LƯỢM ( Tố Hữu) potx

LƯỢM
( Tố Hữu)

A/ MỤC TIÊU BÀI HỌC
:
1.
KIẾN THỨC
:
Giúp HS nắm được:
- Lượm là một chú bé hồn nhiên, nhanh nhẹn.
- lượm hăng hái tham gia hoạt động và hi sinh anh dũng nhưng Lượm sống mãi trong
lòng mọi người.
- Nghệ thuật mtả nhân vật kết hợp với kể và biểu hiện cảm xúc.
2
. KĨ NĂNG:

Rèn kĩ năng đọc, cảm và hiểu thơ
3.
THÁI ĐỘ:
- GD lòng yêu mến, khâm phục các bạn nhỏ dũng cảm hi sinh vì nghĩa lớn.
- GD về lòng tự hào về những tấm gương anh dũng của tuổi trẻ VN.
B/ CHUẨN BỊ:

- GV:
GA, SGK, SGV, STK
- HS:
Soạn bài
C/ PHƯƠNG PHÁP:

- HĐ: Cá nhân và cả lớp
- PP: Đọc sáng tạo, nghiên cứu, tái tạo, gợi tìm

D/ TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
1
. ỔN ĐỊNH:

2.
KTBC:

a) Câu hỏi: Đọc thuộc lòng và diễn cảm BT "Đêm nay Bác không ngủ" của nhà thơ MH.
PT lần thức dậy thứ ba của anh ĐV.
b) Đáp án: SGK- 63,64,65 + vở ghi mục b
3.
BÀI MỚI:

a) Giới thiệu bài:
Hồi đầu kháng chiến chống Pháp, nhà thơ TH vừa ở Hà Nội trở về thành phố Huế, quê
hương đánh Pháp rất quyết liệt, tình cờ gặp chú bé liên lạc vui tươi, nhí nhảnh. ít lâu sau nhà
thơ lại nghe chú bé Lượm đã anh dũng hi sinh trên đường công tác. Xúc động nghẹn ngào,
nhớ thương, cảm phục, TH đã viết BT "Lượm" để ghi lại chuyện này.
b) Các hđ dạy – học:

HĐ của thầy HĐ của trò ND cần đạt


(?) Trình bày một vài nét về
tác giả TH ?
GV bổ sung: Thế kỉ XX đã
qua đi, những tên tuổi nào
còn mãi với thời gian ? Một
trong dăm bảy người được
nhắc đến không thể không kể

đến nhà thơ TH - Chế Lan
Viên
(?) Cho biết xuất xứ của tác
phẩm?
GV: Tập thơ "VB" gồm
những bài thơ viết trong thời
kì kháng chến chống Pháp
1945-1954.
GV nêu y/c đọc: Giọng vui
tươi, sôi nổi, nhí nhảnh ở
đoạn đầu và đoạn điệp khúc


- Tham gia CM từ rất sớm,
từng bị bắt, tù đày
- Nhiều BT viết cho các em
nhỏ rất xúc động: Đi đi em;
Một tiếng rao đêm









I- Tìm hiểu tác giả, tác phẩm
1. Tác giả (1920 - 2006)
- Tên thật là Nguyễn Kim

Thành
- Quê ở tỉnh Thừa Thiên-Huế
- Là nhà cách mạng, nhà thơ
lớn của thơ ca hiện đại VN

2. Tác phẩm
- Viết năm 1949, in trong tập
thơ "Việt Bắc".



3. Đọc - chú thích

cuối cùng; giọng đối thoại
giữa 2 chú cháu Đọc mẫu.
Gọi HS đọc
GV: Y/c HS giải thích chú
thích 3, 4, 5, 6



(?) BT được viết theo thể thơ
nào?


(?) BT thuộc thể loại thơ
nào? Giống BT thơ nào các
em đã học?
GV: Tuy nhiên bài này tác
giả vừa là người kể chuyện

vừa là nhân vật trực tiếp liên
quan đến nhân vật chính.
(?) BT có thể chia làm mấy






- Đọc, nhận xét






- Bốn tiếng, nguồn gốc thể
vè dân gian, nhịp 2/2 chẵn
ngắn rất thích hợp với lối kể
chuyện.








II- Phân tích văn bản
1. Thể thơ - thể loại - bố

cục
a) Thể thơ: bốn tiếng



b) Thể loại: thơ tự sự

phần? Ý chính của mỗi phần
nói gì?







GV: Gọi HS đọc đoạn 1
(?) Ở khổ thơ đầu cho ta biết
tác giả tình cờ gặp Lượ
m
trong hoàn cảnh nào? Em có
nhận xét gì về cách nói này?
(?) H/ảnh Lượm được mtả
tập trung nhất trong những
khổ thơ nào?


- Đêm nay Bác không ngủ

-(1) Từ đầu cháu đi xa
dần: Cuộc gặp gỡ tình cờ
giữa nhà thơ và Lượm
-(2) Hồn bay giữa đồng:
Chuyến công tác cuối cùng
và sự hi sinh của Lượm
-(3) Còn lại: Lượm sống mãi
trong lòng tác giả và mọi
người

- Ngày Huế đổ máu -> cách






c) Bố cục: ba đoạn

2. Phân tích




(?) Hãy tìm những chi tiết
mtả Lượm về:
- Hình dáng
- Trang phục
- Hoạt động
- Tính tình
(?) Em có nhận xét gì về
cách mtả trang phục của
Lượm? (Vì sao tgiả chỉ chọn
tả "cái xắc xinh xinh" và
chiếc mũ "ca nô"?
GV: Giải nghĩa "chân thoăn
thoắt": rất nhanh, vụt chỗ
này, vụt chỗ khác

nói nhân hoá để dtả cuộc đấu
tranh ác liệt ở thành phố Huế

- Khổ 2+3. Xắc và ca nô là
trang phục riêng của những
chú liên lạc -> nổi bật việc
tham gia liên lạc của Lượm

- Má đỏ bồ quân: đáng yêu,
căng mọng





a) Hình ảnh Lượm
* Lượm trước khi hi sinh













- Hình dáng: bé loắt choắt,
đầu nghênh nghênh, má đỏ


(?) Em thích nhất những chi
tiết nào trong đoạn thơ này?

Vì sao?


(?) Vì sao tgiả lại so sánh
Lượm như con chim chích?
(?) Em hiểu như thế nào về
"con đường vàng" trong khổ
thơ thứ 3?
(?) Ngôn ngữ đối thoại của 2
chú cháu ở khổ thơ 4+5 có gì
đáng chú ý?

(?) Để mtả hình dáng và tính
cách của Lượm tgiả đã sdụng
những BPNT gì? NT đó đã
làm nổi rõ hình ảnh một chú








- Huýt sáo vang: tâm trạng
rất vui, chẳng nề nguy hiểm,
như là đi chơi
- Cười híp mí, má đỏ bồ
quân
- Như con chim chích

- Nhảy trên đường vàng ->
hồn nhiên, đáng yêu
- Nhỏ, nhanh, hiền lành, có
ích
bồ quân



- Trang phục: Xắc xinh xinh,
ca nô đội lệch





- Hoạt động: chân thăn thoắt,
huýt sáo vang
- Tính tình: vui vẻ, hồn
nhiên, lạc quan


bé với những đặc điểm nào?

(?) Lượm đưa thư trong hoàn
cảnh nào? Em có nhận xết gì
về hoàn cảnh đó?
(?) Những lời thơ nào miêu
tả Lượm làm nhiệm vụ?

(?) Theo em lời thơ nào gây
ấn tượng mạnh nhất cho
người đọc?
(?) Em có nxét gì về cách
dùng từ của tác giả trong 2
câu thơ này?

(?) Những câu thơ nào mtả
sự hi sinh anh dũng của
Lượm?

- Vàng nắng, vàng cát, vàng
lá vàng -> con đường đẹp đẽ,
quý báu, lí tưởng
- Trò chuyện ngắn ngủi,
giọng hơi khoe, rất vui
sướng, thích thú với công
việc mới







- Đường vắng: dẽ bị phát
hiện
- Đạn bay vèo vèo: nguy
hiểm tới tính mạng

- NT: So sánh, từ láy tượng
hình, ngôn ngữ đối thoại->
Lượm hồn nhiên, nhanh
GV: Cái chết có đổ máu,
nhưng lại được miêu tả như
một giấc ngủ bình yên của
trẻ thơ giữa đồng quê thơm
hương lúa.
(?) Cái chết ấy gợi cho em
những t/cảm và suy nghĩ gì?

GV: Trong BT này, tgiả
nhân danh người chú có quan
hệ thân tình, gắn bó bới
lượm.
(?) Tình cảm ấybộc lộ ntn

qua cái nhìn và cách xưng hô
ở phần đầu BT?
(?) Khi được tin Lượm đi
làm nhiệm vụ và hi sinh, tgiả
đã thay đổi cách gọi Lượm
ntn?
(?) Cách gọi ấy bộc lộ t/cảm
và thái độ gì của tgiả đối với
Lượm?
- Bỏ thư vào bao
- Thư đề thượng khẩn
- Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
- Ca nô chú bé
Nhấp nhô trên đồng
- Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo





- Một dòng máu tươi
- Cháu nằm giưa đồng

nhẹn, yêu đời

* Lượm trong khi làm nhiệm
vụ và hi sinh
- Hoàn cảnh đưa thư: đường

vắng vẻ, đạn bay vèo vèo ->
khó khăn, nguy hiểm
- Khi làm nhiệm vụ:








+ NT: động từ
vụt
, tính từ
vèo vèo
-> hành động dũng
cảm của Lượm, sự ác liệt của
(?) Trong BT, có những câu
thơ có cấu tạo đặc biệt. Đó là
những câu thơ nào?




(?) Tdụng của nó trong việc
biểu hiện cảm xúc?
GV: Những lời thơ cuối cùng
lặp lại những lời thơ mở đầu
mtả h/ảnh Lượm hồn nhiên,
nhanh nhẹn, đầy sức sống.

(?) Theo em, điều đó có ý
nghĩa gì trong việc biểu hiện
cảm nghĩ của nhà thơ?
GV bình: Điều đó thể hiện
niềm tin của nhà thơ về sự
bất diệt của những con người
như Lượm. Nhưng đó còn là
ước vọng của nhà thơ về một
c/sống thanh bình không còn
















chiến tranh
- Lúc hi sinh:

-> Cái chết dũng cảm, nhẹ
nhàng, thanh thản; Lượm còn
sống mãi với quê hương
b) Tình cảm của nhà thơ


- Cái nhìn trìu mến
- Cách xưng hô thân thiết
chiến tranh để trẻ thơ được
sống trong thanh bình, hồn
nhiên. Những lời thơ cuối
cùng vì thế không chỉ diễn tả
t/cảm trìu mến, mà còn day
dứt niềm xót thương và ước
vọng hoà bình. Đó là ý nghĩa
nhân đạo sâu xa của BT này

(?) Em cảm nhận được
những ý nghĩa nội dung sâu
sắc nào từ BT Lượm?
(?) (?) Em nhận thức được gì
về NT thơ qua BT Lượm?
GV: Gọi HS đọc ghi nhớ
GV: Hướng dẫn HS làm BT
phần luyện tập về nhà

- Ra thế
Lượm ơi ! -> 1 câu thơ
được trình bày thành 2 dòng
- Thôi rồi, Lượm ơi !
- Lượm ơi , còn không ? ->
câu thơ ngắt làm 2 vế bởi
dấu phẩy




- Hai lần gọi là "đồng chí"



-> Vừa thân tình, vừa trân
trọng, như một người bạn
chiến đấu

- NT: câu hỏi, câu cảm ->
cảm xúc nghẹn ngào, đau xót












- Đọc ghi nhớ
như tiếng nức nở




-> Lượm sống mãi trong tâm
trí nhà thơ, còn mãi với cuộc
đời
III- Tổng kết

< Ghi nhớ SGK - 77>
IV- Luyện tập

4.
CỦNG CỐ
:
(?) Cảm nghĩ của em về nhân vật Lượm.
5.
HƯỚNG DẪN HS HỌC VÀ CHUẨN BỊ BÀI:
- Học ghi nhớ, học thuộc BT
- Phân tích ND và NT BT
- Soạn VB: MƯA
E/RÚT KINH NGHIỆM
: