1
ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ RỦI RO VÀ KHẢ NĂNG
ỨNG PHÓ VỚI THIÊN TAI
BÁO CÁO
ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ RỦI RO VÀ KHẢ NĂNG
CỦA CÁC DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ
HÀ NỘI, THÁNG 6 NĂM 2011
ỨNG PHÓ VỚI THIÊN TAI
TẠI CÁC TỈNH NGHỆ AN, ĐÀ NẴNG, KHÁNH HÒA
2
BÁO CÁO
2
3
4
5
10
14
15
2.1.Môitrườngchínhsáchliênquanđếnquảnlýrủirothiêntai(QLRRTT)
vàbiếnđổikhíhậu(BĐKH)ởViệtNam 15
2.2.ChínhsáchQLRRTTcóliênquanđếnDNNVV 15
16
3.1.Mụctiêu 16
3.2.Đốitượng,phạmvikhảosát 17
3.2.1.Đốitượng: 17
3.2.2.Phạmvikhảosát 17
3.3.Phươngphápvàcôngcụthựchiện 18
3.3.1.Thuthậpvànghiêncứutàiliệucósẵn: 18
3.3.2.Bảnghỏi(phiếuđiềutra): 18
3.3.3.Phỏngvấnsâu: 18
19
4.1.ThựctrạngcôngtácQLRRTTtrongcácDNNVVkhảosát 19
4.1.1.Mứcđộsẵnsàngứngphóvớirủirothiêntaivàcáchoạtđộng
giảmnhẹcủaDN 22
4.1.2.TráchnhiệmxãhộicủaDNtrongcôngtáccứutrợthiêntai 28
4.2.NhucầuđàotạovềQLRRTTcủacácDN. 29
4.2.1.Nhucầuđàotạo: 29
4.2.2.ÝkiếncủaDNvềcôngtáctổchứcnângcaonănglựcQLRRTT 30
31
4.1.Kếtluận: 31
4.2.Khuyếnnghị 33
4.3.ĐềxuấtchươngtrìnhđàotạonângcaonănglựcQLRRTTchocácDNNVV 34
37
LỊCHKHẢOSÁTVÀDANHSÁCHCÁNBỘTHAMGIAPHỎNGVẤN 37
PHIẾUKHẢOSÁTDOANHNGHIỆP 38
DANHMỤCCÂUHỎIPHỎNGVẤNDOANHNGHIỆP 42
DANHSÁCHDNVÀNGƯỜITRẢLỜIPHỎNGVẤN 48
54
4
ATLĐ Antoànlaođộng
BCĐPCBLTW BanchỉđạoPhòngchốnglụtbãoTrungương
BCHPCBL&TKCN BanchỉhuyPhòngchốnglụtbãovàTìmkiếmcứunạn
BĐKH Biếnđổikhíhậu
CED TrungtâmGiáodụcvàPháttriển
DMC Trungtâmphòngtránhvàgiảmnhẹthiêntai
DN DN
DNNVV DNnhỏvàvừa
GNTT Giảmnhẹthiêntai
MTTQ Mặttrậntổquốc
PCCC Phòngcháychữacháy
PTGNTT Phòngtránh,giảmnhẹthiêntai
PCBL Phòngchốngbãolụt
RRTT Rủirothiêntai
QLRRTT Quảnlýrủirothiêntai
SXKD Sảnxuấtkinhdoanh
TAF QuỹChâuÁ
TKCN Tìmkiếmcứunạn
VCCI Phòngthươngmại,côngnghiệp
UNDP CơquanpháttriểncủaLiênhợpquốc
5
Hàngnăm,ViệtNamphảiđốimặtvớinhiềuloạihìnhthiêntaikhácnhauđặcbiệtlàbãovà
lũ.Nhữngtổnthấtdothiêntaigâyraướctínhtừ1-1,5%GDP,đãtácđộngxấuđếnnhiều
mặtvềpháttriểnkinhtế,xãhộivàmôitrường.Trongbốicảnhbiếnđổikhíhậungàycàng
hiệnhữuởViệtNam,thiêntaiđượcdựbáolàsẽngàycàngkhắcnghiệt,khólường,gia
tăngvềcườngđộvàtầnsuất,khiếnngườidân,doanhnghiệp(DN)vàcácthànhphầnxã
hộikhácphảigánhchịunhữngnguycơvàrủirothiêntailớnhơnbaogiờhết.
NỗlựctừphíaChínhphủvàcộngđồngtrongthờigianquađãđemlạinhữnghiệuquả
nhấtđịnh,nhậnthứcvànănglựccủangườidân,cáccấpchínhquyềnđịaphươngtrong
ứngphóvớithiêntaiđượccảithiện,gópphầngiảmthiểunhữngthiệthạivềngườivàtài
sảnkhithiêntaixảyra.Tuynhiên,nhữngnỗlựcnàydườngnhưkhôngđềcậpđếnmột
thànhphầnhếtsứcquantrọngcủanềnkinhtếđólàkhốiDN,đặcbiệtlàcácDNnhỏvà
vừa(DNNVV),nơiđónggóphơn40%GDPvàtạorahàngtriệuviệclàm,gópphầnxóa
đóigiảmnghèo,tăngcườngansinhxãhội.CácDNmớichỉđượcnhìnnhậnởvaitròcứu
trợthiêntaimàchưacósựthamgiachủđộngvàtíchcựcvàoquátrìnhứngphó,giảmnhẹ
vàkhôiphụchậuquảcủathiêntai.Thiếuchủđộngtrongphòngngừavàứngphóvớirủiro
thiêntainhiềukhiđãgâyranhữngtổnthấttolớnchoDN.Chođếnnay,mặcdùchưacósố
liệuthốngkêchínhxácvềcácthiệthạidothiêntaigâyrachocácDNNVV,nhưngsốliệu
nàychắcchắnđãlênđếnnhiềungàntỷđồng,trongđónhiềuDNđãmấttrắngtàisảndẫn
tớiphásảnvànhiềungườilaođộngmấtviệclàm.Vìvậy,việctăngcườngkhảnăngứng
phóvàchốngchọivớithiêntaichoDNkhôngnhữngbảovệlợiích,tàisảncủaDNmàcòn
bảovệngườilaođộngcủaDN,giađìnhhọvàcộngđồngmàDNphụcvụ.
Hiệnnay,ởViệtNamchưacóchươngtrìnhhaydựánnàovềquảnlýrủirothiêntaitrong
cộngđồngDN,cũngnhưchưacótàiliệuhướngdẫnnàovềvấnđềnàyởViệtNam.Chính
vìvậy,QuỹChâuÁđãphốihợpvớiPhòngThươngmạiCôngnghiệpViệtNam(VCCI)và
TrungtâmGiáodụcvàPháttriển(CED)tiếnhànhđánhgiámứcđộsẵnsàngvànhucầuvề
quảnlýrủirothiêntaicủacácDNtrongkhuônkhổDựán“Tăngcườngmốiquanhệđối
tácNhànướcvàtưnhântrongquảnlýrủirothiêntaivàứngphócủacộngđồngtạiViệt
Nam”tạibatỉnhNghệAn,ĐàNẵngvàKhánhHòa.Khảosátnhằmđưaramộtbứctranh
chungvềmứcđộsẵnsàngứngphóvớithiêntaicủacácDNtrênđịabànbatỉnhtrên,từđó
xácđịnhnộidungvàchươngtrìnhđàotạonhằmtăngcườngnănglựcvàkhảnăngứngphó
củaDNtrênđịabànbatỉnhnày.
Đánhgiátậptrungnhữngnộidungcụthểsauđây:(i)MứcđộrủirocủacácDNtrênđịa
bànNghệAn,ĐàNẵngvàKhánhHòa;nhậnthứccủaDNvềQLRRTT,mứcđộsẵnsàng
vàkhảnăngứngphócủaDN(ii)Xácđịnhnhucầuđàotạovànângcaonănglựccủacác
DNNVVvềQLRRTTKhảosátđượctậptrungvào03nhómđốitượng,baogồm:(i)các
DNNVVhoạtđộngtậptrungvàonhómngànhsảnxuất,thươngmại,dịchvụ,thủysảnvà
bảohiểmtrênđịabàn3tỉnh(ii)CáchiệphộiDNvàchinhánhVCCIđóngtại3Tỉnh(iii)
CơquanquảnlýnhànướcvềQLRRTTtừtrungươngđếnđịaphương.Khảosátđượcthực
6
hiệnbằngcáchìnhthứckhácnhau,baogồmnghiêncứutàiliệu,gửiphiếuđiềutratới1000
DN,phỏngvấnsâu51DNvàcáctổchứcliênquantại3tỉnh.
Tổn thất do thiên tai
ThốngkêsơbộcácthiệthạitrongnhữngnămquachothấyDNđãphảigánhchịunhiều
tổnthấtnặngnềdothiêntaigâyravớinhiềuhìnhthứckhácnhau.
CácDNcóhoạtđộngsảnxuất,kinhdoanhvàcungứngdịchvụtạinhữngvùngcóthiên
taiđềubịthiệthạiởmứcđộnhấtđịnhdothiêntai.Theokếtquảđiềutraquaphiếu,trong
số191DN,có61%(117)DNtừngbịthiệthạidothiêntaigâyratrongvòng5nămtrở
lạiđây,36%sốDNkhôngbịthiệthạivà3%DNkhôngtrảlời.TrongcácDNbịthiệthại
thìmứcđộthiệthạirấtkhácnhau,cụthể5%sốDNbịthiệthạirấtnặngnề(nguycơphá
sảnnếukhôngcónguồnlựchỗtrợ,mấtnhiềunămđểphụchồiDN);30%sốDNbịthiệt
hạinặngnề(ảnhhưởngmạnhđếnhoạtđộngkinhdoanh,bịgiánđoạnkinhdoanhmộtthời
gianđángkểsaukhithiêntai);43%DNthiệthạiítvà22%DNthiệthạikhôngđángkể.
Nhìnchung,tấtcả51DNphỏngvấntại3tỉnh,ởmứcđộtổnthấttừđángkể,nặngnềđến
rấtnặngnề,có52%sốcôngtyphỏngvấnbịtổnthấtvềnhàxưởng,47%côngtybịtổnthất
hànghóavàsảnphẩmvà41%côngtycómáymócthiếtbịbịhỏng.Điềunàychothấy,
cácDNbịảnhhưởngmạnhdothiêntai,trongđónhàxưởng,máymócthiếtbịvàsảnphẩm
hànghóalànhómdễbịtổnthươngnhất.Tuynhiên,mứcđộtổnthấtcủaDNởmỗitỉnhcó
sựkhácbiệt.ĐàNẵngvàNghệAnthiệthạiởmứccao,KhánhHòaởmứcthấphơn.ỞĐà
Nẵng:thiệthạivềnhàxưởng;cóđến57%sốDNbịthiệthạirấtnặngnề,21%bịthiệthại
đángkể.ỞNghệAn:56%DNthiệthạinặngnềvàrấtnặngnề,13%ởmứcđángkể.Trong
khi100%DNởKhánhHòathiệthạikhôngđángkể.
Mức độ sẵn sàng của DN
Các dịch vụ cần cho hoạt động của DN
Hiệntại,vớinguycơbãolũhàngnămvàhoạtđộngcủaDNphụthuộcvàorấtnhiềunhà
cungcấpvàdịchvụbênngoài,nguycơbịgiánđoạnsảnxuấtkinhdoanhcủacácDNtrên
địabànbatỉnhlàrấtlớn.ĐaphầncácDNđềuphụthuộcvàohệthốngđiện,giaothông,
cấpthoátnước,vệsinhmôitrường.
HầuhếtcácDNphỏngvấnđềuphụthuộcvàohệthốnggiaothôngđườngbộ,đườngthủy,
đườngsắt.Có43DN(84%)sửdụngđườnggiaothôngliêntỉnh;38DN(75%)sửdụng
đườnggiaothôngnộitỉnh,12DN(24%)sửdụngđườngsắt,23(45%)DNsửdụngđường
thủy,chỉcó4DN(8%)làdùngđườnghàngkhông.
100%DNphụthuộcvàođiệnlướisinhhoạtvàsửdụngchovănphòng,trongkhiđócó38
DN(76%)phụthuộcđiệnlướisảnxuất.100%DNsửdụngvàphụthuộcvàomạngthiết
bịviễnthông(điệnthoại,fax,vàinternet)trongkhiđóchỉcó01DNlàphụthuộcvàohệ
thốngthanhtoánđiệntửcủangânhàng(máyrúttiền,thanhtoánquathẻ).
HầuhếtcácDNđềuphụthuộchệthốngcấpthoátnướccủathànhphốvàcủatỉnh.47DN
(92%)phụthuộchệthốngnướcsinhhoạtvà35DN(69%)phụthuộchệthốngcấpnước
chosảnxuất.45DN(88%)phụthuộchệthốngthoátnướcsinhhoạtvà35DN(69%)cần
hệthốngnướcthảichosảnxuất.
7
Các hoạt động giảm nhẹ và ứng phó hiện tại của DN
MứcđộsẵnsàngứngphóvớirủirotừthiêntaicủacácDNđượcthểhiệnquaviệclậpkế
hoạchvàtổchứcthựchiệncáchànhđộngcụthể.Kếtquảđiềutraquaphiếuchothấy,trong
số191DNtrảlờicó5%sốDNkhôngquantâmđếnphòngchốngthiêntaihoặckhông
nhậnthứcđượclợiíchcủaviệcphòngchốngthiêntai;46%DNcóquantâmnhưngchưa
cókếhoạchphòngchốngvàứngphóvớithiêntai;33%DNđãcókếhoạchnhưngkhông
đủnănglựcvànguồnlựcđểthựchiện,ngoàiracònmộtsốlýdokhácnhư:chưađánhgiá
đượcmứcđộrủiromàthiêntaicóthểgâyra,khôngdựđoántrướcvàkhôngchủđộng
phòngngừa,kếhoạchphòngchốngthiêntaichưađượcxâydựngmộtcáchcụthểhoặcchủ
quanvìtừtrướcđếngiờthiêntaichưabaogiờảnhhưởngđếnhoạtđộnghoạtđộngSXKD
củaDNvàkhoảng16%DNkhôngnêurõlýdo.
Mặcdùnằmởnhữngvùngluônchịuảnhhưởngthiêntaihàngnăm,nhưnghầuhếtcácDN
đềuchưacókếhoạchứngphórõràngvàcócăncứ,đặcbiệtlàcácDNNVV.Trongsố51
DNđượcphỏngvấn,có19DNchobiếtđãcókếhoạch/phươngánphòngchốngbãolụt
(chiếm37%);tuynhiênchỉcó7DNcungcấpđượcbảnphươngán/kếhoạchnày.Trong
số19DNcóphươngán/kếhoạchphòngchốngbãolụtcóđến15DNcóvốncủanhànước
(nhànướcsởhữuphầnlớncổphầnhoặccôngtyTNHHmộtthànhviênnhànước)vàchỉ
có04DNtưnhân.ĐasốcácDNcóphươngánđềucóquymôlớnvới13DNcódoanhthu
trungbìnhhàngnăm(trong3nămgầnđây)đạttừ100tỉđếnhơn1.300tỉ,cósốlượngnhân
viêndaođộngtừhơn300ngườiđếnhơn6.000ngườivàđãđivàohoạtđộngtrên6năm,
cómộtsốítDNđãhoạtđộngtrên20năm.Trongkhiđó,đasốcácDNkhôngcókếhoạch/
phươngánphòngchốngbão,lũ(24trongsố32DN)đềulànhữngDNcódoanhthuvàsố
lượngcánbộcôngnhânviênthấphơnnhiềusovớinhữngDNđãcókếhoạch/phươngán
nóitrên.Tuynhiên,trongsốDNchưacókếhoạchnàycóđến07DNđãthựchiệnhoạt
độngsảnxuấtkinhdoanhtừ16nămđếntrên20năm.
Phỏngvấn51DNchothấy:hầuhếtcácDNđềuchorằngcáchoạtđộnggiảmnhẹvàứng
phóvớithiêntailàrấtcầnthiết,nhưngchođếntạithờiđiểmkhảosátphầnlớncácDN
vẫnchưacókếhoạchthựchiệncáchoạtđộngnày.Bằngchứngchothấycó59%DNchưa
cóhoạtđộngduytrì,dọndẹpđườngxá;71%DNchưacókếhoạchhướngdẫnsửdụng
đườngvậnchuyểndựphòng;47%DNchưacókếhoạchbảovệthiếtbị,dữliệucầnthiết;
43%DNchưacókếhoạchphâncôngnhiệmvụkhikhẩncấpvà55%DNchưacókếhoạch
phụchồisauthiêntai.
Các dịch vụ cần thiết cho DN trong khi có thiên tai
HầuhếtcácDNđượchỏiđềuchorằngcácdịchvụsauđâylàrấtcầnthiếtchohọkhithiên
taixảyra:Sốđiệnthoạikhẩn,nguồnnănglượngdựphòng,hệthốngthôngtinliênlạcdự
phòng,giaothôngdựphòng,bảovệhệthốngcấpthoátnướcvàbáocáodiễnbiếntìnhhình
phòngchốngbãolũchocơquancóthẩmquyền.Tuynhiên,đasốcáccôngtykhảosátđều
chưacókếhoạchđểtìmkiếmhoặcsửdụngcácloạidịchvụnày,trừtrườnghợpvềdịchvụ
nănglượngdựphòngvới68%đãcókếhoạchchonguồnnănglượngdựphòng(đasốcác
côngtynàymuamáyphátđiện).
TrongkhicácDNNVVchưaquantâmhoặccóquantâmnhưngchưacócácphươngán
QLRRTTthìcácDNlớn,DNNhànướcđãcósựchuẩnbịsẵnsàngứngphóvớithiêntai
8
tốthơnsovớicácDNVVN.ĐasốcácDNlớn,cócổphầncủaNhànướcđềuquantâm
đếnQLRRTTvàđãxâydựngkếhoạchQLRRTT.Mộtmặt,cácDNnàycóđủkhảnăng
vềtàichínhvànhânlựcđểxâydựngvàthựchiện,mặtkháctrướcsứcépcủakháchhàng
hoặccácngânhàng,họphảixâydựngcáckếhoạchnàycoinhưđólàmộttrongnhữngtiêu
chuẩnquantrọngđểđápứngcácđiềukiệncủahợpđồngsảnxuấthayhợpđồngvayvốn.
Ngoàira,đốivớinhữngDNđặcthùtronghệthốngnhànướcnhưDNkinhdoanhvềxăng
dầu,việccómộtkếhoạchQLRRTTnhưvậylàyêucầubắtbuộc.
Trênthựctế,cáchoạtđộngcụthểnhằmphòngngừavàgiảmnhẹthiêntaicủaDNvẫncòn
thiếuvàyếu.NhiềuDNchưathựchiệncáchoạtđộngcầnthiếtđểbảovệnhữngkhâuthiết
yếunhấttrongDNnhư:Conngười,dữliệu,sảnphẩmhànghóavàmáymóc.Bêncạnhđó,
cácdịchvụcầnthiếtchoDNtrongtrườnghợpxảyrasựcốkhithiêntaiđếncũngrấthạn
chếcảvềphíanhàcungcấp(cáccơquanliênquannhưBanphòngchốnglụtbão,Côngan,
Côngtyđiệnlực,cơquanYtế)vàcảphíangườisửdụngcácdịchvụ(cáccôngty).
Về sự hợp tác tương trợ lẫn nhau giữa các DN khi có thiên tai
ĐasốcácDNđềunhậnthứcđượctầmquantrọngcủasựhợptác,hỗtrợnhautrongvàsau
khixảyrathiêntailàcầnthiết,cụthể:100%DNchorằngcầnthiếtphảichiasẻnguồnlực
đểcùngđốiphótrongtrườnghợpkhẩncấpdothiêntaibãolũgâyra;98%chorằngviệc
hợptácvớicácDNcùngngànhnghềđểcùngtriểnkhaicáchoạtđộnggiảmnhẹthiêntailà
cầnthiết;hơn80%chorằngcầnphảicósựhỗtrợvàchiasẻkinhnghiệmgiữacácDNquy
môlớnvàquymônhỏhoặccácDNcókinhnghiệmQLRRTTvớicácDNchưacókinh
nghiệmnày.Tuynhiên,trênthựctế,sựhợptáccũngnhưtươngtrợlẫnnhaugiữacácDN
tronglĩnhvựcnàycònrấthạnchế.Có96%DNchưacóhoạtđộnghợptácgiữacácDN
cókếhoạchQLRRTtốtvàDNyếuhơnvàhợptácgiữaDNcóquymôlớnvàquymônhỏ,
88%sốDNchưacósựhợptác,hỗtrợgiữacácDNcókếhoạchQLRRTTtốtvàDNyếu
hơn,78%sốDNchưacóhoạtđộngchiasẻnguồnlựctrongtrườnghợpkhẩncấp.Mộtsố
DN(chiếmtỷlệnhỏ)đãcósựhợptáctươngtrợlẫnnhau,nhưngcũngchỉgiớihạntrong
hệthốngcáccôngtythànhviênthuộcmộttổngcôngty.
Về mua bảo hiểm rủi ro thiên tai (RRTT)
ViệcthamgiamuabảohiểmRRTTchínhlàmộttrongnhữngbiệnphápnhằmGNRRcho
DNtrongtrườnghợpthiêntai.Tuynhiên,sốlượngDNthamgiamuabảohiểmRRTTcòn
rấthạnchế.NhiềuDNnhậnthứcchưađầyđủvàchưacóđượcthôngtinvềloạidịchvụ
bảohiểmnày.Chínhvìvậy,khithiêntaixảyra,tỉlệđượcđềnbùcònrấtthấpsovớinhững
thiệthạimàDNđãgánhchịu,khiếncácDNphảitựxoaysởđểkhắcphụchậuquả.Đãcó
nhữngDNkhôngthểtiếptụchoạtđộngtrởlạidokhánhkiệtnguồnvốnvàđứngbênbờ
vựcphásản.Tuynhiên,yếutốvềnănglựctàichínhcủaDNquyếtđịnhviệcmộtDNcó
muabảohiểmrủirothiêntaihaykhôngkhimàloạihìnhbảohiểmnàychưabắtbuộcnhư
bảohiểmcháynổ.
Trongcôngtácchuẩnbịvàứngphóvớithiêntai,việcmuabảohiểmRRTTlàgiảipháp
cầnthiếtvàtrướcmắtđốivớicácDN,đặcbiệtlàcácDNNVV.Quakhảosátchothấy,nhìn
chungcácDNchưanhậnthứcđượctầmquantrọngcủaviệcmuabảohiểmRRTT(nhất
làtừsaucơnbãoXangsanenăm2006vàBãoKetsananăm2009).Sốliệukhảosátcho
thấysốDNchưamuabảohiểmbãolụtchiếm57%,trongđóNghệAnvới23DNchiếm
9
tới78%chưamuabảohiểm,64%(14)sốDNtạiKhánhHòachưamuabảohiểm.TạiĐà
Nẵng,tỷlệDNđãmuabảohiểmRRTTđạttỉlệcaonhấtcaonhất,chiếm85%trongsố14
DNkhảosát.
Nhu cầu đào tạo
Sốliệuthốngkêquaphiếuđiềutratừ191DNphảnhồichothấycó166DNchiếm87%
sốDN“có”nhucầuđàotạovềQLRRTT;11%sốDN“không”cónhucầu(21DN),sốcòn
lạikhôngtrảlời(4DN).
KếtquảkhảosátnhữngnộidungcầnthiếtđượcđưavàochươngtrìnhđàotạovềQLRRTT
choDNchothấy:
(i) 100%DNcầnđượcđàotạovềcáchthứcxâydựngkếhoạchQLRRTT
(ii) 100%DNcầnđượcđàotạovềphươngthứclồngghépkếhoạchQLRRTTvàokế
hoạchSXKD
(iii) 97%cầnđượcđàotạovềchínhsáchvàphápluậtliênquanđếnQLRRTTtạiViệt
Nam
(iv) 93%cầnđượcđàotạovềđánhgiárủirovàthiệthạidothiêntai
(v) 93%cầnđượcđàotạovềquytrìnhvàcôngcụQLRRTT
(vi) 93%cầnđượcđàotạovềtráchnhiệmxãhộicủaDNtrongcôngtáccứutrợthiên
tai
(vii) 92%cầnđượccungcấpthôngtinvềcáckinhnghiệmthựctiễntốttrongQLRRTT
Kếtquảtươngtựcũngthunhậnđượctừphỏngvấnsâuở51DN,thêmvàođó98%DN
muốnđượcđàotạovềvấnđềkỹthuậtgiacốnhàxưởngvàcơsởhạtầng.
10
Vietnamsufferseveryyearfrommanytypesofnaturaldisasters,mostnotablyfromoods
andstorms,withaverageannuallossestimatedupto1.5%GDP.Thecountryisconsidered
tobeoneofthemostimpactedbyclimatechange,andnaturaldisastersareincreasingly
moreintense,frequentandunpredictablewhichposegreaterriskstopeople,communities,
andbusinesses.
Overthepastfewyears,therehasbeenasubstantialincreaseinnewinitiativesinVietnam
focusing on local capacity building and community-based response to disasters. Such
efforts,however,havenoteffectivelyengagedlocalbusinessesindisasterpreparedness
andresponse,whetherasanintegralpartofcommunityresilienceorasakeyresource
fordisasterrelief.Giventhatcommunityresiliencedependsgreatlyontheabilityofthe
privatesectortobounceback,re-establishproductionandcontinuetoprovideemployment
tolocalworkersintheaftermathofdisasters,businessdisasterpreparednessandresponse
iscritical.Mostsmallandmediumenterprises(SMEs),however,donothaveadequate
informationorcontingencyplansforrisksassociatedwithnaturaldisasters.
Thereiscurrentlynoprogramorprojectondisasterriskmanagement(DRM)forbusinesses
inVietnam. Inresponse,with fundingfrom the Unites StatesAgency for International
Development(USAID),TheAsiaFoundation(TAF)ispartneringwithVietnamChamber
ofCommerceandIndustry(VCCI)andtheCenterforEducationandDevelopment(CED)
tocarryoutaDRMassessmentofSMEsfromMay15thtoJune4th2011inthethree
provinces of NgheAn, Da Nang and Khanh Hoa. The main objective was to capture
strengths,weaknessesandchallengesforSMEsinDRM,determinethetrainingnecessary
to improve internal governance and capacity of SMEs in DRM, and identify training
beneciaries.Keyndingsoftheassessmentarehighlightedbelow.
Theassessmentcontaineddatadrawnfromtheresponsesof191SMEsinthethreeproject
provincestoamail-outsurvey,andin-depthinterviewswith82businessrepresentatives
of51SMEs,aswellaskeystaffofprovincialbusinessassociationsandVCCIprovincial
branches.Additionalmeetingswereheldwith16localorganizations,includingtheCentral
andProvincialCentersforFloodandStormControl,theRedCross,insurancecompanies,
andsocialbanks.Theassessmentcontainsthreemainparts:
(1)RisksfacedbySMEsinselectedoodandstormaffectedareas:thesurveyassessed
thetypeofdisastersthatfrequentlycausedamagetobusinessesandthedifferenttypes
andcausesofdamagetobusinessessuchastheinterruptiontosupplyofmaterialsandthe
disruptionofproductionamongothers.
(2)ThestatusofDRMinSMEs:thesurveyassessedtheorganizationalstructure,personnel,
knowledge and understanding of DRM and DRM-related government regulations for
11
businesses,mechanismsforsharingDRMinformationwithinandoutsidetheenterprise,
andexperienceinthemitigationofnaturaldisasters.
(3)DRMtrainingneeds.
Theassessmentindicatedthatmanybusinessesincurredlossescausedbynaturaldisasters,
ofwhichstormandoodsarethemostfrequent.Almost85%ofbusinessesreportedbeing
frequentlyhitbyseasonalstorms,45%byoods,andsome12%bycyclonesandhigh
tide.Thethreeprovincesfaceddifferencetypesofdisasters:inDaNang,allbusinesseshad
beenaffectedbystorms,and50%hadbeenimpactedbyoods;inKhanhHoa,halfwere
affectedbystormsandhalfbyoods;inNgheAn,95%wereimpactedbystormsbutonly
29%byoodsand26%bycyclonesandhightide.
Themail-outsurveyshowedthatmorethan60%ofbusinesseshadincurredlossescaused
bynaturaldisastersinthelastveyears.Ofthosewhosufferedlosses,5%ofthebusinesses
experiencedsuchsignicantdamagethatthebusinessoperationstheyhadbeforethedisaster
werenolongerviableandforcedthemtostartanewbusiness;30%indicatedheavylosses
withfacilitiesandproductsdamaged,businessoperationsaffectedforasignicantperiod;
43%notedonlyslightlosses;and22%referredtolossesincurredasinsignicant.
The in-depth interviews further claried the different kinds of damage suffered by
businesses: 52% lost physical structures including ofce buildings and factories; 47%
identiedlossesofproducts;and41%notedlossesofequipments.Theseguresshowthat
businessesarebadlyimpactedbynaturaldisasters,andtheirmostimportantassetsfrom
physicalstructuressuchasofcebuildingsandfactories,productsandequipmentsarevery
vulnerable.Therearedifferencesintheleveloflossesidentiedbybusinessesinthethree
projectprovinceshowever,withDaNangandNgheAnweremuchmoreaffectedthan
KhanhHoa.Almost60%ofbusinessesinterviewedinDaNangandNgheAnindicated
thattheysufferedexcessiveandheavylosses,whileallbusinessesinKhanhHoadescribed
theirlossesasinsignicant.
Essential services for business production
The frequency of annual ood and storms underscored the dependency on services
providedbyothersupplierswhichgreatlyimpacttheabilityforbusinessesinthethree
provincestomaintainoperationsintimesofnaturaldisasters.Mostofthesebusinesses
arereliantonelectric,roads,waterdrainagesystem,andsanitationservicesprovidedby
otheragenciesandcompanies.Theassessmentidentiedthat84%ofbusinessesuseinter-
provinceroadsystems,75%useinnerprovincialroadsystems;24%businessuserailways,
45%usewaterwaysandonly4%useairlines.Allbusinessesaredependentontheelectric
gridfortheirofceactivitiesand76%fortheirproduction.Allbusinessesaccessthe
communicationnetworksfortelephones,faxesandinternetconnectionfortheiroperations
(telephone,faxandinternet).Mostofthebusinessesaredependentonthedrainagesystem
oftheprovinces,92%relyontapwater,and69%dependonlocalwatersupplierfortheir
production.Thistremendousrelianceongovernmentservicesforbusinessesoperations
12
requirebusinessestointeractcloselywithrelevantprovincialgovernmentagenciesand
departmentsondisasterpreparednessandresponse,butthereislittlesystematicdialogue
orclearplansbetweenprovincialgovernmentsandbusinesses.
Disaster preparedness and response activities in businesses
Thelevelofbusinesspreparednessfordisasterriskscanbegaugedbytheplanningand
implementationofspecicactions.Themail-outsurveyshowedthat117businessesout
of191hadbeenhitbynaturaldisastersinthelastveyears.Ofthose,46%havenotyet
developeddisasterpreparednessandresponseplans,with33%havingadisasterpreparedness
planbutnocapacitytoimplementtheplan.Fivepercentofthebusinesseswhichhad
experiencednaturaldisastersindicatednoconcernaboutdisasterriskpreparednessand
reduction,and16%didnotanswer.
Insum,evenintheareaspronetooodsandstorms,mostofthebusinesseswhoresponded
havenotyetdevelopeddisasterpreparednessandresponseplans.Ofthe51businesses
interviewed,19businessesindicatedthattheydohavesuchaplanbutonlysevenofthem
wereabletoprovidetheirplans.Ofthese19businesses,itisnotablethat15ofthem
arestate-ownenterprisesandonlyfourareprivatecompanies.Almostallofthosewho
haveadisasterpreparednessandresponseplanarelargebusinesses,withaverageannual
turnoverfrom5to65millionUSDandstaffrangingfrom300to6000people.Mostof
thesmallbusinesseswithmuchlowerannualturnoverandnumberofstaffdonothaveany
preparednessandrespondplans,evenifanumberofthemhavebeeninbusinessformany
years.
Morespecically,59%ofthebusinessesintervieweddonotcarryoutregularmaintenance
andclearanceof debrisoffofroadsand pathwaysontheirownpremises;71%donot
havealternativesupplyroutessetup;47%donothaveaplanforprotectingequipments
anddata;43%donothaveaplanforemergencydutyassignmentforstaff;and55%lack
aproductionrecoveryplan.Additionally,mostbusinessesagreedthathotlinenumbers,
alternativepowersources,backupcommunicationssystem,alternativetransportroutes
andvehicles,drainagesystemprotectionandprogressreportingtoresponsibleauthorities
areessentialforenterprisesto haveandtodowhendisastersoccur.However, thevast
majorityof businesseshave notaccessedany ofthe informationprovided bythelocal
authoritiesrelatedtotheoperationsofservicesoractivelyworkwithlocalgovernmentsto
establishmoreactiveguidanceandplansintimesofdisasters.
Cooperation in disaster response among businesses
Most of the interviewed businesses recognized the importance of cooperation among
themselvestocopewithnaturaldisasters,fromsharingresponsibilitiesinemergencies,
tocooperatingwithotherbusinessesinthesamesector,toshareexperiencesondisaster
preparednessandresponse.Thecooperationamongbusinessesinfact,however,isquite
limited,with78%ofbusinessesnotyetinvolvedinsupportingothersinemergencycases
andonlyfewdosobutonlywithintheirownbusinessgroup.
Disaster risk insurance
13
Disasterriskinsuranceisconsideredariskreductionsolutionforbusinessesindisaster-
proneareas.Thenumberofbusinesseshavingthisinsurancewasquitelimited,however,
becauseofinadequateawarenessandinsufcientinformationontheimportanceofsuch
insurance. Althoughbusinesses did raise thefact that the compensationrate from the
insurancecompaniesismuchlowerthanthelossesbusinessesincurred,thekeyfactorin
thedecisionwhetherornotabusinesswouldbuydisasterriskinsuranceisitsnancial
capacity.Surveydatashowedthatoverall,57%(29outof51businesses)ofallbusinesses
donothaveinsurance,with78%(18outof23businesses)inNgheAnand64%(9outof
14businesses)inKhanhHoa.However,86%(12outof14businesses)ofthebusinesses
surveyedinDaNanghadinsurance.DaNang,arelativelywealthycity,washitverybadly
bythestormXangsanein2006,andbusinessestherereportedbuyinginsuranceinthe
aftermathofthestorm.
Business support for disaster relief
Interviews revealed that allthe surveyedbusinesses have contributednancial andin-
kindsupporttotheirworkersandvulnerablelocalcommunitiesintimeofdisasters.Most
giveonavoluntarybasis,whileotherscontributedwhenaskedbylocalauthorities.Afew
companiesalsoraisedtheirconcernabouttheeffectivenessandtransparencyoflocalsocial
organizationsinusingdisasterreliefcontributions.
DRM training need
ThesurveyalsoshowedthatthemajorityofbusinesseslackDRMknowledgeandskills.
Approximately96%ofrespondentshavenotsenttheirstafftoanyDRMrelatedtraining.
Mostpreparednessplanshavenotbeenincorporatedintobusinessandproductionplans.
As such, resources that businesses devotedto DRM-related activities are very limited.
Eighty-sevenpercentofbusinessrespondentsrequestedtrainingonDRM.
ThestrongestdemandforDRMtrainingwasinNgheAnandDaNangandmuchlowerin
KhanhHoa.ThiscouldbebecauseKhanhHoasufferslessfromnaturaldisastersthanthe
othertwoprovinces,althoughtheprovincehasbeenidentiedasparticularlyvulnerableto
climatechangethroughincreasednumberofstormsandtheriseinsealevel.Assuch,it
islikelythatKhanhHoawillneedmoresupporttoraiseawarenessoftheimportanceand
benetsofDRMplanning.
Asfor DRM trainingcontent,the survey identiedthesekey areas: Vietnam’sDRM-
relatedpoliciesandlaws;DRMproceduresandtools;DRMplanning;howtomainstream
DRM into business andproduction plan;natural disaster riskand damage assessment;
DRMsuccessstories;anddisasterreliefandCorporateSocialResponsibility.
In-depth interviews with businesses revealed similar interests in training content, but
businessrepresentativesalsoindicatedastrongneedforinformationrelatedtobuilding
reinforcementtechniques.
14
TheosốliệuthốngkêcủaViệtNam
1
,bìnhquânmỗinăm,thiêntaiđãlàmchếtvàmấttích
khoảngtrên700người,bịthươnghàngnghìnngười,thiệthạivềkinhtếtừ1,0-1,5%GDP.
Đặcbiệt,năm1997thiêntaiđãcướpđisinhmạngcủa974người,làmnhiềungườibịmất
tích.Trậnlũlịchsửnăm1999ởcáctỉnhDuyênhảimiềnTrungđãlàmchếtvàmấttích899
người.Bãosố6
2
(Xangsane)năm2006làm76ngườichếtvàmấttích,532ngườibịthương
vàgâythiệthạitàisảnlênđến10.400tỷđồng,tươngđương650triệuđôlaMỹ.Cơnbão
số9Ketsana,năm2009làmthiệtmạng163người,có17ngườimấttích,vàgâythiệthại
vậtchấtgần800triệuđô-la.Mặcdù,chưacónghiêncứuvàsốliệucụthểnào,nhưngrất
nhiềuđạidiệncơquanvàchínhquyềnđịaphươngbịảnhhưởngđềuchorằng,nếucông
tácchuẩnbịvàứngphótốt,cóthểgiảmđược50%nhữngthiệthạivềngườivàcủa.Những
thiệthạidobãogâyragầnđâychothấyvẫncònnhiềuviệccầnlàmđểgiảmnhẹthiệthại
vàtổnthấtdothiêntaigâyra.
Theothốngkênăm2009
3
,ViệtNamcóhơn240.000DNnhỏvàvừa(DNNVV),chiếm
gần98%tổngsốDNcảnước.CácDNNVVkhôngchỉđónggópđángkểvàosựpháttriển
kinhtếcủađấtnướcmàcòngiúptạorahàngtriệuviệclàmmớimỗinăm,gópphầnxóa
đóigiảmnghèo,tăngcườngansinhxãhội.CácDNNVVsửdụngtrên50%laođộngxã
hộivàcómặttrênkhắpcácvùngcủacảnước.Mặcdùchưacósốliệuthốngkêchínhxác
vềcácthiệthạidothiêntaigâyrachocácDNNVVnhưngconsốnàychắcchắnđãlênđến
nhiềungàntỷđồng,trongđónhiềuDNmấttrắngtàisản,dẫntớiphásảnvànhiềungười
laođộngmấtviệclàm.Chínhvìvậy,việctăngcườngkhảnăngứngphóvàchốngchọivới
thiêntaichoDNkhôngnhữnglàbảovệlợiích,tàisảncủaDNmàcònbảovệngườilao
độngcủaDN,giađìnhhọvàcộngđồngmàDNphụcvụ.NếuDNcókhảnăngứngphó
tốtthìđâycũngchínhlànguồnlựcquantrọngcóthểtrợgiúpvàhỗtrợcộngđồngtrước,
trongvàsauthiêntai.
Chođếnnay,ởViệtNamchưacóchươngtrìnhhaydựánnàovềquảnlýrủirothiêntai
trongcộngđồngDN,cũngnhưchưacótàiliệuhướngdẫnvềvấnđềnàyởViệtNam.
Chínhvìvậy,QuỹChâuÁđãphốihợpvớiPhòngThươngmạiCôngnghiệpViệtNam
(VCCI)vàTrungtâmGiáodụcvàPháttriển(CED)tiếnhànhđánhgiámứcđộsẵnsàng
củacácDNtrongkhuônkhổDựán“TăngcườngmốiquanhệđốitácNhànướcvàtưnhân
trongquảnlýrủirothiêntaivàứngphócủacộngđồngtạiViệtNam”tạibatỉnhNghệAn,
ĐàNẵngvàKhánhHòa.ĐánhgiátậptrungvàomứcđộthiệthạicủacácDNtrongvòng5
nămtrởlạiđây,xácđịnhmứcđộrủirocủacácDNtrongthiêntai(bãovàlũ),cáckếhoạch
ứngphóvàhoạtđộnggiảmnhẹhiệnnaycácDNđãvàđangápdụng.Khảosátsẽđưara
mộtbứctranhchungvềmứcđộsẵnsàngứngphóvớithiêntaicủacácDNtrênđịabànba
tỉnhtrênvàtừđóxácđịnhnộidungvàchươngtrìnhtăngcườngnănglựcvàkhảnăngứng
phócủaDNtrênđịabànbatỉnhnày.
1 - Ứng phó với biến đổi khí hậu, Báo Nhân dân cuối tuần online, 8/7/2011
( />khi-h-u-1.303004#IzTfvpTQ8DIt.)
2 Cơ sở dữ liệu thiên tai, Văn phòng thường trực Ban chỉ đạo phòng chống lụt bão trung ương (sc.
gov.vn/KW6F2B34/Co-so-du-lieu-thien-tai.aspx)
3 Tổng cục Thống kê- Niên giám thống kê 2010
15
-
Côngtácphòngchống,giảmnhẹvàkhắcphụchậuquảthiêntaiđãđượcChínhphủquan
tâm,đặcbiệttrongbốicảnhbiếnđổikhíhậuhiênnayvàViệtNamđượcxácđịnhlàmột
trongnhữngquốcgiabịảnhhưởngnặngnềnhấtthếgiới.
ViệtNamđãvàđangtíchcựchợptáccótráchnhiệm,cóhiệuquảvớicộngđồngquốctế
tronglĩnhvựcgiảmnhẹthiêntaivàthíchứngvớibiếnđổikhíhậu.ViệtNamđãthamgia
kíkếtvàtổchứcthựchiệnNghịđịnhthưKyotovàCôngướckhungcủaLiênHiệpQuốc
vềBiếnđổikhíhậu,KhunghànhđộngHyogovềgiảmnhẹthiêntai,HiệpđịnhASEAN
vềquảnlíthiêntaivàứngphókhẩncấp(AADMER)vàHướngdẫntuyêntruyềntrong
nướcvềứngphóvàkhắcphụchậuquảbanđầusauthảmhoạ(HướngdẫnIDRL).Trong
sốnhữngđiềuướcquốctếnày,hiệpđịnhAADMERlàđiềuướccóhiệulựcràngbuộcvà
trựctiếpnhấtđốivớilĩnhvựcphòngtránhvàgiảmnhẹthiêntai(PTGNTT).
Hiệnnay,Việtnamcũngcórấtnhiềuvănbảnhướngdẫnvàpháplýcóliênquanđếnlĩnh
vựcQLRRTT.Đángchúýlà,ChiếnlượcQuốcgiavềPhòng,chốngvàgiảmnhẹthiêntai
đếnnăm2020đãđượcChínhphủphêduyệttạiQuyếtđịnhsố172/2007/QĐ-TTgngày
16/11/2007vàChươngtrìnhmụctiêuquốcgiaỨngphóvớibiếnđổikhíhậutạiQuyết
địnhsố158/2008/QĐ-TTgngày02/12/2008.Năm2009,tạiquyếtđịnhsố1002/QĐ-TTg,
ngày13/7/2009,ChínhphủđãphêduyệtĐềán“NângcaonhậnthứccộngđồngvàQuản
lýthiêntaidựavàocộngđồng”nhằmnângcaonhậnthứccủamỗingườidântrongphòng,
ứngphóđểgiảmthiểuđếnmứcthấpnhấtthiệthạivềngườivàtàisảndothiêntaigâynên.
Đâyđượcxemlànhữngnỗlực,quyếttâmcủaChínhphủhuyđộngmọinguồnlựcxãhội,
ngườidântrongcôngtácphòngtránhvàgiảmnghẹthiêntai.
Mặcdù,vănbảnquyphạmphápluậtvềphòngchốngthiêntaicủaViệtNamđượcbổsung
vàhoànthiệnliêntục,nhưngcácvănbảnnàyvẫnrấttảnmạnvàchồngchéo.Đếnnay,
chưacómộtvănbảnquyđịnhtổngthểvềcôngtácphòngngừa,ứngphóvàtáithiếtđối
vớicácloạihìnhthiêntaiởViệtNam.Cácyếutốliênquanđếnthiêntaituycóđượcđề
cậptrongvănbảnnhưngchỉởphạmvihẹpđốivớilĩnhvựcquảnlýcủatừngbộ,ngành.
Sựphântántrongquảnlýnhànướcđốivớithiêntaicóthểdẫntớikhókhăntrongphốihợp
hànhđộngkhixảyrađồngthờinhiềuloạithiêntai,phântánnguồnlựccủanhànước,gây
tốnkémvàgiảmhiệuquả
4
.Thựchiệncáccamkếtquốctế,ViệtNamđãvàđangtrongquá
trìnhsoạnthảovănbảnluậtvềphòng,tránhvàgiảmnhẹthiêntai,theokếhoạchsẽhoàn
thiệnvàđưavàoápdụngvàonăm2014.
TronglĩnhvựcQLRRTT,cácchínhsáchvàchươngtrìnhquốcgiahiệnnaychưaquantâm
vàđềcậpđầyđủđếnvaitròcủacộngđồngDN,đặcbiệtcácDNởkhuvựckinhtếtưnhân.
CáctổchứckinhtếnóichungvàcộngđồngDNNVVnóiriêngchưađượcđềcậpđếntrong
mụctiêunângcaonănglựcvềphòngchốngvàgiảmnhẹthiêntaiởcácchiếnlượcvàcác
đềáncụthể.“Chiếnlượcquốcgiavềphòngchốngvàgiảmnhẹthiêntaiđếnnăm2020”
4 Thuyết minh đề xuất xây dựng luật phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai,BộNNvàPTNT.2010
16
đượcThủtướngchínhphủphêduyệttạiquyếtđịnh172/2007/QĐ-TTgngày16/11/2007
đãnêu:“Cơquannhànước,tổchứckinhtế,tổchứcxãhội,đơnvịvũtrangnhândânvà
mọicôngdânsốngtrênlãnhthổViệtNamcónghĩavụthựchiệnphòngchốngvàgiảmnhẹ
thiêntai”.Mộtsốmụctiêucụthể,trongđóquyđịnh“đảmbảo100%cánbộchínhquyền
địaphươngcáccấptrựctiếplàmcôngtácphòngchốngthiêntaiđượctậphuấn,nângcao
nănglựcvàtrìnhđộvềcôngtácphòngchốngvàgiảmnhẹthiêntai;trên70%sốdâncác
xãthuộcvùngthườngxuyênbịthiêntaiđượcphổbiếnkiếnthứcvềphòngchống,chống
lụtbãovàgiảmnhẹthiêntai”.
ThủtướngChínhphủđãbanhànhquyếtđịnh1002/QĐ-TTg,ngày13/7/2009phêduyệt
đềán“Nângcaonhậnthứccộngđồngvàquảnlýthiêntaidựavàocộngđồng”.TheoĐề
ánnày,chươngtrìnhđàotạo,tàiliệuđàotạovàcáchoạtđộngliênquanđềutậptrungvào
nângcaonănglựcchocánbộcáccấpvàcộngđồngngườidân.Cácvănbảntrênđềuchưa
đềcậpđếnkhốiDN.CáccơquancóliênquantronglĩnhvựcQLRRTTcũngthừanhậnmọi
nỗlựcmớichỉtậptrungchocộngđồngmàchưacósựquantâmđếnkhốiDN.
NgaycảnhữngchươngtrìnhcủaChínhphủhỗtrợkhắcphụchậuquảthiêntaivẫnchỉchú
trọnghỗtrợnôngdân,ngưdân,chủtrangtrại,tổhợptác,hayhợptácxãsảnxuấtchứchưa
quantâmđếncácDNnhỏvàvừa.Vídụ,Quyếtđịnh142/2009/QQĐ-TTg,ngày31/12/2009
củaThủtướngchínhphủvềcơchếchínhsáchhỗtrợgiốngcâytrồng,vậtnuôi,thuỷsảnđể
khôiphụcsảnxuấtvùngbịthiệthạidothiêntai,dịchbệnh,khôngđềcậpđếnnhómđốitượng
DNNVV.
Đếnnay,đãcókhoảng17tổchứctrongnước,quốctếvàphichínhphủđãvàđangtriển
khaicáchoạtđộngvềquảnlýthiêntaidựavàocộngđồngở23tỉnh,thànhphố/tổngsố63
tỉnhthànhtrongcảnước(chiếm35%)
5
.CộngđồngDNcó vai trò cực kỳ quan trọng trong
ngăn ngừa thiên tai,bảo vệ nền kinh tế của các quốc gia,cộngđồngvà bản thân, nhưng
cho đến nay chưacóbấtkỳdựánnàohỗtrợDNphòngngừavàứngphóvớithiêntaicho
bảnthânDN.Đãđếnlúccầnphảithayđổicácchínhsáchcủanhànướcnhằmkhuyếnkhích
vàhỗtrợmọicôngdân,cộngđồng,cácthànhphầnkinhtếcùngthamgiavàocôngtác
chuẩnbịlậpkếhoạchứngphóvàkhắcphụchậuquảthiêntai,đưacôngtácnàytrởthành
tráchnhiệmvànghĩavụcủamọithànhphầnkinhtế.
KhảosátnhucầuthựctrạngQLRRTTtrongDNlàmcơsởđểxây
dựngchươngtrìnhvàthiếtkếtàiliệunhằmnângcaonănglựcchocácDNvừavànhỏtrong
côngtácnày.
(i)ĐánhgiámứcđộrủirocủacácDNtrênđịabànNghệAn,ĐàNẵng
vàKhánhHòa;nhậnthứccủaDN,mứcđộsẵnsàngvàkhảnăngứngphócủaDN(ii)Xác
địnhnhucầuđàotạovànângcaonănglựccủacácDNNVVvềQLRRTT
5 Hướng dẫn tổ chức thực hiện đề án nâng cao nhận thức cộng đồng và QLTT dựa vào cộng đồng,DMC/Oxfam
HongKong.
17
3.2.1.Đốitượng:
Khảosátthựchiệntrênđịabàndựántại3tỉnh:NghệAn,ĐàNẵngvàKhánhHoàthuộc
vùngduyênhảimiềnTrungViệtNam.Khảosátđượctậptrungvào03nhómđốitượng,
baogồm:(i)CácDNNVVhoạtđộng(ii)CáchiệphộiDNvàchinhánhVCCIđóngtạiđịa
phương(iii)CơquanquảnlýnhànướcvềQLRRTTtừTrungươngđếnđịaphương.
NhómkhảosátlựachọncácDNkhảosáttheocáctiêuchísau:
Loại hình DN:DNnhànước(DNNN)baogồmcảcácchinhánh;côngtycổphần(CTCP);
Côngtytráchnhiệmhữuhạn(TNHH),DNtưnhân(DNTN);DNvốnđầutưnướcngoài
(FDI)
Ngành nghề kinh doanh:Sảnxuất,Thươngmại/Dịchvụ,Khaikhoáng,Nông/lâm/thuỷsản.
Địa bàn khảo sát:Nhómkhảosátchọncáchuyện,thịdướiđây(lànhữnghuyệnđãbịảnh
hưởngnặngnềdothiêntaitrongnhữngnămqua):
• NghệAn:ThànhphốVinh;HuyệnQuỳnhLưu;HuyệnYênThành;HuyệnDiễn
Châu;ThịxãCửaLò.
• ĐàNẵng:TP.ĐàNẵng;HuyệnHoàVang.
• KhánhHoà:thànhphốNhaTrang;HuyệnVạnNinh;HuyệnNinhHoà;HuyệnCam
Lâm;ThịxãCamRanh.
3.2.2.Phạmvikhảosát
ĐểlàmcơsởxâydựngtàiliệuvàxâydựnggiảiphápnângcaonănglựcchocácDNNVV,
nhómkhảosátđãtậptrung:
- Đánh giá chung về mức độ thiệt hại do thiên tai của các DN trong những năm vừa qua:
khảosáttậptrungvàocácloạihìnhthiêntaimàcácDNthườnggặpvàthiệthạivềngười,
cơsởvậtchấtcũngnhưvềkinhtếdothiêntaigâyra.
- Đánh giá mức độ rủi ro của DN: KhảosátđánhgiácáchoạtđộngcủaDNphụthuộcvào
nhữngdịchvụvàcơsởhạtầngthiếtyếunào,quađóxácđịnhmứcđộrủiro,mứcđộgián
đoạnkinhdoanhcủaDNvìbịthiêntai.
- Đánh giá mức độ sẵn sàng và các hoạt động giảm nhẹ hiện nay các DN đang áp dụng
như: bộmáynhânsự,tìnhhìnhhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanh,đặcbiệtlànhậnthứcvà
hiểubiếtvềQLRRTTcủaDN;cácquyđịnhliênquanđếnQLRRTTtạiDN;chiasẻthông
tintrongvàngoàiDNliênquanđếnQLRRTT.Kinhnghiệmphòngtránhvàgiảmnhẹthiên
taivàtráchnhiệmcủalãnhđạocácDNtrongQLRRTTtrongDNvàtráchnhiệmxãhộicủa
DNtrongcôngtáccứutrợthiêntaitạiđịaphương.
- Xác định các nhu cầu đào tạo của các DNNVV về công tác QLRRTT: Thôngquaviệc
đánhgiámứcđộsẵnsàngvànhậnthứccủacácDN,cóthểxácđịnhđượcnhucầuđàotạo
vànângcaonănglựcnhómđốitượngnày.Ngoàira,khảosátcũngtìmhiểuthêmnhucầu
thựctếcủaDNvềnộidung,hìnhthứcvàthờilượngđàotạo(nếuhọcónhucầuđàotạovà
tậphuấn),cáchìnhthứcthôngtinphùhợpcholãnhđạovàngườilaođộngcủaDN.
18
Việctổchứcthuthậpthôngtinphụcvụchonghiêncứuđượctiếnhànhđồngthờivớicác
phươngphápnêudướiđây.
3.3.1.Thuthậpvànghiêncứutàiliệucósẵn:
Nhómnghiêncứuđãthuthậpcáctàiliệuđàotạo,cácbáocáoliênquanđếnQLRRTTtrong
vàngoàinước,cácbáocáokinhnghiệmvềphòngchốngrủirothiêntaiđãthựchiệntại
ViệtNam,đặcbiệtlàkhuvựcDuyênhảimiềnTrung,cácvănbảnphápquyliênquanđến
QLRRTTvàứngphóvớibiếnđổikhíhậucủaViệtNamnóichungvàcácchínhsáchvề
QLRRTTliênquanđếnDNtừtrungươngđếnđịaphương.
3.3.2.Bảnghỏi(phiếuđiềutra):
PhiếuđiềutrađượcthiếtkếcósựthamgiarộngrãicủacácđốitácliênquanbaogồmCED,
VCCIvàđặcbiệtcósựđónggópkỹthuậttừphíaQuỹChâuÁ.Nộidungphiếuđiềutratập
trungvàođánhgiáthiệthạitrongvòng5nămquavàcácnguyênnhânchủquanvàđánh
giánhanhnhucầuđàotạovàmứcđộquantâmcủaDNđốivớinộidungQLRRTT(xem
tạiphụlục2).
Nhómkhảosátgửiđi1.000phiếuđiềutrachocácDNtrênđịabànbatỉnh
6
đápứngcác
tiêuchísau:(i)CácDNNVVthườnghạnchếvềnguồnlựcứngphónếuthiêntaixảyra(ii)
CácDNNVVcóvịtrígầnsông,biển(iii)CácDNNVVcóngànhnghềsảnxuất,kinhdoanh
thươngmạiphụthuộcvàothờitiếtkhíhậunhư:sảnxuấtchếbiếnnônglâmthuỷsản,xây
dựng.Trong1000DNnhậnphiếu,chỉcó191DNđiềnđầyđủphiếuvàgửilạiđiềutranày.
7
3.3.3.Phỏngvấnsâu:
Công tác chuẩn bị:
Dựatrêncáctiểuchíđãthốngnhất,NhómkhảosátđãlựachọnvàlêndanhsáchDNđể
tiếnhànhphỏngvấnsâuvới51DN(DanhsáchcácDNthamgiaphỏngvấntạiphụlục
4).Ngoàira,Nhómcũnggặpgỡvàtìmhiểuthêmthôngtintừcáccơquancóliênquan
đếnQLRRTTcấptỉnhnhằmtìmhiểuthêmthôngtinvềtìnhhìnhthiêntaiđãxảyratạiđịa
phươngcũngnhưsựhỗtrợtừphíađịaphươngđốivớicácDNtrongcôngtácQLRRTT
(BanchỉđạophòngchốngbãolụtvàTKCNtỉnhvàHộiChữthậpđỏcủatỉnh.).Phỏngvấn
sâutìmhiểucácthôngtinchungvềDN;mứcđộthiệthạicủacácDNtrongnhữngnămqua,
mứcđộrủirohiệntạicủaDNvàmứcđộsẵnsàngcủaDN(Danhmụccáccâuhỏiphỏng
vấnxemtạiphụlục3).
Thành phần nhóm khảo sát:baogồm02thànhviêncủaCEDvà02cánbộtừcácchinhánh
VCCItạitừngtỉnh,đặcbiệtluônluôncósựthamgiagiámsát,hỗtrợcủa01cánbộquảnlý
chươngtrìnhtừQuỹChâuÁ.Tạimỗitỉnh,nhómkhảosátđượcchiathành02nhómvàtiến
hànhkhảosáttheodanhsáchDNđãlựachọn.Mỗinhómcó02người,trongđó01người
làcánbộcủaCEDlàmtrưởngnhómvàthànhviênkháctừVCCIđịaphương
6Trongđócó400phiếugửiĐàNẵng,;300phiếuNghệAn,và300phiếuKhánhHòa.
7Trongđócó119phiếuNghệAn,;58phiếuĐàNẵng,và14phiếuKhánhHòa.
19
Lịch khảo sát thực địa:đượctiếnhànhtại03tỉnhtừngày15/5/2011đếnngày4/6/2011,
trongđó:ĐàNẵngtừngày15-20/5/2011,KhánhHoàtừngày23-25/5/2011vàNghệ
Antừngày30/5/2011đếnngày2/6/2011.Lịchkhảosátvàthànhphầnnhómkhảosáttại
phụlục1.
Mức độ thiệt hại của các DN trong những năm qua:
CácDNcóhoạtđộngsảnxuất,kinhdoanhvàcungứngdịchvụtạinhữngvùngcóthiêntai
đềubịthiệthạiởmứcđộnhấtđịnhdothiêntai.Theokếtquảđiềutraquaphiếu,trongsố
191DN(DN),có61,25%(117)DNtừngbịthiệthạidothiêntaigâyratrongvòng5năm
trởlạiđây,36,12%sốDNkhôngbịthiệthạivà2,63%DNkhôngtrảlời.TrongcácDN
bịthiệthạithìmứcđộthiệthạirấtkhácnhau,cụthể:5,13%sốDNbịthiệthạirấtnặng
nề(nguycơphásảnnếukhôngcónguồnlựchỗtrợ,phảimấtnhiềunămđểphụchồiDN);
29,91%sốDNbịthiệthạinặngnề(ảnhhưởngmạnhđếnhoạtđộngkinhdoanh,bịgián
đoạnkinhdoanhmộtthờigianđángkểsaukhithiêntai);42,74%DNthiệthạiítvà22,22%
DNthiệthạikhôngđángkể.
Kếtquảphỏngvấnsâuchothấy:41,18%DNbịthiệthạivềnhàxưởng,35,30%DNthiệt
hạivềsảnphẩm,hànghoá;25,49%DNthiệthạivềmấtnguồncungứngnguyênliệuvà
19,60%DNthiệthạidocôngnhânnghỉviệcởmứcnặngnềvàrấtnặngnề.
KếtquảphântíchmứcđộthiệthạicủacácDNtrongtừngtỉnhchothấy:ĐàNẵngcósố
lượngDNbịthiệthạidothiêntaiởmứcnặngnềvàrấtnặngnềcaonhấtsovới02tỉnhcòn
lại.Cụthể:Vềnhàxưởng:57,14%DNcómứcđộthiệthạirấtnặngnề;Vềmáymócvà
thiếtbị:42,86%DNcómứcđộthiệthạinặngnềvàrấtnặngnề;vềsảnphẩm,hànghoá:
42,85%DNởmứcnặngnềvàrấtnặngnề;28,57%DNbịthiệthạidogiánđoạnnguồn
cungcấpnguyênvậtliệuvà21,43%DNbịthiệthạinặngnềvàrấtnặngnềdocôngnhân
nghỉviệc.
Tươngtự,tạiNghệAn,kếtquảchothấy:vềnhàxưởngcó56,52%DNbịthiệthạiởmức
nặngnềvàvàrấtnặngnề;vềmáymócthiếtbịcó21,74%ởmứcnặngnềvàrấtnặngnề;
vềsảnphẩm,hànghoácó52,17%DNởmứcnặngnềvàrấtnặngnề;vềmấtnguồncung
cấpnguyênliệu:39,13%DNbịthiệthạiởmứcnặngnềvàrấtnăngnềvà30,43%DNbị
thiệthạinặngnềvàrấtnặngnềdocôngnhânnghỉviệc.
SovớiĐàNẵngvàNghệAn,cácDNtạiKhánhHoàcómứcđộthiệthạithấpnhất.Kếtquả
phỏngvấnchothấykhôngcóDNnàobịthiệthạiởmứcđộnặngnềvàrấtnặngnề.Phần
lớncácDNchỉbịảnhhưởngởmứckhôngđángkể.Cụthể,vềnhàxưởng:100%DNchỉ
bịảnhhưởngkhôngđángkể;vềmáymócthiếtbị:85,71%DNảnhhưởngởmứckhông
đángkểvà14,29%DNảnhhưởngởmứcđángkể;vềhànghoá:92,86%ảnhhưởngởmức
khôngđángkểvà7,14%ởmứcđángkể;vềmấtnguồncungcấpnguyênliệuvàcôngnhân
nghỉviệc:85,71%ởmứckhôngđángkểvà14,29%ởmứcđángkể.KhôngcóDNnàobị
phạtdochậmtiếnđộhợpđồng.
Nhìnchung,tấtcả51DNphỏngvấntại3tỉnh,ởmứcđộtổnthấttừđángkể,nặngnềđến
20
rấtnặngnề.Có52%sốcôngtyđượcphỏngvấnbịtổnthấtvềnhàxưởng;47%côngty
bịtổnthấthànghóavàsảnphẩmvà41%côngtycómáymócthiếtbịbịhỏng.Điềunày
chothấy,cácDNbịảnhhưởngmạnhdothiêntai,trongđónhàxưởng,máymócthiếtbịvà
sảnphẩmhànghóalànhómdễbịtổnthươngnhấtkhibịthiêntaitấncôngDN.Đâycũng
lànhữngkhâumàDNcầnquântâmnângcaotínhchốngchịuvớithiêntai.Tuynhiên,có
sựkhácbiệtgiữacáctỉnhvềmứcđộtổnthấtcủaDN.CácDNởĐàNẵngvàNghệAn
cóthiệthạiởmứccao,trongkhiDNởKhánhHòaởmứcthấp.ỞĐàNẵng:thiệthạivề
nhàxưởng;cóđến57%sốDNbịthiệthạirấtnặngnề,21%bịthiệthạiđángkể.ỞNghệ
An:56%DNthiệthạinặngnềvàrấtnặngnề,13%ởmứcđángkể.Trongkhi100%DNở
KhánhHòathiệthạikhôngđángkể(bảng1).
SL % SL % SL % SL %
Nhàxưởng
DN 3 21.43 3 21.43 0 0.00 8 57.14
NA 7 30.43 3 13.04 7 30.43 6 26.09
KH 14 100.00 0 0.00 0 0 0 0
Máymóc,thiếtbị
DN 4 28.57 4 28.57 2 14.29 4 28.57
NA 14 60.87 4 17.39 2 8.70 3 13.04
KH 12 85.71 2 14.29 0 0 0 0
Sảnphẩm,hànghóa
DN 5 35.71 3 21.43 1 7.14 5 35.71
NA 9 39.13 2 8.70 7 30.43 5 21.74
KH 13 92.86 1 7.14 0 0 0 0
MấtnguồncungNL
DN 8 57.14 2 14.29 0 0.00 4 28.57
NA 13 56.52 1 4.35 4 17.39 5 21.74
KH 12 85.71 2 14.29 0 0 0 0
Côngnhânnghỉ
DN 7 50.00 4 28.57 1 7.14 2 14.29
NA 15 65.22 1 4.35 3 13.04 4 17.39
KH 12 85.71 2 14.29 0 0 0 0
Phạtdochậmtiếnđộ
DN 13 92.86 1 7.14 0 0.00 0 0.00
NA 22 95.65 0 0.00 1 4.35 0 0.00
KH 14 100.00 0 0.00 0 0 0 0
Ghi chú: DN: Đà Nẵng; NA: Nghệ An; KH: khánh Hòa
Thựctếquansátvàtìmhiểuchothấytừtrướcđếnnaynguycơvềbão,lụtởKhánhHòarất
thấp,đồngthờicáckhucôngnghiệpnơitậptrungcácDNthườngđượcbốtríởnhữngnơicó
địahìnhcao,ítchịuảnhhưởngcủalụt.TheoôngNguyễnTháiNhưTrị,ChicụctrưởngChi
21
cụcthuỷlợi,kiêmchánhvănphòngBCHPCBLtỉnhKhánhHoàchobiết:“Mấynămquatrong
khicáctỉnhkhácthuộcmiềnTrungphảichịuthiệthạinặngnềdobãođổbộtrựctiếpvàgây
ralũlụtlớn,nhưngKhánhHoàchỉbịảnhhưởngởmứcđộkhôngđángkể.”Trongkhiđó,Đà
NẵngvàNghệAnlànhữngđịaphươngthườngxuyênbịbãovàlũlụtởcườngđộmạnhvàtần
suấtcao,cộngvớiviệcbốtríDNởcácvịtríxungyếu(gầncảngbiển,dướichânnúi,vùng
trũng)nêncácDNlạicàngdễbịảnhhưởng.
Thựctế,quaphỏngvấnchothấynhiềuDNthiệthạirấtnặngnềdothiêntaigâyra,vídụcơn
bãoXangsanenăm2006đãgâyrathiệthạihàngchụctỉđồngchoCôngtycổphầndượcphẩm
ĐàNẵng(DANAPHA),1,2tỉđồngchoCôngtycổphầnthủysảnNhậtHoàng,haycơnbão
Ketsana2009đãlàmthiệthạigầnnhưtoànbộsảnphẩmvànhàxưởngcủaNhàmáygạch
tuynenướctínhlênđến5tỉđồngcủaCôngtycổphầnThanhThànhĐạttạiNghệAnhayCông
tyTNHHĐạiHoàtạiĐàNẵngchuyênsảnxuấtchếbiếnnguyênliệulàmthứcănchogiasúc
đãbịpháhuỷgầnnhưtoànbộnhàmáy,phảidichuyểnsangđịađiểmkhácđểxâydựnglại
từđầu.Cũngquaquátrìnhphỏngvấnchothấy,cácloạihìnhthiệthạivàmứcđộthiệthạicủa
từngloạihìnhdothiêntaigâyrachoDNcũngrấtkhácnhau.Tuynhiên,tấtcảnhưngtổnthất
nêutrênchỉlànhữngtổnthấttrựctiếp,đượcxácđịnhngaysaukhithiêntai.Nhữngtổnthất
giántiếpsaukhithiêntaidườngnhưchưađượccácDNđánhgiámặcdùchúnggâyảnhhưởng
tiêucựclâudàiđếnhoạtđộngcủaDN,baogồmnhữngtổnthấtvềgiánđoạnsảnxuấtkinh
doanh,tổnthấtvềmấtcơhộikinhdoanh,mấtlợithếtrênthịtrường
Cơnbãosố6(Xangsane)năm2006đãgâythiệthạinặngnềchoCôngtyCổphần
DượcDanapha.ƯớctínhCôngtybịtổnthấtkhoảnghơn40tỷđồng.Khonguyênliệu,
baobì,thànhphẩmbịthiệthạinặngnhất.Gióbãotốchếttoànbộmáitôn,đánhsập
trầnnhà(la-phông),nướcmưadộixuốngkholàmtấtcảhànghoáđềubịướt.Hệthống
thônggióvàtrungtâmđiềuhoàkhôngkhíbịhưhỏnghoàntoàn,khôngthểsửdụng
được(xemảnh).
22
Toànbộthiếtbịđềubịngậpnước,hưhỏngnặng.Tấtcảcácbộphậnđiềukhiểnđiện
tử,tựđộngbịhỏnghoàntoàn(máyépvỉ,dậpviên,baophim )PhânxưởngThuốc
tiêm-Thuốcnước-Caodầuxoabịlật20%mái.Nướcngậptrongnhàxưởng.Một
phầnhệthốngxửlýđiềuhòakhôngkhíbịhỏng.Mộtsốbộphậncủathiếtbịtựđộng
đóngsảnphẩmốngtiêmvàhệthốnginsốkiểmsoát(lôsảnxuất,hạnsửdụng)gồm3
máybịhưhỏngnặng.ỞphânxưởngĐôngDược,cókhoảng10tấndượcliệubịướt
hoàntoàn.ỞphânxưởngNhựavàKhobaobì:Nướcmưangậpkho,tấtcảmáymóc,
thiếtbịđềubịướt,máyépnhựatựđộngbịnướcngấmvàovimạchđiệntử,khôngcòn
khảnăngsửdụng.
Nguồn : Công ty Cổ phần DANAPHA
4.1.1.Mứcđộsẵnsàngứngphóvớirủirothiêntaivàcáchoạtđộnggiảmnhẹ
củaDN
ĐểxácđịnhrõnguycơtừthiêntaiđặcbiệtlàbãolũlàhiệnhữuđốivớicácDNsảnxuất,
kinhdoanhtạinhữngtỉnhthườngxuyêncóthiêntainhưĐàNẵng,NghệAn,nhómkhảo
sátđãtìmhiểukhảnăngduytrìhoạtđộngkinhdoanhcủaDNkhithiêntai(bãolũ)xảyra,
quađóxácđịnhmứcđộrủirovềgiánđoạnkinhdoanhcủaDN.Nguycơngàycànggia
tăngkhiViệtNamlàmộttrongnhữngnướcchịuảnhhưởngmạnhmẽnhấtcủabiếnđổikhí
hậutrênthếgiới.Diễnbiếnthiêntaingàycàngphứctạp,khôngtheoquyluậtnhưtrước
đây,tầnsuấttănglên,cườngđộmạnhhơnrõrệt.Vídụ:Nếunhưtrướcđây,ởĐàNẵng,
mộtcơnbãolớnnăm1964đượcghinhậnthìtrongvòng10nămtrởlạiđâyđãcó21cơn
bãotrựctiếpảnhhưởngđếnĐàNẵng,bìnhquânmỗinămcóđếnhaicơnbão.Vềcường
độcónhữngcơnbãorấtmạnhnhưbãoXangsanenăm2006,vớisứcgiócấp12,giậtcấp
trên13,14.Chínhvìvậy,duytrìkhảnăngkinhdoanhvớitìnhhìnhthiêntaingàynaycàng
trởnênkhókhănhơn.
Khảosátchothấy,mặcdùcáchoạtđộngcủaDNrấtphụthuộcvàohệthốngcungcấpdịch
vụchungcủathànhphốvềgiaothông,điện,viễnthông,cấpthoátnướcvàkhíđốt,nhưng
hầuhếtcácDNvẫnchưacósựchuẩnbịứngphóvàkếhoạchkhắcphụchậuquảvàphục
hồitrướcvàsauthiêntai.Cóthểthấyrõ,nguycơgiánđoạnkinhdoanhcủahầuhếtcác
DNnàytrongtrườnghợpthiêntaikéodàiđãxuấthiệnrõràng,nhấtlàkhihệthốngcung
cấpdịchvụchungvàhệthốnggiaothôngbịảnhhưởng.
Các dịch vụ cần cho hoạt động của DN
HầuhếtcácDNđượcphỏngvấnđềuphụthuộcvàohệthốnggiaothôngđườngbộ,đường
thủy,đườngsắt.Có43DN(84%)sửdụngđườnggiaothôngliêntỉnh;38DN(75%)sử
dụngđườnggiaothôngnộitỉnh,12DN(24%)sửdụngđườngsắt,23DN(45%)sửdụng
đườngthủy.Chỉcó4DN(08%)sửdụngđườnghàngkhông.
100%DNphụthuộcvàođiệnlướisinhhoạtvàsửdụngchovănphòng,trongkhiđócó38
DN(76%)phụthuộcđiệnlướisảnxuất.
100%DNsửdụngvàphụthuộcvàomạngthiếtbịviễnthông(điệnthoại,fax,vàinternet)
trongkhiđóchỉcó1DNlàphụthuộcvàohệthốngthanhtoánđiệntửcủangânhàng(máy
rúttiền,thanhtoánbằngthẻ).
23
Hầuhếtcácdoanhnghiệpđềuphụthuộchệthốngcấpthoátnướccủathànhphốvàcủa
tỉnh.47doanhnghiệp(92%)phụthuộchệthốngnướcsinhhoạtvà35DN(69%)phụthuộc
hệthốngcấpnướcchosảnxuất.45DN(88%)phụthuộchệthốngthoátnướcsinhhoạtvà
35DN(69%)cầnhệthốngnướcthảichosảnxuất.
Vềchấtđốt(than,gas:có12DN(24%)dùngthan,gaschonhucầusinhhoạt;29DN(57%)
dùngchosảnxuất).
Các hoạt động giảm nhẹ và ứng phó hiện tại của DN
MứcđộsẵnsàngứngphóvớirủirodothiêntaicủacácDNđượcthểhiệnquaviệclậpkế
hoạchvàtổchứcthựchiệncáchànhđộngcụthể.Kếtquảđiềutraquaphiếuđiềutracho
thấy,trongsố191DNđãtrảlờicó5,43%sốDNkhôngquantâmđếnphòngchốngthiên
taihoặckhôngnhậnthứcđượclợiíchcủaviệcphòngchốngthiêntai;45,74%DNcóquan
tâmnhưngchưacókếhoạchphòngngừavàứngphóvớithiêntai;33,33%DNđãcókế
hoạchnhưngkhôngđủnănglựcvànguồnlựcđểthựchiện.Ngoàira,cònmộtsốlýdokhác
như:chưađánhgiáđượcmứcđộrủiromàthiêntaicóthểgâyra,khôngdựđoántrướcvà
khôngchủđộngphòngngừa,kếhoạchphòngngừathiêntaichưađượcxâydựngmộtcách
cụthểhoặcchủquan,vìtừtrướcđếngiờchưabaogiờbịảnhhưởngcủathiêntaiđếnhoạt
độngSXKDcủaDNvàgần16%DNkhôngnêurõlýdo.
Mặcdùởnhữngvùngluônchịuảnhhưởngthiêntaixảyrahàngnăm,nhưnghầuhếtcác
DNđềuchưacókếhoạchứngphócụthểvàchuyênnghiệp.Trongsố51DNđượcphỏng
vấn,có19DNchobiếtđãcókếhoạch/phươngánphòngchốngbãolụt(chiếm37%)tuy
nhiênchỉcó7DNcungcấpđượcbảnphươngán/kếhoạchnày.Trongsố19DNcóphương
án/kếhoạchphòngchống,cóđến15DNcóvốnnhànước(nhànướcsởhữuphầnlớncổ
phầnhoặccôngtyTNHHmộtthànhviênnhànước)vàchỉcó04DNtưnhân.Đasốcác
DNcóphươngánđềucóquymôlớnvới13DNcódoanhthutrungbìnhnăm(trong3năm
gầnđây)đạttừ100tỉđếnhơn1300tỉđồng,cósốlượngnhânviêndaođộngtừhơn300
ngườiđếnhơn6000ngườivàđãđivàohoạtđộngtrên6năm,cómộtsốítDNđãhoạtđộng
trên20năm.Trongkhiđó,đasốcácDNkhôngcókếhoạch/phươngánphòngchốngbão,
lũ(24trongsố32DN)đềulànhữngDNcódoanhthuvàsốlượngcánbộcôngnhânviên
thấphơnnhiềusovớinhưngDNđãcókếhoạch/phươngánnóitrên.Tuynhiên,trongsố
DNchưacókếhoạchnàycóđến07DNđãthựchiệnhoạtđộngsảnxuấtkinhdoanhtừ16
đếntrên20năm.
Kếtquảquaphỏngvấnsâu51DNchothấy:hầuhếtcácDNđềuchorằngcáchoạtđộng
giảmnhẹvàứngphóvớithiêntailàrấtcầnthiết,nhưngchođếntạithờiđiểmkhảosátphần
lớncácDNvẫnchưacókếhoạchthựchiệncáchoạtđộngnày.Bằngchứnglà58,82%DN
chưacóhoạtđộngduytrì,dọndẹpđườngxá;70,59%DNchưacókếhoạchhướngdẫnsử
dụngđườngvậnchuyểndựphòng;47,06%DNchưacókếhoạchbảovệthiếtbị,dữliệu
cầnthiết;43,14%DNchưacókếhoạchphâncôngnhiệmvụkhikhẩncấpvà54,90%DN
chưacókếhoạchphụchồisauthiêntai(xembảng2).MộtsốDNchorằng“đãcó”,nhưng
khiđượcđềnghịxembảnkếhoạchthìhọkhôngthểđưarađược,vàtrảlời“chỉnghĩtrong
đầuvàchỉđạotrựctiếp”.