Giáo trình vận hành máy xúc (nghề vận hành máy thi công nền trung cấp)

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠ GIỚI

GIÁO TRÌNH
MƠ ĐUN: VẬN HÀNH MÁY XÚC
NGHỀ: VẬN HÀNH MÁY THI CƠNG NỀN
TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP
Ban hành kèm theo Quyết định số: / QĐ-CĐCG ngày … tháng.... năm 2022
của Trường cao đẳng Cơ giới

1


Quảng Ngãi, năm 2022
(Lưu hành nội bộ)
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thơng tin có thể được phép dùng
ngun bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành
mạnh sẽ bị nghiêm cấm.

2


LỜI GIỚI THIỆU
Trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước việc xây dựng cũng như
nâng cấp các cơng trình và các cơ sở hạ tầng như đường giao thông, nhà ga bến cảng…
v.v cần rất nhiều công nhân lành nghề sử dụng thành thạo nhiều loại máy móc hiện đại
trong đó máy xúc đào chiếm một tỉ lệ đáng kể, và có vai trị quan trọng mang tính quyết
định đến chất lượng và tiến độ cơng trình.
Việc sử dụng tốt phương tiện thi cơng cơ giới nói chung và máy xúc nói riêng có

ý nghĩa rất to lớn. Do đó người thợ lái máy xúc, đào khơng chỉ nắm vững cấu tạo, đặc
tính kỹ thuật của máy xúc mà cịn phải nắm vững quy trình thao tác lái máy thành thạo,
để khai thác triệt để năng suất của máy xúc đào, đảm bảo an toàn cho người và máy trong
quá trình vận hành.
Giáo trình này được thiết kế theo mô đun thuộc hệ thống mô đun MĐ16 của chương
trình đào tạo nghề Vận hành máy thi cơng nền ở cấp trình độ trung cấp nghề và được dùng
làm giáo trình cho học viên trong các khóa đào tạo, sau khi học tập xong mô đun này, học
viên có đủ kiến thức để học tập tiếp các mơn học, mô đun khác của nghề.

Quảng Ngãi, ngày

tháng năm 2022

Tham gia biên soạn
1. Võ Chí Hùng
2. …………..............
3. ……….............….

MỤC LỤC
3

Chủ biên


TT

4

NỘI DUNG

TRANG


1.

Lời giới thiệu

2

2.

Mục lục

3

3.

Bài 1: Kỹ thuật thi công và an toàn trong máy xúc

10

4.

1. Các chỉ tiêu chọn máy trước khi thi công

11

5.

2. Phân loại năng suất

11

6.

3. Các biện pháp tăng năng suất máy xúc

13

7.

Bài 2: Công tác chuẩn bị cho máy trước khi làm việc

15

8.

1. Kiến thức liên quan

16

9.

2. Trình tự thực hiện

17

10.

17

11.

3. Các sai hỏng thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng
tránh
Bài 3: Khởi động máy

12.

1. Kiểm tra trước khi khởi động

20

13.

2. Khởi động máy

20

14.

3. Kiểm tra sau khởi động máy

20

15.

4. Tắt máy

21

16.

21

17.

5. Các sai hỏng thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng
tránh
Bài 4: Các thao tác điều khiển cơ bản

18.

1. Lý thuyết chung

24

19.

2. Trình tự thực hiện

25

20.

25

21.

3. Các sai hỏng thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng

tránh
Bài 5: Điều khiển một chu kỳ khơng tải

22.

1. Lý thuyết chung

28

23.

2. Trình tự thực hiện

29

24.

29

25.

3. Các sai hỏng thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng
tránh
Bài 6: Điều khiển một chu kỳ có tải

26.

1. Lý thuyết chung

32

27.

2. Trình tự thực hiện

32

28.

33

29.

3. Các sai hỏng thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng
tránh
Bài 7: Di chuyển máy xúc

30.

1. Vận hành máy xúc bánh lốp

36

31.

2. Vận hành máy xúc bánh xích

37

32.

3. Các sai hỏng thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng
tránh

38

5

19

23

27

31

35


33.

Bài 8: Đào hào

40

34.

1. Lý thuyết liên quan

41

35.

2. Trình tự thực hiện

41

36.

42

37.

3. Các sai hỏng thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phịng
tránh
Bài 9: Đào hố móng

38.

1. Trình tự thực hiện

45

39.

46

40.

2. Các sai hỏng thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phịng

tránh
Bài 10: Bạt mái ta luy

41.

1. Trình tự thực hiện

49

42.

50

43.

2. Các sai hỏng thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phịng
tránh
Bài 11: Đào kênh

44.

1. Lý thuyết liên quan

53

45.

2. Trình tự thực hiện

53

46.

54

47.

3. Các sai hỏng thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng
tránh
Bài 12: Đào tao mặt bằng

48.

1. Lý thuyết liên quan

57

49.

2. Trình tự thực hiện

58

50.

58

51.

3. Các sai hỏng thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng

tránh
Bài 13: Xúc đất đổ lên ô tô vận chuyển

52.

1. Lý thuyết liên quan

61

53.

2. Trình tự thực hiện

62

54.

63

55.

3. Các sai hỏng thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng
tránh
Bài 14: Di chuyển máy xúc lên ơ tơ vận chuyển

56.

1. Trình tự thực hiện

66

57.

2. Các sai hỏng thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng
tránh

67

6

44

48

52

56

60

65


GIÁO TRÌNH MƠ ĐUN
Tên mơ đun: VẬN HÀNH MÁY XÚC
Mã mơ đun: MĐ16
Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trị của mơ đun:
- Vị trí: Mơ đun được bố trí dạy sau các mơn học cơ sở và các mơ đun bổ trợ. Mơ đun này
có thể được bố trí dạy song song với các mơ đun chun mơn nghề .
- Tính chất: Là mơ đun chun mơn nghề.

- Ý nghĩa và vai trị của mơ đun:
Việc sử dụng tốt phương tiện thi cơng cơ giới nói chung và máy xúc nói riêng có ý
nghĩa rất to lớn. Do đó, người thợ vận hành máy xúc, khơng chỉ nắm vững cấu tạo, đặc
tính kỹ thuật của máy xúc mà cịn phải nắm vững quy trình thao tác vận hành máy thành
thạo, để khai thác triệt để năng suất của máy xúc, đảm bảo an toàn cho người và máy
trong q trình vận hành;
Vận hành máy xúc đóng một vai trị rất quan trọng trong ngành thi cơng nền đáp ứng
những yêu cầu phát triển của cơ sở hạ tầng ở các vùng miền trên đất nước.
Mô đun này trang bị cho học viên những kiến thức và kỹ năng cơ bản về vận hành máy
xúc thi công nền
- Đối tượng: Là giáo trình áp dụng cho học sinh trình độ Trung cấp nghề Vận hành máy thi
công nền.
Mục tiêu của mơ đun:
- Về kiến thức:
A1.Trình bày được các phương pháp thi cơng bằng máy xúc;
A2. Nêu được quy trình vận hành máy xúc;
- Về kỹ năng:
B1. Chuẩn bị được xe máy, hiện trường trước khi thi công;
B2. + Vận hành được máy xúc đào thông dụng;
- Về năng lực tự chủ và trách nhiệm:
C1. Lựa chọn được máy xúc phù hợp với điều kiện thi công khác nhau;
C2. Chấp hành đúng nội quy, quy định về công tác an tồn và vệ sinh cơng nghiệp

1. Chương trình khung nghề Vận hành máy thi công nền
7


Mã
MH/
MĐ

8

Tên mơn
học, mơ
đun

Số tín chỉ

Tổng
số

Thời gian đào tạo (giờ)
Trong đó
Thực
hành/thực
Lý
tập/Thí
thuyết
nghiệm/bài
tập

Kiểm
tra


I
MH 01
MH 02
MH 03

MH 04
MH 05
MH 06
II
II.1
MH 07
MH 08
MH 09
MH 10
MH 11
MH 12
MH 13
MĐ 14
MĐ 15
MĐ 16
MĐ 17
MĐ 18
MĐ 19
MĐ 20
MĐ 21
MĐ 22
MĐ 23

Các mơn học chung/đại
15
255
94
148
cương
02

Chính trị
30
15
13
01
Pháp luật
15
9
5
01
Giáo dục thể chất
30
4
24
Giáo dục quốc phòng – An
02
45
21
21
ninh
03
Tin học
45
15
29
06
Ngoại ngữ (Anh văn)
90
30
56

Các môn học, mô đun chuyên môn ngành, nghề
Các mô đun, môn học kỹ
39
1350
357
947
thuật cơ sở
Vẽ kỹ thuật
04
60
46
10
Dung sai và kỹ thuật đo
02
30
20
8
lường trong cơ khí
Cơ kỹ thuật
03
45
35
7
Điện kỹ thuật
03
45
35
7
Nhiên liệu và vật liệu bơi
02

30
25
3
trơn
An tồn lao động và vệ
02
30
25
3
sinh công nghiệp
Kỹ thuật thi công nền
02
30
25
3
Bảo dưỡng máy thi công
05
150
34
112
nền
Bảo dưỡng hệ thống điện
02
60
20
38
trên máy thi công nền
Vận hành máy san
05
150

15
131
Vận hành máy lu
02
60
11
47
Vận hành máy xúc
04
120
18
98
Vận hành máy xúc
04
120
15
101
Vận hành máy ủi
04
120
15
101
Vận hành máy xúc lật
02
60
7
51
Xử lý tình huống khi thi
02
60

7
52
cơng
Thực tập nghề nghiệp
06
180
4
175
Tổng cộng:
54
1605
451
1095

13
2
1
2
3
1
4
46
4
2
3
3
2
2
2
4

2
4
2
4
4
4
2
1
1
59

2. Chương trình chi tiết mô đun
Số
TT

9

Tên các bài
trong mô
đun

Thời gian (giờ)
Tổng
số

Lý
thuyết

Thực
hành

Kiểm
tra


1

Kỹ thuật thi cơng và an tồn trong sử dụng
máy xúc gàu nghịch

2

2

2

Công tác chuẩn bị trước khi thi công

2

1

1

3

Khởi động máy

2

1

1

4

Các thao tác điều khiển cơ bản

6

1

5

5

Điều khiển một chu kỳ làm việc không tải

6

1

5

6

Điều khiển một chu kỳ làm việc có tải

12

1

10

7

Di chuyển máy xúc

12

1

11

8

Đào hào

12

1

11

9

Đào hố móng

12

1

10

10

Bạt mái ta luy

12

1

11

11

Đào kênh

12

1

10

12

Đào tạo mặt bằng

12

1

10

13

Đào xúc đất, đá đổ lên xe ô tô vận chuyển

12

1

10

14

Di chuyển máy lên, xuống xe kéo chuyên
dụng

6

1

5

120

15

101

Cộng:

1

1

1

1

4

3. Điều kiện thực hiện môn học:
3.1. Phòng học Lý thuyết/Thực hành: Đáp ứng phòng học chuẩn
3.2. Trang thiết bị dạy học: Projetor, máy vi tính, bảng, phấn, tranh vẽ....
3.3. Học liệu, dụng cụ, mơ hình, phương tiện: Giáo trình, mơ hình thực hành, bộ dụng cụ
nghề, xe máy thi công…
3.4. Các điều kiện khác: Người học tìm hiểu thực tế về kỹ thuật vận hành máy xúc hiện đại
của các doanh nghiệp.
4. Nội dung và phương pháp đánh giá:
4.1. Nội dung:
- Kiến thức: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức
- Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kỹ năng.
- Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần:
10


+ Nghiên cứu bài trước khi đến lớp.
+ Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập.

+ Tham gia đầy đủ thời lượng mơn học.
+ Nghiêm túc trong q trình học tập.
4.2. Phương pháp:
Người học được đánh giá tích lũy mơn học như sau:
4.2.1. Cách đánh giá
- Áp dụng quy chế đào tạo Trung cấp hệ chính quy ban hành kèm theo Thông tư số
09/2017/TT-BLĐTBXH, ngày 13/3/2017 của Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã
hội.
- Hướng dẫn thực hiện quy chế đào tạo áp dụng tại Trường Cao đẳng Cơ giới như sau:
Điểm đánh giá

Trọng số

+ Điểm kiểm tra thường xuyên (Hệ số 1)

40%

+ Điểm kiểm tra định kỳ (Hệ số 2)
+ Điểm thi kết thúc môn học

60%

4.2.2. Phương pháp đánh giá
Phương pháp
đánh giá
Thường xuyên
Định kỳ
Kết thúc môn
học

Phương pháp
tổ chức
Viết/
Thuyết trình
Viết và
thực hành
Vấn đáp và
thực hành

Hình thức
kiểm tra

Chuẩn đầu ra
đánh giá

Tự luận/
A1, A2, C1, C2
Trắc nghiệm/
Báo cáo
Tự luận/
A3, B1, C1, C2
Trắc nghiệm/
thực hành
Vấn đáp và A1, A2, B1, B2, C1,
thực hành
C2,
trên mơ hình

Số
cột

Thời điểm

1

kiểm tra
Sau 20 giờ.

4

Sau 40 giờ

1

Sau 120
giờ

4.2.3. Cách tính điểm
- Điểm đánh giá thành phần và điểm thi kết thúc môn học được chấm theo thang
điểm 10 (từ 0 đến 10), làm tròn đến một chữ số thập phân.
- Điểm môn học là tổng điểm của tất cả điểm đánh giá thành phần của môn học nhân
với trọng số tương ứng. Điểm môn học theo thang điểm 10 làm tròn đến một chữ số thập
phân, sau đó được quy đổi xúcg điểm chữ và điểm số theo thang điểm 4 theo quy định của
Bộ Lao động Thương binh và Xã hội về đào tạo theo tín chỉ.
11


5. Hướng dẫn thực hiện môn học
5.1. Phạm vi, đối tượng áp dụng: Đối tượng Trung cấp Vận hành máy thi công nền
5.2. Phương pháp giảng dạy, học tập môn học

5.2.1. Đối với người dạy
* Lý thuyết: Áp dụng phương pháp dạy học tích cực bao gờm: Trình chiếu, thuyết trình
ngắn, nêu vấn đề, hướng dẫn đọc tài liệu, bài tập cụ thể, câu hỏi thảo luận nhóm….
* Thực hành:
- Phân chia nhóm nhỏ thực hiện bài tập thực hành theo nội dung đề ra.
- Khi Thực hành Giáo viên hướng dẫn, thao tác mẫu và sửa sai tại chỗ cho người học.
- Sử dụng các mơ hình, học cụ mô phỏng để minh họa.
* Thảo luận: Phân chia nhóm nhỏ thảo luận theo nội dung đề ra.
* Hướng dẫn tự học theo nhóm: Nhóm trưởng phân cơng các thành viên trong nhóm tìm
hiểu, nghiên cứu theo u cầu nội dung trong bài học, cả nhóm thảo luận, trình bày nội
dung, ghi chép và viết báo cáo nhóm.
5.2.2. Đối với người học: Người học phải thực hiện các nhiệm vụ như sau:
- Nghiên cứu kỹ bài học tại nhà trước khi đến lớp. Các tài liệu tham khảo sẽ được cung
cấp nguồn trước khi người học vào học môn học này (trang web, thư viện, tài liệu...)
- Sinh viên trao đổi với nhau, thực hiện bài thực hành và báo cáo kết quả
- Tham dự tối thiểu 70% các giờ giảng tích hợp. Nếu người học vắng >30% số giờ tích
hợp phải học lại mơ đun mới được tham dự kì thi lần sau.
- Tự học và thảo luận nhóm: Là một phương pháp học tập kết hợp giữa làm việc theo
nhóm và làm việc cá nhân. Một nhóm gồm 2-3 người học sẽ được cung cấp chủ đề thảo
luận trước khi học lý thuyết, thực hành. Mỗi người học sẽ chịu trách nhiệm về 1 hoặc một
số nội dung trong chủ đề mà nhóm đã phân cơng để phát triển và hoàn thiện tốt nhất toàn bộ
chủ đề thảo luận của nhóm.
- Tham dự đủ các bài kiểm tra thường xuyên, định kỳ.
- Tham dự thi kết thúc môn học.
- Chủ động tổ chức thực hiện giờ tự học.
6. Tài liệu tham khảo:
[1]. Giáo trình kỹ thuật thi cơng và an toàn – Trường Cao đẳng nghề Cơ giới Ninh Bình
2010;
[2]. Vũ Tiến Lộc, Vũ Thanh Bình - Máy làm đất – Nhà xuất bản GTVT 2000;
12

[3]. Cấu tạo và nguyên lý làm việc của gầm máy xây dựng – Nhà xuất bản GTVT 2000;
[4]. Tài liệu tập huấn vận hành máy xây dựng – Nhà xuất bản GTVT 2005;
[5]. Nguyễn Đức Chương, Giáo trình kỹ thuật thi công, Nhà xuất bản Xây dựng, 2000.

13


BÀI 1: KỸ THUẬT THI CƠNG VÀ AN TỒN
TRONG MÁY XÚC GÀU NGHỊCH
Mã bài: MĐ16-01
Giới thiệu:
Bài học này giúp cho người học nhân biết được các tiêu chuẩn và lựa chon sơ đồ thi
công để nâng cao năng suất trong q trình thực hiện. Từ đó vận hành máy đảm bảo kỹ
thuật và an tồn.
Mục tiêu:
- Trình bày được các tiêu chuẩn lựa chọn, sơ đồ đào cơ bản và biện pháp nâng cao
năng suất trong thi công máy xúc gàu nghịch;
- Vận dụng được các kỹ thuật thi công và biện pháp tăng năng suất thi công ứng dụng
vào thực tế sản xuất sau này;
- Thực hiện đúng kỹ thuật an tồn và phịng chống cháy nổ, dập tắt được đám cháy
bằng các công cụ chữa cháy cơ bản;
- Chấp hành đúng nội quy, quy định về công tác an tồn và vệ sinh cơng nghiệp.
Phương pháp giảng dạy và học tập bài mở đầu
Đối với người dạy: Sử dụng phương pháp giảng giảng dạy tích cực (diễn giảng, vấn

-

đáp, dạy học theo vấn đề); yêu cầu người học nhớ các giá trị đại lượng, đơn vị của các đại

lượng.
Đối với người học: Chủ động đọc trước giáo trình trước buổi học
Điều kiện thực hiện bài học
-

-

Phòng học chuyên mơn hóa/nhà xưởng: Phịng học chun mơn

-

Trang thiết bị máy móc: Máy chiếu và các thiết bị dạy học khác

-

Học liệu, dụng cụ, ngun vật liệu: Chương trình mơn học, giáo trình, tài liệu tham
khảo, giáo án, phim ảnh, và các tài liệu liên quan.

-

Các điều kiện khác: Khơng có

Kiểm tra và đánh giá bài học
-

Nội dung:

 Kiến thức: Kiểm tra và đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức
 Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kĩ năng.
 Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần:

+ Nghiên cứu bài trước khi đến lớp
+ Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập.
14


+ Tham gia đầy đủ thời lượng môn học.
+ Nghiêm túc trong quá trình học tập.
-

Phương pháp:

 Điểm kiểm tra thường xuyên: 1 điểm kiểm tra (hình thức: hỏi miệng)
 Kiểm tra định kỳ lý thuyết: khơng có
 Kiểm tra định kỳ thực hành: khơng có

Nội dung chính:
1. Các chỉ tiêu lựa chọn máy trước khi thi công
1.1. Dựa vào năng suất làm việc của máy
- Quan sát hiện trường thi công.
- Số lượng phương tiện vận chuyển và cung đường vận chuyển.
- Đặc điểm của cơng trình.
1.2. Dựa vào tính chất của đất
- Sình lầy, đất mùn.
- Đất pha cát, đất thịt
- Đất đồi núi, đất đá
1.3. Dựa vào thể tích của phương tiện vận chuyển
- Xác định cụ thể, thể tích của từng phương tiện và số lượng của từng loại .
- Xác định chiều cao và tính năng làm việc của từng loại phương tiện vận chuyển.
1.4. Dựa vào vị trí thi cơng và tính chất của cơng trình

- Vị trí thi cơng thuận lợi hay khó khăn.
- Tính chất cơng trình đơn giản hay phức tạp.
- Điều kiện địa chất của cơng trình.
2. Phân loại năng suất
2.1.1. Năng suất lý thuyết
Là thể tích đất mà máy xúc đổ được trong một đơn vị thời gian
Năng suất được tính tốn với các thơng số thiết kế của máy.
NLT = 60.q.n
Trong đó:
- NLT là năng suất lý thuyết của máy đơn vị tính là m3/h. hoặc m3/kíp
15


- q là dung tích gầu
- n là số chu kỳ công tác của máy trong một phút. n = 1/T
- T là thời gian hoàn thành một chu kỳ cơng tác tính băng phút.
(nếu T tính bằng giây thì n = 60/T)
2.1.2. Năng suất kỹ thuật
Năng suất của máy có tính đến những điều kịên thi cơng thực tế thì gọi là năng suất
kỹ thuật. Ký hiệu là NKT.
NKT = 60.q.n.(1/KT.K c.Kđ.Ktg.Kp)
Trong đó:
KT là hệ số tơi xốp của đất
Kđ Là hệ số đầy gầu, với gầu thuận thường lấy Kđ = 1, gầu dây Kđ = 0.9
Kc Là hệ số xét tới tổn thất thời gian do máy dịch chuyển trong khoang đào
Ktg Là hệ số sử dụng thời gian cơng tác của máy, tuỳ từng nơi có thể lấy Ktg=0.25-0.9.

Kp

Là hệ số xét tới sự phối hợp giữa máy đào và xe vận chuyển, nếu đào đổ đống tại chỗ lấy K p=1,

Máy xúc gầu thuận , gầu nghịch khi đổ đất vào xe vận tải thì Kp=0.9, gầu dây và gầu ngoạm thì lấy
Kp =0.85
2.1.3. Năng suất sử dụng
Năng suất sử dụng khác với năng suất kỹ thuật là tính đến việc sử dụng máy xúc theo
thời gian và tay nghề của người thợ lái, tức là trình độ làm việc và tổ chức làm việc của máy
xúc và kỹ năng am hiểu máy của người thợ.
- Năng suất sử dụng có thể tính theo giờ, theo ca, tháng, năm và được ký hiệu là NSD.
NSD= NT.KB.Km
Trong đó:
NT Là năng suất lớn nhất mà máy xúc có khả năng đạt được m 3/h khi làm việc liên tục
trong những điều kiện cụ thể.
KB Là hệ số tính đến việc sử dụng máy xúc theo thời gian
KM là hệ số đo trình độ tay nghề của thợ lái máy, lúc xác định hệ số K B người ta phải tính
đến sự đình trệ mà khi máy làm việc, máy xúc không thể tránh khỏi như di chuyển vào vùng đào,
thời gian bảo dưỡng kỹ thuật...
16


Hệ số đo trình độ tay nghề của thợ lái máy K B =0.86 đối với các máy vạn năng dùng trong
xây dựng.
3. Các biện pháp tăng năng suất của máy
3.2.1. Tăng thời gian làm việc của máy:
- Sử dụng loại máy đào hợp lý trong từng địa hình thi công.
- Sử dụng và phối hợp một cách khoa học giữa các loại máy đào và các phương tiện
vận chuyển.
- Tăng hệ số sử dụng thời gian trong một ca, giảm đến mức tối thiểu thời gian máy
không làm ra sản phẩm, bố trí khoang đào và phương pháp thi công phù hợp.
3.2.2. Giảm thời gian chu kỳ công tác
Bằng các thao tác nhanh chính xác, giảm các động tác thừa trong một chu kỳ xúc, và
hạn chế góc quay từ vị trí lấy vật liệu đến vị trí đổ vật liệu.

17


CÂU HỎI ÔN TẬP
Câu 1: Nêu các chỉ tiêu lựa chọn máy trước khi thi công?
Câu 2: Nêu các phân loại năng suất?
Câu 3: Trình bay các biện pháp nâng cao năng suất máy xúc?

18


BÀI 2: CÔNG TÁC CHUẨN BỊ CHO MÁY TRƯỚC KHI LÀM VIỆC
Mã bài: MĐ16-02
Giới thiệu:
Trước khi chuẩn bị thi công phải gặp trực tiếp kỹ thuật phụ trách cơng trình để tìm hiểu
thiết kế của cơng trình, cùng với kỹ thuật ra hiện trường để nắm được số lượng công việc
trên cơ sở đó nêu phương án thi cơng kịp tiến độ, đúng kỹ thuật an toàn và hiệu quả.
Bài học này giúp cho người thợ vận hành chủ động trong việc chuẩn bị trước khi thi
cơng.
Mục tiêu:
- Trình bày được nội dung các công việc chuẩn bị cho máy xúc trước khi làm việc;
- Thực hiện được các công tác chuẩn bị máy trước khi làm việc;
- Chuẩn bị được dụng cụ vật tư đi theo máy;
- Rèn luyện tính cẩn thận chính xác, đảm bảo an tồn.
Phương pháp giảng dạy và học tập bài mở đầu
Đối với người dạy: Sử dụng phương pháp giảng giảng dạy tích cực (diễn giảng, vấn

-

đáp, dạy học theo vấn đề, thao tác mẫu, uốn nắn và sửa sai tại chỗ cho người học); yêu cầu
người học nhớ các giá trị đại lượng, đơn vị của các đại lượng. Các bước quy trình thực
hiện.
Đối với người học: chủ động đọc trước giáo trình trước buổi học, thực hiện thao tác
theo hướng dẫn.
Điều kiện thực hiện bài học
-

-

Phịng học chun mơn hóa/nhà xưởng: Xưởng chun mơn máy thi cơng

-

Trang thiết bị máy móc: Máy chiếu và các thiết bị dạy học khác, mơ hình thực hành
và máy xúc Liugong.

-

Học liệu, dụng cụ, nguyên vật liệu: Chương trình mơn học, giáo trình, tài liệu tham
khảo, giáo án, phim ảnh, và các tài liệu liên quan.

-

Các điều kiện khác: Khơng có

Kiểm tra và đánh giá bài học
-

Nội dung:

 Kiến thức: Kiểm tra và đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức
 Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kĩ năng.
 Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần:

+ Nghiên cứu bài trước khi đến lớp
19


+ Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập.
+ Tham gia đầy đủ thời lượng môn học.
+ Nghiêm túc trong quá trình học tập.
-

Phương pháp:

 Điểm kiểm tra thường xuyên: 1 điểm kiểm tra (hình thức: hỏi miệng)
 Kiểm tra định kỳ lý thuyết: khơng có

Kiểm tra định kỳ thực hành: khơng có
Nội dung chính:
1. Kiến thức liên quan.
a. Nhận nhiệm vụ thi công:
Trước khi chuẩn bị thi công phải gặp trực tiếp kỹ thuật phụ trách cơng trình để tìm hiểu
thiết kế của cơng trình, cùng với kỹ thuật ra hiện trường để nắm được số lượng công việc
trên cơ sở đó nêu phương án thi cơng kịp tiến độ, đúng kỹ thuật an toàn và hiệu quả.
b. Xác định khối lượng thi công;
Người thi công xác định khối lượng vật liệu cần xúc để nêu ra biện pháp thi công cho
phù hợp đạt hiệu quả cao và tiết kiệm nhiên liệu và thời gian đúng với khối lượng thực tế
cũng như hồ sơ thi công.

c. Đọc sơ đồ và bố trí thi cơng:
Trên cơ sở bản sơ đồ bố trí thi cơng. Người thi cơng phải nắm vững khối lượng cũng
như yêu cầu kỹ thuật của sơ đồ để đưa ra các biện pháp thi công đảm bảo an toàn cho người
và thiết bị.
d. Đọc bản vẽ tiến độ thi công:
Sau khi đọc bản vẽ – người thi công phải nắm được khối lượng công việc từng hạng
mục, cũng như nắm được chiều cao, cốt đường v.v… để lập phương án thi công cho phù
hợp.
đ. Khảo sát hiện trường thi công
Người thi công trực tiếp ra hiện trường kiểm tra cụ thể những tuyến đường mà mình
phải thi cơng qua đó chúng ta nắm được hiện trường bố trí phương pháp thi cơng, để đảm
bảo an tồn cho người và máy.
2. Trình tự thực hiện:
- Chuẩn bị thiết bị thi công.
+ Máy xúc
20