Bài 25. TRUYỀN THÔNG BẰNG SÓNG ĐIỆN TỪ pptx

Bài 25.
TRUYỀN THÔNG BẰNG SÓNG ĐIỆN TỪ

I. Mục tiêu:
1) Kiến thức:
- Hiểu được vai trị của mạch dao động LC hở trong việc thu và phát sóng điện từ.
- Hiểu được nguyên tắc truyền thông bằng sóng điện từ, vai trị của SÓNG cao tần,
qu trình Bàiến điệu, chọn sóng, tách SÓNG.
- Hiểu được sơ đồ khối của hệ thống phát và thu thanh dùng sóng điện từ, sự lan
truyền sóng của sóng điện từ quanh Trái đất.
2) Kĩ năng:
- Giải thích được những hiện tượng vật lí về truyền thông bằng sóng điện từ.
- Phn tích, kết luận về kiến thức từ kết quả thí nghiệm.
II. Chuẩn bị:
1) GV:
- Vẽ hình 25.3, 25.4, 25.5 SGK trn giấy khổ lớn để phân tích nội dung.
2) HS: Ôn tập kiến thức về dao động điện từ.
II. Tổ chức các hoạt động dạy học:
Tiết 1.
Hoạt động 1. (5’) KIỂM TRA BÀI CŨ.
+ GV nu cu hỏi kiểm tra:
? Thế nào là sóng điện từ? Nêu đặc điểm của sóng điện từ?
? Khác với sóng cơ, sóng điện từ có tính chất nào? Nêu vài TN chứng tỏ
sóng điện từ cũng có tính chất như sóng cơ.
+ HS trả lời cu hỏi kiểm tra.
+ GV nêu vấn đề nội dung bài cần khảo st, tìm hiểu trong tiết học.
Hoạt động 2. (20’) Tìm hiểu: MẠCH DAO ĐỘNG HỞ-ĂNG TEN.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung
* GV hướng dẫn HS tìm hiểu về
mạch dao động hở bằng những câu
hỏi gợi ý:.

H
1
. Trong mạch dao động, năng
lượng được bảo toàn. Vậy năng
lượng điện từ của mạch có được bức
xạ ra vùng không gian bên ngoài
mạch không?
H
2
. Để năng lượng điện từ được bức
xạ ra vùng không gian rộng hơn
phải làm thế nào? Khi đó năng
lượng đó có được bảo toàn nữa



Cu hỏi 1 sẽ lm HS bế tắc. c
nhn suy nghĩ, thảo luận nhĩm
tìm hiểu khả năng bức xạ sóng
điện từ ra vùng không gian bên
ngoài từ mạch LC.

-HS nghĩ đến việc tách ra hai
bản cực của tụ điện, tách ra các

-Mạch dao động LC có điện từ
trường hầu như không bức xạ ra
không?
-GV giới thiệu nội dung của cc hình
vẽ 25.2, dẫn dắt HS hiểu từ mạch
dao động kín chuyển thành mạch
dao động hở như thế nào, công dụng
của mạch dao động hở hay ăngten.
(hình 25.3)
-Yêu cầu HS đọc nội dung ở cột
phụ, giới thiệu hoạt động của
ăngten.
vịng dy của cuộn cảm.

-Tìm hiểu nội dung hình 25.2,
hiểu được ăngten là gì. Cơng
dụng của ăngten.

-Phn tích, thảo luận tìm hiểu
cơng dụng của ăngten qua nội
dung được thể hiện ở hình 25.3
ngoài: mạch dao động kín.
-Nếu tách xa hai bản cực của tụ
điện, đồng thời tách xa cc vịng dy
của cuộn cảm thì vng khơng gian
của từ trường Bàiến thiên được
mở rộng dần: mạch dao động hở
hay ăngten.
Hoạt động 3. (20’) Tìm hiểu: NGUYN TẮC TRUYỀN THƠNG BẰNG SÓNG ĐIỆN

TỪ
GV cho HS xem sơ đồ
khối của hệ thống phát và
thu thanh dùng sóng điện
từ, trình by kết hợp với đồ
thị giới thiệu các dao
động cao tần, dao động
âm tần và dao động cao
tần Bàiến điệu để giúp HS
hiểu nguyên tắc của
truyền thông bằng sóng
điện từ.
Nu cu hỏi gợi ý:
H
1
. Để truyền được các
Quan st, tìm hiểu tc dụng
của từng bộ phận trong sơ
đồ khối (hình 25.4). Dựa
vo qui trình chung của
thơng tin bằng SÓNG
điện từ (SGK), phân tích.

-Ống nói: Bàiến âm thanh
thành dao động âm tần.

-Dao động cao tần: bộ

Qui trình chung:
-Bàiến cc m thanh, hình ảnh

thnh cc dao động điện tần số
thấp gọi là các tín hiệu âm tần.

-Dịng SÓNG điện từ có tần số
cao mang tín hiệu âm tần đi xa
qua ăngten phát.

thông tin như hình ảnh, m
thanh từ nơi này đến nơi
khác phải làm thế nào?
H
2
. (Từ hình 25.4) Trình
by tc dụng của từng bộ
phận của hai hệ thống pht
v thu thanh?

-GV giới thiệu sơ lược
chức năng của các bộ
phận trong sơ đồ khối.
Lưu ý qu trình Bàiến đổi
dao động điện trở về dao
động âm bằng thiết bị
cuối cùng là loa (thiết bị
mà HS thường quan sát)
-Nêu câu hỏi để HS tổng
kết quá trình thơng tin qua
sơ đồ khối vừa phân tích.
H
3

Thơng qua việc tìm
hiểu sơ đồ khối của hệ
thống phát và thu thanh,
hy cho Bàiết nguyn tắc
chung của thơng tin bằng
sóng điện từ?

phận tạo dao động cĩ tần
số cao.
-Bàiến điệu: trộn dao
động âm thanh và dao
động cao tần thành dao
động cao tần Bàiến điệu.

-Các bộ phận khác của sơ
đồ khối nhóm không phân
tích được vai trị vì đi sâu
vào kĩ thuật.






-Tham khảo SGK, ghi
nhận nguyn tắc truyền
thơng bằng sóng điện từ.

-Dùng máy thu với ăngten thu
để chọn thu lấy dao động điện
từ cao tần.

-Tách tín hiệu ra khỏi sóng cao
tần rồi dùng loa để nghe âm
thanh truyền tới. (hoặc dùng
màn hình để xem hình ảnh)

Tiết 2
Hoạt động 1. (30’) Tìm hiểu: SỰ TRUYỀN SÓNG ĐIỆN TỪ QUANH TRÁI ĐẤT
-GV nu Yêu cầu HS quan
st bảng 25.1 v hình 25.7.
Nu cu hỏi:
H
1
. sóng điện từ dùng
trong thông tin vọ tuyến
được chia thành các dải
sóng thế nào?
-GV giới thiệu về tầng
điện li, ảnh hưởng của
tầng điện li đến các loại
sóng.
-GV cần nhấn mạnh:
SÓNG cĩ  cng ngắn thì
năng lượng càng cao, khả
năng truyền xa tốt.

H2. Trình by việc ứng
dụng cc loại SÓNG trong
thơng tin lin lạc trn mặt
đất. Tại sao người ta sử
dụng các loại sóng như
vậy?

-Quan st cc hình vẽ, phn
tích tìm hiểu vì sao cc loại
SÓNG di, trung v ngắn
được sử dụng trong
truyền thanh v truyền
hình trn mặt đất.


-Thảo luận nhĩm, tìm hiểu
nội dung giới thiệu trn cc
hình vẽ.
-SÓNG dng trong thơng tin vơ
tuyến phải cĩ f  1000Hz

-Cc qu trình truyền SÓNG điện
từ thông tin quanh TĐ có đặc
điểm khác nhau vì cc SÓNG cĩ
bước sóng khác nhau, điều kiện
môi trường trên mặt đất và tính
chất của bầu khí quyển.
-Tầng ion trên lớp khí quyển có
ảnh hưởng rất lớn đến quá trình
truyền SÓNG.

+ Các sóng dài, trung, ngắn bị
tầng điện li và mặt đất phản xạ
với mức độ khác nhau nên có
thể đi vịng quanh mặt đất. Sóng
được dùng truyền thanh, truyền
hình trn mặt đất.
+ Sóng cực ngắn không bị phản
xạ mà có khả năng truyền thẳng,
xuyên qua tầng điện li nên dùng

-Nên giới thiệu trường
hợp truyền thông bằng
sóng cực ngắn: các tín
hiệu được truyền đến vệ
tinh, từ vệ tinh sóng được
phát về mặt đất trên từng
khu vực, các đài phát tiếp
sóng và phát trở lại để
sóng có thể lan truyền
trên phạm vi rộng trên
mặt đất.
thông tin vũ trụ.

Hoạt động 2. (10’) Tìm hiểu: TRUYỀN THƠNG BẰNG CP
Đặt vấn đề bảo vệ môi
trường do ảnh hưởng của
sóng điện từ.
H
1
. Có những vùng

không gian, sóng điện từ
truyền đến mà không
được sử dụng, để tránh
mất mát năng lượng sóng
và để sóng điện từ không
gây ảnh hưởng đến môi
trường, việc sử dụng sóng
điện từ trong truyền tin
-C nhn suy nghĩ, thảo
luận nhĩm, pht hiện.
+ sóng điện từ là những
bức xạ điện từ, có thể gây
tác hại cho môi trường và
sinh vật.
+ cĩ những vng khơng
gian khơng sử dụng sóng,
do đó năng lượng sóng bị
mất đi.
Có thể sử dụng nhiều loại dây
dẫn để truyền sóng điện từ; kĩ
thuật truyền hình cp, internet cp,
cp dẫn ngầm qua Bàiển…
Ưu điểm:
-Hạn chế tối đa việc mất mát
năng lượng trong những vùng
không gian không sử dụng sóng.
-Hạn chế gây ô nhiễm môi
trường.
được thực hiện thế no?
Yêu cầu HS quan st hình

25.8. GV phn tích, giới
thiệu nội dung.

+Nếu dùng dây dẫn, cáp
để truyền sóng sẽ tránh
được những tác hại đến
môi trường và giảm sự
mất mát năng lượng.
-Ít bị nhiễu do môi trường bên
ngoài.
Hoạt động 3. (5’) Vận dụng - củng cố:
* GV
+ Nu cu hỏi củng cố Bài:
Nếu mạch dao động hở không có điện trở thuần thì dao động điện từ tự do trong đó có
tắt dần không? Tại sao?
+ Hướng dẫn chuẩn bị bài mới: Xem lại nội dung ở SGK 11.
- Hiện tượng cảm ứng điện từ.
- Định luật Jun Lenx.
* HS:
- Trả lời cu hỏi.
- Ghi nhận những chuẩn bị ở nh.

III. Rút kinh nghiệm – Bổ sung: