Hoàn thiện tổ chức thông tin kế toán trong chu trình bán hàng và thu tiền tại công ty tnhh ô tô thịnh hưng

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

TRẦN THỊ TÚ TRANG
HOÀN THIỆN TỔ CHỨC THƠNG TIN KẾ TỐN
TRONG CHU TRÌNH BÁN HÀNG VÀ THU TIỀN

TẠI CÔNG TY TNHH Ô TÔ THỊNH HƢNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN

Đà Nẵng – Năm 2022

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

TRẦN THỊ TÚ TRANG
HOÀN THIỆN TỔ CHỨC THƠNG TIN KẾ TỐN
TRONG CHU TRÌNH BÁN HÀNG VÀ THU TIỀN

TẠI CÔNG TY TNHH Ô TÔ THỊNH HƢNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KẾ TOÁN

Mã số: 8 34 03 01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Huỳnh Thị Hồng Hạnh

Đà Nẵng – Năm 2022

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................. 2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu......................................................... 3
4. Phƣơng pháp nghiên cứu ...................................................................... 3
5. Bố cục đề tài.......................................................................................... 3
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .............................................. 3
7. Tổng quan tài liệu nghiên cứu............................................................... 4

CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC THƠNG TIN KẾ TỐN
TRONG CHU TRÌNH BÁN HÀNG VÀ THU TIỀN TẠI CÁC DOANH
NGHIỆP THƢƠNG MẠI............................................................................... 6
1.1. DOANH NGHIỆP THƢƠNG MẠI VÀ CÁC CHU TRÌNH TRONG
DOANH NGHIỆP THƢƠNG MẠI.................................................................. 6

1.1.1. Khái quát chung về doanh nghiệp thƣơng mại ............................... 6
1.1.2 Các chu trình trong doanh nghiệp thƣơng mại ............................. 8
1.2. TỔ CHỨC THÔNG TIN KẾ TỐN TRONG CHU TRÌNH BÁN HÀNG
VÀ THU TIỀN................................................................................................ 10
1.2.1. Chức năng của chu trình bán hàng và thu tiền trong DNTM ....... 10
1.2.2. Đặc điểm của chu trình bán hàng và thu tiền của DNTM ............ 11
1.2.3. Tổ chức thông tin trong chu trình bán hàng và thu tiền................ 13
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1................................................................................ 28
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THÔNG TIN KẾ TỐN
TRONG CHU TRÌNH BÁN HÀNG VÀ THU TIỀN TẠI CƠNG TY
TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN Ô TÔ THỊNH HƢNG ................................ 29
2.1. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH Ô TÔ THỊNH HƢNG ................ 29

2.1.1. Giới thiệu tổng quan về cơng ty TNHH Ơ Tơ Thịnh Hƣng........ 29
2.1.2. Quá trình hình thành và phát triển .............................................. 29
2.1.3. Đặc điểm ngành nghề kinh doanh của công ty ........................... 30
2.1.4. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý................................................... 31
2.1.5. Cơ cấu tổ chức bộ máy kế tốn, hình thức sổ và thực trạng ứng
dụng cơng nghệ thông tin của Công ty ........................................................... 33
2.2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THƠNG TIN KẾ TỐN TRONG CHU
TRÌNH BÁN HÀNG VÀ THU TIỀN TẠI CÔNG TY TNHH Ô TÔ THỊNH
HƢNG. ......................................................................................................... 41
2.2.1. Đặc điểm hoạt động bán hàng tại công ty................................... 41
2.2.2. Tổ chức bộ mã các đối tƣợng kế toán và tập tin cơ sở dữ liệu trong
chu trình bán hàng và thu tiền ......................................................................... 42
2.2.3.Tổ chức thơng tin kế tốn trong chu trình kinh doanh xe ơ tơ tại
Cơng ty TNHH ô tô Thịnh Hƣng .................................................................... 45
2.2.4. Tổ chức thơng tin kế tốn trong chu trình cung cấp dịch vụ tại
Cơng ty TNHH ơ tơ Thịnh Hƣng .................................................................... 62
2.2.5. Kiểm sốt tổ chức thơng tin trong chu trình bán hàng và thu tiền
tại Công ty TNHH ô tô Thịnh Hƣng ............................................................... 72
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2................................................................................ 77
CHƢƠNG 3 ĐỊNH HƢỚNG VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP
HOÀN THIỆN TỔ CHỨC THƠNG TIN KẾ TỐN TRONG CHU
TRÌNH BÁN HÀNG VÀ THU TIỀN TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM
HỮU HẠN Ô TÔ THỊNH HƢNG ............................................................... 78
3.1. ĐÁNH GIÁ TỔ CHỨC THÔNG TIN KẾ TỐN TRONG CHU TRÌNH
BÁN HÀNG VÀ THU TIỀN TẠI CƠNG TY TNHH Ô TÔ THỊNH HƢNG ..

......................................................................................................... 78
3.1.1. Ƣu điểm....................................................................................... 78

3.1.2. Nhƣợc điểm................................................................................. 79

3.2. HỒN THIỆN VỀ TỔ CHỨC BỘ MÁY KẾ TỐN ............................ 80
3.3. HỒN THIỆN TỔ CHỨC THƠNG TIN CHU TRÌNH BÁN HÀNG VÀ
THU TIỀN TẠI CƠNG TY ............................................................................ 82
3.4. HỒN THIỆN VỀ KIỂM SOÁT NỘI BỘ ............................................. 83
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3................................................................................ 85
KẾT LUẬN .................................................................................................... 86
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ ỤC

DANH MỤC VIẾT TẮT

Chữ viết Chữ viết đầy đủ
tắt
Doanh nghiệp thƣơng mại
DNTM
DMS/AMS Distributor Management System ( Hệ thống quản lý các kênh
phân phối)
HTTTKT
TNHH Hệ thống thơng tin kế tốn
TK Trách nhiệm hữu hạn
Tài khoản

Số hiệu DANH MỤC CÁC BẢNG Trang
bảng
2.1 Tên bảng 43
2.2 Các trƣờng thông tin bộ mã đối tƣợng 44
Các trƣờng thông tin bộ mã hàng hóa

DANH MỤC CÁC HÌNH

Số hiệu Tên hình Trang
hình
1.1. Quy trình đặt hàng 18
1.2.
1.3. Quy trình xử lí giao hàng 19
1.4.
2.1. Quy trình lập hóa đơn 21

2.2. Quy trình theo dõi công nợ và thu tiền 23
2.3.
2.4. Tổ chức bộ máy quản lý tại cơng ty TNHH Ơ Tơ Thịnh 31
2.5.
2.6 Hƣng
2.7
2.8 Sơ đồ tổ chức bộ máy kế tốn của cơng ty 34
2.9
Trình tự ghi sổ theo hình thức chứng từ ghi sổ 36
2.10
Trình tự ghi sổ kế tốn theo hình thức kế tốn máy 37
2.11
2.12 Giao diện phần mềm Bravo 38
2.13.
2.14. Giao điện phần mềm MISA 38
2.15.
2.16. Giao diện phần mềm DMS 39

Khai báo thông tin đối tƣợng 43

Hoạt động kinh doanh ô tô tại Công ty TNHH ô tô Thịnh 46

Hƣng

Trình tự luân chuyển chứng từ chu trình bán xe ô tô tại 47

Công ty TNHH ô tô Thịnh Hƣng

Báo có tiền gửi 48

Sổ cái tài khoản 112 49

Sổ Cái 51

Phiếu xuất kho 52

Hóa đơn GTGT 53

Sổ chi tiết công nợ 54

Số hiệu Tên hình Trang
hình
2.17. Sổ Cái tài khoản 131 55
2.18.
2.19. Báo cáo kết quả bán hàng 58
2.20
2.21. Công nợ xe 60

2.22. Bảng kê hóa đơn sử dụng 61

2.23. Trình tự luân chuyển chứng từ trong hoạt động dịch vụ 62
2.24.

2.25 sửa chữa, bảo dƣỡng, bảo hành xe

3.1. Chu trình dịch vụ sửa chữa xe trong trƣờng hợp khách 64

3.2. hàng thanh toán ngay

Phiếu xuất kho phụ tùng 66

Báo cáo kinh doanh dịch vụ sửa chữa 70

Mối liên hệ các tập tin CSDL trong chu trình bán hàng và 71

thu tiền

Phƣơng án hoàn thiện tổ chức bộ máy kế tốn tại Cơng ty 82

TNHH ô Tô Thịnh Hƣng

Tích hợp dữ liệu từ 2 phần mềm 82

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU

Bƣớc xử lý tự động
Bƣớc xử lý thủ công
Sổ, thẻ
Tài liệu, chứng từ
Điều kiện rẽ nhánh
Bắt đầu, kết thúc
Dữ liệu đƣợc lƣu trữ
Lƣu trữ thủ công chứng từ, tài liệu

Đƣờng đi

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong thời đại chuyển đổi số, các doanh nghiệp trên mọi lĩnh vực đều đƣa

công nghệ thông tin vào tất cả các khâu quản lý, vận hành. Trong lĩnh vực kế toán

cũng nhƣ vậy, đa phần các doanh nghiệp đều ứng dụng phần mềm kế toán để thực

hiện ghi nhận, xử lý, tổng hợp và cung cấp thông tin cho các đối tƣợng sử dụng. Để

bộ máy kế toán đƣợc chặt chẽ, dễ dàng cho việc quản trị thì cần có một hệ thống

thơng tin kế tốn hợp lý và tối ƣu nhất. Để xây dựng đƣợc tốt hệ thống thông tin kế

tốn là đều khơng dễ dàng với các nhà quản trị nói chung, ngƣời chịu trách nhiệm

cao nhất của bộ phận kế tốn nói riêng.

Hệ thống thơng tin kế tốn là cấu trúc mà cơ quan hoặc doanh nghiệp sử dụng

để thu thập, tổng hợp, quản lý, lƣu trữ, xử lý, truy xuất và báo cáo dữ liệu tài chính-

kế tốn của mình. Hiện nay, xây dựng và phát triển hệ thống thơng tin quản lý nói

chung và hệ thống thơng tin kế tốn tại các doanh nghiệp tại Việt Nam vẫn đang

gặp nhiều khó khăn. Việc thiết kế hệ thống thông tin trong kỷ nguyên công nghệ 4.0

cần phải đƣợc nhanh chóng thực hiện và hồn thiện nhằm tăng cƣờng hiệu quả quản

lý và nâng cao khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp. Hệ thống thơng tin kế

tốn có vai trị lƣu trữ và xử lý dữ liệu, cầu nối các hệ thống tác nghiệp và hệ thống

quản trị, tiết kiệm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp. Chu trình bán

hàng và thu tiền là một trong số các chu trình quan trọng nhất của doanh nghiệp,

việc áp dụng tốt hệ thống thơng tin kế tốn trong chu trình bán hàng và thu tiền sẽ

giúp doanh nghiệp kiểm soát đƣợc rất nhiều vấn đề và giảm rủi ro cho doanh

nghiệp.

Công ty TNHH ô tô Thịnh Hƣng là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực

thƣơng mại và dịch vụ; chuyên ph n phối các dòng xe dƣới 12 chỗ ngồi, xe bán tải

của một số thƣơng hiệu Suzuki, Chevrolet, Vinfast và MG trên địa bàn Thành phố.

Công ty có trụ sở chính tại thành phố Đà Nẵng và hệ thống các Showroom phân bố

trên địa bàn thành phố. Trong q trình hoạt động của cơng ty, các mặt hàng công ty

đang kinh doanh chủ yếu đƣợc mua từ một số nhà cung cấp là các hãng xe chính

2

phân phối chính hãng nhƣng hoạt động bán hàng thì số lƣợng khách hàng giao dịch
với công ty rất lớn. Hoạt động bán hàng và thu tiền là hoạt động trọng tâm của công
ty, đóng vai trị chính trong việc tạo ra doanh thu và lợi nhuận. Nhận thức đƣợc điều
này, trong những năm qua công ty đã tự xây dựng phần mềm kế tốn để phù hợp
với hoạt động kinh doanh của mình và đã mang lại những hiệu quả tích cực. Tuy
nhiên, tổ chức thơng tin kế tốn trong hoạt động bán hàng và thu tiền còn nhiều hạn
chế và bất cập về : nhân sự, quy trình hạch tốn và ghi nhận doanh thu,phân quyền
kiểm tra, kiểm soát, hệ thống báo cáo. Vì vậy, tổ chức tốt thơng tin kế tốn hoạt
động bán hàng và thu tiền để kiểm soát đƣợc các rủi ro có thể xảy ra, nâng cao hiệu
quả hoạt động kinh doanh có ý nghĩa quan trọng đối với công ty.

Hiện tại, HTTTKT ở Công ty TNHH ô tô Thịnh Hƣng đã và đang sử dụng hai
phần mềm: một phần mềm kế tốn phục vụ cho cơng việc kế tốn, và một phần
mềm khác cho bộ phận bán hàng - dịch vụ. Chính vì hai phần mềm này khơng liên
kết với nhau nên số liệu khơng có sự liên kết, dẫn đến chồng chéo công việc, tốn
thời gian, nhân lực, vật lực, khó đối chiếu và dễ gian lận, sai sót. Cơng ty cần có các
thay đổi trong HTTTKT để thơng tin cung cấp đƣợc thuận tiện, nhanh chóng, dễ
hiểu, đầy đủ và kịp thời. Thơng tin cung cấp phải hữu ích cho ra quyết định của
nhà quản trị.

Vì lợi ích mà HTTTKT đem lại và thực trạng HTTTKT của công ty, tác giả
thực hiện luận văn đề tài: “Hồn thiện hệ thống thơng tin kế tốn trong chu trình
bán hàng và thu tiền tại cơng ty TNHH ô tô Thịnh Hƣng”.

Xuất phát từ các lý do trên, tác giả đã chọn đề tài “Hồn thiện tổ chức thơng
tin kế tốn trong chu trình bán hàng và thu tiền tại Công ty TNHH ô tô Thịnh

Hƣng” để làm Luận văn Thạc sĩ của mình.

2. Mục tiêu nghiên cứu
- Đánh giá thực trạng tổ chức thơng tin kế tốn trong chu trình bán hàng và thu
tiền tại cơng ty TNHH ô tô Thịnh Hƣng.
- Đƣa ra định hƣớng và đề xuất một số giải pháp hồn thiện tổ chức thơng tin
kế tốn trong chu trình bán hàng và thu tiền tại cơng ty TNHH ô tô Thịnh Hƣng.

3

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu: Tổ chức thơng tin kế tốn trong chu trình bán hàng và
thu tiền.
Phạm vi nghiên cứu: Khảo cứu tài liệu năm 2021 của Công ty TNHH ô tô
Thịnh Hƣng.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu định tính phỏng vấn, quan sát và thực hiện
quá trình làm việc của các cán bộ, nhân viên tại công ty; thu thập các số liệu, bảng
biểu từ phịng kế tốn để tìm hiểu và đánh giá thực trạng tổ chức hệ thống thông tin
kế tốn trong chu trình bán hàng và thu tiền tại Công ty.
- Dựa trên kết quả của phƣơng pháp trên sử dụng phƣơng pháp tổng hợp,
ph n tích, đánh giá… nhằm đề xuất giải pháp hồn thiện tổ chức hệ thống thơng tin
kế tốn trong chu trình bán hàng và thu tiền tại công ty.
5. Bố cục đề tài
Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, luận văn gồm có ba chƣơng:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về tổ chức thơng tin kế tốn trong chu trình bán hàng
và thu tiền tại các doanh nghiệp Thƣơng mại.
Chƣơng 2: Đánh giá tổ chức thơng tin kế tốn trong chu trình bán hàng và thu
tiền tại Cơng ty TNHH ơ tô Thịnh Hƣng.
Chƣơng 3: Định hƣớng và đề xuất một số giải pháp hoàn thiện tổ chức thơng

tin kế tốn trong chu trình bán hàng và thu tiền tại Công ty TNHH ô tô Thịnh Hƣng.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Dựa trên các cơ sở ph n tích để đánh giá thực trạng về tổ chức thơng tin kế
tốn trong chu trình bán hàng và thu tiền tại cơng ty TNHH Ơ tơ Thịnh Hƣng, luận
văn đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức thơng tin kế tốn trong chu
trình bán hàng và thu tiền tại cơng ty. Các giải pháp này có thực tiên và khả thi áp
dụng đƣợc tại Công Ty TNHH ô tô Thịnh Hƣng giúp cho Ban lãnh đạo của cơng ty
có thể quản trị, tiếp nhận thơng tin nhanh chóng, chính xác và đƣa ra các phƣơng án
phát triển phù hợp với các thông tin đƣợc cung cấp.

4

7. Tổng quan tài liệu nghiên cứu
Hệ thống thơng tin kế tốn là một phần quan trọng trong hệ thống thông tin
quản lý trong doanh nghiệp. HTTTKT là hệ thống thông tin thu thập, ghi chép, bảo
quản, xử lý và cung cấp dữ liệu, thơng tin liên quan đến kế tốn, tài chính, chu trình
hoạt động của doanh nghiệp. HTTTKT có vai trị cung cấp thơng tin đầy đủ, chính
xác kịp thời về tình hình tài sản, nguồn vốn và quá trình kinh doanh của doanh
nghiệp. HTTTKT giúp định hƣớng mọi hoạt động trong đơn vị, cung cấp thông tin
là yếu tố cơ bản của tất cả các quyết định quản lý.
HTTTKT hiệu quả sẽ cung cấp những thơng tin hữu ích cho hoạt động quản lý
thì việc nhận thức đúng đắn bản chất của HTTTKT là hết sức quan trọng. Có rất
nhiều cách tiếp cận HTTTTKT nhƣ: Tiếp cận theo phần hành, tiếp cận theo chu
trình… dựa vào các yếu tố bên trong của doanh nghiệp để định hƣớng và chọn cách
tiếp cận phù hợp cho doanh nghiệp.
Cho đến nay đã có một số nghiên cứu về hệ thống thơng tin kế tốn liên quan
đến chu trình bán hàng và thu tiền đƣợc thực hiện, nhƣ:
Nghiên cứu của Lê Nguyễn Hà Vinh (2018) tác giả tìm hiểu thực trạng tổ chức
hệ thống thơng tin kế tốn tại Cơng ty Cổ Phần Thƣơng mại và Vận tải Petrlomiex
Đà Nẵng, trong đó tập trung nghiên cứu về thực tế thơng tin kế tốn tại từng chu

trình bán hàng và thu tiền, chu trình mua hàng và thanh tốn, chu trình chuyển đổi
và chu trình tài chính. Tác giả đã đề xuất giải pháp thiết thực cải tiến các quy trình
trong hai chu trình chính bán hàng và thu tiền, mua hàng và thanh toán … Nghiên
cứu này mới chỉ tập trung vào nghiên cứu sơ lƣợc về các quy trình để áp dụng vào
hệ thống hoạch định nguồn lực của doanh nghiệp mà không đi s u vào luân chuyển
chứng từ kế toán trong chu trình bán hàng và thu tiền, chƣa mở rộng làm rõ về các
yếu tố khác liên quan đến chu trình.
Nghiên cứu của tác giả Trần Thị Kim Thoa (2019) liên quan đến tổ chức thơng
tin kế tốn trong chu trình bán hàng và thu tiền tại Công ty cổ phần thƣơng mại Gia
Lai. Nghiên cứu này đã đi s u đánh giá về thực trạng tổ chức thơng tin kế tốn tại
doanh nghiệp, đƣa ra các giải pháp cụ thể để hoàn thiện những hạn chế còn tồn tại

5

của doanh nghiệp. Đ y là tài liệu tham khảo quan trọng trong quá trình hồn thiện
đề tài.

Nghiên cứu của tác giả Tô Thị Mỹ Lợi (2020) liên quan đến tổ chức thơng tin
kế tốn trong chu trình bán hàng và thu tiền tại Công ty cổ phần giày Bình Định.
Nghiên cứu này cũng đã đánh giá thực trạng tổ chức thơng tin kế tốn tại cơng ty
một cách cụ thể và đƣa ra các giải pháp để hồn thiện những vấn đề cịn tồn đọng
tại cơng ty. Đ y là tài liệu tham khảo quan trọng trong q trình hồn thiện đề tài.
Tuy nhiên, mỗi doanh nghiệp có đặc thù kinh doanh riêng, nghiên cứu này sẽ đi s u
vào nghiên cứu hệ thống thông tin kế tốn trong chu trình bán hàng và thu tiền trong
đơn vị cụ thể và đề tài sẽ mang tính thực tiễn nhất định. Vì vậy, tác giả đã chọn
Cơng ty TNHH Thịnh Hƣng để tìm hiểu cho đề tài của mình.

6

CHƢƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC THƠNG TIN KẾ TỐN
TRONG CHU TRÌNH BÁN HÀNG VÀ THU TIỀN TẠI CÁC

DOANH NGHIỆP THƢƠNG MẠI

1.1. DOANH NGHIỆP THƢƠNG MẠI VÀ CÁC CHU TRÌNH TRONG
DOANH NGHIỆP THƢƠNG MẠI

1.1.1. Khái quát chung về doanh nghiệp thƣơng mại
1.1.1.1 . Khái quát chung về doanh nghiệp thương mại
Doanh nghiệp thƣơng mại là chủ thể kinh doanh đƣợc thành lập nhằm mục
đích thực hiện các hoạt động kinh doanh và tổ chức mua bán hàng hoá nhằm thu lợi
nhuận. Đ y là một hình thức doanh nghiệp đƣợc quy định chặt chẽ. Doanh nghiệp
chịu sự quản lý, giám sát của pháp luật và có những yêu cầu rất khắt khe về loại
hàng hóa và hình thức hoạt động mà các doanh nghiệp thƣơng mại cần phải hiểu rõ
và nắm bắt đƣợc trong hoạt động kinh doanh của mình
1.1.1.2. Các loại hình doanh nghiệp thương mại
Doanh nghiệp kinh doanh chun mơn hóa : là các doanh nghiệp chỉ kinh
doanh một loại hàng hóa cụ thể hoặc một nhóm hàng hóa có cùng cơng dụng phục
vụ trong đời sống và sản xuất cụ thể.
Doanh nghiệp kinh doanh tổng hợp : kinh doanh nhiều loại hàng hóa có đặc
điểm, tính chất khác nhau phục vụ cho các nhu cầu khác nhau trong mọi lĩnh vực
Doanh nghiệp kinh doanh đa dạng hóa : các doanh nghiệp kinh doanh cả sản
xuất, cả kinh doanh hàng hóa và thực hiện các hoạt động thƣơng mại.
Các doanh nghiệp thƣơng mại đƣợc thành lập và quản lý bởi các cơ quan nhà
nƣớc.
Các doanh nghiệp thƣơng mại đƣợc thành lập bởi các tổ chức hoặc cá nh n
thông thƣờng.
1.1.1.3. Đặc điểm hoạt động kinh doanh thương mại
Thƣơng mại là khâu trung gian nối liền giữa sản xuất và tiêu dùng. Thƣơng

7

mại bao gồm phân phối và lƣu thơng hàng hố
Đặc điểm khác biệt cơ bản giữa doanh nghệp kinh doanh thƣơng mại và doanh

nghiệp sản xuất là doanh nghiệp thƣơng mại không trực tiếp tạo ra sản phẩm, nó
đóng vai trị trung gian mơi giới cho ngƣời sản xuất và ngƣời tiêu dùng. Doanh
nghiệp sản xuất là doanh nghiệp trực tiếp tạo ra của cải vật chất phục vụ cho nhu
cầu của xã hội. Doanh ngiệp thƣơng mại thừa hƣởng kết quả của doanh nghiệp sản
xuất, vì thế chi phí mà doanh nghiệp thƣơng mại bỏ ra chỉ bao gồm: giá phải trả cho
ngƣời bán và các phí bỏ ra để quá trình bán hàng diễn ra thuận tiện, đạt hiệu quả
cao.

Về hoạt động: Hoạt động kinh tế chủ yếu của doanh nghiệp thƣơng mại là lƣu
chuyển hàng hố. Q trình lƣu chuyển hàng hố thực chất là q trình đƣa hàng
hố từ nơi sản xuất đến nơi tiêu dùng thông qua hoạt động mua bán, trao đổi sản
phẩm hàng hoá nhằm thoả mãn nhu cầu hàng hoá của ngƣời tiêu dùng.

Về hàng hoá: Hàng hoá trong kinh doanh thƣơng mại gồm các loại vật tƣ, sản
phẩm có hình thái vật chất hay khơng có hình thái vật chất mà doanh nghiệp mua về
để bán.

Về phƣơng thức lƣu chuyển hàng hố: Q trình lƣu chuyển hàng hố đƣợc
thực hiện theo hai phƣơng thức: bán bn và bán lẻ. Trong đó bán buôn là phƣơng
thức bán hàng cho các đơn vị thƣơng mại, doanh nghiệp sản xuất...để thực hiện bán
ra, hoăc gia công, chế biến bán ra. Đặc điểm của hàng hố bán bn là hàng hố vẫn
nằm trong lƣu thơng, chƣa đi vào lĩnh vực tiêu dùng, do đó, giá trị và giá trị sử dụng
hàng hoá chƣa đƣợc thực hiện. Còn bán lẻ là phƣơng thức bán hàn trực tiếp cho
ngƣời tiêu dùng hoặc các tổ chức đơn vị kinh tế mua về mang tính chất tiêu dùng

nội bộ.

Về tổ chức kinh doanh: Tổ chức kinh doanh thƣơng mại có thể theo nhiều mơ
hình khác nhau nhƣ tổ chức bán bn, bán lẻ, cơng ty kinh doanh tổng hợp cơng ty
mơi giới... Ngồi nhiệm vụ kinh doanh chủ yếu là mua, bán hàng hố thì các doanh
nghiệp thƣơng mại cịn thực hiện nhiệm vụ sản xuất, gia công chế biến tạo thêm
nguồn hàng và tiến hành các hoạt động kinh doanh.

8

Về sự vận động hàng hoá: Sự vận động hàng hố trong kinh doanh thƣơng mại
khơng giống nhau, tuỳ thuộc vào nguồn hàng và ngành hàng khác nhau có sự vận
động khác nhau. Do đó, chi phí thu mua và thời gian lƣu chuyển hàng hoá cũng
khác nhau giữa các loại hàng.

1.1.1.4. Chức năng của doanh nghiệp thương mại
Doanh nghiệp thƣơng mại giúp phát triển các nhu cầu về sử dụng về hàng hóa
và dịch vụ trên thị trƣờng từ đó đƣa ra các giải pháp đáp ứng những nhu cầu đó.
Làm cầu nối trung gian giữa doanh nghiệp sản xuất và thị trƣờng tiêu dùng.
Doanh nghiệp thƣơng mại là các doanh nghiệp thực hiện nhiệm vụ n ng cao
chất lƣợng của sản phẩm bằng cách tiếp thu phản hồi của khách hàng và thực hiện
những thay đổi phù hợp đối với nhu cầu sử dụng của khách hàng.
Doanh nghiệp thƣơng mại còn làm nhiệm vụ giải quyết các mối quan hệ giữa
các doanh nghiệp với nhau. Đ y là cách duy nhất để tạo nên một chuỗi hoạt động
sản xuất và kinh doanh hiệu quả. Tạo ra một mơ hình kinh doanh mang lại hiệu quả
trong công việc này cho tất cả các doanh nghiệp tham gia vào thị trƣờng này.
1.1.2 Các chu trình trong doanh nghiệp thƣơng mại
Chu trình là tồn bộ diễn biến của một q trình, nó tập hợp các nhiệm vụ, các
bƣớc hoặc các hoạt động đƣợc thực hiện, theo một thứ tự cụ thể của từng giai đoạn.
Có hoạt động bắt đầu dẫn đến một kết quả cuối cùng.

Trong doanh nghiệp thƣơng mại, sẽ có những chu trình chính sau:
Chu trình bán hàng và thu tiền là q trình tiêu thụ khi hàng hóa, dịch vụ đƣợc
chuyển giao cho ngƣời mua và đƣợc ngƣời mua chấp nhận thanh tốn. Q trình
này gồm nhiều khâu, nhiều giai đoạn, bắt đầu từ yêu cầu mua của khách hàng (đơn
đặt hàng, hợp đồng mua hàng…) và kết thúc việc thu tiền hoặc khách hàng cam kết
chấp nhận thanh tốn. Bán hàng có nhiều hình thức khác nhau (trực tiếp bán lẻ, bán
buôn, bán hàng qua đại lý, gửi hàng chờ chấp nhận…), thanh toán theo nhiều
phƣơng thức khác nhau (thu tiền ngay bằng tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, bán chịu,
trả góp…). Với hình thức bán hàng và thanh toán phong phú, đa dạng nên việc tổ
chức cơng tác kế tốn cho chu trình này rất đa dạng. Có thể nói, chu trình bán hàng

9

- thu tiền là một giai đoạn quan trọng của chu trình sản xuất kinh doanh. Chu trình
bán hàng thu tiền liên quan đến nhiều khoản mục, đặc biệt là các khoản mục phản
ánh trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Ở Chu trình này
doanh nghiệp sẽ thu hồi đƣợc vốn và thu đƣợc lợi nhuận để tái đầu tƣ hoặc tăng quy
mô của doanh nghiệp. Kết quả của chu trình này có thể phản ánh đƣợc tồn bộ hoạt
động của doanh nghiệp.

Chu trình mua hàng và thanh tốn là q trình mua vào của hàng hoá và dịch
vụ bao gồm các khoản mục nhƣ mua nguyên liệu, máy móc, thiết bị, vật tƣ, điện
nƣớc, sửa chữa bảo trì và nghiên cứu phát triển. Chu trình mua hàng thanh tốn có
ảnh hƣởng quan trọng đến kết quả kinh doanh của đơn vị. Khi các khoản chi ra
mang tính chất mất đi. Nó có thể đƣợc sử dụng nhằm khai thác các lợi nhuận và lợi
ích trực tiếp trong q trình sử dụng. Cũng nhƣ chi tiêu hợp lý giúp tổ chức thực
hiện đƣợc các kế hoạch đề ra. Đồng thời giữ lại các lợi nhuận hay khoản ngân sách
phù hợp. Khi đó, các kết quả kinh doanh mới đạt đƣợc hiệu quả. Cũng nhƣ tính chủ
động trong tìm kiếm và lợi nhuận giữ lại. Chu trình này bao gồm các quyết định và
các q trình cần thiết để có hàng hố và dịch vụ cho quá trình hoạt động của doanh

nghiệp. Chu trình tiền lƣơng là quá trình ghi nhận từ thời gian làm việc của ngƣời
lao động khi quét vân tay hoặc thẻ và ghi nhận trong Bảng chấm công cho đến khi
việc thanh toán lƣơng đƣợc thực hiện và ghi nhận một cách chính xác vào hệ thống
kế tốn.

Chu trình tài chính là q trình liên quan tới việc thu và chi tiền mặt tại quỹ và
tiền gửi ngân hàng của doanh nghiệp. Với mỗi doanh nghiệp, chính sách về phê
duyệt thu, chi tiền cùng với các chứng từ cần thiết sẽ khác nhau. Chu trình tài chính
cần đƣợc theo dõi và kiểm sốt chặt chẽ trong doanh nghiệp.

Chu trình đóng sổ và lập báo cáo tài chính là q trình rà sốt các bút tốn trên
sổ sách kế tốn và đóng sổ đƣợc thực hiện định kỳ. Trong chu trình này cần nắm rõ
cách thức ghi nhận các bút tốn kết chuyển và đóng sổ đặc thù của doanh nghiệp
cũng nhƣ cách thức và lập báo cáo tài chính của doanh nghiệp.