Tổ chức thông tin kế toán trong chu trình thu viện phí tại bệnh viện quân y 17, cục hậu cần, quân khu 5

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

NGUYỄN THANH VŨ

TỔ CHỨC THƠNG TIN KẾ TỐN TRONG CHU TRÌNH
THU VIỆN PHÍ TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 17
CỤC HẬU CẦN, QUÂN KHU 5

LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN

Đà Nẵng - Năm 2023

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

NGUYỄN THANH VŨ

TỔ CHỨC THƠNG TIN KẾ TỐN TRONG CHU TRÌNH
THU VIỆN PHÍ TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 17
CỤC HẬU CẦN, QUÂN KHU 5

LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN

Mã số: 8 34 03 01

Người hướng dẫn khoa học: TS. Huỳnh Thị Hồng Hạnh

Đà Nẵng - Năm 2023

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................. 4
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................... 4
4. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 4
5. Bố cục đề tài.......................................................................................... 5
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu............................................................... 5

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ TỔ CHỨC THÔNG TIN KẾ
TỐN TRONG CHU TRÌNH THU VIỆN PHÍ TẠI BỆNH VIỆN........... 9
1.1 TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN ........................ 9

1.1.1 Các cách tiếp cận về hệ thống thơng tin kế tốn.............................. 9
1.1.2 Các yếu tố cấu thành hệ thống thơng tin kế tốn........................... 11
1.2 BỆNH VIỆN VÀ HOẠT ĐỘNG KHÁM CHỮA BỆNH TẠI BỆNH
VIỆN ............................................................................................................... 12
1.2.1 Khái quát hoạt động của Bệnh viện ............................................... 12
1.2.2 Hoạt động khám, chữa bệnh tại bệnh viện..................................... 14
1.3 TỔ CHỨC HỆ THỐNG THƠNG TIN KẾ TỐN TẠI BỆNH VIỆN .... 16
1.3.1 Tổ chức thơng tin kế tốn theo định hướng giải pháp quản lý tổng
thể bệnh viện ................................................................................................... 16
1.3.2 Tổ chức hệ thống thông tin kế tốn theo chu trình ........................ 18
1.4 TỔ CHỨC THƠNG TIN KẾ TỐN TRONG CHU TRÌNH THU
VIỆN PHÍ TẠI BỆNH VIỆN.......................................................................... 21
1.4.1 Chức năng của chu trình thu viện phí ............................................ 21
1.4.2 Mối quan hệ giữa các bộ phận trong chu trình thu viện phí .......... 24
1.4.3 Tổ chức thông tin kế tốn hoạt động xác định viện phí................. 27
1.4.4 Tổ chức thơng tin kế tốn hoạt động thu viện phí ......................... 33

1.4.5 Tổ chức thông tin kế tốn hoạt động báo cáo thu viện phí............ 40
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1................................................................................ 42
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THƠNG TIN KẾ TỐN
TRONG CHU TRÌNH THU VIỆN PHÍ TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 17,
CỤC HẬU CẦN, QUÂN KHU 5.................................................................. 43
2.1 TỔNG QUAN VỀ BỆNH VIỆN QUÂN Y 17, CỤC HẬU CẦN,
QUÂN KHU 5................................................................................................. 43

2.1.1 Giới thiệu khái quát về Bệnh viện Quân y 17, Cục Hậu cần,
Quân khu 5 .................................................................................................... 43

2.1.2 Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý Bệnh viện:................................ 44
2.1.3 Tổ chức cơng tác kế tốn tại bệnh viện: ........................................ 47
2.2 GIỚI THIỆU HOẠT ĐỘNG KHÁM CHỮA BỆNH TẠI BỆNH VIỆN 51
2.2.1 Mô tả quy trình khám chữa bệnh tại bệnh viện ............................. 51
a. Quy trình tiếp nhận ............................................................................. 51
b. Thực hiện khám bệnh .......................................................................... 55
c. Điều trị nội trú..................................................................................... 56
d. Thanh toán ra viện .............................................................................. 56
2.3 THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THƠNG TIN KẾ TỐN TRONG CHU
TRÌNH THU VIỆN PHÍ TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 17, CỤC HẬU CẦN,
QUÂN KHU 5................................................................................................. 57
2.3.1 Thực trạng tổ chức thơng tin xác định viện phí............................. 60
2.3.2 Thực trạng tổ chức thơng tin kế tốn hoạt động thu viện phí........ 66
2.3.3 Thực trạng tổ chức thơng tin kế tốn hoạt động báo cáo thu viện
phí.................................................................................................................... 71
2.4 ĐÁNH GIÁ VỀ THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THÔNG TIN KẾ TỐN
TRONG CHU TRÌNH THU VIỆN PHÍ TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 17, CỤC
HẬU CẦN, QUÂN KHU 5 ............................................................................ 78

2.4.1 Những kết quả đạt được................................................................. 78

2.4.2 Những hạn chế ............................................................................... 80
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2................................................................................ 82
CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TỔ CHỨC THƠNG TIN
KẾ TỐN TRONG CHU TRÌNH THU VIỆN PHÍ TẠI BỆNH VIỆN
QUÂN Y 17, CỤC HẬU CẦN, QUÂN KHU 5........................................... 83
3.1 ĐỊNH HƯỚNG HOÀN THIỆN TỔ CHỨC THƠNG TIN KẾ TỐN
TRONG CHU TRÌNH THU VIỆN PHÍ TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 17, CỤC
HẬU CẦN, QUÂN KHU 5 ............................................................................ 83
3.2 GIẢI PHÁP HỒN THIỆN TỔ CHỨC THƠNG TIN KẾ TỐN
TRONG CHU TRÌNH THU VIỆN PHÍ TẠI BỆNH VIỆN QUÂN Y 17, CỤC
HẬU CẦN, QUÂN KHU 5 ............................................................................ 84

3.2.1 Nâng cấp hệ thống CNTT trong cơng tác kế tốn: ........................ 84
3.2.2 Hồn thiện quy trình xác định viện phí: ........................................ 85
3.2.3 Hồn thiện tổ chức thơng tin quy trình thu viện phí:..................... 86
3.2.4 Hồn thiện tổ chức thơng tin quy trình báo cáo thu viện phí, thanh
quyết tốn BHYT: ........................................................................................... 91
3.2.5 Các giải pháp khác: ........................................................................ 92
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3................................................................................ 97
KẾT LUẬN .................................................................................................... 98
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................... 99

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BHXH : Bảo hiểm Xã hội
Bảo hiểm y tế
BHYT : Bác sĩ
Bệnh nhân

BS : Bệnh viện
Cán bộ viên chức
BN : Công nghệ thông tin
Căn cước công dân
BV : Hệ thống thơng tin kế tốn
Khám chữa bệnh
CBVC : Kiểm soát nội bộ
Phần mềm quản lý tổng thể bệnh viện
CNTT : Tài chính kế tốn
Sản xuất kinh doanh
CCCD :

HTTTKT :

KCB :

KSNB :

VIMES :

TCKT :

SXKD :

DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ Trang
Số
12
Tên hình
hiệu 15
23

Các yếu tố cấu thành hệ thống thơng tin kế tốn (Nguyễn 25
1.1 26
29
Mạnh Toàn, Huỳnh Thị Hồng Hạnh, 2011) 31
1.2 Mô tả hoạt động khám và điều trị tại bệnh viện
1.3 Hình dịng dữ liệu của chu trình thu viện phí 37
1.4 Mối quan hệ giữa các bộ phận trong điều trị ngoại trú
1.5 Mối quan hệ giữa các bộ phận trong điều trị nội trú 38
1.6 Bảng kê chi phí khám chữa bệnh điều trị nội trú 46
1.7 Danh mục dịch vụ kỹ thuật KCB theo TT 13/2009/BYT 47
51
Bảng kê chi phí khám chữa bệnh Mẫu 01/KBCB tại bệnh 53
1.8 54
55
viện 59
1.9 Danh mục Mã vật tư tại bệnh viện 61
2.1 Sơ đồ tổ chức bộ máy của bệnh viện 62
2.2 Cơ cấu tổ chức Ban Tài chính
2.3 Sơ đồ ghi sổ theo hình thức nhật ký chung
2.4 Sơ đồ quy trình tiếp nhận bệnh nhân
2.5 Sơ đồ mơ tả nghiệp vụ viện phí ngoại trú
2.6 Sơ đồ mơ tả nghiệp vụ viện phí nội trú
2.7 Giao diện phần mềm quản lý KCB VIMES
2.8 Biên nhận thu tiền tạm gửi của bệnh nhân
2.9 Thống kế sử dụng vật tư y tế và thuốc theo tháng, quý

Số Tên hình Trang

hiệu

2.10 Thống kê tổng hợp đơn giá dịch vụ kỹ thuật tại bệnh viện 64

2.11 Giao diện quản lý viện phí 65

2.12 Phiếu thu 69

2.13 Bảng thống kê thu tiền theo khoa 70

2.14 Danh sách người bệnh BHYT KCB ngoại trú đề nghị thanh 72

toán

2.15 Danh sách người bệnh BHYT KCB nội trú đề nghị thanh 73

toán

2.16 Bảng kê chi tiết đơn thuốc bán lẻ (khơng tính vào thu viện 75

phí)

2.17 Bảng tổng hợp phân phối tiền dịch vụ y tế 76

2.18 Bảng tổng hợp phân phối tiền BHYT 77

3.1 Quy trình thu nộp viện phí bệnh nhân nội trú 88

3.2 Quy trình thu nộp và kiểm sốt viện phí hàng ngày 89

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Trước đây khi chưa có ứng dụng cơng nghệ thơng tin vào hoạt động
quản lý bệnh viện nói chung và hoạt đơng thơng tin kế tốn nói riêng thì cơng
việc tuy hồn thành nhưng tốn rất nhiều thời gian và cần số lượng lớn con
người tham gia, đặc biệt ở các bệnh viện thì càng phức tạp, tốn cơng sức
nhiều hơn nữa do số lượt bệnh nhân hằng ngày đến khám, điều trị, giải quyết
ra viện lớn làm cho việc theo dõi cơng việc kế tốn thật sự căng thẳng và
nhiều rủi ro có thể xảy ra như thống kê thiếu vật tư, thuốc, tiền mặt hay lưu
trữ, truy tìm số liệu chậm và khó khăn, cơ quan Bảo hiểm Xã hội (BHXH)
xuất toán lớn…
Bởi vậy yêu cầu được đặt ra là phải tìm các biện pháp để khắc phục
những hạn chế trên để phục vụ cơng tác quản lý ngày càng tốt hơn, thì một
trong những biện pháp đó là xây dựng hệ thống thơng tin kế tốn (HTTTKT).
Thực hiện chủ trương của các cấp, Bệnh viện Quân y 17 chuyển dịch từ
việc quản lý thủ công sang ứng dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động
quản lý mang lại hiệu quả rất lớn, tiết kiệm được chi phí, giảm nhân lực gián
tiếp, hoạt động khám chữa bệnh nói chung và tổ chức hệ thống thơng tin kế
tốn trong chu trình thu viện phí mang lại hiệu quả cao, giảm thiểu tối đa
những rủi ro như đã trình bày ở phần trên, phục vụ kịp thời để Ban Giám đốc
Bệnh viện đưa ra các quyết định xử lý nhanh chóng và chấp hành theo đúng
quy định của Chính phủ về mẫu biểu điện tử thống nhất trong các hoạt động
báo cáo, thanh tra, kiểm tra, kiểm toán…
Khi chuyển đổi loại hình từ Bệnh viện được ngân sách Nhà nước bảo
đảm 100% ngân sách sang tự chủ một phần, trong đó có tự chủ về tài chính,
nguồn kinh phí thường xuyên do ngân sách nhà nước cấp hàng năm có xu

2

hướng giảm dần trong khi nguồn thu từ viện phí và BHYT nhanh chóng trở
thành nguồn thu chủ yếu cho Bệnh viện.

Nghị định số 60/NĐ-CP quy định cơ chế tự chủ của các đơn vị sự
nghiệp công lập quy định cụ thể và cơ chế tự chủ tài chính của các đơn vị sự
nghiệp cơng trong các lĩnh vực và lộ trình nâng mức tự chủ của các đơn vị,
đến hết năm 2021 cơ bản hoàn thành lộ trình tính giá dịch vụ sự nghiệp cơng
(tính đủ chi phí tiền lương, chi phí trực tiếp, chi phí quản lý và khấu hao tài
sản cố định, chi phí khác theo quy định của pháp luật về giá). Vì vậy, việc
quản lý nguồn thu từ viện phí và BHYT cần được thực hiện một cách khoa
học, đúng quy định, tránh thất thoát, tăng doanh thu nâng cao hiệu quả hoạt
động.

Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay, việc quản lý nguồn thu này vẫn cịn
nhiều bất cập như các chi phí trực tiếp phục vụ bệnh nhân chưa được tính
đúng, tính đủ, xác định sai viện phí, sai đối tượng BHYT, khai báo mã khơng
đúng, tình hình bệnh nhân trốn viện… vẫn cịn xảy ra làm thất thu viện phí,
cơng tác quản lý bệnh nhân BHYT tại bệnh viện cũng như quá trình thanh
quyết tốn chi phí khám chữa bệnh BHYT của cơ quan BHYT chưa được
chặt chẽ, cho nên vấn đề lớn đặt ra đối với các bệnh viện là phải xây dựng hệ
thống số điện tử đặc biệt là tổ chức hệ thống thơng tin kế tốn trong bệnh viện
nhằm quản lý tốt nguồn thu và phục vụ tốt công tác khám chữa bệnh.

Bệnh viện Quân y 17, Cục Hậu cần, Quân khu 5 là bệnh viện đa khoa
hạng I (Theo Thông tư số 05/TTHN – BQP ngày 24/12/2015 của Bộ Quốc
phòng), mã cơ sở khám chữa bệnh 48006, đóng chân trên địa bàn thành phố
Đà Nẵng, có nhiệm vụ khám, thu dung điều trị nội và ngoại trú cho quân
nhân, công nhân viên quốc phịng và nhân dân, ngồi ra có tham gia khám,
điều trị cho quân nhân, nhân dân nước bạn Lào, Camphuchia và đối tượng
chính sách.

3

Cơ cấu các Khoa, Ban bệnh viện duy trì ổn định gồm 22 khoa chức
năng và 07 cơ quan nghiệp vụ. Từ tháng 06/2016, Bệnh viện đã đầu tư trang
bị phần mềm quản lý khám, chữa bệnh (KCB)- Phần mềm quản lý tổng thể
bệnh viện VIMES 2012 (VIMES Software Solution for Hospital Information
2012) của công ty Cổ phần phần mềm y tế Việt Nam, giải quyết được một
cách tổng thể các chức năng trong bệnh viện như Quản lý tiếp đón, Quản lý
khám bệnh, Quản lý điều trị nội trú, Điều trị ngoại trú, Kê đơn thuốc cho bệnh
nhân, Quản lý chẩn đốn hình ảnh, Quản lý xét nghiệm, Thiết lập hệ thống,
Báo cáo thống kê vv… nâng cao hiệu quả của hoạt động thu viện phí, tiết
kiệm thời gian, nhân lực, lưu trữ khoa học và truy xuất nhanh hơn, phục vụ tốt
hơn cho công tác tham mưu quản lý.

Do đặc thù về quốc phòng và bảo mật quân số nên ở Bệnh viện Quân y 17
ngoài phần mềm quản lý bệnh viện VIMES như đã trình bày ở trên cịn sử
dụng ba phần mềm độc lập do Bộ quốc phòng cung cấp đó là: Phần mềm kế
tốn đơn vị dự tốn và sự nghiệp trong Bộ Quốc phòng; Phần mềm ngân sách;
Phần mềm chương trình lương. Chính vì tính độc lập của các phần mềm nên
chưa có sự liên kết cao giữa các khoa, ban dẫn đến việc truy xuất còn chồng
chéo, tốn thời gian nhân lực, vật lực, thời gian trong công tác kiểm tra, đối
chiếu, giám sát nguồn thu viện phí tốn kém hơn; chưa tích hợp cùng lúc tất cả
các loại chi phí bao gồm tiền lương, các loại phụ cấp nên không phục vụ kịp
thời cho việc ra quyết định của nhà quản lý. Thêm vào đó phần mềm chưa
thực hiện được việc cảnh báo vì vậy cịn để cơ quan bảo hiểm xã hội xuất toán
rất nhiều...

Chính vì vậy, việc khảo sát, đánh giá thực trạng tổ chức thông tin kế tốn
đối với chu trình thu viện phí tại Bệnh viện Quân y 17, trên cơ sở đó đề xuất

các giải pháp tiếp tục phát huy những ưu điểm, đồng thời khắc phục những
hạn chế tồn tại nhằm góp phần nâng cao hơn nữa tổ chức hệ thống thông tin

4

kế toán trong chu trình thu viện phí của bệnh viện nhằm quản lý tốt nguồn
thu, cung cấp thông tin phục vụ tốt công tác quản lý của Ban Giám đốc bệnh
viện là cần thiết.

Đến nay, chưa có nghiên cứu nào đề cập đến tổ chức thông tin kế tốn
trong chu trình thu viện phí tại đơn vị sự nghiệp y tế thuộc lĩnh vực quốc
phịng nói chung, tại Bệnh viện Qn y 17 nói riêng nên tơi đã chọn đề tài:
“Tổ chức thơng tin kế tốn trong chu trình thu viện phí tại Bệnh viện Qn
y 17, Cục Hậu cần, Quân khu 5” làm đề tài nghiên cứu cho Luận văn Thạc
sỹ của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu

Khảo sát nhằm đánh giá thực trạng tổ chức thơng tin kế tốn trong chu
trình thu viện phí tại Bệnh viện Qn y 17, Cục Hậu cần, Quân khu 5.

Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức thơng tin kế tốn
trong chu trình thu viện phí tại Bệnh viện Quân y 17, Cục Hậu cần, Quân khu 5
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu: Tổ chức thơng tin kế tốn trong chu trình thu viện
phí.

Phạm vi nghiên cứu: Tại Bệnh viện Quân y 17, Cục Hậu cần, Quân khu 5.
Phạm vi số liệu thực tế: năm 2022.
4. Phương pháp nghiên cứu

Khảo cứu tài liệu để tìm hiểu và tổng hợp cơ sở lý luận về tổ chức thơng
tin kế tốn nói chung, tổ chức thơng tin kế tốn trong chu trình thu viện phí
nói riêng tại các bệnh viện.
Khảo cứu tài liệu thực tế tại đơn vị, kết hợp quan sát và thực hành các
quy trình tại đơn vị đồng thời phỏng vấn sâu với các cá nhân liên quan tại các
Khoa, Ban tham gia vào chu trình, để tìm hiểu cách thức quản lý, tổ chức

5

thơng tin kế tốn trong chu trình thu viện phí đang áp dụng tại Bệnh viện
Quân y 17, Cục Hậu cần, Quân khu 5.

Phân tích, suy luận logic và tiếp cận hệ thống để đưa ra các đánh giá
cũng như đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện HTTTKT tại đơn vị nghiên
cứu. Phương pháp logic, phân tích các thành phần của tổ chức thơng tin kế
tốn, xem xét mối quan hệ của chu trình thu viện phí đối với các chu trình
khác trong tổ chức thơng tin kế tốn, quy trình ln chuyển chứng từ, những
ứng dụng của phần mềm kế tốn đang có tại bệnh viện.
5. Bố cục đề tài

Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được chia thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý thuyết về tổ chức thông tin kế tốn trong chu trình
thu viện phí tại bệnh viện.
Chương 2: Thực trạng tổ chức thơng tin kế tốn trong chu trình thu viện
phí tại Bệnh viện Quân y 17, Cục Hậu cần, Quân khu 5.
Chương 3: Định hướng và giải pháp hồn thiện tổ chức thơng tin kế tốn
trong chu trình thu viện phí tại Bệnh viện Qn y 17, Cục Hậu cần, Quân khu 5
6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
Tổ chức thơng tin kế tốn là một trong những yếu tố giúp quản lý có hiệu
quả các nguồn tài chính. Vấn đề hồn thiện tổ chức thơng tin kế tốn đã được

nhiều tổ chức, cá nhân nghiên cứu dưới nhiều góc độ, khía cạnh và cách tiếp
cận khác nhau. Đặc biệt trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là hệ thống bệnh viện
cơng, vấn đề hồn thiện tổ chức thơng tin kế tốn trong chu trình thu viện phí
chưa được nhiều tác giả khai thác.
Trong những năm gần đây, các nghiên cứu về HTTTKT theo chu trình
đã được tiến hành. Điều này xuất phát từ nhận thức rằng khi vận hành một
đơn vị có những công việc thường xuyên lặp đi lặp lại, liên quan đến nhiều
khâu do nhiều bộ phận, nhiều người tham gia thực hiện. Để các hoạt động

6

diễn ra nhịp nhàng, đồng bộ và đạt hiệu quả cao thì phải có sự phối hợp nhịp
nhàng giữa các bộ phận chức năng tham gia trong cùng một chu trình.

Nghiên cứu liên quan đến tổ chức thông tin kế tốn trong lĩnh vực y tế,
trong đó có các bệnh viện cơng nói chung, tổ chức thơng tin kế tốn trong chu
trình thu viện phí nói riêng cũng đã được một số nhà khoa học quan tâm
nghiên cứu nhưng chưa được nhiều, đặc biệt ở các bệnh viện thuộc lĩnh vực
Quốc phòng.

Nghiên cứu hệ thống thơng tin kế tốn trong điều kiện ứng dụng cơng
nghệ thơng tin đã có một số tiếp cận mới về hệ thống thơng tin kế tốn theo
các chu trình, như tác giả Huỳnh Thị Hồng Hạnh (2015) khi nghiên cứu các
bệnh viện công theo cách tiếp cận mới - tiếp cận theo chu trình hướng đến đối
tượng sử dụng thơng tin kế tốn, là cách tiếp cận phù hợp với điều kiện ứng
dụng công nghệ thông tin hiện nay. Bên cạnh đó, tác giả đã hệ thống hoá và
phát triển những lý luận về HTTTKT bệnh viện, xây dựng mơ hình các nhân
tố tác động đến sự thành cơng của phân tích và thiết kế HTTTKT bệnh viện,
nhận diện và tổ chức thơng tin kế tốn tại bệnh viện theo chu trình là cung
ứng, khám và điều trị, thu viện phí và tài chính. Tác giả tập trung phân tích và

thiết kế hệ thống thơng tin kế tốn trong các bệnh viện cơng nên cũng đã cung
cấp nền tảng hệ thống thơng tin kế tốn để tác giả kế thừa trong nghiên cứu của
mình. Tuy nhiên, mỗi bệnh viện có một đặc thù riêng trong việc tổ chức
HTTTKT mà nghiên cứu này tác giả chưa đi sâu vào một bệnh viện cụ thể
nào.

Một số nghiên cứu khác của các tác giả về tổ chức cơng tác kế tốn trong
các bệnh viện cơng có thể kể đến là nghiên cứu của Lê Thị Thanh Hương
(2012), Bùi Thị Yến Linh (2014), Vũ Thị Thanh Thuỷ (2017), Nguyễn Thị
Thanh Vân (2019),…về hệ thống tổ chức cơng tác kế tốn trong đơn vị sự
nghiệp cơng lập trong điều kiện tự chủ. Các nghiên cứu này chủ yếu tập trung

7

lý giải, phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức kế toán bệnh viện, chỉ ra những
ưu điểm, hạn chế và phương hướng, đề xuất giải pháp hồn thiện, thu thập,
phân loại thơng tin kế tốn theo xu hướng phát triển, hồn thiện cơng tác tổ
chức xử lý thông tin tại các đơn vị sự nghiệp cơng lập có thu thuộc nhà nước.
Mặc dù vậy, tác giả không tiếp cận tổ chức HTTTKT trong điều kiện ứng
dụng CNTT theo hướng tiếp cận chu trình mà tập trung nghiên cứu tổ chức
hoạt động kế toán khu vực sự nghiệp có thu. Hồn thiện tổ chức hoạt động kế
toán bằng ứng dụng ERP trong các cơ sở y tế công lập, chưa kể đến việc tổ
chức HTTTKT bằng việc áp dụng các giải pháp quản lý tích hợp theo cách
tiếp cận chu trình.

Ngồi ra, cịn có khá nhiều các nghiên cứu ở phạm vi hẹp hơn về tổ chức
thông tin kế toán tại một bệnh viện cụ thể như nghiên cứu của Nguyễn Thị
Trà My (2019), Phan Thị Tâm (2020). Các nghiên cứu này chủ yếu sử dụng
phương pháp quan sát, phỏng vấn để mơ tả, phân tích thực trạng từ đó đề xuất
một số giải pháp hồn thiện tổ chức thơng tin kế tốn theo chu trình mà chưa

mơ tả cụ thể một chu trình nào cả. Các nghiên cứu này còn hạn chế về ý nghĩa
khoa học nhưng có ý nghĩa thực tiễn đối với từng đơn vị cụ thể. Có thể nói
các nghiên cứu về HTTTKT nói chung và HTTTKT các bệnh viện cơng nói
riêng cịn rất hạn chế ở Việt Nam.

Tuy nhiên, tất cả các nghiên cứu trên đã cung cấp cho tác giả những hiểu
biết cơ bản về tổ chức HTTTKT bệnh viện. Hơn nữa, mặc dù đặc điểm của
mỗi bệnh viện là khác nhau và số lượng nghiên cứu cịn ít nhưng hầu hết các
nghiên cứu đều tập trung vào việc tổ chức thơng tin kế tốn theo chu trình
trên cơ sở ứng dụng cơng nghệ thơng tin kết hợp với đặc thù của từng bệnh
viện trong bối cảnh mới để đáp ứng yêu cầu quản lý mới.

Mặc dù đã có một số tác giả đã nghiên cứu về tổ chức hệ thống thơng tin
kế tốn trong chu trình thu viện phí ở một số bệnh viện nhưng chưa có nghiên

8

cứu trong một bệnh viện đặc thù ở lĩnh vực quốc phòng nên việc tác giả chọn
đề tài: “Tổ chức thơng tin kế tốn trong chu trình thu viện phí tại Bệnh
viện Qn y 17, Cục Hậu cần, Quân khu 5” là không trùng lắp và có ý nghĩa
nhất định.

9

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ TỔ CHỨC THƠNG TIN KẾ TỐN
TRONG CHU TRÌNH THU VIỆN PHÍ TẠI BỆNH VIỆN

1.1 TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG THƠNG TIN KẾ TỐN

1.1.1 Các cách tiếp cận về hệ thống thông tin kế toán

Trên thế giới, có nhiều quan điểm khác nhau về khái niệm, chức năng
của hệ thống thơng tin kế tốn nhưng tựu chung lại, hệ thống thơng tin kế tốn
là một hệ thống được thiết lập nhằm thu thập, xử lý, lưu trữ dữ liệu và cung
cấp thơng tin kế tốn cho người sử dụng.

Hệ thống thông tin kế toán là một bộ phận quan trọng của hệ thống thông
tin quản lý, bao gồm nguồn nhân lực, cơ sở vật chất và phương pháp kế toán
được tổ chức một cách khoa học để thu thập, xử lý và cung cấp thơng tin.
Thơng tin kế tốn và các dữ liệu liên quan khác tạo ra thông tin giúp cho việc
lập kế hoạch, đưa ra các quyết định phù hợp và kịp thời. Do đó, hệ thống
thơng tin kế tốn thực hiện hai chức năng cơ bản: thơng tin và kiểm sốt sự
hình thành và vận động của tài sản nhằm bảo vệ, khai thác và sử dụng có hiệu
quả các nguồn lực của tổ chức. (Nguyễn Mạnh Toàn và Huỳnh Thị Hồng Hạnh,
2011).

Như vậy, hệ thống thơng tin kế tốn mang đầy đủ đặc trưng của một hệ
thống nói chung có đầu vào, quy trình xử lý và đầu ra.

Dữ liệu đầu vào: dữ liệu từ các hoạt động kinh tế như mua vật tư, hàng
hóa, bán hàng, thu tiền, chi phí phát sinh, trả lương, công nợ, đầu tư… Thông
tin dữ liệu đầu vào chủ yếu được ghi nhận thông qua hệ thống các chứng từ.

Quy trình xử lý: Bao gồm các thao tác thu thập dữ liệu kế tốn, phân
loại, xử lý, lưu trữ, phân tích và tích hợp dữ liệu đó để cung cấp thơng tin kế
tốn. Quy trình xử lý hệ thống thơng tin kế tốn rất phức tạp nên yêu cầu phải

10

sử dụng hệ thống phương pháp kế toán phù hợp trên cơ sở tuân thủ các
nguyên tắc, chuẩn mực kế toán, hệ thống phương tiện kỹ thuật cung cấp thông
tin tổng hợp và thông tin chi tiết theo các tiêu chí nhất định. Điểm khác nhau
quan trọng nhất của khâu xử lý thông tin là việc tổ chức vận dụng hệ thống kế
toán làm cơ sở để phân loại và tổ chức thông tin theo loại đối tượng kế tốn
thơng qua phương tiện vật chất được thể hiện bằng hệ thống sổ sách kế toán.

Đầu ra: Thông tin kế toán đầu ra đáp ứng nhu cầu của các đối tượng
bên ngoài tổ chức, các cấp quản lý và các hoạt động tác nghiệp trong các
phòng ban thuộc nội bộ của tổ chức. Hệ thống báo cáo bao gồm báo cáo tài
chính và báo cáo kế tốn quản trị, là phương tiện hiển thị thông tin chi tiết và
tổng quát được xử lý để trình bày cho người dùng. Với ứng dụng công nghệ
thông tin, kết quả của hệ thống thơng tin kế tốn cũng là tồn bộ các thơng tin
kế tốn cần thiết cho cơng tác quản lý điều hành mà các bộ phận chức năng có
thể truy cập khi được phân quyền sử dụng. (Huỳnh Thị Hồng Hạnh, 2015)

Bỏ Hiện nay để theo dõi, hạch toán, quản lý và cung cấp thơng tin về
các đối tượng kế tốn người ta thường tổ chức HTTTKT theo các phần hành.
Theo cách tiếp cận này, tồn bộ số liệu kế tốn được phân loại và xử lý theo
từng bộ phận cụ thể như kế toán tiền mặt, kế toán hàng tồn kho, kế tốn thanh
tốn, sản xuất và tính giá thành sản phẩm, tiêu thụ... Bộ phận kế toán theo dõi
và cung cấp thông tin về số dư đầu kỳ, số tăng giảm, số dư cuối kỳ cho từng
đối tượng theo dõi. Mỗi phần hành kế tốn có thể được xử lý riêng bởi một kế
toán viên. Người phụ trách từng phần hành kế toán chịu trách nhiệm thu thập,
xem xét các chứng từ liên quan, phân loại và ghi sổ kế toán theo từng đối
tượng kế tốn của phần hành đó.

Trong những năm gần đây, nhiều nghiên cứu đã được thực hiện để tiếp
cận HTTTKT theo chu trình. Điều này xuất phát từ thực tế trong q trình
hoạt động của một tổ chức ln có những nhiệm vụ lặp đi lặp lại thường

11

xuyên với nhiều khâu, nhiều bộ phận và nhiều cá nhân tham gia thực hiện. Để
các hoạt động diễn ra nhịp nhàng, đồng bộ và đạt hiệu quả cao, các hoạt động
phải có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận chức năng tham gia trong
cùng một chu trình. Vì vậy, khơng chỉ tổ chức HTTTKT theo phần hành mà
còn phải tiếp cận hệ HTTTKT theo chu trình theo dõi và cung cấp thơng tin
cho từng đối tượng kế toán. Cách tiếp cận này dựa trên định nghĩa rõ ràng về
từng loại thông tin kế toán được yêu cầu bởi ai và cho chức năng gì trong chu
trình kinh doanh, để tổ chức ghi chép, theo dõi, báo cáo hoặc phân quyền truy
cập thông tin kế tốn một cách nhanh nhất và chính xác nhất (Nguyễn Mạnh
Toàn và Huỳnh Thị Hồng Hạnh, 2011).

1.1.2 Các yếu tố cấu thành hệ thống thơng tin kế tốn
Một hệ thống thơng tin kế tốn có sáu (6) yếu tố cấu thành cơ bản sau:
(1) Con người: người điều khiển hệ thống và thực hiện các chức năng
khác nhau;
(2) Các quy trình, thủ tục sử dụng trong việc thu thập, xử lý, lưu trữ
thông tin về các hoạt động của doanh nghiệp;
(3) Dữ liệu về các hoạt động;
(4) Phần mềm kế toán kể cả cơ sở dữ liệu kế toán;
(5) Cơ sở hạ tầng cơng nghệ thơng tin gồm máy tính và các thiết bị kết
nối thông tin;
(6) Kiểm sốt nội bộ và các phương thức an tồn tài liệu.