LẠM PHÁT
Chương 9
NỘI DUNG
1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
Khái niệm và cách tính
Phân loại lạm phát
Nguyên nhân lạm phát
Tác động của lạm phát
Biện pháp khắc phục lạm phát
1. Khái niệm và cách tính
Khái niệm
“Lạm phát là việc tràn đầy các kênh, các luồng lưu thông
những tờ giấy bạc thừa, dẫn đến giá cả tăng vọt” – Karl Marx
“Lạm phát là hiện tượng tăng lên của mức giá chung theo
thời gian” – Samuelson
“Lạm phát là hiện tượng giá cả tăng nhanh và liên tục trong
một thời gian dài” – M. Friedman
Đặc trưng của lạm phát:
Hiện tượng gia tăng quá mức của lượng tiền trong lưu thông
Sự tăng lên của giá cả, đi kèm với sự mất giá của đồng tiền
1. Khái niệm và cách tính
Đo lường lạm phát:
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI):
CPI = ∑p
i1
q
i0
/ ∑p
i0
q
i0
Trong đó: p
i0
: giá mặt hàng i thời kỳ gốc
p
i1
: giá mặt hàng i thời kỳ so sánh
q
i0
: số lượng mặt hàng i thời kỳ gốc
1. Khái niệm và cách tính
Tỷ lệ lạm phát:
G
p
=
(
CPI
t
- CPI
t-1
)/ CPI
t-1
×
100%
Trong đó: G
p
là tỷ lệ lạm phát
CPI
t
là chỉ số giá cả của kỳ báo cáo
CPI
t-1
là chỉ số giá cả của kỳ trước đó
1. Khái niệm và cách tính
Chỉ số giá sản xuất (PPI): tương tự chỉ số CPI nhưng tính cho giá
cả hàng hóa trong lần bán đầu tiên do nhà sản xuất ấn định.
Chỉ số giảm phát tổng sản phẩm quốc nội:
Chỉ số giảm phát GDP =
GDP danh nghĩa
× 100%
GDP thực tế
1. Khái niệm và cách tính
2. Phân loại lạm phát
Căn cứ vào tỷ lệ lạm phát, người ta chia ra 3 loại lạm phát
khác nhau:
Lạm phát vừa phải (normal inflation): xảy ra khi tốc độ tăng giá
ở mức một con số.
Lạm phát phi mã (high inflation): xảy ra khi giá cả bắt đầu tăng
nhanh, ở mức 2, 3 con số.
Siêu lạm phát (hyper inflation): tốc độ tăng giá vượt xa mức lạm
phát phi mã
3. Nguyên nhân lạm phát
Lượng tiền cung ứng tăng liên tục và kéo dài
Lạm phát cầu kéo
Lạm phát chi phí đẩy
3.1. Lạm phát từ phía cung tiền
Milton Friedman: “Lạm phát luôn luôn và bất kỳ ở đâu
đều là hiện tượng tiền tệ” (Inflation is always and
everywhere a monetary phenomenon).
Khi cung tiền tệ tăng liên tục và kéo dài sẽ làm cho mức giá
cả tăng và gây ra lạm phát.
A’
AD
o
AD
1
AS
0
Q
P
AS
1
AS
2
B’
AD
2
A
B
C
Y
n
Y
1
P
0
P
1
P
2
3.1. Lam phát do cung tiền tăng
3.2. Lạm phát cầu kéo
Lạm phát cầu kéo:
Lạm phát cầu kéo là lạm phát do tổng cầu (AD)
tăng lên, vượt quá mức cung ứng hàng hóa của xã
hội, dẫn đến áp lực làm tăng giá cả.
Tổng cầu tăng có thể do:
•
Người tiêu dùng tiêu nhiều hơn
•
Các doanh nghiệp đầu tư nhiều hơn
•
Chính phủ tiêu nhiều hơn…
AS
AD
1
AD
o
P
1
P
o
Q
P
3.2. Lạm phát cầu kéo
O'
O
A’
AD
o
AD
1
AS
0
Q
P
AS
1
AS
2
B’
AD
2
A
B
C
Y
n
P
0
P
2
P
4
P
1
P
3
3.2. Lạm phát cầu kéo
Lạm phát chi phí đẩy:
Chi phí sản xuất tăng nhanh, vượt quá mức tăng của
năng suất lao động và làm giảm mức cung ứng hàng hóa
của xã hội.
Chi phí sản xuất có thể tăng lên do:
•
Tiền lương tăng vượt quá mức tăng của NSLĐ
•
Giá cả nguyên vật liệu tăng lên
•
Lợi nhuận yêu cầu của nhà đầu tư tăng
•
Thuế tăng
3.3. Lạm phát chi phí đẩy
AS
0
AD
1
AD
o
P
1
P
0
Q
P LAS
AS
1
P
2
Sự điều chỉnh tiền lương
3.3. Lạm phát chi phí đẩy
A
A'
B
Tác động tích cực:
Nhà kinh tế học đạt giải Nobel, James Tobin, nhận định rằng
lạm phát vừa phải sẽ có lợi cho nền kinh tế.
Mức lạm phát vừa phải làm cho chi phí thực tế của các DN
giảm đi => khuyến khích các DN đầu tư mở rộng sản xuất,
việc làm được tạo thêm, tỷ lệ thất nghiệp sẽ giảm.
4. Tác động của lạm phát
4. Tác động của lạm phát
Tác động tiêu cực:
Lạm phát có thể dự tính được:
•
Mức độ biến động của lạm phát có thể dự đoán khá
chính xác các chủ thể trong nền kinh tế chủ động
đối phó
•
Các tổn thất:
–
Bào mòn thu nhập
–
Suy yếu các chức năng của tiền tệ
–
Tăng chi phí xã hội vào việc cập nhật giá cả…
Lạm phát không thể dự tính được:
•
Khi tỷ lệ lạm phát biến động ngoài dự tính, nó tạo nên
sự biến động bất thường về giá trị tiền tệ và làm sai lệch
toàn bộ thước đo các quan hệ giá trị, ảnh hưởng đến mọi
hoạt động kinh tế xã hội:
–
Trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh
–
Trong lĩnh vực lưu thông buôn bán
–
Trong lĩnh vực tiền tệ tín dụng
–
Trong lĩnh vực tài chính nhà nước
4. Tác động của lạm phát
5. Biện pháp khắc phục lạm phát
Biện pháp thắt chặt tiền tệ:
Đóng băng tiền tệ, cải cách tiền tệ
Nâng cao lãi suất….
Biện pháp tài khóa:
Giảm bội chi NSNN
Tăng thuế trực thu
Biện pháp kiềm chế giá cả:
Nhập khẩu hàng hóa
Bán vàng, ngoại tệ
Chống độc quyền, đầu cơ…
5. Biện pháp khắc phục lạm phát
HẾT CHƯƠNG 9!