Bài giảng tập huấn viết tin, bài cho trang tin điện tử

TẬP HUẤN VIẾT TIN, BÀI
CHO TRANG TIN ĐIỆN TỬ

Người phụ trách: Đỗ Đức Thuần
Ngày giảng:
17/3/2012
Địa điểm:
Phòng GD&ĐT Lệ Thủy


I. U CẦU CHUNG
• Báo chí là loại hình hoạt động thơng tin chính trị
- xã hội, ra đời do nhu cầu thơng tin - giao tiếp,
giải trí và nhận thức của con người.
• Bạn đọc của báo chí thuộc mọi thành phần cư
dân trong xã hội. Do vị trí xã hội, nghề nghiệp,
trình độ văn hóa, sở thích, hiểu biết khơng giống
nhau nên mỗi người có sự quan tâm và nhu cầu
thông tin với các mức độ khác nhau.


• Người viết bài cho trang tin phải luôn hiểu rõ ai là người
sẽ “tiêu thụ” bài viết của mình, từ đó nắm bắt nhu cầu và
những vấn đề bạn đọc của mình quan tâm để cung cấp
thơng tin, đáp ứng nhu cầu thơng tin của bạn đọc.
• Với trang tin điện tử của phịng GD&ĐT Lệ Thủy thì đối
tượng phục vụ đầu tiên là những người hoạt động trong
lĩnh vực giáo dục trên địa bàn huyện, sau đó là những
bạn đọc cần thông tin về lĩnh vực này. Xác định như vậy,
thì thơng tin đưa lên trang tin sẽ cụ thể và khoanh vùng
được phạm vi thông tin, như: hoạt động trong ngành;

chế độ, chính sách trong lĩnh vực GD; việc thực hiện các
chế độ, chính sách đó ra sao…
• Đặc biệt, với những trang TTĐT của các trường học thì
đối tượng phục vụ chính là học sinh, phụ huynh và
những người quan tâm đến lĩnh vực giáo dục, những đổi
thay tích cực đã, đang diễn ra trên quê hương mình.


II. Đại cương về báo chí và truyền thơng báo chí
1. Báo chí:
a. Khái niệm:
•
BC là cơ quan ngơn luận của một đảng phát chính trị, một tổ chức XH được chính
thức thừa nhận tại Việt Nam và được người VN chấp nhận.
b. Các loại hình BC:
Báo in
Báo nói
Báo hình
Báo điện tử
c. Ưu điểm của báo điện tử:
Nhanh nhạy, kịp thời.
Dễ sửa chữa, khắc phục khi có sự cố trong BT.
Phát hành rộng rãi, độc giả dễ dàng tiếp cận ở mọi lúc, mọi nơi…
Khoảng “đất” dành cho bài, ảnh… rộng, ít bị giới hạn.
d. Đặc thù của BCVN:
BCVN là công cụ, phương tiện đắc lực tham gia vào việc truyền bá tư tưởng,
đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và NN. Mọi chủ trương đường lối
chính sách của Đảng và NN đều chủ yếu nhờ vào BC mà đến với quảng đại
QCND.
BC là công cụ đấu tranh hết sức sắc bén, nhanh chóng và kịp thời, nhằm loại bỏ

những tư tưởng chống đối, những thế lực phản CM. Bởi vậy, ta nói BC là
phương tiện QLNN hữu hiệu nhất, thiết thực nhất.


* Mọi ảo tưởng cho rằng BC thuần túy chỉ là
thông tin và thông tin như thế nào là tùy thuộc vào
HTKQ vốn có, bất kể là BC của ai và vì ai chỉ là
cách nói của g/c TS để lừa dối mà thôi.
* BCCMVN khẳng định BC là công cụ để truyền
bá TTCT hết sức sắc bén và hiệu quả. Bởi vậy,
BC phải có tính đảng, tính giai cấp và tính chiến
đấu.
* Nhà báo, người làm báo là làm nghĩa vụ chính
trị bằng nghiệp vụ BC.
* Do vậy, phải xác định rõ vai trị, vị trí và trách
nhiệm của mình. Mục tiêu duy nhất là xây dựng
và bảo vệ vững chắc Tổ quốc VNXHCN.


Mơ hình báo chí
Tờ báo

NB

TP

Thực tiễn cuộc sống

CC

II. Đại cương về báo chí và truyền thơng báo chí
2. Truyền thơng:
a. Khái niệm:
*
Truyền thơng là sự trao đổi thơng tin giữa một hoặc một nhóm
người này với một hoặc một nhóm người khác nhằm mục đích
cung cấp kiến thức, thay đổi nhận thức, từ đó biến đổi hành vi
của con người.
b. Mô hinh truyền thông:
Trước khi xảy ra truyền thông:

A

B

Sau khi xảy ra truyền thông:
A

B


III. CÁCH VIẾT TIN, BÀI:
A. NHỮNG HIỂU BIẾT CHUNG VỀ THỂ LOẠI TIN:
1. Khái niệm và kỹ năng viết tin:

a. Khái niệm: Tin là một thể loại thông dụng nhất
trong báo chí, đặc biệt là báo điện tử và trang tin
điện tử. Nó phản ánh nhanh những sự kiện thời
sự có ý nghĩa trong đời sống xã hội với ngơn

ngữ cô đọng, ngắn gọn, trực tiếp và dễ hiểu.


b. Công thức:
* Công thức cho tin mà người ta thường đưa ra
đó là 5W và 1H
• Who (ai): Trong tin này có những ai?
• What (cái gì/chuyện gì): Sự kiện quan trọng hay đáng
lưu ý gì đã xảy ra?
• Where (ở đâu): Sự kiện, hiện tượng đó xảy ra ở đâu?
• When (khi nào): Sự kiện xảy ra vào lúc nào?
• Why (tại sao): Tại sao lại xảy ra sự kiện đó?
• How (như thế nào): Chuyện xảy ra như thế nào?
• => Đối với một tin, thì việc trả lời 5 câu hỏi trên một
cách vắn tắt nhất là đã đảm bảo yêu cầu thông tin.


Ví dụ:
• Trước sự kiện động đất, sóng thần ở Nhật Bản, người
đọc bao giờ cũng cần những thông tin như:
 Cái gì? (trận động đất).
 Ở đâu? (xảy ra ở Nhật Bản).
 Khi nào? (giả dụ vào lúc 16 giờ ngày 12/3/2011).
 Ai? (trận động đất ảnh hưởng trực tiếp đến những ai).
 Tại sao? (do kiến tạo địa chất của đất nước Nhật Bản).
 Như thế nào? (trận động đất diễn ra như thế nào: cường
độ, mức ảnh hưởng…).


2. Phân loại tin:

• Căn cứ vào nội dung, mục đích và phương pháp sáng
tạo có thể chia thể loại tin thành các dạng tin cơ bản như
sau: tin vắn, tin ngắn, tin sâu, tin tường thuật và tin cơng
báo.
• Tin vắn: Là một tin rất ngắn, cấu tạo bằng một vài câu
trong đó phản ánh những thơng điệp cơ đọng, nhất là sự
kiện thời sự.
• Tin ngắn: Là một thể loại tin có các thành phần kết cấu
tương đối đầy đủ trong đó chủ yếu phản ánh những
thơng điệp đặc trưng về nội dung, hình thức của bản
thân sự kiện thời sự.
• Tin ngắn thường trả lời đầy đủ 5W và 1H


• Tin sâu: Là tin có chiều sâu, dung lượng lớn, phản ánh
trình độ nhận thức sâu về sự kiện thời sự, khám phá các
bình diện khác nhau, phân tích đánh giá tính chất đặc
điểm nhận định và xu thế vận động ý nghĩa, hậu quả của
sự kiện đối với xã hội.
• - Về bản chất , tin tổng hợp cũng là một hình thức của
tin sâu.
/>
• Tin tường thuật: Là thể tin thuật lại sự kiện theo quá
trình diễn biến của nó. Phản ánh các sự kiện thời sự
quan trọng song nó tập trung chú ý khai thác logic vận
động của mỗi sự kiện.
• - Trật tự thời gian trong tin tường thuật là một yếu tố rất
quan trọng mang ý nghĩa xã hội thực sự.
/>

hoạt động của các tổ chức chính trị, xã hội, các cơ
quan nhà nước…
Tin kéo màn: Là thể loại tin thông báo trước khi
sự kiện xảy ra, giúp cho người đọc chủ động đón
•nhận
3. Kết
cấutin.
tin:
thơng
• Thơng thường, người ta phân chia tin thành các
kiểu kết cấu sau:
• - Hình tam giác ngược
• - Hình tam giác thơng thường.
• - Hình trụ.


3. Kết cấu tin:
a. Hình tam giác ngược:
- Thơng tin quan trọng được đưa lên
đầu tiên.
- Mức độ quan trọng của TT giảm
dần (chi tiết, giải thích, mở rộng).
- Đây là kiểu kết cấu thường dùng
hiện nay.
- Ưu điểm: Bắt mắt, giúp người đọc
tiết kiệm thời gian.
- Hạn chế: hình thành nên kiểu đưa
tin giật gân, gây sốc...

Ví dụ:
- 125 tấm huy chương các loại là thành tích
mà đồn thể thao của giáo dục Lệ Thủy đạt
được tại HKPĐ tỉnh QB lần thứ XII...
- Tham gia HKPĐ tỉnh lần này...
- Đây là thành tích cao nhất mà...


3. Kết cấu tin:
b. Hình tam giác thơng thường:

-Thơng tin quan trọng nhất được đặt ở
phần cuối.
- Ưu điểm: giúp người dọc dễ tiếp nhận
TT, đặc biệt là những TT sốt dẻo.
- Hạn chế: Mất thời gian...


3. Kết cấu tin:
c. Hình trụ:
-Thơng tin giàn trải.
- Mức độ quan trọng của TT là như nhau.
* Ưu điểm: Dễ viết.
* Hạn chế: Không đi vào trọng tâm, các ý
dàn trải, dài dòng
* Đây là lỗi chúng ta thường mắc phải.


4. Cách viết tin:

Chú thích:
01: Tiêu đề bản tin hay cịn gọi là Tít: Tít là
thành phần đầu tiên của bài viết, chữ to,
chứa đựng những từ khóa.
- Vai trị của Tít trong báo mạng điện tử
(BMĐT):
+ Cho độc giả biết chuyện gì xảy ra và vì sao độc
giả phải quan tâm tới nó;
+ Là phần độc giả đọc đầu tiên;
+ Đừng coi tít là thành phần phụ của bài báo, chỉ
được hồn thành sau khi đã viết nội dung bài
báo;
+ Có thể coi tít là thành phần quan trọng nhất
của bài BMĐT;
+ Thu hút sự chú ý;
+ Cung cấp thơng tin chính trong một cái liếc
mắt;
+ Giúp độc giả lựa chọn bài;
+ Khiến độc giả muốn đọc;


4. Cách viết tin:
a. Các yếu tố đảm bảo viết Tít (tít chính) hay:
+ Sáng sủa, dễ hiểu: dùng từ cụ thể, đơn giản, dễ hiểu, không viết tắt;
+ Ngắn, mạnh, trực tiếp, loại bỏ những chi tiết phụ, rườm rà. Đi thẳng
vào vấn đề chính, dùng từ mạnh, liên quan đến bài, khơng dùng tính
từ, trạng từ, dùng câu thể chủ động, khẳng định. Có thể bỏ qua
động từ. Tránh dùng chấm than, vì nó khơng thay thế được những
từ mạnh;

+ Hạn chế khơng dùng dấu chấm câu.
+ Chính xác, trung thực, khơng nói q, thích hợp, độc đáo;
+ Phù hợp với thể loại.
b. Một số lưu ý nên tránh:
- Độ dài tối đa khoảng 1,5 dịng của khn báo.
- Tránh đặt những tít giật gân… (khơng đưa tin dưới dạng giật
gân…).
- Tít mờ (khơng rõ ràng về nội dung, không nêu bật được chủ đề).