Quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện tây sơn, tỉnh bình định

O V OT O

TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

NGUYỄN MINH DIỆM

QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ BỒI THƢỜNG, HỖ TRỢ VÀ
TÁI ĐỊNH CƢ KHI NHÀ NƢỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN

ĐỊA BÀN HUYỆN TÂY SƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH

ĐỀ ÁN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

Bình Định - Năm 2023

O V OT O

TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

NGUYỄN MINH DIỆM

QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ BỒI THƢỜNG, HỖ TRỢ VÀ
TÁI ĐỊNH CƢ KHI NHÀ NƢỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN

ĐỊA BÀN HUYỆN TÂY SƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH

Ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 8310110

Ngƣời hƣớng dẫn: TS. Hoàng Thị Hoài Hƣơng

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đề án “Quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh Bình
Định” là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi và được sự hướng dẫn khoa học
của TS. Hồng Thị Hoài Hương.

Các nội dung nghiên cứu, kết quả trong đề án này là trung thực và chưa
được cơng dưới bất kì hình thức nào trước đây. Những số liệu trong các bảng
biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá được chính tác giả thu
thập từ nguồn khác nhau, có ghi rõ trong phần tài liệu tham khảo.

Bình Định, ngày tháng năm 2023
Học viên

Nguyễn Minh Diệm

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và thực hiện đề án này, ngoài sự cố gắng của
bản thân, tơi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của nhiều tập thể và cá nhân.

ặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Hoàng Thị Hoài Hương,
người trực tiếp hướng dẫn; đã hết lịng tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tơi
rất nhiều trong suốt q trình nghiên cứu và hồn thành đề án này.

Tôi cũng xin được gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới tồn thể các thầy,
cơ giáo của Trường ại học Quy Nhơn, những người đã giảng dạy, chia sẻ
cùng tôi những khó khăn, động viên và khích lệ tơi trong học tập, nghiên cứu
để hoàn thành đề án này. Tạo mọi điều kiện cho tơi trong q trình học tập và

thực hiện đề án.

Trong q trình thực hiện đề án khơng thể tránh khỏi những thiếu sót,
Kính mong nhận được sự góp ý, nhận xét của quý thầy cô để đề án được hồn
thiện hơn. Kính chúc q thầy (cơ) ln vui vẻ, hạnh phúc, sức khỏe dồi dào
và thành công.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

MỤC LỤC

LỜI CAM OAN
LỜI CẢM ƠN
DANH M C TỪ VIẾT TẮT
DANH M C CÁC HÌNH, SƠ Ồ, BIỂU Ồ
DANH M C CÁC BẢNG
MỞ ĐẦU.......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................... 1
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài ..................................................... 2
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................ 4
4. ối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................ 5
5. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 5
6. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 6
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ
NƢỚC VỀ BỒI THƢỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƢ KHI NHÀ
NƢỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN............................ 7
1.1. Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất...................... 7
1.1.1. Một số khái niệm ................................................................................ 7
1.1.2. ặc điểm và nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà

nước thu hồi đất ............................................................................................ 9
1.1.3. Ý nghĩa bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất 13
1.2. Quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu
hồi đất trên địa bàn cấp huyện ........................................................................ 14
1.2.1. Một số khái niệm .............................................................................. 14
1.2.2. Vai trò và cơ sở pháp lý của quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ
và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện ................ 15
1.2.3. Tổ chức bộ máy và những nhân tố ảnh hưởng đến quản lý bồi thường,
hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện...... 20
1.2.4. Nội dung quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi

Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện ............................................. 23
1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà
nước thu hồi đất của các địa phương và bài học rút ra cho huyện Tây Sơn........... 26

1.3.1. Kinh nghiệm của một số địa phương trong quản lý nhà nước về bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ............................. 26
1.3.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh về
bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ....................... 32
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ BỒI THƢỜNG,
HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƢ KHI NHÀ NƢỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN TÂY SƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH..................................... 35
2.1. ặc điểm tự nhiên và kinh tế - xã hội của huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh và
bộ máy quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trên địa bàn
huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh........................................................................ 35
2.1.1. ặc điểm tự nhiên ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về bồi thường,
hỗ trợ và tái định cư trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh............. 35
2.1.2. iều kiện kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện
Tây Sơn, tỉnh ình ịnh............................................................................. 36

2.2. Tình hình quản lý nhà nước về bồi thường hỗ trợ và tái định cư khi nhà
nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh....................... 38
2.2.1. ơ cấu tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về bồi thường hỗ trợ và tái
định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh

ình ịnh ................................................................................................... 38
2.2.2. Hoạt động quản lý nhà nước về bồi thường hỗ trợ và tái định cư khi
nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh ............ 41
2.3. ánh giá thực trạng quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh.............. 54
2.3.1. Những kết quả đạt được của quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ
và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh

ình ịnh ................................................................................................... 54

2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế quản lý nhà nước
về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn
huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh.................................................................. 56
CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI
ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN TÂY SƠN, TỈNH BÌNH ĐỊNH ..........................................63
3.1. Quan điểm và định hướng hoàn thiện quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ
trợ và tái định cư trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh ......................... 63
3.1.1. ịnh hướng phát triển quy hoạch xây dựng huyện Tây Sơn, tỉnh Bình

ịnh tác động đến quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư .... 63
3.1.2. Mục tiêu đẩy mạnh bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước
thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh............................. 69
3.1.3. Quan điểm quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi

Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh ............ 70
3.1.4. ịnh hướng hoàn thiện quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh ......... 72
3.2. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh ...... 74
3.2.1. Nâng cao trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước về bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây
Sơn, tỉnh ình ịnh..................................................................................... 74
3.2.2. Nâng cao nhận thức và trách nhiệm của chủ đầu tư dự án, người bị thu
hồi đất về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa
bàn huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh ............................................................ 77
3.2.3. Làm tốt công tác xây dựng kế hoạch và tiếp tục hồn thiện các
chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đảm
bảo yêu cầu pháp luật và phù hợp với tình hình thực tế huyện Tây Sơn,
tỉnh ình ịnh............................................................................................ 78

3.2.4. Tăng cường công tác chỉ đạo và tổ chức thực hiện trong bồi thường,
hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn,
tỉnh ình ịnh ............................................................................................ 82
3.2.5. Tăng cường quản lý nhà nước về đất đai và kiện toàn, củng cố đội
ngũ cán bộ làm công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trên địa bàn
huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh.................................................................. 89
3.2.6. Tăng cường công tác tuyên truyền và công tác kiểm tra, giám sát bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện
Tây Sơn, tỉnh ình ịnh ............................................................................. 91
3.3. Kiến nghị hồn thiện quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh Bình ịnh ............................................. 93
3.3.1. Kiến nghị UBND tỉnh ình ịnh ..................................................... 93
3.3.2. Kiến nghị UBND huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh........................... 93
KẾT LUẬN .................................................................................................... 95

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

TỪ VIẾT TẮT CHỮ VIẾT ĐẦY ĐỦ

Ban Quản lý A TXD và PTQ Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng và
Phát triển quỹ đất

BT, HT và T Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư

GPMB Giải phóng mặt bằng

H N Hội đồng nhân dân

KT - XH Kinh tế - Xã hội

Phòng TN&MT Phịng Tài ngun và Mơi trường

Bộ TN&MT Bộ Tài nguyên và Môi trường

QLNN Quản lý nhà nước

Sở TN&MT Sở Tài nguyên và Môi trường

TH Thu hồi đất

UBND Ủy ban nhân dân

DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Hình 2.1. Bản đồ Huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh......................................... 35
Sơ đồ 2.1. ơ cấu tổ chức bộ máy của Ban Quản lý A TX và PTQ
huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh ...................................................................... 38
Sơ đồ 2.2. ơ cấu tổ chức Hội đồng T, HT và T huyện Tây Sơn, tỉnh

ình ịnh ....................................................................................................... 40
Biểu đồ 2.1: Tổng số dự án/ cơng trình thực hiện T, HT và T giai đoạn
2018 - 2022 ..................................................................................................... 43
Biểu đồ 2.2. Số lượng các cơng trình được PM trên địa bàn huyện Tây
Sơn, tỉnh ình ịnh giai đoạn 2018 - 2022.................................................... 48

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Kết quả TH , T, HT và T tại huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh năm
2018 - 2022...................................................................................................... 51
Bảng 2.2. Số lượng đơn thư khiếu nại và kiến nghị năm 2020 về BT, HT,
T trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Bịnh ......................................... 53
Bảng 3.1. Phân bổ sử dụng đất huyện Tây Sơn, tỉnh ình ịnh đến năm 2030 ...67

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong tiến trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, Việt Nam phấn đấu trở
thành một nước cơng nghiệp hiện đại địi hỏi phải kết hợp nhiều chương trình,
dự án để phát triển KT - XH, trong đó khơng thể thiếu các dự án xây dựng kết

cấu hạ tầng, phát triển công nghiệp và đơ thị hóa... ể tạo mặt bằng thực hiện
các dự án, bên cạnh một số trường hợp nhà đầu tư, doanh nghiệp chuyển
nhượng quyền sử dụng đất của người dân sau đó chuyển mục đích theo quy
hoạch sử dụng đất được duyệt để thực hiện dự án thì phần lớn cơ quan nhà
nước phải thu hồi đất của người dân để thực hiện các dự án, cơng trình vì lợi
ích quốc phịng, an ninh; phát triển KT - XH vì lợi ích quốc gia, cơng cộng.
Làm sao để thu hồi đất của người dân được đồng thuận cao, lợi ích của các
bên được hài hòa, tiến độ thực hiện dự án được đảm bảo nhằm thúc đẩy sự
phát triển mà không gây mất ổn định xã hội luôn là vấn đề được nhà nước và
xã hội đặc biệt quan tâm.

Thực tế cho thấy quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
khi nhà nước thu hồi đất ở nước ta vẫn còn nhiều hạn chế. Nhiều dự án chậm
tiến độ do vướng mắc trong giai đoạn thực hiện cơng tác giải phóng mặt bằng.
Người dân chưa hài lịng khi được bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, phần lớn
chưa có cuộc sống tốt hơn sau khi nhà nước thu hồi đất, khiếu nại về bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư vẫn xảy ra nhiều. Trong những năm gần đây,
khiếu nại, tố cáo về đất đai chiếm 80% các vụ khiếu nại, tố cáo trong phạm vi
cả nước, trong đó có 65% các vụ liên quan đến bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư khi nhà nước thu hồi đất.

Công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư được xem là một trong những
khâu quan trọng và ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ thực hiện dự án, do vậy nếu
khơng giải quyết tốt sẽ kìm hãm đến sự phát triển của địa phương. Ngược lại,
nếu chỉ quan tâm đến phát triển, áp đặt các biện pháp hành chính để giải
phóng mặt bằng sẽ ảnh hưởng khơng nhỏ đến đời sống người dân và xã hội.
Do vậy, những khó khăn, hạn chế trong công tác quản lý nhà nước về bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư cần được nghiên cứu để chỉ ra được những

2

nguyên nhân khách quan và chủ quan. Trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp
phù hợp nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án góp phần phát triển KT
- XH của địa phương.

Giai đoạn 2018 - 2022, huyện đã có những thành cơng nhất định trong
công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Tuy nhiên, quản lý nhà nước về bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất tại huyện Tây Sơn, tỉnh
Bình ịnh vẫn cịn những hạn chế, vướng mắc như nguồn vốn phân bổ để
thực hiện dự án lại không đồng bộ, đôi khi dự án đã được xác định trong kế
hoạch sử dụng đất nhưng khơng có nguồn vốn thực hiện; trình tự, thủ tục thu
hồi đất của dự án gặp khó khăn; hồ sơ địa chính chưa hồn thiện; cơng tác
giải phóng mặt bằng vẫn còn kéo dài; việc khiếu nại liên quan đến bồi thường,
hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất còn xảy ra và khá phổ biến. Cần
có những phân tích, đánh giá về hoạt động quản lý nhà nước về bồi thường,
hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện, tổng kết
những mặt đạt được và hạn chế cũng như những nguyên nhân của hạn chế. Từ
đó, đưa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản lý nhà nước về
bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện
Tây Sơn, tỉnh Bình ịnh.

Từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài: “Quản lý nhà nước về bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện
Tây Sơn, tỉnh Bình Định” làm đề tài nghiên cứu cho đề án thạc sĩ của mình.

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài

ồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất để giải phóng
mặt bằng là một lĩnh vực phức tạp, ảnh hưởng đến nhiều chủ thể trong đời
sống và có sự tác động lớn đến sự phát triển của địa phương. Hiện nay, ở nhiều

góc độ khác nhau đã có một số nghiên cứu về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
khi nhà nước thu hồi đất. Tiêu biểu có các cơng trình như:

Nguyễn Chí ường (2016), ánh giá mức độ hài lịng của người dân
và các vấn đề bất cập trong giải tỏa, bồi thường và tái định cư trên địa bàn
tỉnh Vĩnh Long, luận văn thạc sĩ, trường ại học Cần Thơ. Luận văn đã

3

nghiên cứu ở góc độ người dân có đất bị thu hồi và chỉ ra những chính sách
bồi thường, hỗ trợ và tái định cư còn hạn chế, chưa thỏa mãn nhu cầu và
quyền lợi chính đáng của người dân trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long. Tài liệu này
phục vụ tốt khi nghiên cứu đến các quy định của pháp luật về bồi thường, hỗ
trợ và tái định cư nhằm hướng đến mục tiêu tốt nhất cho người có đất bị thu
hồi đất.

Nguyễn Thanh Tùng (2016), Quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và
tái định cư tại huyện Bình Chánh, thành phố Hồ Chí Minh, luận văn thạc sĩ,
Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn đã phân tích, đánh giá tình hình
thực hiện pháp luật về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo quy định Luật ất
đai. Chỉ ra những vướng mắc trong thực hiện chính sách và quy trình thực
hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại huyện Bình Chánh, thành
phố Hồ Chí Minh. Qua nghiên cứu những quy định tại thành phố Hồ Chí
Minh về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư những ưu điểm và kết quả đạt được
có thể nghiên cứu cho huyện Tây Sơn, tỉnh Bình ịnh.

Trần Minh Sang (2017), Quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư trên địa bàn huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang, luận văn thạc sĩ,
Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn đã nghiên cứu và chỉ ra những hạn
chế, bất cập trong tổ chức thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trên địa

bàn huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang như: vi phạm nguyên tắc trong xác
định đối tượng được bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; xác định giá đất theo vị
trí sinh lợi chưa hợp lý; cơng tác điều tra, khảo sát chưa chặt chẽ; quy trình
thực hiện còn chậm. ây là một trong những cơ sở cho đề tài nghiên cứu đề
xuất hoàn thiện quy định và quy trình bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi
Nhà nước thu hồi đất.

Nguyễn Thúy Hồng (2022), Quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và
tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh
Bình ịnh, luận văn thạc sĩ, Trường ại học Quy Nhơn. Luận văn đã khái quát
hóa cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi
nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện, phân tích thực trạng quản lý nhà
nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn

4

thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình ịnh và đề xuất một số giải pháp hoàn thiện
quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất
trên địa bàn thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình ịnh.

ào Trung Chính (2010), Thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư: Kinh nghiệm quốc tế và bài học áp dụng vào Việt Nam, Tạp chí Tài
ngun và Mơi trường, 2010, 24, 18-203. Bài báo nêu kinh nghiệm của một
số nước trên thế giới đồng thời phân tích những mặt đạt được và chưa đạt
được của Việt Nam. Từ đó vận dụng những kinh nghiệm của các nước rút ra
những bài học áp dụng cho Việt Nam trong công tác thu hồi đất, bồi thường,
hỗ trợ và tái định cư:

Như vậy, như đã phân tích ở trên, đã có nhiều cơng trình nghiên cứu về
bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất ở nhiều khía cạnh

khác nhau. Các nghiên cứu đã phân tích về thực trạng, đánh giá điểm mạnh,
điểm yếu cũng như đưa ra những giải pháp để hoàn thiện hoạt động này ở
những địa bàn nhất định. Một số nghiên cứu đã có giá trị nhất định trong việc
hồn thiện pháp luật về cơng tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà
nước thu hồi đất nhưng chủ yếu nghiên cứu dưới góc độ pháp luật, chưa thể
hiện rõ những khó khăn, tồn tại từ thực tiễn.

Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có một cơng trình khoa học nào nghiên
cứu trực tiếp đến vấn đề quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh Bình ịnh.

3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục tiêu nghiên cứu

Phân tích, đánh giá được thực trạng hoạt động quản lý nhà nước về bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây
Sơn, tỉnh Bình ịnh. Trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm hồn thiện
hoạt động quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước
thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh Bình ịnh.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Khái quát hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về bồi thường, hỗ trợ và tái

5

định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện.
Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và

tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh Bình ịnh.
ề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về bồi thường,

hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh
Bình ịnh.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu

ối tượng nghiên cứu là các hoạt động quản lý nhà nước về bồi thường,
hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh
Bình ịnh.
4.2. Phạm vi nghiên cứu

Phạm vi về không gian nghiên cứu: Nghiên cứu hoạt động quản lý nhà
nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn
huyện Tây Sơn, tỉnh Bình ịnh.

Phạm vi về thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu thực trạng quản lý nhà
nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trong giai
đoạn 2018 - 2022. Các giải pháp được đề xuất có ý nghĩa trong giai đoạn
2023 - 2027.

Phạm vi về chủ thể nghiên cứu: Nghiên cứu các chủ thể của chính
quyền huyện Tây Sơn, tỉnh Bình ịnh có liên quan đến bồi thường, hỗ trợ và
tái định cư khi nhà nước thu hồi đất như H N , UBND huyện và các phịng,
ban chun mơn của huyện có liên quan đến bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
5. Nội dung nghiên cứu

ề tài tập trung nghiên cứu các nội dung như sau:
Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về bồi thường, hỗ trợ và tái định

cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn cấp huyện.
Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và

6

tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn, tỉnh Bình ịnh.
ề xuất một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về bồi thường,

hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Tây Sơn,
tỉnh Bình ịnh.

6. Phƣơng pháp nghiên cứu
Phương pháp luận
ề án dựa trên phương pháp luận là các quan điểm, chủ trương của

ảng và Nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi
đất như Luật ất đai, các Nghị định của Chính phủ và Thông tư của Bộ
TN&MT, các văn bản chỉ đạo của tỉnh Bình ịnh và Nghị quyết của H N
huyện Tây Sơn.

Phương pháp thu thập tài liệu
ề tài thu thập số liệu về kết quả điều tra xây dựng giá đất cụ thể trong

bồi thường về đất một số dự án trên địa bàn huyện Tây Sơn; các báo cáo,
thông tin của Ban Quản lý A TX và PTQ huyện, phịng Tài ngun và
Mơi trường, số liệu thống kê của huyện Tây Sơn, tỉnh Bình ịnh.

Phương pháp phân tích dữ liệu
Phương pháp thống kê, mô tả: sử dụng để thống kê các số liệu số liệu
về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn

huyện Tây Sơn, phục vụ cho mục đích nghiên cứu.
Phương pháp phân tích, đánh giá tổng hợp: để phân tích và đánh giá
làm rõ thực trạng công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trong
thu hồi đất của đề tài nghiên cứu, từ đó đề xuất các giải pháp có tính khoa học
và phù hợp với thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu quả.

7

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ
NƢỚC VỀ BỒI THƢỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƢ KHI NHÀ
NƢỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN

1.1. Bồi thƣờng, hỗ trợ và tái định cƣ khi Nhà nƣớc thu hồi đất
1.1.1. Một số khái niệm

* Khái niệm thu hồi đất
Hiện nay có nhiều khái niệm về thu hồi đất, đây là thuật ngữ được sử
dụng phổ biến trong các văn bản pháp luật đất đai
Luật ất đai năm 2013 quy định: "Nhà nước TH là việc Nhà nước quyết
định thu lại quyền sử dụng đất của người được Nhà nước trao quyền sử dụng đất
hoặc thu lại đất của người sử dụng đất vi phạm pháp luật về đất đai" [21].
Vậy có thể hiểu khái niệm thu hồi đất như sau: Thu hồi đất là việc Nhà
nước ban hành quyết định hành chính để thu hồi lại đất và quyền sử dụng đất
đã giao cho các chủ thể sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

* Khái niệm bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất
Trong đời sống hàng ngày, “bồi thường” là thuật ngữ được sử dụng
trong trường hợp một người có hành vi gây thiệt hại cho người khác và họ phải
có trách nhiệm bồi thường cho người bị thiệt hại do hành vi của mình gây ra.
Luật ất đai năm 2013 quy định: “Bồi thường về đất là việc Nhà nước

trả lại giá trị quyền sử dụng đất đối với diện tích đất thu hồi cho người sử
dụng đất”
Từ đó, có thể hiểu khái niệm: Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất là
việc Nhà nước ban hành ra quyết định hành chính trả lại quyền sử dụng
đất đối với diện tích đất thu hồi cho người sử dụng đất theo quy định của
pháp luật.
* Khái niệm hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất
Người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất ngoài việc được bồi
thường theo quy định còn được Nhà nước xem xét hỗ trợ.

8

Luật ất đai năm 2013 quy định: “Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là
việc Nhà nước trợ giúp cho người có đất thu hồi để ổn định đời sống, sản xuất
và phát triển.”

Như vậy, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước hỗ trợ, giúp
đỡ những người bị thu hồi đất ổn định cuộc sống và sản xuất.

Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước trợ giúp cho người
có đất thu hồi để ổn định đời sống, sản xuất và phát triển. Việc hỗ trợ phải
bảo đảm khách quan, công bằng, kịp thời, công khai và đúng quy định của
pháp luật.

Các khoản hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất bao gồm: Hỗ trợ đời sống
và sản xuất; hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm đối với
trường hợp thu hồi đất nơng nghiệp của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất
nông nghiệp; thu hồi đất ở kết hợp kinh doanh dịch vụ của hộ gia đình, cá
nhân mà phải di chuyển chỗ ở; hỗ trợ tái định cư với trường hợp thu hồi đất ở
của hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà phải di

chuyển chỗ ở; hỗ trợ khác.

* Khái niệm tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất

Tái định cư là nội dung được đề cập trong các quy định về bồi thường
khi Nhà nước thu hồi đất, tuy nhiên Luật đất đai 2013 và các văn bản hướng
dẫn thi hành hiện nay đều chưa có một khái niệm cụ thể về tái định cư.

Tuy nhiên có thể hiểu một cách khái quát, tái định cư là việc Nhà nước
bố trí, sắp xếp chỗ ở mới cho những người bị thu hồi đất mà phải di chuyển
chỗ ở.

Theo quy định về việc thực hiện tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, thì
tái định cư có các đặc trưng như sau: Tái định cư là một trong những cách thức
thực hiện BT của Nhà nước khi tiến hành thu hồi đất; tái định cư chỉ được thực
hiện khi người có đất bị thu hồi khơng cịn đất để ở phải di chuyển đến nơi
khác; tái định cư thể hiện chính sách của Nhà nước nhằm đảm bảo cho người bị
thu hồi đất ổn định cuộc sống, đảm bảo chính sách an sinh xã hội.

9

1.1.2. Đặc điểm và nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà
nước thu hồi đất

1.1.2.1. Đặc điểm bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất

Thứ nhất, tính nhạy cảm thể hiện BT, HT và T khi Nhà nước TH
là hành vi TH do Nhà nước gây ra. ây là những hoạt động chỉ phát sinh
sau khi có quyết định hành chính của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để sử
dụng vào mục đích chung của xã hội, được thực hiện trong mối quan hệ song

phương giữa một bên là Nhà nước (chủ thể có hành vi TH ) với bên kia là
người chịu tổn hại về quyền và lợi ích hợp pháp do hành vi TH của Nhà
nước gây ra. Nó mang tính quyền lực của Nhà nước.

Thứ hai, tính phức tạp thể hiện đối tượng được BT, HT và T khi
Nhà nước TH là người sử dụng đất hợp pháp bao gồm: hộ gia đình, cá nhân,
tổ chức trong nước, tổ chức nước ngoài, tổ chức kinh tế, cộng đồng dân cư, cơ
sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngồi phải có giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất, hoặc có các giấy tờ mang tính hợp lệ về quyền sử dụng
đất, hoặc có các giấy tờ mang tính hợp lệ về quyền sử dụng đất hoặc có đủ
điều kiện để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì mới được BT,
HT và T .

Thứ ba, tính đa dạng thể hiện BT, HT và T khi Nhà nước TH ,
người bị Nhà nước TH không những được bồi thường các thiệt hại vật chất
về đất và tài sản mà còn được Nhà nước xem xét, giải quyết các vấn đề mang
tính xã hội như được HT ổn định đời sống, ổn định sản xuất, chuyển đổi việc
làm thông qua đào tạo nghề mới... ối với người sử dụng đất, đất đai không
chỉ đơn thuần là vấn đề giá trị vật chất mà nó cịn là nguồn lực để họ duy trì
sự sống. Chính vì vậy, khi TH , Nhà nước không chỉ chú trọng tới việc bù
đắp những tổn thất về vật chất, mà cần chú trọng bù đắp những tổn thất về
mặt tinh thần cho người bị TH .

Thứ tư, căn cứ để xác định BT, HT và T là diện tích thực tế bị thu