(Luận văn thạc sĩ) hoàn thiện công tác quản lý tài chính tại hệ thống thời trang seven am

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG
----------***----------

LUẬN VĂN THẠC SĨ

HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
TẠI HỆ THỐNG THỜI TRANG SEVEN.AM
Chun ngành: Tài chính ngân hàng

ĐỒN DIỆU LINH

HÀ NỘI - 2019


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG
----------***----------

LUẬN VĂN THẠC SĨ

HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
TẠI HỆ THỐNG THỜI TRANG SEVEN.AM
Ngành: Tài chính-Ngân hàng-Bảo hiểm
Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng
Mã số: 83.40.201

Họ tên học viên: Đồn Diệu Linh
Ngƣời hƣớng dẫn: PGS.TS. Hồng Xn Bình

HÀ NỘI – 2019

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan tất cả các nội dung của Luận văn này hồn tồn đƣợc hình
thành và phát triển từ những quan điểm của chính cá nhân tơi.
Các số liệu và kết quả nghiên cứu có đƣợc trong Luận văn tốt nghiệp là hoàn
toàn trung thực, kết quả nghiên cứu chƣa đƣợc ai công bố trong các cơng trình
trƣớc đó.
Hà Nội, ngày 12 tháng 5 năm 2019
Tác giả luận văn

.

Đoàn Diệu Linh

.


MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.......................................................................................................3
MỤC LỤC..................................................................................................................4
LỜI CÁM ƠN.............................................................................................................1
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU VÀ DANH MỤC CÁC TỪ
VIẾT TẮT..................................................................................................................2
DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ...............................................................................3
DANH MỤC BẢNG BIỂU........................................................................................3
TĨM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN................................................4
MỞ ĐẦU....................................................................................................................5

CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ..9

1.1. Cơ sở lý luận về tài chính doanh nghiệp.............................................................9
1.1.1. Tài chính doanh nghiệp....................................................................................9
1.1.2. Chức năng tài chính doanh nghiệp................................................................. 11
1.1.3. Vai trị của tài chính doanh nghiệp................................................................. 12
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính doanh nghiệp.............................................. 14
1.2.1. Khái niệm quản lý tài chính doanh nghiệp..................................................... 14
1.2.2. Mục tiêu và vai trị của quản lý tài chính doanh nghiệp.................................15
1.2.3. Nguyên tắc quản lý tài chính doanh nghiệp....................................................16
1.3. Nội dung cơ bản quản lý tài chính doanh nghiệp.............................................. 18
1.3.1. Cơng tác hoạch định tài chính........................................................................ 18
1.3.2. Các quyết định tài chính................................................................................. 19
1.3.3. Cơng tác phân tích tài chính........................................................................... 19
1.3.4. Công tác kiểm tra và giám sát các hoạt động tài chính..................................32


1.3.5. Một số công cụ nhằm nâng cao hiệu quả cơng tác quản trị tài chính. ............

32

1.4.

36

Kết luận chƣơng 1 ...........................................................................................

CHƢƠNG 2. PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG CƠNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
TẠI HỆ THỐNG THỜI TRANG SEVEN AM ........................................................

37

2.1.

Tổng quan về hệ thống thời trang Seven.am ..................................................

37

2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển hệ thống thời trang Seven.am ...............

37

2.1.2. Tổ chức bộ máy quản lý hệ thống thời trang Seven.am ..............................

38

2.2.

Phân tích thực trạng cơng tác quản lý tài chính tại hệ thống thời trang

Seven.am ...................................................................................................................

43

2.2.1. Tình hình hoạch định tài chính của Cơng ty................................................

43

2.2.2. Quyết định tài chính ....................................................................................

44

2.2.3. Phân tích cơng tác quản lý tài chính tại Công ty .........................................

45

2.2.4. Công tác kiểm tra và giám sát các hoạt động tài chính của Cơng ty ...........

64

2.3.

Thành cơng và hạn chế trong cơng tác quản lý tài chính tại hệ thống thời

trang Seven.am ..........................................................................................................

64

2.3.1. Một số thành công .......................................................................................

64

2.3.2. Những mặt hạn chế và nguyên nhân ...........................................................

65

CHƢƠNG 3. GIẢI PHÁP HỒN THIỆN CƠNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH
DOANH NGHIỆP TẠI HỆ THỐNG THỜI TRANG SEVEN AM .........................
3.1.

70

Định hƣớng phát triển của hệ thống thời trang SEVEN AM trong thời gian tới
70

3.2.

Một số giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác quản lý tài chính tại hệ thống thời

trang SEVEN AM .....................................................................................................

71

3.2.1. Hợp lý hóa các chỉ tiêu kế hoạch .................................................................

71

3.2.2. Hoàn thiện cơ cấu tổ chức ...........................................................................

72

3.2.3. Giải pháp tăng cƣờng hiệu quả quyết định về tài chính. .............................

73


3.2.4.

Giải pháp hồn thiện cơng tác kiểm tra, giám sát hoạt động tài chính........79

3.3. Một số kiến nghị đối với cơ quan quản lý nhà nƣớc...................................... 83
3.3.1.

Những điều kiện thuộc về cơ chế, chính sách của Nhà nƣớc.....................83

3.3.2.

Những điều kiện thuộc về Công ty.............................................................. 84

KẾT LUẬN.............................................................................................................. 86
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................ 88


LỜI CÁM ƠN
Trong q trình nghiên cứu và hồn thành luận văn này cho phép tôi đƣợc gửi
lời cảm ơn trân trọng đến: Quý Thầy, Quý Cô Trƣờng Đại học Ngoại Thƣơng nói
chung vvà khoa Sau Đại học nói riêng đã hết lòng tận tụy, truyền đạt những kiến
thức quý báu trong suốt thời gian tôi học tại Trƣờng, đặc biệt là PGS.TS. Hồng
Xn Bình đã tận tình hƣớng dẫn phƣơng pháp nghiên cứu khoa học và nội dung
nghiên cứu đề tài. .
Xin cám ơn Lãnh đạo và tập thể ngƣời lao động nhãn hàng thời trang Seven
am đã cung cấp thông tin, tài liệu và hợp tác trong quá trình thực hiện luận văn này.
Đặc biệt một lần nữa cảm ơn những nhân viên đã dành chút thời gian q báu để tơi
có đƣợc dữ liệu để phân tích đánh giá.
Trong q trình thực hiện, mặc dù tơi cũng đã hết sức cố gắng để hoàn thiện
luận văn, trao đổi và tiếp thu những kiến thức đóng góp của Q Thầy, Cơ, gia đình
và bạn bè đồng thời tham khảo nhiều tài liệu, song khơng tránh khỏi có những sai
sót. Rất mong nhận đƣợc những thơng tin góp ý của Quý Thầy, Cô và bạn đọc.
Xin chân thành cám ơn!.
Hà Nội, ngày 12 tháng 5 năm 2019

Tác giả luận văn

.

Đoàn Diệu Linh

.

1


DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU VÀ DANH MỤC

CÁC TỪ VIẾT TẮT
SXKD

Sản xuất kinh doanh

VLĐ

Vốn lƣu động

TSLĐ

Tài sản lƣu động

TSCĐ

Tài sản cố định

VCSH

Vốn chủ sở hữu

LNST

Lợi thuận sau thuế

CB CNV

Cán bộ công nhân viên

ĐTXD

Đầu tƣ xây dựng

TMCP

Thƣơng mại cổ phần

DN

Doanh nghiệp

QTTC DN

Quản trị tài chính doanh nghiệp

KSNB

Kiểm soát nội bộ

KTNB

Kiểm toán nội bộ

2


DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ
Hình 2.1: Biến động cơ cấu tài sản 2015-2018................................................ 53
Hình 2.2: Đồ thị kết quả hoạt động kinh doanh 2016-2018............................ 55

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1: Bảng cơ cấu tài sản của Công ty năm 2016-2018..............................49
Bảng 2: Bảng cơ cấu nguồn vốn của Công ty năm 2016-2018.......................50
Bảng 3: Báo cáo kết quả kinh doanh của Công ty năm 2016-2018.................51
Bảng 4: Nhóm chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng và quản lý tài sản.............57
Bảng 5: Bảng phân tích khả năng tài trợ về vốn của doanh nghiệp.................62

3


TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN
Luận văn đã nghiên cứu, hệ thống hóa những lý luận về quản lý tài chính và
cơ chế quản lý tài chính trong các doanh nghiệp, những nội dung cơ bản trong phân
tích cơng tác tài chính trong các doanh nghiệp nói chung. Trên cơ sở đó đi sâu
nghiên cứu và đánh giá thực trạng phân tích cơng tác quản lý tài chính tại hệ thống
thời trang Seven.am, đánh giá những kết quả đạt đƣợc và những tồn tại trong công
tác quản lý tài chính tại hệ thống thời trang Seven.am từ đó đƣa ra giải pháp nhằm

hồn thiện cơng tác quản lý tài chính tại hệ thống.
Qua nghiên cứu thực tiễn về thực trạng cơng tác quản lý tài chính tại hệ
thống thời trang Seven.am tác giả có thể đƣa ra những kết luận nhƣ sau:
Thứ nhất, trong giai đoạn 2016-2018, hệ thống thời trang Seven.am đã gặt
hái đƣợc những thành công nhất định trong việc mở rộng hệ thống kinh doanh, phát
triển thị trƣờng, tăng trƣởng về quy mô sản xuất cũng nhƣ doanh thu tiêu thụ sản
phẩm. Các chỉ tiêu tài chính đều đạt trên mức trung bình ngành
Thứ hai, bên cạnh những thành cơng đạt đƣợc, vẫn cịn tồn tại những hạn chế
trong cơng tác quản lý tài chính nhƣ: cơ cấu nguồn vốn – tài sản chƣa hợp lý, chi phí
gia tăng, lợi nhuận hoạt động tài chính chƣa cao và có xu hƣớng giảm xuống, hiệu suất
sử dụng tài sản ngắn hạn và tài sản dài hạn chƣa cao, khả năng sinh lời suy giảm.
Những bất cập này xuất phát từ những nguyên nhân chủ yếu do các chỉ tiêu kế hoạch
chƣa hợp lý, năng lực công nhân viên còn yếu kém, chƣa đáp ứng yêu cầu mở rộng
kinh doanh của Công ty, các quy định về cơ chế giám sát, kiểm tra, xử lý

vi

phạm còn chƣa cụ thể và do hệ thống văn bản pháp luật Nhà nƣớc.
Thứ ba, Luận văn cũng đã đề ra một số giải pháp hồn thiện cơng tác quản lý
tài chính nhƣ hợp lý hóa các chỉ tiêu kế hoạch đề ra, hoàn thiện cơ cấu tổ chức tại
hệ thống. Bên cạnh đó tác giả cũng đã đề xuất một số những biện pháp tăng cƣờng
hiệu quả các quyết định tài chính cũng nhƣ hồn thiện cơng tác kiểm tra, giám sát
tại hệ thống.

4


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hiện nay, nền kinh tế Việt Nam đã bƣớc sang một hƣớng mới đó là chuyển từ

nền kinh tế với cơ chế quản lý tập trung sang nền kinh tế thị trƣờng. Trong bối cảnh
này, các doanh nghiệp sản xuất đang đứng trƣớc những thử thách gay gắt của quy
luật cạnh tranh. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay khi nền kinh tế Việt Nam đang
đứng trong thời kỳ mở cửa và hội nhập vào các khu vực nhƣ: APEC, ASEAN,
AFTA và WTO, mức độ mở cửa thị trƣờng hàng hóa, dịch vụ, tài chính, ngân hàng
sẽ mạnh mẽ hơn để đƣa nền kinh tế Việt Nam hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế khu
vực và thế giới. Vì vậy, muốn tồn tại và phát triển đƣợc thì doanh nghiệp phải nắm
bắt đƣợc thị trƣờng, tạo chỗ đứng cho sản phẩm của mình. Để đạt đƣợc mục tiêu
đó, các doanh nghiệp cần phải có một hệ thống quản lý tài chính cung cấp thơng tin
chính xác để ra quyết định đúng đắn trong quá trình hoạt động kinh doanh của mình.
Song những kiến thức về quản lý tài chính cịn tƣơng đối mới mẻ đối với các doanh
nghiệp. Do đó, quản lý tài chính doanh nghiệp cần phải đƣợc thay đổi với những
kiến thức về nền kinh tế thị trƣờng hiện đại để phù hợp với xu hƣớng phát triển
kinh tế hiện nay.
Quản lý tài chính tồn tại và tuân theo quy luật khách quan, đồng thời bị chi
phối bởi mục tiêu phƣơng hƣớng kinh doanh của cơng ty, nó có các chức năng
nhƣ: lên kế hoạch sử dụng các nguồn vốn, đảm bảo thực hiện các dự án sản xuất và
kinh doanh, theo dõi, đánh giá và điều chỉnh kịp thời kế hoạch tài chính; quản lý
cơng nợ khách hàng, các đối tác; thực hiện báo cáo cho các cấp lãnh đạo...
Ngồi ra, các nhà quản lý tài chính sẽ giúp giám đốc hoạch định chiến lƣợc tài
chính ngắn và dài hạn của doanh nghiệp dựa trên sự đánh giá tổng quát cũng nhƣ
từng khía cạnh cụ thể các nhân tố tài chính có ảnh hƣởng quan trọng tới sự tồn tại
của doanh nghiệp, bao gồm: chiến lƣợc tham gia vào thị trƣờng tiền tệ, thị trƣờng
vốn, thị trƣờng chứng khoán; xác định chiến lƣợc tài chính cho các chƣơng trình,
các dự án của doanh nghiệp là mở rộng hay thu hẹp sản xuất...

5


Xuất phát từ những nhận thức trên, Đề tài “Hoàn thiện cơng tác quản lý tài

chính tại hệ thống thời trang Seven am” với kỳ vọng giải quyết đƣợc một số vấn đề
về cơ chế quản lý tài chính cho hệ thống Công ty, giúp Công ty phá bỏ cơ chế cũ
vốn đang khơng cịn phù hợp và thích ứng với tình hình mới.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Việc nghiên cứu đề tài nhằm thực hiện các mục tiêu đề xuất một số giải pháp
nhằm hồn thiện cơng tác quản lý tài chính tại Hệ thống thời trang Seven am để đáp
ứng đƣợc các yêu cầu do ban lãnh đạo đặt ra đối với Hệ thống thời trang Seven.am.
Để đạt đƣợc mục tiêu nghiên cứu nêu trên các vấn đề đƣợc đặt ra trong quá
trình nghiên cứu của đề tài:
-

Chủ thể của tài chính doanh nghiệp tại hệ thống thời trang Seven AM

-

Các công cụ cần thiết để quản lý hệ thống tài chính tại doanh nghiệp

-

Thực trạng tài chính của Hệ thống thời trang Seven am qua kết quả hoạt
động kinh doanh trong giai đoạn 2016-2018 nhƣ thế nào?

-

Đánh giá cơng tác quản lý tài chính của công ty trong giai đoạn 2016-

2018? Nêu lên ƣu điểm và những hạn chế cần khắc phục? Nguyên nhân của hạn chế.
-

Đƣa ra hệ thống giải pháp để giải quyết những vấn đề đang tồn tại trong

công tác quản lý tài chính của Cơng ty?
3.


Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
Đối tƣợng nghiên cứu đề tài
Đề tài tập trung nghiên cứu cơng tác quản lý tài chính, cơ cấu tổ chức bộ máy
quản trị tài chính, hệ thống cơng cụ quản lý tài chính, Cơ chế kiểm sốt tài chính.....
của Hệ thống thời trang Seven am.



Phạm vi nghiên cứu
Thời gian: Số liệu đƣợc khảo sát trong khoảng thời gian từ năm 2016 – 2018
Không gian: Hệ thống thời trang Seven.am

6


Nội dung nghiên cứu: cơng tác quản lý tài chính của Hệ thống thời trang
Seven.am.
4.
Ở

Tình hình nghiên cứu của đề tài
Việt Nam đã có nhiều nghiên cứu về tình hình tài chính nói chung và cơng

tác quản lý tài chính doanh nghiệp nói riêng. Tuy nhiên các nghiên cứu về cơng tác quản
lý tài chính vẫn thƣờng tập trung đề cập tới cơng tác quản lý tài chính của một số doanh

nghiệp cụ thể mà ít khi chú trọng tới cơng tác quản lý tài chính của một chuỗi hệ thống
bán lẻ. Chủ đề hồn thiện cơng tác quản lý tài chính cho doanh nghiệp cũng đƣợc nghiên
cứu nhiều tại Việt Nam. Trong các nghiên cứu có liên
quan đến đề tài luận văn, nổi bật có một số cơng trình nghiên cứu sau:
Luận án tiến sĩ: Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính của Tập Đồn Dầu Khí
Quốc Gia Việt Nam của Trần Đức Chính (2015). Luận án đã nghiên cứu, phân tích
và đề xuất đƣa ra giải pháp mang tính đề xuất với Chính phủ với tƣ cách một tập
đoàn đa ngành lớn nhất của nền kinh tế.
Luận văn thạc sĩ: Hồn thiện cơng tác quản lý tài chính tại Cơng ty Điện lực
Quảng Trị của Nguyễn Thị Thùy Linh (2017). Luận văn đã nghiên cứu, phân tích
thực trạng của một mơ hình doanh nghiệp Nhà nƣớc và đề xuất một số giải pháp
mang tính định hƣớng đối với việc hồn thiện cơng tác quản lý tài chính của doanh
nghiệp Nhà nƣớc.
Luận văn thạc sĩ: Các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả Quản trị Tài chính
tại Tổng Công ty CP May Đức Giang của Vũ Xuân Vinh (2010). Luận văn đã Phân
tích thực trạng quản trị tài chính doanh nghiệp đƣa ra các giải pháp nâng cao hiệu
quả quản trị tài chính doanh nghiệp tại doanh nghiệp cổ phần có yếu tố quản lý của
Nhà nƣớc.
Nhƣ vậy, trong các nghiên cứu trong nƣớc tuy đã có một số nghiên cứu đề cập
tới công tác quản lý tài chính doanh nghiệp, nhƣng chƣa có một nghiên cứu nào xem
xét một cách hệ thống về vấn đề hoàn thiện cơng tác quản lý tài chính cho một hệ thống
bán lẻ dạng chuỗi khơng có yếu tố Nhà nƣớc. Nhận thức đƣợc điều đó, luận văn:
“Hồn thiện cơng tác quản lý tài chính tại hệ thống thời trang Seven.am”

7


kế thừa những thành tựu nghiên cứu đã đạt đƣợc để đi sâu vào nghiên cứu sự khác
biệt trong việc hồn thiện cơng tác quản lý tài chính tại một hệ thống chuỗi thời
trang bán lẻ.

5.


Phƣơng pháp nghiên cứu
Phƣơng pháp thu thập thông tin
Bao gồm các thông tin, số liệu liên quan đến cơng tác quản lý tài chính Cơng
ty đƣợc thu thập chủ yếu từ phòng Kinh doanh, phòng Tài chính kế tốn và phịng
Kế hoạch thơng qua hệ thống quản lý công văn của hệ thống thời trang Seven.am



Phƣơng pháp tổng hợp, phân tích thơng tin
Phƣơng pháp thống kê, mô tả: Trên cơ sở số liệu thu thập đƣợc tiến hành lựa
chọn, sắp xếp lại các thông tin, xây dựng hệ thống các bảng biểu thể hiện cách nhìn
khách quan, tổng thể về cơng tác quản lý tài chính tại hệ thống thời trang Seven.am.
Phƣơng pháp chuyên gia: Thực hiện phỏng vấn 15 đối tƣợng chủ chốt trong
công tác quản lý tài chính tại hệ thống thời trang Seven.am. Điều kiện để tác giả lựa
chọn đối tƣợng tham gia phỏng vấn: Là những cá nhân đang làm công tác quản lý
tại hệ thống thời trang Seven.am và các đơn vị trực thuộc. Đây là những ngƣời có
năng lực, chuyên môn và am hiểu về công tác quản lý tài chính

6.

Bố cục của luận văn
Ngồi phần mở đầu, kết luận, phụ lục, nội dung của luận văn thể hiện ở ba
chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản lý tài chính doanh nghiệp.
Chƣơng 2: Thực trạng cơng tác quản lý tài chính hiện hành tại hệ thống thời trang
Seven.am
Chƣơng 3: Giải pháp hồn thiện cơng tác quản lý tài chính tại hệ thống thời trang

Seven.am.

8


CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH DOANH
NGHIỆP
1.1. Cơ sở lý luận về tài chính doanh nghiệp
1.1.1. Tài chính doanh nghiệp
* Khái niệm tài chính doanh nghiệp
Có nhiều tài liệu đƣa ra khái niệm về tài chính doanh nghiệp nhƣ
Tài chính doanh nghiệp xét về bản chất là các mối quan hệ phân phối dƣới
hình thức giá trị gắn liền với việc tạo lập hoặc sử dụng các quỹ tiền tệ của doanh
nghiệp trong quá trình kinh doanh. Xét về hình thức tài chính doanh nghiệp phản
ánh sự vận động và chuyển hóa của các nguồn lực tài chính trong q trình phân
phối để tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ của doanh nghiệp. (Dƣơng Hữu Hạnh,
2009, tr.10)
Các mối quan hệ kinh tế gắn liền với việc phân phối để tạo lập hoặc sử dụng
các quỹ tiền tệ của doanh nghiệp hợp thành các quan hệ tài chính của doanh nghiệp.
Vì vậy các hoạt động gắn liền với việc phân phối để tạo lập và sử dụng các quỹ tiền
tệ thuộc hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Tài chính doanh nghiệp là một hệ
thống các quan hệ kinh tế trong phân phối các nguồn tài chính gắn liền với q trình
tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp nhằm đạt tới mục tiêu nhất định. (Ngô Thế Chi, Nguyễn Trọng Cơ, 2008,
tr.5)
Theo tác giả, tài chính doanh nghiệp là một khâu của hệ thống tài chính trong
nền kinh tế, là một phạm trù kinh tế khách quan gắn liền với sự ra đời của nền kinh
tế hàng hóa tiền tệ. Tài chính doanh nghiệp là hệ thống những mối quan hệ kinh tế
diễn ra dƣới hình thức giá trị giữa doanh nghiệp và mơi trƣờng xung quanh, nó
phát sinh trong q trình tạo lập và sử dụng quỹ tiền tệ của doanh nghiệp.

Hoạt động tài chính doanh nghiệp là một trong những hoạt động cơ bản nhất
đối với mỗi doanh nghiệp. Hoạt động tài chính doanh nghiệp nếu đƣợc duy trì và
phát triển một cách ổn định thì sẽ tạo tiền đề và nền tảng vững chắc cho mọi hoạt
động khác của doanh nghiệp vận động và phát triển. Hoạt động tài chính doanh
9


nghiệp giúp cho doanh nghiệp thực hiện các mục tiêu nhƣ huy động, khai thác vốn,
đáp ứng nhu cầu sử dụng vốn cũng nhƣ phân bổ và sử dụng các nguồn vốn một
cách hợp lý và hiệu quả.
* Bản chất tài chính doanh nghiệp
Tài chính doanh nghiệp là tồn bộ các quan hệ tài chính biểu hiện qua q
trình “huy động và sử dụng vốn để tối đa hóa giá trị của doanh nghiệp”.
Quan hệ tài chính ở các doanh nghiệp đƣợc biểu hiện thành quá trình vận
động của vốn kinh doanh và thể hiện qua ba mối quan hệ lớn sau đây:
•

Quan hệ kinh tế giữa doanh nghiệp với ngân sách Nhà nƣớc: Quan hệ thông

qua việc phân phối, phân phối lại tổng sản phẩm quốc dân và thu nhập quốc nội. Quan hệ
kinh tế này thƣờng ít chịu sự chi phối của quan hệ sở hữu mà chịu sự chi phối của các
quan hệ có tính luật pháp thông qua các sắc luật thuế mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng
phải thực hiện. Các khoản nộp của doanh nghiệp là nguồn thu nhập của ngân sách.
Ngƣợc lại việc trợ vốn của ngân sách tạo nên các quỹ tiền tệ ở
doanh nghiệp.
•

Quan hệ kinh tế giữa doanh nghiệp với các nhà đầu tƣ, cho vay, với bạn

hàng và khách hàng: Quan hệ này phát sinh khi doanh nghiệp tiến hành các nghiệp vụ

huy động vốn đầu tƣ, cho vay vốn với các doanh nghiệp khác... Từ đó cũng phát
sinh quan hệ mua bán nhƣ mua bán vật tƣ, hàng hóa, chứng chỉ bảo hiểm... Tất cả
các mối quan hệ kinh tế này luôn bị chi phối bởi quy luật kinh tế, qui luật giá trị, qui
luật cung cầu và qui luật cạnh tranh.
•

Quan hệ kinh tế trong nội bộ doanh nghiệp: Đây là những quan hệ giữa

doanh nghiệp với các đơn vị trực thuộc, phụ thuộc doanh nghiệp, quan hệ giữa doanh
nghiệp với cán bộ nhân viên của doanh nghiệp.
Các mối quan hệ kinh tế biểu hiện dƣới hình thái giá trị tồn tại một cách
khách quan trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh, gắn liền với việc hình thành và sử
dụng các loại quỹ bằng tiền của doanh nghiệp (vốn cố định, vốn lƣu động, quỹ tiền
lƣơng, quỹ xí nghiệp…). Nói cách khác, sự hình thành và sử dụng vốn lƣu động,
10


vốn cố định, chi phí; sự hình thành và sử dụng thu nhập, tích lũy tiền tệ trong doanh
nghiệp đều thuộc nội dung tài chính doanh nghiệp. (Trần Thị Hịa, 2014, tr.12)
Đối với các nhà phân tích, nhận thức vấn đề bản chất của tài chính nói chung
và tài chính doanh nghiệp nói riêng là cơ sở để xây dựng hƣớng phân tích đúng đắn
trên cơ sở cơ chế tài chính hiện hành.
1.1.2. Chức năng tài chính doanh nghiệp
Tài chính doanh nghiệp gồm có những chức năng sau:



Tổ chức huy động chu chuyển vốn, đảm bảo cho sản xuất kinh doanh được

tiến hành liên tục

Vốn tiền tệ là tiền đề cho các hoạt động của doanh nghiệp. Trong quá trình
hoạt động của doanh nghiệp thƣờng nảy sinh các nhu cầu vốn ngắn hạn và dài hạn
cho hoạt động kinh doanh thƣờng xuyên của doanh nghiệp hay cho đầu tƣ phát
triển. Nếu thiếu vốn làm cho các hoạt động của doanh nghiệp gặp khó khăn hoặc
khơng triển khai đƣợc. Để đảm bảo đủ vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh đòi
hỏi phải tổ chức vốn tốt. Phải xác định số vốn cần thiết để từ đó bố trí, khai thác
hợp pháp, hợp lệ, hợp lý mọi nguồn vốn để có thể bảo đảm thỏa mãn nhu cầu vốn
và giúp cho vốn luân chuyển ngày càng nhanh. Việc tổ chức huy động vốn có ý
nghĩa rất lớn để đảm bảo cho các hoạt động của doanh nghiệp đƣợc tiến hành bình
thƣờng và liên tục.



Phân phối thu nhập của tài chính doanh nghiệp
Đối với mỗi doanh nghiệp thì vấn đề tài chính là vơ cùng quan trọng. Để q
trình sản xuất kinh doanh có thể diễn ra thì vốn của doanh nghiệp phải đƣợc phân
phối cho các mục đích khác nhau và các mục đích này đều hƣớng tới một mục tiêu
chung của doanh nghiệp. Quá trình phân phối vốn cho các mục đích đó đƣợc thể
hiện theo các tiêu chuẩn và định mức đƣợc xây dựng dựa trên các mối quan hệ kinh
tế của doanh nghiệp với môi trƣờng kinh doanh. Tiêu chuẩn và định mức phân phối
đó khơng phải cố định trong suốt quá trình phát triển của doanh nghiệp mà nó
thƣờng xuyên đƣợc điều chỉnh cho phù hợp với tình hình từng giai đoạn hoạt động
của doanh nghiệp.
11


Là quá trình hình thành các khoản thu nhập bằng tiền, bù đắp chi phí nhằm tái
tạo lại nguồn vốn cố định, vốn lƣu động, sức lao động..., phân phối tích lũy tiền tệ
đạt đƣợc thơng qua sự vận động và sử dụng các quỹ tiền tệ ở doanh nghiệp.



Chức năng giám đốc đối với hoạt động sản xuất kinh doanh
Bên cạnh chức năng phân phối thì tài chính doanh nghiệp cịn có chức năng
giám đốc bằng tiền. Chức năng này khơng thể tách khỏi chức năng phân phối, nó
giúp cho chức năng phân phối diễn ra có hiệu quả nhất. Kết quả của mọi hoạt động
sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đều đƣợc thể hiện thông qua các chỉ tiêu tài
chính nhƣ thu, chi, lãi, lỗ… Các chỉ tiêu tài chính này tự thân nó đã phản ánh đƣợc
tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh cũng nhƣ tình hình thực hiện các mục tiêu
kinh tế xã hội của doanh nghiệp và còn giúp các nhà quản lý đánh giá đƣợc mức độ
hợp lý và hiệu quả của q trình phân phối, để từ đó có thể tìm ra đƣợc phƣơng
hƣớng và biện pháp điều chỉnh để đạt đƣợc hiệu quả cao hơn trong kỳ kinh doanh
tiếp theo.
Giám đốc của TCDN là loại giám đốc toàn diện, thƣờng xun và có hiệu quả
cao, khơng những giúp doanh nghiệp thấy rõ tiến trình hoạt động của doanh nghiệp
mà cịn giúp thấy rõ hiệu quả kinh doanh do những hoạt động đó mang lại.
Ba chức năng của TCDN có mối quan hệ hữu cơ, không thể tách rời nhau.
Thực hiện chức năng quản lý vốn và chức năng phân phối tiến hành đồng thời với
chức năng giám đốc. Quá trình giám đốc, kiểm tra tiến hành tốt thì quá trình tổ chức
phân phối vốn mới đƣợc thực hiện tốt. Ngƣợc lại, việc tổ chức vốn và phân phối tốt
sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện chức năng giám đốc. (Trần Thị Hòa,
2014, tr.13-14)
1.1.3. Vai trò của tài chính doanh nghiệp
Vai trị của tài chính doanh nghiệp đƣợc biểu hiện qua các mặt sau:



Tổ chức huy động và phân phối sử dụng các nguồn lực tài chính có hiệu quả.
Đối với một doanh nghiệp, vốn là yếu tố vật chất cho sự tồn tại và phát triển.
Do vậy, vấn đề tổ chức huy động và phân phối sử dụng sao cho có hiệu quả trở

12


thành nhiệm vụ rất quan trọng đối với công tác quản lý tài chính doanh nghiệp.
Trong nền kinh tế thị trƣờng, vốn cũng là một loại hàng hóa, cho nên việc sử dụng
vốn của doanh nghiệp đều phải trả giá một khoản chi phí nhất định. Vì thế, doanh
nghiệp cần phải chủ động xác định nhu cầu vốn cần huy động, từ đó có kế hoạch
hình thành cơ cấu nguồn vốn tài trợ cho hoạt động kinh doanh một cách hiệu quả.
Song song với quá trình huy động vốn, đảm bảo vốn tài chính doanh nghiệp
cịn có vai trị tổ chức phân phối sử dụng để đạt hiệu quả kinh doanh cao nhất - đây
là vấn đề có tính quyết định đến sự sống còn của doanh nghiệp trong quá trình cạnh
tranh “khắc nghiệt” theo cơ chế thị trƣờng trong kinh doanh, tính hiệu quả của việc
sử dụng vốn đƣợc biểu hiện ra là:
Về mặt kinh tế: Lợi nhuận tăng, vốn của doanh nghiệp khơng ngừng đƣợc bảo
tồn và phát triển.
Về mặt xã hội: Các doanh nghiệp không chỉ làm trịn nghĩa vụ của mình đối
với Nhà nƣớc mà cịn không ngừng nâng cao mức thu nhập của ngƣời lao động.
Để đạt đƣợc các yêu cầu trên đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động nắm bắt tín
hiệu của thị trƣờng, lựa chọn phƣơng án kinh doanh thích hợp và hiệu quả. Trên cơ
sở phƣơng án kinh doanh đã đƣợc xác định, doanh nghiệp tổ chức bố trí sử dụng
vốn theo phƣơng châm: Tiết kiệm, nâng cao vòng quay và khả năng sinh lời của
đồng vốn



Địn bẩy kích thích và điều tiết kinh doanh
Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp luôn ln cần có sự phối hợp đồng bộ
của nhiều ngƣời, nhiều bộ phận với nhau đặt trong các mối quan hệ kinh tế. Vì vậy,
nếu sử dụng linh hoạt sáng tạo các quan hệ phân phối của tài chính để tác động đến
các chính sách tiền lƣơng, tiền thƣởng và các chính sách khuyến khích vật chất

khác sẽ có tác động tích cực đến việc tăng năng suất; kích thích tiêu dùng, tăng
vòng quay vốn và cuối cùng là tăng đƣợc lợi nhuận của doanh nghiệp. Ngƣợc lại,
nếu ngƣời quản lý phạm phải những sai lầm trong việc sử dụng các địn bẩy tài
chính và tạo nên cơ chế quản lý tài chính kém hiệu quả, thì chính tài chính doanh
nghiệp lại trở thành “vật cản” gây kìm hãm hoạt động kinh doanh
13




Giám sát kiểm tra chặt chẽ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
Xuất phát từ vấn đề có tính ngun lý là: Khi đầu tƣ vốn kinh doanh bất kỳ
nhà doanh nghiệp nào cũng đều mong muốn đồng vốn của mình mang lại hiệu quả
kinh tế cao nhất, do vậy với tƣ cách là một công cụ quản lý hoạt động kinh doanh
tài chính nhất thiết phải có vai trị kiểm tra để nâng cao tính tiết kiệm và hiệu quả
của đồng vốn.
Tài chính doanh nghiệp thực hiện kiểm tra bằng đồng tiền và tiến hành thƣờng
xuyên liên tục thông qua phân tích các chỉ tiêu tài chính. Cụ thể các chỉ tiêu đó là
chỉ tiêu tài chính, chỉ tiêu về khả năng thanh toán, chỉ tiêu đặc trƣng về hoạt động,
sử dụng các nguồn lực tài chính; chỉ tiêu đặc trƣng về khả năng sinh lời,.. Bằng việc
phân tích các chỉ tiêu tài chính cho phép doanh nghiệp có căn cứ quan trọng để đề
ra kịp thời các giải pháp tối ƣu làm lành mạnh hóa tình hình tài chính của doanh
nghiệp cụ thể: Đảm bảo cung ứng đủ vốn cho q trình kinh doanh; sử dụng vốn có
hiệu quả; giảm thấp chi phí kinh doanh và giá thành sản phẩm; nâng cao tỷ suất lợi
nhuận của doanh nghiệp (Trần Thị Hòa, 2014, tr.15-16)
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính doanh nghiệp
1.2.1. Khái niệm quản lý tài chính doanh nghiệp
Quản lý tài chính có thể hiểu một cách đơn giản là công tác quản lý các vấn đề
trong doanh nghiệp có liên quan đến việc tổ chức thực hiện các biện pháp đảm bảo
sự cân đối, hài hồ các mối quan hệ tài chính của doanh nghiệp nhằm đảm bảo quá

trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp đạt năng suất, chất lƣợng và hiệu quả
ngày càng cao.
Quản lý tài chính doanh nghiệp là việc lựa chọn và đƣa ra các quyết định tài
chính, tổ chức và thực hiện các quyết định đó nhằm đạt đƣợc mục tiêu hoạt động tài
chính của doanh nghiệp, mục tiêu tối đa hố lợi nhuận, phát triển ổn định, khơng
ngừng gia tăng giá trị của doanh nghiệp và tăng khả năng cạnh tranh của doanh
nghiệp trên thị trƣờng.
Nhƣ vậy có thể thấy rằng quản lý tài chính doanh nghiệp là một q trình, từ
việc phân tích tình hình của doanh nghiệp cũng nhƣ môi trƣờng hoạt động của
14