Bài Tiểu Luận tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp Dược sĩ Đảm bảo an toàn sử dụng thuốc trong Bệnh viện

ỦY BAN NHÂN DÂN
TỈNH ……………

TRƯỜNG ĐẠI HỌC …………

-----     -----

BÀI THU HOẠCH
BỒI DƯỠNG THEO TIÊU CHUẨN CHỨC DANH NGHỀ NGHIỆP

DƯỢC SĨ
Họ và tên:
Ngày sinh:

…………, NĂM 2023

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành Tiểu luận này, em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn của các
Thầy, Cô giảng viên, cán bộ trung tâm bồi dưỡng, Trường Đại học Trà vinh , cũng như
sự động viên, hỗ trợ từ các bạn đồng nghiệp đã giúp đỡ em hồn thành bài tiểu luận thu
hoạch kết thúc chương trình học.

Rất mong được sự góp ý của các Thầy, Cơ và các bạn.
Xin trân trọng cảm ơn!

MỤC LỤC

I. ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................................................................... 1
II. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TIỂU LUẬN....................................................................................................2
III. NỘI DUNG CHÍNH...........................................................................................................3

3.1. Cung ứng và sử dụng thuốc trong bệnh viện.............................................................................4
3.2. Thực trạng về sử dụng thuốc trong bệnh viện ở nước ta ...................................................8
3.3. Cung ứng và sử dụng thuốc tại Trung tâm KSBT tỉnh Hịa Bình.........................................10
IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:.........................................................................................14

4.1 Kết luận.........................................................................................................................................14
4.2. Kiến nghị......................................................................................................................................15
TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................................................16

I.ĐẶT VẤN ĐỀ
Ở Việt Nam trong những năm qua nghành Y tế đã có nhiều nổ lực trong việc cung ứng
thuốc phục vụ công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân. Năm 1996, chính phủ đã ban hành chính
sách quốc gia về thuốc bao gồm hai mục tiêu lớn là: “Cung cấp thuốc cho nhu cầu chăm sóc
sức khỏe của tồn dân đầy đủ, kịp thời các loại thuốc có hiệu lực, chất lượng tốt, giá thành hợp
lý” và “việc sử dụng thuốc phải đảm bảo an toàn, hợp lý, hiệu quả”. Như vậy sử dụng thuốc
hợp lý là mục tiêu lớn của toàn nghành y tế. Bộ Y tế rất quan tâm đến việc quản lý sử dụng
thuốc, đặc biệt là trong hệ thống bệnh viện vì tổng giá trị tiền thuốc sử dụng tại hệ thống bệnh
viện là rất lớn, chiếm khoảng 40% đến 50% tổng giá trị tiền thuốc sử dụng.
Để góp phần thực hiện mục tiêu trên, các bệnh viện đã có nhiều cố gắng trong việc cung
cấp đủ thuốc đảm bảo chất lượng và sử dụng thuốc hợp lý, an toàn; nâng cao chất lượng điều
trị. Song bên cạnh đó vẫn cịn tồn tại những bất cập liên quan đến cung ứng và sử dụng thuốc
như: nhiều bệnh viện chưa đảm bảo cung ứng đủ thuốc chủ yếu, người bệnh nội trú phải tự
mua thuốc; một số thầy thuốc chưa thực hiện nghiêm túc các quy định về kê đơn thuốc, kê quá
nhiều thuốc trong một đơn; đặc biệt là việc lạm dụng kháng sinh, corticoid cịn rất phổ biến.
Tình trạng sử dụng thuốc không hợp lý gây ra những hậu quả vơ cùng nghiêm trọng. Do đó
nghiên cứu về hoạt động sử dụng thuốc của các bệnh viện là việc làm hết sức cần thiết để phản
ánh đúng thực trạng và góp phần nâng cao chất lượng cơng tác khám chữa bệnh..
Qua thời gian học tập các chuyên đề lớp Bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề
nghiệp bác sĩ hạng III tôi chọn chuyên đề “Đảm bảo an toàn sử dụng thuốc trong Bệnh

viện”.

1

II. MỤC TIÊU CỦA TIỂU LUẬN
1. Cung ứng và sử dụng thuốc trong Bệnh viện.
2. Thực trạng về sử dụng thuốc trong bệnh viện ở nước ta.
3. Cung ứng và sử dụng thuốc tại Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Hịa Bình

2

III. NỘI DUNG CHÍNH
1. CUNG ỨNG VÀ SỬ DỤNG THUỐC TRONG BỆNH VIỆN

Cung ứng thuốc là quá trình đưa thuốc từ nơi sản xuất đến người sử dụng. Quản lý cung
ứng thuốc bao gồm 4 nhiệm vụ cơ bản sau:

- Lựa chọn thuốc
- Mua sắm thuốc
- cấp phát thuốc
- Sử dụng thuốc.
Hoạt động của Khoa Dược góp phần quan trọng trong q trình cung cấp thuốc nhằm đảm bảo
cung cấp đủ thuốc chất lượng tốt, giá cả hợp lý và đặc biệt là việc sử dụng thuốc an toàn, hợp
lý và phù hợp yêu cầu điều trị.
 Lựa chọn thuốc
Lựa chọn thuốc là việc xác định chủng loại và số lượng thuốc để cung ứng, trong
bệnh viện chủng loại thuốc cung ứng được thể hiện qua danh mục thuốc bệnh viện. Xây dựng
danh mục thuốc là một trong những nhiệm vụ quan trọng của Hội đồng thuốc và điều trị, là
khâu quan trọng trong chu trình cung ứng thuốc.
 Mua sắm thuốc

Sau khi lựa chọn được một danh mục thuốc hợp lý, khoa Dược sẽ lập kế hoạch dự trữ
số lượng thuốc và tiến hành mua sắm thuốc, các chủng loại thuốc trên thị trường rất phong
phú, đáp ứng được hầu hết nhu cầu điều trị của người bệnh. Như vậy mua sắm thuốc vẫn còn
là hoạt động chủ yếu để cung cấp thuốc cho Trung tâm y tế
Ngày 10/8/2007 Bộ Y tế và Bộ tài chính đã ban hành thơng tư liên tịch: “Hướng dẫn
thực hiện đấu thầu cung ứng thuốc trong các cơ sở Y tế công lập”. Thông tư quy định cụ thể về
thẩm quyền trong đấu thầu mua thuốc, căn cứ lập kế hoạch đấu thầu, nội dung từng gói thầu
trong kế hoạch đấu thầu, là căn cứ để các bệnh viện, các trung tâm y tế tiến hành đấu thầu mua
thuốc.
 Cấp phát thuốc
Sau khi thuốc đã nhập vào kho, khoa Dược bảo quản thuốc theo nguyên tắc thực hành
tốt bảo quản thuốc, bao gồm các quá trình xuất nhập kho hợp lý, kiểm kê, dự trữ và các biện
pháp kỹ thuật bảo quản hàng hóa.

3

Công tác cấp phát thuốc từ khoa Dược đến khoa lâm sàng và từ khoa lâm sàng đến
người bệnh căn cứ vào tình hình nhân lực của khoa Dược, căn cứ vào nhu cầu điều trị của mỗi
bệnh viện, mỗi trung tâm y tế để đảm bảo phục vụ thuốc kịp thời, thuận tiện nhất cho điều trị.

Vì vậy, WHO cho rằng: “ Sử dụng thuốc hợp lý là phải đáp ứng được yêu cầu lâm sàng
của người bệnh ở liều thích hợp trên từng cá thể người bệnh (đúng liều, đúng khoảng cách đưa
thuốc và thời gian sử dụng thuốc), đáp ứng được những yêu cầu về chất lượng, khả năng cung
ứng và có giá cả phù hợp nhằm giảm tới mức thấp nhất chi phí cho người bệnh và cộng đồng” .

 Chẩn đoán, theo dõi
Thầy thuốc phải khai thác tiền sử dùng thuốc, tiền sử dị ứng, liệt kê các thuốc người

bệnh đã dùng trước khi nhập viện trong vòng 24 giờ và ghi diễn biến lâm sàng của người bệnh
vào hồ sơ bệnh án để chỉ định sử dụng thuốc hoặc ngừng sử dụng thuốc .

 Kê đơn thuốc.
Kê đơn là việc quyết định những thuốc nào là cần thiết cho bệnh nhân với liều đúng và

quá trình điều trị thích hợp. Đối với bệnh nhân nội trú thì thuốc kê trong bệnh án, với bệnh
nhân ngoại trú thì thuốc được kê vào đơn thuốc. Việc kê đơn phải được thực hiện theo nguyên
tắc sau:

- Chỉ được kê đơn thuốc sau khi đã có kết quả khám bệnh, chẩn đoná bệnh.
- Kê thuốc phù hợp với chẩn đoán bệnh và mức độ bệnh.
- Việc kê đơn thuốc phải đạt được mục tiêu an toàn, hợp lý, hiểu quả.
- Việc kê đơn phải phù hợp với 1 trong các tài liệu sau:

+ Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị hoặc hướng dẫn điều trị và chăm sóc
HIV/AIDS do bộ y tế ban hành hoặc công nhận.

+ Tờ hướng dẫn sử dụng thuốc đi kèm với thuốc đã được lưu hành.
+ Dược thư quốc gia việt nam
- Không được kê vào dơn thuốc các nội dung:
+ Thuốc khơng nhằm mục đích phịng chữa bệnh

+ Thực phẩm chức năng, mỹ phẩm
Đơn thuốc là tài liệu chỉ định dùng thuốc của bác sĩ cho người bệnh, nhằm giúp họ có
thuốc theo đúng phát đồ điều trị . Đơn thuốc bao gồm cả các thuốc bắt buộc phải bán theo đơn
và những thuốc có thể mua tự do. Một đơn thuốc được coi là tốt phải đạt được các yêu cầu:

4

Theo hướng dẫn thực hành kê đơn thuốc tốt của WHO, một đơn thuốc đầy đủ phải bao gồm
các nội dung sau: Tên, địa chỉ, số điện thoại của người kê đơn; ngày tháng; tên gốc của thuốc,

hàm lượng; dạng thuốc, tổng số thuốc; tên, địa chỉ, tuổi của bệnh nhân; chữ ký của người kê
đơn .

 Giao phát thuốc
Giao phát thuốc là quá trình chuẩn bị và đưa thuốc cho một bệnh nhân xác định dựa trên

cơ sở là đơn thuốc của bác sĩ. Nó bao gồm việc giải thích đúng đắn mong muốn của người kê
đơn, sự chuẩn bị chính xác và ghi nhãn thuốc cho bệnh nhân sử dụng như thông báo. Thực
hành tốt giao phát thuốc đảm bảo rằng một dạng có hiệu quả của thuốc được cung cấp cho
bệnh nhân với liều dùng và số lượng quy định, cùng với những chỉ dẫn rõ ràng, và được đựng
trong các đồ bao gói để duy trì hiệu lực của thuốc. Nhân viên giao phát phải có đủ năng lực
hoặc được đào tạo về kiến thức, kỹ năng và thực hành cần thiết đẻ giao phát được các loại
thuốc được kê .

 Giao phát thuốc cho bệnh nhân ngoại trú.
Đối với bệnh nhân ngoại trú, dược sỹ khoa Dược là người trực tiếp giao phát thuốc cho

bệnh nhân, việc giao phát thuốc cho bệnh nhân ngoại trú được thực hiện theo quy trình sau

Nhận và duyệt Hiểu và giải Chuẩn bị, đóng
đơn thuốc Thích đơn thuốc gói và ghi nhãn
Hướng dẫn và Ghi chép

cấp thuốc xác nhận

Hình 1.6. Quy trình giao phát thuốc
Bước 1: Nhận đơn thuốc và xác nhận đơn thuốc.
Bước 2: Việc giải thích đơn thuốc phải được thực hiện bởi một nhân viên, người có thể
đọc đơn thuốc, hiểu được những chữ viết tắt của bác sĩ, xác nhận liều được kê nằm trong
phạm vi phù hợp với bệnh nhân( lưu ý tuổi và giới tính), thực hiện đúng mọi phép tính và

5

liều lượng và số lượng của mỗi loại thuốc, phát hiện được những tương tác thuốc-thuốc
thông thường.

Bước 3: Chuẩn bị các loại thuốc để giao phát là phần trọng tâm của chu trình giao phát
thuốc. Nhân viên giao phát lấy thuốc theo đơn, đếm đúng số lượng, bao gói lại và ghi đầy đủ
nội dung bên ngoài của bao đựng thuốc gồm: tên thuốc, số lượng, liều dùng một lần, liều
dùng một ngày, cách dùng và các thông tin khác nếu đủ chỗ.

Bước 4: Ghi chép lại vào sổ, gồm ngày tháng, tên tuổi bệnh nhân, lượng thuốc, tên
người giao phát.

Bước 5: Giao thuốc cho bệnh nhân hoặc người đại diện của họ với những lời chỉ dẫn rõ
ràng và lời khuyên về thuốc, gồm có: thời điểm dùng thuốc( dựa trên tương tác với thức ăn
hoặc với thuốc khác), cách dùng thuốc (nhai, nuốt, lượng nước nuốt kèm); cách bảo quản
thuốc.
 Giao phát thuốc cho bệnh nhân nội trú

Quá trình giao phát thuốc cho bệnh nhân nội trú được thực hiện bởi dược sĩ khoa
Dược và y tá tại khoa lâm sàng, khi cấp phát phải thực hiện các quy định được nêu trong quy
chế bệnh viện và thông tư số 23 về hướng dẫn sử dụng thuốc trong các cơ sở y tế có giường
bệnh, cụ thể sau:

+ Dược sĩ khoa Dược thực hiện:
- Phát thuốc hàng ngày và thuốc bổ sung theo y lệnh
- Hướng dẫn và thực hiện sử dụng thuốc an toàn, hợp lý, hiệu quả và kinh tế.
- Phải thông báo kịp thời những thông tin về thuốc mới: tên thuốc, thành phần, tác
dụng dược lý, tác dụng không mong muốn, liều dùng, áp dụng điều trị và giá tiền .

- Trước khi cấp phát phải thực hiện: ba kiểm tra, ba đối chiếu.
+ Y tá điều dưỡng chăm sóc phải đảm bảo thuốc đến cơ thể người bệnh an toàn và
thực hiện các quy định sau:
- Phải công khai thuốc được dùng hàng ngày cho từng bệnh nhân
- Phải có sổ theo dõi điều trị, mỗi khi thực hiện xong phải đánh dấu vào sổ.
- Phải có khay thuốc, lọ đựng thuốc uống sáng, chiều, tối cho từng bệnh nhân
- Khi gặp thuốc mới hoặc y lệnh sử dụng thuốc quá liều quy định thận trọng hỏi lại bác
sĩ điều trị.

6

- Trước khi tiêm thuốc, cho người bệnh dùng thuốc phải thực hiện ba kiểm tra, năm đối
chiếu.

- Bàn giao thuốc cịn lại của người bệnh cho kíp trực sau.

 Tuân thủ hướng dẫn điều trị
Là quá trình bệnh nhân hiểu việc điều trị là phải dùng thuốc đúng chỉ dẫn và thực hiện

đúng lệnh của thầy thuốc. Nó khơng chỉ bao gồm việc tuân thủ về mặt nguyên tắc mà bệnh
nhân cần phải hiểu việc điều trị là cần thiết và tự giác thực hiện với tinh thần phấn khích .

Theo tổ chức y tế thế giới, quá trình kê đơn, cấp phát đến theo dõi dùng thuốc chính là
q trình chăm sóc bằng thuốc. Như vậy để bệnh nhân tuân thủ điều trị tốt cần có sự hợp tác
chặt chẽ giữa bác sĩ, dược sĩ, y tá điều dưỡng và bệnh nhân.

Thông tư của bộ Y tế về hướng dẫn sử dụng thuốc trong các cơ sở Y tế có giường bệnh
đã quy định:

- Dược sĩ khoa Dược chịu trách nhiệm cập nhật thông tin về thuốc và hướng dẫn sử

dụng thuốc cho thầy thuốc, dược sĩ, điều dưỡng viên và người bệnh.

- Thầy thuốc hướng dẫn người bệnh (hoặc người nhà bệnh) cách dùng thuốc.
- Điều dưỡng viên, hộ sinh viên chịu trách nhiệm cho người bệnh dùng thuốc hoặc
hướng dẫn người bệnh dùng thuốc để đảm bảo thuốc được dùng đúng cách, đúng thời gian,
đủ liều theo y lệnh. Người bệnh phải tuân thủ điều trị, không tự ý bỏ thuốc hoặc tự ý dùng
thuốc không đúng chỉ định của thấy thuốc. Người bệnh hoặc người nhà người bệnh chịu
trách nhiệm về mọi sự cố do tự ý dùng thuốc không đúng chỉ định của thầy thuốc.
 Quản lý sử dụng thuốc
Quản lý sử dụng thuốc bao gồm nhiều hoạt động, từ lên kế hoạch dự trù mua thuốc phù
hợp với mơ hình bệnh tật; xây dựng và giám sát sử dụng danh mục thuốc bệnh viện đến quản
lý việc chẩn đoán, kê đơn thuốc, giao phát thuốc và hướng dẫn, theo dõi sử dụng thuốc, bình
bệnh án, thơng tin thuốc và theo dõi ADR. Quản lý sử dụng thuốc là công việc thường xuyên
của hội đồng thuốc và điều trị bệnh viện.

7

Chức năng của HĐT&ĐT là tư vấn cho giám đốc bệnh viện về các vấn đề liên quan
đến thuốc và điều trị bằng thuốc của bệnh viện, thực hiện tốt chính sách quốc gia về thuốc
trong bệnh viện. Các nhiệm vụ của HĐT&ĐT bao gồm:

- Xây dựng và trình giám đốc phê duyệt các quy định cơ bản về cung ứng, quản lý và
sử dụng thuốc của bệnh viện.

- Xây dựng và trình giám đốc phê duyệt danh mục thuốc dùng cho bệnh viện.
- Xây dựng và trình giám đốc phê duyệt quy trình cấp phát thuốc, theo dõi dùng thuốc
và đồng thời kiểm tra việc thực hiện.
- Giúp giám đốc bệnh viện các hoạt động như: giám sát kê đơn, tổ chức theo dõi các
ADR và các vấn đề liên quan đến thuốc, tổ chức hoạt động TTT, tổ chức nghiên cứu khoa
học và đào tạo kiến thức về thuốc và thiết lập mối quan hệ hợp tác chặt chẽ giữa dược sỹ,

bác sỹ và điều dưỡng.
2. THỰC TRẠNG VỀ SỬ DỤNG THUỐC TRONG BỆNH VIỆN Ở NƯỚC TA.
Trong thời gian gần đây, mơ hình bệnh tật của nước ta đang thay đổi với gánh nặng
bệnh tật kép của các bệnh truyền nhiễm cùng với các bệnh mãn tính và các bệnh khơng lây
truyền ngày một gia tăng. Thực trạng đó đã kéo theo một loạt các vấn đề về sử dụng thuốc
như thuốc kháng sinh được sử dụng với lượng lớn, tình trạng kháng kháng sinh, lạm dụng
corticosteroid.
Hiện nay chất lượng sống của người dân càng được cải thiện làm tăng nhu cầu chăm
sóc sức khỏe, kéo theo đó là tăng nhu cầu sử dụng thuốc. Nhu cầu tiêu dùng thuốc bình quân
đầu người tăng từ 11,23 USD/người năm 2006 lên 13,34 USD/ người năm 2010 và dự kiến
dến năm 2015 sẽ đạt 25 USD/người. Tuy nhiên, theo nhận định Bộ Y tế: “Vấn đề sử dụng
thuốc an toàn, hợp lý, dặc biệt là đối với kháng sinh vẫn chưa tiến bộ, kể cả cộng đồng và
bệnh viện”. Cụ thể như sau:
 Vấn đề kê đơn thuốc

Mặc dù đã có quy chế kê đơn thuốc nhưng theo đánh giá của bộ Y tế, “Việc chấp
hành thực hiện quy chế kê đơn và bán thuốc theo đơn chưa nghiêm, một số bộ phận thầy
thuốc ghi đơn thuốc theo tên biệt dược ( không kê đơn theo tên gốc), Kê các thuốc đắt tiền,
hoặc kê đơn các thuốc được tiếp thị để hưởng hoa hồng” . Ví dụ tại BVĐK tỉnh Hải Dương,
hơn 2/3 số thuốc được kê theo tên biệt dược.Việc thực hiện các quy định về kê đơn của thầy

8

thuốc chưa được tốt. Một nghiên cứu tại bệnh viện phụ sản Trung ương cho thấy tỉ lệ đơn
không ghi rõ thời điểm dùng thuốc là 49,5%; tỉ lệ đơn không ghi rõ liều 1 ngày là 9,0%; tỉ lệ
đơn không ghi rõ đường dùng là 2,3% .

Tại bệnh viện Phổi Trung Ương, tỉ lệ đơn không ghi đầy đủ thông tin bệnh nhân là 72%;
tỉ lệ kê theo tên thuốc gốc chỉ có 15,75%; tỉ lệ đơn không ghi đầy đủ hướng dẫn sử dụng là
50,88%; 100% số đơn khi sửa chữa không ghi ngày tháng và chữ ký của bác sĩ kê đơn .

Tại bệnh viện E tỉ lệ đơn ghi đầy đủ thông tin bệnh nhân là 11,33% đa số các đơn thiếu
thông tin là do không ghi tuổi; 100% đơn thuốc không ghi địa chỉ bệnh nhân đến số nhà,
đường phố mà chỉ ghi quận huyện, tỷ lệ thuốc được kê theo tên generic là 28,67%; hiện
tượng kê thuốc theo tên biệt dược còn phổ biến; 59,67% thuốc một thành phần kê theo tên
biệt dược; tỷ lệ đơn ghi đầy đủ liều dùng, cách dùng chiếm 22%;40% số đơn ghi thiếu thời
điểm dùng thuốc; đa số các đơn thuốc bác sĩ chỉ ký tên mà không ghi họ tên.

 Vấn đề giao phát thuốc
Chỉ thị 05/2004/CT – BYT ra ngày 16/4/2004 của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc chấn

chỉnh công tác cung ứng thuốc trong bệnh viện nêu rõ: bệnh viện phải tổ chức cấp phát
thuốc tới tận khoa lâm sàng. Tuy nhiên chỉ thị này gây nhiều khó khăn trong việc thực hiện
do thiếu năng lực vì vậy đến tháng 10/2008 đã bỏ quy định trên.
Công tác cấp phát của bệnh viện vẫn cịn nhiều khó khăn do thiếu nhân lực , trang thiết bị
chưa đầy đủ, diện tích các kho chưa đạt yêu cầu. Việc cấp phát cịn chậm trễ, thủ cơng. Thực
hành cấp phát thuốc không đúng là nguyên nhân dẫn tới các lỗi điều trị, hạn chế nhận thức
và thiếu kiến thức của người bệnh về chế độ liều lượng và khoảng cách dùng thuốc .
 Vấn đề tuân thủ điều trị của bệnh nhân.

Thuốc có phát huy được hiệu quả hay không phụ thuộc rất nhiều vào sự tuân thủ điều trị
của bênh nhân. Tuy nhiên một trong những vấn đề nổi cộm của thực trạng sử dụng thuốc
hiện nay là tình trạng bệnh nhân tự ý mua thuốc sử dụng không theo đơn thuốc của bác sĩ.
Theo một khảo sát gần đây, trong số 350 trường hợp dị ứng thuốc điều trị tại khoa dị ứng -
Miễn dịch lâm sàng bệnh viện Bạch Mai, chỉ có 38% số người bệnh dùng thuốc theo đơn
của bác sĩ, 62% bệnh nhân còn lại là tự điều trị .

Một thực tế khác cũng rất đáng lo ngại hiện nay là đa số người bệnh khi dùng thuốc, đã
khơng quan tâm và khơng có sự hiểu biết đầy đủ đến các đặc tính cơ bản của thuốc như tên

9

thuốc, tên hoạt chất, hạn dùng, nguồn gốc, tác dụng, cách dùng, các phản ứng khơng mong
muốn có thể xảy ra sau dùng thuốc và cách xử trí khi các phản ứng này xảy ra. Theo một
khảo sát Khoa Dị Ứng - Miễn Dịch lâm sàng bệnh viện Bạch Mai, trong số các bệnh nhân
phải nhập viện vì dị ứng và nhiễm độc gan do thuốc, chỉ có 245 bệnh nhân có thể nhớ và kể
tên được tất cả các thuốc đã dùng và 44% bệnh nhân không biết và khơng nhớ mình đã được
dùng những loại thuốc gì .

 Vấn đề thông tin thuốc và dược lâm sàng
Ngày 4/7/1997 Bộ Y tế ban hành Thông tư số 08/BYT - TT về việc hướng dẫn tổ chức,

chức năng, nhiệm vụ của Hội đồng thuốc và điều trị tai các bệnh viện. Đến năm 2008, 100%
các bệnh viện công lập đã thành lập Hội đồng thuốc và điều trị. Vai trò của Hội đồng thuốc
và điều trị trong việc đảm bảo sử dụng thuốc hợp lý an tồn, hiệu quả ở một góc độ nào đó là
khơng thể phủ nhận. Tuy nhiên hoạt động này còn mang tính hình thức, chủ yếu tập trung
vào việc mua sắm và cấp phát thuốc trong khi hoạt động lựa chọn thuốc và giám sát sử dụng
thuốc còn hạn chế.

Một trong những nhiệm vụ của Hội đồng thuốc và điều trị phải thông tin thuốc và theo
dõi ADR. Từ năm 2003, Bộ Y tế đã có cơng văn hướng dẫn tổ chức, chức năng, nhiệm vụ và
hoạt động của tổ thông tin thuốc trong bệnh viện. Đến hết năm 2010, cả nước đã có hơn 90%
bệnh viện từ trung ương đến địa phương thành lập tổ thông tin thuốc. Với những hình thức
thu thập, lưu trữ và xử lý, thơng tin thuốc đã góp phần đáp ứng được nhu cầu của thầy thuốc
và bệnh nhân. Tuy nhiên sau 7 năm triển khai tại nhiều bệnh viện thành lập tổ thơng tin
thuốc chưa hồn chỉnh, thiếu thơng tin có chất lượng. Việc theo dõi các tác dụng khơng
mong muốn của thuốc chưa được nhận thức đầy đủ, đúng đắn vì vậy thực hiện khơng thường
xun và kịp thời. Một nghiên cứu về hoạt động sử dụng thuốc tại bẹnh viện Tim Hà Nội,
giai đoạn 2008-2010 cho thấy nhân lực của tổ dược lâm sàng và thông tin thuốc chỉ có 4
thành viên nhứng tất cả điều kiêm nhiệm nhiều cơng việc, kết quả có 29 lần thơng tin thuốc,

khơng có báo cáo ADR nào.
Lãnh đạo Bộ Y tế thừa nhận Bộ rất coi trọng hoạt động thông tin thuốc và theo dõi ADR của
thuốc nhưng trong thời gian hoạt động này chủ yếu dựa vào kinh phí tài trợ vì vậy có tình
trạng tài trợ nhiều làm nhiều, tài trợ ít làm ít, thậm chí hết tài trợ cũng hết theo dõi. Ngày
24/3/2009 Bộ trưởng BYT kí quyết định số 991/QĐ.

10

– BYT về về việc thành lập trung tâm quốc gia về TTT và theo dõi tác dụng của thuốc, đặt
tại trường Đại học Dược Hà Nội với hi vọng trung tâm này ra đời sẽ khắc phục được những
tồn tại về việc theo dõi ADR trước đây.
3. CUNG ỨNG VÀ SỬ DỤNG THUỐC TẠI TRUNG TÂM KIỂM SOÁT BỆNH TẬT
TỈNH HỊA BÌNH.
Trung tâm kiểm sốt bệnh tật tỉnh Hịa Bình (CDC Hịa Bình) được thành lập theo
Quyết định số 989/QĐ - UBND ngày 18/4/2018 của Ủy ban nhân dân tỉnh Hịa Bình với 15
khoa, phịng với chức năng tham mưu và tổ chức thực hiện các hoạt động chun mơn kỹ
thuật, nghiệp vụ về phịng chống bệnh truyền nhiễm, bệnh khơng lây nhiễm, phịng chống tác
động của các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe, quản lý sức khỏe cộng đồng, khám phát
hiện, điều trị dự phòng và các dịch vụ y tế khác phù hợp với lĩnh vực chuyên môn trên địa bàn
tỉnh. Sau 4 năm thành lập Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Hịa Bình tiếp tục nâng cao năng
lực chun mơn, chất lượng khám chữa bệnh, tiếp tục triển khai nghiên cứu, phát triển danh
mục kỹ thuật theo phân tuyến và vượt tuyến tạo điều kiện cho người bệnh tiếp cận với dịch vụ
y tế tốt nhất tại địa phương.

Bên cạnh hoạt động thăm khám, Trung tâm cịn hỗ trợ các cơng tác đào tạo, nghiên cứu y
học. Trung tâm kiểm sốt bệnh tật Hịa Bình là địa chỉ vàng trong thăm khám và điều trị tại
tỉnh Hịa Bình. Giúp giảm đáng kể áp lực cơng việc cho các bệnh viện tuyến trên.

Được vận hành bởi đội ngũ chuyên môn vững vàng, bệnh viện ngày càng phát triển. Đạt
nhiều thành tích trong q trình chữa trị. Thời gian qua, đội ngũ y, bác sĩ tại Trung tâm kiểm

soát bệnh tật Hịa Bình khơng ngừng học tập nâng cao nghiệp vụ chuyên môn. Đội ngũ vững
vàng kỹ năng, tận tâm, nhiệt huyết, là nơi gửi gắm niềm tin của bà con tại địa phương.

Trung tâm kiểm sốt bệnh tật Hịa Bình có chất lượng thăm khám tốt, đội ngũ tay nghề
cao. Bên cạnh chuyên môn, các y bác sĩ đều được đánh giá cao về thái độ tận tình. Với trang
thiết bị hiện đại, bệnh viện đáp ứng kịp thời trong tình trạng khẩn cấp.

Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hịa Bình có kế hoạch sử dụng hiệu quả nguồn vốn ngân
sách nhà nước cấp. thực hiện nghiêm chỉnh các quy định của nhà nước về thu, chi tài chính,
từng bước thực hiện hạch tốn chi phí khám chữa bệnh. Tạo thêm nguồn kinh phí từ các dịch
vụ y tế: viện phí, BHYT.
3.1 Chức năng, nhiệm vụ, tổ chức của khoa Dược - Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Hịa
Bình.

11

 Chức năng:
Khoa dược là khoa chuyên môn chịu sự lãnh đạo trực tiếp của giám đốc Trung tâm.

Khoa dược có chức năng quản lí và tham mưu cho giám đốc Trung tâm về toàn bộ công tác
dược nhằm đảm bảo cung cấp đầy đủ, kịp thời thuốc có chất lượng và tư vấn, giám sát việc
thực hiện sử dụng thuốc an tồn, hợp lí.
 Nhiệm vụ:

- Đầu mối xây dựng kế hoạch, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các hoạt động
về cung ứng, bảo quản, cấp phát sử dụng và tiếp nhận thuốc, vắc xin, sinh phẩm y tế, hóa
chất, trang thiết bị vật tư, phương tiện phục vụ cho hoạt động chuyên môn.

- Phối hợp cung cấp thông tin truyền thông, giám sát tác nhân gây bệnh, nghiên cứu và
tham gia nghiên cứu khoa học, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật liên quan, tập huấn

nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ thuật nghiệp vụ về lĩnh vực dược, vật tư y tế.

- Đầu mối tổ chức, triển khai hoạt động của hội đồng thuốc và điều trị.
- Bảo đảm thuốc theo đúng nguyên tắc “thực hành tốt bảo quản thuốc”.
- Thực hiện công tác dược lâm sàng, thông tin, tư vấn về sử dụng thuốc, tham gia công
tác cảnh giác dược, theo dõi, báo cáo thông tin liên quan đến tác dụng không mong muốn
của thuốc.
- Quản lý, theo dõi việc thực hiện các quy định chuyên môn về dược tại các huyện,
thành phố và phòng khám đa khoa của Trung tâm.
- Tham gia chỉ đạo tuyến .
- Tham gia hội chẩn khi được yêu cầu.
- Tham gia theo dõi, quản lý kinh phí sử dụng thuốc.
- Thực hiện nhiệm vụ cung ứng, theo dõi, quản lý, giám sát, kiểm tra, báo cáo về vật tư
y tế tiêu hao (bông, băng, cồn, gạc) khí y tế.
Với chức năng và nhiệm vụ được giao Khoa Dược đã góp phần quan trọng trong quá trình
cung cấp thuốc nhằm đảm bảo cung cấp đủ thuốc chất lượng tốt, giá cả hợp lý và đặc biệt là
việc sử dụng thuốc an toàn, hợp lý và phù hợp yêu cầu điều trị.
Lựa chọn thuốc

Khoa Dược đã xây dựng với hơn 200 danh mục thuốc BHYT và các thuốc trong
chương trình y tế cấp cho bệnh nhân.

Mua sắm thuốc

12

Sau khi lựa chọn được một danh mục thuốc hợp lý, khoa Dược lập kế hoạch dự trữ số
lượng thuốc và tiến hành đấu thầu mua thuốc.

Cấp phát thuốc

Sau khi thuốc đã nhập vào kho, khoa Dược bảo quản thuốc theo nguyên tắc thực

hành tốt bảo quản thuốc, bao gồm các quá trình xuất nhập kho hợp lý, kiểm kê, dự trữ và các
biện pháp kỹ thuật bảo quản hàng hóa.

Đối với thuốc trong chương trình y tế:

Trách nhiệm Sơ đờ tiến trình Mô tả

TT y tế Dự trù của đơn vị Gửi dự trù về
huyện, tp cho chuyên
Lên Kế hoạch, duyệt dự trù trách tuyến tỉnh
- Trưởng các đơn vị
khoa chuyên
Duyệt Kế hoạch Đối với thuốc
trách. Phiếu xuất kho Hướng Tâm
-Chuyên trách thần cần phiếu
xuất và Biên
các chương
trình bản bàn giao

Thủ trưởng
đơn vị

- Kế toán
- Thủ kho

Thủ trưởng đơn Ký duyệt phiếu xuất kho
vị
Chuẩn bị Cấp phát

- Thủ kho thuốc
- CB lĩnh thuốc

13

- Thủ kho Giao, nhận Ký chứng từ
- CB lĩnh thuốc thuốc

- Kế toán Lưu chứng từ, Báo cáo,
- Thủ kho Quyết toán

Đối với thuốc Bảo hiểm y tế cho bệnh nhân ngoại trú:

Nhận và duyệt Hiểu và giải Chuẩn bị, đóng
đơn thuốc Thích đơn thuốc gói và ghi nhãn
Hướng dẫn và Ghi chép

cấp thuốc xác nhận

Tuân thủ hướng dẫn điều trị
Khoa Dược Trung tâm luôn cập nhật thông tin về thuốc và hướng dẫn sử dụng thuốc
người bệnh.

14

Hướng dẫn người bệnh (hoặc người nhà bệnh) cách dùng thuốc để đảm bảo thuốc được
dùng đúng cách, đúng thời gian, đủ liều theo y lệnh. Người bệnh phải tuân thủ điều trị, không
tự ý bỏ thuốc hoặc tự ý dùng thuốc không đúng chỉ định của thấy thuốc và chịu trách nhiệm về
mọi sự cố do tự ý dùng thuốc không đúng chỉ định của thầy thuốc.

IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
4.1 Kết luận
Qua nghiên cứu về hoạt động cung ứng và sử dụng thuốc tại Trung tâm kiểm soát bệnh
tật tỉnh Hịa Bình, tuy là đơn vị sự nghiệp mới được thành lập vào năm 2019 nhưng số lượng
bệnh nhân khám ngoại trú hàng ngày cũng được 60 - 90 bệnh nhân, hơn nữa việc kê đơn
ngoại trú cho mỗi bệnh nhân từ 5-10 ngày, bệnh mạn tính thì kê 1 tháng, tỷ lệ kháng sinh
điều trị ngoại trú cao nên kinh phí sử dụng thuốc ngoại trú cũng cao.
Về vấn đề kê đơn thuốc: Tất cả đơn thuốc đều ghi đầy đủ chẩn đoán, số lượng thuốc,
hàm lượng, nồng độ, liều dùng của mỗi thuốc đúng với quy chế kê đơn thuốc.
Về hoạt động cấp phát thuốc:
- Đối với thuốc trong chương trình mục tiêu y tế: Khoa Dược đã cấp phát đầy đủ cho
các huyện, thành phố trong tỉnh theo đúng kế hoạch của các khoa chun mơn và đúng theo
quy trình GSP.
- Đối với thuốc trong chương trình Bảo hiểm y tế: Khoa dược đã giao phát thuốc đến
các bệnh nhân và người nhà bệnh nhân theo đúng quy trình, việc cấp phát thuốc gây nghiện,
hướng tâm thần được thực hiện đúng quy chế 100%.
4.2. Kiến nghị
- Trung tâm kiểm sốt bệnh tật tỉnh Hịa Bình cần đánh giá mơ hình bệnh tật hàng năm,
để xây dựng danh mục thuốc cho phù hợp.
- Hội đồng thuốc điều trị cần giám sát chặt chẻ việc thực hiện kê đơn và chỉ định thuốc.
- Tăng cường mối quan hệ giữa bác sỹ, dược sỹ và bệnh nhân để đảm bảo thuốc được
sử dụng một cách hợp lý an toàn.
- Các khoa lâm sàng cần lập nhu cầu thuốc hàng năm sử dụng tại khoa gửi về khoa
dược, theo dõi, sơ bộ đánh giá chất lượng, hiệu quả điều trị của các thuốc để có phản ánh kịp
thời về hội đồng thuốc và điều trị, từ đó khoa dược có thể thay đổi và cung ứng thuốc hợp lý.

15

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Thông tư số 19/2013/TT-BYT/ Hướng dẫn thực hiện quản lý chất lượng khám

bệnh, chữa bệnh tại bệnh viện.
2. Bộ tiêu chí đánh giá chất lượng bệnh viện theo Quyết định số 4858/QĐ-BYT
ngày 03/12/2013.
3. Chỉ thị số 09/CT-BYT ngày 22/11/2013 về tăng cường tiếp nhận và xử lý ý kiến
phản ánh của người dân về chất lượng dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh thông qua đường
dây nóng.

16