luận án tiến sĩ kinh tế nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tỉnh hải dương

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (902.74 KB, 15 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM </b>

¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

<b>NGUYỄN VĂN DUY </b>

<b>NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH </b>

<b>CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TỈNH HẢI DƯƠNG </b>

<b>LUẬN ÁN TIẾN SĨ </b>

NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2018

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM </b>

¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

<b>NGUYỄN VĂN DUY </b>

<b>NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA </b>

<b>TỈNH HẢI DƯƠNG </b>

<b>Ngành : Kinh tế phát triển Mã số : 9.31.01.05 </b>

<b>Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Phạm Văn Hùng 2. TS. Nguyễn Nghĩa Biên </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>LỜI CAM ĐOAN </b>

Tôi xin cam đoan rằng tất cả các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận án này là trung thực và chưa từng công bố trong các luận án, luận văn và các cơng trình khác.

Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận án này đã được cảm ơn và tất cả các số liệu thông tin trong luận án đều đã được chỉ rõ nguồn gốc.

<i>Hà Nội, ngày tháng năm 2018 </i>

<b>Nguyễn Văn Duy </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>LỜI CẢM ƠN </b>

Để hoàn thành tốt luận án này, trước hết tôi xin chân thành cảm ơn tới Ban Giám đốc Học viện, các thầy, cô giáo trong Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã giảng dạy và truyền đạt cho tôi những kiến thức quý báu trong suốt thời gian học tập tại Học viện và hồn thành khóa học.

Tơi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất tới PGS.TS. Phạm Văn Hùng và TS. Nguyễn Nghĩa Biên đã định hướng, chỉ bảo tận tình và trực tiếp hướng dẫn tơi trong

suốt quá trình thực hiện luận án.

Qua đây, tôi cũng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới các bác, các cô, các chú, anh, chị thuộc các phòng ban, cơ quan và các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Hải Dương đã nhiệt tình cung cấp thơng tin và giúp đỡ tơi trong q trình tìm hiểu nghiên cứu tại địa bàn.

Cuối cùng, tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới gia đình, bạn bè, người thân đã giúp đỡ và động viên tơi trong suốt q trình học tập và hồn thành luận án này.

Do thời gian có hạn, đề tài khó tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót. Vì vậy, tơi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy, cơ giáo và tồn thể bạn đọc.

Tơi xin chân thành cảm ơn!

<i>Hà Nội, ngày tháng năm 2018 </i>

<b>Nghiên cứu sinh </b>

<b>Nguyễn Văn Duy </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

Trích yếu luận án ... xii

Thesis abstract ... xiv

1.1. Tính cấp thiết của đề tài ... 1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu ... 3

1.2.1. Mục tiêu chung ... 3

1.2.2. Mục tiêu cụ thể ... 4

1.3. Đối tượng nghiên cứu ... 4

1.4. Phạm vi nghiên cứu ... 4

1.5. Đóng góp mới, ý nghĩa và thực tiễn của đề tài ... 5

<b>Phần 2. Tổng quan tài liệu về nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 6 </b>

2.1. Cơ sở lý luận về nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 6

2.1.1. Một số khái niệm ... 6

2.1.2. Tiêu chí phản ánh năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ... 13

2.1.3. Nội dung nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 16

2.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 22

2.2. Cơ sở thực tiễn về nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 26

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

2.2.1. Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và

vừa trên thế giới ... 26

2.2.2. Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam ... 31

2.2.3. Một số bài học kinh nghiệm rút ra cho tỉnh Hải Dương trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 42

2.3. Những nghiên cứu liên quan ... 43

Tóm tắt phần 2 ... 48

<b>Phần 3. Phương pháp nghiên cứu ... 50 </b>

3.1. Hướng tiếp cận và khung phân tích ... 50

3.1.1. Hướng tiếp cận ... 50

3.1.2. Khung phân tích ... 51

3.2. Chọn điểm nghiên cứu ... 52

3.2.1. Quá trình phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa tỉnh Hải Dương ... 52

3.2.2. Những thuận lợi, khó khăn phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Hải Dương ... 53

3.2.3. Chọn huyện nghiên cứu ... 55

3.3. Phương pháp thu thập số liệu và thông tin ... 56

3.3.1. Thu thập dữ liệu thứ cấp ... 56

3.3.2. Thu thập dữ liệu sơ cấp ... 58

3.4. Phương pháp xử lý số liệu ... 60

3.5. Các phương pháp phân tích số liệu, thơng tin ... 61

3.5.1. Phương pháp thống kê mô tả ... 61

3.5.2. Phương pháp so sánh ... 61

3.5.3. Phương pháp phân tích nhân tố khám phá ... 61

3.5.4. Phân tích hồi quy ... 63

3.5.5. Phương pháp phân tích SWOT ... 64

3.5.6. Phương pháp ma trận GE ... 64

3.6. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ... 66

Tóm tắt phần 3 ... 68

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

<b>Phần 4. Kết quả nghiên cứu và thảo luận ... 69 </b>

4.1. Thực trạng năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tỉnh

Hải Dương ... 69

4.1.1. Tình hình chung về các doanh nghiệp tại tỉnh Hải Dương ... 69

4.1.2. Phát triển sản phẩm, dịch vụ của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 78

4.1.3. Khả năng tài chính của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 83

4.1.4. Đổi mới công nghệ của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 86

4.1.5. Trình độ nhân lực và khả năng quản lý của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 90

4.1.6. Nghiên cứu và phát triển thị trường của cá doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 93

4.1.7. Tiếp cận dịch vụ hỗ trợ phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 101

4.1.8. Thực hiện trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Hải Dương ... 103

4.1.9. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 105

4.1.10.Phân tích ma trận GE ... 106

4.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại tỉnh hải dương ... 110

4.2.1. Các yếu tố bên trong doanh nghiệp ... 110

4.2.2. Các yếu tố bên ngồi doanh nghiệp ... 114

4.2.3. Mơ hình phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại tỉnh Hải Dương ... 120

4.2.4. Đánh giá chung kết quả và hạn chế nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nhỏ và vừa tỉnh Hải Dương ... 125

4.3. Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tỉnh hải dương ... 126

4.3.1. Định hướng nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa của tỉnh Hải Dương ... 126

4.3.2. Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại tỉnh Hải Dương ... 132

Tóm tắt phần 4 ... 145

5.1. Kết luận ... 147

5.2. Kiến nghị ... 149

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

5.2.1. Đối với nhà nước ... 149

5.2.2. Đối với cơ quan, chính quyền địa phương ... 149

5.2.3. Đối với hiệp hội doanh nghiệp ... 150

Danh mục cơng trình đã cơng bố có liên quan đến luận án ... 151

Tài liệu tham khảo ... 152

Phụ lục ... 162

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<b>DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT </b>

<b>Từ viết tắt Nghĩa tiếng Việt </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>DANH MỤC BẢNG </b>

<b>STT Tên bảng Trang </b>

2.1. Tiêu chí phân loại doanh nghiệp nhỏ và vừa của Ngân hàng thế giới ... 11

2.2. Tiêu chí phân loại doanh nghiệp nhỏ và vừa của một số quốc gia, khu vực ... 12

2.3. Tiêu chí phân loại doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam... 13

2.4. Các tiêu chí đo lường năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ... 14

3.1. Số lượng doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Hải Dương qua 5 năm ... 53

3.2. Thu thập thông tin thứ cấp ... 57

3.3. Số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa của tỉnh Hải Dương năm 2014 ... 58

3.4. Số lượng mẫu điều tra ... 59

3.5. Các biến đưa vào phân tích nhân tố khám phá ... 62

3.6. Ma trận SWOT ... 64

3.7. Ma trận GE – Chiến lược các ô ... 65

4.1. Số lượng văn bản pháp luật liên quan đến doanh nghiệp nhỏ và vừa có hiệu lực đến tháng 12 năm 2016 ... 70

4.2. Đóng góp của các doanh nghiệp ở Hải Dương vào thu ngân sách ... 74

4.3. Đóng góp các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Hải Dương ... 75

4.4. Số lượng lao động trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Hải Dương .. 76

4.5. Sự cải thiện các tiêu chí về chất lượng sản phẩm của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 78

4.6. Đăng kí tiêu chuẩn chất lượng và gắn nhãn hiệu cho sản phẩm ... 79

4.7. Phát triển sản phẩm mới của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 81

4.8. Thay đổi giá sản phẩm, dịch vụ của các doanh nghiêp nhỏ và vừa ... 82

4.9. Tình hình vốn của doanh nghiệp nhỏ và vừa ở tỉnh Hải Dương ... 84

4.10. Đánh giá khả năng tài chính của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 85

4.11. Đánh giá khả năng đổi mới kỹ thuật, công nghệ của doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Hải Dương ... 87

4.12. Tỷ lệ doanh nghiệp có ứng dụng công nghệ thông tin ... 88

4.13. Đánh giá tầm quan trọng của công nghệ đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 88

4.14. Một số chỉ tiêu về lao động bình quân trong doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 90

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

4.16. Khả năng cán bộ quản lý của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 93

4.17. Nghiên cứu thị trường của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 94

4.18. Hình thức quảng cáo của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Hải Dương ... 96

4.19. Đánh giá của doanh nghiệp về tăng thị phần của doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2013 –2015 ... 99

4.20. Phân phối sản phẩm, dịch vụ của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Hải Dương ... 100

4.21. Đánh giá khả năng phát triển thị trường của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 101

4.22. Tiếp cận dịch vụ hỗ trợ phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Hải Dương ... 102

4.23. Mức độ thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 105

4.24. Lợi nhuận bình quân/ doanh nghiệp nhỏ và vừa qua 3 năm ... 106

4.25. Đánh giá của doanh nghiệp nhỏ và vừa về mức độ hấp dẫn của thị trường ... 107

4.26. Đánh giá của doanh nghiệp nhỏ và vừa về vị thế cạnh tranh ... 108

4.27. Đánh giá năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ... 109

4.28. Ma trận GE của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tỉnh Hải Dương ... 110

4.29. Khó khăn trong q trình vay vốn của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 111

4.30. Đánh giá của chủ/cán bộ quản lý doanh nghiệp nhỏ và vừa về chất lượng lao động ... 112

4.31. Nguồn lực về đất đai của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 114

4.32. Đánh giá của các doanh nghiệp nhỏ và vừa về khó khăn khi làm thủ tục hành chính ... 115

4.33. Những cản trở về đất đai đối với doanh nghiệp ... 116

4.34. Tình hình kiểm tra, thanh tra ... 116

4.35. Đánh giá của doanh nghiệp nhỏ và vừa về chất lượng cơ sở hạ tầng ... 118

4.36. Đánh giá về tiếp cận văn bản pháp luật, thủ tục hành chính ... 119

4.37. Ma trận các nhân tố theo thành phần chính ... 120

4.38. Yếu tố ảnh hưởng đến ROA và ROE ... 124

4.39. Phân tích ma trân SWOT cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Hải Dương ... 131

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

<b>DANH MỤC BIỂU ĐỒ </b>

<b>STT Tên biểu đồ Trang </b>

4.2. Tình hình thay đổi mẫu mã sản phẩm của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 83

4.3. Cơ cấu vốn vay của doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 85

4.4. Đánh giá của doanh nghiệp về hệ thống công nghệ thông tin ... 89

4.5. Đánh giá kinh nghiệm của lao động tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 92

4.6. Tình hình quảng cáo của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Hải Dương ... 95

4.7. Dịch vụ sau bán hàng của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn tỉnh Hải Dương ... 97

4.8. Mức phân bổ thị trường của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Hải Dương ... 98

4.9. Đóng góp thuế vào ngân sách nhà nước của các doanh nghiệp nhỏ và vừa của tỉnh Hải Dương ... 103 4.10. Tỷ lệ chi phí đầu tư cho cơng nghệ của các doanh nghiệp nhỏ và vừa Hải Dương . 113

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>DANH MỤC SƠ ĐỒ </b>

<b>STT Tên sơ đồ Trang </b>

3.1. Khung phân tích năng lực cạnh tranh doanh nghiệp nhỏ và vừa ... 51

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

<b>TRÍCH YẾU LUẬN ÁN </b>

<b>Tên tác giả: Nguyễn Văn Duy </b>

<b>Tên Luận án: Nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tỉnh </b>

Hải Dương

<b>Chuyên ngành: Kinh tế phát triển Mã số: 9 31 01 05 Tên cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam </b>

<b>Mục tiêu nghiên cứu </b>

Trên cơ sở đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) trên địa bàn tỉnh Hải Dương, từ đó đề xuất hệ thống các giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho các DNNVV trên địa bàn nghiên cứu trong thời gian tới.

<b>Phương pháp nghiên cứu </b>

<i>Hướng tiếp cận. Đề tài sử dụng 3 phương pháp tiếp cận là tiếp cận hệ thống, tiếp cận </i>

ngành và tiếp cận vùng. Dựa trên hướng tiếp cận này, chúng tơi xây dựng khung phân tích cho nghiên cứu đề tài. Phương phương pháp thu thập dữ liệu gồm (1) Thu thập dữ liệu thứ cấp là thu thập những dữ liệu đã được công bố qua sách báo, niên giám thống kê, đề tài khoa học, cơng trình nghiên cứu; Các tài liệu ở các sở, ban, ngành liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh tại các DNNVV trên địa bàn tỉnh Hải Dương. (2) Dữ liệu sơ cấp điều tra được thu thập từ các DNNVV trên địa bàn tỉnh Hải Dương, đối tượng khảo sát gồm Ban Giám đốc, Kế toán trưởng, và Lãnh đạo các phòng ban của các DNNVV. Đây là các đối tượng đều am hiểu về hoạt động SXKD của DNNVV và chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động SXKD của các DNNVV. Số lượng mẫu điều tra gồm 290 DNNVV, trong đó có 92 doanh nghiệp thuộc lĩnh vực CN-XD; 31 doanh nghiệp thuộc Nông – Lâm – Thủy sản, và 167 doanh nghiệp lĩnh vực Thương mại - Dịch vụ. Chúng tôi sử dụng công cụ Excel và các phần mềm SPSS và STATA để thực hiện xử lý số liệu và ước lượng hàm hồi qui. Để phản ánh thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của các DNNVV tỉnh Hải Dương chúng tôi sử dụng các phương pháp như phân tổ thống kê; Phương pháp so sánh; Phương pháp phân tích SWOT; Phương pháp ma trận GE; phương pháp nhân tố khám phá và sử dụng mơ hình hàm hồi qui.

<b>Kết quả chính và kết luận </b>

Trong luận án, những lý luận và thực tiễn về năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa đã được luận giải và làm sáng tỏ, từ đó khung phân tích về nâng cao năng lực cạnh tranh của DNNVV đã được xây dựng để làm cơ sở nghiên cứu đề tài.

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

Đề tài đã đánh giá được năng lực canh tranh của các DNNVV tỉnh Hải Dương trên từ các nội dung khác nhau. Các DN đã cải thiện chất lượng sản phẩm với hơn 2/3 số DN đã gắn nhãn sản phẩm riêng và trên ½ số DN đã đăng lý tiêu chuẩn. Gần ½ DNNVV tăng số loại sản phẩm và hơn 62% số DN thay đổi mẫu mã sản phẩm nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường hiện nay. Chính sách giá ngày càng phù hợp với thị trường trong tỉnh. Doanh nghiệp đã theo xu hướng của thị trường để điều chỉnh giá phù hợp trong từng giai đoạn, đảm bảo sự tồn tại và phát triển của DNNVV. Năng lực về tài chính cũng đang dần được cải thiện, cơ cấu số lượng vốn tự có ngày càng được tăng lên (trên 60% so với tổng vốn). Công nghệ ngày càng được các DNNVV áp dụng nhiều hơn, nhằm giảm chi phí và tăng hiệu quả trong quản lý cũng như kinh doanh. Đặc biệt các DNNVV cũng dần nâng cao chất lượng lao động, ưu tiên tuyển những người có trình độ trung cấp và đaị học. Cán bộ quản lý và chủ doanh nghiệp đã được cử đi đào tạo để nâng cao trình độ quản lý. Các DNNVV đang dần tạo được hệ thống kinh doanh bền vững và hiệu quả, xây dựng hệ thống các kênh phân phối, hệ thống đại lý cấp 1, cấp 2. Năng lực về vốn và tài sản của các DNNVV đang dần được cải thiện, nhưng mức độ thay đổi cịn chậm. Nhìn chung các sản phẩm, dịch vụ của DNNVV ở Hải Dương đã và đang có xu thế cạnh tranh trên thị trường ở khu vực miền Bắc cũng như trong nước. Các DNNVV ở Hải Dương sản xuất kinh doanh có lợi nhuận tương đối cao. Hầu hết các DNNVV đều kinh doanh có lãi, có rất nhiều DNNVV đạt hoặc vượt mức kế hoạch đặt ra. Đây chính là điều làm cho năng lực cạnh tranh cho DNNVV được nâng lên.

Bên cạnh đó còn một số DNNVV chưa chú ý tới việc nâng cao năng lực cạnh tranh trên nhiều khía cạnh khác nhau, như chưa chú ý tới việc quảng cáo, quảng bá sản phẩm, tạo những thương hiệu riêng cho mình. Chưa xây dựng được hệ thống phân phối tốt. Chưa cố gắng tìm các nguồn tài chính và nhân lực tốt từ ưu đãi của tỉnh.

Trên cơ sở kết quả nghiên cứu của đề tài, các nhóm giải pháp được đề xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh cho các DNNVV ở Hải Dương. Cụ thể các nhóm giải pháp chính là: (i) Nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm, gồm nâng cao về chất luơng, giá, thương hiệu; (ii) Nâng cao năng lực cạnh tranh về tài chính; (iii) Áp dụng công nghệ cho các DNNVV ở tỉnh Hải Dương; (iv) Nâng cao năng lực cạnh tranh về nhân lực, quản lý cho các DNNVV; (v) Nâng cao năng lực cạnh tranh về thị trường cho các DNNVV; (vi) Tăng khả năng liên kết, hợp tác của các doanh nghiệp; và (vii) Giải pháp về chính sách và thể chế của Nhà Nước

</div>