Giáo trình Phay CNC cơ bản (Nghề Cắt gọt kim loại Trung cấp)

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠ GIỚI

GIÁO TRÌNH
MƠ ĐUN: PHAY CNC CƠ BẢN
NGHỀ: CẮT GỌT KIM LOẠI
TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP
Ban hành kèm theo Quyết định số: / QĐ-CĐCG ngày … tháng.... năm
của Trường Cao đẳng Cơ giới

Quảng Ngãi
(Lưu hành nội bộ)


TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thơng tin có thể
được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và
tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.

1


LỜI GIỚI THIỆU
Trong chiến lược phát triển và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao
phục vụ cho sự nghiệp cơng nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Đào tạo nguồn
nhân lực phục vụ cho cơng nghiệp hóa nhất là trong lĩnh vực cơ khí – Nghề cắt
gọt kim loại là một nghề đào tạo ra nguồn nhân lực tham gia chế tạo các chi tiết
máy móc địi hỏi các sinh viên học trong trường cần được trang bị những kiến
thức, kỹ năng cần thiết để làm chủ các công nghệ sau khi ra trường tiếp cận

được các điều kiện sản xuất của các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Khoa Cơ
khí động lực Trường Cao đẳng Cơ giới đã biên soạn cuốn giáo trình mơ đun
Phay CNC cơ bản. Nội dung của mô đun để cập đến các cơng việc, bài tập cụ
thể về phương pháp và trình tự gia công các chi tiết.
Căn cứ vào trang thiết bị của các trường và khả năng tổ chức học sinh
thực tập ở các cơng ty, doanh nghiệp bên ngồi mà nhà trường xây dựng các bài
tập thực hành áp dụng cụ thể phù hợp với điều kiện hoàn cảnh hiện tại.
Mặc dù đã rất cố gắng trong quá trình biên soạn, song khơng tránh khỏi những
sai sót. Chúng tơi rất mong nhận được những đóng góp ý kiến của các bạn và
đồng nghiệp để cuốn giáo trình hồn thiện hơn.

Tham gia biên soạn
1. Nguyễn Đình Kiên

Chủ biên

2. …………..............
3. ……….............….

2


MỤC LỤC
TRANG
LỜI GIỚI THIỆU..................................................................................................2
MỤC LỤC.............................................................................................................3
BÀI 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ MÁY PHAY CNC.......................................10
BÀI 2: LẬP TRÌNH PHAY CNC.......................................................................21
BÀI 3: VẬN HÀNH MÁY PHAY CNC............................................................52
BÀI 4: GIA CÔNG PHAY CNC........................................................................66

TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................76

3


GIÁO TRÌNH MƠ ĐUN
Tên mơ đun: PHAY CNC CƠ BẢN
Mã mơ đun: MĐ30
Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trị của mơ đun:
- Vị trí: Trước khi học mơ đun này sinh viên phải hoàn thành: MH07; MH08;
MH09; MH10; MH11; MH12; MH15; MD917, MH19; MĐ26; MĐ27; MĐ28;
MĐ29.
- Tính chất: Là mô đun chuyên môn nghề thuộc mô đun đào tạo nghề
- Ý nghĩa và vai trị: Mơ đun Phay CNC cơ bản trong chương trình Cắt gọt kim
loại có ý nghĩa và vai trò quan trọng. Người học được trang bị những kiến thức,
kỹ năng sử dụng dụng cụ thiết bị để Phay CNC cơ bản đúng qui trình qui phạm,
đạt yêu cầu kỹ thuật.
- Đối tượng: Là giáo trình áp dụng cho học sinh trình độ Trung cấp nghề Cắt gọt
kim loại.
Mục tiêu của mô đun:
- Kiến thức:
A1. Lập được chương trình phay CNC trên phần mềm điều khiển;
A2. So sánh điểm giống nhau và khác nhau giữa máy phay vạn năng vá máy
phay CNC;
A3. Cài đặt được chính xác thơng số phơi, dao;
A4. Phân tích được các dạng sai hỏng, nguyên nhân và biện pháp phòng ngừa
khi phay trên máy phay CNC;
- Kỹ năng:
B1. Vận hành được máy phay CNC để phay mặt phẳng, bậc, rãnh, profile,
khoan lỗ, kht lỗ, tarơ đúng qui trình qui phạm, đạt cấp chính xác 8-6, độ nhám

cấp 7-9, đạt yêu cầu kỹ thuật, đúng thời gian qui định, đảm bảo an tồn lao
động,vệ sinh cơng nghiệp;
B2. Sửa và bổ sung các lệnh cho phù hợp với phần mềm điều khiển từ chương
NC xuất bằng CAD/CAM;
- Năng lực tự chủ và trách nhiệm:

4


C1. Rèn luyện tính kỷ luật, kiên trì, cẩn thận, chủ động và tích cực trong học
tập.
1. Chương trình khung nghề Cắt gọt kim loại:
Mã
MH,
MĐ
I
MH 01
MH 02
MH 03
MH 06
MH 05
MH 06
Mã
MH,
MĐ
II
MH 07
MH 08
MH 09
MH 10

MH 11
MH 12
MH 13
MĐ 14
MĐ 15
MĐ 16
MĐ 17
MĐ 18
MĐ 19
MĐ 20
MĐ 21
MĐ 22
MĐ 23
MĐ 24
MĐ 25
MĐ 26

Tên mơn học, mơ đun
Các mơn học chung
Chính trị
Pháp luật
Giáo dục thể chất
Giáo dục quốc phòng - An ninh
Tin học
Ngoại ngữ (Anh văn)
Tên môn học, mô đun
Các môn học, mô đun đào tạo nghề
bắt buộc
Vẽ kỹ thuật
Autocad

Cơ Kỹ thuật
Dung sai – Đo lường kỹ thuật
Vật liệu cơ khí
Kỹ thuật điện và điện tử cơng
nghiệp
Kỹ thuật an tồn – Bảo hộ lao động
Nguội cơ bản
Tiện trụ ngắn, trụ bậc, tiện trụ dài
l10d
Tiện rãnh, cắt đứt
Gia công lỗ trên máy tiện
Phay, bào mặt phẳng ngang, song
song, vng góc, nghiêng
Phay, bào mặt phẳng bậc
Phay, bào rãnh, cắt đứt
Tiện côn
Tiện ren tam giác
Tiên ren vuông
Tiện ren thang
Phay, bào rãnh chốt đuôi én - chữ T
Phay đa giác

Thời gian đào tạo (giờ)
Trong đó
Tổng
Lý
Thực
số
Kiểm tra
thuyết hành

30
15
30
45
45
90

22
6
2
10
4
1
3
24
3
28
13
4
13
15
2
30
55
5
Thời gian đào tạo (giờ)
Trong đó
Tổng
Lý
Thực

số
Kiểm tra
thuyết hành
60
45
60
45
45

35
14
40
34
41

21
29
16
8
2

4
2
4
3
2

45
30
60

37
28
14

5
0
43

3
2
3

75
30
75

25
5
16

47
24
56

3
1
3

75

45
30
45
60
45
45
75
45

10
8
6
10
10
8
8
20
7

62
35
23
33
48
35
35
52
36

3

2
1
2
2
2
2
3
2
5


MĐ 27 Phay bánh răng trụ răng thẳng
Phay bánh răng trụ răng nghiêng,
MĐ 28
rãnh xoắn
MĐ 29 Tiện CNC cơ bản
MĐ 30 Phay CNC cơ bản
MĐ 31 Tiện lệch tâm, tiện định hình
MĐ 32 Thực hành hàn
MĐ 33 Mài mặt phẳng
MĐ 34 Mài trụ ngồi, cơn ngồi
MĐ 35 Thực tập sản xuất
Tổng cộng

60

8

51

1

45
60
60
75
45
45
45
180
1905

8
4
4
10
8
8
8
18
560

35
54
54
62
35
35
35
162

1263

2
2
2
3
2
2
2
0
82

2. Chương trình chi tiết mơ đun
Số
TT
1
2
3
4

Tên các bài trong mơ đun
Giới thiệu chung về máy phay CNC
Lập trình phay CNC
Vận hành máy phay CNC
Gia công phay CNC
Cộng

Thời gian
Tổng
Lý

Thực
số
thuyết hành
1
1
24
2
21
15
1
14
20
19
60
4
54

Kiểm
tra*
1
1
2

3. Điều kiện thực hiện mơn học:
3.1. Phịng học Lý thuyết/Thực hành: Đáp ứng phòng học chuẩn
3.2. Trang thiết bị dạy học: Projetor, máy vi tính, bảng, phấn, tranh vẽ....
3.3. Học liệu, dụng cụ, mơ hình, phương tiện: Giáo trình, mơ hình thực hành, bộ
dụng cụ nghề cắt gọt
3.4. Các điều kiện khác: Người học tìm hiểu thực tế về các máy phay CNC trong xí
nghiệp.

4. Nội dung và phương pháp đánh giá:
4.1. Nội dung:
- Kiến thức: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kiến thức
- Kỹ năng: Đánh giá tất cả nội dung đã nêu trong mục tiêu kỹ năng.
- Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Trong quá trình học tập, người học cần:
+ Nghiên cứu bài trước khi đến lớp.
+ Chuẩn bị đầy đủ tài liệu học tập.
+ Tham gia đầy đủ thời lượng mơn học.
+ Nghiêm túc trong q trình học tập.
6


4.2. Phương pháp:
Người học được đánh giá tích lũy mơn học như sau:
4.2.1. Cách đánh giá
- Áp dụng quy chế đào tạo Trung cấp hệ chính quy ban hành kèm theo Thông tư số
09/2017/TT-BLĐTBXH, ngày 13/3/2017 của Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh
và Xã hội.
- Hướng dẫn thực hiện quy chế đào tạo áp dụng tại Trường Cao đẳng Cơ giới như sau: sau:

Điểm đánh giá
+ Điểm kiểm tra thường xuyên (Hệ số 1)
+ Điểm kiểm tra định kỳ (Hệ số 2)
+ Điểm thi kết thúc môn học

Trọng số
40%
60%

4.2.2. Phương pháp đánh giá

Phương pháp
đánh giá
Thường xuyên

Phương pháp
tổ chức
Viết/
Thuyết trình

Định kỳ

Viết và
thực hành

Kết thúc mơn
học

Vấn đáp và
thực hành

Hình thức
kiểm tra

Chuẩn đầu ra
đánh giá

Số
cột

Tự luận/

A1, C1, C2
Trắc nghiệm/
Báo cáo
Tự luận/
A2, B1, C1, C2
Trắc nghiệm/
thực hành
Vấn đáp và A1, A2, A3, B1, B2,
thực hành
C1, C2,
trên mơ hình

Thời điểm

1

kiểm tra
Sau 10 giờ.

3

Sau 20 giờ

1

Sau 60 giờ

4.2.3. Cách tính điểm
- Điểm đánh giá thành phần và điểm thi kết thúc môn học được chấm theo
thang điểm 10 (từ 0 đến 10), làm tròn đến một chữ số thập phân.

- Điểm môn học là tổng điểm của tất cả điểm đánh giá thành phần của môn học
nhân với trọng số tương ứng. Điểm môn học theo thang điểm 10 làm tròn đến một chữ
số thập phân.
5. Hướng dẫn thực hiện môn học
5.1. Phạm vi, đối tượng áp dụng: Đối tượng Trung cấp Cắt gọt kim loại
5.2. Phương pháp giảng dạy, học tập môn học
5.2.1. Đối với người dạy

7


* Lý thuyết: Áp dụng phương pháp dạy học tích cực bao gồm: Trình chiếu, thuyết
trình ngắn, nêu vấn đề, hướng dẫn đọc tài liệu, bài tập cụ thể, câu hỏi thảo luận
nhóm….
* Thực hành:
- Phân chia nhóm nhỏ thực hiện bài tập thực hành theo nội dung đề ra.
- Khi giải bài tập, làm các bài Thực hành, thí nghiệm, bài tập:... Giáo viên
hướng dẫn, thao tác mẫu và sửa sai tại chỗ cho nguời học.
- Sử dụng các mơ hình, học cụ mơ phỏng để minh họa các bài tập ứng dụng về
phay CNC.
* Thảo luận: Phân chia nhóm nhỏ thảo luận theo nội dung đề ra.
* Hướng dẫn tự học theo nhóm: Nhóm trưởng phân cơng các thành viên trong nhóm
tìm hiểu, nghiên cứu theo u cầu nội dung trong bài học, cả nhóm thảo luận, trình bày
nội dung, ghi chép và viết báo cáo nhóm.
5.2.2. Đối với người học: Người học phải thực hiện các nhiệm vụ như sau:
- Nghiên cứu kỹ bài học tại nhà trước khi đến lớp. Các tài liệu tham khảo sẽ được
cung cấp nguồn trước khi người học vào học môn học này (trang web, thư viện, tài liệu...)
- Sinh viên trao đổi với nhau, thực hiện bài thực hành và báo cáo kết quả
- Tham dự tối thiểu 70% các giờ giảng tích hợp. Nếu người học vắng >30% số
giờ tích hợp phải học lại mơ đun mới được tham dự kì thi lần sau.

- Tự học và thảo luận nhóm: Là một phương pháp học tập kết hợp giữa làm việc
theo nhóm và làm việc cá nhân. Một nhóm gồm 2-3 người học sẽ được cung cấp chủ
đề thảo luận trước khi học lý thuyết, thực hành. Mỗi người học sẽ chịu trách nhiệm về
1 hoặc một số nội dung trong chủ đề mà nhóm đã phân cơng để phát triển và hoàn
thiện tốt nhất toàn bộ chủ đề thảo luận của nhóm.
- Tham dự đủ các bài kiểm tra thường xuyên, định kỳ.
- Tham dự thi kết thúc môn học.
- Chủ động tổ chức thực hiện giờ tự học.

6. Tài liệu tham khảo:

[1]. PGS.TS Trần Văn Địch. Công nghệ trên máy CNC. NXB KHKT, 2000.
8


[2]. Tạ Duy Liêm. Máy công cụ CNC. Nhà xuất bản KHKT, 1999.
[3]. Đồn Thị Minh Trinh. Cơng nghệ lập trình gia cơng điều khiển số. NXB
KHKT, 2004

9


BÀI 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ MÁY PHAY CNC
Mã bài: MĐ 30-01
Giới thiệu: Máy Phay CNC là máy công cụ được điều khiển nhờ sự trợ giúp của
máy tín