Tìm Hiểu Về Adiz.docx

TÌM HIỂU VỀ ADIZ
1. Khái niệm về ADIZ
Vùng nhận dạng phịng khơng (Air Defense Identification Zone – viết tắt là ADIZ)
thường được các quốc gia đơn phương thiết lập bên ngồi khơng phận quốc gia của
mình vì mục đích đảm bảo an ninh. Định nghĩa rõ ràng nhất về ADIZ được ghi
nhận tại Phụ lục XV của Công ước Chicago năm 1944 về hàng không dân
dụng (Công ước Chicago năm 1944), theo đó, ADIZ được xác định“là khu vực
đặc biệt được thiết lập trên khơng với kích thước cụ thể, tại đó các phương tiện
bay được yêu cầu tuân thủ các thủ tục đặc biệt về nhận dạng và báo cáo ngoài các
quy định liên quan đến dịch vụ hàng khơng (Air traffic services – ATS)”
2. Lịch sử hình thành ADIZ
Vùng nhận dạng phịng khơng đần tiên được thiết lập vào năm 1950, xuất phát từ
tuyên bố đơn phương của Hoa Kỳ cho việc xác lập một khu vực nhằm đảm bảo an
ninh của quốc gia trước hoạt động của các tàu bay nước ngồi. Ngày nay, Hoa Kỳ
có năm vùng (Bờ Đông, Bờ Tây, Alaska, Hawaii, và Guam) và có hai vùng chung
với Canada bao phủ phần lớn Bắc Mỹ. Bên cạnh đó đã có khoảng hơn 20 quốc gia
tuyên bố thiết lập các ADIZ như: Nga, Canada, Nhật Bản, Hàn Quốc, Anh, Ấn
Độ…
3. Cấu trúc và bản chất của ADIZ
Về cấu trúc: hầu hết các ADIZ được các quốc gia thiết lập trên không phận quốc
tế, tiếp liền với khơng phận của các quốc gia đó. Chính vì vậy, ADIZ có thể sẽ
chồng lấn với các FIR (vùng thông báo bay) do quốc gia thiết lập ADIZ được giao
quản lý và trong một số trường hợp, ADIZ có thể chồng lấn với FIRs do quốc gia
khác quản lý.
Trường hợp ADIZ của Trung Quốc tại Biển Hoa Đông chồng lấn lên các FIR:
Thượng Hải (Trung Quốc), Incheon (Hàn Quốc), Fukuoka (Nhật Bản), Taipei (Đài
Loan).


Về bản chất: ADIZ là khu vực được lập ra để giúp các quốc gia có thời gian nhận
dạng trước khi các phương tiện bay này tiến vào không phận của quốc gia đó và

chuẩn bị các biện pháp phịng vệ trong trường hợp cần thiết. Với mục đích đó, các
quốc gia thiết lập ADIZ thường đặt ra các quy định về phương thức nhận dạng
phịng khơng buộc các phương tiện bay nước ngoài phải tuân thủ khi bay vào
ADIZ do mình thiết lập. Tuy khơng có một quy định chung nào cho việc xây dựng
các quy định về nhận dạng phịng khơng, mỗi quốc gia, xuất phát từ tính cấp thiết
hoặc mục đích thiết lập ADIZ có thể ban hành các quy định cũng như mức độ yêu
cầu về nhận dạng phịng khơng khác nhau đối với các phương tiện bay khi tiến vào
ADIZ của mình.
Các máy bay bay ngang vùng nhận dạng của một quốc gia và vùng lãnh thổ phải
tuân thủ các yêu cầu chung,chẳng hạn như các máy bay khi vào ADIZ đều phải
nộp trước lộ trình bay; thiết lập liên lạc hai chiều đối đáp trong thời gian sớm nhất
và chính xác nhất với nước quản lý ADIZ; thơng báo vị trí, lắp thiết bị nhận dạng
radar thứ cấp, tuân thủ hành lang bay mà nước đó quy định và khi bay qua các
điểm báo cáo, bắt buộc đều phải báo cáo với cơ quan đang quản lý ADIZ.Nếu máy
bay nào không tuân thủ các yêu cầu của quốc gia đặt ra vùng nhận dạng thì có thể
chịu sự can thiệp của máy bay qn sự của nước lập ra ADIZ yêu cầu nhận dạng và
buộc phải rời khỏi khu vực này ngay lập tức và những biện pháp khác nếu cần
thiết.


Bảng so sánh quy định của các vùng ADIZ.
Nguồn: Ian E. Rinehart và Bart Elias, China’s Air Defense Identification Zone
Trong trường hợp vùng ADIZ được thành lập bên ngoài vùng trời quốc gia
Việc thành lập và vận hành vùng này sẽ cần xem xét trong quan hệ với quyền tự do
hàng khơng cũng như các quy định có liên quan khác của luật pháp quốc tế. Quyền
tự do hàng không và các quy định tạo điều kiện cho hàng không dân dụng theo
Công ước Chicago nhằm bảo đảm việc vận chuyển hàng hóa, con người và hoạt
động hàng khơng được an tồn, xun suốt và thuận tiện nhất có thể. Với mục đích
như thế thì việc các vùng ADIZ u cầu cung cấp thông tin nhưng không ngăn cấm
hoạt động bay cũng có thể khơng gây khó khăn đáng kể cho hoạt động hàng khơng.

Tổ chức ICAO cũng chưa có bất kỳ phản đối hay ý kiến liên quan đến việc các
quốc gia thành lập và vận hành vùng ADIZ, kể từ khi thành lập vào năm 1944 và
từ khu vùng ADIZ đầu tiên được Mỹ thành lập năm 1950Việc xem xét liệu vùng
ADIZ có vi phạm quyền tự do hàng không hay không gợi nhớ đến các tranh cãi
hiện nay liên quan đến hoạt động quân sự nước ngoài trong vùng đặc quyền kinh
tế: Liệu hoạt động này không được quy định trong UNCLOS vậy sẽ thuộc về
quyền của quốc gia ven biển hay tự do của các quốc gia khác? Có ý kiến cho rằng
các bên có thể áp dụng Điều 59 về các quyền chưa được phân chia trong Công ước
để giải quyết, hoặc sử dụng cơ chế giải quyết tranh chấp của Công ước. Gợi ý
tương tự cũng có thể đúng khi áp dụng cho vùng ADIZ. Theo đó các quốc gia có


thể tiến hành đàm phán theo Điều 59 hoặc khởi kiện ra cơ quan tài phán được trù
bị ở Điều 287 UNCLOS để xác định.
4. ADIZ và quyền tự do hàng khơng trong Luật biển quốc tế
Ngồi Cơng ước Chicago về Hàng không dân dụng năm 1944, luật hàng hải quốc
tế cũng là một trong những ngành luật phải được xem xét khi phân tích cơ sở pháp
lý cho việc hình thành ADIZ. Trên thực tế, giống như Cơng ước Chicago năm
1944, Cơng ước Luật Biển khơng có điều khoản đề cập đến quyền thiết lập hoặc
cấm các quốc gia thiết lập ADIZ của riêng mình. Bốn Cơng ước Geneva năm 1958
được coi là bước phát triển quan trọng đầu tiên trong q trình pháp điển hóa luật
biển quốc tế và theo quy định của các công ước này, biển được chia thành 4 vùng
chính, bao gồm: nội thủy, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải và vùng biển quốc tế.
Mặc dù nội thủy và vùng biển được xác định là các vùng biển thuộc quyền chủ
quyền của quốc gia ven biển và chủ quyền đó mở rộng đến vùng trời bên trên, tới
đáy biển và lòng đất dưới đáy biển, nhưng tất cả các vùng biển khác đều được coi
là vùng biển quốc tế, nơi tất cả các tàu bay đều được coi là vùng biển quốc tế.
Công ước Luật Biển 1982 (UNCLOS) bổ sung thêm một vùng biển nữa đó là
vùng đặc quyền kinh tế và trao cho quốc gia ven biển quyền chủ quyền và quyền
tài phán trong vùng biển này nhưng quyền tự do hàng không tại vùng trời phía trên

vẫn được tơn trọng và duy trì.
5. Kết luận
Việc thiết lập các ADIZ là hành vi đơn phương của các quốc gia với mục đích tạo
ra khoảng thời gian và không gian cần thiết để nhận diện các phương tiện bay
trước khi chúng tiến vào không phận quốc gia. Ngoài ra, trong một số trường hợp
cụ thể, các quốc thiết lập ADIZ ngồi mục đích đảm bảo an ninh còn nhằm khẳng
định chủ quyền và việc quản lý thực tế vùng trời phía trên các vùng lãnh thổ hoặc
vùng biển đang tranh chấp. Đồng thời, nguyên tắc chung của luật pháp quốc tế là
các quốc gia có quyền bảo vệ chủ quyền, an ninh lãnh thổ và vùng trời của mình,
có nghĩa vụ tơn trọng quyền tự do hàng không quốc tế và hợp tác để bảo vệ an ninh
hàng khơng dân dụng quốc tế. Vì vậy, mặc dù luật pháp quốc tế không ngăn cản
việc hình thành AIDZ nhưng tính hợp pháp của ADIZ phải được xem xét trong
từng trường hợp cụ thể và so sánh với các nguyên tắc cơ bản nêu trên. Có thể coi
ADIZ không vi phạm các quy định của luật pháp quốc tế nếu nó được tạo ra trên
cơ sở tơn trọng chủ quyền và tồn vẹn lãnh thổ của các quốc gia khác; Đồng thời,
ADIZ có thể khơng bao gồm các khu vực có chủ quyền chồng chéo hoặc vùng biển
chồng lấn giữa các quốc gia.