11 chan doan phan biet mat do

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT MẮT ĐỎ</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b><small>Tác giả </small></b>

<b><small>Dr Julie McClelland</small></b>

<b><small>Đại học Ulster</small></b>

<b><small>Fiona Flynn Smith</small></b>

<b><small>Đại học công nghệ DublinThẩm định</small></b>

<b><small>Dr Bruce Onofrey</small></b>

<b><small>Đại học Houston</small></b>

<b><small>Biên tập</small></b>

<b><small>Viện thị giác Brien Holden, ban Y tế công cộng</small></b>

<b><small>Quĩ Viện thị giác Brien Holden (trước đây là ICEE) là một ban Y tế công cộng của Viện thị giác Brien HoldenCOPYRIGHT © 2013 Brien Holden Vision Institute. All rights reserved.</small></b>

<b><small>This publication is protected by laws relating to copyright. Except as permitted under applicable legislation, no part of this publication may be adapted, modified, stored in a retrieval system, transmitted or reproduced in any form or by any process, electronic or otherwise, without the Brien Holden Vision Institute’s (The institute) prior written permission. You may, especially if you are from a not-for-profit organisation, be eligible for a free license to use and make limited copies of parts of this manual in certain limited circumstances. To see if you </small></b>

<b><small>are eligible for such a license, please visit .DISCLAIMER</small></b>

<b><small>The material and tools provided in this publication are provided for purposes of general information only. The Institute is not providing specific advice concerning the clinical management of any case or condition that may be mentioned in this publication, and the information must not be used as a substitute for specific advice from a qualified professional. </small></b>

<b><small>The mention of specific companies or certain manufacturers’ products does not imply that those companies or products are endorsed or recommended by the Institute in preference to others of a similar nature that are not mentioned. The Institute makes no representation or warranty that the information contained in this publication is complete or free of omissions or errors. To the extent permitted by law, the Institute excludes all implied warranties, including regarding merchantability and fitness for purpose, and disclaims any and all liability for </small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>Giới thiệu</b>

• _{Mắt đỏ có thể do nhiều bệnh, từ các bệnh nhẹ}

tự giới hạn đến các bệnh đe dọa thị lực

<small>−</small> _{Thí dụ?}

• _{Cử nhân khúc xạ nhãn khoa phải quyết định là}

việc xử lí ở phịng khám có thích hợp không hay là cần phải chuyển đến bác sĩ mắt

<small>−</small> _{Thí dụ?}

• _{Nếu cần chuyển, có khẩn cấp khơng? Có thể}

tham khảo hướng dẫn xử lí lâm sàng của the

College of Optometrists (trường Đại học khúc xạ nhãn khoa ở London)

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>Hướng dẫn xử lí lâm sàng của The College of Optometrists</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b>Bệnh sử và triệu chứng</b>

− _{Tương tác với thuốc hiện tại}

<small>•</small> _{Thí dụ?}

− _{Nhiễm trùng đường hô hấp trên gần đây}

(viêm kết mạc)

− _{Liên kết giữa bệnh tồn thân và bệnh mắt (thí}

dụ nhiễm trùng tồn thân do vi rút zơna)

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

− _{Nhiễm khuẩn: tiết tố mủ hoặc nhầy-mủ}

− _{Viêm kết mạc mùa xuân hoặc dị ứng: tiết tố}

nhầy

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<b>Bệnh sử và triệu chứng</b>

− _{Tổn thương giác mạc: thí dụ xước, phù}

− _{Co thắt mi: thí dụ viêm màng bồ đào trước}

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>Bệnh sử và triệu chứng</b>

− _{Các bệnh một mắt?} − _{Các bệnh 2 mắt?}

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<b>Bệnh sử và triệu chứng</b>

− _{Nhẹ đến trung bình: viêm kết mạc, viêm}

thượng củng mạc, dị vật giác mạc

− _{Trung bình đến nặng: xước hoặc tróc giác}

mạc, viêm màng bồ đào trước, viêm củng mạc, glơcơm góc đóng cấp

− _{Có ảnh hưởng đối với các cơng việc hàng}

ngày của bệnh nhân không?

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

<b>Bệnh sử và triệu chứng</b>

− _{Có thể do nhiều bệnh}

<small>•</small> _{Viêm kết mạc (do vi rút và dị ứng), dị ứng thuốc}

<small>nhỏ mắt, viêm da tiếp xúc, viêm kết mạc do KTX (cịn gọi là viêm kết mạc nhú gai khổng lồ)</small>

<small>•</small> _{Có thể giúp chẩn đốn loại trừ một số bệnh}

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>Các dấu hiệu lâm sàng</b>

− _{Tỏa lan và tối đa ở cùng đồ, kèm theo nhú gai}

hoặc hột: viêm kết mạc

− _{Cương tụ quanh rìa: viêm mống mắt}

− _{Sung huyết tỏa lan hoặc thành nốt: viêm củng}

mạc hoặc viêm thượng củng mạc

− _{Cương tụ ở một khu vực: viêm giác mạc vùng}

rìa, dị vật giác mạc

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

<b>Các dấu hiệu lâm sàng</b>

− _{Nhú gai: một số bệnh mắt dị ứng, viêm kết}

mạc do kính tiếp xúc, nhiễm khuẩn, viêm bờ mi mạn tính, viêm kết-giác mạc vùng rìa trên.

− _{Cũng gặp trong các phản ứng dị ứng và}

nhiễm độc do thuốc

− _{Viêm kết mạc do vi rút và chlamydia.}

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<b>Các dấu hiệu lâm sàng</b>

− _{Tế bào} − _{Vẩn đục}

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

<b>Các dấu hiệu lâm sàng</b>

− _{Tăng trong glơcơm góc đóng}

− _{Có thể giảm trong viêm mống mắt (có thể}

tăng nếu kèm theo viêm vùng bè)

− _{Tăng do dùng một số thuốc, thí dụ steroid}

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

<b>Các dấu hiệu lâm sàng</b>

− _{Thường gây ra đau, sợ ánh sáng và giảm thị}

lực.

− _{Nhỏ fluorescein để phát hiện xước}

− _{Giảm cảm giác giác mạc trong bệnh vi rút}

herpes và zôna

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

<b>Xuất huyết dưới kết mạc</b>

<small>•</small> _{Thường ở một mắt, khơng đau và đột ngột.}

<small>•</small> _{Ảnh hưởng thẩm mĩ, gặp nhiều hơn ở những người lớn}

<small>tuổi. </small>

<small>•</small> _{Thường vơ căn và khỏi trong vịng 2 tuần.}

<small>•</small> _{Tiền sử có thể có: nâng vật nặng, ho, bệnh chảy máu,}

<small>rối loạn đông máu, mới phẫu thuật hoặc chấn thương, dùng thuốc aspirin, warfarin.</small>

<small>•</small> _{Cần khám cẩn thận để loại trừ vết thương xuyên nhãn}

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

<b>Viêm kết mạc</b>

kèm theo tiết tố nước.

giảm thị lực là những dấu hiệu kèm theo viêm kết mạc vi rút.

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

<b>Viêm kết mạc</b>

phải chuyển bác sĩ mắt

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

<b>Viêm kết mạc</b>

• _{Vi khuẩn: nhiễm tụ cầu có thể gây mắt đỏ, kích}

thích và cảm giác dị vật

• _{Mắt thứ hai thường bị nhiễm sau đó 1-3 ngày} • _{Tiền sử mới nhiễm trùng đường hô hấp}

• _{Các bệnh ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, thí dụ}

đái tháo đường

• _{Dùng steroid lâu dài có thể làm thay đổi sức đề}

kháng của mắt đối với nhiễm trùng

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

<b>Điểm báo (Oliver và cs 2009)</b>

sàng với kháng sinh nhanh hơn, đặc biệt trong 2 đến 5 ngày đầu sau khi dùng thuốc

kháng sinh giảm đi

về mặt vi sinh hơn là tác dụng lâm sàng

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

(mạn tính), hoặc thuốc kháng histamine (cấp tính).

lại định kì

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

<b>Viêm kết mạc dị ứngOwen và cs 2004</b>

<small>•</small> _{Một phân tích tổng hợp của 6 thử nghiệm đã cho thấy}

<small>rằng số bệnh nhân dùng sodium cromoglycate nhận thấy hiệu quả của thuốc nhiều gấp 17 lần so với số người </small>

<small>dùng giả dược. </small>

<small>•</small> _{5 thử nghiệm cho thấy rằng số bệnh nhân dùng}

<small>nedocromil nhận thấy dị ứng được kiểm soát một phần hoặc toàn bộ nhiều hớn 1,8 lần so với số dùng giả dược</small>

<small>•</small> _{4 thử nghiệm đã cho thấy rằng số người dùng thuốc}

<small>kháng histamine nhận thấy điều trị “tốt” nhiều hơn 1,3 lần so với số người dùng thuốc ổn định dưỡng bào, mặc dù hiệu quả này khơng có ý nghĩa về mặt thống kê</small>

<small>•</small> _{Có ít bằng chứng gợi ý rằng thuốc kháng histamine tác}

<small>dụng điều trị nhanh hơn so với thuốc ổn định dưỡng bào</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

<b>Khơ mắt</b>

• _{Bệnh thường gặp}

• _{Triệu chứng gồm ngứa mắt, khơ, kích thích, rát,}

cảm giác dị vật, chảy nước mắt

• _{Thường gặp nhất ở những bệnh nhân lớn tuổi.} • _{Triệu chứng nặng hơn khi có gió, khói, độ ẩm}

thấp, cơng việc tập trung

• _{Giảm liềm nước mắt, thời gian ổn định lớp nước}

mắt (TBUT) hoặc độ thấm ướt băng giấy Schirmer

• _{Bắt màu dạng chấm khi nhuộm fluorescein, viêm}

bờ mi

<small>−Có thể bắt màu hồng Bengal</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

<b>Khơ mắt</b>

Có nhiều biện pháp điều trị:

nút lỗ lệ.

chất bảo quản

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

<b>Khô mắt</b>

Tsubota (2011):

<b>Pharmacotherapy of dry eye. Expert Opin </b>

Pharmacother. 2011 Feb;12(3):325-34. Epub 2011 Jan 10

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

<b>Viêm thượng củng mạc</b>

bệnh toàn thân, thí dụ bệnh Crohn.

kích thích, đau khi chạm vào và chảy nước mắt. Thị lực bình thường.

mạch máu thượng củng mạc.

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

<b>Viêm thượng củng mạc</b>

kháng histamine

dùng thuốc steroid nhỏ mắt hoặc thuốc kháng viêm không steroid đường uống

− _{Chuyển khám bác sĩ càng sớm càng tốt}

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

<b>Viêm thượng củng mạc</b>

thượng củng mạc tại một bệnh viện ở

viêm và bệnh tồn thân

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

khơng steroid đường uống.

củng mạc by Rachitskaya và cs 2010

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

<b>Viêm màng bồ đào trước</b>

• _{Khám đèn khe có thể thấy tế bào và vẩn đục}

thủy dịch trong tiền phịng

• _{Dính mống mắt, tủa ở sau giác mạc hoặc mủ}

tiền phòng

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

<b>Viêm màng bồ đào trước</b>

viêm màng bồ đào trung gian hoặc viêm màng bồ đào sau

toàn thân

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

<b>Viêm giác mạc vùng rìa</b>

ở những bệnh nhân viêm bờ mi do tụ cầu

mắt đỏ và mi mắt đóng vẩy

ở 2 mắt, giác mạc trong tách biệt các thâm nhiễm khỏi vùng rìa

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

<b>Viêm giác mạc vùng rìa</b>

như bệnh u hạt Wegener.

sinh mi và kháng sinh tại chỗ

dùng thuốc steroid tại mắt

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

<b>Virus Herpes simplex</b>

thanh dương tính).

mạc

nổi hạch trước tai và đau

thuốc kháng vi rút

</div><span class="text_page_counter">Trang 41</span><div class="page_container" data-page="41">

<b>Loét giác mạc hình cành cây</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 42</span><div class="page_container" data-page="42">

<b>Viêm giác mạc cho vi khuẩn</b>

• _{Có thể do đeo kính tiếp xúc, bệnh bề mặt nhãn}

cầu và dùng thuốc steroid tại mắt

• _{Mắt đỏ, đau mắt nhẹ tới nặng, sợ ánh sáng,}

giảm thị lực và tiết tố

• _{Thâm nhiễm dạng ổ màu trắng nhu mơ} • _{Chuyển ngay đến bệnh viện}

• _{Kháng sinh phổ rộng, thí dụ ciprofloxacin 0,3%}

</div><span class="text_page_counter">Trang 43</span><div class="page_container" data-page="43">

<b>Xước giác mạc</b>

sáng, chảy nước mắt, co quắp mi

phản ứng tiền phòng nhẹ

thuốc liệt điều tiết để giảm viêm mống mắt

</div><span class="text_page_counter">Trang 44</span><div class="page_container" data-page="44">

<b>Dị vật</b>

• _{Tiền sử chấn thương}

• Cảm giác dị vật và chảy nước mắt

• _{Dị vật giác mạc, phù mi, phản ứng tiền phịng,}

vịng rỉ sắt hoặc thâm nhiễm xung quanh

• _{Đánh giá độ sâu và tổn hại nội nhãn} • _{Khám đáy mắt có giãn đồng tử}

• _{Thuốc mỡ kháng sinh tra mắt và thuốc liệt điều}

tiết để giảm đau do chấn thương

</div><span class="text_page_counter">Trang 45</span><div class="page_container" data-page="45">

<b>Bệnh mắt do tuyến giáp</b>

• _{Mắt đỏ đau do viêm mơ mềm, thường trong 3}

năm đầu của bệnh

• _{Rối loạn chức năng tuyến giáp/bệnh Basedow} • Một mắt hoặc hai mắt, và gồm các triệu chứng

sợ ánh sáng, cộm mắt, chảy nước mắt và khó chịu

• _{Phù quanh hốc mắt và mi, cương tụ kết mạc,}

phù kết mạc, viêm kết mạc rìa phía trên, khơ mắt

• Chuyển đi khẩn cấp tùy theo các dấu hiệu và triệu chứng

</div><span class="text_page_counter">Trang 46</span><div class="page_container" data-page="46">

<b>Viêm tổ chức trước vách/hốc mắt</b>

hốc mắt và thường gặp nhất sau khi bị rách da hoặc côn trùng đốt

bệnh viện mắt

</div><span class="text_page_counter">Trang 47</span><div class="page_container" data-page="47">

<b>Viêm tổ chức trước vách/hốc mắt</b>

− _{Là nhiễm trùng mô mềm sau vách hốc mắt} − _{Thường kèm theo bệnh xoang}

− _{Mi mắt một bên phù nề, đau, đỏ, phù kết mạc,}

lồi mắt, hạn chế vận nhãn

− _{Nếu nặng, giảm thị lực, giảm phản xạ đồng}

tử, rối loạn sắc giác

− _{Cho ngay vào bệnh viện mắt: kháng sinh}

truyền tĩnh mạch

− _{Phẫu thuật dẫn lưu áp xe}

</div><span class="text_page_counter">Trang 48</span><div class="page_container" data-page="48">

<b>Glơcơm góc đóng</b>

• _{Giảm thị lực kèm theo đau nhức}

• Tỉ lệ cao hơn ở người lớn tuổi (trung bình 60)

• _{Những người viễn thị: đã từng có những cơn}

bán cấp

• _{Nhìn đèn thấy quầng xanh đỏ, giảm thị lực, đau}

đầu, đau mắt, buồn nơn

• •Mắt cương tụ, đồng tử giãn cố định nửa chừng, giác mạc phù, tiền phịng nơng, góc tiền phịng đóng

• _{Điều trị nhằm hạ nhãn áp trước khi xảy ra tổn}

hại thị thần kinh, chuyển ngay đến bác sĩ mắt

</div><span class="text_page_counter">Trang 49</span><div class="page_container" data-page="49">

<b>Glơcơm góc đóng</b>

beta, pilocarpine và steroid

<small>•</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 50</span><div class="page_container" data-page="50">

<b>Glơcơm góc đóng</b>

có những phác đồ cụ thể.

các nhà chuyên môn ở bệnh viện mắt.

cần gọi điện trao đổi với bác sĩ mắt về tình trạng bệnh.

</div><span class="text_page_counter">Trang 51</span><div class="page_container" data-page="51">

<b>Tài liệu tham khảo</b>

• _{Bezan DJ, LaRussa FP, Nishimoto JH.}

Sendrowski DP, Spear CH, Talley DK, Than TP. Differential diagnosis in primary eye care.

Butterworth Heinemann. 1999.

• _{Hemmerdinger C, Quah SA, Kaye S. Differential}

diagnosis of red eyes. Optician. July 28<small>th</small>, 2006.

• _{Oliver GF, Wilson GA, Everts RJ. Acute}

infective conjunctivitis: evidence review and management advice for New Zealand

practitioners. Journal of the New Zealand

Medical Association 2009, Vol 122, No. 1298.

• _{All images from Spalton Clinical Ophthalmology.}

</div><span class="text_page_counter">Trang 52</span><div class="page_container" data-page="52">

<b>Tài liệu tham khảo</b>

• _{Fukuyama J, Hayasaka S, Yamada K, et al;}

Causes of subconjunctival hemorrhage. Ophthalmologica. 1990;200(2):63-7.

• _{Owen CG, Shah A, Henshaw K, Smeeth L,}

Sheikh A. Topical treatments for seasonal allergic conjunctivitis: systematic review and

meta-analysis of efficacy and effectiveness. Br J Gen Pract. 2004 June 1; 54(503): 451–456.

• _{Akpek EK, Uy HS, Christen WC, Gurdal C,}

Foster S. Severity of episcleritis and systemic disease association OphthalmologyVolume 106, Issue 4, 1 April 1999, Pages 729-731

</div><span class="text_page_counter">Trang 53</span><div class="page_container" data-page="53">

<b>Tài liệu tham khảo</b>

An update on the cause and treatment of scleritis. Curr Opin Ophthalmol. 2010

Nov;21(6):463-7.

</div>