Quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ở huyện tuy phước, tỉnh bình định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

PHAN THANH TRÀ

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KINH TẾ
TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI NÂNG CAO

Ở HUYỆN TUY PHƯỚC, TỈNH BÌNH ĐỊNH

Ngành: Quản lý kinh tế
Mã ngành: 8310110

NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS. LÊ KIM CHUNG

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Đề án thạc sĩ với đề tài “Quản lý nhà nước về kinh tế
trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ở huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định”
là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi và được sự hướng dẫn khoa học của
thầy TS. Lê Kim Chung. Các nội dung nghiên cứu, kết quả trong đề tài này là
trung thực và chưa công bố bất kỳ hình thức nào trước đây. Những số liệu
trong các bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá được
chính tác giả thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi rõ trong phần tài liệu
tham khảo.

Ngoài ra, trong Đề án còn sử dụng một số nhận xét, đánh giá cũng như
số liệu khác của các tác giả khác, cơ quan tổ chức khác đều có trích dẫn và
chú thích nguồn gốc rõ ràng.

Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào tơi xin hồn tồn chịu trách

nhiệm về nội dung đề án của mình. Trường Đại học Quy Nhơn khơng liên
quan đến những vi phạm tác quyền, bản quyền do tôi gây ra trong q trình
thực hiện (nếu có).

Bình Định, ngày … tháng … năm 2023
Học viên

Phan Thanh Trà

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hồn thiện Đề án, tơi đã nhận được
sự động viên, khuyến khích và tạo điều kiện giúp đỡ nhiệt tình của các cấp lãnh
đạo, của thầy giáo, cơ giáo, anh chị em, bạn bè đồng nghiệp và gia đình.

Tơi bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới các thầy cơ giáo, phịng Đào tạo Sau
đại học Trường Đại học Quy Nhơn và đặc biệt là Quý thầy cô giáo trực tiếp
giảng dạy các chun đề tồn khố học đã tạo điều kiện cho tơi trong suốt q
trình học tập và hồn thành khoá học Đề án thạc sĩ.

Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới TS. Lê Kim Chung -
Người đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình chỉ bảo, giúp đỡ và động viên tôi trong
suốt quá thời gian qua để giúp tơi hồn thành Đề án này.

Trong bài Đề án này, mặc dù bản thân tơi đã nỗ lực cố gắng tìm tịi,
nghiên cứu để hồn thiện đề tài, nhưng chắc hẳn khơng thể tránh khỏi những hạn
chế và thiếu sót. Tơi mong muốn sẽ nhận được nhiều đóng góp quý báu từ các
quý thầy cô và các bạn để đề tài được hồn thiện hơn nữa. Tơi xin bày tỏ sự cảm
ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó. Xin trân trọng cảm ơn!

Bình Định, ngày … tháng … năm 2023
Học viên

Phan Thanh Trà

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỞ ĐẦU....................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ
NƯỚC VỀ KINH TẾ TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI NÂNG
CAO CẤP HUYỆN ...................................................................................... 6

1.1. Khái niệm và sự cần thiết quản lý nhà nước về kinh tế trong xây
dựng nông thôn mới nâng cao .................................................................... 6

1.1.1.Khái niệm nông thôn mới và quản lý nhà nước về kinh tế trong xây
dựng nông thôn mới nâng cao................................................................. 6
1.2. Chủ thể và nội dung quản lý nhà nước trong xây dựng nông thôn mới
nâng cao cấp huyện .................................................................................... 9
1.2.1. Chủ thể quản lý nhà nước trong xây dựng nông thôn mới nâng cao
cấp huyện ............................................................................................... 9
1.2.2. Nội dung quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn
mới nâng cao cấp huyện ....................................................................... 10
1.2.2.1. Tổ chức bộ máy ............................................................................... 10
1.2.2.2. Xây dựng quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế ......................... 12
1.2.2.3. Triển khai và tổ chức thực hiện của văn bản pháp luật về quản lý nhà
nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ............................. 13
1.2.2.4. Công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm.................................. 16
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về kinh tế trong xây

dựng nông thôn mới nâng cao .................................................................. 17
1.3.1. Các nhân tố khách quan .............................................................. 17
1.3.2. Các nhân tố chủ quan.................................................................. 18
1.4. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn
mới nâng cao ở một số địa phương và bài học kinh nghiệm cho huyện Tuy
Phước, tỉnh Bình Định.............................................................................. 20

1.4.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông
thôn mới nâng cao ở một số địa phương ............................................... 20
1.4.2 Bài học kinh nghiệm quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng
nông thôn nâng cao đối với huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định............. 24
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ............................................................................... 27
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KINH TẾ
TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI NÂNG CAO Ở HUYỆN TUY
PHƯỚC, TỈNH BÌNH ĐỊNH..................................................................... 28
2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và tình hình xây dựng
nông thôn mới nâng cao ở huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định .................. 28
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế- xã hội ảnh hưởng đến quản lý nhà
nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ở huyện Tuy
Phước, tỉnh Bình Định .......................................................................... 28
2.1.2. Khái quát thực trạng xây dựng nông thôn mới nâng cao ở huyện
Tuy Phước, tỉnh Bình Định................................................................... 31
2.2. Thực trạng quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới
nâng cao ở huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định .......................................... 32
2.2.1. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước xây dựng nông thôn mới nâng
cao ..................................................................................................... 32
2.2.2. Triển khai thực hiện các văn bản và chính sách phát triển kinh
tế trong xây dựng nông thôn mới nâng cao........................................ 35
2.2.3. Xây dựng tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch và cơ chế chính sách
trong quản lý nhà nước kinh tế trong xây dựng nông thôn mới nâng cao.... 38

2.2.4. Thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm quản lý nhà nước về kinh tế
trong xây dựng nông thôn mới nâng cao............................................... 47
2.3. Đánh giá chung quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn
mới nâng cao ở huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định ................................... 47
2.3.1. Những kết quả đạt được .............................................................. 47
2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân .................................................. 48
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ............................................................................... 51

CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN
LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KINH TẾ TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN
MỚI NÂNG CAO Ở HUYỆN TUY PHƯỚC, TỈNH BÌNH ĐỊNH ĐẾN
NĂM 2025 VÀ TẦM NHÌN ĐẾN NĂM 2030 ........................................... 52

3.1. Định hướng tăng cường quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng
nông thôn mới nâng cao ở huyện Tuy Phước............................................ 52

Huyện Tuy Phước tiếp tục xây dựng nơng thơn nâng cao hiệu quả, tồn
diện, bền vững ...................................................................................... 52
3.2. Các giải pháp cơ bản nhằm tăng cường quản lý nhà nước về kinh tế
trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ở huyện Tuy Phước, tỉnh Bình
Định ......................................................................................................... 53
3.2.1. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về
xây dựng nông thôn mới nâng cao ........................................................ 53
3.2.2. Hoàn thiện quy hoạch, kế hoạch trong xây dựng nông thôn mới
nâng cao, đặc biệt chú trọng về phát triển kinh tế ................................. 54
3.2.3. Tập trung phát triển kinh tế, nâng cao đời sống vật chất và tinh
thần người dân nông thôn ..................................................................... 55
3.2.4. Hoàn thiện bộ máy quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới
nâng cao ............................................................................................... 59
3.2.5. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu quả quản lý nhà

nước và phát huy vai trò các tổ chức chính trị - xã hội.......................... 61
3.2.6. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong quản
lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ........... 62
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ............................................................................... 64
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 65
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI ĐỀ ÁN (bản sao)

DANH MỤC CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT

CỤM TỪ VIẾT TẮT CỤM TỪ VIẾT TẮT ĐẦY ĐỦ

ATTP An toàn thực thẩm

BCĐ Ban Chỉ đạo

BCH TW Ban Chấp hành Trung Ương

BHXH Bảo hiểm xã hội

XHCN Xã hội chủ nghĩa

CNH - HĐH Cơng nghiệp hố - Hiện đại hố

HTX Hợp tác xã

KT Kinh tế

KT - XH Kinh tế - Xã hội

KH Kế hoạch

MTQG Mục tiêu quốc gia

NTM Nông thôn mới

NN Nông nghiệp

PTNT Phát triển nông thôn

QLNN Quản lý nhà nước

UBND Uỷ ban nhân dân

XDNTM Xây dựng nông thôn mới

XHCN Xã hội chủ nghĩa

XD Xây dựng

VPHC Văn phịng hành chính

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới nâng cao là

một trong ba chương trình Mục tiêu quốc gia kỳ vọng góp phần chuyển
đổi nông nghiệp, nâng cao chất lượng cuộc sống cho nông dân và người
dân nông thôn, mang lại những giá trị bền vững cho nông thôn trong giai
đoạn mới.

Tuy Phước là một huyện nông nghiệp của tỉnh Bình Định. Sau hơn 10
năm thực hiện xây dựng nông thôn mới đã đạt được chuẩn nông thơn mới với
nhiều kết quả tích cực, đời sống của nhân dân được thay đổi căn bản và bền
vững. Nguyên Phó thủ tướng thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh đã ký
Quyết định số 92/QĐ-TTg công nhận huyện Tuy Phước đạt chuẩn nông thôn
mới năm 2020.

Sau ba năm triển khai xây dựng nông thôn mới nâng cao. Huyện Tuy
Phước đã đạt nhiều thành cơng như: Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình qn
hàng năm của huyện đạt 9,2%; cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng
giá trị công nghiệp, thương mại dịch vụ; thu nhập bình quân đầu người đến
cuối năm 2021 đạt 49,2 triệu đồng/ người/năm (tăng gấp 2,6 lần so với năm
2011); về kết cấu hạ tầng nông thôn được đầu tư xây dựng đạt chuẩn theo tiêu
chí NTM, nhất là hệ thống đường giao thông nông thôn trục xã, liên xã được
nhựa hóa, bê tơng hóa đạt tỷ lệ 99,3%; tỷ lệ lao động có việc làm qua đào tạo
đạt 48,6%; tỷ lệ người dân tham gia BHYT đạt 93,1%; có 100% xã đạt tiêu
chí Quốc gia về y tế; tỷ lệ hộ sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 100%. Đến nay, tỷ
lệ hộ nghèo toàn huyện giảm còn 1,92% (giảm 7,92%). [14]

Tốc đ̂ọ t̆ang trửơng bình qûan lĩnh vực n̂ong nghîẹp giai đoạn 2021 -
2022 là 3,79% (KH 2025 3,5%). Giá trị sản xuất n̂ong - l̂am - ngư nghîẹp n̆am

2
2022 (tính theo giá so sánh n̆am 2010) đạt 2.489.075 trîẹu đồng, t̆ang 2% so
cùng kỳ. Trong đó: n̂ong nghîẹp đạt 2.110.369 trîẹu đồng, t̆ang 2,19% so cùng

kỳ; l̂am nghîẹp đạt 48.968 trîẹu đồng, t̆ang 6,63% so cùng kỳ; thủy sản đạt
329.738 trîẹu đồng, t̆ang 0,21% so cùng kỳ. [14]

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được vẫn còn nhiều hạn chế vấn đề
quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới nâng cao như: Tổ
chức triển khai các văn bản còn lúng túng, quy hoạch, kế hoạch đạt hiệu quả
chưa cao, huy động nguồn lực, nguồn lực Ban Chỉ đạo còn nhiều bất cập.

Xuất phát từ thực tế trên, bản thân chọn đề tài: “Quản lý nhà nước về
kinh tế trong xây dựng nơng thơn mới nâng cao ở huyện Tuy Phước, tỉnh
Bình Định” làm đề tài đề án thạc sĩ với mong muốn đưa ra pháp tăng cường
quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ở huyện
Tuy Phước trong những năm tới.

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài

“Xây dựng nông thôn mới, những vấn đề lý luận và thực tiễn” của Vũ
Văn Phúc chủ biên, NXB. Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Cơng trình là tập hợp
các bài viết của các nhà khoa học, lãnh đạo của các cơ quan Trung ương, địa
phương, các ngành, các cấp về xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam, gồm các
vấn đề về lý luận chung về xây dựng nông thôn mới, kinh nghiệm quốc tế.

“Xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam hiện nay” - Tác giả Phạm Đi
(2016) NXB. Chính trị Quốc gia.

“Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn trên địa bàn huyện Nghĩa
Hành, tỉnh Quảng Ngãi” của Nguyễn Thị Ánh Hồng (2017), Luận văn thạc sĩ
- chuyên ngành Quản lý công, Học viện Hành chính quốc gia. Tác giả làm rõ
cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới ở
huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi. Chỉ ra những điểm thuận lợi và khó

3
khăn còn tồn tại đưa ra những biện pháp nâng cao quản lý nhà nước về xây
dựng nông thôn trên địa bàn huyện này.

“Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Phú
Ninh, tỉnh Quảng Nam” của Lê Thị Thu Thảo (2015), Luận văn thạc sĩ -
chuyên ngành Quản lý công, Học viện Hành chính quốc gia. Trên cơ sở
nguyên cứu lý luận và đi sâu phân tích thực trạng Quản lý nhà nước về xây
dựng nông thôn mới, trên địa bàn huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam. Đề xuất
một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực hiệu quả hoạt động quản lý nhà
nước về xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng
Nam.

“Quản lý nhà nước về xây dựng nơng thơn mới ở huyện Bố Trạch, tỉnh
Quảng Bình” của Nguyễn Việt Linh (2017), Luận văn thạc sĩ chuyên ngành
Quản lý cơng, Học viện Hành chính quốc gia…

Nhìn chung, các cơng trình nghiên cứu trên đây, dưới nhiều góc độ
khác nhau, đã tập trung làm rõ về xây dựng, quản lý kinh tế nơng thơn mới.
Bên cạnh đó các cơng trình chỉ đi sâu vào xây dựng nông thôn mới mà chưa
sâu vào quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới nâng cao
tại một địa phương cụ thể. Hơn nữa, tác giả tìm nhận thấy chưa có nghiên cứu
nào về quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ở
huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nguyên cứu lý luận của QLNN về kinh tế trong xây dựng
nông thôn mới nâng cao, đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường
QLNN về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ở huyện Tuy
Phước, tỉnh Bình Định.

4
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Thứ nhất, hệ thống hóa cơ sở lý luận của QLNN về kinh tế trong xây
dựng nông thôn mới nâng cao
Thứ hai, đánh giá thực trạng QLNN về kinh tế trong xây dựng nông
thôn mới nâng cao ở huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định. Phân tích những kết
quả, hạn chế và nguyên nhân trong QLNN về kinh tế trong xây dựng nông
thôn mới nâng cao ở huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.
Thứ ba, đề xuất một số giải pháp góp phần tăng cường QLNN về kinh tế
trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ở huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Hoạt động QLNN về kinh tế trong xây dựng nơng thơn mới nâng cao ở
huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Hoạt động quản lý nhà nước về kinh tế trong xây
dựng nông thôn mới ở huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.
- Về thời gian: Đề án nghiên cứu thực trạng QLNN về kinh tế trong xây
dựng nông thôn mới nâng cao trong từ năm 2020 đến 2022 và định hướng giải
pháp đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030. Đề án tập trung phân tích,
đánh giá QLNN về kinh tế, các nội dung QLNN về các lĩnh vực khác chỉ đề
cập mức độ nhất định.
5. Nội dung nghiên cứu
- Đề án hệ thống lý luận cơ bản về QLNN trong xây dựng nông thôn
mới về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới nâng cao cấp huyện.

- Trên cơ sở những điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tác động quản

5
lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới nâng cao. Đề án phân
tích đánh giá chung về tình hình quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng
nông thơn mới nâng cao ở huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.

- Xác lập cơ sở mục tiêu, định hướng về quản lý nhà nước về kinh tế
trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ở huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.
Đề xuất định hướng và giải pháp tăng cường QLNN về kinh tế trong xây
dựng nông thôn mới nâng cao ở huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.

6. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp luận: trong quá trình nghiên cứu đề tài, tác giả đã sử dụng
các phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Phương pháp phân tích, tổng hợp: được sử dụng để phân tích các vấn đề
lý luận cũng như quy định của pháp luật liên quan đến lĩnh vực kinh tế trong
công tác quản lý nhà nước trong xây dựng nông thôn mới nâng cao hiện nay ở
huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.

Phương pháp so sánh: được sử dụng trong quá trình so sánh các số liệu,
sự thay đổi của pháp luật, thực trạng phát triển kinh tế về quản lý nhà nước
trong xây dựng nông thôn mới nâng cao trong các khoảng thời gian khác
nhau.

Phương pháp thống kê: được sử dụng để tập hợp các quy định của pháp
luật có liên quan, các số liệu, báo cáo, tình hình thực tiễn của các cơ quan và

tổ chức trong quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới nâng
cao ở huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.

6

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN QUẢN LÝ NHÀ
NƯỚC VỀ KINH TẾ TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI
NÂNG CAO CẤP HUYỆN

1.1. Khái niệm và sự cần thiết quản lý nhà nước về kinh tế trong xây
dựng nông thôn mới nâng cao

1.1.1. Khái niệm nông thôn mới và quản lý nhà nước về kinh tế trong xây
dựng nông thôn mới nâng cao

1.1.1.1. Khái niệm về xây dựng nông thôn mới nâng cao

Theo Từ điển bách khoa tồn thư thế giới thì “Nơng thơn là khu vực mà
ở đó tập trung dân cư sống chủ yếu bằng sản xuất nông nghiệp”.

Theo quy định về hành chính và thống kê, thì nơng thơn là những địa
bàn thuộc xã (những địa bàn thuộc phường hoặc thị trấn được quy định là khu
vực thành thị). Cho đến nay, nông thôn ở nước ta được hiểu là nơi sinh sống
và làm việc của một cộng đồng bao gồm chủ yếu là nông dân, là vùng sản xuất
nơng nghiệp là chính. Nơng thơn có cơ cấu hạ tầng, trình độ tiếp cận thị
trường, trình độ sản xuất hàng hóa thấp hơn so với thành thị.

Theo Nghị quyết số 26 - NQ/TW ngày 5/8/2018 của BCH TW khóa X về
NNNDNT, nơng thơn mới được hiểu là nơng thơn mà ở đó có kết cấu hạ tầng
KT - XH hiện đại, cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý,

gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy
hoạch; xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc; dân trí được
nâng cao, mơi trường sinh thái được bảo vệ; hệ thống chính trị ở nông thôn
dưới sự lãnh đạo của Đảng được tăng cường. Xây dựng giai cấp nông dân,
củng cố liên minh công nhân - nơng dân - trí thức vững mạnh, tạo nền tảng
KT - XH và chính trị vững chắc cho sự nghiệp CNH - HĐH, xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

7
Xây dựng nông thôn mới là cuộc cách mạng và là một cuộc vận động
lớn để cộng đồng dân cư ở nơng thơn đồng lịng xây dựng thơn, xã, gia đình
của mình khang trang, sạch đẹp. Đồng thời, phát triển sản xuất tồn diện về
nơng cơng nghiệp và dịch vụ. Người dân có nếp sống văn hóa, mơi trường và
an ninh nơng thơn được đảm bảo, thu nhập và đời sống vật chất - tinh thần của
người dân được nâng cao.

1.1.1.2. Quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới nâng
cao cấp huyện

Quản lý nhà nước về kinh tế là sự tác động có tổ chức và bằng pháp
quyền của nhà nước lên nền kinh tế quốc dân nhằm sử dụng có hiệu quả nhất
các nguồn lực kinh tế trong và ngoài nước, các cơ hội có thể có, để đạt được
các mục tiêu phát triển kinh tế đất nước đặt ra trong điều kiện hội nhập và mở
rộng giao lưu quốc tế.

Theo nghĩa rộng, quản lý nhà nước về kinh tế được thực hiện thông qua
cả ba loại cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp của Nhà nước.

Theo nghĩa hẹp, quản lý nhà nước về kinh tế được hiểu như hoạt động
quản lý có tính chất nhà nước nhằm điều hành nền kinh tế, được thực hiện bởi

cơ quan hành pháp.

Nông thôn mới nâng cao là theo Quyết định số: 265/QĐ-TTg ngày
22/02/2022 Phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn
mới giai đoạn 2021 - 2025. Mục tiêu tổng quát là tiếp tục triển khai Chương
trình gắn với thực hiện có hiệu quả cơ cấu lại ngành nơng nghiệp, phát triển
kinh tế nơng thơn, q trình đơ thị hoá, đi vào chiều sâu, hiệu quả, bền vững;
thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu và
nông thôn mới cấp thôn, bản. Xây dựng hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ và
từng bước hiện đại, bảo đảm môi trường, cảnh quan nông thôn sáng, xanh,

8
sạch, đẹp, an tồn, giàu bản sắc văn hố truyền thống, thích ứng với biến đổi
khí hậu và phát triển bền vững.

Từ khái niệm “Quản lý nhà nước về kinh tế ” và khái niệm về “Nơng
thơn mới nâng cao”, có thể hiểu: Quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng
nơng thơn mới nâng cao chính là việc nhà nước thực hiện vai trị của mình
thơng qua việc hoạch định chiến lược, xây dựng các chính sách, kế hoạch và
triển khai các chương trình phát triển kinh tế qua các tiêu chí xây dưng nơng
thơn mới nâng cao như: quy hoạch, cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn, tổ chức
sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn,…

1.1.2. Sự cần thiết quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn
mới nâng cao

Một là, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về kinh tế

QLNN về kinh tế trong xây dựng NTM nâng cao là chủ trương có tầm
chiến lược trong sự nghiệp CNH - HĐH xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và góp

phần nâng cao đời sống và thay đổi bộ mặt của nơng thơn. Đây là hoạt động
địi hỏi sự tham gia của người dân với vai trò là chủ thể chính bên cạnh sự hỗ
trợ của chính quyền.

Nhà nước, với chức năng quản lý của mình khắc phục những hạn chế của
việc điều tiết thị trường hoạt động QLNN về kinh tế trong xây dựng NTM nâng
cao, bảo đảm thực hiện mục phát triển kinh tế - xã hội; giải quyết những mâu
thuẫn lợi ích kinh tế - xã hội phổ biến, thường xuyên và cơ bản như: mâu thuẫn
giữa nhà nước, nhà doanh nghiệp, nhà nơng; mâu thuẫn giữa lợi ích kinh tế và
những giá trị xã hội bằng quyền lực, chính sách và sức mạnh kinh tế của mình.

Mặt khác, xây dựng NTM nâng cao là cơng việc mới, thí điểm phải đi
trước một bước, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, nên vai trò QLNN về kinh tế
trong xây dựng NTM nâng cao rất quan trọng vấn đề kinh tế, nông nghiệp

9
được giải quyết đồng bộ, gắn với quá trình đẩy mạnh CNH - HĐH đất nước.

Hai là, xuất phát từ thực tế QLNN về kinh tế trong xây dựng NTM
nâng cao và những hạn chế của hoạt động QLNN về kinh tế trong xây dựng
NTM nâng cao.

Trong quá trình lãnh đạo đất nước, với nhận thức sâu sắc về đặc điểm
của nước ta đi lên chủ nghĩa xã hội từ một nền nông nghiệp lạc hậu, Đảng
Cộng sản Việt Nam luôn khẳng định tầm quan trọng của nông nghiệp, nông
thôn, người dân. Tuy nhiên, xây dựng QLNN về kinh tế trong xây dựng NTM
nâng cao là một công việc phức tạp, diễn ra trong một thời kì dài và có nhiều
người tham gia, nên muốn có kết quả phải có sự QLNN về kinh tế trong xây
dựng NTM nâng cao phát huy tác dụng; Cơ sở hạ tầng phát triển đáp ứng
được nhu cầu sản xuất và dân sinh; Sản xuất phát triển góp phần đưa thu nhập

hộ tăng cao, bền vững; Đời sống vật chất, tinh thần không quá cách biệt so
với nội thành; quy chế dân chủ cơ sở ngày càng mở rộng.

Bên cạnh những kết quả đạt được, nhiều mơ hình xây dựng QLNN về
kinh tế trong xây dựng NTM nâng cao có nhiều biểu hiện lệch lạc: QLNN về
kinh tế trong xây dựng NTM nâng cao có tính phong trào, chạy theo thành
tích, chưa coi trọng vai trị chủ thể là người dân. Thậm chí có nơi vay vốn,
đầu tư hạ tầng trước dẫn đến công nợ vượt khả năng chi trả, vi phạm pháp luật
và tạo ra dư luận xấu cho dân… Từ thực tiễn ấy, việc tăng cường vai trò của
nhà nước trong quản lý thực hiện QLNN về kinh tế trong xây dựng NTM
nâng cao là cần thiết.

1.2. Chủ thể và nội dung quản lý nhà nước trong xây dựng nông thôn
mới nâng cao cấp huyện

1.2.1. Chủ thể quản lý nhà nước trong xây dựng nông thôn mới nâng cao
cấp huyện

10
Uỷ ban nhân dân cấp huyện và Hội đồng nhân dân cấp huyện là cơ
quan chủ trì và tham mưu QLNN về kinh trong xây dựng NTM nâng cao trên
địa bàn cấp huyện. Giúp Ban chỉ đạo huyện thực hiện các chương trình; chủ
trì phối hợp với các phòng ngành liên quan xây dựng kế hoạch 5 năm về mục
tiêu, nhiệm vụ, các giải pháp và nhu cầu thực hiện Chương trình của các xã
trên địa bàn.

Văn phòng điều phối thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về
QLNN về kinh tế trong xây dựng NTM nâng cao cấp huyện thuộc phịng
Nơng nghiệp và PTNT, là cơ quan giúp Ban Chỉ đạo Chương trình mục tiêu
quốc gia về QLNN về kinh tế trong xây dựng NTM nâng cao cấp huyện. Có

nhiệm vụ điều phối; thực hiện một số Chương trình mục tiêu quốc gia về
QLNN về kinh tế trong xây dựng NTM nâng cao cấp huyện.

Tổ chức thực hiện các chương trình trên địa bàn; Phân công, phân cấp
trách nhiệm của từng cấp và các ban, ngành cùng cấp trong việc tổ chức thực
hiện chương trình theo nguyên tắc tăng cường phân cấp và đề cao tinh thần
trách nhiệm cho cơ sở; chỉ đạo lồng ghép có hiệu quả các chương trình, dự án
trên địa bàn.

Ban Chỉ đạo QLNN về kinh tế trong xây dựng NTM nâng cao cấp
huyện có nhiệm vụ giúp Uỷ ban nhân dân huyện chỉ đạo, triển khai và tổ chức
thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM nâng cao trên địa
bàn cấp huyện.

1.2.2. Nội dung quản lý nhà nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới
nâng cao cấp huyện

1.2.2.1. Tổ chức bộ máy

Khi đề cập đến hoạt động QLNN về KT trong xây dựng NTM nâng
cao, là một trong những nhân tố quan trọng có tính chất quyết định đến vấn đề

11
tổ chức bộ máy QLNN về KT trong xây dựng NTM nâng cao. Đó là một
chỉnh thể gồm các bộ phận có chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn khác nhau bố
trí thành từng cấp, từng khâu để thực hiện chức năng quản lý theo mục tiêu đã
xác định. Bộ máy QLNN về kinh tế xây dựng NTM nâng cao được kiện tồn
thì các cơng tác định hướng, tổ chức hoạt động hỗ trợ, kiểm tra và giám sát
mới thực hiện tốt.

Ngày 22/02/2022, theo Quyết định số: 265/QĐ-TTg Phê duyệt Chương
trình mục tiêu quốc gia xây dựng nơng thơn mới giai đoạn 2021 - 2025, trên
cơ sở đó Ban Chỉ đạo Trung ương tiếp tục xây dựng và ban hành kế hoạch
triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM nâng cao giai đoạn
2021 - 2025. Trong đó nêu rõ việc thành lập BCĐ - cơ quan tham mưu giúp
việc trong QLNN về KT trong xây dựng NTM nâng cao ở các cấp.

Để bộ máy QLNN về KT trong xây dựng NTM nâng cao ở các cấp thật
sự đủ mạnh, linh hoạt, điều hành thực hiện tốt chương trình trong mọi hồn
cảnh, thì hoạt động động tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ thực thi
nhiệm vụ phải ln được chú trọng. Bên cạnh đó cơng tác kiện toàn bộ máy
mỗi giai đoạn rất cần thiết, nhằm xây dựng bộ máy QLNN về KT trong xây
dựng NTM nâng cao có sự thích ứng cao với các biến cố về điều kiện kinh tế
xã hội của đất nước.

Tổ chức bộ máy nhà nước về xây dựng nông thôn mới nâng cao cấp
huyện. UBND huyện thực hiện chức năng QLNN của mình đối với xây dựng
NTM nâng cao thông qua thành lập Ban chỉ đạo chương trình mục tiêu quốc
gia về xây dựng nơng thơn mới cấp huyện. Phịng Nơng nghiệp và Phát triển
nông thôn là cơ quan tham mưu và giúp việc của Ban Chỉ đạo.

Trên cơ sở chức năng nhiệm vụ đã được quy định, phịng Nơng nghiệp
và Phát triển nơng thơn phối hợp với bộ phận chịu trách nhiệm QLNN về xây
dựng nông thơn mới nâng cao trên địa bàn. Phịng Nơng nghiệp có trách

12
nhiệm phối hợp với cơ quan như: ngành Cơng an, Phịng Tài chính - Kế
hoạch, Phòng Y tế, Phòng Giáo dục và Đào tạo v.v… để QLNN trong xây
dựng nông thôn mới nâng cao về kinh tế đảm bảo thống nhất và đạt hiệu quả.

1.2.2.2. Xây dựng quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế

Quy hoạch là một công cụ để quản lý sự phát triển của đất nước, thể
hiện tầm nhìn, bố chí chiến lược về thời gian và không gian phát triển một
ngành hay một vùng lãnh thổ.

Trong phát triển kinh tế nông nghiệp, quy hoạch là một cơng việc quan
trọng của q trình lập và thực hiện chiến lược phát triển nông nghiệp, nông
thôn. Từ chiến lược tổng thể phát triển kinh tế, xã hội người ta tiến hành xây
dựng quy hoạch phát triển ngành, tiểu ngành cho phù hợp với điều kiện tự nhiên
cũng như điều kiện về kinh tế - xã hội. Quy hoạch ngành cũng đồng thời xác
định các dự án đầu tư ưu tiên trong từng giai đoạn, các dự án đó có ý nghĩa tạo
sự đột phá trong phát triển ngành nơng nghiệp. Đồng thời, dựa trên cơ sở phân
tích, dự báo và đánh giá nhu cầu của thị trường, vào lợi thế của mỗi vùng sinh
thái để phát triển hệ thống cây trồng, vật nuôi và khai thác đất một cách hợp lý.
Công tác xây dựng quy hoạch và kế hoạch là một trong những nhiệm vụ trọng
hàng đầu của quản lý nhà nước về kinh tế trong qúa trình xây dựng nông thôn
mới, nhằm phát triển kinh tế - xã hội một cách hiệu quả và bền vững, các ngành,
nghề trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn được phát triển cân đối, hài hòa, phù
hợp với điều kiện và tiềm năng của địa phương.

Theo Quyết định số: 265/QĐ-TTg Phê duyệt Chương trình mục tiêu
quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 đã chỉ ra rằng: Quy
hoạch xây dựng nông thôn mới được xây dựng trên cơ sở phân tích và đánh giá
tình hình phát triển kinh tế - xã hội, những lợi thế, điều kiện thuận lợi và khó
khăn, những mục tiêu phấn đấu của địa phương, do vậy nếu làm tốt khâu này
thì đó là căn cứ khoa học để đề ra kế hoạch, phương hướng thực hiện, đầu tư có

13
trọng tâm, trọng điểm, khai thác và phát huy hiệu quả tiềm năng và các nguồn

lực của địa phương.

Các nội dung chính trong cơng tác xây dựng quy hoạch và kế hoạch
trong xây dựng nông thôn mới bao gồm:

Quy hoạch sử dụng đất đai và hạ tầng thiết yếu cho phát triển sản xuất
nơng nghiệp hàng hóa, cơng nghiệp, tiểu thủ cơng nghiệp, thương mại và dịch
vụ, trong đó tập trung xác định nhu cầu sử dụng đất cho việc bố trí vùng sản
xuất và hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất hàng hóa nơng nghiệp.

Quy hoạch phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội - môi trường với hệ thống
điện, đường, trường, trạm theo chuẩn mới, đáp ứng tốt nhất cho việc phát triển
sản xuất và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân.

1.2.2.3. Triển khai và tổ chức thực hiện của văn bản pháp luật về quản lý nhà
nước về kinh tế trong xây dựng nông thôn mới nâng cao

- Quy hoạch đất đai

Quy hoạch sử dụng đất và hạ tầng thiết yếu cho phát triển sản xuất
nơng nghiệp hàng hóa, cơng nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ. Quản lý
chặt chẽ việc chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất có rừng phòng hộ,
rừng đặc dụng. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy hoạch sử dụng đất.

Có cơ chế, chính sách để thu hút đầu tư xây dựng hạ tầng, phát triển
công nghiệp, dịch vụ, du lịch đồng bộ với cơ sở hạ tầng kinh tế, xã hội để
khai thác tiềm năng đất đai tại các vùng trung du, miền núi, ven biển, hạn chế
tối đa việc sử dụng đất chuyên trồng lúa.

- Phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế

Để phát triển kinh tế nông nghiệp nông thôn bền vững, điều kiện
quan trọng là phải có sự hỗ trợ tích cực của hạ tầng cơ sở, nhất là hệ thống giao