Báo Cáo Tốt Nghiệp.docx

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT
KHOA SƯ PHẠM
CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC TIỂU HỌC
------------------™&˜------------------

BÁO CÁO TỐT NGHIỆP
NIÊN KHÓA: 2020 – 2024
ĐỀ TÀI: VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
TƯƠNG TÁC VÀO MÔN LỊCH SỬ VÀ ĐỊA LÍ LỚP 4
Giảng viên hướng dẫn : T.S.Bùi Thị Huệ
Sinh viên thực hiện

: Nguyễn Thị Tuyết Dung

MSSV

: 2021402020082

Lớp

: D20GDTH03

Khóa

: 2020 – 2024

Ngành

: Giáo dục Tiểu học

Bình Dương, tháng 10 năm 2023

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài: “Vận dụng phương pháp dạy học tương tác vào môn Lịch sử
và Địa lí lớp 4” là kết quả nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của cô Bùi Thị
Huệ - Giảng viên khoa Giáo dục Tiểu học. Mọi thông tin, dữ liệu của tôi được thu thập
một cách trung thực dựa trên q trình học tập và thơng qua quá trình khảo sát thực tế mà
bản thân đã trải nghiệm được. Tất cả tài liệu được sử dụng để tham khảo đều được ghi
chép rõ ràng.
Tôi xin chịu trách nhiệm hoàn toàn về các nội dung và kết quả của báo cáo tốt nghiệp.
Bình Dương, ngày tháng năm 2024


LỜI CẢM ƠN
Để có thể hồn thành tốt được đề tài: “Vận dụng phương pháp dạy học tương tác vào
môn Lịch sử và Địa lí lớp 4”, bên cạnh những nỗ lực của bản thân, tôi xin chân thành
cảm ơn cơ Bùi Thị Huệ đã rất tận tình giúp đỡ tơi trong q trình hồn thành báo cáo tốt
nghiệp.


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Điều 29, Khoản 2, Luật Giáo dục năm 2019 nêu rõ: “Giáo dục tiểu học nhằm hình thành
cơ sở ban đầu cho sự phát triển về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, năng lực của học
sinh; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học trung học cơ sở”.
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
3. Mục đích nghiên cứu
Phương pháp này nhằm xây dựng các kế hoạch bài dạy và các tiết dạy trên thực tế có vận
dụng phương pháp dạy học tương tác vào mơn Lịch Sử và Địa Lí lớp 4 để nâng cao chất
lượng giảng dạy. Đồng thời, thông qua q trình báo cáo có thể đưa ra các ý tưởng phù

hợp với các tiết dạy – học tương tác.
4. Mục tiêu nghiên cứu
Đề thực hiện được đề tài báo cáo, tôi đã đề ra những mục tiêu sau đây:
5. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
5.1 Đối tượng nghiên cứu
Hoạt động dạy học tương tác vào môn Lịch Sử và Địa Lí lớp 4
5.2. Khách thể nghiên cứu
Học sinh lớp 4
6. Giả thiết khoa học
Hiện nay, môn Lịch Sử và Địa lí lớp 4 ngày càng đề cao tính thực tiễn, khoa học. Tuy
các em chỉ mới làm quen với mơn học này nhưng trong xun suốt q trình học, các em
sẽ được tiếp thu những kiến thức cơ bản, “nền móng” và gần gũi nhất. Vì thế, với phương
pháp dạy học tương tác sẽ giúp cho giáo viên tạo nên môi trường học tập phong phú và
đa dạng hơn. Với phương pháp này, sẽ có thể kích thích sự tị mị, hứng thú và sự tham
gia tích cực từ học sinh. Ngồi ra, cịn tạo điều kiện để các em kết nối với các sự kiện lịch
sử, hiểu rõ hơn về vị trí địa lí nơi mình sinh sống thông qua các trải nghiệm thực tế, thực
hành và tìm tịi tài liệu. Nhờ vậy, học sinh sẽ tự chủ hơn trong việc học và ghi nhớ kiến
thức lâu hơn, việc dạy học sẽ được nâng cao và mang tính hiệu quả hơn.
7. Phạm vi nghiên cứu
8. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu lý luận
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
9. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài


10. Cấu trúc của đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận, báo cáo gồm ba chương:
Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn để vận dụng phương pháp dạy học tương tác vào
mơn lịch sử và địa lí tiểu học.
Chương 2: Tích hợp các nội dung mơn học lịch sử và địa lí vào các hoạt động học tập

tương tác
Chương 3: Thực nghiệm sư phạm
Bên cạnh các trang chính, báo cáo cịn có các trang phụ lục gồm:
Phụ lục 1:
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ĐỂ VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP
DẠY HỌC TƯƠNG TÁC VÀO MÔN LỊCH SỬ VÀ ĐỊA LÍ TIỂU HỌC
1.1. Những vấn đề chung về lý thuyết dạy học tương tác
1.1.1. Khái niệm về phương pháp dạy học tương tác.
Dạy học tương tác là q trình dạy học trong đó diễn ra sự tương tác không chỉ giữa
người dạy (giáo viên) và người học (học sinh) mà còn bao gồm cả sự tương tác giữa học
sinh với nhau và với các yếu tố khác trong hoạt động dạy học. Trong kiểu dạy học này,
giáo viên có chức năng thiết kế, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra q trình học nhưng khơng
“làm thay” học sinh. Cịn học sinh tự điều khiển q trình chiếm lĩnh khái niệm khoa học
của bản thân dưới sự điều khiển sư phạm của giáo viên. Hoạt động dạy và học thống nhất
với nhau nhờ sự cộng tác
Dạy học là q trình hai chiều trong đó giáo viên và học sinh cùng tham gia để làm tăng
giá trị và lợi ích của nhau. Vì thế, tương tác của giáo viên và học sinh là tồn tại tất yếu
trong quá trình dạy học. Song sự tương tác trong dạy học là q trình tương tác nhiều
mặt, do đó khơng chỉ có sự tương tác giữa giáo viên và học sinh mà cịn bao gồm có cả
sự tương tác giữa học sinh với nhau trong hình thức học nhóm, nghiên cứu theo nhóm,
thảo luận lớp, tổ… hay giữa học sinh với tài liệu học tập, phương tiện dạy học… Dạy học
tương tác nhất thiết phải bao gồm sự hợp tác, sự trao đổi và biến đổi.
1.1.2. Vai trò của phương pháp dạy học tương tác.
1.1.3. Các nguyên tắc
3. Các bước của quá trình
Bước 1. Chuẩn bị:
Trước khi dạy giáo viên cần tìm hiểu kiến thức đã có của học sinh về nội dung bài sắp
học, giáo viên phải nắm vững kiến thức về bài sắp dạy, xác định rõ kiến thức nào là kiến
thức mà học sinh phải khám phá, đồng thời phải chuẩn bị kĩ các phương tiện dạy học có
liên quan đến bài dạy.

Bước 2. Tìm hiểu thăm dị:


Để làm rõ nội dung học tập, giáo viên phải dựa vào kiến thức vốn có của học sinh, chính
xác hóa một số kiến thức liên quan đến nội dung học tập để tạo cơ sở cho học sinh lĩnh
hội các nội dung kiến thức mới.
Bước 3. Đặt câu hỏi:
Giáo viên tạo điều kiện cho học sinh đặt câu hỏi về tình huống cần tìm hiểu. Câu hỏi của
học sinh thường dựa trên vốn kiến thức có sẵn và hướng tới nhận thức những vấn đề có ý
nghĩa đối với họ.Việc đặt câu hỏi như vậy thực chất là việc đề ra một loạt giả thuyết
nhằm giải quyết vấn đề.
Bước 4. Lựa chọn câu hỏi để khám phá:
Các câu hỏi học sinh đặt ra càng nhiều chứng tỏ học sinh tích cực tham gia vào q trình
suy nghĩ giải quyết vấn đề. Song để đạt được kiến thức đã định, bằng cách tiếp cận kiến
tạo giáo viên thảo luận và phân tích cùng học sinh để lựa chọn những câu hỏi có liên
quan đến bài học mà có thể khám phá trong điều kiện cho phép. Cơng việc này địi hỏi
giáo viên phải xử lí nhanh, tế nhị.
Bước 5. Khám phá:
Giáo viên cung cấp phương tiện khám phá đã chuẩn bị trước cho cá nhân hoặc nhóm và
các phương tiện để học sinh xây dựng và tiến hành khám phá vấn đề. Trong quá trình này
giáo viên quan sát học sinh làm việc, định hướng họ vào những vấn đề cần tiến hành thí
nghiệm, quan sát hiện tượng, cần đọc, hỏi hoặc báo cáo, … để trả lời được các câu hỏi đã
lựa chọn ở bước trước. Ở bước này, khi trao đổi với học sinh, giáo viên đóng vai trò chủ
đạo nhằm động viên học sinh phản ánh những điều mà họ đang làm, đang nghĩ, đang tìm
cách giải thích.
Bước 6. Báo cáo kết quả:
Đây cũng là một bước rất quan trọng của dạy học tương tác. Trong bước này, giáo viên
yêu cầu đại diện các nhóm báo cáo công việc đã làm và các kết luận rút ra được từ những
cơng việc đó. Thơng qua việc làm báo cáo, học sinh sẽ thấy được tầm quan trọng của các
hiện tượng thí nghiệm, rèn luyện kĩ năng, kỹ thuật làm báo cáo như lập bảng, trình bày

bài viết, cách trình bày, …Giáo viên cùng học sinh trao đổi, thảo luận, so sánh kết quả
khám phá của các nhóm, sau đó giáo viên trình bày nội dung chính xác của bài học.
Thơng qua hình thức này học sinh sẽ tự điều chỉnh, bổ sung nhận thức của bản thân và
nắm bắt kiến thức cần đạt.
Bước 7. Đánh giá: Giáo viên giúp học sinh đánh giá sự tiến bộ của chính họ nhằm thúc
đẩy các em có trách nhiệm hơn đối với việc học tập của bản thân. Việc đánh giá dựa theo
một số tiêu chí như: kiến thức, kĩ năng học tập và khám phá, kĩ năng thực hành, năng lực
giao tiếp.
1.2. Dạy học tương tác trong môn Lịch Sử và Địa lí ở tiểu học
1.3. Cơ sở thực tiễn
1.3.1. Đặc điểm của đối tượng học sinh lớp 4 và yêu cầu giáo dục của môn học.


1.3.1.1. Đặc điểm của đối tượng học sinh lớp 4.
a) Đặc điểm tâm lí của đối tượng học sinh lớp 4.
Đối với học sinh lớp 1, lớp 2, lớp 3, mọi thông tin các em ghi nhớ thông thường đều
nghiêng về loại trí nhớ trực quan và trí nhớ từ ngữ. Cụ thể là GV sẽ yêu cầu các em học
thuộc các ý nghĩa của bài học vì ở giai đoạn này, học sinh chưa có khả năng khái quát
kiến thức.
Khi bước vào lớp 4, học sinh sẽ dần hình thành thói quen ghi nhớ có chú ý. Các em sẽ
biết lựa chọn và chắt lọc thông tin ở mức độ cơ bản. Ở khối lớp này, các em đa phần ưa
thích khám phá những điều mới lạ, tị mị về sự vận hành của môi trường xung quanh, đời
sống thực tiễn. Ngồi ra, các em có được sự tập trung cần thiết để hiểu và hoàn thành các
nhiệm vụ mang tính sáng tạo, nâng cao tinh thần tự giác mà GV đưa ra trong tiết học.
Một điểm đáng chú ý là hầu hết học sinh rất có hứng thú với các câu chuyện liên quan
đến các nhân vật lịch sử và hình ảnh minh họa, bản đồ về nơi sinh sống của mình. Tuy
vốn kiến thức của các em còn hạn chế, nhưng ở khối lớp này, khả năng tư duy và phản
biện đang dần được phát triển theo chiều hướng tích cực. Bên cạnh đó, đời sống tình cảm,
cảm xúc của các em cũng sẽ được phát triển phong phú và đa dạng hơn. Nhờ vậy, GV sẽ
dễ dàng truyền đạt những kiến thức và giúp các em hiểu dược sâu sắc ý nghĩa của các bài

học.
b) Đặc điểm nhận thức của đối tượng học sinh lớp 4.
Đối với giai đoạn ở cuối tiểu học, HS lớp 4 đã có sự phát triển rõ rệt về nhận thức. Từ
những khái niệm ngắn gọn ở các khối lớp trước, HS sẽ mở rộng vốn kiến thức và phát
huy các kỹ năng mềm trong học tập. Bên cạnh đó thì vốn ngôn ngữ của các em cũng dần
được trao dồi hơn. Vì thế, việc tương tác, phản biện giữa GV – HS và HS – HS sẽ trở nên
thuận lợi hơn, các em có thể hiểu được những kiến thức mà GV muốn giảng giải. Ở môn
Lịch Sử và Địa Lí là một bộ mơn khá mởi mẻ với HS lớp 4, bởi vì các em cần biết cách
tìm hiểu các vấn đề về lịch sử và vị trị địa lí ở một số khu vực trong nước. Ngồi ra, HS
phải biết quan sát, sử dụng bản đồ và khả năng làm việc nhóm là một yếu tố khơng thể
thiếu. Về đặc điểm nhận thức ở HS lớp 4, tuy các em chưa có tìm hiểu chun sâu các
vấn đề nhưng các em có khả năng phân tích sơ lược các khía cạnh của những sự kiện lịch
sử và yếu tố địa lí.
1.3.1.2. u cầu giáo dục của mơn học.
Lịch sử và địa lý lớp 4 không chỉ là nền tảng đầu tiên để HS tiếp tục học ở các lớp kế tiếp
mà nó cịn là bước đầu vun đắp tình yêu quê hương đất nước, tự hào dân tộc. Vì vậy, các
thầy cơ cần “vượt lên chính mình” để hồn thành mục tiêu, u cầu cần đạt của Chương
trình giáo dục phổ thông 2018 ở bộ môn này.
1.3.2. Phương pháp giảng dạy phù hợp với độ tuổi và trình độ học vấn của học sinh lớp 4.
Tiểu kết chương 1
CHƯƠNG 2. TÍCH HỢP CÁC NỘI DUNG MƠN HỌC LỊCH SỬ VÀ ĐỊA LÍ VÀO
CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP TƯƠNG TÁC


2.1. Tổng quan về lịch sử và địa lí vùng Nam Bộ.
2.2. Các yếu tố đặc trưng về địa lí, văn hóa, và sự kiện lịch sử quan trọng của khu vực
Nam Bộ.
2.3. Cách tích hợp mạch nội dung "Nam Bộ" vào các hoạt động giảng dạy tương tác
Tiểu kết chương 2
CHƯƠNG 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

3.1. Mục tiêu thử nghiệm
3.2. Thời gian thử nghiệm
3.3. Đối tượng thử nghiệm
3.4. Nội dung thử nghiệm
3.5. Quá trình thử nghiệm
3.6. Đánh giá kết quả
Tiểu kết chương 3
KẾT LUẬN
CÁCH VIẾT GỢI Ý:
Tóm tắt lại ý nghĩa và lợi ích của việc vận dụng phương pháp dạy học tương tác vào môn
Lịch sử và Địa lí lớp 4 theo mạch nội dung "Nam Bộ".
Đề xuất hướng phát triển và ứng dụng kết quả nghiên cứu
TÀI LIỆU THAM KHẢO NÊN XEM THÊM:
"6 phương pháp dạy học lịch sử hiện đại, hấp dẫn hơn"
"Những điểm mới và lưu ý khi dạy học môn Lịch sử và Địa lí lớp 4"
"Phương pháp giảng dạy mơn lịch sử trong chương trình giáo dục phổ thơng
/> /> /> />