04 do phong dai

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>GIỚI THIỆU VỀ KHIẾM THỊ</b>

Độ phóng đại

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b><small>Viện thị giác Brien Holden, Ban Y tế cơng cộng, Sydney, AustraliaĐại học Montreal, Quebec, Canada</small></b>

<b><small>Phó tổng biên tập</small></b>

<b><small>Pirindhavellie Govender</small></b>

<b><small>Viện thị giác Brien Holden, Ban Y tế công cộng, Durban, South AfricaĐại học KwaZulu Natal (UKZN) Durban, Nam Phi</small></b>

<b><small>Quĩ Viện thị giác Brien Holden (trước đây là ICEE) là ban Y tế công cộng của Viện thị giác Brien Holden</small></b>

<b><small>COPYRIGHT © 2010 Brien Holden Vision Institute. All rights reserved.</small></b>

<b><small>This publication is protected by laws relating to copyright. Except as permitted under applicable legislation, no part of this publication may be adapted, modified, stored in a retrieval system, transmitted or reproduced in any form or by any process, electronic or otherwise, without the Brien Holden Vision Institute’s (The institute) prior written permission. You may, especially if you are from a not-for-profit organisation, be eligible for a free license to use and make limited copies of parts of this manual in certain limited circumstances. To see if you </small></b>

<b><small>are eligible for such a license, please visit .DISCLAIMER</small></b>

<b><small>The material and tools provided in this publication are provided for purposes of general information only. The Institute is not providing specific advice concerning the clinical management of any case or condition that may be mentioned in this publication, and the information must not be used as a substitute for specific advice from a qualified professional. </small></b>

<b><small>The mention of specific companies or certain manufacturers’ products does not imply that those companies or products are endorsed or recommended by the Institute in preference to others of a similar nature that are not mentioned. The Institute makes no representation or warranty that the information contained in this publication is complete or free of omissions or errors. To the extent permitted by law, the Institute excludes all implied warranties, including regarding merchantability and fitness for purpose, and disclaims any and all liability for </small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>Mục tiêu bài học</b>

Hiểu được:

• _{Cách đo cơng suất thấu kính.}

• _{Cách đo cơng suất nhìn tương đương.}

• _{Cách đo khoảng cách nhìn tương đương.}

• _{Cách tính khoảng cách nhìn tương đương cho}

các hệ thống quang học.

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b>Các loại phóng đại</b>

• _{Định nghĩa phóng đại khá phức tạp và được bàn}

cãi nhiều.

• _{“Phóng đại là sự tăng tương đối kích thước ảnh}

của một vật khi nó qua một mơi trường”.

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

• _{Trong khiếm thị, chúng ta chủ yếu quan tâm đến}

độ phóng đại dài. Độ phóng đại dài là tỉ số của kích thước ảnh trên kích thước vật

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>Hiểu độ phóng đại</b>

• _{Có thể hiểu độ phóng đại dựa vào những}

ngun lí lượng giác cơ bản

• _{Độ phóng đại được xác định là tỉ số của kích}

thước ảnh võng mạc (khi được phóng to) trên kích thước ảnh võng mạc của cùng vật đó khi được nhìn trong điều kiện nhìn tiêu chuẩn

• _{Kích thước ảnh võng mạc được định rõ bằng}

góc nhìn

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<b>Xem xét độ phóng đại</b>

<b>bằng những nguyên lí lượng giác</b>

•

Góc nhìn là alpha (α))

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>Áp dụng cho mắt</b>

<small>được phóng đại thành tang của ½ góc alpha trong điều kiện qui chiếu hoặc điều kiện nhìn tiêu chuẩn</small>

<small>(khoảng cách từ vật đến thấu kính)</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<b>Hiểu độ phóng đại kích thước tương đối</b>

<small>•</small> _{Phóng đại dài/kích thước đơn}

<small>giản làm cho vật to hơn</small>

<small>•Độ cao ban đầu (h</small>₀<small>) ở khoảng </small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

<b>Khai triển cơng thức phóng đại</b>

• _{Tang của ½ góc phóng đại chia cho tang của ½}

góc ban đầu

• Thay định nghĩa tang vào phương trình  độ

phóng đại là tỉ số độ cao của vật phóng đại trên độ cao của vật ban đầu

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>Khai triển cơng thức phóng đại</b>

• <b>_{Tỉ số của các kích thước vật sẽ cho độ}</b>

<b>phóng đại sinh ra khi một vật được làm to ra, tức là độ phóng đại dài. </b>

• _{Có thể dùng những nguyên lí và phương pháp}

tương tự để xác định độ phóng đại sinh ra bởi phóng đại xa.

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

<b>Hiểu độ phóng đại khoảng </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<b>Tính độ phóng đại khoảng cách</b>

• _{Phải tính đến điều tiết}

• Khi vật được di chuyển gần hơn  phải thêm công suất + để giữ cho ảnh VM rõ nét

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

<b>Tính độ phóng đại khoảng cách</b>

<small>•</small> _{Trẻ em thường có đủ điều tiết}

<small>•Ở người lớn tuổi/ biên độ điều tiết kém cần them cơng suất nhìn gần</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

<b>Dùng kính lúp cầm tay</b>

<small>điểm của một thấu kính  ảnh của nó được tạo thành ở vơ cực</small>

<small>sau khi khúc xạ, đều song song</small>

<small>lúp/thấu kính sẽ khơng cần thêm lực hội tụ</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

<b>Trường nhìn qua kính lúp cầm tay</b>

• _{Khoảng cách từ mắt tới thấu kính/kính lúp khơng}

ảnh hưởng đến kích thước ảnh trên VM

• _{Trường nhìn qua kính sẽ thay đổi theo khoảng}

cách nhìn

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

<b>Di chuyển vật ở trong tiêu cựcủa kính lúp</b>

• _{Nếu một vật được di chuyển ở bên trong tiêu}

cự của thấu kính

− _{các tia sáng ra khỏi thấu kính sẽ phân kì}

sau khi bị khúc xạ bởi thấu kính

• Nếu vật ở cách 6,7cm  độ tụ tới thấu kính là -15.00D và độ tụ đi ra khỏi thấu kính là -5.00D  ảnh ảo thẳng đứng tạo thành ở sau thấu kính 20cm

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

<b>Di chuyển vật ở trong tiêu cựcủa kính lúp</b>

• _{Khi bệnh nhân nhìn qua thấu kính/kính lúp ở}

khoảng cách xa kính 20cm  cần một công suất hội tụ 2.50D để thấy ảnh rõ nét

• _{Tương tự, nếu bệnh nhân nhìn ở khoảng cách}

xa kính 10cm, thì sẽ ở cách ảnh 30cm và sẽ cần 3.00D điều tiết để nhìn ảnh rõ nét.

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

<b>Dùng kính lúp</b>

• _{Quan trọng là xem vị trí vật ở đâu so với tiêu}

điểm của kính

• _{Độ phóng đại khoảng cách phải được ghi rõ}

theo khoảng cách nhìn tiêu chuẩn

• _{Có 2 khoảng cách tiêu chuẩn được dùng:} • _{40 cm (cần add +2.5D)}

• _{25 cm (cần add +4D)}

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

<b>Dùng kính lúp</b>

• _{Hầu hết chi tiết kĩ thuật của độ phóng đại gần sử}

dụng khoảng cách tiêu chuẩn 25 cm

<small>nhìn tiêu chuẩn 25cm sẽ phải chia cho 5cm để tạo ra tỉ lệ phóng đại bằng 5, do đó một thấu kính có tiêu cự 5cm và độ tụ +20D sẽ cho kết quả này</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

<b>Xác định độ phóng đạicủa một kính viễn vọng</b>

• _{Phải hiểu khái niệm đồng tử ra}

<small>Đồng tử ra của kính viễn vọng Kepler</small>

<small>Đồng tử ra của kính viễn vọng Galile</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

<b>Đồng tử ra ở kính viễn vọng Galile</b>

• _{Kính viễn vọng Galile}

− _{ảnh ảo tạo thành bởi vật kính}

− _{Vẽ các tia từ rìa vật kính đi qua thị kính}

 ảnh ảo khoảng giữa vật kính và thị kính

− _{là đồng tử ra ở kính viễn vọng Galile}

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

<b>Đạt mục tiêu phân giải</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

<b>Tính khoảng cách bắt buộc</b>

<b>để đáp ứng mục tiêu phân giải</b>

• _{Thí dụ 2 bệnh nhân muốn đọc chữ kích thước}

như ở danh bạ điện thoại

• _{Mục tiêu phân giải là chữ 0.8M (6pt)}

<b><small>Bệnh nhân XBệnh nhân Y</small></b>

<b><small>Chữ nhỏ nhất đọc được</small></b> <small>2.0M (16pt)4.0M (32pt)</small>

<b><small>Cơng suất cộng thêm</small></b> <small>None2.50D (kính cũ)</small>

<b><small>Cho chữ 0.8M tỉ lệ là</small></b> <small>2.0/0.8 = 2.5x4.0/0.8 = 5x</small>

<b><small>Do đó khoảng cách nhìn bắt buộc 12/2.5 = 5cm</small></b> <small>32/5 = 6.3cm</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

<b>Tính khoảng cách bắt buộc</b>

<b>để đáp ứng mục tiêu phân giải</b>

•_{Do đó để đọc chữ trong danh bạ điện thoại,}

bệnh nhân X cần điều kiện nhìn với:

•_{Khoảng cách nhìn tương đương 5cm} •_{Cơng suất nhìn tương đương 20D}

•_{Do đó để đọc chữ trong danh bạ điện thoại,}

bệnh nhân Y cần điều kiện nhìn với:

•_{Khoảng cách nhìn tương đương 6,3cm}

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

<b>Xác minh rằng khoảng cách nhìn tương đương cho phép đạt mục </b>

<b>tiêu phân giải</b>

• _{Sử dụng độ phân giải thích hợp}

• _{Kiểm tra để đảm bảo bệnh nhân nhìn rõ nét ở}

khoảng cách bắt buộc tính từ mặt phẳng kính và mục tiêu phân giải thực sự đạt được

• _{Nếu khơng (rất hiếm nếu dùng bảng thị lực thích}

hợp và đảm bảo các điều kiện) thì có điều chỉnh thích hợp

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

<b>Xem xét các hệ quang học khác cho</b>

thống phóng đại có tác dụng gì. Chúng phải cho

<b>khoảng cách nhìn tương đương bắt buộc.</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

<b>Kính gọng có cơng suất nhìn gần</b>

<small>định khoảng cách nhìn tương đương.</small>

<small>nhìn gần 16D để đọc chữ 0.8M. </small>

<small>được xác định bằng cách cộng công suất nhìn gần với điều tiết.</small>

<small>tổng này.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

• _{Điều này sẽ địi hỏi cơng suất 20D. Mặc dù bệnh}

nhân nhìn dễ chịu ở khoảng cách 12cm với 8D điều tiết. Với cơng suất nhìn gần +12D và 8D điều tiết, sẽ phép làm nhìn khoảng cách 5cm.

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

<b>Đo cơng suất kính</b>

• _{Với kính lúp có thấu kính cộng, kích thước ảnh}

phụ thuộc vào công suất tương đương

– không phải là công suất đỉnh sau hoặc cơng suất đỉnh trước

• _{Máy đo số kính chỉ đo cơng suất đỉnh}

• _{Đối với kính plano-lồi, cơng suất đỉnh trước}

bằng cơng suất tương đương

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

<b><small>Đo khoảng cách nhìn tương đương – Kính gọng</small></b>

<small>suất lão thị cho khoảng cách nhìn tương đương.</small>

<small>nó với cơng suất kính để cho cơng suất nhìn tương đương, nghịch đảo của công suất này là khoảng cách nhìn tương đương.</small>

<small>•</small> <b>_{Thí dụ: Một bệnh nhân trẻ điều tiết 5.00D khi dùng một}</b>

<small>kính +20D (đo bằng phương pháp trên)</small>

<small>•</small> <b>_{Cơng suất nhìn tương đương = 20 + 5 = 25D}</b> <small>•</small> <b>_{Do đó khoảng cách nhìn tương đương = 4cm}</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

<b>Kính lúp cầm tay</b>

• _{Nếu được cầm ở cách mắt một khoảng nào đó,}

(xa hơn tiêu cự của kính lúp) thì độ phân giải tốt nhất sẽ được xác định bằng tiêu cự của kính và đó là khoảng cách nhìn tương đương

• _{Ở đây để có độ phân giải tốt nhất, người lão thị}

cần dùng kính nhìn xa của mình và người tiền lão thị khơng nên điều tiết.

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

<b>Kính lúp cầm tay</b>

kính gọng, thì sẽ có một số tác dụng bổ

sung của cơng suất kính với cơng suất lão thị hoặc điều tiết.

• _{Ở đây để có độ phân giải tốt nhất, người lão}

thị nên dùng kính lão và cầm kính lúp ở gần.

• _{Người tiền lão thị nên điều tiết để có độ}

phân giải tốt nhất.

</div><span class="text_page_counter">Trang 41</span><div class="page_container" data-page="41">

<b><small>Kính lúp có chân</small></b>

<small>•</small> _{Hầu hết có tiêu điểm cố định.}

<small>•</small> _{Khoảng cách vật cố định do đó khoảng cách ảnh cố định.} <small>•</small> _{Ảnh sẽ to hơn nhưng xa hơn vật.}

<small>•</small> _{Tỉ lệ phóng đại khơng đổi.}

<small>•</small> _{Tỉ lệ phóng đại là độ phóng đại ngang, hoặc “yếu tố đa} <small>điều tiết”</small>

<small>•</small> _{Thầy thuốc phải biết ảnh nằm ở đâu và phóng đại bao} <small>nhiêu.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 42</span><div class="page_container" data-page="42">

<b>Xác định vị trí ảnhcủa kính lúp có chân</b>

<small>thấu kính của kính lúp có chân (dùng kính Walters 4x hoặc 2.75x)</small>

<small>được chỉnh rõ nét</small>

<small>và ra phía trước đến khi thấy rõ nét</small>

<small>vọng.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 43</span><div class="page_container" data-page="43">

<b>Đo vị trí ảnh của kính lúp có chân</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 44</span><div class="page_container" data-page="44">

• Đo cơng suất tương đương (F_e) kính như mơ tả ở trên. Không quan tâm đến dấu:

M_t= (L + F_e) / L’

</div><span class="text_page_counter">Trang 47</span><div class="page_container" data-page="47">

<b>Calculating the EVD example</b>

<b>Đối vơi bệnh nhân Y</b>

<small>•</small> _{Với một kính lúp có chân có khoảng cách ảnh 20 cm}

<small>và tỉ lệ phóng đại 5x đang đeo một kính lão thị 2.5D, </small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 48</span><div class="page_container" data-page="48">

<b>Tính khoảng cách nhìn tương đương – thí dụ</b>

<b>Đối với bệnh nhân X</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 49</span><div class="page_container" data-page="49">

<b>Kính viễn vọng nhìn gần</b>

<small>mặt trước để cho tiêu điểm gần.</small>

<small>bịt/độ phóng đại của kính viễn vọng</small>

<small> Khoảng cách nhìn tương đương = 25/3 = 8.3cm</small>

<small> Khoảng cách nhìn tương đương = 50/6 = 8.3cm</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 50</span><div class="page_container" data-page="50">

<b>Kính lúp video </b>

<b>hoặc các hệ thống chiếu hình</b>

• _{Để đo tỉ lệ phóng đại, đặt thước kẻ ở dưới}

camera và thước thứ hai đo kích thước ảnh phóng đại

• _{Khoảng cách nhìn tương đương = Khoảng cách}

nhìn thực tế chia cho tỉ lệ phóng đại

• _{Thí dụ: Nhìn màn hình ở cách 40cm với độ}

phóng đại 10 lần

• _{Khoảng cách nhìn tương đương = 40/10 = 4cm}

</div>