CHUN ĐỀ 5:BIỂU ĐỒ ĐOẠN
THẲNGPHẦNI.TĨMTẮTLÍTHUYẾT
Biểuđồđoạnthẳngthườngđượcdùngđểbiểudiễnsựthayđổicủamộtđạilượng theoth
ờigian.Cácthànhphầncủabiểuđồđoạnthẳnggồm:
Trụcngang biểudiễnđạilượngtađangquantâm(sốdân).
Trụcđứngbiểu diễn(năm).
Mỗiđiểm biểudiễngiátrịcủađạilượngtạimộtthờiđiểm
Haiđiểmliêntiếpđượcnốivới nhaubằngmộtđoạnthẳng.
Tiêuđềcủabiểuđồ thườngởdịngtrêncùng.
Dựa vào biểuđồ đoạnthẳng, ta có thể xác địnhxu hướng tănghoặc giảm
củasốliệutrongmộtkhoảngthờigiannhấtđịnh.
Năm
2030
2020
2010
2000
1990
1980
1970
1960
1950
Dân số Việt Nam qua 5 lần điều tra
54,764,476,385,896,2 Số dân ( triệu người)
PHẦNII.CÁCDẠNGBÀITẬP
DẠNG1: Đọcbiểuđồđoạnthẳng
1) Ghinhớ
- Biếtquansátbiểu đồ đoạnthẳng.
- Các đầu mút của mỗi đoạn thẳng dóng xuống trục nằm ngang ứng với một điểm,
điểmđóchotabiếtdữ liệu.
- Cácđầumútcủamỗiđoạnthẳngdóngngangsangtrụcthẳngđứngứngvớimộtđiểm,điểmđóchot
abiếtdữ liệu.
2) Bàitập
1. Mứcđộnhậnbiết:
Bài 1:Biểu đồ hình bên dưới cho biết thứ hạng của bóng đá nam Việt Nam trên bảng
xếphạngcủaliênđồnbóngđáthếgiới(FIFA)trongcácnămtừ 2 0 1 6 đến2 0 2 0
Xácđịnhtênbiểuđồ,cáctrục,đơnvịcủa trục.
a) Emhãycho biếtmỗiđiểmtrênbiểu đồbiểudiễnthơngtingì
1
Thứhạng
Thứ hạng của bóng đá Việt nam
160
140
120
100
80
60
40
20
0
134
112
100
20162017
2018
Năm
94
93
2019
2020
Gợi ý:- Tên biểu đồ thường nằm bên trên, trục biểu đồ có2trục nằm ngang và trục
đứngtrênđócóminhhọahoặcchúthích.
-Mỗi điểm trên biểu đồ ta dóng xuống trục nằm ngang hay sang trục thẳng đứng cho
tabiếtmộtsốliệu.
Lờigiải
Bài2:B i ể u đồhìnhbênchobiếtkỷlụct h ế giớivềthời
gianchạycựly100mt r o n g cácnămtừ1992đếnnăm2 0 0 9
Thờigian(giây)
Kỉ Lục thế giới về chạy cự ly 100m
10,8
10,6
10,4
10,2
10
9,8
9,6
9,4
9,2
9
10,6
10,3
10
9,86
9,77
9,58
191219301960199120052009
Kỷlục thếgiới vềchạy cựly100mđạt được ởnăm1930và2005làbao nhiêu giây?
Gợi ý: căn cứ vào số năm đầu bài hỏi ta dóng nên biểu đồ đoạn thẳng đến đầu mút
đoạnthẳngtadóngsangtrụcthẳngđứngsẽchỉchotabiếtsốliệu
Lờigiải
Bài 3:Tỉ lệ tăng dân số Viêt Nam trong một số năm gần đây được cho bởi biểu đồ
đoạnthẳngsau.Emhãychobiếttỉlệtăng1,65%và1,12%v à o nhữngnămnào?
Tỉ lệ gia tăng dân số của Việt Nam
Tỉlệ(%)
21,86
1,8
1,6
1,4
1,2
1
0,8
0,6
0,4
0,2
0
1,65
1,51
1,17
1,24
1,09
19911995199920032007201120152019
1,12
1,15
Gợi ý: Nhìn vào biểu đồ với dữ liệu1,65%và1,12%ta dóng xuống trục nằm ngang ta sẽ cósố
liệu của nămđó.
Lờigiải
Bài 4:Ở hình dưới đây biểu diễn thu nhập bình quân đầu người /năm của Việt
Nam( tínhtheo đơ la Mỹ) ở một số năm trong giai đoạn từ năm1986đến năm2020Các
điểm trênđầumútđoạnthẳngcóýnghĩagì?
Thu nhập bình qn đầu người/năm (đơ la Mỹ)
3000
2566
2786
2019
2020
2366
2500
ĐơlaM ỹ
2715
2000
1500
1318
1000
500
423
138
0
1986
Lờigiải
1991
2010
2017
2018
Bài5:
Số lượt khách
60
50
50
45
40
40
35
30
20
20
10
0
9h
11h
13h
15h
17h
Các số trên mỗi đầu mút đoạn thẳng của hình trên thể hiện số khách hàng đến cửa
hàngđó. Em hãy cho biết vào thời điểm9giờ,11giờ,13giờ,15giờ,17giờ có bao nhiêu
kháchđếncửahàng?
Lờigiải
2) Mức độ thông
hiểuBài1:
Thu nhập bình qn đầu người/năm (đơ la Mỹ)
3000
ĐơlaM ỹ
2500
2715
2566
2366
2786
2000
1500
1318
1000
500
423
138
0
1986
1991
2010
2017
2018
2019
2020
Ở hình trên biểu diễn thu nhập bình quân đầu người /năm của Việt Nam( tính theo đơ
laMỹ) ở một số năm trong giai đoạntừ
năm1986đ ế n năm2 0 2 0 .EmhãychobiếtnămnàoViệtNamcóthunhậpthấpnhất,caonhấtcụthểlà
baonhiêuđơla?
Lờigiải
Bài2:
Số lượt khách
60
50
50
45
40
40
35
30
20
20
10
0
9h
11h
13h
15h
17h
Với hình trên em hãy cho biết thời điểm nào khách hàng vào của hàng vắng nhất,
đôngnhất?
Lờigiải
Bài3:
⁰C
34
32
30
28
26
24
22
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
7
10
13
16
Thời điểm (h)
19
22
Biểuđồ đoạn thẳng hình trên cho biết nhiệtđộởHà Nộitrong ngày7/5/2021tại một
số thờiđiểm.Emhãychobiếtthờiđiểmnàonhiệtđộthấpnhất,caonhất?
Lờigiải
Bài4:
Theo ủy ban an tồn giao thơng quốc gia từ năm 2016 đến năm 2020
25000
21589
20080
18736
SốvụTNGT
20000
17621
14510
15000
10000
5000
0
2016
2017
2018
2019
2020
Vớih ì n h v ẽ trênemhãychobiếtnămnàocósốvụtainạncaonhất,thấpnhất?
Lờigiải
Bài5:
⁰C 3
2
1
0
-1
-2
-3
-4
-5
-6
-7
-8
-9
-10
-11
Nhiệt độ một ngày mùa đơng tại một địa điểm vùng ơn đới
024681012141618202224
Thời điểm (h)
Vớibiểu đồđoạnthẳng
hìnhtrênbiểudiễnnhiệtđộtrongmộtngàymùađơngtạimộtđịađiểmvùngơnđ ớ i . E m hãychobiết
thờiđiểmnàonhiệtđộthấpnhất, caonhất?
Lờigiải
3) Mức độ vận
dụngBài1:
Quansát biểuđồ dưới đâyvàtrảlờicâuhỏisau:
a)
b)
c)
d)
Thángnàocửa hàngcó doanhthu caonhất?
Thángnàocửa hàngcó doanhthuthấpnhất?
Doanhthu củacửahàngtăngtrongnhữngkhoảngthờigiannào?
Doanhthu củacửahànggiảmtrongnhữngkhoảngthời giannào?
Doanh thu trong 12 tháng của cửa hàng A
85
Triệu(đồng)
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
70
68
52
54
64
56
60
50
70
62
52
123456789101112
Gợiý:Cácemchúýb i ể u đồđoạnthảng đilênvàcóđầumútcaonhấtvàthấpnhất.Lờigiải
Bài2:cho biểuđồ đoạnthẳngsau
Tháng
Nhiệtđộtrung bìnhcáctháng năm2020tạiTPHCM (℃))
⁰C
32
30,5
30
29,5
29
28,5
28
27,6
28
28
27,627,6
27
26,6
26
26
24
22
1
2
3
4
5
6
7
Tháng
8
9
10
11
Emhãychobiếtnhiệtđộtrungbìnhcủathángnàocaonhất,thấp nhất?
Gợiý:Cácemchúýb i ể u đồđoạnthảng đilênvàcóđầumútcaonhấtvàthấpnhất.Lờigiải
Bài3:Chobiểuđồđoạnthẳngsau
12
triệu (tấn)
9
8
7,72
6,75
7
6
5
4
3
2
1
0
7,13
6,68
6,05
4,69
4,53
6,57
6,32
4,89
4,68
20062007200820092010201120122013201420152016
Em hãy cho biết năm nào xuất khẩu gạo được nhiều nhất, ít nhất?
Lờigiải
Sốlượng
Bài 4:Cho biểu đồ đoạn thẳng.Em hãy cho biết nhu cầu bán máy tính để bàn,
máytínhxáchtaytănghaygiảmtrong6tháng?
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Máy tính để bàn
Máy tính xách tay
MộtHaiBaBốnNămSáuTháng
Lờigiải
Bài5:Chobiểu đồđoạnthẳngsau
Tỉ lệ (%)
100
90
90
80
75
70
60
60
50
40
30
46
37
32
35
Tỉnh A
Tỉnh B
45
40
25
20
10
0
2016
2017
2018
2019
2020
Em hãy cho biết tỉnh nào có số học sinh biếtbơi nhiều hơn?
Lờigiải
4) Mứcđộvậndụngcao
Bài1:Nhìnvàibiểuđồđoạnthẳng.Em hãytínhtrungbìnhcủa
+Ngàythứ 6 vàthứ 7 bán đượcbaonhiêulitràsữa?
+Ngàythứ 3 ,thứ 4 ,thứ 5 bánđượcbaonhiêulitràsữa?
Số li trà sữa bán được trong tuần của tiệm Trân Châu
70
60
50
40
30
20
10
0
62
50
42
48
35
35
20
Chủ nhậtThứ HaiThứ BaThứ TưThứ NămThứ SáuThứ Bảy
Gợi ý:Các em nhìn vào các ngày cần tính rồi dóng lên biểu đồ đoạn thẳng ta sẽ có số
liệusốlitràbánđược
Lờigiải
Bài2:
Thu nhập bình qn đầu người/năm (đơ la Mỹ)
3000
2566
2786
2019
2020
2366
2500
ĐơlaM ỹ
2715
2000
1500
1318
1000
500
423
138
0
1986
1991
2010
2017
2018
Ở hình trên biểu diễn thu nhập bình quân đầu người /năm của Việt Nam( tính theo đơ
laMỹ) ở một số năm trong giai đoạntừ năm1986đến năm2020. Em hãy cho biết
trongkhoảngnămnàothìthunhậpbình qnđầungườitrênnămtăngnhanhnhất?
Gợi ý:Tachú ýnăm1991 có 1 3 8 đ ơ la/ngườin h ư n g năm2 0 1 7 c ó tới2 3 6 6 đơla
/ngườicó mức chênh lệch rất
lớnLờigiải:
Bài 3:Cho biểu đồ đoạn thẳng biểu diễn dân số của Hà Nội. Trong khoảng thời gian
nàotừnăm1999đ ế n năm2 0 0 9 vàtừ năm2 0 0 9 đ ế n năm2 0 1 9 dânsốHàNộităngnhanhhơn?
Dân số của Thủ đô Hà Nội
8500000
8000000
7500000
7000000
6500000
6000000
5500000
5000000
4500000
4000000
3500000
3000000
2500000
2000000
1500000
1000000
500000
0
8053663
6448837
2500000
53000
1954
2672122
91000
1961
1978
1999
2009
2019
Lờigiải
Bài4:Cho biểuđồ đoạnthẳng biểu diễnnhiệtđộ củaHàNội vàongày7 /5/2021
⁰C
34
32
30
28
26
24
22
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
7
10
13
16
Thời điểm (h)
19
Em hãy cho biết trong khoảng thời gian nào nhiệt độ giảm nhanh nhất?
Lờigiải
Bài5:Chobiểuđồđoạnthẳngbiểudiễnsốvụ
tainạngiaothơngcảnướctínhtừnăm2016đếnnăm2020
22
Theo ủy ban an tồn giao thơng quốc gia từ năm 2016 đến năm 2020
25000
21589
20080
18736
SốvụTNGT
20000
17621
14510
15000
10000
5000
0
2016
2017
2018
2019
2020
Em hãy chobiết
sốvụtainạngiaothôngcủanăm2 0 1 9 sovới2 0 1 8 g i ả m baonhiêuphầntrămvànăm2 0 2 0 s o với2
0 1 9 g i ả m baonhiêuphầnt r ă m , nămnàogiảmsâuhơn.
Lờigiải
Dạng2:Vẽbiểu đồđoạnthẳng
I.
Phươngphápgiải:
Đểvẽbiểu đồđoạn thẳng,tathựchiệntheocác bướcsau:
Bước1:Vẽtrụcngoangvàtrụcđứng.Đánhdấuthờigiantrêntrụcngang,chọnđơnvịtrêntr
ục đưng
Bước2:Chấmcácđiểmbiểudiễngiátrịcủađạilượngtheothờigian.Cóthểthaydấuchấmb
ằngcác dấu định dạng khác
Bước3:Nốicácđiểmliêntiếpvớinhaubằngđoạnthẳng
Bước4:Ghichúthíchchocáctrục,điềngiátrịtạicácđiểm(nếucần)vàghitiêuđềchobiểuđồ
II. Bàitốn.
1. Mứcđộ nhậnbiết
Bài1.Vẽbiểuđồ đoạnthẳngbiểudiễndữ liệucủabảngthốngkêsau:
SốHSđạt điểmtốtcủalớp7Atrong4tháng
Tháng
SốHS
1
8
2
10
3
12
4
14
Lờigiải:
Bài2:Chobảngthống kêdữliệusau:
Sốxemáybán
cửađược
trong 4 quý của một
hàng
Quý
Sốxemáybánđược
1
5
2
7
3
9
4
20
Vẽbiểuđồđoạnthẳng biểudiễndữliệutrên?
Lờigiải:
Bài3:Vẽbiểuđồđoạnthẳngbiểu diễndữliệutrongbảngthốngkêdướiđây
Ngày
Sốcâyxanhlớp7 A thugomđược
ThứHai
5
ThứBa
7
ThứTư
9
ThứNăm
8
ThứSáu
4
ThứBảy
10
Chủnhật
18
Lờigiải:
Bài 4:Bảng biểu diễn sau cho biết số con gà bắt được khi đem ra chợ bán trong mỗi
giờtừ5giờđến10giờcủabạnHùng.Emhãyvẽbiểuđồđoạnthẳngbiểudiễnbảngdữliệunày
Lờigiải:
Giờ
Sốgà(con)
5giờ
8
6giờ
6
7giờ
3
8giờ
10
9giờ
7
10giờ
9