Quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm tại trường đại học sư phạm thành phố hồ chí minh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN


LÊ THÁI MINH LONG

QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG RÈN LUYỆN NĂNG LỰC GIẢNG DẠY
CHO SINH VIÊN SƯ PHẠM TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÍ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 8 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ
(ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU)

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2022


ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN


LÊ THÁI MINH LONG

QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG RÈN LUYỆN NĂNG LỰC GIẢNG DẠY
CHO SINH VIÊN SƯ PHẠM TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÍ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 8 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ
(ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU)

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. NGUYỄN ĐỨC DANH

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2022


i
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi dưới sự
hướng dẫn của thầy TS. Nguyễn Đức Danh. Các kết quả nghiên cứu mà tôi tham khảo
của các tác giả khác đã được trích dẫn đầy đủ trong luận văn. Các số liệu và kết quả
nghiên cứu được trình bày trong luận văn hoàn toàn trung thực, khách quan và chưa
từng được cơng bố trước đây.
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 29 tháng 9 năm 2022
Tác giả

Lê Thái Minh Long


ii
LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tơi xin bày tỏ lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc nhất đến người hướng
dẫn khoa học thầy TS. Nguyễn Đức Danh, thầy đã tận tình trực tiếp hướng dẫn, giúp
đỡ, động viên tơi trong suốt q trình nghiên cứu và hồn thành luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Phòng sau đại học, Khoa Giáo dục, Trường
Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đã

tạo cơ hội, điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu.
Xin chân thành cảm ơn thầy GS. TS. Huỳnh Văn Sơn – Hiệu trưởng nhà trường
đã chấp nhận cho tôi thực hiện nghiên cứu tại trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ
Chí Minh. Tơi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, cán bộ quản lí và các giảng viên
của các khoa, chuyên viên tại các đơn vị của Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ
Chí Minh đã hết sức giúp đỡ và tạo điều kiện để tơi linh động cơng tác trong q trình
thực hiện luận văn.
Xin chân thành cảm ơn người bạn của tôi, ThS. Trương Minh Khải – Trường Đại
học Vinh đã cho tôi những góp ý quý báu trong lúc thực hiện luận văn.
Cuối cùng xin chân thành cảm ơn và bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc đối với gia đình
và anh chị chung lớp học viên ngành Quản lý giáo dục khóa 2020 đợt 2 đã ln động
viên, quan tâm, hỗ trợ tơi trong q trình học tập nghiên cứu và hồn thành luận văn.
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 29 tháng 9 năm 2022
Tác giả

Lê Thái Minh Long


iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................. ii
MỤC LỤC ................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.......................................................... vii
DANH MỤC CÁC BẢNG ....................................................................... viii
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ .................................................... x
MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài ........................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................. 4
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................ 5
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .......................................................... 5
4.1. Khách thể nghiên cứu ......................................................................... 5
4.2. Đối tượng nghiên cứu......................................................................... 5
5. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................... 5
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu .................................................................... 6
7. Phương pháp nghiên cứu........................................................................... 6
7.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu ........................................................ 6
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn..................................................... 7
7.3. Phương pháp xử lí dữ liệu .................................................................. 8
8. Ý nghĩa của đề tài ...................................................................................... 9
9. Bố cục trình bày ........................................................................................ 9
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG RÈN
LUYỆN NĂNG LỰC GIẢNG DẠY CHO SINH VIÊN SƯ PHẠM .... 10
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về quản lí hoạt động rèn luyện năng lực
giảng dạy cho sinh viên sư phạm .......................................................... 10
1.1.1. Tình hình nghiên cứu ngồi nước ................................................. 10
1.1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước .................................................. 15
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài .......................................................... 19
1.2.1. Năng lực ........................................................................................ 19
1.2.2. Năng lực giảng dạy ....................................................................... 21
1.2.3. Hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy ...................................... 22
1.2.4. Quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm
................................................................................................................. 23
1.3. Hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm ........ 24
1.3.1. Mục đích rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm ... 24
1.3.2. Nội dung rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm ... 26
1.3.3. Phương thức rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm29
1.3.4. Lực lượng tham gia rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư

phạm ........................................................................................................ 33


iv

1.3.5. Yêu cầu kết quả rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm
................................................................................................................. 34
1.4. Quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm36
1.4.1. Chủ thể quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên
sư phạm ................................................................................................... 36
1.4.2. Đối tượng quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh
viên sư phạm ........................................................................................... 37
1.4.3. Lập kế hoạch hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên
sư phạm ................................................................................................... 37
1.4.4. Tổ chức hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm
................................................................................................................. 39
1.4.5. Chỉ đạo hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm
................................................................................................................. 40
1.4.6. Kiểm tra, đánh giá hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh
viên sư phạm ........................................................................................... 41
1.5. Yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho
sinh viên sư phạm ................................................................................. 43
1.5.1. Yếu tố thuộc về chủ trương, chính sách thực hiện ........................ 43
1.5.2. Yếu tố thuộc về chương trình rèn luyện ........................................ 44
1.5.3. Yếu tố thuộc về lãnh đạo, quản lí nhà trường ............................... 45
1.5.4. Yếu tố thuộc về giảng viên nhà trường ......................................... 47
1.5.5. Yếu tố thuộc về sinh viên sư phạm ............................................... 48
1.5.6. Yếu tố thuộc về điều kiện phục vụ hoạt động ............................... 49
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ........................................................................... 50
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG RÈN LUYỆN

NĂNG LỰC GIẢNG DẠY CHO SINH VIÊN SƯ PHẠM TẠI TRƯỜNG
ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỒ HỒ CHÍ MINH ......................... 51
2.1. Tổng quan về Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh ..... 51
2.2. Khái quát về việc tổ chức khảo sát thực trạng ..................................... 52
2.2.1. Mục đích khảo sát ......................................................................... 52
2.2.2. Nội dung khảo sát .......................................................................... 52
2.2.3. Mẫu nghiên cứu ............................................................................. 52
2.2.4. Cách xử lí dữ liệu .......................................................................... 55
2.3. Thực trạng về hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư
phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh .............. 56
2.3.1. Nhận thức tầm quan trọng của hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy
cho sinh viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh
................................................................................................................. 56
2.3.2. Thực trạng mục tiêu rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư
phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh ................ 58


v

2.3.3. Thực trạng nội dung rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư
phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh ................ 60
2.3.4. Thực trạng phương thức rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên
sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh ........... 62
2.3.5. Thực trạng yêu cầu năng lực giảng dạy cần đạt cho sinh viên sư phạm
tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh .......................... 64
2.4. Thực trạng về quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh
viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh . 66
2.4.1. Nhận thức tầm quan trọng của quản lí hoạt động rèn luyện năng lực
giảng dạy cho sinh viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố
Hồ Chí Minh............................................................................................ 66

2.4.2. Thực trạng lập kế hoạch hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho
sinh viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh67
2.4.3. Thực trạng tổ chức hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh
viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.... 70
2.4.4. Thực trạng chỉ đạo hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh
viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.... 72
2.4.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy
cho sinh viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh
................................................................................................................. 74
2.4.6. Thực trạng quản lí điều kiện phục vụ hoạt động rèn luyện năng lực
giảng dạy cho sinh viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố
Hồ Chí Minh............................................................................................ 76
2.5. Thực trạng về yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động rèn luyện năng lực
giảng dạy cho sinh viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố
Hồ Chí Minh ......................................................................................... 78
2.5.1. Yếu tố thuộc về chủ trương, chính sách thực hiện ........................ 78
2.5.2. Yếu tố thuộc về chương trình rèn luyện ........................................ 80
2.5.3. Yếu tố thuộc về lãnh đạo, quản lí nhà trường ............................... 81
2.5.4. Yếu tố thuộc về giảng viên nhà trường ......................................... 82
2.5.5. Yếu tố thuộc về sinh viên sư phạm ............................................... 83
2.5.6. Yếu tố thuộc về điều kiện phục vụ hoạt động ............................... 85
2.6. Kiểm định sự khác biệt có ý nghĩa giữa các đối tượng điều tra trong quản
lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm ...... 86
2.6.1. Kiểm định sự khác biệt nội dung hoạt động rèn luyện năng lực giảng
dạy cho sinh viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí
Minh ........................................................................................................ 86
2.6.2. Kiểm định sự khác biệt nội dung quản lí hoạt động rèn luyện năng lực
giảng dạy cho sinh viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố
Hồ Chí Minh............................................................................................ 87

vi

2.6.3. Kiểm định sự khác biệt các yếu tố ảnh hưởng quản lí hoạt động rèn
luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm
Thành phố Hồ Chí Minh ......................................................................... 88
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ........................................................................... 89
CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG RÈN LUYỆN NĂNG
LỰC GIẢNG DẠY CHO SINH VIÊN SƯ PHẠM TẠI TRƯỜNG ĐẠI
HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ................................. 91
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng
dạy cho sinh viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí
Minh ...................................................................................................... 91
3.1.1. Đảm bảo cơ sở pháp lí ................................................................... 91
3.1.2. Đảm bảo tính khoa học ................................................................. 91
3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa .................................................................... 92
3.1.4. Đảm bảo tính khả thi ..................................................................... 92
3.1.5. Đảm bảo tính hiệu quả .................................................................. 93
3.2. Hệ thống các biện pháp quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy
cho sinh viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí
Minh ...................................................................................................... 93
3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lí, giảng viên,
chuyên viên và sinh viên sư phạm về hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy
................................................................................................................. 93
3.2.2. Biện pháp 2: Hồn thiện cơng tác lập kế hoạch hoạt động rèn luyện
năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm ............................................. 96
3.2.2. Biện pháp 3: Tổ chức nguồn lực thực hiện hoạt động rèn luyện năng
lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm ...................................................... 99
3.2.2. Biện pháp 4: Chỉ đạo hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh
viên sư phạm ......................................................................................... 101

3.2.2. Biện pháp 5: Kiểm tra, đánh giá hoạt động rèn luyện năng lực giảng
dạy cho sinh viên sư phạm .................................................................... 104
3.3. Khảo nghiệm các biện pháp quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng
dạy cho sinh viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí
Minh .................................................................................................... 106
3.3.1. Cách thức và tổ chức khảo nghiệm ............................................. 106
3.3.2. Kết quả khảo nghiệm .................................................................. 106
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ......................................................................... 110
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................ 111
DANH MỤC CÁC BÀI BÁO ĐÃ ĐƯỢC CƠNG BỐ CĨ LIÊN QUAN
ĐẾN LUẬN VĂN .................................................................................... 113
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 114
PHỤ LỤC ................................................................................................ PL1


vii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT

Chữ viết tắt

Nội dung đầy đủ

1

BGH

Ban giám hiệu

2

CBQL

Cán bộ quản lí

3

GV

Giáo viên

4

GiV

Giảng viên

5

CV

Chuyên viên

6

SV

Sinh viên

7

SVSP

Sinh viên sư phạm

8

RL

Rèn luyện

9

NLGD

Năng lực giảng dạy


viii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Mô tả mẫu điều tra cán bộ quản lí ............................................................... 53
Bảng 2.2. Mơ tả mẫu điều tra sinh viên sư phạm ........................................................ 54
Bảng 2.3. Quy ước mức độ thang đo Likert trong điều tra thực trạng ........................ 55
Bảng 2.4. Mã hóa đối tượng phỏng vấn ...................................................................... 56
Bảng 2.5. Kết quả nhận thức về hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên
sư phạm ........................................................................................................................ 57
Bảng 2.6. Kết quả mục tiêu rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm ..... 58
Bảng 2.7. Kết quả nội dung rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm .... 60

Bảng 2.8. Kết quả phương thức rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm 62
Bảng 2.9. Kết quả yêu cầu năng lực giảng dạy cần đạt cho sinh viên sư phạm .......... 64
Bảng 2.10. Kết quả nhận thức về quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho
sinh viên sư phạm ........................................................................................................ 67
Bảng 2.11. Kết quả lập kế hoạch hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên
sư phạm ........................................................................................................................ 67
Bảng 2.12. Kết quả tổ chức hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư
phạm ............................................................................................................................ 70
Bảng 2.13. Kết quả chỉ đạo hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư
phạm ............................................................................................................................ 72
Bảng 2.14. Kết quả kiểm tra, đánh giá hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh
viên sư phạm ................................................................................................................ 74
Bảng 2.15. Kết quả quản lí điều kiện phục vụ hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy
cho sinh viên sư phạm ................................................................................................. 77
Bảng 2.16. Kết quả sự ảnh hưởng của yếu tố về chủ trương, chính sách đến quản lí 78
Bảng 2.17. Kết quả yếu tố về chương trình rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên
sư phạm ........................................................................................................................ 80
Bảng 2.18. Kết quả yếu tố về lãnh đạo, quản lí nhà trường đến hoạt động rèn luyện năng
lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm .......................................................................... 81


ix
Bảng 2.19. Kết quả yếu tố về giảng viên nhà trường đến hoạt động rèn luyện năng lực
giảng dạy cho sinh viên sư phạm................................................................................. 82
Bảng 2.20. Kết quả yếu tố về sinh viên sư phạm đến hoạt động rèn luyện năng lực giảng
dạy cho sinh viên sư phạm .......................................................................................... 84
Bảng 2.21. Kết quả yếu tố về điều kiện phục vụ hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy
cho sinh viên sư phạm ................................................................................................. 85
Bảng 2.22. Kết quả kiểm định t-test giữa các đối tượng điều tra đối với quản lí hoạt
động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm ......................................... 86

Bảng 2.23. Kết quả kiểm định t-test giữa các đối tượng điều tra đối với quản lí hoạt
động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm ......................................... 87
Bảng 2.24. Kết quả kiểm định t-test giữa các đối tượng điều tra đối với quản lí hoạt
động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm ......................................... 88
Bảng 3.1. Quy ước mức độ thang đo Likert trong khảo nghiệp các biện pháp ......... 106
Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm mức độ cần thiết của các biện pháp quản lí hoạt động
rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm ................................................ 106
Bảng 3.3. Kết quả khảo nghiệm mức độ khả thi của các biện pháp quản lí hoạt động rèn
luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm ...................................................... 108


x
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ
Hình 2.1. Nhận thức về hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm
...................................................................................................................................... 57
Hình 2.2. Nhận thức về quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên
sư phạm ........................................................................................................................ 66


1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Hiện nay, cuộc cách mạng cơng nghiệp 4.0 làm thay đổi tồn diện tất cả các ngành
nghề đáp ứng sự phát triển của nền kinh tế. Quá trình thay đổi này tác động và tạo ra
những thách thức không nhỏ đối với mọi quốc gia, mọi ngành nghề trong nền kinh tế thị
trường. Với sự tác động không nhỏ từ thị trường và yêu cầu ngày càng cao của xã hội
về lĩnh vực giáo dục của nước ta đặt ra yêu cầu quan trọng đối với ngành Giáo dục và
Đào tạo phải thực hiện cải cách giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng cho quá trình
đất nước ta ngày một phát triển.
Để thực hiện tốt mục tiêu giáo dục đáp ứng yêu cầu đổi mới, tại Hội nghị lần VIII

của Ban chấp hành Trung ương Đảng, nghị quyết 29/NQ-TW được ban hành ngày 4
tháng 11 năm 2013 về nội dung đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đáp ứng
u cầu cơng nghiệp hố, hiện đại hố trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã chỉ rõ một trong những nhiệm vụ, giải pháp để
phát triển giáo dục, đó là: “Đối với giáo dục đại học, tập trung đào tạo nhân lực trình độ
cao, bồi dưỡng nhân tài” và “Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lí (CBQL), đáp
ứng nhu cầu đổi mới giáo dục đào tạo” (Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt
Nam, 2013). Nhiệm vụ của các trường đại học sư phạm và các trường đại học có nhiệm
vụ đào tạo giáo viên (sau đây gọi chung là các trường đại học sư phạm) phải tập trung
bồi dưỡng sinh viên sư phạm (SVSP) nâng cao năng lực đáp ứng đổi mới giáo dục.
Quyết định số 6290/QĐ-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo vào năm 2011 đã
nêu “Đổi mới nội dung, chương trình, giáo trình đào tạo giáo viên trong các trường sư
phạm, …, tăng thời lượng và nội dung đào tạo, thực hành, thực tập nghiệp vụ sư phạm”
(Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2011). Giáo dục phổ thơng có sự thay đổi quan trọng khi
Chương trình giáo dục phổ thơng được Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành năm 2018 với
yêu cầu trọng tâm là phát triển 5 phẩm chất và 10 năng lực cốt lõi để hình thành cho học
sinh trong giáo dục phổ thông (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2018a). Quá trình rèn luyện
(RL) nghiệp vụ sư phạm, đặc biệt là năng lực giảng dạy (NLGD) là một trong những
nội dung được Bộ Giáo dục và Đào tạo chú trọng trong đào tạo và phát triển cho SVSP


2
trong các trường đại học sư phạm trong quá trình đổi mới giáo dục đáp ứng nhu cầu của
Chương trình giáo dục phổ thơng năm 2018. Chính vì thế, một trong những yêu cầu
quan trọng cho SVSP là hình thành được NLGD.
Năng lực dạy học là năng lực cơ bản mang đặc thù của giáo viên, vì thế Bộ Giáo
dục và Đào tạo quan tâm và liên tục xác định và đưa ra các chuẩn nghề nghiệp giáo viên
giảng dạy tại các trường phổ thông. Thông tư số 30/2009/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 10
năm 2009 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên
trung học cơ sở, giáo viên trung học phổ thông (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2009) và thông

tư 20/2018/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 8 năm 2018 ban hành quy định chuẩn nghề
nghiệp giáo viên cơ sở phổ thông (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2018b) là cơ sở pháp lý
quan trọng trong định hướng cho các trường đại học sư phạm xây dựng chương trình
đào tạo, RL NLGD cho SVSP ngay khi sinh viên (SV) bắt đầu học tập tại trường đại
học sư phạm.
Chương trình giáo dục phổ thơng năm 2018 được xây dựng theo hướng tiếp cận
phẩm chất và năng lực và được xem là chuẩn đầu ra của quá trình học phổ thơng (Bùi
Minh Đức, Đào Thị Việt Anh, & Hoàng Thị Kim Huyền, 2012). Torres R. M. (1996)
từng cho rằng không thể thực hiện được cải cách giáo dục nếu điều đó khơng bắt đầu từ
việc thay đổi từ giáo viên, cải cách NLGD của giáo viên là điều kiện cơ bản và tiên
quyết nhất của việc cải cách giáo dục. Để thực hiện việc dạy học cho học sinh theo định
hướng của chương trình, giáo viên cần phải tích lũy kiến thức chun mơn khoa học,
bồi dưỡng kĩ năng và nghiệp vụ sư phạm từ đó hình thành NLGD để tiếp cận được sự
đổi mới trong giáo dục hiện nay.
Để đào tạo được nguồn nhân lực giáo viên, các trường đại học sư phạm cần quan
tâm đào tạo SVSP những kiến thức khoa học chuyên ngành, những kĩ năng cơ bản và
nghiệp vụ sư phạm để làm hành trang cho các SVSP có đủ năng lực tiếp bước trở thành
một giáo viên trong tương lai. Các trường đại học sư phạm cần nhìn nhận ra mối quan
hệ này để tìm ra giải pháp đào tạo phù hợp đáp ứng mọi sự đổi mới liên tục trong giáo
dục (Đinh Quang Báo, 2013). Để xác định NLGD cho SVSP so với yêu cầu NLGD của
giáo viên trong thực tiễn, các trường đại học sư phạm cần xây dựng chuẩn đầu ra đáp
ứng được với chuẩn nghề nghiệp của giáo viên phổ thơng, từ đó xác định nội dung trong


3
chương trình đào tạo (Đinh Thị Hương, 2018), gắn liền nhiệm vụ đào tạo SVSP với yêu
cầu nâng cao năng lực chuyên môn của giáo viên giảng dạy tại các trường phổ thông.
Chất lượng NLGD là mục tiêu quan trọng mà các trường đại học sư phạm cần đảm
bảo để SV khi tốt nghiệp ra trường có thể giảng dạy được ở các trường phổ thông
(Nguyễn Thế Dương, 2013). SVSP tự phát triển NLGD là một hoạt động có ý thức, chủ

động trong việc nắm vững kiến thức chuyên môn, kiến thức sư phạm và RL chuyên môn
nghiệp vụ giảng dạy thường xuyên trong quá trình được đào tạo tại trường sư phạm
(Gebre, Saroyan, & Bracewell, 2014; Mirzagitova & Akhmetov, 2015). Q trình truyền
đạt lí thuyết về giảng dạy và RL NLGD cho SVSP trong quá trình đào tạo tại trường đại
học giúp cho SVSP có khả năng chuẩn bị và áp dụng hiệu quả vào các bài dạy trong
tương lai khi trở thành giáo viên (Panagiota & Eleni, 2021).
Tác giả Nguyễn Thị Thanh Hồng (2015) cho rằng nhiều SVSP khơng tìm ra được
mối liên hệ giữa những tri thức học được tại trường với hoạt động giáo dục và dạy học
họ sẽ đảm nhận sau khi ra trường và NLGD của SVSP chưa đạt hiệu quả cao. Hoạt động
RL NLGD nếu được định hướng rõ ràng và thực hiện tốt sẽ giúp SVSP có định hướng
kịp thời cho bản thân. Do đó, trường cần thường xuyên đổi mới trong hoạt động đào tạo,
bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm và NLGD, trên cơ sở chuẩn NLGD nhà giáo để cho SVSP
đáp ứng yêu cầu của chuẩn nghề nghiệp giáo viên, đáp ứng thực hiện được chương trình
giáo dục phổ thơng năm 2018 (Nguyễn Thị Đức Loan & Huỳnh Văn Huy, 2017). Thực
hành và RL NLGD đóng vai trị quan trọng nhất trong quá trình đào tạo giáo viên tại
trường đại học sư phạm nhằm tạo ra chất lượng nhà giáo tương lai đổi mới trong giảng
dạy (Lee, Lim, & Lai, 2020). Một quá trình RL NLGD tốt sẽ giúp SVSP đối mặt được
với các rủi ro khi trở thành một giáo viên là nền tảng rất quan trọng trong sự nghiệp giáo
dục về sau (Julia et al., 2020).
Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh là trường đại học đào tạo giáo
viên trọng điểm miền Nam, có vai trị quan trọng trong cơng tác đào tạo giáo viên đáp
ứng nhu cầu về nguồn nhân lực giáo dục của đất nước. Kết quả nghiên cứu về năng lực
sư phạm của SVSP tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh của Ngơ Minh
Oanh và Lê Thị Ngọc Thương (2017) cho thấy năng lực của SV tập trung nhiều ở mức
trung bình và đề xuất cần xem xét và bồi dưỡng thêm các NLGD. Một nghiên cứu khác


4
tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện khảo sát NLGD của SV
đã cho kết quả chất lượng NLGD của SVSP học tại trường đáp ứng yêu cầu cơ bản dạy

học hiện nay. Tuy nhiên, còn nhiều ý kiến cho rằng NLGD hiện tại của SVSP chưa đáp
ứng những yêu cầu riêng của các trường phổ thông, đặc biệt là các trường quốc tế
(Dương Thị Hồng Hiếu, Lê Thị Thu Liễu, Nguyễn Hoàng Thiện, & Khuất Hữu Anh
Tuyến, 2021). Bên cạnh đó, chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 chưa được triển
khai dạy học đầy đủ, vì thế chưa thể xác định chính xác NLGD của SVSP.
Hiện nay, cơng tác quản lí của các trường đại học sư phạm vẫn gặp một số vấn đề
cần giải quyết khi chuẩn đầu ra các chương trình đào tạo giáo viên trung học cơ sở và
trung học phổ thơng có sự thay đổi và đổi mới cùng với sự đổi mới mơ hình quản lí đào
tạo giáo viên (Hoàng Thị Song Thanh, 2019). Các trường đại học sư phạm cũng gặp khó
khăn về bố trí thời gian giảng dạy kiến thức môn chung, kiến thức chuyên ngành và thực
hành, thực tập sư phạm, khó khăn khi phải bị động trong việc bố trí và liên kết với các
trường trung học phổ thông làm các cơ sở thực tập sư phạm cho SV. Nhà quản lí giáo
dục tại trường đại học sư phạm được đặt ra một thách thức phải thực hiện trong đào tạo
SVSP như sau: nâng cao tầm quan trọng của cơ sở thực hành, thực tập, tăng cường khối
kiến thức về khoa học giáo dục và kiến thức về NLGD, xây dựng kế hoạch thực hiện và
triển khai thực hiện một cách thống nhất (Phan Hùng Thư, 2016). Chủ thể quản lí của
trường đại học sư phạm thực hiện các nội dung lập kế hoạch RL, tổ chức RL, chỉ đạo
RL, kiểm tra, đánh giá kết quả RL NLGD cho SVSP một cách hiệu quả thì NLGD của
SV sẽ đạt được những kết quả tích cực.
Chính vì vậy, đề tài được nghiên cứu một cách cơ bản và đầy đủ từ hệ thống cơ sở
lí luận, đánh giá thực tiễn và đề ra các biện pháp quản lí hoạt động RL NLGD cho SVSP
tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh là một nhiệm vụ cấp thiết. Từ
những lí do trên, đề tài “Quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh
viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh” được triển
khai nghiên cứu.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lí luận về hoạt động rèn luyện NLGD và quản lí
hoạt động RL NLGD cho SVSP, đề tài khảo sát và đánh giá thực trạng hoạt động RL

5
NLGD cho SVSP và quản lí hoạt động RL NLGD cho SVSP tại Trường Đại học Sư
phạm Thành phố Hồ Chí Minh, từ đó, đề tài đề xuất các biện pháp cải tiến cơng tác quản
lí hoạt động RL NLGD cho SVSP tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu trên, đề tài thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Hệ thống hóa cơ sở lí luận về hoạt động RL NLGD cho SVSP và quản lí hoạt
động RL NLGD cho SVSP.
- Khảo sát và đánh giá thực trạng về hoạt động và quản lí hoạt động RL NLGD
cho SVSP tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
- Đề xuất các biện pháp cải tiến cơng tác quản lí hoạt động RL NLGD cho SVSP
tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lí hoạt động đào tạo cho SVSP.
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lí hoạt động RL NLGD cho SVSP tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố
Hồ Chí Minh.
5. Câu hỏi nghiên cứu
Nội dung nghiên cứu lần lượt trả lời cho các câu hỏi nghiên cứu sau:
Nghiên cứu quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh viên sư phạm
tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh được thực hiện trên cơ sở lí luận
nào?
- Hoạt động RL NLGD cho SVSP (mục đích, nội dung, phương pháp, hình thức,
điều kiện hỗ trợ) tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh được thực hiện
như thế nào?
- Cơng tác quản lí hoạt động RL NLGD cho SVSP (lập kế hoạch, tổ chức hoạt
động, chỉ đạo thực hiện, kiểm tra, đánh giá) tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ
Chí Minh được thực hiện như thế nào?
- Các yếu tố nào ảnh hưởng đến quản lí hoạt động RL NLGD cho SVSP tại Trường

Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh?


6
- Các biện pháp nào cần thiết và khả thi trong cơng tác quản lí hoạt động RL NLGD
cho SVSP tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh?
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu về hoạt động RL NLGD cho SVSP (mục đích, nội
dung, phương pháp, hình thức và điều kiện hỗ trợ) và quản lí hoạt động RL NLGD cho
SVSP (lập kế hoạch, tổ chức hoạt động, chỉ đạo thực hiện, kiểm tra, đánh giá) và các
yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động RL NLGD cho SVSP.
Thời gian thực hiện: đề tài được tiến hành nghiên cứu từ đầu 7/2021 đến 5/2022.
Đề tài sẽ tiến hành khảo sát thực trạng tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ
Chí Minh. Khách thể khảo sát: đề tài nghiên cứu khảo sát CBQL (bao gồm: ban giám
hiệu (BGH), trưởng/ phó trưởng các phịng phụ trách chun mơn, trưởng/ phó trưởng
các khoa phụ trách đào tạo, tổ trưởng các tổ chuyên môn), giảng viên (GiV) tham gia
giảng dạy tại các khoa đào tạo GV và SVSP năm 3, năm 4 tại trường.
7. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện nghiên cứu, đề tài đã sử dụng kết hợp phương pháp nghiên cứu lí
thuyết và các phương pháp nghiên cứu thực tiễn kết hợp các phương pháp xử lí dữ liệu.
7.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
Mục đích: tìm kiếm, thu thập, tổng hợp các tài liệu và phân tích để làm sáng tỏ cơ
sở lí luận liên quan đến NLGD và quản lí hoạt động RL NLGD cho SVSP; thảo luận
những kết quả của các cơng trình nghiên cứu trước đó có liên quan đến đề tài.
Nội dung: đề tài nghiên cứu tập trung tìm kiếm các nguồn tài liệu sơ cấp, các tài
liệu thứ cấp như các tài liệu chính thống từ các sách chun khảo, sách tham khảo, giáo
trình, tạp chí chuyên ngành, báo cáo khoa học trong hội nghị, hội thảo, luận văn, luận
án, trang mạng chính thống trong và ngồi nước để phân tích về những nội dung có liên
quan trong đề tài.
Cách thức tiến hành: 1) đề tài nghiên cứu được phác thảo ra các nội dung cơ sở lý

luận cơ bản và cần thiết cho vấn đề đang nghiên cứu; 2) tìm kiếm và tạo hệ thống các
tài liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu trên cơ sở đó hồn chỉnh cơ sở lí luận của đề tài;
3) căn cứ vào kết quả nghiên cứu thực trạng phân tích ngược lại các tài liệu tham khảo
có liên quan để thảo luận và căn cứ để đề xuất các biện pháp.


7
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Quản lí hoạt động RL NLGD cho SVSP tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố
Hồ Chí Minh được khảo sát thơng qua việc sử dụng phối hợp các phương pháp nghiên
cứu như: Phương pháp quan sát, phương pháp nghiên cứu sản phẩm, phương pháp điều
tra bảng hỏi, phương pháp phỏng vấn sâu. Trong đó, phương pháp điều tra bằng bảng
hỏi và phương pháp phỏng vấn sâu là phương pháp chính, các phương pháp khác là
phương pháp hỗ trợ.
7.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
Mục đích: thu thập dữ liệu định lượng từ bảng hỏi về thực trạng hoạt động RL
NLGD cho SVSP và thực trạng quản lí hoạt động RL NLGD cho SVSP tại Trường Đại
học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
Nội dung: tập trung thu thập dữ liệu về nhận thức vai trò, ý nghĩa của NLGD đối
với SVSP; thực trạng về hoạt động RL NLGD cho SVSP; thực trạng về quản lí hoạt
động RL NLGD cho SVSP tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
Cách thức tiến hành: tiến hành điều tra bằng bảng hỏi đối với CBQL là: BGH;
Trưởng/ Phó trưởng phịng phụ trách chun mơn; Trưởng/ Phó trưởng khoa, Tổ trưởng/
tổ phó chun mơn của các khoa đào tạo SVSP. Bên cạnh đó cịn khảo sát các GiV của
các khoa đào tạo; các chuyên viên tại các phịng phụ trách chun mơn và SV tại trường.
Công cụ: xây dựng bộ công cụ là các bảng hỏi khảo sát dùng để khảo sát CBQL,
GiV, SVSP.
7.2.2 Phương pháp phỏng vấn
Mục đích: Trong q trình điều tra bằng phiếu hỏi, nếu có những nội dung cịn
thắc mắc hoặc chưa thể giải thích rõ thì tiến hành phỏng vấn. Đề tài thu thập dữ liệu

định tính từ phỏng vấn các đối tượng tham gia trả lời bảng hỏi để làm rõ và khẳng định
các thông tin, nội dung để lí giải rõ ràng, cụ thể nhằm đối chiếu, so sánh các kết quả điều
tra về thực trạng của vấn đề nghiên cứu.
Nội dung: Tìm hiểu đánh giá chung về thực trạng, tập trung phỏng vấn và thu thập
các dữ liệu định tính về các vấn đề cịn cần tìm hiểu sâu., đồng thời tìm hiểu, đánh giá
tính cấp thiết và tính khả thi của một số biện pháp biện pháp quản lí hoạt động RL NLGD
cho SVSP tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.


8
Cách thức tiến hành: trao đổi với CBQL, GiV và SVSP về thực trạng và đề xuất
các biện pháp quản lí hoạt động RL NLGD cho SVSP. Đồng thời trao đổi với CBQL,
GiV và SVSP tìm hiểu và phân tích tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã
đề xuất.
Công cụ: biên bản phỏng vấn hoặc nội dung ghi âm q trình phỏng vấn.
+ Cơng cụ: Biên bản quan sát.
7.3. Phương pháp xử lí dữ liệu
* Xử lí số liệu điều tra bảng hỏi
Số liệu thu được sau khảo sát thực tiễn từ phương pháp điều tra bằng bảng hỏi, đề
tài sử dụng phần mềm IBM SPSS Statistics 22.0 để xử lí và phân tích thống kê nhằm
đánh giá về mặt định lượng, đảm bảo độ tin cậy của các kết quả thu được. Các thông số
và phép toán thống kê được sử dụng trong nghiên cứu này là phân tích thống kê mơ tả
và phân tích thống kê suy luận.
+ Phân tích thống kê mơ tả: các chỉ số sau được sử dụng trong phân tích thống kê
mơ tả: điểm trung bình cộng (Mean), độ lệch chuẩn (Std. Deviation),... Điểm trung bình
(Mean) được dùng trong việc tính điểm đạt được của từng nhóm mệnh đề. Độ lệch chuẩn
(Std. Deviation) được dùng để mô tả sự phân tán hay mức độ tập trung của các câu trả
lời trong mẫu nghiên cứu, nhằm đánh giá thực trạng quản lí hoạt động RL NLGD cho
SVSP tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh
+ Phân tích thống kê suy luận: phần phân tích thống kê suy luận sử dụng các phép

thống kê: so sánh giá trị trung bình (Compare means). Đối với các phép so sánh tương
quan giá trị trung bình của 2 nhóm, phép tương quan tuyến tính (hệ số tương quan
Pearson, kí hiệu r) cho biết mức độ tương quan mạnh hay yếu giữa hai biến số có dạng
là các điểm số (biến định lượng). Hệ số tương quan r được coi là có ý nghĩa về mặt thống
kê khi p < 0,05. Cách xử lý này nhằm kiểm tra tính cần thiết và tính khả thi của một số
biện pháp được đề xuất đổi mới cơng tác quản lí hoạt động RL NLGD cho SVSP tại
Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
* Xử lí dữ liệu phỏng vấn: dữ liệu phỏng vấn được ghi lại bằng văn bản hoặc nội
dung ghi âm, từ đó phân tích nội dung để phân loại ý, một số nội dung sẽ được trích dẫn
nguyên văn trong những trường hợp cần thiết. Thông tin phỏng vấn sẽ được dùng vào


9
việc đối chiếu, so sánh để làm rõ kết quả điều tra.
8. Ý nghĩa của đề tài
Đề tài góp phần làm rõ ý nghĩa một số vấn đề lí luận về hoạt động, quản lí và các
yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động RL NLGD cho SVSP.
Kết quả nghiên cứu của đề tài là cơ sở thực tiễn giúp cho những nhà quản lí giáo
dục và các bên liên quan ban hành các chủ trương, chính sách, chương trình hành động
nhằm nâng cao cơng tác quản lí hoạt động RL NLGD cho SVSP tại Trường Đại học Sư
phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
Ngồi ra, đề tài cịn là nguồn tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu muốn tìm
hiểu về các nội dung nghiên cứu liên quan đến vấn đề này.
9. Bố cục trình bày
Ngồi phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, cấu trúc
luận văn được chia thành 3 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho
sinh viên sư phạm.
Chương 2: Thực trạng quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh
viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.

Chương 3: Biện pháp về quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng dạy cho sinh
viên sư phạm tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.


10
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ HOẠT ĐỘNG RÈN LUYỆN
NĂNG LỰC GIẢNG DẠY CHO SINH VIÊN SƯ PHẠM
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về quản lí hoạt động rèn luyện năng lực giảng
dạy cho sinh viên sư phạm
1.1.1. Tình hình nghiên cứu ngồi nước
Q trình hình thành năng lực sư phạm nói chung và hình thành NLGD nói riêng
dành cho SVSP được xác định là rất quan trọng trong quá trình thực hiện đào tạo giáo
viên. Các nhà khoa học giáo dục của nhiều quốc gia trên thế giới rất quan tâm và nghiên
cứu quá trình đào tạo giáo viên.
NLGD của giáo viên đã được nhiều nhà nghiên cứu trên thế giới đã nghiên cứu từ
rất lâu. Trước đây, người ta chỉ có chú tâm đến kiến thức chun mơn của bản thân thì
giáo viên sẽ dạy học tốt mà chưa quan tâm đến các phương thức truyền đạt sư phạm.
Shulman (1987) đã thực hiện nghiên cứu về phương thức truyền đạt sư phạm để dạy học
hiệu quả. Tác giả đã chỉ ra rằng các điều kiện tiên quyết của việc dạy học hiệu quả là:
kiến thức chuyên môn, kiến thức giáo dục chung, kiến thức chương trình giảng dạy, kiến
thức phương pháp dạy học, kiến thức tìm hiểu về người học, kiến thức về bối cảnh giáo
dục, kiến thức về mục đích giáo dục. Tác giả đã nhấn mạnh kiến thức về sư phạm và
phương pháp dạy học là phần quan trọng của NLGD. Những giáo viên thiếu kiến thức
sư phạm và phương pháp dạy học sẽ không thể truyền đạt kiến thức môn học cho học
sinh.
Cùng quan điểm với Shulman (1987), trong nghiên cứu về đào tạo giáo viên của
Voss, Kunter, và Baumert (2011) và nghiên cứu của Darling-Hammond (2006) đã giới
thiệu các NLGD chung cho mọi giáo viên bao gồm: năng lực quản lý lớp học, năng lực
sử dụng phương pháp dạy học, năng lực thực hiện quá trình truyền tải kiến thức đến cho
học sinh, năng lực kiểm tra, đánh giá học sinh, và năng lực nhận diện đặc điểm từng cá

nhân học sinh. Trong các năng lực này có năng lực nhận diện đặc điểm từng cá nhân
học sinh được xem là một thuộc tính tâm lý và cần giáo viên phải có kinh nghiệm nhiều
hơn để xác định học sinh và phát triển NLGD dựa trên thực tế giảng dạy của mỗi giáo
viên khi thực hiện. Tuy nhiên, trong nghiên cứu của Darling-Hammond (2006) đã chú


11
trọng đến việc năng lực sử dụng phương pháp sư phạm phải được sử dụng trong trong
bối cảnh cụ thể khác nhau. Theo tác giả, vai trò thực tiễn rất quan trọng sẽ định hướng
cho giáo viên thực hiện các nội dung và lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp.
Cheng, Tang, và Cheng (2014) đã thực hiện đánh giá năng lực sư phạm của SVSP
được đào tạo bốn năm. Đánh giá chú trọng vào quá trình phát triển NLGD và thái độ
của SV RL để trở thành một giáo viên. Nghiên cứu đưa ra kết quả điển hình tiêu chuẩn
của một SVSP phải có khả năng tìm kiếm nhiều góc nhìn và giải quyết các nhu cầu phức
tạp trong q trình giảng dạy bất chấp khó khăn. Bên cạnh đó, trong q trình giảng dạy
SVSP liên tục đổi mới hình thức học tập đặc biệt vào kế hoạch bài dạy và được đánh giá
tốt từ giáo viên hướng dẫn. Các tác giả cho rằng để đánh giá NLGD của SVSP cần được
quan tâm nhiều hơn thông qua nghiên cứu bằng phương pháp quan sát q trình giảng
dạy đó.
Quan điểm dạy học lấy người học làm trung tâm là nội dung quan trọng và thực
hiện trong chiến lược giáo dục của rất nhiều nước trên thế giới. Trên toàn thế giới, việc
đào tạo kĩ lưỡng giáo viên thực hiện giảng dạy lấy người học làm trung tâm là rất quan
trọng trong chiến lược đổi mới giáo dục. Plessis (2020) đã nghiên cứu về nhận thức,
kinh nghiệm và thách thức đối với SVSP khi thực hiện hoạt động giảng dạy lấy người
học làm trung tâm. Kết quả từ nghiên cứu cho thấy SVSP thực hiện giảng dạy lấy người
học làm trung tâm còn rất hạn chế. Nghiên cứu đã đưa ra được ba nguyên nhân chính
là: SVSP thiếu kiến thức về tầm quan trọng, lợi ích và các lợi thế và không được RL kĩ
năng đầy đủ để giảng dạy lấy người học làm trung tâm, lớp học quá đông dẫn đến SV
giảng dạy không hiệu quả, kỉ luật các lớp học chưa nghiêm. Vì thế, SVSP cần RL NLGD
lấy người học làm trung tâm.

Từ nghiên cứu của Showers (1984) về RL NLGD để trở thành một giáo viên, người
ta đã phản hồi rằng chương trình đào tạo giáo viên so với nội dung giảng dạy và sách
giáo khoa không tương thích với nhau. Do đó, người được đào tạo khơng sử dụng được
kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ của một giáo viên. Tác giả cho rằng các giáo
viên được kỳ vọng áp dụng các mơ hình giảng dạy tốt hơn so với những gì đã được đào
tạo.
Hoạt động giảng dạy là hoạt động đặc thù của giáo viên. Để thực hiện tốt hoạt động


12
của giáo viên, SVSP tại các trường đại học sư phạm phải được RL NLGD một cách bài
bản và đầy đủ nhất. RL năng lực trong quá trình học tập của SVSP là cần thiết để giúp
học được cách khai thác các năng lực một cách thích hợp, được đào tạo chuyên sâu
nhưng ít tốn kém nhất, đảm bảo chất lượng của hoạt động đào tạo giáo viên thực hiện
phát triển nghề nghiệp sư phạm cho SV. Các chương trình đào tạo giáo viên phải làm rõ
bản chất của mục tiêu và NLGD của SVSP cần đạt được để trở thành một giáo viên
(Fielding & Schalock, 1985).
Trong nghiên cứu về một chương trình đào tạo giáo viên về năng lực phương pháp
giảng dạy của Barbosa và Vieira (2014), các tác giả đã phản ánh rằng cách tiếp cận RL
phương pháp dạy học một cách sư phạm cho SVSP trong giáo dục đại học đến khi ra
trường có thể thúc đẩy sự tự chủ nghề nghiệp và có sự chuẩn bị kĩ càng cho các giáo
viên tương lai trong các trường phổ thông. Nghiên cứu cũng cho thấy trường đại học
đào tạo cho SVSP phải hỗ trợ phương tiện dạy học theo hướng hiện đại để định hình các
phương pháp dạy học trong giáo dục SV và nâng cao tiềm năng đổi mới phương pháp
giáo dục phổ thông hiện nay.
Một nghiên cứu về chương trình đào tạo giáo viên ở Nga của tác giả Mirzagitova
và Akhmetov (2015) cho thấy nội dung các ngành học được đào tạo không chỉ hấp dẫn
mà cịn chú trọng đến thực tiễn, thực tế; hình thức và phương pháp hoạt động rõ ràng,
logic, dễ áp dụng vào thực tế nhà trường trung học phổ thông. SVSP tự phát triển NLGD
là một hoạt động có ý thức, chủ động trong việc nắm vững kiến thức chuyên môn, kiến

thức sư phạm và RL chuyên môn nghiệp vụ giảng dạy thường xuyên trong quá trình
được đào tạo tại trường sư phạm. Trong nghiên cứu của các tác giả đề cập đến các điều
kiện cần thiết để hình thành động cơ tự phát triển năng lực sư phạm của SV.
Nghiên cứu của nhóm tác giả Aliakbari, Tabatabaei, và Khajavi (2019) về chương
trình đào tạo NLGD cho SVSP của Iran. Các tác giả quan tâm và xem xét NLGD cần
thực hiện trong quá trình đào tạo là: thiết kế chương trình giảng dạy, tạo ra môi trường
lớp học hiệu quả, cách hướng dẫn và hỗ trợ cho người học, sử dụng phương thức kiểm
tra đánh giá phù hợp với năng lực người học và phong cách giảng dạy chuyên nghiệp.
Một yếu tố tác động được nhóm tác giả đánh giá là có ảnh hưởng đến NLGD của SVSP
là kết quả thi đầu vào đại học, hầu hết các trường đại học này có sự đãi ngộ về lương


13
cho SVSP vì thế sự cạnh tranh là rất khó khăn. Hầu hết những SVSP trúng tuyển vào
chương trình đào tạo giáo viên của các trường này đều đặt ra các tiêu chuẩn rất cao cho
bản thân, và đặc biệt là sự RL NLGD tích cực cho bản thân để đáp ứng yêu cầu tham
gia giảng dạy với vai trò là giáo viên khi tốt nghiệp.
Kế hoạch bài dạy thể hiện tồn bộ q trình giảng dạy của mỗi giáo viên trên lớp.
Theo ElKadri (2020), vấn đề xây dựng kế hoạch bài dạy là một trong các NLGD cần
thiết cho giáo viên mới vào nghề. Điều này rất quan trọng vì việc phát triển NLGD của
giáo viên trong việc thiết kế kế hoạch giảng dạy có thể ảnh hưởng đến mức độ hiệu quả
học tập cho học sinh. Trong nghiên cứu này, tác giả đã đề cập đến quá trình thiết kế kế
hoạch giảng dạy có sự tham gia của học sinh, nâng cao vai trò tham gia của học sinh
trong các bài dạy, làm giờ học trở nên sinh động hơn và được các giáo viên xem đây là
sự tích cực trong học tập của học sinh. Trong quá trình thực hiện nghiên cứu, tác giả đã
mơ tả đã xảy ra sự căng thẳng và mâu thuẫn trong quá trình thiết kế bài dạy khi có sự
tham gia của học sinh, nhưng các giáo viên tham gia đều coi đó là một trải nghiệm tích
cực và thể hiện rất nhiều sự hài lịng. Vì thế, đây được coi là một gợi ý cho các giáo viên
đặc biệt là SVSP về thực hiện hoạt động giảng dạy lấy người học làm trung tâm, tuy
nhiên để thực hiện cần cân nhắc kĩ lưỡng cho các kế hoạch bài dạy.

Trong nghiên cứu của Espinoza, González, McGinn, Sandoval, và Castillo (2020)
về đánh giá kết quả tốt nghiệp của SVSP của các trường đại học có nhiệm vụ đào tạo
giáo viên ở Chile. Các trường đại học được nhóm nghiên cứu lựa chọn xây dựng chương
trình đào tạo giáo viên phù hợp yêu cầu lao động của giáo dục. Các trường Trung học
phổ thông ưu tú sẽ tiếp nhận có chọn lọc SVSP tốt nghiệp có năng lực tốt hơn. NLGD
của SVSP sẽ tỉ lệ thuận với mức thu nhập của SV khi bắt đầu trở thành một giáo viên,
vì thế trong nghiên cứu đã yêu cầu các trường đại học đào tạo giáo viên chú trọng nhiều
hơn vào việc phát triển các NLGD để SV khi ra trường sẽ dễ dàng tìm kiếm việc làm
hơn.
Theo nghiên cứu nhằm mục đích khám phá vấn đề về sự sẵn sàng và NLGD của
SVSP mới tốt nghiệp của Julia et al. (2020) cho thấy phần lớn SV tốt nghiệp đã sẵn sàng
tham gia lực lượng làm công tác giảng dạy tại các trường trong hệ thống giáo dục với tư
cách là giáo viên. Bên cạnh đó, một số SVSP khi tốt nghiệp sẵn sàng trở thành một giáo