Lời giải đề cương ôn tập giữa kì 1 môn ngữ văn lớp 6 bộ sách kế nối tri thức, chân trời sáng tạo và cánh diều chương trình giáo dục mới 2018

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP GIỮA KỲ VĂN LỚP 6 CHƯƠNG TRÌNH MỚI 2018 BỘ KẾT NỐI
TRI THỨC, CÁNH DIỀU VÀ CHÂN TRỜI SÁNG TẠO
1. VĂN BẢN
Phư
S

Tên

T

tác

T

phẩm

1

Tác Xuất
giả

xứ

ơng
thức
biểu

đạt
Trích Tự

Bài

Tơ

học

Hồ “ Dế

sự

Thể
loại

Nhân vật
Ngôi kể

của

Đặc sắc nội dung

Đặc sắc nghệ thuật

truyện

Tru

Ngôi

Dế Mèn,

- Bằng những quan sát tinh tế, sự

- Nghệ thuật miêu tả

yện

thứ

dế Choắt,

am hiểu về thế giới lồi vật, thơng ngoại hình, tính cách

ký

nhất

Chị Cốc,

qua đoạn trích, Tơ Hồi đã miêu

nhân vật đặc sắc, sinh

đường i

mèn

đời

phiêu

Anh hai

tả chú Dế Mèn có vẻ đẹp khỏe

động.

đầu

lưu

Dế Mèn,

khoắn, cường tráng, tràn đầy sức

- Hệ thống ngôn ngữ tự

tiên

ký”

Anh cả Dế sống của một chú dế mới trưởng

nhiên, giàu chất gợi hình

Mèn,

thành. Tuy nhiên chú ta lại có tính gợi cảm.

dũng sỹ

cách kiêu căng, tự phụ, luôn coi

Bọ Ngựa,

thường khinh khỉnh những người

anh Gọng

yếu ớt như chú Dế Choắt. Chỉ vì

Vó,Rắn

bày trị nghịch dại trêu chị Cốc mà


Mòng,…

khiến Choắt chết thảm. Qua cái
chết và lời khuyên của Dế Choắt,
Mèn ta đã vô cùng ân hận và tự
rút ra cho mình bài học đường đời
đầu tiên.
- Bài học qua câu chuyện của Dế
Mèn: Tính kiêu căng, tự phụ, xốc
nổi khơng chỉ tự gây hại cho mình
mà cịn làm hại những người
khác, bởi vậy trong cuộc sống,
chúng ta cần khiêm tốn, suy nghĩ
thật kĩ càng trước khi làm việc gì
đó và ln sẵn lịng giúp đỡ người
khác, nhất là những người yếu thế,

2

Nếu

Ăng Trích Tự

Tru

Ngơi

Hồng tử

gặp khó khăn hơn mình.
Nếu cậu muốn có một người

cậu

-

yện

thứ ba

bé, con

bạn là đoạn trích nói lên ý nghĩa

hóa thành cơng nhân vật

muốn

Toa Hồn

đồn

vì

Cáo

và cách thức chân chính để nhìn

con cáo phù hợp với thể

người

nhận một tình bạn. Câu chuyện

loại truyện đồng thoại.

“

sự

+ Tác giả đã nhân cách

có một n

g Tử

g

người

Đơ

Bé”

thoạ kể giấu

xoanh quanh hoàng tử bé và con

+ Nhiều ẩn dụ tinh tế.

bạn

Xan

i

cáo cùng định nghĩa về "cảm

+

mình và

Lối kể gần gũi, hấp


3

h-

gọi sự

hóa". Từ đó nêu ra những bài học

Tơ

vật

cuộc đời cho độc giả.

Ê-

bằng

Xu-

tên của

Pe-

chúng

Bắt

Ri
Ngu Ra

Nạt

yễn

Tự

vườn sự +

Thể Ngơi
thơ

Thế nhặt

Biểu

5

Hồ nắng

cảm

chữ

Tớ,

thứ 3

 Bài thơ Bắt nạt nêu lên vấn
đề ức hiếp kẻ yếu trong đời
sống.

 Tác giả nêu lên quan điểm

dẫn.

 Thể thơ 5 chữ
 Kết hợp các biện
pháp tu từ điệp
ngữ, so sánh,…

ng

phê bình cái xấu, đứng về

cùng lối thơ trong

Lin

phía những người bị bắt nạt

trẻo, tươi vui, hóm

h

và khun nhủ mọi người

hỉnh khi nói về vấn

khơng nên bắt nạt người

đề nghiêm trọng.

khác.
4

Chuyệ X Lời

Biểu

Th

Ngơi

n cổ

cảm

ơ

thứ 3

tích về Quỳ trên

kết

năm

tình yêu thương, trân trọng của tác

loài

Mặt

hợp

chữ

giả đối với trẻ em. Qua bài thơ tác

đất

tự sự.

người

n
nh

du

Trẻ em

Bài thơ “Chuyện cổ tích về loài
người” của Xuân Quỳnh thể hiện

giả muốn gửi đến thống điệp: Trẻ

+ Thể thơ 5 chữ
+ Cách nói ngộ nghĩnh,
trí tưởng tượng phong
phú, độc đáo với những

hình ảnh thơ kì lạ, bay


em là trung tâm của cuộc sống, là
nguồn hạnh phúc lớn lao đối với
mỗi gia đình, là tương lai của đất
nước, … Bởi vậy hãy dành những
gì tốt đẹp nhất cho trẻ em.

bổng.
+ Kết hợp các biện pháp
tu từ điệp ngữ, so sánh,
nhân hóa, ... sinh động,
hấp dẫn.
+ Ngơn ngữ cơ đọng,
ngắn gọn, súc tích, dễ
hiểu, cấu trúc nói ngược
làm cho bài thơ có một
diện mạo riêng: ý vị hóm
hỉnh, vui tươi, hồn nhiên
mà vẫn đầy chất thơ.

5

Mây

Ra-

Mây

và

bin- và

sóng

đra- sóng
nát

” đượ

Ta-

c viết

go

bằng
tiếng

biểu

Thơ Ngơi kể

Có em ,

- Thơng qua cuộc trị chuyện của

- Sử dụng hình ảnh

cảm

văn

có mây ,

em bé với mẹ, bài thơ Mây và

mang giàu chất trữ tình

x

có trăng ,

sóng của Ta-go ngợi ca tình mẫu

mang ý nghĩa biểu tượng

i

có mẹ

tử thiêng liêng sâu sắc

thứ 3

- Kết cấu bài thơ như

- Bài thơ chứa đựng những triết lí

một câu chuyện kể tạo

giản dị nhưng đúng đắn về hạnh

ấn tượng thú vị với hình


Ben-

phúc trong cuộc đời

gan,

thức đối thoại lồng trong
lời kể của em bé

in

- Nghệ thuật đối lập, ẩn

trong

dụ, nhân hóa….

tập
thơ
“Sisu”
(Trẻ
6

thơ),
“Bức - Tự truy

Bức

Tạ

Ngôi

hai anh

Qua câu chuyện về người anh và

- Ngôi kể thứ nhất tự

tranh

Duy tranh sự

ện

thứ

em Kiều

cơ em gái có tài năng hội họa,

nhiên, chân thật

của

Anh của

kết

ngắ

nhất,

Phương.

truyện “Bức tranh của em gái tơi”

n

xưng

cho thấy: Tình cảm trong sáng,

tơi

hồn nhiên và lịng nhân hậu của

em gái

em

hợp

tơi

gái

miêu

tơi”

tả và

người em gái đã giúp cho người

là

biểu

anh nhận ra phần hạn chế ở chính

truyệ cảm
n
ngắn
đoạt

Tron
g đó

mình

- Nghệ thuật miêu tả tâm
lí nhân vật tinh tế, sắc
sảo

giải

PTB

Nhì

Đ

trong chính
cuộc

là tự

thi

sự

viết
“Tươ
ng lai
vẫy
gọi”
của
báo
Thiế
n
niên
tiền

phon
7

Cơ Bé

g
An- Đoạn Tự

truy Theo

Cơ bé bán

- Tình cảnh đáng thương của cơ

- Trí tưởng tượng bay

bán

đéc- trích

sự

ện

ngơi kể

diêm

bé bán diêm nghèo khổ, qua đó

bổng.

Diêm

xen

kết

ngắ

thứ 3

thể hiện niềm xót thương, đồng

- Đan xen yếu tố thật và

Cơ


bé

hợp

bán

n

được kẻ

cảm của tác giả với những con

mộng tưởng.

miêu

bằng lời

người bất hạnh.

- Kết hợp tự sự, miêu tả,

diêm

tả và

của

trích

biểu

người

trong cảm.

kể

tác

chuyện

biểu cảm.

phẩm
Cơ
bé
bán
8

Gió

diêm
Thạ Tríc

Tự

Tru

Ngơi

Sơn, Chị

+ Gió lạnh đầu mùa thể hiện tình

+ Nghệ thuật tự sự kết

lạnh

ch

h

sự

yện

thứ ba

Lan, Mẹ

thương giữa con người với nhau

hợp với miêu tả và biểu

đầu

La

trong kết

ngắ

Sơn, Hiên

trong hoàn cảnh khổ cực, khắc

cảm tinh tế cùng các thủ

mùa

m

tập

n

và những

nghiệt.

pháp đối lập, miêu tả tâm

hợp

truyệ miêu

đứa trẻ,

n

tả và

Mẹ Hiên

ngắn

biểu

“Gió

cảm

lạnh
đầu

lí xuất sắc.


mùa”
, xuất
bản
năm
1937.

2. TIẾNG VIỆT


STT

BIỆN

KHÁI NIỆM

PHÁP

BIỆN PHÁP TU

TU TỪ

TỪ

VÍ DỤ

TÁC DỤNG
Phép so sánh có rất nhiều tác dụng trong câu. Trước hế, so
sánh làm tăng thêm sức gợi hình, gợi cảm trong diễn đạt. Thay

1

So sánh

"So sánh là biện

vì miêu tả sự vật sự việc theo một các thơng thường, ta có thể

pháp dùng để đối

dùng phép so sánh để làm cho câu văn trở nên sinh động và

chiếu hai sự vật,

hấp dẫn hơn.

hiện tượng... với

Ngồi ra, phép so sánh cịn có tác dụng nhấn mạnh, làm nổi

nhau. Trong đó

Tối như mực, Đen

bật lên ý cần diễn đạt. Từ đó, làm cho người đọc, người nghe

các sự vật, hiện

như gỗ mun, Nhát

tập trung hơn vào lời văn, câu nói của tác giả hơn. Bên cạnh

tượng này mặc dù

như thỏ đế, Chậm

đó, so sánh cũng nêu bật lên một đặc điểm, khía cạnh bất kì

khác nhau về tính

như sên..

của sự vật, hiện tượng...

chất nhưng lại có

Bản chất của so sánh là việc đối chiếu hai đối tượng có nét

nét tương đồng ở

tương đồng với nhau. Do đó, phép so sánh sẽ giúp cho người

cùng một khía

nghe hoặc người đọc dễ dàng liên tưởng và hình dung ra các

cạnh nào đó.

sự vật, sự việc để dễ nắm bắt và hiểu được ý nghĩa của cả câu
văn.

2

Ẩn dụ

Ẩn dụ là gọi tên

Về thăm nhà Bác

– Trong các tác phẩm văn học, ca dao, thơ thường sử dụng

sự vật, hiện tượng

Làng Sen

biện pháp tu từ ẩn dụ. Biện pháp tu từ ẩn dụ có tác dụng giúp


này bằng tên sự

Có hàng râm bụt thắp

tăng sức biểu cảm cho câu văn/câu thơ. Ẩn dụ giàu hình ảnh

vật, hiện tượng

lên lửa hồng.

và có tính hàm súc cao giúp người đọc người nghe hấp dẫn và

khác có nét tương
đồng với nó nhằm
tăng sức gợi hình,
gợi cảm cho sự
diễn đạt.

bị lôi cuốn.

=> Thắp: ẩn dụ ám
chỉ hoa râm bụt đang



nở hoa.

=> Thắp và nở đều có
điểm chung về cách 
thức.
Ăn quả nhớ kẻ trồng
cây.
=> Kẻ trồng cây đó là
những con người lao
động, ám chỉ những

người tạo ra thành
quả lao động.
Ví dụ:
Người Cha mái tóc
bạc

Giúp cho câu văn, câu thơ có thêm sức biểu cảm
Giúp câu văn, câu thơ trở nên ngắn gọn hàm súc hơn
nhưng lại giàu hình ảnh hơn
Khiến cho cách diễn đạt lôi cuốn người đọc/người nghe
hơn


Đốt lửa cho anh nằm
=> Người cha: ẩn dụ
nói đến Bác Hồ
=> Người cha và Bác
Hồ đều có điểm
chung về phẩm chất

Đơn vị kiến

KHÁI NIỆM

VÍ DỤ

thức
Từ đơn

Từ đơn là từ có một âm tiết/một tiếng tạo thành. Thành phần cấu

Ví dụ về từ đơn: xa, nhớ, yêu, đường, xe,

Từ phức

tạo ra từ đơn có nghĩa cụ thể.
Từ phức là từ do hai hoặc nhiều tiếng tạo nên. Hiểu một cách đơn

nhà…
-Ví dụ về từ phức: Vui vẻ, xinh xắn, câu

giản, từ phức chính là từ ghép. Ghép từ các tiếng giống nhau hoặc

lạc bộ, vơ tuyến truyền hình…

khác nhau tạo thành một từ có nghĩa. Khái niệm từ phức là gì chỉ
Từ láy

đơn giản như trên.
Từ láy được biết đến là một dạng đặc biệt của từ phức, chúng được

Ví dụ về từ láy: Lấp lánh, long lanh,

cấu tạo bởi 2 tiếng trở lên và thường có điệp vần nhau ở đâm đầu,

xanh xanh, ào ào, thăm thẳm… mênh

âm cuối, vần hay cả âm đầu và âm cuối (hay được hiểu nguyên âm

mông, miên man, xinh xắn, ngơ ngác,

hoặc phụ âm được láy giống nhau hoặc chỉ 1 phần nguyên âm và phụ mếu máo...
âm láy như nhau). Đặc biệt, khác với từ ghép đa phần các từ cấu


thành đều có nghĩa, từ láy thường chỉ có 1 từ có nghĩa hoặc khơng có
Từ ghép

từ nào có nghĩa khi đứng một mình.
Từ ghép là những từ được cấu tạo bằng cách ghép những tiếng lại

Quần áo => quần, áo đều mang nghĩa về

với nhau, các tiếng được ghép có quan hệ với nhau về nghĩa.

trang phục, ăn mặc
Bơng hoa => bơng, hoa đều có nghĩa về
lồi thực vật.
Hoa hồng là một từ ghép chính phụ.
Trong đó, "hoa" là âm tiết chính cịn
"hồng" là âm tiết phụ.

3. Viết một trải nghiệm đáng nhớ của em
Tuần trước, em đã có một chuyến du lịch rất vui vẻ. Đó là phần thưởng mà bố đã dành cho em khi đạt được thành tích học tập tốt
vào cuối học kì I. Đây là lần đầu tiên em được đi đến biển chơi.
Đúng năm giờ sáng, xe xuất phát từ Hà Nội. Khoảng đến gần trưa thì xe đã đến nơi. Đây là chuyến du lịch do công ty bố tổ chức.
Mẹ phải đi công tác nên không thể đi cùng hai bố con. Em cảm thấy khá buồn. Nhưng trong đoàn cũng có rất nhiều bạn nhỏ. Vì vậy,
em đã làm quen được với rất nhiều người bạn mới. Ở trên xe, chúng em trò chuyện rất vui vẻ. Tất cả đều cảm thấy vơ cùng thích thú
vì sau một hành trình dài cuối cùng cũng đến Sầm Sơn. Sau khi đến khách sạn nhận phòng và cất đồ đạc. Mọi người cùng nhau đi ăn
trưa, rồi nghỉ ngơi.

Buổi chiều, mọi người trong đoàn cùng đi tắm biển. Thật kì diệu! Em đang đứng trước một bài biển rộng mênh mông. Nước biển
xanh và trong. Đứng gần biển em có thể nhìn thấy từng đợt sóng đánh vào bờ. Nhìn ra xa phía chân trời, bầu trời và biển như hịa
vào làm một. Gió biển lồng lộng, cùng với tiếng sóng vỗ nghe thật vui tai.
Bờ biển lúc này thật đơng người. Tiếng nói cười rộn vang khắp cả khơng gian. Người lớn thích thú bơi lội dưới nước. Trẻ em thì
nghịch cát, xây thành những tịa lâu đài tuyệt đẹp. Sau đó, chúng em cịn xuống tắm biển nữa. Nước biển mát lạnh khiến em cảm
thấy vô cùng dễ chịu. Sau đó, bố cịn tranh thủ kiểm tra em bài tập. Bố đã dạy em học bơi từ tháng trước. Kết quả, em đã hoàn thành
xuất sắc bài tập. Sau khi tắm biển xong, mọi người cùng nhau đi ăn đồ hải sản nướng. Các món ăn đều rất ngon và mang đậm hương
vị của biển.
Chuyến du lịch ba ngày hai đêm đã kết thúc. Nhưng em cảm thấy vơ cùng hạnh phúc vì đã có những trải nghiệm vô cùng thú vị ở
đây. Em mong sẽ có thêm nhiều chuyến du lịch như vậy.