Báo cáo khoa học kĩ thuật dành cho học sinh, dự án, lãnh vực xã hội hành vi, dự án kiểm soát cảm xúc và hạn chế cảm xúc tiêu cực

MỤC LỤC
Nội dung

Trang

I. Phần chung
1. Lý do chọn dự án

2

2. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của dự án

3

3. Mục tiêu nghiên cứu

3

4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu

3

5. Phương pháp nghiên cứu

3

II. Phần nội dung nghiên cứu

4

1. Cơ sở lí luận

4

2. Thực trạng và giải pháp

5

2.1. Thực trạng

5

2.2. Nguyên nhân

6

2.3. Hậu quả của việc chưa kìm chế cảm xúc

7

2.4. Các giải pháp

9

III. Điểm mới của dự án

12

IV. Kết quả và thảo luận

13

V. Kết luận và kiến nghị

14

Tài liệu tham khảo

15

I.

PHẦN CHUNG

1. LÍ DO CHỌN DỰ ÁN
Tục ngữ Việt Nam có câu: “cả giận mất khơn”. Đúng vậy, ai trong
chúng ta cũng đều nhận thức được hậu quả khơn lường của việc khơng giữ
được bình tĩnh và mất lý trí do nơng nổi nhất thời gây nên. Và cách duy
0


nhất mà chúng ta có thể hạn chế để những hệ quả đó khơng xảy ra chính thì
bản thân phải biết cách kiểm sốt cảm xúc của mình.
Cuộc sống con người nói chung và học sinh chúng em nói riêng luôn
phải đối mặt với nhiều loại cảm xúc, từ những cảm xúc tích cực đến những
cảm xúc tiêu cực. Những cảm xúc của học sinh nảy sinh và biến đổi liên
tục trong quá trình tham gia học tập, quan hệ gia đình, xã hội, bạn bè. Do
vậy khi bạn khơng quản lý được cảm xúc của mình sẽ tạo nên những thói
quen tiêu cực như việc hay than vãn về cuộc sống, cảm thấy bất lực, bức
xúc, tiêu cực không lối thốt về một vấn đề gì đó ...
Qua số liệu thống kê của truyền thông, chúng em được biết: hàng

năm ở nước ta có khoảng 2000 vụ bạo lực xảy ra, trong đó chiếm 53% số
vụ xảy ra trong học đường đặc biệt ở lứa tuổi THCS mà nguyên nhân lại
xuất phát từ những lí do rất nhỏ chỉ vì mỗi cá nhân học sinh khơng tự kiểm
sốt được cảm xúc của mình đã có những hành vi thiếu lành mạnh, để lại
những hậu quả khôn lường.
Xuất phát từ thực trạng trên, chúng em nhận thấy việc nghiên cứu để
giúp tất cả mọi người, đặc biệt là các bạn học sinh có nhận thức, thái độ và
hành động đúng đắn về khả năng kiểm soát cảm xúc của bản thân để hạn
chế những cảm xúc, hành vi tiêu cực, trong học đường. Góp phần tạo nên
mơi trường học đường an tồn, lành mạnh, tiến bộ. Vì vậy chúng em quyết
định xây dựng dự án khoa học “Kĩ năng kiểm soát cảm xúc và giải pháp
hạn chế cảm xúc tiêu cực cho học sinh THCS” để nghiên cứu.
2. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA DỰ ÁN
2.1. Ý nghĩa khoa học
- Giúp học sinh nhận thức tốt và đưa ra hành động đúng đắn biết
kiềm chế cảm xúc của mình.
- Tạo ra mối quan hệ tích cực giữa các bạn học sinh với nhau, giữa
học sinh với thầy cô giáo, với gia đình và xã hội.
2.2. Ý nghĩa thực tiễn
- Qua khảo sát thực tế, tìm hiểu kết quả nghiên cứu thực nghiệm,
chúng em muốn chỉ ra thực trạng nhận thức của các bạn học sinh THCS
nói riêng và giới trẻ nói chung trong việc giữ gìn đạo đức và phát huy tính
đồn kết, một nét đẹp của xã hội Việt Nam.
1


- Tìm hiểu những nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên và hậu quả
của nó, từ đó đưa ra một số giải pháp, khuyến nghị giúp cho các bạn học
sinh hiểu rõ vai trị và trách nhiệm của mình trong việc giữ gìn và phát huy
những giá trị tinh thần nhân văn cốt lõi nói chung cũng như cảm xúc của

mỗi cá nhân nói riêng sao cho mọi người có một hướng nhìn, cách ứng xử
văn hóa trong xã hội hiện nay.
3. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Dự án “Kĩ năng kiểm soát cảm giải và giải pháp hạn chế cảm xúc
tiêu cực cho học sinh THCS” hướng tới các mục tiêu sau:
Nghiên cứu lý luận và thực trạng kiểm soát cảm xúc của
học sinh, chỉ ra các yếu tố tác động đến sự kiểm sốt cảm
xúc. Trên cơ sở đó đưa ra một số giải pháp kiểm soát cảm
xúc và hạn chế cảm xúc tiêu cực cho học sinh.
4. GIỚI HẠN PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Thời gian nghiên cứu từ:
- Đối tượng: Học sinh THCS Bảo Sơn .
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương pháp nghiên cứu lí luận.
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp điều tra phỏng vấn bằng hệ thống câu hỏi.
- Phương pháp quan sát thực tiễn.
- Phương pháp thống kê tốn học, xử lí số liệu.
II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA DỰ ÁN
Kỹ năng (Skills): Kĩ năng là năng lực hay khả năng của chủ thể thực
hiện thuần thục một hay một chuỗi hành động trên cơ sở hiểu biết (kiến
thức hoặc kinh nghiệm) nhằm tạo ra kết quả mong đợi. Theo Theo L.
Đ.Lêvitôv nhà tâm lý học Liên Xô)
Khái niệm về Cảm xúc
Định nghĩa được chấp nhận rộng rãi nhất hiện tại về cảm
xúc (emotion) cho rằng nó là một trạng thái cảm nhận (feeling) liên quan
đến suy nghĩ, sự thay đổi về sinh lý và một biểu hiện (hoặc hành vi) ra bên
ngồi. Nhưng cái gì diễn ra trước? Suy nghĩ? Các kích thích sinh lý? Hay
hành vi? Cảm xúc có hiện diện ở nơi trống rỗng khơng, có hay không

những thành phần khác? (Theo sách Khái lược Tâm lý học"
2


Tìm hiểu về cảm xúc tiêu cực
Có thể nói rằng, cảm xúc tiêu cực là kẻ thù lớn nhất của mỗi người.
Tức giận, thất vọng, sợ hãi và “những cảm xúc tiêu cực” khác đều là một
phần của cảm xúc bản thân trong cuộc sống hiện đại ngày nay. Cách tiếp
cận tốt hơn với những cảm xúc đó là làm chủ chúng mà không phủ nhận
hay chối bỏ chúng. Câu hỏi đặt ra là kiểm sốt những cảm xúc đó như thế
nào cho tốt và hợp lý?
Tìm hiểu về cảm xúc tích cực
Đó là các cảm xúc mà chúng ta có trong sự hưởng thụ như thích thú,
sung sướng, đam mê, hãnh diện, thoải mái, êm ấm, yêu thương, bình an,
yên tâm, trân trọng, vinh dự, lãng mạn, cảm giác thành cơng, hưng phấn,
hài lịng, vui vẻ, vui mừng….
Khái niệm kiểm sốt cảm xúc
Kiểm sốt cảm xúc khơng phải là loại bỏ những cảm xúc của bản
thân mà chính là học cách kiểm soát để làm chủ hành vi, thái độ của bản
thân trong mọi tình huống dù rất tiêu cực. Hiểu một cách đơn giản, kiểm
soát cảm xúc là đưa cảm xúc trở về trạng thái cân bằng thông qua nhiều
phương diện như ngơn ngữ, hình thể…
Kiểm sốt cảm xúc là cách sử dụng lý trí để điều khiển một phần cảm xúc.
Từ đó làm thay đổi phản ứng, hành động của mình trước tác động theo
hướng tích cực. Nguồn: />Cảm xúc của con người được chia làm 2 loại cảm xúc ẩn giấu và cảm
xúc bộc lộ.
Cảm xúc ẩn giấu là loại cảm giác của con người. Họ có phản ứng lại
tác động của thế giới quan. Thế như họ khơng biểu lộ nó ra bên ngồi
thơng qua cử chỉ và hành động. Đôi khi chúng ta hay gọi nó là cảm xúc đè
nén. Đây là một trong những loại cảm xúc đa phần có tác động tiêu cực.

Cảm xúc bộc lộ là loại cảm xúc của con người. Chúng được bộc lộ
trực tiếp qua gương mặt, cử chỉ và hành động của người bị tác động. Cách
họ thể hiện cảm xúc sẽ cho phép người đối diện đốn biết được tính cách, và
hành động sắp diễn ra của người bị tác động.
Sống và hoạt động trong thế giới khách quan thì con người buộc phải
nhận thức, tỏ thái độ và hành động với thế giới ấy. Nhận thức tình cảm và
hành động là yếu tố cơ bản trong đời sống tâm lí con người. Đặc biệt trong
3


lứa tuổi tâm lí của học sinh THCS cảm xúc của cá nhân là một động lực cơ
bản thôi thúc con người học tập, làm việc. Cảm xúc có thể đem lại cho cá
nhân những ý tưởng, những lựa chọn đầy sáng tạo. Cảm xúc có tính hai
mặt, một mặt cảm xúc là động lực thúc đẩy cá nhân hoạt đơng học tập, làm
việc có hiệu quả. Mặt khác nếu khơng được quản lí và định hướng đúng
đắn cảm xúc sẽ làm lệch hướng, thậm chí phá hủy nhận thức và hành động
của cá nhân, dẫn đến việc nhận thức và hành động của cá nhân trở nên “mù
quáng” và sai lầm. Vì vậy quản lí và định hướng cảm xúc để trở thành
động lực tích cực là một trong những yếu tố quan trọng đảm bảo hoạt động
học tập và làm việc hiệu quả.
2. THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP
2.1. Thực trạng kĩ năng kiểm soát cảm xúc của học sinh trường
THCS Bảo Sơn.
Để thực hiện mục tiêu đánh giá thực trạng nhận thức về việc kiểm
soát cảm xúc của bản thân học sinh Trường THCS Bảo Sơn nhóm tác giả
đã tiến hành điều tra bằng phiếu hỏi, số tham gia khảo sát là 120 bạn học
sinh (từ tháng 9/2020 đến tháng 10/2021) ở khối 6, 7, 8, 9.
PHIẾU KHẢO SÁT NHẬN THỨC VỀ KIỂM SOÁT CẢM XÚC
CỦA HỌC SINH
Câu hỏi

Có

Khơng

Câu 1: Có cần thiết phải kiểm sốt cảm xúc ở nơi công
cộng hay không?
Câu 2: Khi bị cô giáo phê bình bạn trước tập thể lớp, bạn
có bức xúc khơng?
Câu 3: Đã có khi nào bạn hoặc người thân của bạn xúc
phạm hoặc bạo lực người khác không?
Câu 4: Theo bạn, bạn có giải pháp giúp nâng cao nhận
thức của các bạn trẻ về kiểm soát cảm xúc hay khơng?
(Đánh dấu X vào ơ tương ứng và có thể nêu giải pháp cụ
thể)
Giải
pháp
cụ
4


thể: .......................................................................
............................................ ........................... ....................
.......
Kết quả thu được như sau:

Trả lời

1

2

3

4

Có
Khơng
Khơng trả
lời
Có
Khơng
Khơng trả
lời
Có
Khơng
Khơng trả
lời
Có
Khơng
Khơng trả
lời

Học sinh trường THCS Bảo Sơn
Khối 6
Khối 7
Khối 8
Khối 9 Tổng
SL % SL %
SL % SL %

SL
20 66,6 19 63,33 21 70 22 73,33 82
07 23,3 07 2,33 06 20 07 23,3
27
11
03 10 04 13,3 03 10 01 3,3
10 33,4 12
16 53,3 18

40
60

15 50 13
14 46,7 16

43,3
53,4

4

0

1

1

3,3

13,3

0

3,3

15 50 12
13 43.3 17

40
56,7

14 46.7 12
16 53,3 18

40
60

2

1

3,3

0

0

20 66,7 18
07 23,3 08

60

26,7

20 66,7 21
06 20 05

70
16,7

03

13,3

04 13,3 04

13,3

10

04

0

0

%
68,3
22,5
9,2

50

64
6

41,6
53,4
5

53
64
3

44,1
53,4
2,5

79
26
15

65,8
21,7
12,5

Chúng em đã sử dụng phương pháp điều tra viết phỏng vấn, phỏng
vấn sâu, xử lý số liệu để tìm hiểu vấn đề này, chúng em đã hỏi 120 bạn 4
câu hỏi trên qua phiếu khảo sát. Đồng thời thu thập, ghi chép và phân tích
các câu trả lời phỏng vấn sâu. Đặc biệt về các giải pháp cộng với việc phân
tích kết quả bảng trên cho thấy: Hầu hết các bạn đều cho rằng rất cần phải
có kĩ năng kiểm sốt cảm xúc khi cần thiết. Tuy nhiên để nhận thức rõ sự
cần thiết phải kiểm soát cảm xúc trước mỗi sự việc này thì rất ít bạn có

nhận thức đúng đắn. Hơn nữa, trong thực tế các bạn không mấy phản ứng
trước những hành vi lệch chuẩn về đạo đức học đường, nơi cơng cộng cũng
như ngồi xã hội. Một số bạn đã gợi ý được vài giải pháp cho nhóm nghiên
cứu.
5


2.2. NGUYÊN NHÂN
Có rất nhiều nguyên nhân khiến nhiều người khơng kiểm sốt được
bản thân trước mỗi sự việc. Sau đây là một số ngun nhân chính mà nhóm
nghiên cứu đã tìm hiểu được:
2.2.1. Về phía chủ quan các bạn học sinh
- Do áp lực trong học tập như: điểm số, thành tích và sự cầu tồn của
bản thân.
- Do tâm sinh lý lứa tuổi học sinh, đặc biệt là học sinh THCS, ở tuổi
này chúng em đang có sự thay đổi, phát triển nên thường có nhiều cảm xúc
phức tạp về tâm sinh lí và khả năng làm chủ những cảm xúc đó cịn hạn
chế.
- Do tính ích kỉ, thiếu kiên nhẫn, hiếu thắng, tự kiêu tự mãn của một
số bạn học sinh, nhiều khi các bạn cứ cho rằng mình là nhất nên dẫn tới
hiện tượng bộc lộ cảm xúc, hành động thái quá.
- Do chúng ta đang sống ở thời đại công nghệ 4.0 các bạn sử dụng
mạng xã hội chưa đúng cách đơi khi đó lại là nơi gây ra khơng ít những
mâu thuẫn cá nhân tạo ra cảm xúc tiêu cực. Một số học sinh bị ảnh hưởng
trang website với nội dung chưa lành mạnh cũng tạo ra cảm xúc tiêu cực.
- Do không được giáo dục từ nhỏ về ý thức kiềm chế hành vi nên
những lúc nóng vội, thiếu kiên nhẫn các bạn có thể có hành động lỗ mãng
gây tổn hại đến người khác cả về thể chất lẫn tinh thần.
- Do lối sống tự do, buông thả của một số bạn học sinh. Nhiều bạn
cho rằng có nói vài lời thiếu văn hóa, xúc phạm người khác, hay thượng

cẳng chân, hạ cẳng tay tí chút thì “có sao đâu”. Chính điều đó vơ tình đã
khiến các bạn coi rẻ danh dự, hình ảnh của bản thân trước mọi người.
- Do tính kỷ luật chưa cao, nhận thức về các chuẩn mực đạo đức ở
một số bạn cịn hạn chế.
2.2.2. Về phía nhà trường
- Những năm gần đây, tình trạng xuống cấp về đạo đức của học sinh
đang là vấn đề nhức nhối của xã hội. Hiện tượng thờ ơ vô cảm, tình trạng
bạo lực học đường diễn ra khá phổ biến. Những hành vi vi phạm đạo đức,
lối sống thiếu lành mạnh, thiếu văn hóa của khơng ít các bạn học sinh đã
tạo nên một bức tranh xã hội không mấy tốt đẹp, thiếu văn minh. Một phần
6


cũng là do các nhà trường chưa quan tâm đến việc dạy đạo đức, lối sống,
kỹ năng sống cho học sinh.
- Đơi khi vì bệnh thành tích mà vơ tình nhà trường, thầy cô đã gây áp
lực quá sức đối với học sinh để các em xuất hiện những cảm xúc tiêu cực
mỗi khi kết quả học tập không cao.
- Việc giáo dục và xử lí hoc sinh ở một số trường học, cịn cứng
nhắc, thiếu tính nhân văn hoặc chưa kiên quyết. Hầu như chỉ giải quyết hậu
quả mà chưa giải quyết được nguyên nhân.
- Do tính kỷ luật chưa cao, nhận thức về các chuẩn mực đạo đức ở
một số người cịn hạn chế.
2.2.3. Về phía gia đình
- Hiện nay, trong nhịp sống của xã hội hiện đại, nhiều gia đình thiếu
sự quan tâm đến con cái. Cha mẹ chỉ mải mê kiếm tiền, hoặc cha mẹ bất
hòa, thiếu hạnh phúc (bố mẹ ly hôn, mất bố hoặc mẹ)… cũng ảnh hưởng
đến tâm tính của con trẻ.
- Hoặc có gia đình lại đặt q nhiều kỳ vọng vào con cái, muốn con
phải toàn diện về mọi mặt, áp đặt, dập khn khi giáo dục con cái. Đó

cũng là vấn đề tạo áp lực cho con.
Thường thấy nhất là hễ con không chăm học, điểm kém, sút hạng,
làm đổ vỡ, hư hỏng đồ đạc, không vâng lời dạy bảo... thì cha mẹ oang oang
quát mắng cho hả cơn giận bằng những từ ngữ như “đồ ngu”, “con quỷ”,
“dốt như bò”... hay khi cha mẹ làm việc nặng nhọc, mệt mỏi hoặc bực tức
điều gì đó thì lại cứ tn ra những lời nói cộc cằn, thơ thiển.
Họ khơng ý thức được đó là hành vi thiếu kiểm sốt trong đối xử với
con cái. Rồi khi các con văng tục, chửi thề, đánh bạn, chọc phá người khác
thì cha mẹ cho là “hỗn”, là “vô lễ”, “mất dạy”... mà không thấy trách
nhiệm của mình trong việc khuyên răn giáo dục.
Trong quan hệ vợ chồng, khi có chuyện khơng hài lịng thì xưng hơ
“mày”, “tao” nặng lời thóa mạ, chỉ trích nhau, thậm chí thượng cẳng chân
hạ cẳng tay trước mặt con cái. Họ khơng hiểu rằng điều đó sẽ để lại ấn
tượng rất xấu, rất có hại gieo vào trong lịng con trẻ.
2.2.4. Về phía Xã hội
Hàng ngày các em phải chứng kiến rất nhiều những hình ảnh khơng
đẹp mắt của xã hội, như đánh chửu nhau, chộm cắp tài sản, vi phạm luật an
7


tồn giao thơng … Tất cả những hình ảnh trên thực tế và trên mạng xã hội
đều ảnh hưởng rất lớn đến cảm xúc của học sinh.
2.3. HẬU QUẢ CỦA SỰ CHƯA KIỂM SỐT CẢM XÚC
2.3.1. Ảnh hưởng đến chính bản thân các bạn học sinh và người
trong cuộc
a. Ảnh hưởng đến sức khỏe bản thân
- Khơng kiểm sốt được cảm xúc bản thân có thể ảnh hưởng đến sức
khỏe
tinh thần. Khi bạn tức giận, thất vọng, sợ hãi và “những cảm xúc tiêu cực”
khác diễn ra thường xuyên, kéo dài, khơng được giải tỏa, nó có thể khiến

bạn phải đối diện với nhiều vấn đề về thể chất, sức khỏe, công việc và cuộc
sống như: cơ thể mệt mỏi, khó tập trung, nó phá hủy những mối quan hệ
xung quanh, nặng hơn có thể dẫn đến những bệnh lý tâm thần như trầm
cảm, thần kinh và có thể tìm đến cái chết, hoặc gây án, phạm tội.
b. Ảnh hưởng đến nhân phẩm con người và các mối quan hệ
xung quanh
- Cư xử thiếu văn hóa tạo cho chúng ta thói quen xấu, làm mất đi nét
đẹp nhân bản, làm hạ thấp phẩm giá của mỗi cá nhân, gây ấn tượng xấu
trong mắt mọi người.
- Hình thành thói ích kỉ và bạo lực làm cho chúng ta trở thành người
thiếu kỉ luật, thiếu đạo đức, vô cảm trước cuộc đời.
- Tạo nên cách hành xử không tốt với người khác, làm mất đi mối
quan hệ tốt đẹp, hồn nhiên của tuổi học trò cũng như mối quan hệ tốt đẹp
giữa người với người.
- Cảm xúc tiêu cực có khả năng giết chết nhanh chóng mối quan hệ
mà bạn dày cơng xây dựng, làm xấu đi hình ảnh của bản thân.
Vậy khi con người mất kiểm soát rơi vào những trạng thái giận dữ,
ghanh ghét, đố kỵ, thù hận, kiêu ngạo, ích kỷ, tham vọng, … thì người ta
rất dễ mất bình tĩnh và có những hành động sai trái, “lệch chuẩn” cho dù
họ có hiểu biết đầy đủ pháp luật thì cũng khơng thể tránh khỏi những
hành động nguy hiểm nêu trên.
c. Ảnh hưởng đến gia đình
Trong lúc giao tiếp ngoài xã hội được hầu hết mọi người coi trọng và
ln chú ý giữ gìn từng cử chỉ, lời nói, thì quan hệ trong gia đình nhiều khi
8


lại chưa quan tâm đúng mức, dẫn đến biết bao hậu quả đau buồn. Trong
đó, lỗi lầm trước hết thuộc về phía người lớn chính là gia đình của bạn!
d. Ảnh hưởng đến nhà trường

- Gây ra tình trạng mất an ninh, trật tự, an tồn, văn hóa trong nhà
trường.
- Gây ra bạo lực học đường, ứng xử thiếu văn hóa.
- Ảnh hưởng xấu tới việc giữ gìn kỷ cương, nền nếp trong nhà trường
và giáo dục đạo đức cho học sinh.
e. Ảnh hưởng đến xã hội
- Mất đi những giá trị nhân văn trong giáo dục như tình yêu thương,
sự đồng cảm, sẻ chia, tính kiên trì, nhẫn nại, tơn trọng, bình đẳng…Tạo
cho con người có cái cớ để hành xử tệ hại với nhau, khơng cịn có tính
cộng đồng.
- Cách ứng xử giữa người với người ở nơi cơng cộng khơng cịn nét
đẹp văn hóa và khơng được tôn trọng.
- Làm rối loạn an ninh trật tự nơi công cộng, gây ảnh hưởng không
nhỏ tới việc xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
- Tạo ấn tượng xấu trong mắt bạn bè quốc tế, những du khách nước
ngoài khi đến Việt Nam.
2.4. NHỮNG GIẢI PHÁP GIÚP NÂNG CAO NHẬN THỨC VỀ
KIỂM SOÁT CẢM XÚC VÀ HẠN CHẾ CẢM XÚC TIÊU CỰC CHO
HỌC SINH
2.4.1. Bài học rút ra từ bản thân
Bất cứ ai trong chúng ta nếu không rèn luyện được kỹ năng làm chủ
cảm xúc cũng sẽ đối mặt nhiều hơn với những thất bại. Để giải thốt mình
khỏi thói quen giận dữ, điều trước tiên là cần hiểu rõ tác hại việc không
làm chủ được cảm xúc bản thân.
Biết kiểm soát bản thân, ta sẽ giữ được trong trạng thái bình tĩnh,
sáng suốt, an yên. Học tập và làm việc sẽ hiệu quả. Sống nhân ái, yêu
thương, chia sẻ.
Ngược lại, khi mất bình tĩnh, mất kiểm sốt sẽ có những hành vi gây hậu
quả khơn lường cho bản thân, gia đình và xã hội.
2.4.2. Kĩ năng kiểm soát cảm xúc của bản thân

Những người thành cơng có khả năng kiểm sốt cảm xúc tốt. Vì thực
tế đã kiểm chứng “thái dộ hơn trình độ”. Họ hiểu rằng “cảm xúc là kẻ thù
9


lớn nhất của thành cơng” và do đó họ học cách kiểm sốt cảm xúc của bản
thân một cách có chủ đích.
Cho nên ngay từ bây giờ, bạn hãy học cách kiểm soát cảm xúc và
học cách giữ cho cảm xúc của mình ln ở thế chủ động, tích cực để có
cuộc sống bình an, hạnh phúc và thành cơng trong tương lai. Để làm được
điều này, chúng ta hãy thực hiện các kỹ năng kiểm soát cảm dưới đây:
2.4.3. Học cách kiểm soát cảm xúc của bản thân bằng việc điều
chỉnh các hành động của cơ thể
Khi gặp các tình huống tiêu cực, bạn phải học cách kiểm sốt nó. Để
cảm xúc trở lại trạng thái cân bằng, bạn có thể điều chỉnh cơ thể bằng cách
làm một vài động tác đơn giản như: thả lỏng người, hít thở sâu trong vòng
10 giây, uống một chút nước lạnh để cảm xúc nóng giận sẽ lắng xuống,
thay đổi tư thế, rời khỏi vị trí hiện tại sao cho bản thân thoải mái nhất bạn
sẽ nhanh chóng kiềm chế được cảm xúc của mình và lấy lại bình tĩnh.
2.4.4. Kỹ năng kiểm sốt cảm xúc bằng trí tuệ
Hãy ln ln nhìn người khác bằng thái độ tích cực và nhân ái, bạn
sẽ tránh được những cảm xúc tiêu cực nảy sinh trong tâm hồn, tránh để
cảm xúc điều khiển hành vi của mình. Hãy tìm những điểm tốt, những điều
đáng để học tập của người đối diện.
2.4.5. Điều khiển cảm xúc bằng sử dụng ngơn từ.
Có câu: “lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lịng
nhau”. Vì thế thay vì nói ra những câu từ khó nghe, làm tổn thương đến
người khác thì tốt nhất bạn nên chọn cách diễn đạt dễ chịu hơn, hòa nhã
hơn.
2.4.6. Kiểm soát cảm xúc bằng cách rèn luyện sự tự tin

Nhiều người bị rơi vào cảm xúc tiêu cực cũng bởi vì thiếu tự tin. Bạn
thấy mình khơng bằng người ta, bạn sẽ bi quan và nhiều lúc tức giận vô cớ;
kém tự tin làm bạn cảm thấy sợ hãi, mọi chuyện khó khăn…. Do vậy lấy
lại tự tin là yếu tố rất quan trọng giúp bạn kiểm soát được cảm xúc của bản
thân. Vì thế, việc bạn có được sự tự tin trong mọi tình huống giao tiếp
chính là cách kiểm soát cảm xúc bản thân.
2.4.7 Kiểm soát cảm xúc tiêu cực
Cảm xúc tiêu cực chính là kẻ thù số một của việc kiểm sốt cảm
xúc. Đó là lý do lý giải vì sao để kiểm sốt cảm xúc hiệu quả hơn. Để loại
bỏ cảm xúc tiêu cực bạn cẩn phải:
10


- Loại bỏ văn hóa đổ lỗi. Tuyệt đối khơng bào chữa, hãy tự tin và can
đảm nhận sai lầm.
- Không so đo thiệt hơn,
- Vứt bỏ những lời phàn nàn, chỉ trích thay bằng lời khen, sự động
viên, khích lệ chân thành, vì con người thường thích khen.
2.4.8. Kiểm soát sự ham muốn
Ở lứa tuổi học sinh những ham muốn và mối phân tâm thường có
khuynh hướng dâng lên và rút xuống như cơn sóng. Khi chúng tràn tới, bạn
cần tới sức mạnh tự chủ, kiềm chế bản thân để thoát khỏi những xúc cảm
nhất thời đặc biệt là ham muốn về tâm sinh lí. Khi cảm thấy đã đến lúc bản
thân cần nhượng bộ, hãy đợi tối thiểu 10 phút trước khi đầu hàng sự cám
dỗ.
2.5. Giải pháp hạn chế cảm xúc tiêu cực cho học sinh
2.5.1. Về phía cá nhân
Khi bạn nhận thức và kiểm sốt được cảm xúc của mình, bạn có thể
suy nghĩ rõ ràng và sáng tạo, quản lý sự căng thẳng, tạo nên tự tin và dễ
dàng giao tiếp tốt với người khác. Để làm được điều đó, bạn cần:

- Nghĩ kĩ trước khi nói: dù bạn đang tức giận đến đâu, muốn “xả” hết
mọi thứ bạn nghĩ trong đầu ra đến đâu thì hãy cố gắng suy nghĩ về những
gì bạn định nói ra, xem liệu bạn có hối hận về nó sau này hay khơng.
- Hỏi chắc chắn trước khi nói: Khi bạn khơng hài lịng về lời nói của
người khác, hãy hỏi lại chắc chắn xem ý của họ là gì, để tránh hiểu nhầm
mục đích của mọi người, và khi bạn có thể hiểu ra thì tình huống lại ở thế
“sự đã rồi”.
- Tìm niềm vui của bạn: Đừng cố gắng thể hiện sự tức giận của bản
thân qua hành động, lời nói, hãy tìm đến những gì bạn thích, xem một bộ
phim hài hước, nghe bản nhạc tủ của bạn, bạn sẽ thấy yêu đời hơn.
- Chia sẻ với người khác: Thay vì cố gắng “dằn mặt” kẻ thù, hãy nói
chuyện, tâm sự với người bạn thân của mình, có thể sự tức giận sẽ giảm đi
nhanh chóng và bạn cũng sẽ nhận được những lời khuyên hữu ích từ bạn
bè mình đấy. khơng đổ lỗi cho người khác, can đảm nhận sai lầm và tìm
cách giải quyết, khơng tính tốn thiệt hơn, vứt bỏ những lời phàn nàn, chỉ
trích và thay thế bằng những lời khen ngợi, suy nghĩ về mọi thứ một cách
tích cực.
11


- Hãy giảm cái tơi của mình xuống: Trong nhiều trường hợp, người
khác chỉ muốn điều tốt cho bạn nhưng bạn lại có thể chưa hiểu và nghĩ
rằng họ đang bêu xấu mình. Hãy xem lại thái độ, tác phong của bản thân
mình xem mình có nên và có đáng tức giận với họ hay khơng.
2.5.2. Về phía gia đình
- Phải coi trọng việc giáo dục từ gia đình là gốc rễ, nền tảng. Con cái
ln nhìn vào các hành vi của bố mẹ và những người thân trong gia đình
để học theo, từ cách ăn mặc, nói năng, cư xử… Những nét tính cách như
thật thà, nhường nhịn, hiếu thảo, kiên trì, dũng cảm, cần cù, ngăn nắp, kỷ
luật, biết quan tâm đến người khác, … được các bạn học tập ngay từ chính

những người thân trong gia đình, mà trước hết là từ bố mẹ của mình.
- Mỗi gia đình cịn cần phải giáo dục ý thức về kỷ luật, về trật tự xã
hội và luôn quan tâm uốn nắn khi con chưa thực hiện tốt.
- Các thành viên trong gia đình cần thể hiện rõ sự tơn trọng lẫn nhau
và tơn trọng trật tự tơn ti có trên có dưới, kẻ nói phải có người nghe … vì
đó cũng là một nét đẹp thể hiện văn hóa và nền tảng của một gia đình hạnh
phúc.
2.5.3. Về phía nhà trường
- Các nhà trường cần quan tâm chú trọng đến vấn đề dạy đạo đức, lối
sống, kỹ năng sống cho học sinh.
- Tổ chức sinh hoạt ngoại khóa chuyên đề, tọa đàm nhằm nâng cao
nhận thức về vấn đề này, thơng qua đó rèn kĩ năng sống cho học sinh.
- Tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ- thể dục thể thao, các trò
chơi dân gian vui tươi lành mạnh và bổ ích hướng tới tính cộng đồng, tính
kỷ luật, tính trung thực, tính tự trọng …
- Phối hợp với Đoàn TN địa phương xây dựng và phát triển mơ hình
“Nói khơng với bạo lực học đường”. Phối hợp với công an địa phương
trong công tác đảm bảo, giữ gìn an ninh trật tự, an tồn xã hội. Giáo dục,
tuyên truyền, nâng cao ý thức thực hiện pháp luật cho học sinh và thanh
thiếu niên.
- Đặc biệt hơn nữa, mỗi nhà giáo cần là một tấm gương sáng về đạo
đức, tác phong để học sinh noi theo, vì “Ngàn lời nói khơng bằng một hành
động”.

12


Chúng em muốn “thầy cô chúng ta đã thay đổi” và trường học là nơi
“an toàn nhất”, “hạnh phúc nhất”, để dược mỗi ngày đến trường là một
ngày vui.

2.5.4. Về phía xã hội
- Vận động, tuyên truyền tới người dân thực hiện nếp sống văn minh,
giáo dục về Văn hóa ứng xử cho người dân để mọi người thấy được thật
cần thiết phải thực hiện kiểm soát cảm xúc trong mọi tình huống của cuộc
sống hàng ngày.
- Giáo dục trên các phương tiện truyền thông như giáo dục ý thức
tham gia giao thơng khơng phóng nhanh, vượt ẩu, khơng đánh võng, đua
xe. Nên đưa lên các phương tiện truyền thông (báo, đài, truyền hình,
Internet) những hình ảnh đẹp, mang tính giáo dục nêu gương.
- Pháp luật cần làm sao có một cơ chế khích lệ những người thực
hiện tốt và có chế tài xử phạt nghiêm minh những người có hành vi mất
trật tự nơi công cộng để mọi người hình thành thói quen kiểm sốt cảm
xúc.
- Pháp luật cần phải nghiêm minh hơn, để đảm bảo tính giáo dục và
răn đe các hành vi vi phạm pháp luật.
III. NHỮNG ĐIỂM MỚI CỦA DỰ ÁN
- Giúp các bạn học sinh hiểu được thế nào là cảm xúc, cảm xúc tiêu
cực.
- Hiểu thế nào là kiểm soát cảm xúc, kĩ năng kiểm soát cảm xúc,
hậu quả của việc chưa kiểm soát được cảm xúc.
- Đưa ra được những giải pháp hạn chế cảm xúc tiêu cực cho học
sinh.
- Giảm thiểu số vụ bạo lực học đường và hành xử thiếu văn hóa.
- Góp phần xây dựng trường học thân thiện, nhân văn và an toàn và
hạnh phúc.
Để thực thi dự án, chúng em đã mạnh dạn đề cập tới kĩ năng kiểm
soát cảm xúc và cũng đã sử dụng những phương pháp tiên tiến nhất về
nghiên cứu KHXH và hành vi.

IV. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

13


1. Khảo sát tính cần thiết và khả thi của các biện pháp dự án đã
đề xuất
Để kiểm tra khả năng tác động định hướng tới các bạn học sinh của
các biện pháp nâng cao khả năng nhận thức và rèn ý thức về kiểm soát cảm
xúc chúng em đã tiến hành khảo sát bằng phiếu hỏi đối với 30 giáo viên và
120 học sinh Trường THCS Bảo Sơn về sự cần thiết và tính khả thi của
các biện. Quả thể hiện ở bảng dưới đây:
Bảng kết quả khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp
Sự cần thiết
Tính khả thi
Khơng
Khơng
STT Các biện pháp
Cần thiết
Khả thi
cần thiết
khả thi
1
Về phía cá nhân
145/150
5/150
132/150
18/150
= 96,7%
= 3,3%
= 88%

= 12%
2
Về phía gia đình
142/150
8/150
138/150
12/150
= 94,7%
= 5,3%
= 92%
= 8%
3
Về
phía
nhà 143/150
7/150
140/150
10/150
trường
=94%
=4.6
=93,3%
= 6,7%
4
Về phía tồn xã 146/150
4/150
145/150
5/150
hội
97,3%

=2,7%
= 96,7%
= 3,3%
* Về tính cần thiết: Hầu hết các cán bộ, giáo viên và học sinh đều
khẳng định các biện pháp mà nhóm tác giả đề xuất trong dự án là cần thiết.
Trên 95% số người được hỏi ý kiến đều đánh giá các biện pháp là cần thiết.
* Về tính khả thi: Đánh giá về tính khả thi của các nhóm giải pháp
cũng như đánh giá về tính cấp thiết, đa số các cán bộ giáo viên và học sinh
được hỏi ý kiến đều đánh giá là các nhóm giải pháp đều có tính khả thi cao
(trên 88%). Tuy nhiên có sự tương quan khơng đồng đều giữa tính cần thiết
và tính khả thi do các yếu tố chủ quan và khách quan như: Các nhóm biện
pháp thực sự cần thiết trong khi điều kiện chưa đáp ứng cao nhất.
2. Kết quả khảo sát nhận thức và ý thức kiểm sốt cảm xúc của học
sinh
Thơng qua phiếu khảo sát phụ lục I khảo sát nhận thức về kiểm soát cảm
xúc của học sinh thu được kết quả như sau:
Trả lời

Học sinh trường THCS Bảo Sơn
14


Khối 6
Khối 7
Khối 8
SL % SL % SL %
25 83,3 24 80 21 70
02 6,7 04 13,3 06 20

Khối 9 Tổng

SL %
SL
%
26 76,7
96
80
04 13,3
16 13,33
8
6,67
0
0

Có
Khơng
1
Khơng trả
03 10 02 6,7 03 10
lời
Có
6 20 7 23,3 5 16,7 4 13,3
22
18,3
Khơng
23 76,7 21 70 25 83.3 24 80
93
77,5
2
Khơng trả
5

4.2
01 3,3 02 6.7
0
0
2
6,7
lời
Có
8 26,7 6
20
7 23,3 5 16,7
26
21,7
Không
20 66,7 23 76,7 23 76,7 25 83,3
91
75,8
6.6
3
2,5
3 Khơng trả
2
1 3,3
0
0
0
0
lời
Có
26 86,7 26 86,7 27 90 28 93,3 107 89,2

Không
02 6,7 03 10 02 6,7 02 6,7
09
7,5
04
3,3
4 Không trả
02 6,7 01 3,33 01 3,33 0
0
lời
Kết quả khảo sát lại cho thấy nhận thức của các bạn học sinh về kiểm
soát cảm xúc được cải thiện đáng kể sau khi dự án được áp dụng vào thực
tế. Tỉ lệ các bạn có nhận thức đầy đủ, đúng đắn tăng từ 68,3% lên 80%, tỉ
lệ học sinh kiểm soát được cảm xúc cũng được tăng lên đáng kể.
V. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Chúng em thiết nghĩ việc xây dựng và gìn giữ đạo đức, truyền thống
văn hóa dân tộc là cả một quá trình lâu dài và địi hỏi những giải pháp đồng
bộ nhưng nó cũng chỉ đơn giản bắt đầu từ những việc nhỏ của mỗi cá nhân,
ngay từ trong mỗi gia đình và mỗi nhà trường. Rèn luyện kỹ năng kiểm
soát cảm xúc, loại bỏ những cảm xúc tiêu cực trong mỗi chúng ta thật sự
không phải là một việc đơn giản. Tuy nhiên, nếu cố gắng rèn luyện từng
ngày từng ngày chúng ta sẽ đạt được mục tiêu và góp phần xây dựng cho
cuộc sống hạnh phúc, xã hội văn minh.
2. Kiến nghị
Chúng em mong muốn ban giám hiệu các trường THCS quan tâm
đúng mức và có quan điểm đúng đắn về vấn đề mà dự án đã nghiên
cứu.Vận dụng dự án và có thêm nhiều giải pháp, có những hoạt động giáo
dục thiết thực để học sinh THCS nói riêng, mọi cơng dân nói chung được
15

sống trong môi trường văn minh, tiến bộ, tránh dược những hậu quả và hệ
lụy xấu đáng tiếc xảy ra do nhận thức lệch chuẩn và thiếu ý thức về văn
hóa hành xử.
3. Hướng phát triển
Tiếp tục duy trì và triển khai dự án tạo hiệu quả thiết thực trong nhà
trường. Trên cơ sở đó khắc phục những hạn chế huy, phát huy nhưng ưu
điểm của dự án, nhân rộng mơ hình ra các nhà trường THCS trong tồn
huyện và lan tỏa ra cộng đồng xã hội.
Vì dự án được nghiên cứu và thực hiện trong thời gian chưa dài nên
khó tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Chúng rất mong được đón nhận
những ý kiến đóng góp q báu của thầy cơ và các bạn để dự án hồn thiện
hơn và ứng dụng đạt hiệu quả cao hơn.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
+ Mạng Internet
+ Trang tìm kiếm Google, Trang chủ “Giáo dục kĩ năng sống”
+ Sách giáo khoa môn GDCD lớp 6, 7, 8, 9.
+ Sách “Cuộc chiến tuổi dậy thì” - PGS. TS Nguyễn Thị Phương Hoa NXB Phụ nữ.
+ Sách “Nói để con nghe, nghe để con nói”- Michael Riera- NXB Lao
động Xã hội.
+ Sách 12 bí quyết nuôi dạy con thành công- Thanh Hà- NXB Phụ nữ.
+ Tài liệu chuyên đề “Giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh cho học sinh
Hà Nội”- Sở GD& ĐT Hà Nội- NXB Hà Nội.
+ Chương trình “thầy cơ chúng em đã thay đổi”.

16

PHỤ LỤC 1
PHÒNG GD& ĐT LỤC

PHIẾU KHẢO SÁT NHẬN
17


NAM
THỨC
TRƯỜNG THCS BẢO SƠN
VỀ KIỂM SOÁT CẢM XÚC
Ngày khảo sát:
……………..
A. THƠNG TIN CÁ NHÂN (Các bạn có thể khơng điền vào phần này
nếu khơng)
Họ và tên:
Lớp:
Địa chỉ:
Điện thoại hoặc hịm thư điện tử:

B. PHIẾU KHẢO SÁT NHẬN THỨC VỀ KIỂM SỐT CẢM XÚC
CỦA HỌC SINH

Câu hỏi

Có

Khơng

Câu 1: Có cần thiết phải kiểm sốt cảm xúc ở nơi cơng

cộng hay khơng?
Câu 2: Khi bị cơ giáo phê bình bạn trước tập thể lớp, bạn
có bức xúc khơng?
Câu 3: Đã có khi nào bạn hoặc người thân của bạn xúc
phạm hoặc bạo lực người khác khơng?
Câu 4: Theo bạn, bạn có giải pháp giúp nâng cao nhận
thức của các bạn trẻ về kiểm sốt cảm xúc hay khơng?
(Đánh dấu X vào ơ tương ứng và có thể nêu giải pháp cụ
thể)
Giải
pháp
cụ
thể: ..................................................................

18


PHỤ LỤC 2

PHÒNG GD& ĐT LỤC
PHIẾU KHẢO SÁT NHẬN THỨC
NAM
VỀ KIỂM SỐT CẢM XÚC
TRƯỜNG THCS BẢO SƠN
Ngày khảo sát:
……………..
A. THƠNG TIN CÁ NHÂN (Các thầy cơ và các bạn có thể không điền
vào phần này nếu không muốn tiết lộ thong tin cá nhân)
Họ và tên:
(Lớp):

Địa chỉ:
Điện thoại hoặc hòm thư điện tử:
B. TÍNH CẦN THIẾT VÀ KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI PHÁP NÂNG
CAO NHẬN THỨC VÀ CẢI THIỆN Ý THỨC VỀ KIỂM SỐT
CẢM XÚC:
Sự cần thiết
Tính khả thi
STT
Các biện pháp
Cần
Khơng
Khơng
Khả thi
thiết
cần thiết
khả thi
1
Về phía cá nhân
19