Báo cáo nghiên cứu nông nghiệp " Biện pháp kỹ thuật trồng, tỉa cành và tỉa thưa keo nhằm nâng cao giá trị gỗ " pot

1
Biện pháp kỹ thuậttrồng, tỉa
cành và tỉathưa keo nhằmnâng
cao giá trị gỗ
Dự án CARD VIE:032/05
PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG VÀ HIỆU QUẢ
KINH TẾ CHO RỪNG TRỒNG KEO TẠI
VIỆT NAM

Rừng keo tai tượng (Acacia mangium) ở in Indonesia. Đường kính
trung bình 36.6 cm và đạttrữ lượng 228.7 m
3
/ ha. Mật độ cuối cùng
là 230 cây/ha, tiếtdiện ngang đạt 24 m
2
/ha.
Rừng keo trồng
cung cấpgỗ
2
•Tỉa đượctiếnhànhvới cây có đathânvàthựchiệnkhirừng đạt
6 tháng tuổi. Chỉđểlại 1 thân cho cây phát triển, đặcbiệt đối
vớirừng trồng cung cấp nguyên liệugỗ xẻ.
•Tỉa cành nhằm nâng cao giá trị củagỗ. Nếu cây đượctỉa cành
thì sẽ giảmmấu, mắt(còngọilàgỗ sạch).
• Các cành đượctỉatừ dướigốcngược lên phía trên.
•Tỉa cành to và cành mọctạov
ới thân góc nhọnsẽ giúp cây mọc
thẳng. Loạitỉanàythường tiềnhànhtrước khi tỉa cành nhỏ
(lift) một vài tháng.
Những nguyên tắctrong
tỉacànhvàtỉathưa

•Câyđathân
•Tỉacànhtự nhiên kém
•Thânxấu
•G
ỗ nhiềumắt
•Rỗng ruột
Vì vậycầnphảitỉathân(đốivới
cây đathân), tỉacànhvàtỉathưa
Mộtsố vấn đề thường
gặp khi trồng rừng keo
3
•Rừng keo lai 3 tuổitrồng nơi đấttốtgầnHuế.
• Có nhiềucâyđa thân và cành không tỉa
•Tỉa thân khi cây đạt 4-6 tháng tuổilàviệclàmđầu
tiên cầnthiếtnhằm nâng cao giá trị cho rừng
cung cấpgỗ xẻ cũng như rừng trồng nguyên liệu
giấysợi
Rừng Keo lai ở
ViệtNam
• Tạinơicànhchết, gỗ thường có màu xấuvàbị
mục.
• Tỉacànhcòsống làm ngănsự phát triểncủa
mắtgỗ.
Tuy nhiên
• Tỉanhững cành còn sống cũng làm giảm sinh
trưởng củacây.
Nhưng
• Sau khi tỉa cành lá tăng cường quang hợpbù
lạinhững lá bị chặt.
Tại sao phảitỉakhi

cành còn sống?
4
•Tỉa cành những loài
cây mọcchậmdễ bị
ảnh hưởng tớisinh
trưởng hơnso vớicác
loài cây mọc nhanh.
Tỉacànhthế nào để
không ảnh hưởng tới
sinh trưởng của cây?
Tỷ lệ phầntrămtỉa cành
phảidừng trướckhi
cây bắt đấugiảm sinh
trưởng.
• Keo tai tượng (Acacia
mangium) 40%
(loài mọc nhanh)
• Acacia melanoxylon
(Loài mọcchậm) 25%
•Cự ly trồng 3 x 3 m
•Tỉa cành khi rừng 18
tháng tuổi
Thí nghiệm đối
vớikeotai tượng
tại Indonesia
5
Cáccôngthức
thí nghiệm
Đối
chứng

• Không tỉacành
• Không tỉa thân
Lift pruning
•Tỉa thân
•Tỉa 25% tán lá
Form pruning
•Tỉa thân
•Tỉa 25% chiều dài
tánlátới3 m.
•Tỉa sát thân
những cành đang
cạnh tranh
• Chưacósự khác nhau giữatỉa cành (form) and tỉacành(lift)
• Cây tạicôngthức đốichứng nhỏ hơndo cónhiều cây đathân
• Không có sự khác nhau trong tỉacànhtự nhiên (crown lift)
Ảnh hưởng của tỉa cành tới sinh trưởng của keo tai
tượng ở Indonesia sau 18 tháng
0
2
4
6
8
10
unpruned form-pruned lift-pruned
Chiều cao (m) và đường kính
(cm)
height
diameter
Ảnh hưởng
củatỉa cành

tới sinh trưởng
của keo sau 18
tháng
6
• Tỉa cành (Form) pruning giảmsố cây bị cong
• 80% số cây bị cong nhẹ hoặc không bị cong
12344
Kink
12344
Kink
LoạiMức Độ cong
1 Không
2Nhẹ
3 Thân bj cong nhưng chưalệch khỏitâmcủathâncây
4Thâncâybị cong lệch khỏitâmcủathân
Percentage of trees by class code (%) Pruning
treatment
1 2 3 4
Control 25.0 36.2 19.4 19.4
Form 55.6 27.8 8.3 8.3
Lift 25.0 36.1 13.9 25.0
Đánh giá độ cong
của thân tớichiều
cao 3m sau 18
tháng tỉa cành
• Sau khi tỉathưa, những cây còn lại sinh trưởng tốthơn.
• Vì những cây để lại có thêm ánh sáng, dinh dưỡng và
nước
• Ngay sau khi thời điểmtỉathưa, mộtsố cành yếucủa
những cây để lạisẽ hồiphục nhanh và góp phầnvào

quang hợp.
• Có thể chọn đượccường độ tỉathưa để đạt đượckích
thước thân cây và năng suấtcủarừng đạt cao nhấ
t
Nguyên tắccủatỉa
thưa
7
•Tiếtdiện ngang củalâmphần(cả vỏ) là tổng tiếtdiện
ngang của các cả thể trong lâm phầntạichiều cao ngang
ngực.
•Tại Indonesia, những lâm phầntốtnhất, tiếtdiện ngang
hiếm khi vượt quá 25 m
2
/ha. Tương tựởViệtNam
•Tiếtdiện ngang đạt 19.4 m
2
/ha ở những lặp địa trung bình
•Mật độ lâm phần (890 cây/ha)
• Lâm phân không tỉathưanênhiệntại cây sinh trưởng
chậm
Tiếtdiệnngang
Tiếtdiện ngang củalâm
phầnkeolaitrồng tại Đông
Hà
Frequency distribution of dbhob and stand characteristics
of nine-year-old acacia hybrid plantation at Dong Ha
0
5
10
15

20
25
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
dbh over bark (cm)
number of trees
Mean dbhob = 16.3 cm
stocking at planting 1900 sph
stocking at 9 years 890 sph
basal area at 9 years 19.4 m2 /ha
•Tiếtdiện
ngang đạt
19.4 m
2
/ha ở
những lập địa
trung bình
•Mật độ lâm
phần 890 cây
/ha
• Không tỉa
thưanêncây
sinh trưởng
chậm
8
Mật độ trồng dày, đường kính cây sẽ nhỏ và trữ
lượng khó có thểđạt được
20 - 25 m
2
/ha
35.7

29.1
23.8
20.6
16.0
Đường kính để tiết
diện ngang có thểđạt
20 m
2
/ ha
32.6 300
26.6450
39.9200
23.0600
17.81000
Đường kính để tiết
diện ngang có thểđạt
25 m
2
/ ha
Mật độ
(cây/ha)
Kếtluận
• Nếu không tỉathưa, vớimật độ trồng 1000-1600 cây/ha thì đường kính
cây không thể to ngay cảđốivớilập địatốt
• Đốivớilập địaxấu, rừng trồng keo khó có thểđạt đượctiếtdiện ngang
20 m
2
/ha
•Mục đích: Đánh giá ảnh hưởng củatỉathưatớisinh
trưởng của keo lai và tìm cường độ tỉathưathíchhợp để

đạttiếtdiện ngang và giá trị gỗ lớnnhất.
•Cự ly ban đầu 4 m x 2.5 m (1000 cây/ha)
• Thí nghiệmtỉathưatiếnhànhởđộtuổi 2,5 năm khi
đường kính trung bình của cây đạt 9.3 cm và tiếtdiện
ngang đạt7 m
2
/ha. Tỉa cành tự nhiên bắt đầuxuấthiện.
Thí nghiệmtỉathưakeolai
tại Đồng Hới
9
•Bốncường độ tỉathưa, 1000 (không tỉa), 600, 450 và
300 cây/ha
•T
ổng diện tích mỗilầnlặp (7 hàng x 9 cây = 63 cây)
•Phần lõi (các cây được đo) 5 hàng x 7 cây = 35 cây
•Bốnlầnlặp, bố trí theo khốihoàntoànngẫu nhiên
•Tấtcả các cây đượctỉa cành tới2.3 m
Thí nghiệmtỉathưakeolai
(Acacia hybrid) tại Đồng Hới
6
7
5
4
3
2
1
9
8
10
11

12
13
14
20
21
19
18
17
16
15
23
22
24
25
26
27
28
34
35
33
32
31
30
29
28 m
20 m
22.5 m
17.5 m
Thinning Trial at Dong Hoi (1000 stems ha
-1

)
6
7
5
4
3
2
1
9
8
10
11
12
13
14
20
21
19
18
17
16
15
23
22
24
25
26
27
28
34

35
33
32
31
30
29
6
7
5
4
3
2
1
9
8
10
11
12
13
14
20
21
19
18
17
16
15
23
22
24

25
26
27
28
34
35
33
32
31
30
29
28 m
20 m
22.5 m
17.5 m
Thinning Trial at Dong Hoi (1000 stems ha
-1
)
Thí nghiệmtỉathưa
keo lai (Acacia
hybrid) tại Đồng
Hới–Ô đốichứng
(không tỉa)
10
5
4
3
1
9
8

11
12
13
20
19
18
15
22
24
26
27
34
35
32
29
28 m
20 m
22.5 m
17.5 m
Thinning Trial at Dong Hoi (600 stems ha
-1
)
5
4
3
1
9
8
11
12

13
20
19
18
15
22
24
26
27
34
35
32
29
28 m
20 m
22.5 m
17.5 m
Thinning Trial at Dong Hoi (600 stems ha
-1
)
Số cây để lại được
phân bốđềutrêntoàn
diệntíchô thí
nghiệm. Đây là một
trong những nguyên
tắccủatỉathưa
Công thứctỉathưa
để lại 600 cây/ha
tại Thí nghiệmtỉa
thưa keo lai

(Acacia hybrid) tại
Đồng Hới
Thí nghiệmtỉathưa
keo lai tại Đồng Hới
đêlại 300 cây/ha (ảnh
sau khi tỉathưavàtỉa
cành)
11
Critical difference (P<0.05) for dbh 0.4 cm
Ảnh hưởng củatỉathưavàtiếtdiệnngangtới
đường kính và tiếtdiện ngang của thí nghiệm
tại Đồng Hới
Đ
ường kính và tiết diện ngang của lâm phần sau 18 tháng
tỉa thưa tại Đồng Hới
Mức độ sai khác (P<0.05) cho D1.3 là 0.4 cm
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
1000 600 450 300
Mật độ tại thời điểm 2,5 năm sau khi tỉa thưa
D1.3 (cm) và tiết diện ngang
(m2/ha)

mean dbh
basal area
• Không nên dùng dao rựa để tỉacành vì
sẽđểlạicànhchết và gây ra khuyếttật
trong gỗ.
•Dụng cụ tốtnhất cho tỉa cành là kéo có
cán dài (giá khoảng 800.000đ), hoặckéo
cắt cành 320.000đ) và cưatỉa cành (giá
khoảng 160.000đ/cái)
• Chú ý không để dụng cụ tỉa cành bị cùn.
•Câuhỏi đặtralà? Liệunhững người
trồng rừng có thể dùng chung dụng cụ tỉa
thưahay mỗingườicần1 bộ?
Mộtsố vấn đề mà người
trồng rừng cầnquantâm
khi tỉacành
12
•Tỉacànhrừng 2
tuổitại Đồng Hới
•Tỉa cành khi đang
còn sống
•Cần chú ý kỹ
thuậttỉa cành.
•Cầntỉa cành sát
vớithâncây,
không để lạiphần
nào củacànhlại
Lâm phầnkeolaitrồng ở
ViệtNam
•Ngườitrồng rừng không muốntỉathưavìnghĩ

tỉathưasẽ giảmsảnlượng.
•Nếu đợi đến khi có thể tậndụng đượcsảnphẩm
tỉathưamớitiếnhànhtỉathíảnh hưởng củatỉa
thưa đến sinh trưởng của cây còn lạilàrấtnhỏ.
• Chúng ta cầnbiếtrằng giá trị củanhững cây để
lạisautỉathưas
ẽ cao hơnnhiềuso vớilâm
phần không đượctỉa.
Những vấn đề ngườitrồng
rừng cần quan tâm khi tỉa
thưa
13
• Chọnlập địa. Trồng rừng cung cấpgỗ xẻ cầnchọnlập địatốt.
• Cự ly cây trồng 3 x 2.5 m hoặc 3 x 3 m là tốtnhất
• Tỉathânở những cây đa thân sau khi trồng 4-6 tháng
• Tỉa cành (Form) để tạo thân cây thẳng
• Tỉa cành (Lift) để giảmmắt ở gỗ
• Làm thế nào để chọnthời điểmTỉathưalàmộtvấn đề phứctạp
• Thời điểmtỉathưacầntiếnhànhtrước khi xuấthiệntỉa cành tự nhiên,
nhưng không để đến quá to.
• Tỉathưalầnthứ nhấtcầnthứchiệnngaycả khi chưatậndụng đượcsản
phẩmtỉathưa.
• Cường độ tỉathưachọn sao cho đạt giá trị cao nhấtvề giá trị khi khai
thác
Các biệnphápkỹ thuật
thâm canh rừng keo cung
cấpgỗ xẻ
Phân tích hiệuquả kinh tế cho
rừng trồng cung cấpgỗ xẻ và gỗ
nguyên liệugiấy, sợi

14
Keo lai Đơn vị tính (USD)
NămChi phí
Chi phí quy
về hiện tại Thu nhập
Chiết khấu
quy về hiện
tạiLãi ròng
Tỷ lệ thu hồi
vốn
1 (388)$ ($468) -$ $981
$512 ($388) 24%
2(31)$ -$
($31)
3(25)$ -$
($25)
4(25)$ -$
($25)
5(25)$ -$
($25)
6(25)$ -$
($25)
7(25)$ -$
($25)
8(25)$ 2,100.00$
$2,075
(569)$
Lãi suất % 0.10
Cự ly ban đầu (m x m) 3.5 2 1429 cây/ha
Giá

Năm 1
Chuẩn bị đất trồng rừ
ng 300$
Giá cây giống 4 cents/cây 57$ Chở đến nơi trồng
Nhân công trồng rừng (ngày x tiền công 3 3$ 9$
Phân NPK (cây x lượng phân x giá phân) 0.1 29$ 0.20$ Giá phân bón
Nhân công làm cỏ 2 lần/năm (n g ày x ti
ề
63$ 18$
Năm 2
Chi phí khác năm 2
Làm cỏ 2 làn/năm (ngày x tiền công/ng
à
236$
Chi phí hàng năm
Tiền thuê đất (USD/năm) 5$
Tiền duy trì chăm sóc từ năm 2-7 20$
Làm đương, phòng cháy rừng
Thu nhập
Tăng trưởng hàng năm cả vỏ 15
Khai thác year 7
Thể tích gỗ cho nguyên liệu giấy (m3) 105
Gía gốc, $/m 20
Phân tích
hiệuquả kinh
tế trồng rừng
nguyên liệu
giấy
Phân tích hiệuquả kinh tế cho 1 ha rừng
trồng cung cấpgỗ xẻ loàiKeolátràm

(Acacia auriculiformis)
5600$70 15
$ -$70 14
$ -$70 13
$ -$70 12
$ -$70 11
$ -$70 10
$ -$70 9
$600 $70 8
$ -$70 7
$ -$70 6
$ -$70 5
$ -$70 4
$ -$70 3
$ -$130 2
$289 $1,620 $ -$1,332 $980 1
Lãi
r
ò
n
g
Thu nhập quy về hiện
tại
Thu
n
h
ậ
p
Chi phí quy về hiện
tại

Chi
p
h
í
Nă
m
Phân tích hiệuquả kinh tế cho 1ha rừng trồng gỗ xẻ
20Giá tạirừng (USD/m3)
40Gỗ giấysợi(m3)
60Giá tạirừng (USD/m3)
80Gỗ xẻ (m3)
Thu hoạch sau 15 năm
20Giá tạirừng
30Trữ lượng gỗ lấyra
Tỉathưa cho nguyên liệugiấynăm8
20
Chi phí cho các năm 2-15 như làm đường, chống cháy, tỉa cành
60Chi phí làm cỏ 2 lần
Các chi phí kỹ thuậtnăm2
60Chi phí làm cỏ 2 lần
100Chi phí phân bón
50Chi phí trồng cây
100Chi phí giống (10 cents/cây
600Chi phí làm đất
Chi phí trồng rừng năm1
50Tiền thuê đất
0.10Lãi suất(%)
15
$4,800 $70 15
$ -$70 14

$ -$70 13
$ -$70 12
$ -$70 11
$ -$70 10
$ -$70 9
$1,200 $70 8
$ -$70 7
$ -$70 6
$ -$70 5
$ -$70 4
$ -$70 3
$ -$130 2
$377 $1,709 $ -$1,332 $980 1
Lãi
ròng
Thu nhập quy về hiện
tại
Thu
nhập
Chi phí quy về hiện
tại
Chi
phí
Nă
m
Phân tích hiệuquả kinh tế cho 1ha rừng trồng gỗ xẻ
Phân tích hiệuquả kinh tế cho
1ha rừng trồng cung cấpgỗ xẻ
loài keo lai
(Acacia hybrid)

20Giá tạirừng (USD/m3)
80Gỗ giấysợi(m3)
40Giá tạirừng (USD/m3)
80Gỗ xẻ (m3)
Thu hoạch sau 15 năm
20Giá tạirừng
60Trữ lượng gỗ lấyra
Tỉathưa cho nguyên liệugiấynăm8
20
Chi phí cho các năm 2-15 như làm đường, chống cháy, tỉa cành
60Chi phí làm cỏ 2 lần
Các chi phí kỹ thuậtnăm2
60Chi phí làm cỏ 2 lần
100Chi phí phân bón
50Chi phí trồng cây
100Chi phí giống (10 cents/cây
600Chi phí làm đất
Chi phí trồng rừng năm1
50Tiền thuê đất
0.10Lãi suất(%)
Những yêu cầuvàkhả năng tậndụng gỗ xẻ
Chris HarwoodDự án CARD - VIE:032/05
PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG VÀ HIỆU
QUẢ KINH TẾ CHO RỪNG TRỒNG
KEO TẠI VIỆT NAM
16
Giá gỗ keo
xẻ tạiMiền
trung Việt
Nam

551,300,00020-30 cm
42700,000<15 cm
601,600,000>30 cm
501,100,0015-20 cm
Tỷ lệ lợidụng
(%)
Giá tạicơ sở
chế biến
(đồng/m
3)
Đường kính
đầunhỏ
không vỏ
(cm)
•Cáccơ sơ chế biếnchỉ mua gỗđẹp, thẳng, không bị khuyếttật
•Thể tích gỗđược tính theo hình trụ trên cơ sởđo đầunhỏ và chiều
dài của khúc gỗ.
•Giágỗ tạicổng Nhà máy khoảng 650.000đ/m3 (có thể giá vận
chuyển cao)
Xưởng xẻ vớicưalưỡi ngang
• Đốivớicủalưỡi ngang, các
cơ sở mua gỗ có đường kính
đầunhỏ khoảng 20cm
(không vỏ).
•Chiềudàitốithiểucủa khúc
gỗ là 1,5m.
• Khúc gỗđượccốđịnh trên 1
khung và đẩyvàolưỡi để cưa
17
Xưởng cưavớimáycưalưỡi

đứng
• Đường kính đầunhỏ không
vỏ tốithiểu là 15cm
•Chiềudàitốithiểu khúc gỗ là
1,2m
•Gỗđược đẩyhoặc kéo ngang
qua lưỡi để cưa
Nghiên cứuthíđiểm cho keo lai 9
tuổi
Cưa 18 khúc gỗ chặttừ rừng keo lai 9 tuổitại Đông Hà
18
Nghiên cứuthíđiểmkeolai9 tuổi
• Đường kính đầunhỏ
khúc gỗ là 15-18 cm
•Chiều dài khúc gỗ 2m
•Xẻđược3-5 tấm/khúc
(dày 32-25 mm)
Nghiên cứuthíđiểm cho gỗ keo
lai 9 tuổi
Tấmgỗ bị
khuyếttậi
Tấmgỗ bị nứtvàcómắtto
Sảnphẩmgỗ khi sấykhôcókích thước 60 x 5 x 3 cm.
Little or no saleable product can be recovered from the defective
board
19
Frequency distribution of defect-free sections of each
board in the sawing study
0
10

20
30
40
20-60 61-90 91-120 121-150 151-180 181-200
range of clear length (cm)
number of pieces
• Phầngỗđẹpdàihơn 60 cm chiếm khoảng 72%
• Như vậykhoảng 28% bỏđi do khuyếttật
• Cành chếtlàmột trong những khuyếttậtquantrọng. Có thể giảm
khuyếttậtnàybằng cách tỉa cành.
• Những mắt để do tỉa cành tươilàcóthể chấpnhận được
Nghiên cứuthí
điểmgỗ keo lai 9
tuổi
Lợi ích củaviệctrồng rừng keo
cung cấpgỗ lớn
•Gỗ không bị khuyếttật, gỗ to bán đượcgiáhơnbởivìtỷ lệ lợidụng
được nhiều cho sảnxuất đồ gia dụng?
•Nếu không ngườitrồng rừng sẽ không tỉathưa, không đợiluânkỳ dài
để sảnxuấtgỗ lớn(đường kính 30 cm) và cũng không đầutư cho tỉa
cành
20
• Các sảnphẩmkíchthướcnhỏ
• Lẫncả gỗ lõi và gỗ giác
• Các sảnphẩmcóthể xuấtkhẩu
Đồ gỗ gia
dụng làm từ
gỗ keo
Đồ gia
dụng

làm từ
gỗ keo