Các khái niệm căn bản trong ảnh Macro ppt

Các khái niệm căn bản trong ảnh Macro*

1. Độ phóng đại của hình ảnh (« Magnification Ratio » hay « Rapport
de Reproduction »)

Độ phóng đại này xác định tỉ lệ giữa kích thước thật của vật thể và hình ảnh
của nó ghi lại trên phim 24x36mm (hoặc sensor). Nó được tính bằng khoảng
cách giữa mặt phẳng phim và vật thể với tiêu cự của ống kính. Ví dụ như khi
hình ảnh của vật thể trên phim có kích thước bằng kích thước thật bên ngoài,
ta nói độ phóng đại là 1 :1 hay 1x. Nếu hình ảnh lớn gấp đôi vật thật thì độ
phóng đại là 2 :1 hay 2x.
Để có thể có được một độ phóng đại chính xác của vật thể thì đầu tiên ta
phải chọn chỉ số này và sau đó tiến hành canh nét bằng cách dịch chuyển
máy ảnh cho đến khi tìm được điểm nét ưng ý.

2. Hiệu chỉnh kết quả đo sáng (« Exposure Correction » hay «
Correction d’exposition »)

Khi khoảng cách chỉnh nét giảm đi thì nó cũng kéo theo sự suy giảm của ánh
sáng, đây là một định luật trong quang học. Khi bạn chụp ảnh bình thường
thì sự suy giảm ánh sáng này là không đáng kể nhưng trong chụp ảnh Macro
thì nó lại cần có thêm sự hiệu chỉnh về kết quả đo sáng để bù lại lượng sáng
bị thiếu này. Với hệ thống đo sáng TTL thì việc hiệu chỉnh được làm hoàn
toàn tự động.

3. Độ nét sâu của trường ảnh (« Depth of Field » hay « Profondeur de
champ »)

Khái niệm này ám chỉ vùng ảnh nét ở phía trước và phía sau của điểm mà
bạn canh nét. Trong chụp ảnh Macro thì độ nét sâu đóng một vai trò đặc biệt
quan trọng và nó thay đổi tùy theo độ phóng đại của hình ảnh và khẩu độ mở

của ống kính. Độ phóng đại càng lớn và khẩu độ ống kính càng rộng thì độ
nét sâu của trường ảnh càng bé. Độ phóng đại nhỏ cùng với khẩu độ ống
kính khép sâu sẽ cho D.O.F lớn. Bạn có thể kiểm tra D.O.F bằng một nút
bấm nằm ở phía trước của thân máy ảnh.

4. Đảo ngược ống kính (“Reversed a Lens” hay “Inverser l’Objectif”)

Khi chụp ảnh thông thường thì chủ thể thường ở xa ống kính còn phim (hoặc
sensor) thì lại ở rất gần. Khi ta tiến lại gần chủ thể thì tương quan giữa hai
khoảng cách này thay đổi dẫn tới làm giảm chất lượng hình ảnh. Nếu bạn
dung một ống kính không thuộc loại chuyên dụng cho ảnh Macro với độ
phóng đại lớn thì bạn có thể làm tăng khả năng của ống kính bằng cách lắp
ngược nó vào than máy ảnh bằng một vòng nối gọi là “Reversing Ring” hay
“Bague d’inversion”.

5. Cự ly chụp ảnh

Ở đây ta đang nói về khoảng cách giữa đầu của ống kính và vật thể. Khi cự
ly chỉnh nét càng gần thì khoảng cách này càng ngắn lại và như thế ống kính
có thể làm cản trở một phần ánh sáng chiếu tới vật thể. Khi bạn thao tác
chụp ảnh quá gần sẽ làm cho các loài vật sống trở nên khích động và khó
chụp hơn. Trong trường hợp này bạn nên sử dụng một chiếc ống kính có tiêu
cự lớn hơn để có thể chụp từ xa.

6. Độ rung của thân máy ảnh

Khi chụp ảnh Macro thì ngay những rung động nhỏ nhất cũng sẽ làm ảnh
hưởng tới độ sắc nét và làm giảm chất lượng của hình ảnh. Như thế bạn nên
dùng chân máy ảnh hay một hệ thống cơ khí cho phép giữ bất động máy ảnh
đồng thời dùng dây bấm mềm hoặc điều khiển từ xa để có thể đạt được độ

sắc nét cao nhất. Nếu máy ảnh của bạn không thể lắp thêm dây bấm mềm thì
bạn nên chụp bằng chế độ tự động. Trong trường hợp bạn chủ động chụp
cầm tay thì nên sử dụng tốc độ cao nhất có thể.

* Tham khảo tài liệu của Nikon

Thiết bị dùng trong chụp ảnh MACRO

Trong bài viết này NTL xin dành riêng cho kỹ thuật chụp ảnh Macro với
máy SLR hay dSLR.
Các thiết bị của Nikon được dùng để minh họa, bạn hoàn toàn có thể tìm
thấy các thiết bị tương đương với Canon, Minolta…

1. Thân máy ảnh (“Body” trong tiếng Anh, “Boîtier” trong tiếng Pháp)
Đây là bộ phận khá quan trọng nhưng nó lại không có tiếng nói quyết định
lớn nhất trong chất lượng hình ảnh. Thêm nữa khi chụp ảnh Macro bạn sẽ
chỉnh bằng tay là chủ yếu và tốc độ chụp không có nghĩa lý gì ở đây cả. Tuy
nhiên việc có một chiếc thân máy ảnh với khả năng tương thích với nhiều
loại thiết bị chụp ảnh Macro cũng là điều cần thiết. Bạn nên chọn loại thân
máy ảnh có điều khiển từ xa (bằng dây nối hay tia hồng ngoại) hoặc có thể
lắp thêm giây bấm mềm.

2. Ống kính (“Lens” hay “Objectif”)
Trên lý thuyết thì tất cả các loại ống kính đều “có thể” dùng để chụp ảnh
Macro nhưng bạn cũng nên lưu ý rằng có những ống kính được thiết kế
chuyên cho một thể loại ảnh nhất định như chiếc 85mm f/1,4D dùng cho ảnh
chân dung, lại không cho hình ảnh cực kỳ sắc nét và chi tiết như chiếc PC
Micro-Nikkor 85mm f/2,8D. Bạn nên ưu tiên những ống kính có khẩu độ
mở cố định (zoom hoặc tiêu cự cố định) vì chúng sẽ cho bạn khả năng thao
tác rất lớn trong mọi điều kiện ánh sáng và chất lượng ảnh cũng cao hơn.

Chẳng hạn như một chiếc 50mm f/1,4D dùng để chụp ảnh Macro sẽ cho kết
quả rất đẹp.

Bên cạnh đó thì bạn có một gam ống kính chuyên dụng cho ảnh Macro của
các hãng lớn như Nikon, Canon, Pentax…đồng thời các đồ “FOR” của
Sigma, Tamron cũng khá chất lượng và giá thành rẻ. Dưới đây là các ống
kính chụp ảnh Macro của Nikon:
- AF Micro-Nikkor 60mm f / 2.8D


- AF Micro-Nikkor 105mm f / 2.8D


- AF Micro-Nikkor 200mm f / 4D IF-ED


- AF Zoom-Micro Nikkor 70-180mm f / 4.5-5.6D ED


Bạn sẽ hỏi minh là tại sao lại dùng những chiếc ống kính đắt tiền này trong
khi có thể chụp ảnh Macro được bằng nhiều phương pháp khác nhau? Câu
trả lời chính xác và ngắn gọn nhất là: chất lượng và tiện nghi. Không những
chúng được thiết kế bằng những thấu kính đặc biết có chất lượng cao mà
việc xử lý các lớp trang phủ cũng như hệ thống “CRC” (hiệu chỉnh cho ảnh
chụp ở cự ly gần) trợ giúp rất hiệu quả cho chất lượng ảnh chụp. Trong mỗi
chiếc ống kính Macro này đều có một bộ xử lý 4-bits được nối với hệ thống
xử lý trung tâm của thân máy ảnh. Như thế tất cả các phép tính phức tạp của
ảnh Macro được hoàn thành trong vòng một vài phần nghìn giây! Bạn chỉ
việc tập trung vào khuôn hình và bấm máy.

Bạn cũng có thể thấy trong một số ống kính zoom có chức năng Macro (như
Sigma 28-135mm f/3.8-5.6 Aspherical IF Macro) điều này có nghĩa là bạn
hoàn toàn có thể sử dụng nó để chụp ảnh Macro. Tuy nhiên độ phóng đại
của ảnh không lớn, thường là ở tỉ lệ 1:3 tùy theo ống kính, nhưng thao tác rất
dễ dàng.

3. Kính “Close-up” (“Lentille de proximité”)
Bạn có thể dung từng chiếc rời hay kết hợp chúng với nhau và gắn ngay lên
đầu ống kính giống như một chiếc kính lọc UV bình thường. Nhờ vào vị trí
này mà nó không hề làm ảnh hưởng đến các tính năng tự động của ống kính
như AF, AE. Kính “Close-up” có thể dung với ống kính tiêu cự cố định,
zoom hoặc Tele. Độ phóng đại là cố định với từng loại kính bạn chỉ việc
chỉnh tiêu cự mà thôi. Thông thường thì khi số của kính “Close-up” càng cao
thì bạn có thể chụp ảnh càng gần chủ thể. Chẳng hạn như gam kính Close-up
của Nikon có các số từ N°0 đến N°6T; trong đó các số 0, 1, 2 dùng cho các
tiêu cự tới 55mm còn từ 3T đến 6T chuyên cho các ống kính tele (chúng
được thiết kế bằng thấu kính kép).



4. Vòng nối (“Auto Extension Ring” hay “Bague Allonge Auto”)
Những chiếc “Ring” này cho phép bạn tăng khoảng cách giữa ống kính và
thân máy ảnh, điều này có nghĩa là làm tăng độ phóng đại của hình ảnh.
Thường có nhiều kích thước của các vòng nối khác nhau tùy theo nhu cầu sử
dụng. Chúng có thể được dùng riêng rẽ hay kết hợp lại với nhau. Cách sử
dụng những vòng nối này sẽ xác định phương pháp đo sáng của bạn được
dùng ở khẩu độ ống kính mở cực đại hay ở một chỉ số thực. Trong cả hai
trường hợp này thì kỹ thuật TTL sẽ tự động hiệu chỉnh lượng sáng cho độ
dài thêm của vòng nối. Bạn sẽ chụp hoàn toàn bằng “Manuel” hoặc Av với
tiêu cự chỉnh bằng tay.

Nikon có các vòng nối sau: PK-11A, PK-12, PK-13, PN-11.



5. Khẩu nối “Teleconverter” (“Téléconvertisseur”)
Mỗi một khẩu nối này tương thích với một loại ống kính nhất định và làm
chức năng gắn giữa ống kính và thân máy. Không những nó cho phép tăng
thêm tiêu cự của ống kính mà “Teleconverter còn cho phép bạn thao tác
chụp ảnh “Close-up”. Các chế độ tự động phơi sáng và TTL được giữ
nguyên. Nikon có các khẩu nối sau:
- TC-301: dùng cho ống kính có tiêu cự nhỏ nhất là 300mm hoặc lớn hơn.
Đặc biệt dung được cho Micro-Nikkor 200mm f/4 IF.
- TC-201: dùng cho ống kính có tiêu cự bằng hoặc nhỏ hơn 200mm
- TC-14A: dùng cho ống kính có tiêu cự bằng hoặc nhỏ hơn 200mm
- TC-14B: dùng cho ống kính có tiêu cự bằng hoặc lớn hơn 300mm

6. Hộp nối mềm (“Bellow” hay “Soufflet”)
Ưu điểm của loại thiết bị này là nó có thể dung được với rất nhiều ống kính
khác nhau và đơn giản trong thao tác. Tùy theo thân máy mà có thể bạn sẽ
phải dùng thêm vòng nối “Extension Ring” như để nối SLR Nikon F5 hoặc
F100 với Bellow PB-6. Khi F5 hay F3 dùng mô-tơ MD-4 thì bạn lại cần
thêm thiết bị PB-6D. Cũng giống như các loại khẩu nối ở trên, bạn hoàn toàn
có thể nối các “Soufflet” với nhau, chẳng hạn như nối thêm PB-6E vào PB-6
để làm tăng gấp đôi độ phóng đại. Với một chiếc ống kính 20mm lắp ngược
bạn có thể đạt tới độ phóng đại x24 với hệ thống này! Đi kèm với Soufflet
có khá nhiều các thiết bị phụ trợ như dùng để sao chép phim dương bản, âm
bản (PS-6) hay giá đỡ cho mẫu vật (PB-6M)…cũng như dây bấm mềm (AR-
7), giá đỡ chỉnh tiêu cự “Focusing Stage” (Banc d’approche) PG-2.

7. Vòng nối ngược (“Reversing Ring” hay “Bague d’inversion”)

Loại vòng nối ngược BR-2A cho phép bạn lắp ngược một ống kính có
đường kính 52mm vào thân máy ảnh hay một chiếc Soufflet PB-6. Trong khi
đó chiếc BR-5 lại dùng cho ống kính 62mm nối với BR-2A và lắp vào thân
máy.



8. Dây bấm mềm hay điều khiển từ xa. (« Cable Release, Telecommande
» hay “Déclencheur mécanique, Télécommande”)
Chúng có tác dụng làm nhẹ đi các thao tác khi chụp ảnh, tránh làm rung máy
dẫn đến ảnh nét không căng.

9. Đèn Flash
Để đơn giản hóa việc chiếu sáng trong chụp ảnh Macro thì hầu như các hãng
đều có chiếc đèn Flash chuyên dụng dành cho việc này. Chẳng hạn như
Nikon có chiếc SB-29s. Cấu tạo của nó gồm hai nguồn sáng nhỏ độc lập ở
hai bên nhằm làm giảm bớt bóng đổ một chiều như khi ta chụp với một đèn
đơn lẻ. Bạn có thể kích hoạt đồng thời cả hai đèn này hay chỉ dùng duy nhất
một đèn. Dĩ nhiên là bạn có thể thay đổi cường độ ánh sáng của đèn.
Bên cạnh đó thì chiếc flash mà bạn vẫn hay sử dụng hoàn toàn có thể là một
nguồn sáng lý tưởng cho ảnh Macro,chẳng hạn chiếc SB-800 với kỹ thuật i-
TTL. Bạn nên dùng một dây nối TTL để thay đổi vị trí đèn flash trên nóc
máy ảnh cũng như kết hợp nhiều đèn flash cùng một lúc.
Để làm giảm bớt độ gắt của ánh sáng đèn Flash người ta hay dùng thêm
những thiết bị làm tán xạ ánh sáng như “Diffusion Dome”,
“Reflector”…Tuy nhiên bạn cần phải tính lại cường độ ánh sáng của đèn tùy
theo thiết bị.


Chiếc SB-29s

Hệ thống giá đèn dùng cho Macro.

10. Các tấm phản xạ và thiết bị phụ trợ
Đúng như với tên gọi của chúng, các tấm phản xạ sẽ giúp bạn cân bằng tốt
hơn ánh sáng tới vật thể.


Tấm phản xạ gắn trên giá đỡ.

11. Kính lọc phân cực (“Circular Polarizer” hay “Polarisant Circulaire”)
Loại kính này không những chỉ có tác dụng xóa đi những phản xạ không cần
thiết mà nó còn làm tăng độ bão hòa của mầu sắc, rất cần thiết trong ảnh
Macro.

12. Khuôn ngắm chuyên dụng
Đây là những thiết bị đặc biệt đòi hỏi những thân máy ảnh PRO có khả năng
thay đổi khuôn ngắm (Viewfinder) như Nikon F5. NTL xin được giữ nguyên
tên gốc bằng tiếng Anh cho tiện việc tra cứu : DE-3 High-Eyepoint, DW-3
Waist-level & DW-4 6x Magnifying Finders, DP-30 High-Eyepoint, DW-30
Waist-level & DW-31 6x Magnifying Finders, DR-4 Right-Angle Finder.
Tác dụng của chúng là giúp cho việc khuôn hình dễ dàng và thoải mái hơn
trong mọi tư thế chụp của ảnh Macro.



13. Chân máy ảnh (« Tripod » hay «Trépied”)
Tiêu chuẩn đầu tiên là độ chắc chắn (thường đi kèm với trọng lượng khá
nặng) để đảm bảo giữ ổn định thân máy trong quá trình tháo tác cũng như

chụp ảnh. Để tiện dụng cho việc chỉnh nét thì bạn nên dùng thêm một chiếc
“Focusing Stage” (Banc d’approche).




“Focusing Stage” của Manfrotto.

14. Sách tham khảo :

Sách tiếng Anh :
- Nature Photography Close Up: Macro Techniques in the Field by Paul
Harcourt Davies & Peter Parks: $31.60
- The Complete Guide to Close Up & Macro Photography by Paul Harcourt
Davies: $26.36
- Macro and Close-Up Photography Handbook by Stan Sholik & Ron
Eggers: $31.60
- Complete Guide to Close-Up & Macro Photography by Paul Harcourt
Davies: 31,72€
- Closeups in Nature by John Shaw: $15.75
- Macrophotography: Learning from a Master by Gilles Martin & Ronan
Loaec: $27.20
- Close-up Photography by Alan R. Constant: $28.53
- Digital Nature Photography by Jonathan Cox: $16.97
- Digital Abstract and Macro Photography by Ken Milburn: $29.99
- 100 Flowers by Harold Feinstein
- Art and Science of Butterfly Photography by William Folsom
- Flower by Lynn Goldsmith
- Flowers: Portraits of intimacy by Adam Kufeld
- Foliage by Harold Feinstein

- How to Photograph Close-ups in Nature by Nancy Rotemberg & Michael
Lustbader
- How to Photograph Insects & Spiders by Larry West
- The Metamorphosis of Flowers by Claude Nuridsany & Marie Perennou
- Hidden Beauty: Microworlds revealed by France Bourely
- Searchings: Secret Lanscapes of Flowers by Barbara Bordnick
- The Garden by Freeman Patterson

Sách tiếng Pháp:
- Pratique de la macro photo de Durand.
- La macro photographie de Paul Harcourts Davies.
- La macro photographie de Gilles Martin et Ronan Loaëc
- La macrophotographie au fil des saisons de Gérard Blondeau.
- Mieux photographier en gros plan de Michael Busselle.



Bây giờ NTL xin được trình bày những kinh nghiệm cá nhân của riêng mình
trong việc chụp ảnh macro với máy ảnh dCam. Xin lưu ý rằngtrong giới hạn
bài viết này NTL mới chỉ dề cập tới các loại máy ảnh kỹ thuật số phổ thông
mà tính năng macro được thêm vào như một chi tiết "vui vẻ" của máy chứ
không đề cập tới các thiết bị Macro nhà nghề. Kể ra với máy ảnh dCam mà
chụp macro đẹp thì mới thích nhỉ?

Bác Nguyễn Việt sử dụng con Canon "sứt vòi" G2 là vẫn "siêu" hơn con
S400 mà mình dùng làm thử nghiệm đấy nhé. Đơn giản bởi vì có lẽ đa
phần các bạn đang sở hữu những chiếc dCam mà chúng không cho phép can
thiệp vào các chế độ cao hơn như ưu tiên tốc độ hay ưu tiên khẩu độ chụp
vậy. Thế nhưng Macro luôn nằm trong khả năng của bạn.

Vậy thì ưu điểm của các máy dCam trong chụp macro là gì?
- Giá tiền rẻ mà có chức năng macro, điều này quan trọng ra phết
- Dễ sử dụng
- Độ nét sâu: cái này có cả hai mặt lợi hại. Với những người chụp macro
nghiệp dư thì việc tính toán độ nét sâu và bố cục của điểm nét là phức tạp.
Độ nét sâu của dCam cho phép bạn chụp ảnh đẹp mà không sợ bị sai nét.
Thế nhưng bên cạnh đó nó lại thể hiện một nhược điểm cực lớn là không thể
làm mờ phông hình dẫn tới việc không làm nổi bật được chủ thể. Tuy nhiên
ta vẫn có thể tìm mẹo khắc phục được.

Một tấm ảnh macro thường dễ đem lại cho ta ấn tượng trong cái nhìn thoáng
qua ban đầu nhưng để thật sự thành công thì bạn phải tìm tòi về bố cục để
thể hiện chủ thể một cách độc đáo. Vậy chụp macro với dCam thì nên canh
nét vào đâu trên một bông hoa chẳng hạn? Câu trả lời lại phụ thuộc vào chủ
ý của bạn. Chẳng hạn nếu bạn chụp một bông hoa đang nở và muốn thể hiện
các cánh hoa thì việc canh nét vào chúng là hợp lý, trong trường hợp bạn
muốn thể hiện những nhị hoa thì điểm nét phải đặt vào đây. Nên lưu ý rằng
ở cự ly rất gần thì độ nét sâu có thể thay đổi theo từng mm. Nhưng cho dù
bạn đã chỉnh nét chính xác như thế nào chăng nữa thì việc kiểm tra lại ảnh
chụp trên màn hình máy tính là cần thiết. Màn hình LCD của dCam hay cho
ta cảm giác nhầm về độ nét của ảnh. Trong ví dụ dưới đây hình ảnh trên
LCD là hoàn toàn làm bạn hài lòng nhưng kết quả lại không thật sự như ý
muốn.


Ảnh minh hoạ số 1.

Giá trị của độ sâu trường ảnh nằm ở đâu? Như mình đã nói ở trên thì ngoài
việc làm nổi bật chủ thể độ sâu trường ảnh còn có thể tạo ấn tượng về không
gian chiều sâu cho ảnh macro. Bạn có thể dễ dàng nhận thấy với các máy

dCam thì bạn luôn có hai khoảng cách tương ứng với hai vị trí của ống kinh
Zoom. Bạn sẽ chụp được ở cự ly gần nhất khi ống kính là góc rộng, bạn sẽ
phải chụp ở cự ly xa hơn khi chọn vị trí ống kính télé. Vậy có gì khác nhau ở
đây? Câu trả lời thật đơn giản: DOF - Deep Of Field, độ sâu trường ảnh. Xin
được lấy một ví dụ của NguoiNongDan từ topic Những khoảnh khắc không
lời của cảm xúc


Ảnh minh hoạ số 2

Ta nhận thấy rõ nền xanh của cỏ phía sau hoàn toàn mờ đi nhưng vẫn đủ để
ta nhìn thấy những đốm hoa mầu trắng. Chủ thể hoàn toàn nội bật, một bố
cục đơn giản và chính xác trong ảnh macro. Một trong những mẹo để tạo
phông mờ trong ảnh macro với ống kính góc rộng là chọn hướng chụp với
hậu cảnh thật xa!

Khi chụp Macro ở vị trí ống kính góc rộng thì độ nét rất sâu, điều này lại có
lợi khi bạn muốn thể hiện một ảnh hoa có bố cục rộng. Độ nét sẽ bao phủ
gần như toàn bộ khuôn hình, chỉ những chi tiết ở một khoảng cách đủ xa
mới bị mờ đi. Các bạn xem ví dụ dưới đây: