đại học Bách khoa TP.HCM) nhận được một email thông báo bạn đã
trúng thưởng 250.000 USD trong một chương trình xổ số của Cơng ty British
Lottery ở Anh. Với một chút hiểu biết về tiếng Anh, V nhanh chóng hiểu được nội
dung bức thư. Sau đó, V. đã gửi 100 USD đến tài khoản ngân hàng của công ty để

“làm các thủ tục nhận thưởng” theo yêu cầu của công ty xổ số kia. Kết quả sau một
tháng, V. chẳng nhận được một xu tiền trúng thưởng nào.
Các hình thức lừa đảo qua email ngày càng tinh vi và khó phát hiện hơn.
Như gần đây, xuất hiện hiện tượng lừa đảo người sử dụng Internet ăn theo sự kiện
Yahoo mới khai trương - dịch vụ Yahoo! Mash. Lợi dụng nhu cầu chuyển đổi từ
12


dịch vụ blog Yahoo! 360 sang Yahoo! Mash, kẻ lừa đảo gửi email tiếng Việt tới các
nạn nhân “hướng dẫn” cách chuyển đổi blog sang dịch vụ mới này mà không mất
dữ liệu. Thực chất, chúng dụ họ cung cấp mật khẩu tài khoản của Yahoo! 360. Sau
khi lừa được nạn nhân, kẻ lừa đảo quay lại thông báo cho nạn nhân và yêu cầu họ
đưa tiền để chuộc lại mật khẩu đã mất, hoặc chỉ để lấy mật khẩu của người sử dụng
nhằm phục vụ cho mục đích riêng.
Một cách khác tinh vi hơn, kẻ lừa đảo còn gởi một lá thư nội dung đại khái
nói rằng người viết thư là kế tốn trưởng một cơng ty hay nhân viên một ngân hàng,
có khi cịn là người nhận thừa kế có trong tay một khoản tiền lớn, (thường là số lẻ)
do một cơ duyên nào đó (thường là tiền do một quan chức tham ô gửi, nay bị tai nạn
mất đột ngột hay một lí do nào đó mà không ai lĩnh ra được). Sau một màn dạo đầu
bằng lối văn tiếng Anh sai ngữ pháp, đầy lỗi chính tả, tác giả bức thư sẽ nhờ bạn
đứng ra nhận giúp, đơn giản chỉ bằng cách cung cấp cho họ tên và số tài khoản ngân
hàng. Đổi lại, người viết thư sẽ hậu tạ một khoản hoa hồng chừng 10-15%. Đa số
người nhận thư khơng dễ gì bị lừa nhưng cũng có một hai người tị mị muốn thử trả
lời xem sao. Họ lập luận có mất gì mà sợ, biết đâu lộc trời cho hưởng bốn, năm
triệu đơla thì sao! Sau khi cung cấp thông tin, bạn sẽ liên tục nhận tiếp các thư khác,
khi thì báo tiền đã sắp chuyển rồi, khi thì yêu cầu gửi thêm giấy có tiêu đề cơ
quan…Cuối cùng sẽ đến lá thư cho biết mọi chuyện đã xong, chỉ cịn thiếu phí
chuyển tiền chỉ… 5.000 USD. Thư sẽ thúc hối bạn gửi khoản tiền nhỏ nhoi này để
hưởng trọn khoản hoa hồng mấy triệu kia. Nếu ai dại thả mồi hịng bắt bóng, xem
như cú lừa đảo đã thành cơng. Nói chung, việc lừa đảo qua mail đánh trúng vào

lịng tham, tâm lí “có mất gì đâu mà sợ” và kém hiểu biết về lĩnh vực mạng máy
tính.
Khơng chỉ dừng lại ở đó, cách thức lừa đảo ngày càng xuất hiện nhiều, với
những thủ đoạn tinh vi, khó phát hiện hơn. Tuy nhiên, hình thức lừa đảo qua email
chỉ gởi từ các nước khác. Đây là thủ đoạn nhằm dùng trở ngại về khoảng cách nhằm
hạn chế việc điều tra, thiếu thông tin từ người nhận thư về nơi lá thư được gởi đi.
Hai là, thông qua các trang web giao dịch
Đây là hình thức giáo lưu một cách rộng rãi và rất phổ biến trên Internet. Các
diễn đàn, blog, các site nhạc, lưu bút trực tuyến hay chỉ là một trang thiệp gởi tặng
bạn bè…xuất hiện ngày càng nhiều trên Internet. Giới trẻ hiện nay ngày càng hòa
chung xu thế phát triển của Internet trên tồn thế giới. Nhu cầu hịa mạng ngày càng
ăn sâu vào đời sống của người dân, nhất là trong giới trẻ, và trở thành một nhu cầu
không thể thiếu. Đánh trúng tâm lí này của giới trẻ, cũng như thấy được một mơi
trường ảo có khả năng lừa đảo người sử dụng mạng. Như đã khẳng định ở trên, vai
13


trị của Internet là vơ cùng lớn đối với sự phát triển hiện nay. Do vậy, việc gây ảnh
hưởng xấu sẽ đem lại nhiều hậu quả nghiêm trọng không chỉ trước mắt mà còn lâu
dài. Hiện nay việc lập các website là khá dễ dàng, tuy nhiên, để nhận diện một
website xấu thì khơng phải ai cũng có thể làm được. Vụ nổi tiếng trong những năm
gần đây làm xôn xao dư luận là hệ thống lừa đảo đầu tư tài chính đa cấp qua mạng
của Cơng ty Colony Invest Management Inc. (gọi tắt là Công ty CI), công ty này
được quảng cáo trên nhiều các website, trong đó nổi bật nhất là
nhiều hình ảnh rất bắt mắt. Theo như giới thiệu, CI là
cơng ty đầu tư tài chính nổi tiếng có trụ sở tại Rochester, New York. Tuy nhiên, khi
truy cập vào địa chỉ colonyinvest.com thì website này khơng hoạt động và chủ sở
hữu website này lại chính là chủ sở hữu của website colonyinvest.net đang hoạt
động tại VN. Với thủ đoạn mời mọi người tham gia chương trình đầu tư siêu lợi
nhuận của Cơng ty ảo CI, kẻ xấu đã tạo tài khoản ảo cho những người tham gia đầu

tư. Những người tham gia đã nộp tiền và nhận một tài khoản ảo với mức lãi suất
được quảng cáo, hứa hẹn là tới 3%/ngày (90%/tháng). Theo ước tính, trong một thời
gian ngắn, đã có khoảng 20.000 người bị lừa đảo qua hình thức này với tổng số tiền
bị lừa ít nhất 160 tỉ đồng. Ơng Nguyễn Tử Quảng, Giám đốc trung tâm An ninh
mạng Đại học Bách khoa nhận xét: “Vụ colony invest chắc là ai cũng biết, cũng
quan tâm. Người ta dựng lên một website và ở đó đưa ra những hình ảnh một cơng
ty làm ăn rất phát đạt, những hình ảnh rất là tráng lệ, những tòa nhà cao tầng ở Las
vegas như là thật. mọi người bị mắc lừa bởi những hình ảnh đó… Người ta có thể
tạo ra những hệ thống ảo để người chơi có cảm giác như tiền của mình đang được
tăng lên. Những việc đó về mặt kĩ thuật là cực kì đơn giản”. Tiếp theo đó, hàng loạt
các website lừa đảo đầu tư qua mạng xuất hiện tương tự như:



…...
Ngoài việc lừa đảo tiền trực tiếp, cách thức được sử dụng đa phần có lẽ là
việc đánh cắp tài khoản các loại thẻ thanh toán trên mạng đựa qua việc tạo ra các
website yêu cầu đăng nhập tài khoản. Từ đây, người lập site này sẽ thu về cho mình
những thơng tin, những khoản tiền ảo từ các thẻ thanh toán trên mạng như CC,
paypal, egold…Như ta đã biết, khi sử dụng mật khẩu để đăng nhập, chúng ta như
tưởng khơng ai có thể thấy được. Tuy nhiên, mật khẩu được sao lưu ở một nơi khác
(shadow password). Việc của hacker là tìm lỗi của của website đó và đánh cắp các
mật khẩu ẩn đó, hoặc đơn giản hơn đó là tạo ra một site đăng nhập mật khẩu giả
14


tương tự gây sự nhầm lẫn cho người tham gia mạng. Hay đó có thể là một mẫu tin
nhỏ ở các site nhạc, trên có ghi dịng chữ “you are win! Congratulation!”, đại loại
“chúc mừng, bạn là thành viên đăng nhập thứ 9999..”, khơng ai biết đằng sau đó sẽ
là gì, có thể là một màn lừa đảo nữa chăng?. Từ đó, lại thu về “chiến lợi phẩm của

mình”. Mục đích cuối cùng vẫn có thể tiền ảo, phục vụ cho việc mua host, domain
hoặc mua hàng từ nước ngoài. Việc đăng kí host và domain lại giúp những kẻ lừa
đảo này tạo ra những website hồn tồn mới. Khơng ai dám chắc rằng website đó
hồn tồn vơ hại đối với “cư dân mạng”. Khơng chỉ dừng lại ở đó, tiền ảo cịn có
thể thanh tốn trong các website mua bán hàng, nhất là các website mua bán ở nước
ngoài như Mĩ, Nhật…các mặt hàng thường là điện thoại, hay laptop, những mặt
hàng điện tử có giá trị cao. Việc mua hàng từ nước ngồi bằng thẻ tín dụng “chùa”
cũng được thực hiện theo nhiều cách. Có thể “hàng” gởi trực tiếp về cho người nhận
theo địa chỉ đăng kí, hoặc liên hệ một người môi giới trung gian để sử dụng địa chỉ
của người này, khi đã nhận thành cơng, “hàng” sẽ gởi đến đích cuối cùng. Cơng
việc này địi hỏi có tính may rủi cao, do đó, thường khi lấy được tài khoản thanh
toán trên mạng, kẻ lừa đảo nếu là dân lập trình thì sẽ “rửa tiền”, bằng nhiều cách, có
thể lập chính website mua bán và mình tự mua hàng…
Ba là, thơng qua tán gẫu trực tuyến (chat)
Là cách thức giao tiếp một cách khá rộng rãi trên mạng Internet, là cách giải
trí được sử dụng thơng dụng trong giới trẻ hiện nay, ít ai khi tiếp xúc với máy tính,
với mạng Internet lại khơng thử qua. Hiện nay, có nhiều dịch vụ tán gẫu (chat) trực
tuyến tên mạng, ta có thể bắt gặp như: chat yahoo, ICQ, zingchat…Tuy nhiên, việc
chat qua dịch vụ yahoo! Messenger (YM) có lẽ là khá thơng dụng ở Viêt Nam hiện
nay. Đây chính là điều kiện cho các loại virus, trojan (ngựa thành troa), worm (sâu
máy tính)…phát tán một cách rộng rãi và mạnh mẽ nhất bởi tính phổ quát của nó.
Chúng tự động phát tán thơng qua list (danh sách) bạn chat, tự động gởi mail, gởi
tin trong khung chat…Chúng ta khơng đề cập những vấn đề đó như đã nói ở trên.
Mà đề cập đến việc quen nhau trên mạng, qua chat. Đã có rất nhiều trường hợp
quen nhau qua mạng, nhưng đa phần đều mạng lại kết quả khơng tốt. Nếu là dân lừa
đảo qua chat, thì nhằm đến hai mục đích, đó là lừa tình hoặc lừa tiền. Có nhiều
trường hợp quen nhau qua mạng dẫn đến lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. bằng nhiều
hình thức và thủ đoạn rất khác nhau. Ví dụ như vụ Vương Chấn Thành (sinh năm
1973) “chat” làm quen với cô Nguyễn Thị M.L (sinh năm 1984), làm quen một thời
gian, hai người nảy nở tình cảm. Thành nói là Việt kiều ở Nhật về thăm quê hương ,

hẹn gặp cô M.L ở trước của bưu điện đường Bà Huyện Thanh Quan lúc 19h ngày
7/7/2003. Cô M.L chạy xe spacy đi đó n anh Thành và giao xe cho anh “Việt Kiều”
15


chở đi thăm thành phố. Lúc 21h, Thành mời M.L vào uống cà phê ở quán Thiên Hà,
hắn gửi xe và giữ thẻ. Đang uống nước, hắn vờ đi và vệ sinh rồi ra ngồi lấy xe biến
mất. Cơ M.L đợi một lúc biết mình bị lừa liền trình báo với cơng an. Ba ngày sau,
hắn gọi điện nói cơ M.L mang 1.200 USD đến quán cà phê bên đường Cao Thắng
gặp anh T.L để chuộc xe. Lúc 11h30 ngày 11/7/2003, cơ M.L mang tiền đến, hắn
lấy tiền thì ngay lập tức bị bắt. Các trường hợp lừa đảo thông qua “chat” khơng phải
là ít, tuy nhiên, do tính chủ quan, khả tin của chính nạn nhân vào cách thức làm
quen qua mạng mà vẫn có nhiều trường hợp tương tự như vậy xảy ra. Không chỉ
dừng lại ở việc lừa đảo tiền của, nạn nhân cịn có thể bị xâm phạm tình dục, bắt cóc
tống tiền… Bằng khúc dạo đầu khá hay về thân thế (du học, nhà giàu,…), kẻ lừa
đảo đã đưa nạn nhân (thường là nữ) vào trịng từ đó thực hiện hành vi đen tối của
mình.
Bốn là, lừa đảo trên Game online
Hoạt động này diễn ra khá thường xuyên, kể từ khi hàng loạt các loại game
online (GO) xuất hiện MU, Võ lâm truyền kì, Cross Fire…. Số lượng GO ngày càng
xuất hiện nhiều cũng đồng nghĩa với việc một số lượng lớn người chơi tham gia.
Bên cạnh việc xuất hiện các hoạt động như mua bán đồ ảo, tài khoản…bằng tiền
thật, có khi số tiền để mua một món hàng ảo có giá trị tiền thật là khá lớn, cũng dần
xuất hiện hàng loạt các vụ lừa đảo trong Game. Việc lừa đảo cũng khá đa dạng và
bằng nhiều cách thức khác nhau. Việc hình thành mối liên kết giữa tài sản ảo trong
game và tài sản thật hình thành đã tiếp sức cho các hoạt động lừa đảo diễn ra ngày
một nhiều hơn. Chẳng hạn như chuyện của một Game thủ tên S sống ở TP.HCM
của PTV đã đi tố cáo trên tất cả các diễn đàn Game về việc bị một game thủ các tận
bên Mĩ quỵt mất 500USD tiền mua một cây kiếm quý. Chủ nhân của chiêu ăn quỵt
này tỏ ra rất sốt ruột, thề sống chết gởi tiền qua ngân hàng, nhưng vì hơm đó là cuối

tuần, ngân hàng khơng làm việc cho nên người bán chưa kiểm tra được tài khoản.
Người bán nhẹ dạ đưa đồ. Đến khi thứ hai ra kiểm tra ngân hàng chẳng có món tiền
nào cả. Gọi trên game thì người mua đã mất hút.
Khơng dừng lại ở đó, việc lừa đảo cịn nhằm vào những website nạp tài
khoản của các GO đồng thời đánh vào tâm lí khả tin của người tham gia, nhàm lừa
đảo tiền của người chơi game. Thủ đoạn của những kẻ lừa đảo là dựng website
quảng cáo về khả năng “hack” được các GO. Đây là những GO phổ biến nhất hiện
nay ở Việt Nam như Võ lâm truyền kì (Vinagame), thiên long bát bộ (FPT online),
Audition (VTC game)…Theo quảng cáo này, game thủ chỉ cần mua các thẻ chơi
game và nạp vào tài khoản thông qua website, họ sẽ nhận được lượng tiền ảo lớn
hơn rất nhiều lần so với thông thường. Tuy nhiên sau khi game thủ nạp tiền theo
16


cách như trên, thông tin về thẻ của họ sẽ không nạp được vào tài khoản và lại gởi
thẳng về tài khoản mail của kẻ lừa đảo. Để dụ được nạn nhân, kẻ lừa đảo đã chuẩn
bị một số website có giao diện nhái theo các website nạp thẻ của những GO. Với
mỗi hình thức nạp thẻ khác nhau, kẻ lừa đảo dựng ra một website giả mạo bằng cắp
đánh cắp logo, hình ảnh đại diện của nhà cung cấp dịch vụ game. Chính vì vậy, nếu
như khơng để ý kỹ thì nạn nhân sẽ tưởng lầm đây là các website chính thống và bị
mắc lừa.
Hàng loạt các cách thức lừa đảo được thực hiện, trong tất cả các hoạt động
diễn ra trên Internet. Đây sẽ là vật cản rất lớn cho sự phát triển trong tất cả các lĩnh
vực từ xã hội, kinh tế, văn hóa đến chính trị, an ninh quốc gia, khi mà Internet đang
có những tác động rất sâu rộng, không chỉ ở Việt Nam mà cả ở những quốc gia khác
trên thế giới.
1.2.3 Hậu quả của tội hành vi lừa đảo đối với sự phát triển của địa bàn
thành phố Hồ Chí Minh
Tình trạng lừa đảo qua mạng Internet ngày càng diễn ra một cách phổ biến
với số lượng lớn và tính chất nguy hiểm nguy hiểm ngày càng tăng. Đây thật sự là

một vấn đề nóng hổi trong thời gian gần đây. Hậu quả của loại tội pham này là rất
nghiêm trọng chẳng những gây nguy hại cho nền kinh tế - xã hội mà cịn ảnh hưởng
đến uy tín của đất nước.
Nghiêm trọng hơn tình trạng lừa đảo thơng qua mạng Internet đã ảnh hưởng
đến doanh thu của Nhà nước và gây thất thoát cho Nhà nước hàng trăm tỉ đồng. Đặc
biệt các cơ quan chức năng của ngành công an đã tốn rất nhiều thời gian và cơng
sức để truy tìm các bọn tội phạm này.
Đặc biệt từ năm 2006 đến nay có rất nhiều vụ lừa đảo liên tục xảy ra, tính
chất và số lượng ngày càng tăng. Thật đáng lo ngại nếu ta khơng nhìn nhận hậu quả
của các vụ việc lừa đảo này một cách nghiêm túc và đưa ra các giải pháp một cách
cụ thể thì khơng những không ngăn chặn kịp thời các hành vi lừa đảo thơng qua
mạng Internet mà cịn làm cho tội phạm có thái độ xem thường và sẽ tiếp tục các
hành vi phạm tội trắng trợn hơn. Đặc biệt thông qua các vụ án về lừa đảo thơng qua
mạng Internet ta có thể đánh giá được tình trạng lừa đảo qua mạng cũng như hậu
quả mà loại tội phạm này đã để lại, mỗi giai đoạn thì hành vi phạm tội ngày càng
mang tính chất, thủ đoạn tinh vi hơn. Hậu quả của các vụ án để lại là không thể
lường hết được.

17


+ Trong năm 2009, chỉ tính riêng hơn 40 vụ án công nghệ cao bị phanh phui,
thiệt hại mà loại tội phạm này đã gây ra đã lên đến hàng ngàn tỉ đồng.
+ Thiệt hại do lộ thơng tin bí mật các doanh nghiệp, tổ chức khơng thể ước
tính được.
+ Hay như vụ Nguyen Hoawrd quốc tịch Mỹ, Arial Fradin quốc tịch Canada
vào Việt Nam đi du lịch đã dùng thẻ AMEX hết hạn, báo mất, khoá giao dịch ở
ngân hàng phát hành rút tiền tại các máy ATM để chiếm đoạt. Nguyen Hoaward và
đồng bọn đã rút 1,4 tỷ đồng, Arial Fardin đã rút 800 triệu đồng.
+ Một số đối tượng lợi dụng lòng tin của khách hàng để quảng cáo nhận tiền

đặt cọc mua hàng trực tuyến trên mạng Internet như gửi hàng không đúng chủng
loại, số lượng, xuất xứ để chiếm đoạt tiền đặt trước gây thiệt hại cho khách đặt mua
hàng và hoạt động thương mại điện tử như vụ Đào Anh Tuấn lừa đảo 8 người chiếm
đoạt 17 triệu đồng,
+ Ví như vụ ăn cắp tiền từ thẻ tín dụng của người nước ngồi qua máy ATM,
thu giữ và phân tích 9 máy tính xách tay, 4 thiết bị ghi thẻ, 13 điện thoại di động, 9n
ổ cứng máy tính và hàng trăm thẻ từ,…..Thu hồi 2.000.000.000 VNĐ. Khởi tố 10
đối tượng, kết thúc điều tra chuyển Viện kiểm sát truy tố.
Nhìn chung tình trạng lừa đảo thông qua mạng Internet trong thời gian từ
năm 2006 đến năm 2010 không những không thuyên giảm mà ngày càng gia tăng
mặc dù đã có sự can thiệp mạnh và có nhiều hình thức xử lý. Đồng thời, đánh giá
hậu quả mà tội phạm lừa đảo qua mạng Internet để lại hậu quả không nhỏ về kinh tế
cũng như sự phát triển của cả nước nói chúng và địa bàn thành phố Hồ Chí Minh
nói riêng.
1.3 Ngun nhân tâm lý – xã hội dẫn đến hành vi lừa đảo thơng qua
mạng Internet trên địa bàn Tp.Hồ Chí Minh
1.3.1 Nguyên nhân thuộc về chủ quan của người bị lừa đảo
+ Nhận thức trên lĩnh vực mạng còn thấp
Việc tham gia một môi trường buôn bán mới, môi trường buôn bán ảo địi
hỏi người tham gia có một lượng kiến thức cần thiết về tin học, nhất là về lĩnh vực
mạng Internet. Ngoài nguyên nhân người dùng khả tin, hám lợi trước những món
tiền lớn, một phần nguyên nhân vẫn có lẽ là thiếu thơng tin, khơng biết khai thác
18


thông tin trên mạng. Trong vụ colony invest, khi chỉ nhìn vào giao diện của website
thì khơng có vấn đề gì. Nhưng nếu bạn biết cách tìm những thơng tin về colony
invest thì có lẽ khơng có kết cục như vậy. Chỉ việc biết cách tìm kiềm thơng tin một
cách chính xác thì khơng phải nhiều người đến thế rơi vào bẫy giăng sẵn của kẻ lừa
đảo. Hay việc tạo một số website giả nhằm đánh lạc hướng của người đăng nhập,

người đăng nhập đã vơ tình rơi vào bẫy, mặc dù trang đó đã có một số những
khuyết điểm dễ dàng nhận ra, như đường dẫn vào hôm nay khác với đường dẫn
(URL) hôm trước, nếu người tham gia chịu khó để ý quan sát.
Khơng những đề cập nhận thức về lĩnh vực mạng Internet, mà còn phải đề
cập đến việc cập nhật thông tin hiện nay vẫn là một yếu tố quan trọng, nhằm tránh
những chiêu lừa của kẻ lừa đảo. Các cách thức hoạt động, những kẻ lừa đảo bị bắt,
đều được cập nhật một cách thường xuyên trên các trang báo điện tử. Do vậy, việc
số lượng người bị lừa ngày càng tăng vẫn do một phần thiếu kém thông tin của
người tham gia mạng Internet.
+ Bản thân người bị lừa đảo cả tin, hám lợi
Việc sử dụng kiến thức tin học của mình để lừa đảo người tham gia mạng
Internet được các kẻ lừa đảo thực hiện là một phần lớn nguyên nhân. Tuy nhiên, ta
cũng không thể không đề cập đến một phần yếu tố từ chính người bị lừa đảo. Trong
nhiều trường hợp, vai trị của chính người tham gia mạng là rất quan trọng. Ta thấy
trong việc gởi thư qua email đến người sử dụng, nội dung thư như ta nói ở trên đảo
sẽ cũng khá đa dạng, kẻ lừa gởi email thông báo nạn nhân đã trúng xổ số hay trúng
thưởng một món hàng giá trị lớn, kèm theo những bằng chứng cũng cố lòng tin của
người nhận thư. Khi bạn bấm vào link kèm theo sẽ hiện ra trang web theo nội dung
thư, và kèm theo lời nhắn buộc khi nhận số tiền như vậy bạn phải chi trả các khoản
để nhận được số tiền đó. Đây là một trong nhiều thủ đoạn hịng lơi kéo nạn nhân
khá hiệu quả. Những “công thức” này được lặp đi lặp lại khá nhiều, tuy nhiên vẫn
có những nạn nhân xấu số lọt vào tầm ngắm của kẻ lừa đảo.
Hay chính trong trường hợp của Colony invest, “Tôi đã theo dõi ngành ngân
hàng, tài chính suốt mấy chục năm nhưng chưa từng có ngân hàng hay tổ chức tín
dụng nào huy động vốn bằng USD từ khách hàng với lãi suất lên tới 90%/tháng. Cái
này rõ ràng hồn tồn là lừa đảo, khơng hề có thật..." Ơng Cao Sỹ Kiêm (Ngun
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đại biểu Quốc hội đoàn Thái Bình) có ý
kiến. Nhưng thật sự vẫn có người bị lừa đảo, theo ước tính, trong một thời gian
ngắn, đã có khoảng 20.000 người bị lừa đảo qua hình thức đầu tư tài chính qua
19

mạng “colony invest” với tổng số tiền bị lừa ít nhất 160 tỉ đồng. Mặc dù đây là một
hình thức đầu tư chưa từng có ở Việt Nam, song do mức lãi suất quá cao (gấp vài
chục lần lãi suất gửi ở các ngân hàng) đã khiến cho hàng vạn người bị cuốn vào
vịng quay của nó. Đây có thể là đặc điểm của người tham gia mạng để những kẻ
lừa đảo dựa vào đó để hoạt động.
1.3.2 Những nguyên nhân chủ quan thuộc về bản thân của người lừa đảo
+ Hám lợi trước việc kiếm tiền một cách nhanh chóng
Vẫn khơng nằm ngồi mục đích của kẻ lừa đảo, tiền vẫn là mục đích số một,
việc các Hacker bằng nhiều cách lấy được tài khoản thanh toán trên mạng của một
số tài khoản cũng đều giống như hàng loạt các vụ lừa đảo khác. Hàng loạt các
website đăng những thông tin tài khoản (chủ yếu là của người Úc). Những người
khơng có ý định lừa đảo lâu dài, hoặc chỉ mượn (miễn phí) hay, mua “hàng” trực
tuyến nhằm một hoặc một vài mục đích nhất định (có thể mua host, domain). Lượng
người này hầu như không thể kiểm tra bởi các tài khoản được chia sẽ trên rất nhiều
các website, hay thông qua quen biết. Đồng thời, nhu cầu của lượng người này
không ngừng tăng. Việc hỏi xin các tài khoản hack được (CC “chùa”) được diễn ra
rất nhiều trên các website, diễn đàn (forum), các nhật ký trực tuyến (blog)…
Đối với những kẻ hack thật sự, việc kiếm các tài khoản “chùa” là cần thiết,
đồng thời còn thể hiện phần nào đó đẳng cấp hack của mình, hay đẳng cấp lừa đảo
của mình. Trường hợp của “ơng chủ” Nguyễn Anh Tuấn khi chưa đấy 19 tuổi đã là
chủ tịch Hội đồng quản trị của công ty RC, từng làm nhiều người phải trầm trồ và
một bộ phận trong giới trẻ 8X phải nể phục, ngưỡng mộ. Việc kiếm tiền trên mạng
theo cách thức lừa đảo thường được người sử dụng cho một mục đích khác như ship
hàng, hoặc mua host, domain, hay chỉ để chia sẽ cho đàn em của mình trên các diễn
đàn,…Việc kiếm tiền này hồn tồn khác với cách thức kiếm tiền một cách cơng
khai trên mạng mà không phải đổ mồ hôi nhiều. Một website lừa đảo được lập ra
không chỉ để lừa một người mà hàng ngàn người. trong trường hợp lừa đảo qua
mail, một bức mail được gởi không chỉ một người mà rất rất nhiều người, việc hồi

âm của những người nhận thư sẽ là mở màn cho hàng loạt thủ đoạn nhằm lừa gạt số
tiền. Hay gần dây hơn, là các vụ lừa đảo trong việc đầu tư qua mạng colony invest.
Những người tham gia lừa đảo có khi thu được lãi hàng tỉ đồng. Trường hợp của
Nguyễn Dạ Thu là một ví dụ, theo khai nhận ban đầu Thu cũng là nạn nhân. Tuy
nhiên, sau khi biết khó rút được tiền gửi, Thu đã tìm cách bán lại số điểm (tương
ứng với tiền đầu tư trên mạng) của mình cho người khác được 800 triệu đồng, lãi
20