Bài giảng Châm cứu bệnh tạng phủ

UMP
University of Medicineand Pharmacy

Châm cứu bệnh tạng phủ

ThS. Võ Thanh Phong

Faculty of Traditional Medicine

UMP
University of Medicineand Pharmacy

Thận và Bàng quang

ThS. Võ Thanh Phong

Faculty of Traditional Medicine

On bô thận dương

Công thức Nội dung
Công năng
Thao tác Khí hải, Quan ngun, Thận du, Mệnh mơn
Chủ trị
Bồ thận tráng dương

Bồ pháp± cứu

Lưng gối mỏi đai, sợ lạnh, chi dưới lạnh
Tiều trong dài, hoặc bí tiều, tiểu nhiều lần, tiều đêm, tiểu
không kiềm soát

Ngũ canh tả
Thủy thũng
Bế kinh, băng lậu, thống kinh, vô sinh

Faculty of Traditional Medicine

On bô thận dương

Huyệt Ỷ nghĩa Cơng năng

Khí hải Bề của nguyên khí ích chân nguyên bất túc, bồ
Quan nguyên nư cua ngu lạng
Nơi ra vào của nguyên khí,
giao 3 kinh âm ờ chân và
mạch Nhâm

Thận du Bối du huyệt Âm dương cùng bổ, chấn
nguyên khi của Thận, bồi
nguyên cố bản

Mệnh môn Gốc của tạng phủ, nguồn gốc Ôn Thận trợ dương
sự sống, thuộc mạch Đốc

Faculty of Traditional Medicine

Tư dưỡng Thận âm

Công thức Nội dung
Công năng
Thao tác Thận du, Dũng tuyền, Thái khê, Tam âm giao

Chủ trị
Bồ thận ích âm, điền tinh tư thủy

Bồ pháp

Lưng gối mỏi
Ù tai, chóng mặt
Mất ngủ, hay quên
Mộng tinh, tảo tiết, vô sinh nam
Bế kinh, kinh it, băng lậu, vô sinh
Cốt chưng triều nhiệt, ngũ tâm phiền nhiệt, đạo hãn
Trẻ con ngũ trì, người lớn già sớm

Faculty of Traditional Medicine

Tư dưỡng Thận âm

Huyệt Ý nghĩa Công năng
Huyệt nguyên Bồ Thận tư âm
Thái khê Huyệt bối du
Thận du Tỉnh mộc huyệt Tư âm tả hỏa, giao thông
Dũng tuyền Tâm Thận, thăng tân dịch
Điều bổ tam âm, tư Thận bổ
Tam âm giao Giao hội 3 kinh âm ở chân tinh, dẫn hỏa quy nguyên

Faculty of Traditional Medicine

Bồ Thận lợi thủy

Công thức Nội dung

Công năng Thận du, Bàng quang du, Tam tiêu du, Thủy phân, Thùy
Thao tác đạo, Âm lăng tuyền, Tam âm giao
Chủ trị
Bồ Thận lợi thủy

Bồ pháp ± cứu

Phù toàn thân
Tinh thần mệt mỏi
Lưng gối đau mỏi
Đầy bụng, khó tiêu
Tiểu trong dài
Sợ lạnh
Sắc mặt ám tối

Faculty of Traditional Medicine

Bồ Thận lợi thủy

Huyệt Ỷ nghĩa Công năng
Thận du Bối du huyệt của Thận
Bối du huyệt của Bàng quang Bổ ích Thận khí giúp khí hóa
Bàng quang du Bàng quang, thông điều thủy
Thủy phân đạo

Tam tiêu du Huyệt thứ 9, mạch Nhâm Phân biệt thanh trọc, hiệu
Thủy dạo quả trị thủy

Âm lăng tuyền Bối du huyệt của Tam tiêu Điều khí cơ Tam tiêu

Tam âm giao
Huyệt 28 kinh Vị, chủ về tân Thủy đạo sơ thông lưu
dịch sướng

Hợp huyệt của Tỳ Kiện Tỳ lợi thủy, bồi thồ chế
Hội 3 kinh âm ở chân thủy

Điều lý Tỳ Vị, phân bố vận
chuyền tân dịch

Faculty of Traditional Medicine 8

Bồ Thận ích khí

Nội dung

Công thức Thận du, Tam âm giao, Túc tam lý, Khí hải, Chí thất,
Quan ngun
Cơng năng
Thao tác Tư bổ Thận khí
Chủ trị
Bồ pháp± cứu

Lưng gối đau mỏi soát,
Tiều nhiều lần, tiểu không hết, di niệu, tiểu không kiềm
tiều đêm
Di tinh, hoạt tinh, tảo tiết, dương nuy, vô sinh
Đới hạ trong loãng kéo dài, động thai, kinh ít, bế kinh
Ngũ trì ngũ nhuyễn, sa sút trí tuệ người già
Chóng mặt, ù tai, tự hãn, tiếng nói nhỏ yếu, suyễn thở

Faculty of Traditional Medicine

Bơ Thân ích khí

Huyệt Ý nghĩa Công năng
Bồ Thận ích khí
Thận du Bối du huyệt của Thận ___Cố Thận sáp tinh

Chí thất Nơi tàng tinh Tráng nguyên cố Thận
ích khi bổ Thận
Quan nguyên Cửa của nguyên khí Điều trị chứng hư
Điều lý Tỳ Vị
Khí hải Bề của khí

Túc tam lý Huyệt hợp kinh Vị

Tam âm giao Hội 3 kinh âm ở chân

Faculty of Traditional Medicine 10

Thanh lợi Đàng quang thấp nhiệt

Công thức Nội dung

Công năng Bàng quang du, Thái xung, Trung cực, Âm lăng tuyền,
Thao tác Thủy đạo
Chủ trị
Thanh nhiệt lợi thấp

Tả pháp

Tiều gấp, tiểu nhiều lần, tiều gắt, buốt
Nóng rát đường tiều, nước tiều vàng sậm/đỏ/đục/có sỏi
Bụng dưới, hông lưng đau
Phát sốt

Faculty of Traditional Medicine 11

Thanh lợi Đàng quang thấp nhiệt

Huyệt Ỷ nghĩa Công năng

Thủy đạo Đường thông của thủy Lợi thủy, sơ thông nhiệt kết
Tam tiêu, thanh lợi thấp
Âm lăng tuyền Hợp huyệt kinh Tỳ nhiệt Bàng quang
Tam âm giao Hội 3 kinh âm ờ chân
Thúc đẩy Tỳ vận hóa thủy
_ thấp, thanh lợi thấp nhiệt, lợi

thủy thông lâm

Bàng quang du Bối du huyệt của BQ Khí hóa quyết thủy

Trung cực Mộ huyệt của Bàng quang Khí hóa lợi thủy

Faculty of Traditional Medicine 12

Kiện Tỳ ích khí

Cơng thức Nội dung
Cơng năng
Thao tác Túc tam lý, Tỳ du, VỊ du, Khí hải, Thái bạch
Chủ trị
Kiện Tỳ ích khí

Bồ pháp± cứu

Bụng chướng đau, ăn không tiêu, tiết tả
Sa nội tạng, cơ teo nhão
Tiện huyết, niệu huyết, nục huyết, băng lậu, cường kinh
Tinh thần mệt mỏi, thiếu sức, khí đoản, biếng nói

Faculty of Traditional Medicine

Kiện Tỳ ích khí

Huyệt Ý nghĩa Công năng
Bồ khí
Khí hải Bề của khí Du - Hợp phối ngũ, kiện Tỳ
ích khi
VỊ du Bối du huyệt của Vị
Nguyên - Du phối hợp, bổ
Túc tam lý Hợp huyệt của Vị ___ Tỳ ích khí

Tỳ du Bối du huyệt của Tỳ

Thái bạch Nguyên huyệt của Tỳ

Faculty of Traditional Medicine 15

Lý Tỳ hóa thấp

Cơng thức Nội dung

Tỳ du, Âm lăng tuyền, Trung quàn, Túc tam lý, Ngoại
quan

Công năng ôn trung lý Tỳ
Thao tác
Chủ trị Bình bổ bình tả pháp ± cứu

Đầu nặng như bó, chóng mặt, thân thề nặng nề
Tức ngực, buồn nôn, đau bụng, sôi bụng
Tiêu lỏng, tiêu phân sống

Faculty of Traditional Medicine 16

UMP
University of Medicineand Pharmacy

Tỳ và VỊ

ThS. Võ Thanh Phong

Faculty of Traditional Medicine

Lý Tỳ hóa thấp

Huyệt Ý nghĩa Công năng

Thơng lợi khí cơ Tam tiêu,
Ngoại quan Lạc huyệt của Tam tiêu trợ vận hóa của Tỳ
Kiện Tỳ hóa thấp
Tỳ du Bối du huyệt của Tỳ
Âm lăng tuyền Hợp huyệt của Tỳ Lý Tỳ Vị, trợ vận hóa, khi
Trung quản Mộ huyệt của Vị cứu thì trừ thấp mạnh
Túc tam lý Hạ hợp huyệt của Vị

Faculty of Traditional Medicine 17

On Vi tán hàn

Nội dung

Công thức Vị du, Trung quản, Túc tam lý, Quan ngun

Cơng năng Ơn trung hòa Vị, trừ hàn chỉ thống

Thao tác Bình bổ bình tả pháp ± cứu

Chủ trị Hàn tà phạm vị: đau bụng đột ngột, sợ lạnh thích ấm
Tỳ vị hư hàn: Nôn nước trong, thích ấm, ăn kém, tinh thần
mỏi mệt, tiêu phân nát

Faculty of Traditional Medicine 18

On Vi tán hàn

Huyệt Ý nghĩa công năng

Vị du Bối du huyệt của Vị Du - Mộ phối hợp, hòa trung
Trung quản Mộ huyệt của Vị, hội của phủ ích Vị

Túc tam lý Hợp huyệt của Vị Bồ ích dương khí, trung tán
Quan nguyên cửa của nguyên khi hàn

Faculty of Traditional Medicine 19

Thanh Vị tả nhiệt

Nội dung

Công thức Trung quản, Hợp cốc, Nội đình

Cơng năng Thanh Vị tả hỏa, hòa trung giáng nghịch

Thao tác Tả pháp

Chủ trị Đau kèm nóng rát thượng vị, cự án, cấp tính
Ăn nhiều mau đói, hoặc ăn vào nôn ra ngay
Nướu răng sưng đau lở loét
Táo bón, miệng khơ đắng, tiểu vàng sậm

Faculty of Traditional Medicine 20