CHỦ ĐỀ STEM:TÁCH CHIẾT SẮC TỐ QUANG HỢP CHẾ BIẾN MÓN XÔI NGŨ SẮC TỪ RAU, CỦ, QUẢ.

CHỦ ĐỀ STEM: TÁCH CHIẾT SẮC TỐ QUANG HỢP & CHẾ BIẾN MĨN XƠI
NGŨ SẮC TỪ RAU, CỦ, QUẢ.
Mơn học: Sinh học, Lớp: 11
Thời gian thực hiện: 02 tiết
Yêu cầu cần đạt trong CT GDPT 2018:
- Trình bày được vai trò của sắc tố trong việc hấp thụ năng lượng ánh sáng
- Thiết kế và thực hiện được thí nghiệm; nhận biết, tách chiết các sắc tố (chlorophyll a, b; carotene
và xanthophyll) trong lá cây, thực hành quan sát lục lạp.

I. MỤC TIÊU
1. Về năng lực:
- Tìm ra cơng thức chiết rút sắc tố ( số gram mẫu vật/ số ml dung mơi hữu cơ)
- Tìm ra hỗn hợp dung môi hữu cơ dùng để phân tách sắc tố ra khỏi hỗn hợp dịch sắc tố
- Lập được quy trình và báo cáo quy trình chiết rút/ tách sắc tố
- Lập được quy trình và báo cáo quy trình chế biến món xơi ngũ sắc từ rau, củ, quả
- Thực hiện thử nghiệm quy trình tách chiết sắc tố và chế biến món xơi ngũ sắc từ rau, củ,
quả. Phân tích được kết quả.
2. Về phẩm chất:
- Cẩn thận, tỉ mỉ, đảm bảo vệ sinh và an toàn thực phẩm, thể hiện sự sáng tạo trong quá trình
thực hiện để tạo ra sản phẩm.
- Trung thực trong việc ghi chép kết quả thực hiện quy trình, đóng góp trong hoạt động và sản
phẩm nhóm.
- Trách nhiệm với bản thân và các bạn trong nhóm để hồn thành các nhiệm vụ được giao, phát
huy tối đa sự sáng tạo và năng lực cá nhân, tổ.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Giáo viên
- GV chuẩn bị: KHBD, bảng tiêu chí đánh giá sản phẩm.
- Nguyên liệu làm thí nghiệm nhận biết, tách chiết sắc tố quang hợp và nguyên liệu dùng làm
xôi ngũ sắc
2. Học sinh

- Lá xanh cịn tươi(rau ngót, lá dứa); các loại củ, quả có màu cam hay đỏ(cà rốt, cà chua,
gấc,...), lá cẩm, hoa đậu biếc
- Gạo nếp và phụ gia …
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Tiết 01
1. Hoạt động 1: Xác định vấn đề (2p)
a) Mục tiêu: Tạo hứng thú, gợi mở sự tò mò, khám phá tri thức bài học cho HS, xác định được
nội dung chính của bài học là vai trò của sắc tố quang hợp.
b) Tổ chức thực hiện
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
GV yêu cầu HS quan sát hình dạng, màu sắc lá của các loại cây ở tranh, ở sân trường em
có nhận xét gì? Vì sao lá cây thường có màu lục? Một số cây lại có màu khác hoặc nhiều
màu? Màu sắc ấy có liên quan đến quang hợp khơng? Bằng cách nào để tách các loại sắc
tố này ra khỏi lá, củ, quả?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS làm việc cá nhân hoặc theo cặp đơi, tìm được các câu trả
lời cho các vấn đề GV giao trên
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Kết luận, nhận định: Quang hợp có vai trị quan trọng đối với thực vật và sinh giới.
Sắc tố quang hợp có vai trị quan trọng trong q trình quang hợp và góp phần quy định màu
sắc của cây. Vậy làm thế nào để nhận biết và tách chiết được các sắc tố quang hợp. Quy trình
chế biến món xơi ngũ sắc thực hiện thế nào?
2. Hoạt động 2: Nghiên cứu kiến thức nền và đề xuất giải pháp (30 phút)
a) Mục tiêu:
- Trình bày được vai trò của sắc tố trong việc hấp thụ năng lượng ánh sáng
- Thiết kế được quy trình nhận biết, tách chiết sắc tố quang hợp, quan sát lục lạp từ đó đề
xuất được quy trình chế biến món xơi ngũ sắc.
b) Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: GV chia lớp thành 2 đội, mỗi đội chia 6 nhóm, mỗi nhóm từ
2 -3 HS giao các nhiệm vụ cho cả 2 đội như sau:

2


Nhiệm vụ 1: HS hoạt động nhóm đọc SGK, tìm hiểu về hệ sắc tố quang hợp và trả lời phiếu
học tập 1:
Câu 1: Nghiên cứu SGK, hoàn thành bảng sau:
Nhóm sắc tớ chính

Nhóm sắc tớ phụ

Tên sắc tớ
Vai trị

Câu 2. Quan sát sơ đồ sau và cho biết các loại sắc tố quang hợp hấp thụ ánh sáng và truyền năng
lượng ánh sáng theo chiều nào? (Viết và giải thích dưới dạng sơ đồ)

Câu 3: Một số lồi thực vật như rau dền, tía tơ..có lá màu đỏ, tím ..có thể thực hiện quang hợp
được khơng? Hãy giải thích.
Nhiệm vụ 2: Thực hành quan sát lục lạp và tách chiết sắc tố quang hợp
Nội dung 1: Nêu quy trình, thực hiện quy trình quan sát lục lạp và báo cáo kết quả.
Tại sao phải dùng biểu bì mặt dưới của lá để quan sát lục lạp? Vẽ lại hình dạng lục lạp đã quan
sát được.
Nội dung 2: Tìm hiểu về sắc tố quang hợp: Quy trình nhận biết, tách chiết các sắc tố quang
hợp, báo cáo kết quả thu được vào bảng dưới đây
Cơ quan của Dungmôi
cây

chiết rút

Khối lượng Khối

mẫu (Gram) dung

lượng Mức độ hòa tan Màu sắc dịch chiết
môi của sắc tố trong


chiết rút
( ml)
Lá non

dung môi tách
chiết

Nước
Cồn

Qủa gấc

Nước
Cồn

Màu sắc của dịch lọc ở hai ống nghiệm trong thí nghiệm tách chiết sắc tố khác nhau như thế
nào? Vì sao có sự khác nhau đó?
Nội dung 3: Tìm hiểu quy trình chế biến món xơi ngũ sắc từ ngun liệu rau, củ, quả có sẳn ở
địa phương.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ theo phân công và sự điều hành của
các nhóm trưởng, thảo luận nhóm để thực hiện các yêu cầu học tập, báo cáo kết quả trước
lớp:
Kiến thức mới thu được qua nhiệm vụ 1:
Câu 1:

Nhóm sắc tố chính

Nhóm sắc tố phụ

Tên sắc tố

Diệp lục a và diệp lục b

Carơtenơit

Vai trị

- Làm cho lá cây có màu xanh

-Làm cho lá cây, củ, quả cómàu

- Hấp thụ và chuyển hóa năng lượng

vàng, cam, đỏ

quang năng thành hóa năng trong ATP- Hấp thụ và chuyển hóanăng lượng
cho diệp lục.
và NADPH.
- Diệp lục a ở trung tâm phản ứng
mới trực tiếp tham gia vào chuyển hóa
năng
lượng.
Câu 2:
- Các sắc tố quang hợp hấp thụ năng lượng ánh sáng và truyền cho diệp lục a ở trung tâm
phản ứng quang hợp theo sơ đồ:

Carôtenôit  Diệp lục b  Diệp lục a  Diệp lục a ở trung tâm phản ứng.
4


=> Sau đó quang năng được chuyển cho q trình quang phân li nước và phản ứng quang hố
để hình thành ATP và NADPH.
Câu 3: Những lá cây có màu đỏ vẫn quang hợp được. Vì những cây có màu đỏ vẫn có nhóm
sắc tố diệp lục nhưng bị che khuất bởi màu đỏ của nhóm dịch bào là antơxianin và carơtenoit.
Vì vậy, những cây có màu đỏ vẫn tiến hành quang hợp bình thường, tuy nhiên cường độ quang
hợp không cao.
Sản phẩm thu được qua nhiệm vụ 2:
Nội dung 1: Bản ghi chép quy trình, thao tác sử dụng kính hiển vi quan sát lục lạp và báo cáo
kết quả: Hình thái, màu sắc, cấu tạo, chức năng lục lạp ( HS tái hiện lại kiến thức lớp 1, kết
hợp với trực quan) nhằm mục đích xác định vị trí của hệ sắc tó quang hợp nằm trên màng
thylacoid của lục lạp.
GT: Lấy lớp biểu bì mặt dưới của là sẽ giúp ta quan sát dễ dàng hơn các cơ quan của lá đặc
biệt là lục lạp bởi chúng có với số lượng nhiều và xếp khơng sát nhau như ở mặt trên của lá.
Nội dung 2: Bản ghi chép quy trình nhận biết, tách chiết các sắc tố quang hợp, báo cáo sản phẩm
thu được thông qua bảng dưới đây:
Cơ quan của Dungmôi
cây

chiết rút

Khối lượng Khối lượng Mức độ hịa Màu sắc dịch chiết
mẫu cắt nhỏdung
(Gram)

mơi tan của sắc tố

chiết rút ( ml) trong dung môi
tách chiết

Lá non

Qủa gấc

Nước

2g

2ml

Cồn

2g

2ml

Nước

2g

2ml

Cồn

2g

2ml

Không tan
Tan
Không tan
tan

Xanh nhạt
Xanh đậm
Đỏ nhạt
Đỏ cam

Giải thích:
- Trong cốc có chứa cồn có màu sắc đậm hơn chứng tỏ độ hòa tan của các sắc tố trong cồn là
mạnh hơn trong nước
- Trong lá có sắc tố màu xanh
- Trong củ, quả thí nghiệm có sắc tố màu đỏ/ cam
Nội dung 3: Tìm hiểu quy trình chế biến món xơi ngũ sắc phổ biến ở hộ gia đình
Bước 1. Ngâm gạo nếp 4 -6 h, đãi sạch


Bước 2. Nghiền lá, củ, quả để lấy dịch chiết với các màu khác nhau: dịch màu xanh của lá dứa,
vàng của nghệ, cam của gấc, đỏ của củ dền, tím của hoa đậu biếc hoặc lá cẩm…
Bước 3. Trộn đề dịch chiết với nếp đã đãi sạch thành hỗn hợp gạo nếp nhuộm màu của các
dịch chiết trên
Bước 4. Nấu xơi chín đều và trang trí thành món xơi có nhiều màu sắc ( trắng, đỏ, cam, vàng,
lục, tím…)
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV tổ chức cho các nhóm báo cáo sản phẩm nhiệm vụ đã chuyển
giao: Gọi các nhóm trình bày kết quả hoạt động nhóm mình và mời các nhóm khác góp ý, nhận
xét, bổ sung.
Bước 4: Kết luận, nhận định:

- GV nhận xét, đánh giá hoạt động nhóm
+ Nhiệm vụ 1: đánh giá dựa theo CCĐG Rubric (đánh giá theo tiêu chí)
Phiếu đánh giá theo tiêu chí về mức độ hoàn thành sản phẩm
Tiêu chí
Dựa

vào

Mức 3

Mức 2

sản Hoàn thành nhanh và

Mức 1

Chỉ hoàn thành được Hồn thành phiếu học

phẩm là câu trả chính xác các yêu cầu.

những gì xuất hiện

tập theo hướng dẫn

lời để đánh giá

trong sgk

của giáo viên

5 điểm

(5 điểm)

3 điểm

Cá nhân học sinh tập

2 điểm

Cá nhân học sinh Cá nhân học sinh tập

Dựa trên quan sát hợp nhóm nhanh, trật tự tập hợp nhóm theo hợp nhóm cần sự
để đánh giá

theo đúng các tiêu chí đúng các tiêu chí hướng dẫn của giáo

(5 điểm)

mà giáo viên yêu cầu.

viên

mà giáo
viên yêu cầu.
3 điểm

5 điểm

2 điểm

+ Nhiệm vụ 2: Bảng kiểm (điểm tối đa = 100 điểm)
Kỹ năng

Thực hiện

Mức độ biểu hiện
Mức 3

Mức 2

Mức 1

(21 – 25 đ)

(11 – 20 đ)

(0 – 10 đ)

- Cả nhóm

- Cả nhóm có - Hầu hết

(Qua các thao thực

hiện thực

tác tiến hành tích

cực (thực

6

hiện khơng thực
hành, hiện

(thực

Nhóm Nhóm Nhóm Nhóm
1

2

3

4


thí nghiệm, di (thực hành, trao đổi)
chuyển)

trao đổi)

hành,

trao

- Cả nhóm có đổi)

- Cả nhóm làm theo u - Hầu hết

tích cực làm cầu của GV khơng

làm

theo u cầu nhưng có vài theo yêu cầu
của GV.

bạn chưa tập của GV.
trung.

Thuyết

trình - Trình bày - Trình bày rõ - Trình bày

sản phẩm

rõ ràng

ràng

không

rõ

(báo cáo kết

- Tự tin

- Chưa tự tin

ràng

quả, trả lời,

- Giao lưu - Giao lưu - Thiếu tự

..)

người nghe người

nghe tin

tốt (hỏi/đáp) chưa tốt

-

Không

giao lưu
người nghe.
Tổng hợp và

- Tổng hợp - Tổng hợp - Tổng hợp

kết luận

các kết quả các kết quả các kết quả
riêng thành riêng thành
KQ
đúng

100%

chung KQ

riêng thành

chung KQ chung

90- đúng 60 - < đúng
80%

<

60%

- GV kết luận, chuẩn hóa kiến thức:
+ Hệ sắc tố quang hợp nằm trên màng thylakoid của lục lạp; trong pha sáng của quang hợp hệ
sắc tố có vai trị tiếp nhận và chuyển đổi năng lượng ánh sáng thành năng lượng hóa học tích
lũy trong ATP và NADPH. Các sản phẩm này được sử dụng để làm nguồn năng lượng để cố
định CO2 trong pha tối quang hợp….
+ Hệ sắc tố quang hợp gồm 2 nhóm:


Diệp lục a
Diệp lục
Hệ sắc tố quang
hợp ở thực vật

Diệp lục b

Carotenoit

Caroten
Xantophyl

Hoạt động 3. Lựa chọn phương án tiến hành, tách chiết sắc tố khơng sử dụng hóa chất
cơng nghiệp, ứng dụng nhuộm màu thực phẩm để chế biến món xôi ngũ sắc từ rau, củ,
quả (10 p)
a) Mục tiêu:
- Lựa chọn được quy trình nhận biết, tách chiết sắc tố từ đó ứng dụng nhuộm màu thực phẩm
để chế biến món xơi ngũ sắc từ rau, củ, quả
- Trình bày, bảo vệ được nhận biết, tách chiết sắc tố từ đó ứng dụng tạo sản phẩm.
- Điều chỉnh, hồn thiện quy trình nhận biết, tách chiết sắc tố trên cơ sở góp ý, phản biện của
giáo viên, các thành viên trong lớp.
b) Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
Dựa vào quy trình chế biến món xơi ngũ sắc phổ biến ở hộ gia đình, HS nghiên cứu và đưa ra
nhận xét, bổ sung nhằm hoàn thiện quy trình khoa học: “Tách chiết sắc tớ quang hợp khơng
dùng dung môi công nghiệp, ứng dụng nhuộm màu thực phẩm để chế biến món xôi ngũ
sắc.”
GV gửi Phụ lục II yêu cầu HS nghiên cứu Phụ lục II để phân công nhiệm vụ, hướng dẫn cách
thực hiện nhiệm vụ cụ thể cho 4 tổ ( lớp chia 4 đội thi, mỗi đội tương ứng 1 tổ)
Tiêu chí đánh giá sản phẩm món xơi ngũ sắc là: 50 điểm chấm theo các tiêu chí sau
8


TT

Tiêu chí

Mức độ đánh

Điểm tối đa

Nhận xét

Điểm đánh giá

giá
1

2

3

Màu sắc

Chất lượng

Mức độ an

Đẹp

20

Tối đa 5 màu

15

Thơm

3

Dẻo

3

Ngon

4

Đảm bảo an 5

toàn vệ sinh toàn vệ sinh
thực phẩm

thực phẩm

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
GV gợi ý HS những tồn tại ở quy trình chế biến món xơi ngũ sắc phổ biến ở hộ gia đình
HS thực hiện nhiệm vụ, thảo luận nhóm để thực hiện các yêu cầu học tập.
HS báo cáo, tranh luận về kết quả thảo luận để đưa ra được quy trình khoa học
Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
- Đại diện mỗi nhóm báo cáo nhanh trong 2 phút.
- Các nhóm khác đặt câu hỏi và góp ý thảo luận.
- Thảo ln nhóm để hồn thiện bản thiết kế Xem xét các câu hỏi, góp ý để trả lời và hồn thiện.
Sản phẩm:
- Bản ghi trên giấy A0 trình bày tồn bộ quy trình nhận biết, tách chiết sắc tố và ứng dụng sau
khi thảo luận chung, bao gồm:
+ Nguyên, vật liệu dự kiến

+ Hình vẽ chi tiết các bước nhận biết, tách chiết sắc tố
+ Các điều kiện cần thiết (nhiệt độ,…)
+ Bản giải thích cơ sở khao học.
+ Quy trình ứng dụng nhuộm màu thực phẩm tự nhiên


-Ví dụ một quy trình thực hiện như sau:

- Lấy 2 cối, 2 cốc đong dung tích 25 ml. Đánh dấu cối, cốc 1 là đối chứng, cối, cốc 2; 3
là thí nghiệm.
- Cân 1,5 – 2 g mẫu vật; Dùng kéo cắt nhỏ mẫu vật; Cho mẫu lá cắt nhỏ vào cối 1 và nghiền
nát (làm tương tự với cối thứ 2)
- Đối chứng : cho 15 ml nước cất vào, khuấy đều;
+ Thí nghiệm : Cốc 2: cho 15l dung môi ethanol vào, khuấy
đều Cốc 3: cho 15 ml rượu vào, khuấy đều.
- Lọc qua phếu và thu dịch lọc bằng cốc đong
- Cho miếng giấy lọc vào cốc đong. Để khoảng 15 phút sau đó lấy miếng giấy ra và hong khô
- Quan sát dịch lọc, miếng giấy lọc, chụp hình sản phẩm.
- Sử dụng dịch lọc để nhuộm màu thực phẩm
Bước 4: Kết luận, nhận định:
- Có thể tách chiết sắc tố quang hợp từ rau, củ, quả khác nhau để tạo màu cho thực phẩm
- GV nhận xét chung về bản thiết kế của các nhóm, đánh giá chung hoạt động của lớp; thống
nhất các tiêu chí đánh giá sản phẩm và yêu cầu các nhóm về nhà thực hiện sản phẩm.
4. Hoạt động 4. Chế tạo, thử nghiệm và đánh giá (làm tại nhà)
a) Mục tiêu
- Nhận biết, tách chiết được sắc tố quang hợp dựa trên quy trình đã hồn thiện và sự phê duyệt
của giáo viên.
- Ứng dụng sắc tố tách chiết để nhuộm màu thực phẩm; chế biến món xơi ngũ săc, giải thích và
điều chỉnh về những sai sót, tồn tại.
10

b) Tổ chức thực hiện
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV giao nhiệm vụ hoàn thiện nhận biết, tách chiết sắc tố quang hợp theo các bước đã
thiết kế. ( Lớp chia thành 4 tổ - Gợi ý, hướng dẫn cách thực hiện ở phụ lục II)
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
- HS tiến hành chế tạo, thử nghiệm và hồn thiện sản phẩm theo nhóm.
- Gợi ý các bước thực hiện: Học sinh nhận biết, tách chiết sắc tố quang hợp theo quy trình với
các yêu cầu sau:
+ Thực hiện theo đúng quy trình đã xây dựng hoặc có thể điều chỉnh sao cho kết quả tốt nhất
rồi ghi công thức chuẩn vào bàng sau:
Mẫu màu

hành

Cách

tiến Tỉ lệ các thành Điều kiện
phần

Hiện tượng Giai thích
hiện tượng

Đỏ (Qủa gấc)
Lục (lá dứa)
Vàng(Củ
nghệ)
Đỏ
tím(Củ

dền)
Tím ( Hoa
đậu biếc, lá
cẩm)
+ Quay phim, chụp hình hoặc thư kí nhóm ghi chép chi tiết q trình thực hiện để có dữ
liệu phân tích, đánh giá kết quả và hồn thiện quy trình sau đó.
+ Chú ý vấn đề đảm bảo an toàn vệ sinh và an toàn kĩ thuật khi thực hành.
+ Dán nhãn mác cho sản phẩm của nhóm hoặc dùng bút dạ ghi ngày tháng, tên sản
phẩm, nhóm ra vỏ lọ đưng dung dich đã tách chiêt của nhóm.
+ Sử dụng sản phẩm tách chiết đó để nhuộm màu ứng dụng chế biến món xơi ngũ sắc theo tiêu
chí sau:
TT

Tiêu chí

Mức độ đánh
giá

Điểm tối đa

Nhận xét

Điểm đánh giá


1

Màu sắc

2

Chất lượng

3

Mức độ an

Đẹp

20

Tối đa 5 màu

15

Thơm

3

Dẻo

3

Ngon

4

Đảm bảo an 5

toàn vệ sinh toàn vệ sinh

thực phẩm

thực phẩm

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
- Các nhóm báo cáo quy trình tách chiết và sản phẩm tách chiết sắc tố; video và sản phẩm
là thực phẩm đã được nhuộm màu tự nhiên dưới dạng poster, video, powerpoint
- Sản phẩm học tập
+ Đối với nhóm học sinh: Dung dich đã được tách chiết theo quy trình, sản phẩm món xơi ngũ
sắc được nhuộm màu từ rau, củ, quả
+ Đối với cá nhân học sinh: Bản ghi chép những điều chỉnh thiết kế (nếu có) trong vở.
Bước 4: Kết luận, nhận định
- HS có thể vận dụng tách chiết sắc tố quang hợp không dùng hóa chất cơng nghiệp để chế biến
món xơi ngũ sắc thành cơng theo các tiêu chí đề ra ban đầu
- GV nhận xét chung về tinh thần, thái độ và sự hợp tác của các nhóm trong q trình làm sản
phẩm, gửi báo cáo cho GV đúng yêu cầu và thời gian quy định. (theo hướng dẫn ở Phụ lục
II)
Tiết 02
5. Hoạt động 5. Chia sẻ, thảo luận và điều chỉnh
a) Mục tiêu
- Giới thiệu được sản phẩm quy trình và dung dịch tách chiết sắc tố và ứng dụng
- Đặt câu hỏi, phản biện, tranh luận được về sản phẩm quy trình và dung dung dịch tách chiết
sắc tố và ứng dụng của nhóm mình và các nhóm khác. Đề xuất được phương án cải tiến tách
chiết sắc tố và ứng dụng.
12


- Khẳng định được vai trị của các nhóm sắc tố quang hợp đối với thực vật và đời sống con
người.
b) Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
GV tổ chức hội thi “ Khéo tay hay làm”
Nội dung hội thi “ Khéo tay hay làm” gồm 2 phần: Phần I – giải mã ơ của bí mật, phần II - thi
khéo tay hay làm của 4 tổ thể hiện phụ lục I nhằm chọn đội thắng cuộc tham gia ngày hội Stem
cấp trường.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
HS tham gia cuộc thi “ Khéo tay hay làm” - Chọn đội thắng cuộc tham gia ngày hội stem cấp
trường,
- Học sinh trưng bày sản phẩm đánh giá tuần tự hoặc chỉ định giữa các nhóm;
- Giáo viên lựa chọn 1 – 2 nhóm có kết quả tốt nhất để chia sẻ kinh nghiêm; các nhóm cịn lại
phản biện,
- Ban giám khảo, HS tham gia đánh giá, nhận xét việc sử dụng sản phẩm tách chiết sắc tố
quang hợp từ rau,củ,quả để nhuộm màu thực phẩm ứng dụng chế biến món xơi ngũ sắc theo
tiêu chí sau:
TT

Tiêu chí

Mức độ đánh

Điểm tối đa

giá
1

2

3

Màu sắc

Chất lượng

Mức độ an

Đẹp

20

Tối đa 5 màu

15

Thơm

3

Dẻo

3

Ngon

4

Đảm bảo an 5

toàn vệ sinh toàn vệ sinh
thực phẩm

thực phẩm

Nhận xét

Điểm đánh giá


- Thư kí tổng hợp, báo cáo, cơng bố kết quả đội thắng cuộc tham dự ngày hội STEM cấp
trường Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
- Các nhóm chia sẻ về kết quả, đề xuất các phương án điều chỉnh, các kiến thức và kinh nghiệm
rút ra trong quá trình thực hiện nhiệm vụ xây dựng quy trình tách chiết-ứng dụng và thực hiện
việc tách chiết -ứng dụng; học sinh ghi vở những lưu ý và điều chỉnh từ gợi ý, đánh giá, phân
tích của giáo viên.
- Sản phẩm học tập
+ Bản ghi chép các góp ý, bình luận, câu hỏi của các nhóm khác và giáo viên cho sản phẩm của
mình.
+ Bản ghi chép các thơng tin về sản phẩm, kinh nghiệm chia sẻ, ý tưởng… được ghi lại trong
q trình nghe trình bày của các nhóm khác.
+ Quy trình tách chiết sắc tố được điều chỉnh.
Bước 4: Kết luận, nhận định:
- Giáo viên đánh giá, kết luận và tổng kết: Vai trò của sắc tố quang hợp, cách bố trí thí nghiệm
- GV tổ chức HS đánh giá chéo giữa các nhóm về sản phẩm và GV đánh giá tổng kết.
- Tiêu chí đánh giá tổng kết (mỗi tổ)
Nội dung đánh giá sản phẩm

Điểm tối
đa

– Thực hiện đúng quy trình thực hành tạo sản phẩm

50

xơi ngũ sắc
– Báo cáo rõ ràng, logic.

30

- Tham gia và mức độ hoàn thành nhiệm vụ cá nhân,

20

hợp tác nhóm
Tổng

14

100

Nhận xét

Điểm đánh
giá


PHÂN TÍCH YẾU TỐ STEM TRONG CHỦ ĐỀ
Tên sản
phẩm
Tách chiết
sắc tố
quang hợp

và chế biến
món xơi
ngũ sắc từ
rau, củ, quả

Khoa học (S)

Cơng nghệ (T)

Kĩ thuật (E)

Tốn học (M)

- Trình bày được vai
trò của sắc tố trong
việc hấp thụ năng
lượng ánh sáng và
nhuộm màu thực
phẩm

- Quy trình cơng
nghệ tối ưu để
chế biến món
xơi ngũ sắc từ
rau, củ, quả

- Thực hiện các
thao tác thí
nghiệm:
+ Các yếu tố

ảnh hưởng đến
màu sắc của xơi
+ Tìm ra tỉ lệ
nếp và dịch
chiết sắc tố để
tạo màu sắc
đẹp, ngon nhất
cho món xơi

- So sánh sự
ảnh hưởng của
các tỉ lệ rau củ
quả tách lấy
dung dịch sắc tố
quang hợp để
có xôi vừa đẹp,
thơm, ngon.
trong các điều
kiện khác nhau.

PHỤ LỤC I
“HỘI THI KHÉO TAY HAY LÀM”
PHẦN I. TRÒ CHƠI GIẢI MÃ Ơ CỬA BÍ MẬT!
THỂ LỆ:
THAM GIA TRỊ CHƠI, CÁC BẠN LẦN LƯỢT TRẢ LỜI 10 CÂU HỎI ĐỂ TÌM TỪ
KHĨA CHO 1 BỨC TRANH DƯỚI CÁC Ô MÀU, TRẢ LỜI ĐÚNG ĐƯỢC 1 ĐIỂM, AI
GIƠ TAY TRƯỚC NGƯỜI ĐÓ ĐƯỢC ƯU TIÊN, NGƯỜI TÌM ĐƯỢC NHIỀU Đ/A NHẤT
VÀ TÌM RA TÊN CỦA BỨC TRANH DẤU DƯỚI CÁC Ô MÀU NHẬN ĐƯỢC 1 PHẦN
Q CĨ GIÁ TRỊ TIN THẦN CỦA CƠ GIÁO. CHÚC CÁC BẠN MAY MẮN!
Câu hỏi ô 1: Gồm 8 chữ cái – Đây là thứ người ta dùng để nhuộm màu cho thực phẩm

phổ biến hiện nay.
Đáp án: Hóa chất
Câu hỏi ô số 2: Từ gồm 12 chữ cái - Loại hóa chất dùng để tách chiết sắc tớ quang hợp
trong phịng thí nghiệm được gọi là
Đáp án: Dung môi hữu cơ
Câu hỏi ô số 3: Từ gồm 8 chữ cái - Người ta dễ dàng phát hiện chất diệp lục ở đâu?
Đáp án: Tilacoit
Câu hỏi ô số 4: Có 8 chữ cái – Đây là quá trình sinh học chỉ có ở sinh vật tự dưỡng.
Đ/A: Quang hợp
Câu hỏi ô số 5: Gồm 8 chữ cái – Bạn hãy xem đoạn video và điền từ vào chổ chấm cho
phát biều sau:
Các sản phẩm do thực vật chế tạo ra nhờ..............................của lá.
Đ/A: Chức năng
Câu hỏi ô số 6: Có 6 chữ cái – Tên của 1 loại bào quan làm nhiệm vụ tổng hợp chất hữu
cơ cho toàn bộ sự sống trên trái đất.
Đ/A: Lục lạp
Câu hỏi ô số 7: Có 6 chữ cái – Tên của nhà khoa học phát hiện ra pha tối quang hợp
Đ/A: CANVIN
Câu hỏi ô số 8: Từ gồm 10 chữ cái – Tên của 1 loại sắc tố phụ phổ biến của cây.
Đ/A: Carotenoid


Câu hỏi ô số 9: Có 7 chữ cái – Tên của 1 loại sắc tố chính quang hợp.
Đ/A: Diệp lục
Câu hỏi ô số 10: Gồm 5 chữ cái – Đây là nguyên nhân làm cho lá có màu sắc khác nhau.
Đ/A: SẮC TỐ
CHÚC MỪNG CÁC BẠN ĐÃ NHANH CHỐNG HỒN THÀNH 10 CÂU HỎI CỦA TRỊ
CHƠI. TIẾP THEO LÀ TÌM BỨC TRANH DƯỚI Ơ CHỮ LÀ TRANH GÌ? CÁC BẠN
HÃY NHÌN LÊN MÀN HÌNH VÀ GẮN KẾT CÁC CÂU TRẢ LỜI VỚI CÁC GỢI Ý Ở VÀI
CHỮ CAI Ô 2,6,8. CHÚC CÁC BẠN MAY MẮN!

Nếu lớp chưa tìm ra, sau đây là câu hỏi gợi ý – Đây là nét văn hóa đọc đáo, là tinh hoa
của người Việt đã hấp dẫn du khách mỗi khi đến tham quan trên mọi miền của tổ quốc
ta.
Đ/A bức tranh có tên là: ẨM THỰC VIỆT
PHẦN II. HỘI THI KHÉO TAY HAY LÀM!
1. Thể lệ cuộc thi
Thể lệ như sau: Lớp chia thành 4 tổ tương ứng 4 đội thi, mỗi đội có nhiệm vụ trưng bày sản
phẩm “ Tách chiết sắc tố quang hợp và chế biến món xơi ngũ sắc” của đội mình trước lớp.
Cơ giáo mời đại diện của bất kì đội nào lên trình bày, khi đội bạn lên trình bày, các đội khác có
trách nhiệm đặt câu hỏi phản biện theo các tiêu chí đã chia sẽ từ tiết trước.
Đội thắng cuộc vinh dự thay mặt lớp tham gia ngày hội STEM cấp trường tổ chức vào tháng
12, năm 2023.
Chúc các bạn may mắn!
2. Giam khảo hội thi gồm:
Xin trân trọng kính giới thiệu:
+ Về phía GV có: Cơ Tuyết Nhung, Cơ Thùy Dương, Thầy Thanh Lĩnh
+ Về Phía HS có: Đại diện lớp là: Lớp trưởng, tổ trưởng của 4 tổ của chúng ta.
+ Thư kí hội thi: Đại diện HS lớp là lớp phó học tập
PHỤ LỤC II
HỒ SƠ HỌC TẬP CỦA NHÓM/ TỔ…
DỰ ÁN STEM: TÁCH CHIẾT SẮC TỐ QUANG HỢP & CHẾ BIẾN MĨN XƠI
NGŨ SẮC TỪ RAU, CỦ, QUẢ
HỒ SƠ HỌC SINH 11 B1- THCS- THPT CỬA VIỆT
(Dự kiến thời gian thực hiện tuần 5, báo cáo vào tiết 1 tuần 6)
I. Phân công nhiệm vụ
TT Họ và tên học sinh
Chức vụ
Nhiệm vụ được giao
1
2

3
4
5
6
7
8
9
10
16


II. Quá trình thực hiện nhiệm vụ:

1.Đặt vấn đề:(Nêu rõ lí do chọn đề tài, ngắn gọn)
2.Quy trình thực hiện
a. Chuẩn bị: Nguyên liệu tạo màu, nguyên liệu chế biến món xơi ngũ sắc, tác nhân
xúc tác…
b. Quy trình tách chiết sắc tố để nhuộm màu thực phẩm và kết quả: sản phẩm thể hiện
qua ảnh, video, bảng biểu
Mẫu màu

Cách tiến hành

Tỉ lệ các Điều kiện
thành phần

Hiện tượng

Giai thích
hiện tượng

Đỏ
(Qủa gấc)
Lục (lá dứa)
Vàng
(Củ nghệ)
Đỏ tím
(Củ dền)
Tím
(Hoa đậu biếc,
lá cẩm)
c. Quy trình chế biến món xơi ngũ sắc, sản phẩm thể hiện qua ảnh, video
+ Nêu rõ các bước tiến hành,
+ Nêu được bí quyết thành cơng tỉ lệ các thành phần, cách nhuộm màu, thời gian nhuộm, cách
làm cho món xôi ngon, thơm, đậm vị…
Người thực hiện

Phan Thị Tuyết Nhung

Duyệt của BGH


18