Bách khoa thư hà nội tập 10 văn học

LÊ HƯƠNG

NGUOI
HUNG

Những truyện ngan cua thdi tao loan

XUAT BAN QUINH LAM

Tai

TLieu

Chat

TLuonag


Ia tạ THU

LAM

AN

THU’

QUAN

231-223, Phọm-ngũ-Lão Soigon - B. T.: 25.86)

Bld : Họa sĩ NGUYÊN

TANG

Giấy pháp số 392 / TU ¡ DVI PHNT / QN ngày 13- 2 - 1975

NHA XUAT BAN XUAN THU
P.O. Box 97 Los Alamitos CA 90720
Tháng Năm 1991


œ

HO
-

đến bây giờ hắn vẫn
người hùng,

nghĩa

cho mình có thủ đoạn anh hùng.
Chinh hắn

là

tự tin rằng mình là
hẳn đã nhất định

cũng không tỉa con người của

hẳn đột

nhiên làm một việc phi-thường như thế, đừng.nói chỉ
đến kể ngồi cuộc. Nhiều lúc trơng người lại ngắm đến ta,
hẳn phát bực mình đến phượt mặt ra, Bề cao thì vừa
trội hơn thước bốn, bề ngang lại hơi phè, đầu mang một
ồ tóc đài sịng sọc, mắt cặp bồ kèm, ghèn chảy ươn-uớt
quanh năm, răng rụng bốn năm cái phia ngoài, dip điểm

bằng một đống hàng giả bịt bạc, ng mầu xảm xám.
Nhưng được cái là mồm mép hẳn tồn tài, Hẳn nói bì

bơ đến đá nghe cũng phải mê. Chuyện gì hẳn cũng nói
được, Chuyện

bên Tây, bên Tàu, ngay

làng xóm, hẳn thơng

nước nhà,

trong

thạo khơng thua bọn gái gia lắm

điều, Hắn học ở trường không bao nhiêu, tìm hiều ngồi
đời thì nhiều, Vốn thơng minh tính bầm hẳn gom góp vơ


LE HUONG

4

số tài liệu chứa đầy một Độ óc phong-phú,

Hắn biết vài

thứ tiếng nước ngồi, khả dĩ sì-sịa với ngoại nhân được.
Cách tường nghe tiếng hắn, ai cũng hình dung là một
mã thượng phong lưu chỉ nhân vật hoặc trang nho sĩ điện

mạo thanh kỳ. Tuy lòng giận lòng, nhưng thỉnh thoảng

tự an-Äi; «Ị! biết đâu vì tướng mình xấu mà tài mình
cao ? Xem

như ngày xưa khơng thiếu chỉ người đị hình

làm nên cong nghiệp hiền-hách ư ?» Đem mình
với cồ-nhân,

hắn

thấy thích-thích. Hắn

so sánh

ngầng cao đầu

nhìn quanh mình, mắt chớp lia chớp lia... Han cho ring

đời không biều bắn, thiên hạ không: biết tài hẳn. Ai cũng

xét người qua cải mã

ngồi,

Chưng điện, sửa soạn

đẹp

cho lắm mà lịng rỗng-tuếch, thiên hạ lại ùa theo tán tụng,
chiều chuộng. «Rõ thật là thời cực thịnh của cái bình
gỗ ! sHắn lầm bầm luôn câu châm ngôn của hắn tự chế
ra và lấy làm sung-sướng

hạ,

|

lắm. Hắn chán đời, thù thiên

__ Đỗ bing Tiều học ở trường tỉnh xong, hắn khơng có
tiền ra thủ-đơ học tiếp, phải ở nhà như nhiều bạn kbác.
Thay vì đánh quần, đánh áo đạo phố suốt ngày đề kiếm

ai-tinh, han 10 md ở nhà moi sácb, báo ra xem. Thật tình
hắn thiếu y phục đề diện, nhưng bắn khơng quan tâm
lắm, Suốt ngày sẵn chiếc quần đùi mầu cháo lòng, hắn

xoay trần lăn kềnh trên ván ngâm-nga

những vần thơ

xưa và mới. Dần dà quen mùi hắn tập tễnh viết vài câu,

Ấy mới rầy chứ ! Đôi mắt cặp bồ kèm nhờ đẩy mà lừ-đừ

thêm, Mặt hẳn xem ra càng nhừ hơn trước. Hẳn nhìn đời


ĐGƯỜI HÙNG

3

„`

bằng nửa mẩi, đơi mắt đã tí-hi sẵn. Hắn ăn vận lơi
thơi lếch thếch, hắn đề đầu bù tóc rối lên cho ra vẻ nghệ

sĩ theo trong tiều

thuyết

chứ chưa-Đao giờ hắn

thấy

một nghệ sĩ chính cống xem ra lam sao? Lang. nghe ai
thì thầm gọi mình là thi nhân, hẳn sướng cứ tơn.tơn

lên, càng cổ gắng làm già hơn nữa, Bà thân hẳn khơng

hiều con mình làm cái thá gì cử ư-ử suốt ngày. Bà bằng

lịng hắn khơng bê-tha như đám thanh niên đồng ti
và khơng vịi vĩnh áo quần, Tuy khơng thấy hẳn làm

chuyện
ngoan,

gì ra trị, nhưng

bà

cũng tự

fiào có đứa con

Giữa lúc một luồng giỏ mới thơi vảo lịng tồn dan,

hẳn vùng đậy, nhìn đời bằng đơi mắt lạc quan vô cùng,

Hắn hưởng ứng, ð-ạt sống theo mọi người, hoạt động
như mọi người. Không ai trách hẳn được.

Tưởng đâu hẳn sẽ làm nên cơng nghiệp gì hiền-hách

nào đè hắn vẫn lù-khù như thường, Phận sự bắn lãnh
khơng có gì quan trọng, khơng có hẳn cũng khơng sao,

Do đấy, lúc đồng

hắn hát bài

tằu

mã

bào

bắt buộc phải

vào nhà quê,

nhanh hơn ai hết, Nhờ

khơng mấy gì đẹp, nhờ người

diện mạo

ta xét lam had dé dé, ương

ương nên không ai chủ y goi ban giúp thêm việc gi cho

xã-hội, Những ơng có trách-nhiệm liệt hẳn vào đám đàn

bà lớn ti. Hắn càng thích chứ sao ? Ngọng gì xử dụng
cặp mắt kèm-nhèm ấy suốt đêm trong khi người ta cần

những đôi nhởn sáng và nhanh như điện? Hẳn làm bộ


_ LE HUONG

6:

hơn tỷ nữa,
lạ đù, bơn tý nữa, sụp, đơi mí, khép mắt bé
sửa dáng điệu lừng-khừng như thing

Hắn gầm đầu, khinh khỉnh

thẩm bên tại hắn,

ngốc chính tơng.

cười những lời chê bai thì

|

x*xr

- Ngồi thành khác,về ruộng khác, Hắn nghiệm thấy

rằng cứ :suối. ngày vơ-vẫn ngắm

trời, nước

vơi-vơi đề

đi ăn mày.
tim từng chữ ghép thành vần thì có buồi phải

Bà thân hẳn khơng làm gì ra tiền, ngồi khơng

thi đua

Với hắn #n dầu hết lưng vốn: Ngày về chưa định được,

khoai, nai lưng
lấn quảng ‘but vo cay cuốc đắp giồng
lđớa đẹp một “vùng đất khá rộng. Hắn học nghề nông với
g
mấy bác láng giềng thức khuya, dậỳ sớm quần quật khơn

xrghÏ táy,' Cây- trái nào mau có quả, hắn trồng tuốt đề ăn,
tán, đồi: gạo muối dé dành. Dư tiền, hắn mua con heo nái,

,vài cặp gà, vịu' Bấy giờ hần nắm được câu chan ly: «Khong
có gì «thực mỗi ngày rồi sẽ tỉnh
só.gì,thực tế bằng phải

gi.thi tinh». Va ngey lủc bấy giờ thì hin tinh lam việc
ae

oe

es

lớp. Hắn tính làm giàu, Hắn lấy quẹ gạch đưới cát thành

: nào khoai, sắn mấy
những cọn số

thang được ăn, mỗi

giống là bao nhiệu củ, bán bao nhiêu tiền, nào cả, mướp,

bí, bần_ chừng nào ,trồ nụ, nào gà, vịt bao lâu bán được,

hạo bco .#ái sanh độ mấy con. Cộng tất cả lại, hẳn

vụt

thấy mình biến thành tiêu phú ơng rồi LHần chỉ tính tiền,


NGƯỜI HÙNG

7

thâu vào chứ quên mất tiền ăn cơm từng buổi và số thủ

vât chết toi thình lình, Sướng quá, hẳn đệt vơ số là mộng:

«ẨÙ! thì mình cứ vái trời cho thời cuộc nó như thé
nầy mãi đi, đừng có đồi thay gì nữa, hoặc nếu có thì ở

đâu ấy, chở mị mẫm đến vùng của mình

Mình cũng vải

cho thiên hạ đừng gặp cảnh khơ, hoặc nếu có thì gặp ít
tt thơi, Mình ở đây n ồn q, sống đầy đủ quá, bạnh
phúc quá! Trai tráng trong làng đi hết ráo, đất hoang khá

nhiều, Ông già, đàn bà làm qi gì có sức bằng mình?

Tha hồ mà đào, xởi, vun trồng».

_ Giá như cuộc đời khơng có xảo trộn thì bẩn làm gì
tranH đua được với bạn trai trễ lành nghề kia? Hắn

thấy lo lo về điềm nầy, vạn nhất việc lớn tính đâu vào

đấy, nhà ai nấy về thì hẳn lại phẩi trả ruộng vườn lại

cho chủ cũ chứ ! Công cán, mồ hôi tong đi mất sạchI

‘Ay mdi ray cho hin. |

|

Béi thé cho nén han cong lung lam héi ha, mong
thu nhặt cho nbiều. Hắn tin rằng dừng lại đây, bắn đã

phè-phỡn lầm

rồi, tiến tới tý nữa: trổ về chợ sau một

thời gian, hắn còn lạc quan hơn nhiều. Kbơng cịn ai
dâm khinh hắn nghèo túng, vơ tải, vơ ích, lờ-đờ, lù-đù.

Hắn đã giàu, tuy giàu nhỏ, nhưng cơ thề gọi là bạng có
mau mặt chứ chơi sao. Biết đâu chừng hắn có thề tậu

mảnh đất nầy lập đồn-điền,

Mà tậu dễ-dàng lắm. Lửa

cháy cứ bốc khói lên hàng ngày,

nằm yên tỉnh chuyện

gây

ai còn

dựng như bắu Ỳ

bụng dạ nào


LE HUONG

|

|

8.

4Hà! Hài Mình sẽ thành điền chủ đây 1 Rồi mình

sẽ cất trại, dựng kho, thuê quản gia, lực điền. Mỗi tuần
một lần, mình phi ngựa vào thăm, ở chơi suốt ngay, sắu
bắn, lội suối. Chào! Có mÿ-nhân đi theo thì phải biệt,

Hắn vụt cười tít mắt, đơi mắt hùm-hụp đầy ghèn. ©
Đơi khi, giữa đêm khuya giật mình thức giấc lắng
nghe

từ xa,

tiếng động kính hồn văng-vẳng

hắa

cám

thay hoi thén-then mot ty. Co tiếng gì như chười mắng
trong đầu hắn vậy. Nhưng hắn vội tìm đường chống cuế.
Hắn thì có vơ số lý lẽ. Hắn tự nhủ thầm:

«Ui Thi minh ich ky thật, nhưng biết làm sao bây

giờ hở bu? Đời khơng biết mình! Thiên hạ khong hiều
mình ! Minh sống trong cảnh bắt dắc dĩ như thế này nều

không quơ-qo để chịu đói nhăn răng ra ứ? Àlà mình

có hại ai bao giờ? Minh làm tiền bằng sức inh,

bing tri 60 cia minb,
đấy thơi.p

ching

qua

Bẵng lịng với lời bàu chữa này,

mình

là

may

gặp

hắn cố gắng thực

hiện chương trình đã hoạch-dđịnh: tăng gia cô¿g việc mỗi

ngày, mở rộng phạm vi hoạt đọng,
nhiều giờ.
Quá

mệt thân xác, óc hẳn

rán

sức

lam

thêu:

lười suy nghĩ, Xong phận

sự hắn lăn kềnh ra ngủ, khong lơ-mơ, khơng đủ sức Ìơmơ. Nhưng không phải nhờ ngủ nhiều, nhờ bởt mộngmị mà đôi mắt hắn bởi cặp bồ

kèm, trái lại chúng

nó


9

|

NGƯỜI HÙNG

con foét-tée-loe nhiéu thém nữa vì suốt ngày chấp chới
ngoài nắng, chúng bị đồ hào quang, ghèn, dữa chảy liền

liền. Đơi khi có lời phan nan ho hẳn thì hắn tặt lưỡi:
— Chậc! Thuốc men khơng tìm ra một giọi! Hừm

!

Mà đã chết ai chưa? Khỏe thân nữa là khác.

Hắn khơng chịu nói thẳng ra rằng mình nhờ đẩy mà
trốn được phận sự của bất cứ người dân nào cũng phải

gánh một phần.

cau

Thuốc thiếu, thợ cạo đầu thiếu, hắn mài con dao bồ
thật bén,

nhờ

hàng xóm

xuống

6 tóc

dùm

cho

nó hết chỉ và được mát mẻ. Trọc tếu như thầy chùa, mặt:

hắn xem càng bạnh ra hơn trước. Hắn có vẻ phì nhờ gió

đồng trong sạch, nhờ làm việc nặng nhọc phí nhiều mồ

hôi và nhờ ăn ngủ nhiều, Mặt bạnh ra, tuan hình cũng
phè ra. Thỉnh-thoảng có dịp cần đến bộ giị để chạy bản

sống, bán chết, người ta thấy hắn lăn thân hình nung-núc

ấy cởi trên cặp chân ngắn chùn mà phát mệt ngấy . dùm!
Thế mà không khi nào hắn gặp tai nan gi loi thôi cả.

Hắn tự hào hắn quá thêng mỉnh

đã cao đoán trước mọi

sự nguy-hiềm sắp xảy đến. Mắt hắn không lanh đề thấy
trước và thấy từ đẳng xa, nhưng tai hẳn thỉnh, và óc
hắn sáng suốt lắm. Hịm nay có tin gì, hắn có thề đốn
biết

ngày

mai

sẽ ra sao, ít khi

nào

sai chạy.

Thời

sự

nước nhà hắn biết vanh vách ra đấy, nhưng hắn chỉ nghe

đề nhở và rút kinh nghiệm

đông người,

chứ không bếp xép giữa đảm


LE HUONG

;

10

g
Khơng phải bắn ích kỷ hoặc có ý chệ ctr-toa khon
sợ thiên
xứng tai nghe hắn thuyết, chỉ vì hắn sợ. Hắn
bạ đồn rằng bắn là một nhơn tài giả dang trim chin

hờ người đến lều tranh mời, rước đi làm việc. Hắn mà
No

Z¡ rồi bỗ con heo nai cho ai?

chỗ rồi!

n&m

gan

Hắn đã sửa soạn ð để cần thận. Nếu nó «cho ra » được

ngất người chứ ly! Hắn gid dai,
ngáo nhìn mọi người chứ khơng

mươi con thì sướng
làm mặt ngốc, ngáo
thêm,

Có

bớt ruột lời nào,

ai hỏi,

hắn

ậm-ừ.

gật lấy,

gật đề, khen phức cho qua. Đơi khi bị bắt buộc phải nói,

bắn tìm lời quanh quẹo thế nào cho mọi người cười xòa,
xx

Ay thế mà trước

mặt

đàn bà,

con gái thì phải biết,

hắn cứ soen-soét nói lia-lia y như con vẹt vậy. Ngắm

mặt hắn lúc ấy mới là phát mê chứ khơng chơi. Mắt thì
vẫn hùm-hụp đấy nhưng lại ngời lên một tý sáng long
lanh, đơi đồng-tử đưa qua, đảo lại khơng ngừng, mơi
thì uốn-éo

theo

giọng nói, khị

thì vo trịn,

khi

thì méo

xệch, khi lại đưa qua một bẻn, giả như khơng có tiếng

phá ra người

ta sẽ cho rằng hắn bị kinh phong

tay chân hắn cũng không chịu nằm

giụt;

yên, cái thì co lên,

đề xuống, cái thì run rầy từng chập. Hắn nói liên hồi, dễ

thường

khơng

ngừng

miệng

bao giờ,

rư ràng

từ đầu

Những

lúc

ấy

- thuyện gì hắn cũng thơng thuộc hết ráo. Hắn kề huyện
thun xích đế, thuật

đến

đi

khơng


NGƯỜI HUNG

11

xót một chỉ tiết nhỏ, Giọng

bắn nói đều đều rất dễ ru

trẻ con ngủ, nên người nghe cử tráảo mắt nhìn hẳn,
vệnh tai «hứng» những lời hắn rót vào. Thỉnh thoảng có
dịp trồ tai hung biện, hắn đám ngồi thuyết đến khuya
khiến một số đơng thính giả mê man đến ngủ vùi..

Hắn nào có thấy lối tổ cảm tình thành thật đối với

hắn như thế vì mắt hắn có sáng gì cho lắm đâu ?
Hẳn n trí nghĩ rằng bà con thích nghe những lời
nhả ngọc, phun châu của hắn lắm mới trường kỳ nằm
chú ý từng ấy giờ. Có lần đi với người bạn vào nhà quen

tản dóc, hắn mở máy mồm gần hết đêm mà không hay

tất cả thính giả đều ngủ ráo, người thì nẫm dài trên phẩn,

kể ngồi dựa vách cùng ngáy pho pho. Thỉnh thoảng có
ơng giựt mình mắc cỡ, vội cười mấy tiếng khẹt khẹt
phụ họa lời hắn đề tỏ rằng ta vẫn tỉnh táo như thường

chú ý đến câu chuyện đây: Người bạn bực

đây. vẫn

mình kéo hắn

về mấy lần khơng được; bỏ đi trước. Hắn

ở khoảng

sợ ma

không quên

hứa

đường vắng, phải vội chạy theo mà

một câu

trong giấc điệp: «Đêm
hay lắm!»

với

chủ

nhà đang

mê

man

mai tơi sẽ nói tiếp nhé! Cịn
|
|
|
Chuyện «cịn bay lắm» là chuyện hắn so sánh thanh

niên ở thành với thanh niên làng quê, Hẳn thuật tỉ mỉ
những hành động lố lăng của bọn trai ấy mà chúng mệnh
danh

là thực

Hoa-Ky,

theo

hành theo dân Phá Lang

5a, theo

nước Đại

Nhật-Bản, Ăng-Lê, Trung-Quốc, pghĩa 1a


LÊ HƯƠNG

12
đám

người

thưởng cho

khong con
bọn

giữ chút gì của nước nhà. Hắn

quần, đội nón, hớt toc quăn, chử
Việt nữa, quả là kể vong

nói chúng cũng bắt chước

để

thức

khơng

—-

có

oai,

.

phải là người

khơng

đến tiếng

bồn hồn tồn. Cả

khơng

man§

áo,

khốc

hình nọm,

là

chúng

ngoại nhân và cho tiếng mẹ

được

tổ

mình là người

|

trí

Rồi hẳn lại ca tụng lòng thành thật của mấy anh

trải trong làng, nào là thật lòng giúp đỡ hắn, chỉ bảo

han cách trồng trọt, lợp giùm mái nhà trạnh,
vách đất. Mấy ngày đầu dừng chân lại
được vài anh cho mượn gạo, cá khơ, nồi niêu
Có mấy anh cần thận chỉ hắn vài con đường

khi nghe tiếng cắc-bùm., Hắn

đắp mấy
đây, hắn
làm bếp.
tháo thân

thích q muốn ở cho đến

ngày xuống lỗ, khơng thèm về chợ nữa.

Hắn muốn như

thế, một phầu do lòng mến

các bạn

trai, một phần đo cô gái ông chủ nhà hắn thường đến vấn
kèn miệng. Ấi-tình đến với hắn rồi. Đơi mắt num.húp
của hắn

ngời lên một

tí sáng,

vui, đáng điệu hắn xem nhanh

thường

bộc

lộ một

niềm

nhầu hơn lúc trước, tay

chân hẳn hoạt động không ngừng, tay thì hết vuốt quần
áo đến vuốt cái đầu trọc vì hắn qn mình đã xuống tóc

từ lâu, chân thì ro-rạy ln, khi

bước đi thì đá món nầy, khèo
tăng trên bờ ruộng, không khác
nào cũng điềm nụ cười tươi mà

ngồi thì đùi rung lia lịa,
món kia, tung ta, tung
trẻ con,
mồm hẳn lúc
hắn ln ln nhìn vào


NGƯƠI HUNG

gương

đề tấm

:

13

tắc khen mình

có dun ngầm. Khn

trăng dầy đặn, mơi dầy, mồm rộng như vầy cịn gì nữa?
Hắn chỉ cỏ chút buồn phiền là đôi mắt

hắn

không

được sáng như người khác. Nhưng hắn gạt bỏ ý nghỉ ấy

ngay: « Cần gì cái mã ngồi? Có tài đủ rồi. Người ta q

trọng mình về sức học, về cách làm lụng khơng thua ai

kia cho!»

Mà có vài người qui trọng hẳn qua những điều này
mới là sung sưởng cho hắn. Người ấy là ông chủ nhà
hắn đến chơi, bà vợ ông ấy và cơ gái lớn,
Ơng lão thích hắn ở tài mồm loa mép giải, nói thẻo-

chiều nào cũng được, xoay ra sau, vặu lại trước phía
nào cũng xong. Nếu hắn vào cửa lão thì cịn gì sung

sướng

hơn nữa?

noi thầm rằng:

Lão

sẽ

hãnh diện nhìn hàng

xóm

mà

qCó ai được thẵng rề q như ta chăng? Bọn trai
làng thằng nào ăn học bằng nó chăng? Có thằng nào am

hiều sách vở bằng nó

chăng?

chuyện nhựt trình một lần

hắn mỉm

cười gật gù, gật

thế chứ thật ra lão

biết.

Thì hãy

gù. Tuy

nghe

Lão vuốt

nó

râu

nói

nhìn

tự nhủ thầm như

có hiều hắn nói cái gì đâu? Lão cứ

ậm ả nghe nhưng khơng

kho khị,

Ử!

sẽ

bao giờ qn dựa vách ngây

|

Bà vợ thực tế hơn, thích hẳn ở tài học và cách làm
lụng như một nông phu. Bỏ ra đẳng nào cũng xong hết,


LB: HUONG

14

trở về thành thì làm chức việc, cán bộ trong chánh phủ,
cầm đầu một số người, hoặc tệ lắm là giáo sư dạy dé

trẻ em, lui vào đồng ruộng thì cầm cay, cudc đất, mùa
lúa, mùa khoai như thiên hạ. Cịn nói gì đến « cái sự » ra

tranh đua với đời thì mặt ấy phi Chủ tịch xã, cũng ở ban

Tuyên truyền chứ lôi thôi à? Nắm được chú rề ấy bà tin

chắc khơng bao giờ đói, lại cịn có áo dài, áo vẫn, màu mè
lịe loẹt, vợt qua vợt lại cho phy ninữ ở đây xem
mê, phát ghen lên!

mà phát

Cơ gái lại cảng thích hắn hơn sỉ hết. Cơ ä là thính
giả trung thành nhất của bắn, Nấp sau cây cột nhà, cô

ngắm hẳn không chớp

không

ngừng,

mắt, ngắm đôi môi đầy uốn-éo

đôi mắt hum-húp

Cô không bao giờ ngủ gục
ra về, Thế nhưng đù có chú
thế nào đi nữa, cô ả cũng
ngọc. Cô cần phải thức coi
từ khách,

chớp

chớp long lanh!

hay vào phòng trước khi hắn
ý đến câu chuyện hắn kể đến
khơng thề hiều hết lời vàng
chừng nhà và đóng cửa aia-

Lịng cơ rộn lên, bao nhiêu ý nghĩ vui tuơi đồn đập
chạy đến, Cô tưởng tượng khi cùng hắn kẻ trước người

sau đi viếng bà con sau ngày cưới, cô sẽ lên mặt như
thế nào? Cô đã biết quanh cơ có vài nàng thầm u hắn
mong mai xanb hẳn nhìn tới là họ sẵn sàng thâu nhận
tỉnh yêu liền. Chính họ trút bầu tâm sự cho cơ nghe, có
nàng lại nhờ cô chỉ mưu kế gần bắn đề thồ lộ hắn biết
nỗi lịng. Buồn cười ehưa? Càng có nhiều người thương


NGƯỜI HÙNG

- 15

hẳn, cô nàng thấy giá trị eủa bắn tăng thêm nhiều, Được.
giữ con người ấy trong tay mới đáng gọi là của qui chứ,
Cô ngầm trả lời cho chủng nỏ biết đủ rồi, cần gì
phải «tun-bố› lơi thơi. Ngày nào về chợ cô sẽ may

vài cái áo màu, vài cái quần trắng, mua đơi đép gót hơi

cao, hơi cao một
bồng lên hai bên
giống gái thành
hạ văn-minh, có

ở đây bao giờ?

là các cô

gái mới

chút thôi, cô sẽ chải đầu, kẹp tóc cho
hoặc hớt ngắn, uốn quăn, cơ sẽ diện
và cặp tay hẳn đạo phố. Ở dấy thiên
ai cười vợ chồng nắm tay nhau như

Cơ

sẽ hãnh diện nhìn mọi người, nhất

đề cho

họ biết gái gnê có thể được

trai chợ rước hay không? Cô sẽ theo hắn giao thiệp với
những người trí thức, sống qy quần trong xã hội văn

minh, Cơ sẽ nhờ bắn chỉ bảo, tập tành cô ngay khi ở gần
nhau về cách ăn mặc, đi đứng, nói năng thế nào cho
người ta không chê là quê mùa.

Cô phác họa một tiều gia-đình tạm thời ở làng, vợ
chồng xúm xít dưới mái tranh cùng chăm lo vun trồng
cày cấy. Về đêm, hoặc vào buồi mưa dầm khơng ra ngồi

được cơ sẽ học viết, đọc, bọc tính hay nghe

chồng ban

luận chuyện đời, chuyện thế-giới năm châu. Tha hồ mà
vòi vĩnh bắt chồng thuật những gì cơ thích chứ hiện

thời cơ đâu có dam hỏi câu nào giữa má,

cha và khách

khứa. Thử nhìn quanh xem có anh trai nào etài-ba» như

hắn không? Sức học thua, sự hiểu biết thua, nhanh mồm,

Rhanh

miệng thua,

chỉ

có việc đồng áng thì hợn bắn


16-

LÊ HƯƠNG

chút đỉnh thôi. Nhưng cô sẽ chỉ vẽ cho hẳn ít lâu là thành
thuộc,

người

«thơng-minh›

khơng chóng biết?

như

Ngày về thành, cơ sẽ ở phố

bấn

học nghề

vì hẳn

gì lại

sẽ là một cơng

chức hay nhà buôn, nếu trong thời gian làm rẩy hẳn

_ thâu được một số vốn to. Cô sẽ ở nhà phụng dưỡng mẹ
chồng, lo cơm nước,vá mày, sẵn sóc co: (thế nào cơ lại

khơng có con?) đúng theo cách sống của người thành thi.
Vài đêm

một lần cô sẽ theo chồng đi xem

bat. C6

nghe nói cái thứ hát bóng khơng có người, chỉ có hình
mia men trên tấm vải trắng, coi chóng mặt ghê lắm:
nhưng cơ vẫn thích xem cho biết thế nào.

Mỗi tuần một ngày nghỉ cô sẽ theo chồng đi chơi,

hoặc về làng thăm

cha

mẹ, ruộng vườn,

con bên chồng hay bè bạn

thân.

Hạnh phúc lắm! thần tiên lắm! Cô

giấc mộng triền miên,

cho

thầm van

hoặc

mơ

thăm

màng

vái Phật Trời

cô được toại nguyện. Cô cũng nhận thấy hắn

bà

theo

phị hộ

có về

quyến luyến cơ ở những đêm đài kề chuyện khơng biết

mỏi đến nỗi vì thức q khuya, ghèn dữa chảy đầy, Thế
nên cơ lén tỏ tình bằng mấy lần đưa mắt, liếc nhanh,
nháy nhỏ với hắn. Cơ có ý sợ hắn khơng « bắt nhãn› kịp
vì đơi mắt hắn khơng mấy gì lanh nên cơ ra dấu bằng

lối tặng quà,

bánh

biếu bà thân bắn.

cho hắn, và
x*x

đem

bầu,

mướp,

rau


NGƯỜI

HÙNG

17

Nhưng cơ có ngờ đâu hẳn biết hết và thấy hết. Dưới

mắt bắn, cô

ả là một nàng tiên bị Trời phạt sống cảnh

lâm bô, sẵn giả. Tuy mắt không mấy gì sáng lắm nhưng
mỗi khi lén nhìn nàng tiên thì bao nhiêu nhãn lực đều

đồ dồn lại, vẻ mơ màng, mờ mờ bay đâu mất, hắn thấy
rõ rằng lắm, phân tách từng vẻ đẹp rõ ràng lắm.
Nào là mớ tóc dài chỉ gối, láng mướt nhờ thoa đầu
dừa mỗi ngày, nào là khn mặt hơi dài một tỷ vì cái
cằm nhọn, nào là đôi mày ngắn, rậm chưa bao giờ được

nhồ bớt một cọng, nào là đôi mắt buồn buồn chứ khơng

đục đục như hắn và có thể lếc qua, liếc lại rất nhanh,
nào là chiếc mũi xĩnh-xinh-xinh lúc nào cũng hỉnh lên

như muốn khoe hai lỗ tròn. Còn nỏi gì đến cải miệng,

ơi ! mỗi lần nàng nổ nụ cười tươi chào đón thì hắn nghĩ
rằng: giá mồm ấy nhai trầu cắn chỉ mơi thì cịn chê chỗ
nào được nữa chứ ? Ngần ấy về mỉ miều

Hóa

cơng

đặt

lên một tấm than đều đặn An trong bé quan áo bà ba
kín đáo, tuy không nở đẳng trước, cong đẳng sau đề
khêu gợi sái-tình», chứ khơng đến nỗi sau này thành nái

xề như bà mẹ.

Về tảnh tình cơ ả, bắn khơng

chê chỗ nào cả,

hiền

hậu, thiệt thà, nhỏ nhẹ, thao viéc nha, siêng năng, bit
thiệp, bắn cho là một cô gái kiều mẫu và sẽ thành một

người vợ và một người mẹ kiểu mẫu sau rày. Hắn thích
nàng nhất là đơi mắt buồn buồn nhìn hẳn, miệng mỉm

cười. Người ta nói; khị ái-linh đến

thì trai gái chỉ nói


LẺ HƯƠNG

18_

nhau bằng mắt, quả đúng thật. Hắn xử dụng đôi mắt bet
đề thố lộ can tràng với nang nhiều lượt rồi. Những cải

trừng, liếc, đẫy đưa, ngỏ ngay, ngó xéo, những vẻ mừng

vui, buồn bä đều được hắn thực hành hết ráo, Đáp lại,
nàng cũng khơng ngốc gì mà khơng biểu lịng hắn. Nàng

cũng trả lời lại đầy đủ như ai kia vậy, khiến han

mé

tit

cung thang, lão đảo như người say rượu. Thật là một
dịp tốt cho hắn, không bám riết theo chẳng là người

ngu lắm hay sao? Đã được người vợ đảng u, đáng q

lại sẵn có nhà cửa, ruộng vườn tha hồ mà trồng trọt,
cầy cấy. Mộng làm giàu của hắn biết đâu sẽ nhờ cô gái

này mà phát triền nhanh như

điện ?

Thỉnh thoảng nẵm mơ màng nghỉ đến tương lai;
hẳn cảm thấy như đang sống trong cảnh gia-đình đầm-ấm,
trên

có mẹ già, bên cạnh có vợ đẹp; con ngoan, dưới có

người giúp việc. Sung sưởng quả; hắn vụt phát lên cười

ùng-ục :

— O! &! Trèo lên đến mức ấy thế nào mình cũng

phải kiếm một cơ vợ bé mới được. Hì! Hi!
_ Hắn thường thấy mấy ơng phủ.hộ nào cũng kiếm

thêm một hoặc hai bà, chưa kề những bà nhân tình,
nhân ngải đề dành thỉnh thoảng ghé thăm. Trước kia,
hắn đố-ky việc này lắm. Hắn cho là già sanh ngụy, nào

là ăn no sanh sự, tiền nhiều quả rững mỡ, nhất là những
tay làm tiền không

phủ

cậy thế bại

mệt,

như

công

chức

ăn

hối lộ,

trọc

người lấy của, hắn cho rằng đồng tiền


NGUỜI HUNG

|

19

bat nghia khong bao giờ ở lâu trong nhà, Hắn càng

chắc lời hắn

nói đúng vì trước

vở được một

chút

mắt

tin

bắn có rất nhiều

ông xưa kia vẫn là bạch đỉnh chỉ bố đÏ, nay bất ngờ

địa-vị

vội thừa

cơ

đục

nuốt, cướp giựợt của dân chúng làm giàu,

ngày,

suốt đêm

mài

tiền như rác, mê man

miệt trong

cuộc

khoẻt,

ăn,

rồi thì suốt

truy hoan,

vung

lao theo tiếng thúc giục của con

lợn lòng, vợ năm, vợ ba, nhân tình hàng đống, rốt cuộc
rồi đánh ụp một cái, thân thế tiêu tan, quyền tước đi
đời, bố đĩ hoàn cốt bố đĩ lại mang thêm bịnh ghiền

thuốc phiện,

ghiền rượu ngon,

xác xơ tấm thân tàn ma

dai.

Có lần bắn thấy một ơng đang lúc hưng thời có sáu

bà vợ, mỗi bà ở một nơi. Dân chủng muốn cầu cạnh
ông việc gì cứ tìm một trong sáu bà ấy mà thương lượng

giá cả. Đặc biệt nhất là mỗi bà giữ một ngành chun
mơn,' ai đi trật cửa thì khơng thành việc, Hắn suy nghĩ

hết mấy

tuần không

hiều

ông

ấy chỉa

thi giờ cách nào

đề phụng sự đủ ngần ấy vợ, không kề đám em út chưa

tuyên bố nhận chánh thức,

« Một ngày 2⁄4 giờ, làm việc 8 giờ còn 16 giờ, ăn ngủ,
và chơi bao nhiêu ? Từ 8 giờ sáng ngồi sở đến 12 giờ,
ơng ghé nghỉ trưa với «em» ở nhà mụ Tủ bà, chiều ra sở

đến 6 giờ là biệt mất. Ông đi ăn, nhậu, nhảy, bù. khủ

suốt đêm rồi hút á-phiện lấy

sức lại đề ra sở làm việc


36:

*%

LE HUONG

mới nồi! Hắn kinh sợ cho lối tàn phá sức khỏe như thế.
Gan phôi bằng sắt cũng không chịu nỗi nữa là người!

Lúc hắn có những ý nghĩ nầy là lúc hấn cả bơ, sống

bám bà mẹ, trong túi khơng khi nào có đủ một số tiền
ăn trọn buồi cơm ngoài quán. Hắn ghét nhất lõi tiêu pha
quá lố, tiêu

tiền, tiệu sức khỏe,

tiêu thì

giờ.

Giá như

tiền ấy đưa vào tay hắn, hắn sẽ dùng biết bao nhiêu việc
có ích cho ma

xem.

Trước hết hắn

tiêu vào

việc có ích

cho hẳn, cịn thừa sẽ tỉnh đến người ở xung quanh,
nhưng có lễ là khơng bao giờ có thừa. Cịn thì giờ! Hắn
khơng đủ cho bắn đọc sách, làm thơ, bàn chuyện văn

chương chứ đừng nói

n đến đi chơi nhằm.
sao ay!

Uồng

phi làm

Bây giờ hắn lại cho việc làm này chí lý lắm, Ử! Thì

nếu có tiền nhiều ta cất làm gì cho mất cơng gìn giữ ?
Câu chuyện anh thợ đóng giầy và người cho vay bạc vẫn
cịn in trong trí ta từ thuở bé thơ, Khơng chơi cho sướng
thân cũng hồi! Người xưa thắp đuốc chơi đếm đề kéo
dài. ngày tháng, huống chỉ ta, sau một thời gian khổ tâm
bịn mói; dại gì khơng tận hưởng những lạc thú trời ban?

Vả lại có mất mát, bao hụt chỉ đân mà hịng tiếc?
Cười cơ vợ bé, ta có thêm một người thân coi sóc việc
nhà

lại được

thêm

một dòng con nối

đổi

sau này, chúng

sẽ chăm lo đồng ruộng thay thế ta. Nếu trở về thành
làm .một nhân viên giúp Chánh phủ tha hồ cho chúng ăn