Skkn một số biện pháp giúp trẻ tự kỷ học hòa nhập lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi (2023)

Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài.
“Trẻ em như búp trên cành,
Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan”.
Búp trên cành là phần lộc non, tươi mới và đẹp đẽ, cần được chăm sóc và bảo vệ
để trở thành cành lá xum xuê trong tương lai. Chăm sóc trẻ thơ, bảo vệ “búp trên
cành” là hạnh phúc của chúng ta hôm nay, là chăm lo cho tương lai chúng ta mai
sau. Chăm sóc trẻ thơ là vấn đề cần thiết. Tuy nhiên, trong xã hội hiện nay vấn đề
đang được quan tâm nóng trên thế giới đó là tự kỷ. Chăm sóc các cháu bị tự kỷ là
một cơng việc vất vả, khó khăn cần có nhiều phương pháp, biện pháp để giáo dục,
chăm sóc sao cho phù hợp.
Trong mỗi chúng ta, khi nhắc đến hai từ “tự kỷ” nó khơng cịn là một cái gì đó xa
lạ nữa, mà tự kỷ ngày một xuất hiện nhiều hơn, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ. Tự kỷ là
vấn đề nhức nhối đối với gia đình, nhà trường và xã hội, nó khơng cịn nằm trong
phạm vi nhỏ hẹp mà ngày càng nhiều hơn nữa những trẻ nhỏ mắc bệnh tự kỷ.
Ngày nay, giáo dục trẻ tự kỷ là một vấn đề quan trọng trong việc đào tạo thế hệ
mầm non của đất nước. Thực tế trong thời gian gần đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo
rất quan tâm đến vấn đề này, đã phát hành rất nhiều tài liệu, đăng bài viết trong các
quyển tạp chí, tổ chức tập huấn chuyên đề nhằm hướng dẫn giáo viên cách giáo
dục trẻ tự kỷ và học hòa nhập trong các trường mầm non.
Ngay từ đầu năm học Ban giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo các lớp rà soát, báo cáo
số lượng trẻ tự kỷ thể nhẹ. Hướng dẫn, chỉ đạo giáo viên lập hồ sơ theo dõi sự phát
triển của trẻ, xây dựng mục tiêu, nội dung, chương trình giáo dục hòa nhập cụ thể,
phù hợp với trẻ tự kỷ.


Mặc dù được các cấp lãnh đạo và Ban giám hiệu nhà trường quan tâm chỉ đạo sát
sao nhưng bản thân tôi thấy đây là một vấn đề mới mẻ, nóng và hết sức khó khăn
trong cơng tác chăm sóc và giáo dục.
Là một giáo viên trẻ có lịng say mê, nhiệt huyết với nghề, với mong muốn trẻ tự
kỷ học tại lớp cũng được quan tâm và chăm sóc giáo dục như các cháu bình thường

để phát triển nhân cách tồn diện, tơi đã ln băn khoăn, trăn trở, để tìm ra các
biện pháp thực hiện hiệu quả. Qua một năm tích cực nghiên cứu, áp dụng các biện
pháp hữu hiệu, trẻ mắc bệnh tự kỷ đã phát triển, tiến bộ rõ rệt, các cháu khác trong
lớp đã có những kỹ năng giúp đỡ bạn mình hịa nhập và học tập tốt hơn. Do đó tơi
xin mạnh dạn trao đổi cùng chị em đồng nghiệp dưới dạng đề tài sáng kiến kinh
nghiệm : “Một số biện pháp giúp trẻ tự kỷ học hòa nhập lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi
Trường Mầm non Thị trấn Thường Xuân”.
1.2. Mục đích của đề tài:
+ Đánh giá thực trạng sự nhận thức, giao tiếp xã hội và tưởng tượng của trẻ tự kỷ
khi học hịa nhập với mơi trường giáo dục bình thường.
+ Tìm ra các biện pháp giáo dục trẻ tự kỷ học hịa nhập trong mơi trường giáo dục
bình thường
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Một số trẻ tự kỷ lớp mẫu giáo Trường Mầm non Thị trấn Thường Xuân.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
– Phương pháp quan sát.
– Phương pháp trò chuyện, giao tiếp với trẻ.
– Phương pháp sử dụng tình huống.


– Phương pháp phân tích sản phẩm hoạt động của trẻ.
– Phương pháp trao đổi với cha, mẹ, người chăm sóc trẻ. 2. Nội dung của sáng kiến
kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận
Tự kỷ là một dạng rối loạn phát triển, xuất hiện ngay từ những năm đầu đời,
thường trước 3 tuổi. Trẻ mắc chứng tự kỷ ít có sự giao tiếp, tương tác xã hội nên
các mối quan hệ và các mặt tâm lý và xã hội đều hạn chế. Để trẻ tự kỷ trở thành
những đứa bé bình thường thì những người xung quanh nên tránh sự kì thị với trẻ.
Để giúp trẻ tự kỷ hòa nhập cộng đồng tốt hơn thì cần thiết phải có sự liên hệ mật
thiết giữa cha mẹ, người chăm sóc trẻ và nhà trường về phương pháp và hướng tác

động phù hợp với trẻ.
Tự kỷ là tự kỷ phức tạp về phát triển, ảnh hưởng đến nhiều khả năng như trí hiểu,
sử dụng ngơn ngữ, giao tế, biểu lộ tình cảm, vân vân. Những biểu hiện của tự kỷ
thường có thể thấy trong ba năm đầu đời. Ở những cá nhân khác nhau, những biểu
hiện bệnh cũng khác nhau về hình thái và mức độ. Mặc dù không thể chữa khỏi,
nhưng phát hiện sớm bệnh và có những can thiệp hữu dụng có thể giúp trẻ tự kỷ
phát triển chức năng tốt hơn và cải thiện được cuộc sống của chúng.
Tự kỷ là một dạng hội chứng bệnh rối loạn về sự phát triển thường gặp ở trẻ em.
Đây là một bệnh khá mới mẻ trong những năm gần đây, nguyên nhân vẫn cịn chưa
rõ ràng và cũng chưa có thuốc đặc trị, những biểu hiện của trẻ bị mắc hội chứng
này thường lập dị, ít giao tiếp, và thường có xu hướng chơi một mình.
Trẻ tự kỷ thường quá say mê một vật gì đó, lúc nào cũng giữ và ơm khư khư trong
tay. Chúng rất thích sắp xếp đồ vật theo thứ tự, ngăn nắp một cách kỳ lạ và có biểu
hiện hung hăng khi thứ tự đó bị xáo trộn.


Trẻ tự kỷ rất hạn chế trong vấn đề giao tiếp xã hội.Tình cảm rất hạn chế ngay cả
với bố mẹ và người thân trong gia đình. Trẻ khơng chia sẻ cảm xúc buồn vui,
không quan tâm đến những hoạt động xung quanh mình. Khi giao tiếp thì trẻ tự kỷ
khơng giao tiếp bằng mắt, khơng có những giao tiếp “không lời” bằng những cử
chỉ cơ thể.
Trẻ bị mắc chứng rối loạn tự kỷ này sẽ gặp bất lợi trong cuộc sống do thiếu nhiều
kỹ năng sống và kỹ năng giao tiếp xã hội, tuy vậy, một số trẻ bị bệnh này lại có
những lợi thế về khả năng và tố chất đối với toán học, kỹ thuật và tin học. Tự kỷ là
một căn bệnh mới và vẫn đang được nghiên cứu để tìm ra các hướng điều trị. Cũng
chưa có phương pháp phịng bệnh rõ ràng. Cách tốt nhất là các bậc cha mẹ có con
bị bệnh cần dành nhiều thời gian chơi với con hơn so với đứa trẻ bình thường và
trẻ cần được đưa đến thật nhiều ở những nơi cơng cộng, nơi có đơng người để học
nói, học giao tiếp, rèn luyện khả năng tập trung chú ý, hoặc cho trẻ sớm đến trường
mầm non. Trong lớp học trẻ tự kỷ gần như khơng có giao tiếp bằng mắt hay các

giao tiếp không lời như gật đầu, lắc đầu, chỉ tay. Trẻ không chơi với ai, chỉ một
mình, khơng quan tâm, biểu lộ tình cảm với người khác, nhìn người như nhìn đồ
vật.
Một số em có những cử chỉ tay chân bất thường, dập khn như vê tay, xoắn vặn
tay, không quan tâm đến ngoại cảnh nên trẻ tự kỷ gần như không biết sợ. Khơng
bắt chước như mọi trẻ em khác, khơng thích nghi với sự thay đổi. Vì vậy, mỗi một
trẻ tự kỷ khác nhau sẽ được tiến hành các phương pháp giáo dục khác nhau. Giáo
dục trẻ tự kỷ là cung cấp cho trẻ những hiểu biết ban đầu về cuộc sống xung quanh
áp dụng các biện pháp giúp trẻ hòa nhập trong lớp học, đồng thời áp dụng các
phương pháp can thiệp hành vi khơng phù hợp.
Từ đó, trẻ tự kỷ biết sống tích cực, có kỹ năng giao tiếp xã hội, phát triển ngôn
ngữ, điều chỉnh hành vi phù hợp. Giúp trẻ tự kỷ hòa nhập trong Trường Mầm non


là điều cần thiết và là nền tảng vững chắc cho sự phát triển đối với trẻ tự kỷ trong
tương lai của trẻ.
Chúng ta cần thiết phải nhìn nhận trẻ tự kỷ là một đứa trẻ bình thường và hồn
tồn có thể thay đổi tiến bộ được. Để giáo dục trẻ tự kỷ có thể hịa đồng được với
cuộc sống xã hội là cả một quá trình tác động lâu dài. Và giáo dục giúp trẻ hòa
nhập trong Trường Mầm non khơng phải là việc đơn giản chính vì vậy cần phải có
sự tác động kiên trì, tâm huyết từ cô giáo, bạn bè, cha mẹ và những người thân
xung quanh trẻ.
2.2. Thực trạng
Trường mầm non Thị trấn Thường Xuân nằm trên địa bàn Thị trấn huyện Thường
Xuân, tỉnh Thanh Hóa. Nhà trường ln được sự lãnh đạo, chỉ đạo sát xao của
Phịng giáo dục về cơng tác nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường.
– Đội ngũ cán bộ giáo viên tư tưởng, đời sống ổn định, nhiệt tình, tâm huyết trách
nhiệm cao trong cơng việc. Ln tích cực học tập để nâng cao phẩm chất đạo đức
nghề nghiệp và chuyên môn nghiệp vụ nhằm đáp ứng yêu cầu đặt ra.
– Năm 2022 – 2023 bản thân được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 5– 6 tuổi ,

Trường Mầm Non Thị trấn Thường Xuân. Với tổng số là 33 cháu, có 17 cháu gái
và 16 cháu trai, có 2 cháu trai mắc bệnh tự kỷ: Cháu Lê Đình Long Vũ và cháu Lê
Duy Khánh
2.2.1. Thuận lợi.
– Bản thân tuổi đời cịn trẻ, có lịng u nghề mến trẻ, say mê học tập và nghiên
cứu tài liệu, học tập những kinh nghiệm của chị em đồng nghiệp


– Lớp rộng rãi, thoáng mát, cơ sở vật chất khang trang, sạch đẹp. Nhà trường đầu
tư đồ dùng đồ chơi, trang thiết bị tương đối đầy đủ cho cả cô và trẻ để phục vụ cho
các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ.
– Được sự quan tâm chỉ đạo sát xao của Ban giám hiệu nhà trường, giúp đỡ tạo
mọi điều kiện để bản thân nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ.
– Cha mẹ, người chăm sóc trẻ có nhận thức tốt, nhiệt tình, quan tâm đến cơng tác
chăm sóc, giáo dục trẻ; hiểu, thơng cảm và chia sẻ với các hoạt động của cháu tự
kỷ tại lớp .
*Đối với trẻ tự kỷ:
– Trẻ có sức khỏe tốt, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, phát triển bình thường về
mặt thể trạng.
– Trẻ có khả năng phối hợp các vận động tinh, vận động thơ bình thường
2.2.2. Khó khăn.
– Bản thân tôi không được theo học chuyên ngành giáo dục đặc biệt nên chưa có
được nhiều kinh nghiệm về giáo dục trẻ tự kỷ học hòa nhập trong mơi trường giáo
dục bình thường.
– Các tài liệu về giáo dục trẻ tự kỷ học hịa nhập với mơi trường giáo dục bình
thường cịn ít, nên giáo viên chúng tơi có ít tài liệu để tham khảo và học tập.
– Trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi chuyên biệt dành cho trẻ tự kỷ còn thiếu thốn
chưa đáp ứng được yêu cầu về giáo dục trẻ tự kỷ.
– Cha mẹ, người chăm sóc trẻ cịn hạn chế về những kiến thức, kỹ năng giáo dục
trẻ tự kỷ, nên sự phối hợp cùng giáo viên để giáo dục cho trẻ ở nhà cịn gặp nhiều

khó khăn.


*Đối với trẻ tự kỷ:
+ Trẻ sống khép kín, trầm lặng, lãnh đạm hoặc thờ ơ với việc giao tiếp, không quan
tâm tới những chuyện trong cuộc sống xung quanh.
+ Trẻ chậm nói, tiếp thu chậm về phát triển từ ngữ giao tiếp. Khơng có sự giao tiếp
bằng mắt với người khác.
+ Không phản ứng lại đáp lại khi được gọi tên hoặc phản ứng rất chậm. Luôn lặp
đi lặp lại các hành vi hoặc sự cử động của cơ thể.
+ Có những hành vi kì qi tự gây tổn hại tới bản thân như đập đầu vào tường, cào
cấu, thích ở một mình
+ Khơng hứng thú hoặc ác cảm với hoạt động thể chất, và chỉ thích chơi 1 hoặc vài
trị chơi quen thuộc có tính chất lặp lại.
+ Rụt rè, nhút nhát không biết cách chơi với trẻ khác. Sợ chỗ lạ, người lạ, vật lạ.
+ Khó thích ứng với sự thay đổi hồn cảnh, cơng việc, diễn biến thường diễn ra
hàng ngày. Bị hút chặt vào những đồ vật quen thuộc.
+ Thường xuyên ăn vạ.Thích chơi một mình, có phong cách lạ: Múa tay, chạy lung
tung. Khơng phản ứng với lời nói của người khác
+ Rối loạn ăn uống, tiêu hóa.
+ Khó khăn trong việc bày tỏ nhu cầu: Trẻ chưa có ngơn ngữ nói, khóc la hét khi
không được đáp ứng nhu cầu.
Bảng khảo sát đầu năm học 2023 – 2023
Nội dung đánh giá
Đạt
Khiếm khuyết sử dụng 10%
hành vi không lời

Không đạt
90%

Kém phát triển mối quan 20%

80%

hệ bạn hữu tương ứng
với lứa tuổi
Thiếu chia sẻ quan tâm
10%
Thiếu quan hệ xã hội 10% 90%

90%
10% 90%

hoặc thể hiện tình cảm
Từ những thuận lợi và khó khăn trên, bản thân tơi đã đúc rút cho mình những biện
pháp cụ thể đối với từng đối tượng trẻ tự kỷ. Các biện pháp này đã được vận dụng
trong nhiều năm qua và đem lại hiệu quả thiết thực.
Cụ thể như sau:
2.3. Các giải pháp sáng kiến kinh nghiệm.
2.3.1. Tạo môi trường lớp học gần gũi thân thiện.
Môi trường học tập là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới sự phát triển của trẻ.
Yếu tố môi trường trong giáo dục trẻ tự kỷ khơng chỉ góp phần giúp trẻ hình thành
nhân cách con người mà quan trọng hơn là giúp trẻ tự kỷ hòa nhập với môi trường
xã hội một cách dễ dàng hơn.
Ngay từ đầu năm học khi nhận lớp, bản thân tôi cùng giáo viên đứng lớp đã giành
rất nhiều thời gian để trang trí lớp học cho thật là sinh động và hấp dẫn, tạo môi
trường lớp học gần gũi, thân thiện, ấm cúng từ đó trẻ sẽ cảm nhận được tình u,
sự quan tâm đối với trẻ là môi trường học tập hịa nhập, nơi đó khơng hề có sự

phân biệt đối xử, giúp trẻ sống hịa đồng; là mơi trường giáo dục hiệu quả, tạo điều
kiện cho trẻ phát triển toàn diện, trẻ cảm thấy thoải mái, hứng thú, giúp trẻ phát
triển tự nhiên, lành mạnh trên cơ sở các mối quan hệ gần gũi, thân thiện và hợp tác:
Giáo viên với giáo viên, giáo viên với trẻ, trẻ với trẻ, cha mẹ, người chăm sóc trẻ
với nhà trường và cộng đồng. Môi trường học thân thiện là môi trường thân ái, thu


hút trẻ, tạo điều kiện cho trẻ tham gia bày tỏ ý kiến, ý kiến của trẻ được lắng nghe
và tơn trọng. Từ đó giúp trẻ giải quyết những khó khăn vướng mắc cũng như đưa
ra những định hướng nhằm giúp trẻ phát triển tốt hơn. Môi trường học thân thiện là
môi trường xanh, sạch, đẹp, nơi trẻ được bảo vệ, chăm sóc, an tồn.

Ảnh: Mơi trường học tập thân thiện của bé
2.3.2. Tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý, sở thích của trẻ tự kỷ, quan tâm chăm sóc
đặc biệt đối với trẻ.
Bản thân tôi sau khi nhận lớp, khảo sát tình hình của lớp đầu năm, tơi đã nắm được
số trẻ có biểu hiện tự kỷ trong lớp tơi là hai cháu. Từ đó tơi tìm ra các biểu hiệu
đặc biệt của từng trẻ, hướng trẻ vào hoạt động theo mục tiêu đã xây dựng nhưng
phải dựa trên sở thích của trẻ.
Khi giao việc cho trẻ tơi đã chia công việc theo từng bước nhỏ để trẻ dễ thực hiện.
Khi trẻ tự kỷ có biểu hiện phá phách và ngang bướng, không biết nghe lời. Để giúp
trẻ kiềm chế cảm xúc tôi đã đưa trẻ đi dạo, cho trẻ ngồi vào một góc yên tĩnh và
nhẹ nhàng bảo trẻ ngồi xuống để trẻ có thời gian thư giãn và ổn định lại tâm lý, sau
vài phút tôi sẽ trao đổi với trẻ xem trẻ có cịn quậy phá khi quay lại chơi với các
bạn nữa khơng và có hình thức răn đe nhẹ nhàng.
Ở hoạt động chiều tơi thường tổ chức cho cháu chơi cùng với các một số trò chơi
nhẹ nhàng và hướng dẫn cụ thể cho trẻ hiểu. Trong q trình chơi tơi đặc biệt quan
tâm và theo dõi chặt chẽ biểu hiện hành động của trẻ tránh để trẻ rơi vào tình trạng
cơ lập hoặc gây những hàng động ảnh hưởng đến trẻ khác
Chủ đề

Mục tiêu giáo dục
Nội dung giáo dục
Trường Mầm non - Tết - Trẻ biết tên trường,tên - Tên các cô giáo của lớp,
Trung thu

lớp học của trẻ. Biết địa các bạn trong lớp, các


chỉ trường.

khu vực sinh hoạtcủa lớp,
vị trí ăn cơm, uống nước,
lau mặt, ngủ và một số
góc chơi trong lớp …
- Dạy
một

trẻ

tuân theo

số quy định khi

tham gia các hoạt động
trong ngày: Thể

dục

sáng, hoạt động

học,

hoạt động ngồi

trời,

hoạt động góc, giờ ăn,
Bản thân – Ngày 20/10

giờ ngủ, giờ chơi
- Trẻ có một số hiểu biết - Dạy trẻ giới thiệu về
về bản thân: Tên,

tuổi, bản thân; nói và thể hiện

giới tínhcủa bạn thân.

cử chỉ, điệu bộ nét mắt

- Trẻ biết giữ gìn vệ sinh, phù hợp với yêu cầu,
bảo vệ sức khỏe cho cơ hồn cảnh giao tiếp.
thể mình.

- Dạy trẻ cách thực hiện
các bước lau mặt, rửa
tay, xúc cơm ăn; hợp tác
với
quần

Gia đình

người lớn, mặc
áo phù hợp với

thời tiết.
- Trẻ biết tên thể hiện - Trị chuyện cùng trẻ về
tình cảm về

một

số gia đình thân yêu, những

người thân trong gia người thân trong gia đình
đình.

- Tìm hiểu về nhu cầu gia


đình, một số đồ dùng gia
Nghề nghiệp

đình
- Trẻ biết nghề nghiệp - Dạy trẻ biết gọi tên
của bố, mẹ.

nghề nghiệp của bố mẹ .
- Cung cấp các loại từ
liên quan đến các nghề
gần gũi với trẻ: Bác sỹ,
Cô giáo, Bán hàng, Cơng

an.
- Dạy trẻ biết thể hiện
xúc cảm, tình cảm của
trẻ

đối

với

nghề

nghiệp của bố mẹ, thông
qua các hoạt động: vẽ,
Thế giới động vật

hát, tơ màu, đọc thơ
- Có một số hiểu biết về - Dạy trẻ Biết tên gọi,
các con vật gần gũi nhất đặc
với trẻ.

điểm,mơi

trường

sống, ích lợi, tác hại,của
một số con vật gần gũi
với trẻ: Chó, mèo, gà,
vịt….
- Giáo dục trẻ ý thức bảo

vệ, chămsóc các con vật.
Thế giới thực vật - Tết - Biết tên gọi một sốđặc - Trò chuyện về thế giới
và mùa xuân

điểm của cây,hoa,
rau quen thuộc.
-

quả, thực vật: Dạy trẻ biết tên
gọi, đặc điểm nổi bật, lợi

Trẻ biết về những nét ích của các loại rau,

đặc

trưng

của

mùa củ,quả quen thuộc với


xuân,

ngày Tết cổ trẻ: Bắp cải, Su hào, cà

truyền.

chua, cá rốt, rau muống,
rau cải…

- Giáo dục trẻ có ý thức
bảo

vệmơi

trường:

Khơng bẻ cành, gắt lá,hái
hoa…
- Tìm hiểu, khám phá về
Tết và mùa xuân qua các
hoạt động trải nghiệm
thực tế, quan sát qua
tranh ảnh, ti vi, máy
Phương tiện và quy định giao thơng

Biết

tên

gọi,

tính…
đặc - Tổ chức hoạt độngb

điểm đặc trưng của một khám phá về phương tiện
số

phương

tiện

giao giao thông gần gũi với

thông gần gũi với trẻ: Xe trẻ.
đạp, xe máy, ô tô, tàu - Tổ chức cho trẻ quan
hỏa, máy bay.
-

Biết

một

sát qua tranh, hình ảnh.
số quy - Tổ chức cho trẻ chơi

định cơ bản khi tham gia các trò chơi thực hiện
giao thơng đường bộ.

quy định về an tồn giao
thơng đường bộ (Ngồi
trên xe máy phải đội mũ
bảo hiểm, không được
đùa nghịch khi ngồi trên
xe; trẻ em ra đường phải


đi cùng người lớn)
Nước và các hiện tượng - Biết lợi ích của một số - Tổ chức các hoạt động
tự nhiên

hiện tượng tự nhiên gần khám phá về nước, đất
gũi với trẻ.

đá, cát sỏi....

- Biết bảo vệ cơ thể trước - Tìm hiểu về các hiện
sự thay đổi của thời tiết: tượng

tự

nhiên:Nắng,

Mặc quần áo phù hợp với mưa,

sấm,

chớp…qua

thời tiết, đội mũ khi trời các quan sát và trải
nắng, mặc áo mưa khi nghiệm.
trời mưa…
Quê hương –Bác Hồ kính - Biết địa chỉ nơi mình - Trị chuyện
u

đang sống.

với trẻ

về nơi trẻ sống.

- Biết về Bác Hồ kính - Trị chuyện, cho trẻ
yêu.

xem tranh ảnh, tư liệu về
Bác Hồ. Phối hợp cùng
nhà trường cho trẻ thăm

Trường Tiểu học

quan Lăng Bác.
Trẻ biết địa điểm của - Trò chuyện về trường
trường Tiểu học và một Tiểu học
số

đồ

dùng của học - Tìm hiểu về một số đồ

sinh Tiểu học

dùng của học sinh Tiểu
học

2.3.4 Tổ chức các hoạt động tập thể
Tổ chức các hoạt động tập thể trong Trường mầm non là tổ chức cho trẻ trong các
ngày hội các ngày lễ các hoạt động giao lưu, thăm quan, các buổi văn nghệ, các trò


chơi dân gian nhằm tạo cho trẻ tự kỷ có một sân chơi bổ ích, giao lưu với các bạn

và tăng cường sự tham gia của trẻ, giáo dực trẻ kỹ năng tự giải quyết vấn đề.
Đối với các ngày lễ hội tôi quan tâm tạo điều kiện cho trẻ được giao lưu với các
bạn trong trường, trong lớp tạo tâm thế vui vẻ, phấn khởi, hào hứng cho trẻ tham
gia.
Đối với các hoạt động giao lưu, thăm quan, tôi thực hiện đúng theo sự hướng dẫn,
chỉ đạo của Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa, Phịng Giáo dục và Đào tạo huyện
Thường Xuân. Tôi sẽ lựa chọn một trong ba hoạt động để tổ chức cho trẻ: Giao lưu
hoặc lao động tự phục vụ hoặc đi thăm quan, dã ngoại 1 lần 1 tuần thay cho thời
gian tổ chức hoạt động ngồi trời, hoạt động góc.Vì vậytơi tích cực liên hệ với giáo
viên các khối, lớp khác trong trường cho trẻ đượcgiao lưu với nhau thơng qua các
trị chơi vận động.
2.3.5. Quan tâm trẻ mọi lúc, mọi nơi.
Bản thân là một giáo viên đồng thời cũng như mẹ của trẻ tôi luôn dànhthời gian
cho những trẻ tự kỷ vào các giờ nghỉ cá nhân, chăm sóc, hỏi han dạydỗ, tạo điều
kiện cho các con hòa nhập với các bạn, bổ sung thêm những kiếnthức mà các con
chưa nắm được do tiếp thu chậm. Thường xuyên trò chuyện,trao đổi với trẻ, nếu trẻ
sai thì khuyến khích các bạn khác giúp đỡ bạn, khôngphân biệt tạo cho trẻ cảm
giác cô độc và bị phân biệt, kỳ thị. Tơi cịn quan tâmtrẻ bằng cách cho ngồi bàn
đầu, ngay trước mặt để giúp trẻ tập trung hơn và sẵnsàng giúp đỡ trẻ khi trẻ cần.
Mỗi trẻ tự kỷ là một cá nhân có năng lực, nhu cầu và cách thể hiện hànhvi riêng
của mình. Chính vì vậy mà bản thân tơi ln đồng hành với trẻ. Khơngdừng lại ở
vai trị là một người giáo viên mà đơi khi cịn là một người mẹ, mộtngười bạn thân
thiết ln quan tâm, chăm sóc trẻ mọi lúc, mọi nơi để tạo điềukiện cho trẻ nhanh


chóng được hịa nhập với mơi trường giáo dục bình thường,hịa nhập xã hội. Chính
vì vậy, tơi đã quan tâm trẻ tự kỷ trong hoạt động sinhhoạt một ngày như sau:
* Giờ tập thể dục sáng:
Trẻ gặp khó khăn về vận động, cũng như việc phối hợp các vận động. Việc cho
cháu tham gia vào các hoạt động, các bài tập thể dục sáng không những giúp cho

sự vận động của cơ thể dễ dàng hơn, hiệu quả hơn mà cịn hỗ trợ giác quan định
hướng về khơng gian và ý thức về cơ thể. Bởi vậy, trong giờ thể dục sáng tùy theo
điều kiện thời tiết mà tôi tổ cho trẻ tập thể dục sáng trong lớp hoặc ngoài sân.
Nhưng phải đảm bảo an toàn, tạo cảm giác sảng khối cho trẻ. Đối với trẻ tựkỷ thì
những nơi có mơi trường thiên nhiên sinh động, có cỏ cây, hoa lá, âm thanh êm dịu
là điều kiện tốt giúp trẻ hịa nhập với mơi trường mầm non.
Ngồi ra bản thân luôn quan tâm đến các thiết bị thể dục sáng, đặc biệt làviệc huy
động các nguồn nguyên vật liệu thiên nhiên như: Vòng, gậy, dây, hoa,các đồ dùng
dụng cụ âm nhạc làm từ các nguyên vật liệu thiên nhiên để giúp trẻ tự kỷ cảm nhận
âm thanh và thích thú vận động hơn.
* Giờ hoạt động ngoài trời:
Hoạt động ngoài trời là một trong những hoạt động cực kỳ bổ ích đối vớitrẻ tự kỷ,
giúp trẻ tự kỷ được tiếp xúc với thế giới xung quanh. Trẻ mạnh hơnhơn, tự tin hơn,
giúp trẻ giảm bớt cảm giác e dè, sợ sệt. Khi ra ngoài trời trẻđược tiếp xúc nhiều
hơn với thế giới xung quanh, học được cách thích nghi vớimọi điều kiện hoàn cảnh
khác nhau, khám phá những điều mới lạ sẽ giúp trẻ cómột số hiểu biết sơ đẳng. Từ
đó giúp trẻ tự kỷ gần gũi và dễ hịa nhập hơn trongcuộc sống.
Bản thân đã thiết kế một số hoạt động giúp trẻ dần tiến đến chức năngcảm nhận
bình thường để tri giác các sự vật, hiện tượng xung quanh trẻ


- Tưới cây, nhổ cỏ. Chăm sóc cây xanh
- Nhặt lá vàng rơi
- Bắt chước tiếng kêu của các con vật
- Chơi với cát,với nước
- Quan sát thời tiết trong ngày
* Giờ hoạt động góc:
Có thể nói chơi là thiên hướng tự nhiên, là nhu cầu chính đáng của đứa trẻ. Vui
chơi cịn có vai trị quan trọng đối với việc học tập và phát triển của trẻ. Đối với trẻ
tự kỷ hoạt động chơi giúp trẻ được giao tiếp, chia sẻ với các bạn, được bắt chước

những điều mà trẻ khơng làm được trong cuộc sống. Từ đó tạo cơ hội tốt để trẻ hòa
nhập với các bạn, với cô giáo và mọi người xung quanh trẻ.
Trẻ tự kỷ thường gặp khó khăn trong việc hiểu cảm xúc của người khác, không biết
thể hiện nhu cầu, mong muốn, thái độ của mình cho người khác hiểu. Bản thân trẻ
ln muốn tách mình ra khỏi tập thể lớp, ln né tránh giao tiếp, không biết sự
luôn phiên, không biết luật chơi và đặc biệt cịn gặp khó khăn với các trị chơi đóng
vai. Mà trị chơi đóng vai là trị chơi chủ đạo trong hoạt động góc nên khi tổ chức
hoạt động góc, tơi ln tạo điều kiện để trẻ được hòa đồngvới các bạn trong lớp,
nắm được luật chơi, cách chơi, biết chơi đoàn kết với bạn.
Hiểu rõ được vai trị của hoạt động góc với trẻ tự kỷ tôi đã chú trọng vào các yếu tố
sau đây:
+ Tạo môi trường gần gũi, thân thiện cho trẻ hoạt động tích cực: Chuẩn bị đa dạng
các loại đồ chơi
+ Các góc, khu vực chơi được bày biện, trang trí với màu sắc hài hòa, hấp dẫn trẻ.


+ Sắp xếp đồ dùng, đồ chơi thuận tiện cho trẻ dễ lấy, dễ cất, dễ sử dụng
+ Tôn trọng trẻ, đảm bảo sự tự nguyện, hứng thú của trẻ. Khơng áp đặt trẻ.
+ Khuyến khích trẻ chủ động, tự lực, tự tin
+ Khuyến khích trẻ tự kỷ tương tác cá nhân, giao tiếp cùng các bạn
* Giờ ăn:
Đối với trẻ tự kỷ việc hình thành cho trẻ kỹ năng tự phục vụ là vô cùng quan trọng.
Trong giờ ăn tơi ln tạo khơng khí vui vẻ, thoải mái cho trẻ, nói năng dịu dàng,
động viên trẻ ăn hết suất của mình và ăn đa dạng các loại thức ăn khác nhau. Giúp
trẻ biết rửa tay sạch sẽ trước và sau khi ăn. Đồng thời tôi cũng giáo dục trẻ một số
hành vi văn minh trong ăn uống:
+ Ngồi ngay ngắn khi ăn
+ Ăn gọn gàng, không rơi vãi
+ Nhai kỹ, nhai nhỏ nhẹ khơng gây tiếng ồn
+ Khơng nói chuyện, cười đùa trong khi ăn

+ Không bốc thức ăn.
Đối với trẻ không chịu xúc ăn, ăn chậm. Tôi động viên trẻ nhẹ nhàng,thỉnh thoảng
xúc cho trẻSau khi trẻ ăn xong tôi hướng dẫn trẻ lau mặt, rửa tay. Uống nước,
xúcmiệng sau khi ăn. Nhắc nhở trẻ không đùa nghịch, khơng chạy nhảy sau khi ăn.
Giờ ngủ:
Phịng ngủ của trẻ tơi ln chú trọng 3 vấn đề cơ bản đó là: Yên tĩnh, thoáng mát
về mùa hè và ấm về mùa đông. Đảm bảo đầy đủ các loại đồ dùng, trang thiết bị


phục vụ cho giờ ngủ như: Chiếu, sạp ngủ, thảm, chăn, gối, tủ đựng đồ. Thường
xuyên giặt, phơi chăn, gối, chiếu, đảm bảo sạch sẽ, khô ráo.
Đối với trẻ tự kỷ, tôi luôn nhắc trẻ đi vệ sinh trước khi đi ngủ, cho trẻ nằm đúng
chỗ của mình, giúp nằm ngay ngắn, vỗ về trẻ nhẹ nhàng.
Để trẻ đi vào giấc ngủ nhanh tơi ln tơn trọng thói quen và tư thế nằm ngủ của trẻ.
Mở những bản nhạc, những bài hát ru êm ái, dịu dàng có tác dụng nhẹ nhàng đưa
trẻ vào giấc ngủ.
*Giờ hoạt động chiều
Sau khi ngủ dậy, tôi tổ chức cho trẻ và các bạn trong lớp sử dụng các bàitập nhẹ
nhàng như: Trò chơi kéo cưa lừa xẻ; Ồ sao bé không lắc.Khi tổ chức hoạt động
chiều tôi tổ chức rèn các kỹ năng sống, các kỹnăng tự phục vụ cho trẻ thông qua
các hoạt động: Dạy trẻ đi tất, dạy trẻ đánhrăng, tự mặc quần áo…
2.3.6 Rèn kỹ năng sống cho trẻ tự kỷ.
Ngoài việc học những kiến thức về thế giới xung quanh, tôi chú trọng việc rèn
luyện về kỹ năng sống. Đây là một trong những môn học đặc thù trong trường
chuyên biệt. Trẻ chưa có kỹ năng tự phục vụ như tắm rửa, đi vệ sinh...., chưa hiểu
những qui định về kỹ năng giao tiếp ứng xử trong xã hội. Một vấn đềquan trọng
nữa là trẻ chưa nhận biết được sự nguy hiểm nên có thể có những hành động như
sử dụng kéo, cho tay vào ổ điện...ảnh hưởng đến an tồn của bản thân trẻ. Do đó,
việc rèn luyện kỹ năng sống ở mức độ cơ bản này đối với trẻ là điều bắt buộc phải
có.

Rèn kỹ năng bảo vệ an tồn: Tơi ln nhắc trẻ khơng được cho tay vào ổđiện, sờ
tay vào nước nóng, khơng chơi với dao, kéo…


Rèn kỹ năng tự phục vụ: Tôi luôn tạo điều kiện cho trẻ được tự phục vụbản thân
như: Tự lau mặt, rửa tay, tự xúc ăn, tự đi vệ sinh đúng nơi quy định, tự mặc quần,
tự đi tất thông qua hình ảnh như các bước rửa tay đúng cách, cách ngồi vào bồn đi
vệ sinh…
Rèn luyện kỹ năng lễ giáo: Tôi luôn giáo dục các cháu biết chào cô, bố mẹ khi đi
đến lớp, chào cô và các bạn khi ra về. Thời gian đầu năm trẻ chưa biết nói, tơi
hướng dẫn cháu sử dụng tay để chào, cả năm tơi dạy trẻ nói từng từ để tạo thành
câu “Con chào cơ, tơi chào các bạn”. Ngồi ra tơi cịn dạy trẻ biết cảm ơn khi có
người khác giúp đỡ, biết xin lỗi khi làm bạn đau hay làm sai một việc gì đó.
Kích thích giác quan: Trẻ tự kỷ mất khả năng xử lý thông tin đầu vào của giác
quan. Sự mất khả năng này có thể xảy ra ở một hay cả năm giác quan hoặc mất khả
năng ở một hoặc nhiều hệ thống trên.
Do vậy tùy vào khả năng của trẻmà tôi tạo điều kiện để giúp các con dần dần tiến
đến chức năng cảm nhận bình thường như:
+ Để phát triển xúc giác tơi cho trẻ vẽ, nặn, chơi với cát…
+ Để phát triển thính giác tôi cho trẻ lắng nghe các bản nhạc, chơi các trò chơi âm
nhạc, hay nâng cao khả năng nghe nhạc nhằm giúp trẻ hát, vận động phù hợp theo
giai điệu, lời bài hát….
+ Để kích thích khứu giác, vị giác: Tôi luôn hỏi trẻ trong giờ ăn các con thấy thức
ăn có ngon khơng? Mùi vị của nó như thế nào? Hay khi cho trẻ uống sữa tôi hỏi
trẻ: Con thấy sữa có vị gì? Sữa có thơm khơng? Tôi luôn động viên trẻ trả lời. Nếu
trẻ không trả lời được tôi gợi ý câu trả lời. Nếu trẻ trả lời đúng, tôi động viên khen
ngợi trẻ.


2.3.7. Công tác phối kết hợp với cha mẹ, người chăm sóc trẻ để chămsóc trẻ tự kỷ

tại nhà.
Khơng ai có thể hiểu và biết về con mình bằng chính cha mẹ, do đó cha mẹ phải
ln là người đồng hành với trẻ, với cơ giáo trong q trình can thiệp điều trị bệnh
tự kỷ cho trẻ tại nhà.
Ở trường mầm non, cơng tác phối hợp với gia đình trẻ là không thể thiếu. Để nâng
cao chất lượng giáo dục nói chung và nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục trẻ
tự kỷ học hịa nhập nói riêng, tơi đã luôn tạo ra được mối quan hệmật thiết giữa
giáo viên và gia đình trẻ.
Bản thân tơi thường xun trao đổi trực tiếp với cha mẹ, người chăm sóc trẻ thơng
qua các hoạt động đón, trả trẻ, giữa tơi và cha mẹ, người chăm sóc trẻ ln nhất
qn trong cách dạy trẻ: Trẻ mắc bệnh tự kỷ thường phải mất 1 thời gian dài để có
thể thích nghi được với những gì chúng vừa được học khi bịchuyển từ một bối
cảnh này sang một bối cảnh khác, kể cả ở nhà. Vì vậy tạo ramột mơi trường giống
nhau cho trẻ sẽ là cách tốt nhất để củng cố những gìchúng học được.
Cố định một thời gian biểu: Trẻ tự kỷ thường đạt kết quả tốt nhất khi làm theo một
thời gian biểu cố định. Vì vậy, cha mẹ nên tạo ra một thời gian biểu cho trẻ với các
khung giờ không thay đổi cho các bữa ăn, giờ trị liệu, giờ học ở trường và giờ đi
ngủ.
Tôi giới thiệu với gia đình trẻ những bài tập phát triển các lĩnh vực ngơn ngữ giao
tiếp, tình cảm kĩ năng xã hội, tâm vận động, phát triển giác quan, nâng cao sự tập
trung chú ý. Phối kết hợp với các giáo viên tại lớp, tơi trao đổi vớicha mẹ, người
chăm sóc trẻ trẻ tập các bài tập này ở nhà. Để có các phương pháp giáo dục,
phương pháp can thiệp hành vi tốt nhất giúp trẻ rút ngắn khoảng cách với các cháu