Đ hồng skkn2018 19

1.Đặt vấn đề
“Vì lợi ích 10 năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”. Câu
nói của Bác Hồ đã thấm nhuần vào đường lối của Đảng và nhà nước ta. Hiện
nay, Đảng và nhà nước ta đã nêu ra việc phát triển tồn diện- giáo dục tồn
diện. Vì vậy, mỗi người giáo viên chủ nhiệm phải có nhận thức hết sức đúng
đắn về vai trò của người thầy trong lớp học. Người giáo viên chủ nhiệm lớp
cũng như người chỉ huy ngoài chiến trường, muốn dành thắng lợi thì người
đó phải biết tổ chức, bao qt, xử lí các tình huống mới dành được thắng lợi.
Đối với người giáo viên chỉ đạo, điều khiển lớp, không chỉ dạy các em về
kiến thức, văn hố mà cịn dạy các em về nề nếp, cách sống, cách làm người
và làm chủ tương lai của đất nước.
Từ nhận thức trên, người giáo viên chủ nhiệm lớp hết sức quan trọng
trong việc hướng dẫn, chỉ đạo lớp và đào tạo thế hệ trẻ theo mục đích giáo
dục tồn diện. Người giáo viên chủ nhiệm lớp đóng rất nhều vai trị: vừa là
thầy dạy học vừa là người cha, người mẹ và cũng có lúc phải là người bạn tốt
nhất của các em. Từ đó, có thể uốn nắn các em đi theo quỹ đạo của mình.
Giáo viên có chỉ đạo, quản lí lớp tốt thì mới dẫn đến việc giảng dạy tốt. Khi
mọi hoạt động của lớp đã đi vào nề nếp thì việc học tập của các em chắc chắn
sẽ tốt hơn. Trường học là nơi đào tạo nhiều thế hệ học trị, l mơi trường tạo
dựng cho đất nước những con người x hội chủ nghĩa – cĩ đủ tài năng trí tuệ và
những phẩm chất đạo đức cách mạng. Người trực tiếp đào tạo những con
người như thế không ai khác là giáo viên chủ nhiệm lớp.
Giáo viên là những người thầy được đào tạo về kiến thức, về nghiệp vụ
chuyên môn nhằm giáo dục học sinh phát triển tồn diện, trở thành cơng dân
tốt cho xã hội. Bên cạnh đó, ngồi cơng tác giảng dạy, cơng tác chủ nhiệm
cịn là một cơng tác mà bất kì người giáo viên nào có tâm huyết cũng khơng
thể xem nhẹ được. Tuy nhiên, công tác chủ nhiệm trong nhà trường hiện nay
gặp phải khơng ít khó khăn trong việc quản lý, giáo dục học sinh sa sút về đạo
đức, thiếu ý thức trong việc học tập, đặc biệt là những học sinh cá biệt, chậm
tiến.
Đã là một giáo viên chủ nhiệm, việc đưa lớp tiến lên là trách nhiệm lớn

của những ai làm công tác chủ nhiệm, đồng thời cũng là khẳng định mình về
năng lực và nhất là có lương tâm. Giáo viên chủ nhiệm nhận thấy rõ mỗi tập
thể lớp là cơ sở quan trọng để xây dựng nhà trường vững mạnh, một tập thể
tốt chắc chắn sẽ có những học sinh tốt, những con người vừa có đủ cả “ đức”
lẫn “ tài”. Như vậy nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm có vai trị quan
trọng, ảnh hưởng nhất định đến việc học tập cũng như rèn luyện nhân cách
của học sinh.
Người ta thường nói con cái là hình ảnh của cha mẹ, một tập thể lớp về
hình ảnh của giáo viên chủ nhiệm, nói như vậy cũng đúng phần nào vì rõ ràng
giáo viên chủ nhiệm là người cha, người mẹ của các em. Ngoài những giờ
giảng dạy trên lớp, giáo viên chủ nhiệm dễ dàng tiếp cận với các em qua
những giờ sinh hoạt lớp, sinh hoạt 15 phút đầu buổi, những buổi lao động, …
1


Những lúc như thế này thầy trò càng gần nhau hơn. Như vậy giáo viên chủ
nhiệm là người gần gũi với các em nhiều nhất
Trong thực tế, chủ nhiệm lớp là cơng tác vơ cùng khó khăn, phức tạp,
vui ít, buồn nhiều, thành cơng cũng có, thất bại cũng khơng phải là hiếm. Bởi
lẽ, mỗi một tập thể lớp đều có những đặc thù riêng của lớp đó. Có lớp như
thế này, có lớp như thế khác: nào là học sinh cá biệt về học tập, về đạo đức,
nào là học sinh có hồn cảnh gia đình khó khăn về kinh tế, con mồ côi, bố mẹ
li thân, bố mẹ đi làm ăn xa…
Trong số đó, đối tượng học sinh làm cho thầy cô giáo trăn trở nhiều
nhất là chưa tích cực trong học tập, thiếu đạo đức. Bên cạnh đó, trong lớp vẫn
có những học sinh ngoan, tự lo cho bản thân mình, xây dựng tập thể lớp để
tập thể lớp tiến kịp với các bạn, để đạt được những chỉ tiêu của trường đề ra.
Thực tiễn là như vậy, cho nên giáo viên chủ nhiệm phải có phương
pháp chủ nhiệm như thế nào để có hiệu quả cao nhất. Công tác chủ nhiệm của
một giáo viên thành công đồng nghĩa với việc giúp các em hồn thiện mình

hơn, xây dựng được tập thể lớp vững mạnh, đưa nhà trường ngày càng tiến
lên.
Chính vì vậy, qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, tôi đã đúc kết được
một số kinh nghiệm nhằm làm tốt công tác của một người giáo viên chủ nhiệm
lớp, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chủ nhiệm lớp và làm cho lớp chủ nhiệm có
những thành tích đáng tự hào. Trong khn khổ sáng kiến này, tôi trao đổi cùng
quý đồng nghiệp một kinh nghiệm trong cơng tác chủ nhiệm đó là “Một
số biện pháp góp phần làm tốt công tác chủ nhiệm
ở lớp 4” để nghiên cứu, nhằm tìm ra các biện pháp tốt cho việc giáo dục
các em đạt hiệu quả.

2. Giải quyết vấn đề
2


2.1. Cơ sở lí luận của vấn đề
Những năm gần đây nền giáo dục của nước ta có nhiều sự thay đổi và
biến động không ngừng, nhưng Đảng và nhà nước vẫn đặc biệt quan tâm đến
sự nghiệp giáo dục, đến vấn đề đảm bảo chất lượng dạy và học.
Trong quá trình đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy và hưởng
ứng cuộc vận động: “ Nói khơng với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích
trong giáo dục, vi phạm đạo đức nhà giáo ...”, xây dựng “ Trường học thân
thiện” và hưởng ứng cuộc vận động “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh” của ngành Giáo dục - Đào tạo. Đòi hỏi mỗi giáo viên trong
ngành giáo dục phải nỗ lực hết mình để từng bước nâng cao chất lượng giáo
dục. Ngồi kiến thức chuyên môn, mỗi giáo viên phải thường xuyên rèn
luyện, tu dưỡng đạo đức nhà giáo, đặc biệt giáo viên chủ nhiệm lớp phải nỗ
lực hết mình “Vì đàn em thân yêu” để hoàn thành tốt nhiệm vụ được Đảng,
Nhà nước giao phó.
Việc nghiên cưú những căn cứ trên cho ta hình dung về một em học

sinh là thiếu niên, nhi đồng đang ngồi trên ghế trường tiểu học, đó là những
học sinh đang phát triển nhân cách, tình cảm, trí tuệ, có những tri thức và kĩ
năng cơ bản trong giao tiếp. Để đi tới một nghiên cứu cụ thể, trước hết cần
xác định công tác chủ nhiệm lớp là vấn đề rất quan trọng. Đối với công tác
chủ nhiệm lớp, người giáo viên phải có tính kiên trì, tận tình. Sự nhiệt tâm,
chu đáo của giáo viên là một trong những yếu tố quan trọng đảm bảo sự thành
công của người giáo viên trong công tác chủ nhiệm lớp. Song với lứa tuổi học
sinh lớp 4, sự nhận thức của các em còn non trẻ, sự tư duy chưu đạt tới đỉnh
cao, các em cần có người hướng dẫn chỉ đạo cho các em đi vào nề nếp để các
em dần trở thành người sống có ích trong xã hội, đó chính là người giáo viên
chủ nhiệm lớp.
Trước hết phải xác định rõ: Giáo viên chủ nhiệm là một thầy cơ phụ
trách Đội, có một phần nghiệp vụ công tác đội, tâm huyết với nghề dạy học,
xem tập thể lớp như một gia đình nhỏ mà giáo viên chủ nhiệm đóng vai trị
như một người cha, người mẹ vậy.
Tâm lý giáo viên chủ nhiệm, ai cũng muốn học sinh lớp mình phụ trách
ln ngoan, học giỏi, tập thể lớp luôn học tập tiến bộ…Nhưng trên thực tế,
trong một tập thể lớp chúng ta luôn gặp những học sinh cá biệt, luôn làm đau
đầu các thầy cô phụ trách vì vậy. Khi tiếp nhận lớp, giáo viên chủ nhiệm
thường phải quan tâm xem lớp mình có bao nhiêu đối tượng học sinh để có
biện pháp phù hợp. Chính vì lẽ đó, người giáo viên chủ nhiệm phải nâng cao
khả năng sư phạm, óc sáng tạo, tăng cường khả năng tự nghiên cứu, học hỏi
của giáo viên trong quá trình chủ nhiệm. Đồng thời thể hiện sự nhiệt tình, tâm
huyết, khơng ngại khó khăn, gian khổ và sự gần gũi, thân thiện với các đối
tượng học sinh nhằm nâng cao hiệu quả việc chủ nhiệm lớp đối với giáo viên
làm chủ nhiệm và nâng cao kết quả học tập, rèn luyện, hoạt động phong trào
cũng như việc thay đổi nhận thức, thay đổi nhân cách của các đối tượng học
sinh.
3

2.2 Thực trạng của vấn đề
2.2.1.Thuận lợi
Nhà trường luôn quan tâm tạo điều kiện cho các lớp có đầy đủ phịng
học, bàn ghế khang trang, phịng học thống mát, nhà vệ sinh sạch sẽ ... Giáo
viên chủ nhiệm nhận được sự chỉ đạo, quan tâm sâu sát của Ban giám hiệu,
của Cơng đồn giáo dục cơ sở cùng sự giúp đỡ của tất cả các ban ngành trong
Hội đồng sư phạm nhà trường. Đội ngũ các thầy cô giáo bộ môn nhiệt t́nh,
yêu nghề và trách nhiệm cao, chuyên môn vững vàng.
Lực học của học sinh khá đồng đều. Hầu hết các phụ huynh học sinh
đều quan tâm đến việc học của các em. Cơ sở vật chất dạy và học của trường
khang trang, đầy đủ các phòng học bộ mơn, phịng chức năng, phịng truyền
thống, phịng học thống mát, sân tập TDTT, nhà vệ sinh sạch sẽ ...
2.2.2. Khó khăn
- Trường tiểu học Hùng Vương là một trường có dân cư gồm nhiều
thành phần ở khắp mọi miền đến đây lâp nghiệp, người dân chủ yếu làm nghề
nông, chỉ có một số ít là cán bộ cơng nhân viên và tiểu thương nên điều kiện
kinh tế của nhân dân cịn hạn chế. Do điều kiện gia đình nên đa số phụ huynh
chưa quan tâm đến việc học tập của con em mình.
- Có nhiều em học sinh nhà ở cách xa trường, ở xã khác tới học nên
việc đi lại cũng khó khăn.
- Lực học của các em phần lớn tiếp thu nhanh nhưng có nhiều em chưa
chăm học, ham chơi game, nghịch ngợm ảnh hưởng đến kết quả học tập.
Qua những khó khăn trên, nên việc xây dựng cho học sinh những thói
quen về nề nếp, đạo đức tốt là điều thực sự cần thiết. Vì thế mà việc đưa ra
những giải pháp nhằm giúp các em có nề nếp, đạo đức tốt, ý thức tự giác
trong học tập là điều rất cần thiết.
2.3. Các biện pháp tiến hành giải quyết vấn đề
2.3.1. Nắm bắt tình hình lớp
Giáo viên phải nắm bắt được tình hình của lớp: Sĩ số, nam, nữ, đối

tượng học sinh thông qua giáo viên chủ nhiệm năm học trước, giáo viên tổng
phụ trách Đội…
Ổn định tổ chức lớp càng sớm càng tốt để lớp đi vào nền nếp cũng như
học tập.
Việc bầu Ban cán sự lớp hết sức cẩn trọng, nhất là bầu lớp trưởng. Lớp
trưởng là học sinh nam hay nữ cũng được, miễn là em đó có bản lĩnh, năng
lực. Thường là các em nam hay tự ái khi lớp trưởng là nữ. Trường hợp này,
giáo viên chủ nhiệm phải hết sức khéo léo tạo nên việc sớm hòa đồng giữa
các em bằng mọi cách, khẳng định khả năng của lớp trưởng.

4


Việc tiếp đến là sắp xếp chỗ ngồi của các em. Chỗ ngồi có tác động tâm
lý rất lớn đến các em. Nên đổi chỗ định kì khoảng 2 tháng một lần để các em
đều được ngồi ở những vị trí phù hợp, đảm bảo phát triển cân đối về mắt.
Khơng nên để các em học sinh yếu, hay nói chuyện ngồi bên nhau.
Những em này cũng không nên cho ngồi bên cửa lớn hoặc cửa sổ, cố gắng
sắp xếp các em học yếu, hay nói chuyện ngồi cùng với các bạn học tốt, có đạo
đức tốt để bạn giúp đỡ.
Xây dựng được đôi bạn học tập ở trường cũng như ở nhà.
2.3.2. Xây dựng Ban cán sự lớp
Ban cán sự lớp là một yếu tố rất quan trọng đảm bảo duy trì tốt mọi
hoạt động của lớp vì vậy giáo viên chủ nhiệm phải lựa chọn, phân công, giao
nhiệm vụ cụ thể, hợp lý cho mỗi em. Giáo viên chủ nhiệm phải kiểm tra
thường xuyên, động viên, rút kinh nghiệm, đưa ra một số giải pháp để ban cán
sự lớp hồn thành tốt nhiệm vụ. Ví dụ : Mỗi em trong ban cán sự đều có sổ
sách ghi chép cơng tác mình làm và hiểu được nội dung của cơng việc mình
phụ trách. Cuối tuần dến tiết sinh hoạt lớp, các em tự giác xếp thi đua theo tổ,
số liệu từng mảng cơng tác để trình bày trước lớp và cô chủ nhiệm. Tiết sinh

hoạt lớp, giáo viên chủ nhiệm như người dự giờ buổi sinh hoạt của các em,
nghe các em báo cáo, chờ ý kiến chỉ đạo và triển khai công tác mới của cô “cố
vấn”.
Gắn các em vào các phong trào(nhất là giữ vai trò nòng cốt trong hoạt
động ngoài giờ lên lớp) để các em cảm thấy tự tin hơn, cảm thấy được thầy cô
và bạn bè tín nhiệm nên sẽ cố gắng làm việc cho thật tốt.
Về quyền lợi: Giáo viên chủ nhiệm luôn động viên các em cán bộ lớp
qua việc tuyên dương khen thưởng (nếu có) mỗi đợt thi đua để cổ vũ tinh thần
các em.
Một điều cần quan tâm là giáo viên chủ nhiệm phải linh động từng nội
dung công tác, phải kết hợp thật hài hòa việc thực hiện, giảm biết thời gian
khơng đáng có để các em tập trung vào việc học là chính.
2.3.3. Xây dựng tổ chức lớp tự quản và tiến bộ
Làm thế nào để xây dựng được một tập thể lớp tự quản theo đúng nghĩa
của nó. Tức là các em tự quản lý: hành vi, đạo đức, tác phong, nề nếp, hoạt
động của lớp khi khơng có giáo viên. Điều này giáo viên chủ nhiệm phải tạo
trước cho các em ý thức tự giác và việc quản lý theo dõi hoạt động của đội
ngũ cán bộ lớp phải được thực hiện thường xuyên.Muốn vậy, ngay từ đầu
năm học giáo viên chủ nhiệm cho tiến hành việc theo dõi thi đua của các tổ.
Các tổ trưởng và tổ phó tự quản lý thành viên của tổ mình, phân cơng theo dõi
trực chéo nhau giữa các tổ dưới sự giám sát của cán bộ lớp tương ứng với nội
dung từng hoạt động. Ví dụ:

5


Truy bài phút đầu buổi, các tổ trưởng sẽ kiểm tra việc chuẩn bị bài các
mơn trong buổi hơm đó của các bạn trong tổ như thế nào. Cán sự và lớp phó
học tập sẽ kiểm tra việc chuẩn bị của các tổ trưởng.
Tiết trống hoặc khơng có giáo viên, lớp sẽ ôn bài hoặc hoạt động tập

thể (đọc báo đội, tự ôn bài…) dưới sự chỉ đạo của lớp trưởng.
Những sai phạm của các tổ, thành viên trong lớp được ghi tên và nêu ra
trong tiết sinh hoạt cuối tuần.
Tiết sinh hoạt lớp là tiết quan trọng nhất trong một tuần thời lượng chỉ
có 40 phút mà cơng việc lớp trong tuần có rất nhiều thi làm sao giải quyết
truyền tải hết. Vì vậy, giáo viên chủ nhiệm phải tập cho lớp việc đánh giá, xếp
thi đua trước. Mỗi bộ phận có sẵn bản tổng hợp báo cáo. Đến tiết sinh hoạt
các em tự thông báo kết quả thi đua, các nội dung được thực hiện trong một
tuần (những việc đã làm được và không làm được với lý do cụ thể), tình hình
lớp trong tuần, số bạn vi phạm học tập, vi phạm việc rèn luyện đạo đức tác
phong (khơng đồng phục, mất đồn kết, mất trật tự…), vi phạm về công tác
văn thể, lao động, tự quản.
Giáo viên chủ nhiệm theo dõi, ghi sổ từng nội dung sinh hoạt trong
tuần thông qua báo cáo của từng bộ phận. Lần lượt giải quyết từng nhóm vụ
việc, tìm lý do sai phạm, đưa ra biện pháp xử lý. Giáo viên chủ nhiệm nhận
xét kết quả thi đua tuyên dương tổ, cá nhân tốt. Triển khai nội dung tuần tiếp
theo và nhắc nhở các em thực hiện tốt các nội dung của lớp trong tuần tiếp
theo.
Trong bất cứ phong trào nào động viên khen thưởng luôn là yếu tố
không thể thiếu. Tùy theo tình hình, đặc thù của lớp mà giáo viên chủ nhiệm
nên áp dụng những nội dung biểu điểm thi đua thích hợp.
Bước đầu phải tập cho các em cách tự quản lớp trong buổi đầu giờ,
trong những tiết vắng giáo viên… Có thể buổi đầu chưa quen, kết quả chưa
đạt nhưng gắn nội dung sinh hoạt theo chủ đề nào đó thiết thực. Sau nhiều lần
các em sẽ thực hiện được. Từ đó, việc tự quản sẽ đi vào nề nếp, trở thành thói
quen. Trong những buổi đầu duy trì phong trào này rất cần sự quan tâm, theo
dõi, nhắc nhở của giáo viên chủ nhiệm.
Một tập thể đồn kết tham gia tốt các phong trào khơng phải tự dưng
mà có. Phải là kết quả của quá trình đầu tư làm cơng tác tư tưởng, vơ hiệu hóa
các phần tử học sinh cá biệt thường gây rối phá vỡ tính đồn kết trong tập thể.

Thường thường sự chia rẽ nội bộ hay xảy ra ở các bạn giữa các nhóm khác
nhau về sở thích, sức học…Điều này giáo viên chủ nhiệm nên nắm bắt để có
biện pháp dàn xếp, xử lý.
Ví dụ: Em V và em U hay trêu chọc các bạn nữ trong và ngoài lớp,
thường nói chuyện trong giờ học, thường xun khơng học bài và chuẩn bị
bài trước khi đến lớp…Bằng động thái của mình, giáo viên chủ nhiệm gặp
riêng nhắc nhở mời phụ huynh đến trao đổi gửi kết quả học tập về gia đình ở
tháng 10 thì đến tháng 11 hai em được khen về tiến bộ trong rèn luyện đạo
6


đức tác phong, đơi lúc có phát biểu xây dựng bài. Giáo viên chủ nhiệm lấy
gương của hai em này để tiếp tục giáo dục một số thành phần khác. Do vậy,
đến cuối năm, các em đều có những tiến bộ được các giáo viên bộ môn và các
bạn trong lớp thừa nhận.
Khơng dừng ở đó, vai trị động viên của giáo viên chủ nhiệm góp phần
rất to lớn vào kết quả phong trào thi đua của lớp. Phải khích lệ nêu gương
điển hình, so sánh… đúng lúc, kịp thời thì sẽ có tác dụng tích cực.
2.3.4. Tiếp xúc với học sinh của lớp chủ nhiệm
Giáo viên chủ nhiệm có tiếp xúc thường xuyên với học sinh mới biết
được các em biết gì, cần gì, các em là người như thế nào. Có tiếp xúc với các
em mới kéo ngắn được khoảng cách giữa thầy và trị, các em khơng còn e
ngại, rụt rè, chắc chắn sẽ tự tin hơn và mạnh dạn bộc bạch những việc của
lớp, những thiếu sót của bản thân…
Khi tiếp xúc với học sinh, với vai trị là giáo viên chủ nhiệm, có những
việc nên làm và những việc không nên làm:
Phải thật khéo léo hỏi thăm về gia cảnh để biết được đó có phải là điều
kiện khó khăn, hoặc thuận lợi ảnh hưởng đến học tập, đạo đức của các em.
Đối với học sinh có gia đình quan tâm, giáo viên nên phát huy thế mạnh này.
Vì thường học sinh được giáo dục tốt, được chăm lo việc học tập nên thường

chăm ngoan hơn, chính những em như thế này là nhân tố tích cực của lớp.
Ngược lại, học sinh gặp phải những khó khăn về gia đình như: kinh tế, con
ngoại hơn, cha mẹ là người say sưa, lười lao động… do đó giáo viên và tập
thể lớp ln cần có sự quan tâm giúp đỡ. Đối tượng này thường tự ti, mặc
cảm nên cần phải khéo léo tế nhị trong cách đối xử cũng như giúp đỡ các em.
Những buổi lao động, xây dựng trường, sinh hoạt đội, thi làm báo
tường… rất dễ dàng tạo điều kiện để thầy và trò gần gũi nhau hơn, hiểu nhau
hơn. Giáo viên hướng dẫn cặn kẽ công việc để các em tự tin phát huy khả
năng của mình. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao làm các em
tránh được những sai sót thay vì nhăn nhó, bất lành, giáo viên nên nhẹ nhàng
nhắc nhở, hướng dẫn lại. Có làm như vậy, giáo viên mới giúp các em rút ra
được kinh nghiệm, tự tin hơn. Đặc biệt trong lao động ngoài việc hướng dẫn,
phân cơng cơng việc nặng nhọc, khó khăn. Thử hỏi có mấy học sinh đứng
chơi, khơng chịu lao động trong khi thấy cô đang làm? Giáo viên, cùng lao
động với các em vừa tạo nên khơng khí sơi nổi trong buổi lao động, vừa giáo
dục các tính tích cực, khơng lánh nặng tìm nhẹ trong lao động. Như vậy, có
nghĩa là giáo viên cùng san sẻ niềm vui, nỗi buồn, thành công, thất bại với lớp
chủ nhiệm.
Tiếp xúc với cán bộ lớp, để biết được mọi hoạt động của lớp là việc
làm hết sức cần thiết. Những thông tin về lớp chủ nhiệm chủ yếu là do các em
cung cấp. Nhưng việc làm này còn là con dao hai lưỡi, nếu giáo viên không
khéo léo xử lý sẽ dễ dàng biến học sinh thành những kẻ mách lẻo, xoi mói
người khác....
7


Thiết nghĩ, để xác minh thơng tin từ phía học sinh, giáo viên chủ nhiệm
nên khéo léo tiếp xúc với giáo viên bộ môn để tường tận hơn trước khi đi đến
kết luận về việc giảng dạy của giáo viên đó. Tơi cho rằng việc nghe học sinh
phản ánh một chiều là việc khơng nên làm, nếu có thì phải hết sức thận trọng,

vì mỗi chúng ta đều phải giữ gìn, bảo vệ uy tín của đồng nghiệp.
2.3.5. Giải quyết các vấn đề nảy sinh trong lớp và giờ sinh hoạt lớp
Trong một tập thể lớp, việc nảy sinh nhiều vấn đề trong mỗi buổi học là
điều khó có thể tránh khỏi, giáo viên chủ nhiệm phải có mặt với lớp vào mười
lăm phút đầu buổi, nếu buổi nào giáo viên chủ nhiệm khơng có tiết dạy, thấy
khơng cần thiết cũng phải đến lớp. Giáo viên đến lớp như vậy để giúp các em
ôn bài, chuẩn bị bài mới hoặc có sự việc gì xảy ra ở buổi học trước kịp thời
chấn chỉnh…Nếu thực hiện tốt và thường xuyên khâu sinh hoạt đầu buổi, học
sinh sẽ ổn định tâm thế để bước vào tiết học đầu tiên tốt hơn, kể cả các tiết
học sau.
Sau mỗi buổi học, xét thấy có việc gì cần giải quyết ngay, giáo viên yêu
cầu các em ở lại năm, mười phút để làm việc và hàng tuần nên có cuộc họp
với cán bộ lớp. Tuy rằng lớp có lớp trưởng, lớp phó…nhưng giáo viên khơng
hồn toàn giao cho các em mà phải để ý đến lớp thường xuyên, kịp thời nhắc
nhở, động viên.
Giáo viên chủ nhiệm cần phải biết phát huy khả năng làm việc của cán
bộ lớp, nhất là lớp trưởng. Định hướng cho cán bộ lớp làm việc, tôn trọng ý
kiến đề xuất, cách làm việc của các em, giáo viên giúp cán bộ lớp làm việc là
chính thay vì làm tất cả. Cán bộ lớp là những người gần gũi, sát với lớp nhiều
hơn giáo viên chủ nhiệm nên các em giúp giáo viên giải quyết các vấn đề của
lớp nhanh hơn, hiệu quả hơn và giáo viên chủ nhiệm đỡ vất vả hơn.
Có một số học sinh thường chán ngán giờ sinh hoạt lớp. Sở dĩ có hiện
tượng này vì giờ sinh hoạt lớp chủ yếu là kiểm điểm những sai sót của một số
em vi phạm nội quy chủa trường, lớp. Vì vậy, giáo viên phải tạo khơng khí
vui vẻ, thoải mái trong giờ này. Giáo viên cho lớp nhận xét, đánh giá hoạt
động trong tuần với thời gian ngắn, dành thời gian nhiều hơn cho việc vạch ra
phương hướng tuần tới, sinh hoạt văn nghệ, câu hỏi giải quyết tình huống…
Có như thế, những em vi phạm nội quy hầu hết đều tự nhận thấy sai lầm của
mình, sẽ tự thấy hối hận, xấu hổ, kể cả học sinh cá biệt. Tránh trường hợp
trong các buổi sinh hoạt, tập thể lớp cứ tập trung vào sai sót của bạn mà phê

bình, chỉ trích, nặng lời thay vì giúp bạn tiến bộ thi ngược lại học sinh sẽ lì
lợm hơn, phá phách hơn, xa rời tập thể có khi cố tình phá lớp.
Đối với học sinh phá lớp, khó bảo, giáo viên cũng như tập thể quan tâm
theo dõi giúp đỡ thay vì nghiêm khắc phê bình trước tập thể lớp. Cần phê bình
đối tượng này nhưng tránh tình trạng căng thẳng giữa học sinh đó với giáo
viên, với tập thể lớp. Điều đó có thể xảy ra là học sinh cá biệt phản ứng mạnh
khi bị phê bình, đập phá đồ dùng trong lớp, hoặc có lời lẽ vơ lễ với giáo
viên…Trường hợp này xảy ra, chắc chắn giáo viên sẽ bị mang tiếng, bị mất
uy tín. Cho nên, là giáo viên chủ nhiệm phải lấy tình thương yêu, lời lẽ phải
8


trái phân tích nhẹ nhàng để các em nhận ra việc làm sai của mình và nhận lỗi
là tốt nhất. Bởi vì dẫu các em là học sinh cá biệt thì các em vẫn sống có tình
nghĩa. Thực tế đã chứng minh rằng những học sinh này thể hiện tinh thần tập
thể cao trong những buổi lao động, sinh hoạt ngối giờ lên lớp.... Tơi thật xúc
động khi thấy những học trị cũ đến thăm mình có đến hai phần ba là học sinh
thường bị la ngày nào.
Giáo viên chủ nhiệm cần chú ý đến việc khen chê kịp thời đối với học
sinh. Giáo viên không thiên vị, phải công minh trong khi khen cũng như chê
các em. Những lời động viên khi các em làm việc tốt, những lời nhắc nhở khi
các em làm sai có tác dụng rất lớn đến việc tự rèn luyện của các em.
Như vậy việc gì cần giải quyết giáo viên chủ nhiệm giải quyết kịp thời
sau mỗi buổi học, không đợi đến sinh hoạt lớp. Làm như vậy rất dễ dàng chấn
chỉnh nề nếp của tập thể. Điều hết sức quan trọng là cách đối xử, xử lý học
sinh cá biệt không nên q nghiêm khắc. Khen chê học sinh phải cơng minh,
có làm được như vậy học sinh mới nể phục.
2.3.6. Hoạt động kết hợp giữa giáo viên chủ nhiệm và các lực lượng
giáo dục khác:
-Phối hợp với gia đình học sinh

Việc giáo dục học sinh trong nhà trường là sự kết hợp nhà trường với
đồn thể, địa phương, gia đình…Trong đó, mối quan hệ giữa gia đình và nhà
trường nhất là đối với giáo viên chủ nhiệm là hết sức cần thiết. Chính vì vây,
cơng tác chủ nhiệm của một giáo viên thành cơng hay khơng đừng bao giờ
qn gia đình học sinh là yếu tố quan trọng.
Với tôi việc đến thăm gia đình học sinh rất cần thiết. Trước khi đến
thăm phụ huynh học sinh, giáo viên cần phải phân loại đối tượng học sinh, để
có kế hoạch đi thăm. Đến với gia đình những em chăm ngoan là nhằm để biết
thêm về hồn cảnh gia đình, phương pháp học tập…của các em. Tiện thể giáo
viên báo cho gia đình biết những ưu điểm về hạnh kiểm, học tập…Thường là
phụ huynh của đối tượng này lo lắng, quan tâm đến con cái nhiều hơn khi biết
thêm con mình từ giáo viên chủ nhiệm.
Đến với học sinh hay nghịch, lơ là việc học tập, việc giáo viên chủ
nhiệm đến nhà thăm gia đình là hết sức cần thiết. Vì có những học sinh gia
đình lao động nghèo, cha mẹ ít có thời gian quản lý, chỉ bảo chuyện học hành
của con cái, có thể nói là họ giao con mình cho thầy cô. Đến khi được giáo
viên chủ nhiệm báo cho biết về tình hình học tập, rèn luyện đạo đức họ mới
vỡ lẽ. Có gia đình thực sự khổ tâm vì con, nhưng cũng có gia đình xem như
chẳng có chuyện gì, thậm chí chẳng cần thiết phải nghe thơng tin từ giáo viên.
Nhưng giáo viên chủ nhiệm đừng bao giờ nản lịng, thậm chí phải tác động
nhiều lần để cùng nhau bàn bạc về việc giáo dục học sinh đến khi nào có kết
quả. Và điều cần lưu ý là khi giáo viên chủ nhiệm trao đổi cùng phụ huynh
học sinh phải có mặt các con.
9


Gặp phụ huynh học sinh cá biệt, bản thân tôi nhận thấy, muốn có tác
dụng tốt và hữu ích thì chúng ta có thể thực hiện như sau:
Có thể lần đầu đến thăm gia đình mà khơng bàn chuyện giáo dục học
sinh. Hoặc nếu muốn bàn chuyện giáo dục các em phải thật bình tĩnh, trao đổi

ơn hồ, đừng để phụ huynh có cảm nhận là mình mắng khéo.
Theo tơi, việc đến thăm gia đình của các em sẽ giúp cho phụ huynh biết
khá tường tận về con em mình. Từ đó, họ chú ý hơn đến việc dạy bảo các em.
Bản thân các em cũng sợ việc làm này của thầy cơ nên cố gắng sửa chữa
những sai sót của mình.
Đến thăm gia đình, cùng trao đổi việc giáo dục học sinh là việc làm
thường xuyên, tuy mất nhiều thời gian của giáo viên chủ nhiệm. Sau mỗi lần
được giáo viên chủ nhiệm đến nhằm bản thân học sinh có tiến bộ rõ, nếu tiến
bộ chậm cũng được rồi.
Giáo viên chủ nhiệm phải là người huy động được tiềm năng, trí tuệ và
khả năng của các bậc phụ huynh vào việc giáo dục toàn diện học sinh đặc biệt
là vấn đề đạo đức ý thức học tập cũng như việc phịng chống các tệ nạn xã
hội. Muốn có sự phối hợp này cần nhận thức một cách đầy đủ trách nhiệm của
chính phụ huynh học sinh và sự yêu nghề mến trẻ của giáo viên chủ nhiệm.
- Phối hợp với BGH nhà trường
Mỗi tháng BGH tổ chức họp HĐSP một lần, đề ra kế hoạch chủ nhiệm
cho giáo viên chủ nhiệm của cả trường cũng như các khối lớp. Kế hoạch của
BGH chính là kim chỉ nam cho mỗi giáo viên chủ nhiệm đồng thời trong lần
họp định kì BGH cũng được nghe phản ánh từ giáo viên chủ nhiệm về thuận
lợi, khó khăn trong quả trình thực hiện hoặc có ý kiến đề xuất nào tơi trực tiếp
gặp BGH để điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp. Những khó khăn thắc mắc tơi
đều xin ý kiến chỉ đạo hoặc nhận sự giúp đỡ từ phía BGH.
- Phối hợp với Đội TNTP Hồ Chí Minh:
Giáo viên chủ nhiệm cũng thường xuyên phối hợp với các thầy cô phụ
trách công tác đội, để thường xuyên nắm bắt tình hình học sinh lớp mình cũng
như phối hợp học sinh cá biệt của lớp.
Ngồi việc học kiến thức văn hóa, thì việc tham gia các hoạt động đội
là một điều không thể thiếu. Thơng qua đó, các em sẽ được rèn luyện thêm
nhiều phẩm chất của người học sinh cần có như là: tình đồn kết, lịng nhân
ái, tinh thần cầu tiến… Giáo viên chủ nhiệm phải luôn phối hợp với Đội

TNTP, hiểu biết về hoạt động đội của các em, luôn động viên nhắc nhở các
em trong các hoạt động đội.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Qua việc áp dụng kinh nghiệm làm chủ nhiệm của mình, bản thân đã có
được những thành cơng đáng khích lệ cả về phía cá nhân tôi và cả lớp tôi chủ
nhiệm. Đồng thời, bản thân tơi cũng như đồng nghiệp cũng đã nhìn thấy được
thay đổi rất lớn của nhiều cá nhân học sinh nói riêng và tập thể lớp 4A5 nói
10


chung. Cụ thể, sau một học kì của năm học, tập thể lớp 4A5 đạt được những
thành tích và những sự thay đổi như sau:
+ Tỉ lệ học sinh đi học chuyên cần đạt 100%.
+ Việc chấp hành nội quy trường lớp, đạt 98%.
+ Ý thức chấp hành nội quy tương đối tốt, đa số học sinh đã ngoan hơn,
biết nghe lời hơn (qua theo dõi của giáo viên chủ nhiệm và qua lời nhận xét
BGH nhà trường, của nhiều giáo viên bộ môn Anh văn, Tin học, Hát nhạc, Mĩ
thuật).
Thái độ và ý thức học tập tốt của học được nâng lên rõ rệt, học sinh
cảm nhận được tầm quan trọng của việc học và rèn luyện ở trường, lớp.
Đa số học sinh đã chủ động, tích cực và hăng say hơn khi tham gia các
hoạt động phong trào ở lớp, trường hay ở cấp trên.
Tinh thần đoàn kết, biết giúp đỡ nhau trong học tập và trong sinh hoạt
của học sinh được thể hiện trông thấy.
Tỉ lệ học sinh vi phạm nội quy trường lớp đã giảm rất nhiều, số học
sinh được coi là cá biệt đã biết tự thay đổi, tự hòa nhập vào hoạt động chung
của lớp.
Đa số học sinh có lối sống lành mạnh, ngoan ngỗn và có tinh thần tự
giác, tự lập cao. Khơng còn để giáo viên phải nhắc nhở nhiều lần.
Học sinh dường như mạnh dạn, tự tin hơn khi giao tiếp và đứng trước

tập thể.
Bảng thống kê kết quả rèn luyện những thói quen
tốt của học sinh ở lớp 4A5 theo điều tra tháng đầu năm
và tháng cuối học kì I như sau.
Kết quả học sinh:
STT

Số
học
sinh

Những thói quen

Thực
hiện

Thực hiện
Cuối học kì I

Đầu năm
1

43

Đi học đúng giờ.

41/ 43

43/43

2

43

Lập thời gian biểu,
thực hiện theo thời 39 / 43
gian biểu.

43/43

Không quên sách
vở, đồ dùng học 40 / 43
tập

43/43

3

4

43

43

Làm bài tập, học
thuộc bài trước khi 38 / 43

43/43
11

tới lớp.
5

6

7
8
9
10

43

43

43
43
43
43

Nghỉ học có giấy
xin phép của bố, 41 / 43
mẹ.

43/43

Đi lao động đúng
theo quy định của 40 / 43
trường, lớp đề ra.

43/43

Trực nhật lớp sạch
sẽ
41 / 43

43/43

Đi sinh hoạt Đội theo
quy định chung
40 / 43

43/43

Truy bài đầu giờ.
Không quên
quàng.

38 / 43

43/43

khaên 40 / 43

43/43

12


3.Kết luận

3.1.Ý nghĩa và nhận định
Để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, ln địi hỏi nhiều yếu tố quan
trọng. Nhưng trong đó, quan trọng nhất là phương pháp và là tâm huyết của
giáo viên chủ nhiệm. Chính vì vậy, là một giáo viên chủ nhiệm, tôi thiết nghĩ
điều cần thiết nhất đối mỗi giáo viên khi làm công tác chủ nhiệm là: Người
giáo viên phải thật sự mẫu mực, phải là tấm gương sáng từ nhận thức đến
hành động, từ lời nói, cử chỉ, điệu bộ đến thái độ ứng xử hàng ngày…để học
sinh noi theo. Giáo viên chủ nhiệm cần có lí tưởng nghề nghiệp đúng đắn,
phải thật sự am hiểu, nắm chắc chủ trương giáo dục của Đảng và nhà nước
trong thời kì đổi mới. Chính lí tưởng và lòng yêu nghề sẽ là nghị lực niềm tin
để người giáo viên vững bước trong sự nghiệp mình đã chọn.
Để làm tốt cơng tác chủ nhiệm, địi hỏi người giáo viên chủ nhiệm
không chỉ là một giáo viên dạy tốt văn hóa mà cịn phải quan tâm đến sự phát
triển ở học sinh cả những giá trị đạo đức, thể chất, thẩm mĩ… Vì vậy, theo tơi,
hai yếu tố cốt lõi không thể thiếu đối với giáo viên chủ nhiệm là cái tài của
một nhà tâm lí và cái tâm của một nhà giáo dục. Khi làm tốt hai yếu tố này thì
người giáo viên nói chung và người giáo viên chủ nhiệm nói riêng đều có thể
làm tốt trách nhiệm của mình trong thời đại mới ngày nay và ln để lại ấn
tượng tốt trong lịng mỗi thế hệ học trò yêu dấu.
Giáo dục là cả một quá trình rất cần sự nỗ lực của mỗi giáo viên cần
biết lựa chọn và kết hợp sử dụng các phương pháp phù hợp với từng đối
tượng học sinh. Bằng lòng yêu nghề mến trẻ, bằng sự vị tha, bao dung, độ
lượng…chắc chắn giáo viên chủ nhiệm sẽ thành công trong cơng tác giáo dục
học sinh lớp mình phụ trách. Nói cách khác, nhà giáo là một người trí tuệ,
giàu lịng nhân ái khoan dung có vai trị như người cha, người mẹ, đúng như
câu nói: “ Cha mẹ cho con hình hài, vóc dáng cịn thầy cơ cho các em kiến
thức, nhân nghĩa để em vững bước trên con đường đời đầy chông gai thử
thách”.
Muốn xây dựng một lớp có nề nếp tốt thì trước hết địi hỏi người giáo
viên chủ nhiệm đặc biệt là giáo viên Tiểu học phải có kiến thức vững chắc,

phải có kỹ năng sư phạm, phải biết giao tiếp, hiểu được đặc điểm tâm sinh lý
của trẻ để nhanh chóng đi vào thế giới tâm hồn của trẻ thơ một cách hấp dẫn
dễ dàng. Vậy người giáo viên phải thực sự yêu nghề mến trẻ, coi các em như
chính con em của mình. Đồng thời phải là tấm gương sáng cho học sinh noi
theo, thực sự là người cha, người mẹ trong việc giáo dục giáo dưỡng.
3.2.Bài học kinh nghiệm

13


Theo tôi, muốn trở thành một nhà sư phạm, một giáo viên chủ nhiệm
lớp giỏi, khéo léo, tinh tế trong ứng xử và thành công trong việc giáo dục học
sinh thì mỗi người giáo viên chủ nhiệm cần phải:
- Tìm hiểu để biết được một cách toàn diện, sâu sắc về từng học sinh.
Hiểu rõ hồn cảnh gia đình, đặc điểm tâm lí, tính cách, sở thích, thói
quen,...của từng học sinh để có biện pháp giáo dục phù hợp.
- Chú trọng xây dựng và bồi dưỡng Ban Cán sự lớp, huấn luyện để các
em trở thành những “người lãnh đạo nhỏ” tài ba.
- Ln giữ được sự bình tĩnh trước lỗi lầm của học sinh, tìm hiểu cặn
kẽ thấu đáo ngun nhân của mỗi tình huống xảy ra để có cách xử lí đúng
đắn, hợp tình, hợp lí; tránh trách nhầm, trách oan học sinh làm các em hoang
mang, thiếu niềm tin vào người thầy.
- Ln biết khích lệ biểu dương các em kịp thời. Hãy khen ngợi những
ưu điểm sở trường của các em để các em thấy giá trị của mình được nâng cao,
có niềm tin và hứng thú học tập hơn.
- Luôn thể hiện cho học sinh thấy tình cảm yêu thương của một người
thầy đối với học sinh. Hãy nhớ rằng lòng nhân ái, bao dung, đức vị tha của
người thầy ln có một sức mạnh to lớn để giáo dục và cảm hóa học sinh.
- Duy trì và sáng tạo trong cơng tác xây dựng “lớp học thân thiện học
sinh tích cực”, làm sao để tất cả các em luôn cảm thấy “mỗi ngày đến trường

là một niểm vui.
- Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh, các mơi trường giáo dục;
kiên trì vận động phụ huynh tích cực tham gia vào cơng tác giáo dục học sinh.
3.3.Đề xuất, kiến nghị
- Đối với giáo viên chủ nhiệm: Luôn quan tâm, theo dõi và gần gũi với
các đối tượng học sinh. Đánh giá được khả năng tư duy, nhận thức về học tập
và ý thức tham gia các hoạt động của học sinh. Tìm hiểu được điều kiện sống,
sự quan tâm của gia đình đối với học sinh. Nhìn thấy được sự thay đổi trong
tâm, sinh lí của các em học sinh để có phương pháp giáo dục. Tranh thủ được
sự giúp đỡ của ban giám hiệu nhà trường, của các bộ phận và của đồng
nghiệp trong cơng tác chủ nhiệm.
- Đối với gia đình phụ huynh học sinh: Luôn phải quan tâm đến nhu
cầu học tập của học sinh. Theo dõi sự phát triển của con cái để hiểu được tâm,
sinh lí con cái và đáp ứng các nhu cầu cần thiết trong học tập của học sinh.
Luôn gần gũi, lắng nghe ý kiến con cái để tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất về
tinh thần, vật chất cho con cái học tập tốt. Thường xuyên liên lạc với giáo
viên chủ nhiệm để có hướng đi đúng cho con cái và có biện pháp giáo dục con
cái tốt nhất.
- Đối với chính quyền địa phương: luôn luôn tạo mọi điều kiện giúp đỡ
về vật chất cho những em học sinh nghèo và những em học sinh có hồn cảnh
14


khó khăn để các em được đến trường như các bạn khác và tham gia vận động
học sinh bỏ học ra lại lớp học cùng giáo viên.
- Đối với phòng giáo dục: Qua sáng kiến kinh nghiệm trên thì rất mong
các cấp lãnh đạo tạo điều kiện để phổ biến các kinh nghiệm trên một cách
rộng rãi tới các lớp, các trường ...
Bằng những kinh nghiệm ít ỏi của mình trong những năm tham gia làm
công tác chủ nhiệm, tôi đã tự đúc rút được một số phương pháp cho bản thân.

Đó cũng là những ý kiến mang tính cá nhân, tơi rất mong nhận được sự góp ý
của hội đồng khoa học cũng như các quý thầy cô, đặc biệt những thầy cô đã
từng làm công tác chủ nhiệm lớp lâu năm, để đề tài được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Chư Sê, ngày 05 tháng 01 năm 2019
Người viết

Đỗ Thị Thu Hồng

15