luận án tiến sĩ giáo dục kĩ năng giải quyết vấn đề cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi trong hoạt động giáo dục steam

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>Bà GIÁO DĀC VÀ ĐÀO T¾O TRọNG ắI HõC S PHắM H NI </b>

<b>NG T PHỵNG </b>

<b>GIÁO DĀC K) NNG GIÀI QUY¾T VÂN ĐÀ </b>

<b>CHO TRÀ MÈU GIÁO 5-6 TUêI TRONG HO¾T ĐàNG GIÁO DĀC STEAM </b>

<b>LUÊN ÁN TI¾N S) KHOA HâC GIÁO DĀC </b>

<b>HÀ NàI, 2024 </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>Bà GIÁO DĀC VÀ ĐÀO T¾O TR¯äNG Đ¾I HâC S¯ PH¾M HÀ NàI </b>

<b>NG T PHỵNG </b>

<b>GIO DC K) NNG GII QUYắT VN ĐÀ </b>

<b>CHO TRÀ MÈU GIÁO 5-6 TUêI TRONG HO¾T NG </b>

<b>Chuyờn ngnh: Giỏo dc mm non Mó sỗ: 9140101 </b>

<b>LUÊN ÁN TI¾N S) KHOA HâC GIÁO DĀC </b>

<b>Ng°åi h°ãng dÉn khoa hãc: 1. PGS. TS. Hoàng Quý Tßnh 2. TS. Đinh Vn Vang </b>

<b>HÀ NàI, 2024</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>LäI CAM ĐOAN </b>

Tôi cam đoan rằng cơng trình ln án này là cąa tơi và khơng có bÃt kỳ sā gian lÁn, đ¿o vn hay sao chép tÿ bÃt kỳ ngußn nào khác. TÃt cÁ nhÿng nái dung, ý t°áng, và kÁt quÁ nghiên cću đ°āc trình bày trong luÁn án này là sā sÁn phÇm cąa cơng viác nghiêm túc và tā chą cąa riêng tôi. TÃt cÁ thông tin và dÿ liáu tÿ các ngußn tham khÁo đã đ°āc trích d¿n rõ ràng và chính xác, theo các tiờu chuần vn bn hòc thut v quy nh cąa tr°ßng đ¿i hßc.

<i>Hà Nội, ngày 19 tháng 02 năm 2024 </i>

<b>Tác giÁ luËn án </b>

<b>ĐÁng Út Ph°ÿng </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>LäI CÀM ¡N </b>

Tôi xin bày tá lịng biÁt ¢n chân thành đÁn Giáo viên h°ớng d¿n cąa tơi, PGS.TS. Hồng Quý Tỉnh - Tr°ßng Đ¿i hßc S° ph¿m Hà Nái và TS. Đinh Vn Vang - Tr°ßng Đ¿i hßc Thą đơ Hà Nái, đã tÁn tình h°ớng d¿n, định h°ớng và giúp đÿ, đáng viên tôi trong suãt q trình hßc tÁp, nghiên cću và hồn thành ln ỏn ny.

Tụi gi lòi cm Ân n cỏc giỏo s°, giÁng viên và nhÿng ng°ßi đßng nghiáp t¿i tr°ßng Đ¿i hßc S° ph¿m Hà Nái, Đ¿i hßc Thą đô Hà Nái đã chia sÁ kiÁn thćc và kinh nghiám cąa mình, t¿o điÃu kián tãt nhÃt cho sā phát triÅn nghiên cću và sā hoàn thành cąa tơi trong q trình hßc tÁp.

Tơi bày tá lịng biÁt ¢n đÁn gia đình và b¿n bè đã ln đáng viên, tin t°áng và hß trā vơ điÃu kián trong st q trình nghiên cću và viÁt luÁn án. Sā ąng há và tình yêu thÂng ca hò ó truyn ỏng lc, giỳp tụi vt qua nhÿng thā thách, khó khn trong q trình hồn thành ln án.

Ci cùng, tơi bày tá lịng bit Ân n tt c nhng ngòi ó khụng c đà cÁp trāc tiÁp trong luÁn án nh°ng đã đóng góp thơng qua thÁo ln, hái đáp, chia sÁ ý kiÁn và ý t°áng. Sā phÁn hßi và góp ý cąa các đßng nghiáp là mát phÅn quan tròng ca quỏ trỡnh nghiờn cu.

Lòi cm Ân cąa tơi khơng thÅ đą đÅ dißn tÁ lịng biÁt ¢n sâu sắc và tơn trßng cąa mình. Tơi hi vßng rằng cơng trình ln án này s¿ có đóng góp tích cāc cho l*nh vāc nghiên cću và làm phong phú thêm kiÁn thćc trong l*nh vāc này.

Mát lÅn nÿa, tơi xin chân thành cÁm ¢n tÃt cÁ nhÿng ng°ßi đã đßng hành và ąng há tơi trong st q trình nghiên cću. Sā đóng góp cąa q thÅy/cơ đã rÃt quan trßng và có ý ngh*a đãi với thành cơng cąa ln án này.

<i>Hà Nội, ngày 19 tháng 02 năm 2024 </i>

<b>Tác giÁ luËn án </b>

<b>ĐÁng Út Ph°ÿng </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b>MĀC LĀC </b>

<b>Mỉ ĐÄU ... 1 </b>

1. Tính cÃp thiÁt cąa đà tài ... 1

2. Măc đích nghiên cću ... 2

3. Khách thÅ và đãi t°āng nghiên cću ... 2

4. GiÁ thuyÁt khoa hßc ... 2

5. Nhiám vă nghiên cću ... 2

6. Giới h¿n ph¿m vi nghiên cću... 2

7. Cách tiÁp cÁn và ph°¢ng pháp nghiên cću ... 3

8. Các luÁn điÅm bÁo vá ... 6

9. Nhÿng đóng góp mới cąa luÁn án ... 6

10. CÃu trúc cąa luÁn án... 7

<b>Ch°¢ng 1: C¡ Sỉ LÍ LN CĂA GIÁO DĀC K) NNG GIÀI QUY¾T VÂN ĐÀ CHO TRÀ MÈU GIÁO 5 - 6 TUêI TRONG HO¾T ĐàNG GIÁO DĀC STEAM ... 8 </b>

<b>1.1. Tëng quan nghiên cąu vÃn đÁ ... 8 </b>

<i>1.1.1. Những nghiên cāu về kĩ năng giÁi quyết vấn đề cÿa trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuái ... 8 </i>

<i>1.1.2. Những nghiên cāu về ho¿t động giáo dục STEAM cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuái ... 16 </i>

<i>1.1.3. Những nghiên cāu về giáo dục kĩ năng giÁi quyết vấn đề cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuái trong ho¿t động giáo dục STEAM ... 21 </i>

<i>1.1.4. Đánh giá chung về những nghiên cāu có liên quan đến giáo dục KNGQVĐ cho trẻ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t động GD STEAM ... 24 </i>

<b>1.2. K* nng giÁi quy¿t vÃn đÁ căa trÁ mÉu giáo 5 - 6 tuëi ... 25 </b>

<i>1.2.1. Khái niệm kĩ năng giÁi quyết vấn đề cÿa trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuái ... 25 </i>

<i>1.2.2. Cấu trúc kĩ năng giÁi quyết vấn đề cÿa trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuái ... 29 </i>

<i>1.2.3. Đặc điểm kĩ năng giÁi quyết vấn đề cÿa trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuái ... 32 </i>

<i>1.2.4. Quá trình hình thành kỹ năng giÁi quyết vấn đề cÿa trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuái ... 34 </i>

<b>1.3. Ho¿t đáng giáo dāc STEAM cho trÁ mÉu giáo 5 - 6 tuëi ... 34 </b>

<i>1.3.1. Khái niệm giáo dục STEAM cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuái ... 34 </i>

<i>1.3.2. Ho¿t động giáo dục STEAM cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuái ở trường mầm non ... 37 </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<i>1.3.3. Đặc trưng ho¿t động giáo dục STEAM cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuái </i>

<i>ở trường mầm non. ... 40 </i>

<i>1.3.4. Quy trình tá chāc ho¿t động giáo dục STEAM cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuái ... 41 </i>

<b>1.4. Quá trình giáo dāc k* nng giÁi quy¿t vÃn đÁ cho trÁ mÉu giáo 5 - 6 tuëi trong ho¿t đáng giáo dāc STEAM ç tr°ång mÅm non ... 44 </b>

<i>1.4.1. Khái niệm giáo dục kĩ năng giÁi quyết vấn đề trong ho¿t động giáo dục STEAM cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuái ... 44 </i>

<i>1.4.2. Mối quan hệ giữa ho¿t động giáo dục STEAM và kĩ năng giÁi quyết vấn đề cÿa trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuái ... 45 </i>

<i>1.4.3. Các biểu hiện kỹ năng giÁi quyết vấn đề cÿa trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuái trong ho¿t động giáo dục STEAM ... 48 </i>

<i>1.4.4. Về mục tiêu, sự cần thiết, nội dung giáo dục KNGQVĐ cho trẻ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t động GD STEAM ... 51 </i>

<i>1.4.5. Phương pháp GD KNGQVĐ cho trẻ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t động GD STEAM</i> ... 52

<i>1.4.6. Đánh giá sự phát triển KNGQVĐ cÿa trẻ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t động GD STEAM ... 53 </i>

<b>1.5. Cỏc yu tỗ nh hỗng n quỏ trình giáo dāc k* nng giÁi quy¿t vÃn đÁ trong ho¿t đáng giáo dāc STEAM cho trÁ mÉu giáo 5 - 6 tuëi ... 55 </b>

<i>1.5.1. BÁn thân trẻ ... 55 </i>

<i>1.5.2. Môi trường giáo dục ... 57 </i>

<i>1.5.3.Nhà giáo dục ... 57 </i>

<b>TiÃu k¿t ch°¢ng 1 ... 59 </b>

<b>ChÂng 2: THC TRắNG GIO DĀC K) NNG GIÀI QUY¾T VÂN ĐÀ CHO TRÀ MÈU GIÁO 5 - 6 TUêI TRONG HO¾T ĐàNG GIÁO DĀC STEAM ... 60 </b>

<b>2.1. Giáo dāc k* nng giÁi quy¿t vÃn đÁ cho trÁ MG 5 - 6 ti trong ch°¢ng trình GDMN ... 60 </b>

<b>2.2. Të chąc khÁo sát thąc tr¿ng giáo dāc kỹ nng giÁi quy¿t vÃn đÁ cho trÁ mÉu giáo 5 - 6 tuëi trong ho¿t đáng giáo dāc STEAM ... 60 </b>

<i>2.2.1. Mục đích khÁo sát ... 60 </i>

<i>2.2.2. Cỡ mẫu, địa bàn, thời gian khÁo sát ... 60 </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

<i>2.2.3. Nội dung và phương pháp khÁo sát ... 62 </i>

<i>2.2.4. Tiến trình khÁo sát ... 64 </i>

<i>2.2.5. Tiêu chí và thang đánh giá kĩ năng giÁi quyết vấn đề cÿa trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuái trong ho¿t động GD STEAM ... 65 </i>

2.3. Phân tích kÁt quÁ khÁo sát thāc tr¿ng... 68

<i>2.3.1. Thực tr¿ng hiểu biết cÿa giáo viên mầm non về ho¿t động giáo dục STEAM, kĩ năng giÁi quyết vấn đề cÿa trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuái ... 68 </i>

<i>2.3.2. Thực tr¿ng về giáo dục KNGQVĐ cho trẻ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t động GD STEAM. ... 73 </i>

<i>2.3.3. Thực tr¿ng KNGQVĐ cÿa trẻ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t động GD STEAM ... 92 </i>

<i>2.3.4. Đánh giá chung về thực tr¿ng giáo dục KNGQVĐ cho trẻ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t động GD STEAM ... 106 </i>

<b>TiÃu k¿t ch°¢ng 2 ... 109 </b>

<b>ChÂng 3: BIịN PHP GIO DC K) NNG GII QUYắT VÂN ĐÀ CHO TRÀ MÈU GIÁO 5 - 6 TUêI TRONG HO¾T ĐàNG GIÁO DĀC STEAM ... 110 </b>

<b>3.1. Các ngun tÍc đÁ xt bißn pháp giáo dāc k* nng giÁi quy¿t vÃn đÁ cho trÁ mÉu giáo 5 - 6 tuëi trong ho¿t đáng giáo dāc STEAM ... 110 </b>

<i>3.1.1. Nguyên tắc đÁm bÁo mục tiêu ... 110 </i>

<i>3.1.2. Nguyên tắc đÁm bÁo tính thực tiễn ... 110 </i>

<i>3.1.3. Nguyên tắc đÁm bÁo tính tích cực ho¿t động ... 112 </i>

<i>3.1.4. ĐÁm bÁo phù hợp với các đặc trưng cÿa ho¿t động giáo dục STEAM .... 113 </i>

3.2. Các bián pháp giáo dăc k* nng giÁi quyÁt vÃn đà cho trÁ m¿u giáo 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng giáo dăc STEAM ... 114

<i>3.2.1. Biện pháp 1. Thiết kế môi trường tá chāc ho¿t động giáo dục STEAM đa d¿ng, hấp dẫn, an toàn, phát huy tính tích cực cÿa trẻ ... 114 </i>

<i>3.2.2. Biện pháp 2. Tăng cường sự tham gia cÿa trẻ trong đề xuất ý tưởng, lập và thực hiện kế ho¿ch giÁi quyết vấn đề dựa trên vốn hiểu biết cÿa trẻ về các lĩnh vực trong GD STEAM ... 116 </i>

<i>3.2.3. Biện pháp 3. T¿o tình huống có vấn đề, nÁy sinh nhu cầu GQVĐ ở trẻ 5 - 6 tuái trong ho¿t động GD STEAM ... 119 </i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<i>3.2.4. Biện pháp 4. Áp dụng đa d¿ng các kĩ thuật sư ph¿m trong quy trình tìm tịi khám phá và thiết kế kĩ thuật để giáo dục KNGQVĐ cho trẻ MG 5 </i>

<i>- 6 tuái trong ho¿t động GD STEAM ... 122 </i>

<i>3.2.5. Biện pháp 5. Động viên, khích lệ trẻ trong quá trình giÁi quyết vấn đề ... 132 </i>

<i>3.2.6. Biện pháp 6. Phối hợp với gia đình thúc đẩy việc giáo dục, rèn luyện kĩ năng giÁi quyết vấn đề cho trẻ trong tá chāc ho¿t động giỏo dc STEAM ... 133 </i>

<b>3.3. Mỗi quan hò gia các bißn pháp giáo dāc k* nng giÁi quy¿t vÃn đÁ cho trÁ mÉu giáo 5 - 6 tuëi trong ho¿t đáng giáo dāc STEAM ... 138 </b>

<b>3.4. Thąc nghißm mỏt sỗ biòn phỏp giỏo dc k* nng gii quyt vÃn đÁ cho trÁ mÉu giáo 5 - 6 tuëi trong ho¿t đáng giáo dāc STEAM ... 139 </b>

<i>3.4.1. Khái quát về quá trình thực nghiệm ... 139 </i>

<i>3.4.2. Kết quÁ thực nghiệm ... 142 </i>

<b>K¿t luËn ch°¢ng 3 ... 160 </b>

<b>K¾T LUÊN VÀ KHUY¾N NGHà ... 162 </b>

<b>DANH MĀC CÁC CƠNG TRÌNH KHOA HâC ĐÃ CƠNG Bỉ LIÊN QUAN ắN TI LUấN N ... 164 </b>

<b>TI LIịU THAM KHÀO ... 165 PHĀ LĀC ... 1PL </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<b>DANH MĀC CÁC CHĂ VI¾T TÌT DÙNG TRONG LUÊN ÁN </b>

TT <b>^Chă vi¿t </b>

Quy trình thiÁt kÁ k* thuÁt

9 GVS Giáo viên tham gia pháng vÃn sâu

11 KNGQVĐ K* nng giÁi quyÁt vÃn đÃ

14 STEAM Science (Khoa hßc), Technology (Công nghá), Engineering (Kỹ thuÁt), Art (Nghá thuÁt), Maths (Toán)

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>DANH MĀC BÀNG </b>

BÁng 1.1. S tÂng òng gia quy trình 5E, 6E, thiÁt kÁ kỹ thuÁt và quy

trình GQVĐ ... 46

BÁng 2.1. Thơng tin giáo viên tham gia nghiên cću ... 61

BÁng 2.2. Thông tin trÁ tham gia nghiên cću ... 62

BÁng 2.3. Thang đo nhÁn thćc cąa GVMN và giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM ... 64

BÁng 2.4. BÁng mơ tÁ các tiêu chí và chỉ báo mćc k* nng giÁi quyÁt vÃn đà cąa trÁ m¿u giáo 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng giáo dăc STEAM ... 66

BÁng 2.5. HiÅu biÁt cąa GVMN và các thành tã S, T, E, A, M trong GD STEAM ... 68

BÁng 2.6. HiÅu biÁt cąa GVMN và đặc tr°ng ho¿t đáng GD STEAM ... 69

BÁng 2.7. HiÅu biÁt cąa GVMN và măc đích ho¿t đáng GD STEAM ... 70

BÁng 2.8. HiÅu biÁt cąa GVMN và nái dung ho¿t đáng GD STEAM ... 71

BÁng 2.9. TÅn suÃt các k* nng h°ớng đÁn trong ho¿t đáng GD STEAM cąa GVMN ... 72

BÁng 2.10. HiÅu biÁt cąa GVMN và nái hàm khái niám KNGQVĐ ... 73

BÁng 2.11. NhÁn thćc cąa GVMN và sā cÅn thiÁt cąa giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM ... 74

BÁng 2.12. HiÅu biÁt cąa GVMN và các k* nng thành phÅn cąa KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM ... 75

BÁng 2.13. TÅn suÃt sā dăng các ph°¢ng pháp, bián pháp giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM cąa GVMN ... 77

BÁng 2.14. TÅn suÃt sā dăng các quy trình giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM cąa GVMN ... 78

BÁng 2.15. TÅn suÃt đ°a măc tiêu giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái vào ho¿t đáng GD STEAM cąa GVMN ... 79

BÁng 2.16. Ngußn ý t°áng cho ho¿t đáng GD STEAM h°ớng đÁn viác giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái ... 81

BÁng 2.17. Các yÁu tã Ánh h°áng đÁn giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM ... 82

BÁng 2.18. Nhÿng khó khn trong viác giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM ... 83

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

BÁng 2.19. Nhÿng trá ng¿i cąa GVMN liên quan đÁn các l*nh vāc trong ho¿t đáng GD STEAM ... 85 BÁng 2.20. Đánh giá cąa GVMN và cách trÁ MG 5 - 6 tuái ćng phó với

nhÿng vÃn đà gặp phÁi ... 87 BÁng 2.21. Thāc tr¿ng mćc đá khó khn trÁ gặp phÁi khi thāc hián các b°ớc

cąa quy trình 5E, EDP ... 89 BÁng 2.22. Thãng kê kÁt quÁ cąa các b°ớc trong quy trình 5E, EDP với các k*

nng thành phÅn cąa KNGQVĐ trong ho¿t đáng GD STEAM cho trÁ MG 5 - 6 tuái ... 91 BÁng 2.23. Thāc tr¿ng và KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng

giáo dăc STEAM ... 93 BÁng 2.24. Thāc tr¿ng và KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng

giáo dăc STEAM ... 95 BÁng 2.25. Thāc tr¿ng KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái á các tình huãng liên

quan đÁn khoa hßc trong ho¿t đáng GD STEAM ... 96 BÁng 2.26. Thāc tr¿ng KNGQVĐ á tình huãng công nghá và k* thuÁt cąa trÁ

MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM ... 99 BÁng 2.27. T°¢ng quan giÿa các KN thành phÅn 5 bài tÁp tình hng và khoa hßc

với các KN thành phÅn 6 bài tÁp tình hng và cơng nghá, k* thuÁt. ... 101 BÁng 2.28. T°¢ng quan giÿa sáu k* nng thành phÅn cąa KNGQVĐ trong

ho¿t đáng GD STEAM cąa trÁ MG 5 - 6 tuái ... 102 BÁng 2.29. Thāc tr¿ng KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng giáo

dăc STEAM cąa các tình huãng liên quan đÁn khoa hßc, cơng nghá và k* tht ... 104 BÁng 3.1. Ví dă minh ho¿ và áp dăng đa d¿ng các k* thuÁt s° ph¿m trong

quy trình tìm tịi khám phá (5E) đÅ giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM khám phá và chÃt tan và không tan. ... 125 BÁng 3.2. Ví dă Áp dăng đa d¿ng các k* thuÁt s° ph¿m trong quy trình thiÁt

kÁ k* thuÁt (EDP) đÅ giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM: ThiÁt k xe ụ tụ ò chÂi t hỏp sa .... 127 BÁng 3.3. Ví dă Áp dăng đa d¿ng các k* thuÁt s° ph¿m trong quy trình 6E đÅ

giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM: Lāc kéo, lāc đÇy ... 130

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

BÁng 3.4. Thãng kê chung và trÁ tham gia thāc nghiám ... 140

BÁng 3.5. Thãng kê chung và GV t¿i các nhóm thāc nghiám và đãi chćng ... 141

BÁng 3.9. KNGQVĐ cąa trÁ nhóm TN và nhóm ĐC tr°ớc TN trong ho¿t đáng GD STEAM cąa các tình huãng liên quan đÁn khoa hßc, huãng liên quan đÁn công nghá, k* thuÁt trong ho¿t đáng GD STEAM ... 151

BÁng 3.13. KNGQVĐ cąa trÁ nhóm TN và nhóm ĐC sau TN trong ho¿t đáng GD STEAM cąa các tình huãng liên quan đÁn khoa hßc, công nghá và k* thuÁt ... 153

BÁng 3.14. Mćc đá KNGQVĐ cąa trÁ nhóm ĐC tr°ớc và sau TN ... 155

BÁng 3.15. Mćc đá KNGQVĐ cąa trÁ nhóm TN tr°ớc và sau TN ... 156

BÁng 3.16. KiÅm tra mćc đá Ánh h°áng cąa các bián pháp tác đáng... 157

BÁng 3.17. KNGQVĐ cąa trÁ nhóm ĐC tr°ớc và sau TN trong ho¿t đáng GD STEAM cąa các tình hng liên quan đÁn khoa hßc, cơng nghá, k* tht .... 158

BÁng 3.18. KNGQVĐ cąa trÁ nhóm TN tr°ớc và sau TN trong ho¿t đáng GD STEAM cąa các tình huãng liên quan đÁn khoa hßc, cơng nghá, k* tht .... 159

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>DANH MĀC CÁC BIÂU Đè </b>

BiÅu đß 2.1. NhÁn thćc cąa GVMN và sā cÅn thiÁt cąa giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5-6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM ... 74 BiÅu đß 2.2. Thāc tr¿ng hiÅu biÁt cąa GVMN và các b°ớc trong quy trình 5E ... 88 BiÅu đß 2.3. Thāc tr¿ng hiÅu biÁt cąa giáo viên và các b°ớc trong quy trình EDP ... 89 BiÅu đß 2.4. Thãng kê kÁt quÁ cąa các b°ớc trong quy trình 5E, EDP với các k*

nng thành phÅn cąa KNGQVĐ trong ho¿t đáng GD STEAM cho trÁ MG 5 - 6 tuái ... 92 BiÅu đß 3.1. KNGQVĐ cąa nhóm TN và ĐC tr°ớc TN ... 143 BiÅu đß 3.2. KNGQVĐ cąa nhóm TN và ĐC sau TN ... 147 BiÅu đß 3.3. KNGQVĐ cąa trÁ nhóm TN và nhóm ĐC sau TN á các tình

huãng liên quan đÁn khoa hßc trong ho¿t đáng GD STEAM ... 149 BiÅu đß 3.4. Kỹ nng GQVĐ cąa trÁ nhóm TN và nhóm ĐC sau TN á các

tình hng liên quan đÁn cơng nghá, k* thuÁt trong ho¿t đáng GD STEAM ... 152 BiÅu đß 3.5. KNGQVĐ cąa trÁ nhóm TN và nhóm ĐC sau TN trong ho¿t

đáng GD STEAM cąa các tình hng liên quan đÁn khoa hßc, cơng nghá, k* tht ... 154 BiÅu đß 3.6. Mćc đá KNGQVĐ cąa trÁ nhóm ĐC tr°ớc và sau TN ... 155 BiÅu đß 3.7. Mćc đá KNGQVĐ cąa trÁ nhóm TN tr°ớc và sau TN ... 156 BiÅu đß 3.8. KNGQVĐ cąa trÁ nhóm ĐC tr°ớc và sau TN trong ho¿t đáng

GD STEAM cąa các tình huãng liên quan đÁn khoa hßc, cơng nghá và k* tht ... 158 BiÅu đß 3.9. KNGQVĐ cąa trÁ nhóm TN tr°ớc và sau TN trong ho¿t đáng

GD STEAM cąa các tình huãng liên quan đÁn khoa hßc, cơng nghá, k* tht ... 159

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<b>Mỉ ĐÄU 1. Tính cÃp thi¿t căa đÁ tài </b>

nhÿng tình huãng, nhÿng vÃn đà tác đáng trāc tiÁp hoặc gián tiÁp đÁn con ng°ßi. Trong quỏ trỡnh tÂng tỏc vi mụi tròng, con ngòi hoc phÁi thay đái bÁn thân đÅ thích ćng với mơi tr°ßng, hoặc phÁi cÁi t¿o mơi tr°ßng đÅ đáp ćng nhu cÅu, dù lāa chßn cách nào, con ng°ßi cũng cÅn phÁi có k* nng giÁi qut đ°āc các vÃn đà gặp phÁi. ĐiÃu này đặt ra cho giáo dăc (GD) thách thćc: phÁi t¿o ra ngußn nhân lāc có nng lāc sáng t¿o, giao tiÁp, hāp tác, t° duy phÁn bián, giÁi quyÁt vÃn đà (GQVĐ) đÅ sẵn sàng đãi mặt với nhÿng tình huãng đÅy thách thćc, phćc t¿p nÁy sinh trong cuác sãng và thích ćng với xã hái hián đ¿i. Trong Nghị quyÁt sã 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 và đái mới cn bÁn, toàn dián giáo dăc và đào t¿o đáp ćng u cÅu cơng nghiáp hóa, hián đ¿i hóa trong điÃu kián kinh tÁ thị tr°ßng định h°ớng xã hái chą ngh*a và hái nhÁp quãc tÁ nhÃn m¿nh viác <phát triÅn phÇm chÃt và nng lāc ng°ßi hßc, biÁt vÁn dăng tri thćc vào GQVĐ thāc tißn&= [1].

<b>1.2. </b>Giáo dăc mÅm non (GDMN) - cÃp hßc đÅu tiên trong há thãng giáo dăc quãc dân, cũng cÅn phÁi đái mới m¿nh m¿ và măc tiêu, nái dung, ph°¢ng pháp, hình thćc tá chćc các ho¿t đáng giáo dăc nhằm hình thành và phát triÅn đ°āc cho trÁ mÅm non nhÿng kiÁn thćc, k* nng, thái đá táng hāp, nâng cao tính tích cāc, đác lÁp, sáng t¿o, KNGQVĐ trong quá trình ho¿t đáng đÅ đáp ćng, phù hāp với yêu cÅu xã hái nói chung và xu thÁ đái mới cn bÁn, toàn dián nÃn giáo dăc Viát Nam theo h°ớng phát triÅn nng lāc ng°ßi hßc nói riêng.

mới bc trÁ phÁi giÁi qut đÅ thích nghi với mơi tr°ßng mới. Trong thāc tißn, nhiÃu trÁ MG 5 - 6 tuái gặp nhiÃu khó khn trong viác GQVĐ nÁy sinh trong mơi tr°ßng mới. Do vÁy, viác GD KNGQVĐ cho trÁ em á tr°ßng MN, đặc biát là trÁ MG 5 - 6 tuái là mát vÃn đà cÅn đ°āc đặt ra trong cơng tác chm sóc, giáo dăc trÁ em.

đáng khác nhau. Trong đó, tích hāp liên môn nh° ho¿t đáng GD STEAM đ°āc coi là lāa chßn thích hāp đÅ GD KNGQVĐ cho trÁ [2]3[5], đßng thßi nó cũng phù hāp với ch°¢ng trình GDMN theo h°ớng tích hāp theo chą đÃ, GD qua trÁi nghiám, GD lÃy trÁ làm trung tâm [6]& Trong ho¿t đáng GD STEAM, trÁ MG 5 - 6 tuái đ°āc trāc tiÁp trÁi nghiám, khám phá [7], [8] giúp thúc đÇy tiÁn trình phát hián vÃn đÃ, mong muãn GQVĐ, tìm kiÁm, thāc hián các giÁi pháp GQVĐ. Tuy nhiên, khi tá chćc ho¿t đáng GD STEAM cho trÁ mÅm non, nhiÃu giáo viên mÅm non (GVMN)

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

do ch°a hiÅu biÁt đÅy đą và ho¿t đáng GD này nên cịn lúng túng trong tìm kiÁm ý t°áng, thiÁt kÁ, tá chćc các ho¿t đáng GD STEAM cho trÁ [9]3[11].

đáng GD STEAM trên thÁ giới cũng nh° á Viát Nam còn h¿n chÁ [12]3[14], mặc dù ho¿t đáng GD STEAM là mát mơi tr°ßng thn lāi đÅ GD KNGQVĐ cho trÁ.

<i>Tÿ nhÿng lí do trên, đà tài <Giáo dục kĩ năng giÁi quyết vấn đề cho trẻ MG 5 - 6 tuái </i>

<i>trong ho¿t động giáo dục STEAM= đ°āc lāa chßn nghiên cću. </i>

<b>2. Māc đích nghiên cąu </b>

Trên c¢ sá nghiên cću lí luÁn và thāc tißn giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM, đà tài đà xuÃt mát sã bián pháp giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM á tr°ßng mÅm non, góp phÅn chuÇn bị cho trÁ vào lớp Mát.

<b>3. Khách th v ỗi tng nghiờn cu </b>

<i><b>3.1. Khỏch th nghiờn cứu: Quá trình giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM. </b></i>

<i><b>3.2. Đối tượng nghiên cứu: Bián pháp giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM. </b></i>

<b>4. GiÁ thuy¿t khoa hãc </b>

KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM còn h¿n chÁ. Nguyên nhân là do các bián pháp giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM còn h¿n chÁ trÁ phát hián và GQVĐ trong quá trình ho¿t đáng. NÁu đà xuÃt đ°āc các bián pháp kích thích trÁ tā phát hián vÃn đÃ, thāc hành, luyán tÁp GQVĐ khi tá chćc ho¿t đáng GD STEAM cho trÁ thì KNGQVĐ cąa trÁ đ°āc phỏt trin tót hÂn.

<b>5. Nhiòm v nghiờn cu </b>

trong ho¿t đáng GD STEAM á tr°ßng mÅm non.

ho¿t đáng GD STEAM á tr°ßng mÅm non.

5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM á tr°ßng mÅm non.

<b>6. Giãi h¿n ph¿m vi nghiên cąu </b>

- Nái dung nghiên cću.

+ Nái dung giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM tÁp trung vào nái dung cąa hai l*nh vāc khoa hßc và k* thuÁt thuác hai ho¿t đáng giáo dăc t¿i tr°ßng mÅm non là ho¿t đáng khám phá khoa hßc và ho¿t đáng t¿o hình.

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

+ Ln án tÁp trung vào các tình hng có vÃn đà liên quan đÁn khoa hßc tā nhiên, đÁn viác sā dăng công nghá, k* thuÁt t¿o ra sÁn phÇm đÅ GQVĐ.

- Khách thÅ nghiên cću:

+ Khách thÅ khÁo sát thāc tr¿ng: 236 trÁ MG 5 - 6 tuái và 579 GVMN + Khách thÅ thāc nghiám: 159 trÁ MG 5 - 6 tuái và 12 GVMN

- VÃ địa bàn nghiên cću: 2 tr°ßng mÅm non công lÁp (1 á nái thành 3 MN ĐNA, 1 á ngo¿i thành 3 MN TLB) trên địa bàn thành phã Hà Nái.

<b>7. Cách ti¿p cËn và ph°¢ng pháp nghiên cąu </b>

<i><b>7.1. Cách tiếp cận </b></i>

<i>7.1.1. Tiếp cận mục tiêu </i>

Măc tiêu cąa GD KNGQVĐ trong ho¿t đáng GD STEAM cho trÁ MG 5 - 6 tuái là h°ớng vào viác phát triÅn các k* nng thành phÅn cąa KNGQVĐ nÁy sinh trong thāc tißn. Đó là phát triÅn á trÁ k* nng phát hián vÃn đÃ, làm nÁy sinh nhu cÅu (mong muãn) GQVĐ, phát triÅn á trÁ k* nng lÁp và thāc hián kÁ ho¿ch GQVĐ, k* nng đánh giá kÁt quÁ GQVĐ, giúp trÁ giÁi quyÁt đ°āc vÃn đà gặp phi trong khi

<i>chÂi, khi hòc v trong sinh hot hằng ngày. </i>

KNGQVĐ cąa trÁ đ°āc hình thành, bác lá và phát triÅn trong ho¿t đáng. Viác nghiên cću thāc tr¿ng, phát hián nguyên nhân, đà xuÃt bián pháp giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ phÁi xuÃt phát tÿ ho¿t đáng cąa trÁ. T¿o c¢ hái cho trÁ MG 5 - 6 tuái đ°āc tham gia vào các ho¿t đáng GD STEAM đa d¿ng, phong phú, kích thích trÁ phát hián vÃn đÃ, nÁy sinh nhu cÅu GQVĐ, tā đ°a ra các cách giÁi quyÁt và giÁi quyÁt đ°āc vÃn đà phù hāp với thāc tißn, măc tiêu đặt ra. Đßng thßi các các ho¿t đáng GD STEAM phÁi đÁm bÁo tng tính kÁt nãi giÿa trÁ với GV và b¿n bè, kích thích đ°āc sā tìm tịi, hćng thú tham gia ho¿t đáng GD STEAM nhằm phát triÅn KNGQVĐ á trÁ.

<i>7.1.3. Tiếp cận hệ thống </i>

KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng đ°āc cÃu thành bái mát há thãng các k* nng thành phÅn có liên quan chặt ch¿ với nhau. Vì vÁy nghiên cću giáo dăc KNGQVĐ cÅn h°ớng vào viác nghiên cću phát triÅn các k* nng thành phÅn cąa KNGQVĐ. Bên c¿nh đó, kÁt quÁ giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM chịu sā Ánh h°áng cąa nhiÃu yÁu tã khách quan và chą quan khác nhau nh°: khÁ nng cąa trÁ, nng lāc tá chćc ho¿t đáng GD STEAM cąa GV, mơi tr°ßng giáo dăc cąa nhà tr°ßng& Do vÁy, nghiên cću viác giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM cÅn phÁi tính đÁn các yÁu tã khách quan, chą

<b>quan Ánh h°áng đÁn viác giáo dăc k* nng này cho trÁ. </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

<i>7.1.4. Tiếp cận tích hợp </i>

Ch°¢ng trình GDMN mang tính tích hāp, trong đó đÁm bÁo sā lßng ghép, đan cài các ho¿t đáng h°ớng vào các l*nh vāc phát triÅn cąa trÁ, trên c¢ sá lÃy ho¿t đáng chą đ¿o là ho¿t đáng công că; đÁm bÁo sā liên kÁt hài hòa giÿa các nái dung, các yÁu tã tác đáng. GD STEAM với đặc tr°ng c bn mang tớnh lòng ghộp tớch hp, do vÁy giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM phÁi mang tính tích hāp, phù hāp với Ch°¢ng trình GDMN hián hành.

Giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM, cÅn dāa trên xu h°ớng đái mới GD hián nay; dāa trên đặc điÅm nhÁn thćc cąa trÁ MG 5 - 6 tuái, điÃu kián thāc tÁ địa ph°¢ng đÅ xây dāng mơi tr°ßng, nái dung ho¿t đáng GD STEAM phù hāp, gÅn gũi đãi với trÁ và bián pháp giáo dăc phù hāp.

Mơi tr°ßng trÁi nghiám là h°ớng tiÁp cÁn tích cāc và quan trßng trong q trình tá chćc ho¿t đáng GD STEAM, nó mang l¿i hiáu quÁ giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái. Các bián pháp giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM đ°āc đ°a ra cÅn theo h°ớng nhÃn m¿nh vào viác cho trÁ đ°āc trāc tiÁp trÁi nghiám trong mơi tr°ßng tā nhiên và xã hái.

Giáo dăc là sā phát triÅn với ý ngh*a là phát triÅn con ng°ßi, phát triÅn mßi tiÃm nng, kinh nghiám cąa con ng°ßi đÅ giúp hß có thÅ làm chą đ°āc bÁn thân, khẳng định đ°āc chính mình trong thāc tÁ, thích ćng chą đáng, sáng t¿o. Giáo dăc KNGQVĐ là mát trong nhÿng biÅu hián phát triÅn và nng lāc nhÁn thćc cąa trÁ. Viác giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM dāa trên đặc điÅm phát triÅn trí tuá, đặc điÅm phát triÅn sinh lý cąa trÁ đÅ xác định các vÃn đÃ, các nái dung S, T, E, A, M, măc tiêu, xây dāng các ho¿t đáng và bián pháp tá chćc ho¿t đáng phù hāp với nhu cÅu, hćng thú và khÁ nng cąa trÁ. Đßng thßi các tình hng có vÃn đà đặt ra khi tá chćc ho¿t đáng GD STEAM cho trÁ cÅn phćc t¿p dÅn (tÿ dß đÁn khó, tÿ đ¢n giÁn đÁn phćc t¿p) nhằm kích thích tính tích cāc nhÁn thćc cąa trÁ.

<i><b>7.2. Phương pháp nghiên cứu </b></i>

<i>7.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cāu lí luận </i>

Táng quan các tài liáu liên quan tới vÃn đà nghiên cću, phân tích, táng hāp và rút ra kÁt ln và các cơng trình nghiên cću đã cơng bã có liên quan, trên c¢ sá đó xây dāng c¢ sá lí ln cho đà tài.

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

Xây dāng các khái niám công că, c¢ sá lí ln và giáo dăc KNGQVĐ; phân tích lāi thÁ cąa ho¿t đáng GD STEAM đãi với viác giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ, bián pháp giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ trong ho¿t đáng GD STEAM.

<i>7.2.2. Nhóm các phương pháp nghiên cāu thực tiễn 7.2.2.1. Phương pháp điều tra bằng bÁng hỏi: </i>

Sā dăng phiÁu hái đÅ điÃu tra thāc tr¿ng, nhÿng viác làm cąa GVMN và giáo dăc

<i><b>KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM á tr°ßng mÅm non hián nay. </b></i>

<i>7.2.2.2. Phương pháp quan sát </i>

Quan sát ho¿t đáng cąa GV: Quan sát các bián pháp giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM á tr°ßng mÅm non cąa GV và nhÿng điÃu kián c¢ sá vÁt chÃt đÅ tá chćc ho¿t đáng GD STEAM cho trÁ á tr°ßng mÅm non.

Quan sát ho¿t đáng cąa trÁ: Quan sát đÅ đánh giá thāc tr¿ng KNGQVĐ trong ho¿t đáng GD STEAM cąa trÁ MG 5 - 6 tuái và nhÿng thay đái và KNGQVĐ trong ho¿t đáng GD STEAM cąa trÁ khi có nhÿng tác đáng thāc nghiám.

KÁt quÁ quan sát đ°āc ghi chép, mô tÁ bái phiÁu quan sát, làm c¢ sá đÅ phân tích, đãi chiÁu, minh hßa cho kÁt q nghiên cću tÿ các ph°¢ng pháp khác đÅ phân tích, rút ra nhÁn xét khoa hßc.

<i>7.2.2.3. Phương pháp phỏng vấn sâu </i>

Pháng vÃn trāc tiÁp GV đÅ có thơng tin và thāc tr¿ng tá chćc ho¿t đáng GD STEAM; ph°¢ng pháp, hình thćc và nhÿng thn lāi, khó khn trong viác giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM á tr°ßng mÅm non. Ngồi ra, trị chun trāc tiÁp với trÁ MG 5 - 6 tuái đÅ thu thÁp thêm thông tin và mćc đá phát triÅn KNGQVĐ trong ho¿t đáng GD STEAM cąa trÁ.

<i>7.2.2.4. Phương pháp chuyên gia </i>

Tham khÁo ý kiÁn cąa các nhà khoa hßc, đßng nghiáp, nhÿng nhà nghiên cću và vÃn đà GD STEAM và giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ trong ho¿t đáng GD STEAM, thang đo KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái, tÿ đó có thơng tin đÅy đą, đúng đắn, khoa hßc h¢n và cách tiÁp cÁn, nái dung, ph°¢ng pháp nghiên cću vÃn đÃ.

Thu thÁp sÁn phÇm cąa trÁ sau quá trình tham gia vào các ho¿t đáng GD STEAM tÿ đó nghiên cću, phân tích, đánh giá thāc tr¿ng KNGQVĐ cąa trÁ; đánh giá KNGQVĐ cąa trÁ tr°ớc và sau thāc nghiám (TN).

<i>7.2.2.5. Phương pháp thực nghiệm sư ph¿m </i>

ĐÅ xác định hiáu quÁ và tính khÁ thi cąa các bián pháp giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM đã đà xuÃt.

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

<i>7.2.3. Phương pháp xử lí số liệu </i>

Sā dăng mát sã cơng thćc tốn thãng kê có liên quan với sā hß trā cąa phÅn mÃm SPSS 20.0 đÅ xā lí sã liáu thu đ°āc qua khÁo sát thāc tr¿ng và tá chćc thāc nghiám s° ph¿m.

<b>8. Các luËn điÃm bÁo vß </b>

nhÿng vÃn đà nÁy sinh trong cuác sãng và ho¿t đáng nhằm thích ćng với mơi tr°ßng ln thay đái, nhÃt là khi trÁ vào lớp Mát. Do vÁy GD KNGQVĐ cho trÁ cÅn đ°āc xem

<b>là mát vÃn đà quan trßng trong cơng tác chm sóc, giáo dăc trÁ em lća tuái này. </b>

dăc KNGQVĐ cho trÁ 5 - 6 ti. Trong ho¿t đáng GD STEAM trÁ có c¢ hái đÅ vÁn dăng linh ho¿t nhÿng kiÁn thćc, k* nng và khoa hßc, cơng nghá, k* tht, nghá tht và tốn hßc đÅ phát hián vÃn đÃ, nÁy sinh nhu cÅu GQVĐ, đà xuÃt ý t°áng GQVĐ, lÁp và thāc hián kÁ ho¿ch GQVĐ, cũng nh° tā đánh giá kÁt quÁ GQVĐ.

s¿ có hiáu quÁ nÁu áp dăng các bián pháp giáo dăc làm nÁy sinh vÃn đà mát cách tā nhiên giúp trÁ tā phát hián, thāc hành, luyán tÁp giÁi quyÁt vÃn đà th°ßng xuyên.

<b>9. Nhăng đóng góp mãi căa luËn án </b>

Bá sung và làm phong phú thêm c¢ sá lí ln và giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM á tr°ßng mÅm non. Trong đó xác định đ°āc khái niám và KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái, mãi quan há giÿa tá chćc ho¿t đáng GD STEAM với giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ, biÅu hián KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM, bián pháp giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM.

<i><b>9.2. Đóng góp về mặt thực tiễn </b></i>

Mô tÁ bćc tranh thāc tr¿ng giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM á tr°ßng mÅm non t¿i thnh phó H Nỏi, lm c sỏ thc tiòn đÅ điÃu chỉnh q trình giáo dăc kịp thßi. LuÁn án kÁ thÿa và thiÁt kÁ đ°āc bá công că đo l°ßng KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái với đá tin cÁy Cronbach9alpha b°ớc đÅu đáp ćng tiêu chuÇn.

Các bián pháp giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM á tr°ßng mÅm non đ°āc đà xuÃt có thÅ sā dăng làm tài liáu tham khÁo giúp GVMN, các nhà quÁn lí, nhà nghiên cću và GDMN sā dăng và vÁn dăng sáng t¿o, phù hāp với điÃu kián thāc tißn, góp phÅn nâng cao hiáu quÁ giáo dăc trÁ em. Ngoài

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

ra có thÅ sā dăng các bián pháp này trong cơng tác nghiên cću, đào t¿o, bßi d°ÿng GVMN ỏ cỏc c sỏ o to, bòi dng GVMN.

<b>10. CÃu trúc căa luËn án </b>

Ngoài phÅn má đÅu, kÁt luÁn và kiÁn nghị, danh măc tài liáu tham kho, ph lc, lun ỏn gòm ba chÂng:

ChÂng 1. C¢ sá lí ln cąa giáo dăc k* nng giÁi quyÁt vÃn đà cho trÁ m¿u giáo 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng giáo dăc STEAM.

Ch°¢ng 2. Thāc tr¿ng giáo dăc k* nng giÁi quyÁt vÃn đà cho trÁ m¿u giáo 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng giáo dăc STEAM.

Ch°¢ng 3. Bián pháp giáo dăc k* nng giÁi quyÁt vÃn đà cho trÁ m¿u giáo 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng giáo dăc STEAM và thāc nghiám.

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

<i><b>Chương 1: C¡ Sỉ LÍ LN CĂA GIÁO DĀC K) NNG GIÀI QUY¾T VÂN ĐÀ </b></i>

<b>CHO TRÀ MÈU GIÁO 5 - 6 TUêI TRONG HO¾T ĐàNG GIÁO DĀC STEAM </b>

<b>1.1. Tëng quan nghiên cąu vÃn đÁ </b>

<i><b>1.1.1. Những nghiên cứu về kĩ năng giải quyết vấn đề của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi </b></i>

KNGQVĐ là mát kỹ nng cÅn thiÁt suãt đßi cąa mßi cá nhân. Viác phát triÅn KNGQVĐ khơng chỉ quan trßng đãi với ng°ßi lớn, mà còn rÃt cÅn thiÁt đãi với trÁ m¿u giáo 5 - 6 tuái. Đá tuái này là giai on chuần b bc vo tròng phỏ thụng, to ra nÃn tÁng c¢ bÁn cho KNGQVĐ cąa trÁ trong giai đo¿n tr°áng thành và phát triÅn toàn dián sau này. KNGQVĐ tác đáng trāc tiÁp đÁn sā thích nghi với cc sãng, mơi tr°ßng, qut định sā thành cơng cąa q trình hßc tÁp và mßi l*nh vāc trong đßi sãng [15]. Chính vì vÁy, KNGQVĐ đ°āc nhiÃu nhà khoa hßc quan tâm nghiên cću với nhiÃu h°ớng tiÁp cÁn khác nhau.

<i><b>Hướng thứ nhất. Nghiên cứu về bản chất kĩ năng giải quyết vấn đề ở trẻ MG 5 - 6 tuổi </b></i>

Các nhà nghiên cću J. Piaget , L.S. Vygotsky, George Pólya, Albert Bandura, Herbert A. Simon, Edward de Bono, David Jonassen và John Dewey, Beyer, D'Zurilla, David Klahr, Brown đã cung cÃp nhÿng cái nhìn sâu sắc và bÁn chÃt cąa KNGQVĐ á trÁ nhá. Các nhà nghiên cću đÃu cho rằng KNGQVĐ phát triÅn thông qua trÁi nghiám thāc tÁ [16]3[18]. TrÁ em hßc cách GQVĐ thơng qua viác thā nghiám, gặp khó khn và tìm kiÁm giÁi pháp trong mơi tr°ßng xung quanh. KNGQVĐ liên quan chặt ch¿ đÁn t° duy logic và quy trình t° duy [19]3[21]. TrÁ em phÁi hiÅu vÃn đÃ, lÁp kÁ ho¿ch, thāc hián kÁ ho¿ch và kiÅm tra kÁt quÁ mát cách có logic và có há thãng [19]. ĐÅ GQVĐ đòi hái khÁ nng sáng t¿o và khÁ nng tā t¿o ra ý t°áng. Theo Piaget, trÁ em cÅn khuyÁn khích đÅ ngh* ra các giÁi pháp mới và đ°a ra ý t°áng dāa trên kiÁn thćc và trÁi nghiám cąa trÁ [22]. Mát sã nhà nghiên cću Jonassen, Robinson nhÃn m¿nh sā tā tin và khÁ nng tā kiÅm soát bÁn thân là quan trßng trong viác GQVĐ [23], [24]. TrÁ em cÅn tā tin rằng trÁ có thÅ tìm ra giÁi pháp và kiÅm sốt q trình GQVĐ [25]. Mơi tr°ßng hßc tÁp có vai trị quan trßng trong phát triÅn KNGQVĐ cho trÁ em [26], [27]. T°¢ng tác với ng°ßi khác, hßc hái tÿ GV, b¿n bè và mơi tr°ßng xung quanh giúp trÁ phát triÅn khÁ nng này [28], [29]. Quá trình GQVĐ th°ßng đi kèm với sā thay đái kiÁn thćc và suy ngh*. TrÁ em hßc hái tÿ kinh nghiám cąa trÁ và có thÅ thay đái quan điÅm khi mình gặp phÁi thơng tin mới.

Các nghiên cću cho thÃy, KNGQVĐ á trÁ nhá khơng chỉ liên quan đÁn viác tìm ra giÁi pháp cho các vÃn đà că thÅ mà còn đòi hái khÁ nng t° duy logic, sáng

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

t¿o, và khÁ nng tā t¿o ra ý t°áng. Các kỹ nng này phát triÅn thơng qua trÁi nghiám, t°¢ng tác xã hái, và quá trình thay đái kiÁn thćc và suy ngh*.

Theo Nguyòn Quang Uần (2005), mỏt trong nhng đặc điÅm cąa t° duy đó là tính <có vÃn đÃ=, t° duy là đÅ giÁi quyÁt nhiám vă, suy ngh* là mát ho¿t đáng tinh thÅn giúp mát ng°ßi GQVĐ, ra qut định làm, hiÅu, tìm kiÁm câu trÁ lßi và tìm ra ý ngh*a [21, 88-89]. T° duy là mát hành đáng. Mßi hành đáng t° duy là mát q trình GQVĐ nào đó nÁy sinh trong quá trình nhÁn thćc, hoặc trong ho¿t đáng hằng ngày cąa chą thÅ, quá trình t° duy bao gßm nhiÃu giai đo¿n tÿ khi gặp vÃn đÃ

<i>và nhÁn thćc đ°āc nó cho đÁn khi vÃn đà đ°āc giÁi quyÁt [21, 92-93]. </i>

BÁn chÃt cąa KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái là quá trình t° duy đÅ xā lý tình hng có vÃn đà gặp phÁi, đÅ giÁi quyÁt mâu thu¿n giÿa nhÿng gì trÁ đã biÁt và nhÿng cái trÁ ch°a biÁt. Theo Stone 3 MacDonald (2015), trong quá trình GQVĐ có sā thích nghi tích cāc cąa trÁ, địi hái trÁ, ngồi viác phÁi vÁn dăng nhÿng hiÅu biÁt, k* nng đã tích lũy đ°āc tr°ớc đó cịn cÅn đÁn sā nß lāc đÅ tìm kiÁm tri thćc mới nhằm tìm ra cách GQVĐ mát cách hiáu q phù hāp với hồn cÁnh, tình hng gặp phÁi [30]. Cc sãng ln vÁn hành và tßn t¿i nhÿng vÃn đà bên trong nó, trÁ MG 5 - 6 tuái cÅn đ°āc trao c¢ hái đÅ đ°āc rèn luyán, thích ćng, sẵn sàng giÁi quyÁt các v<i>Ãn đà dißn ra xung quanh trÁ. </i>

<i><b>Hướng thứ hai. Nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến kĩ năng giải quyết vấn đề của trẻ MG 5 - 6 tuổi </b></i>

Các nghiên cću đ°a ra khá nhiÃu yÁu tã Ánh h°áng đÁn KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái, tuy nhiên tÃt cÁ các nghiên cću đÃu có điÅm chung là dāa chą yÁu trên quan điÅm cąa hai nhà nghiên cću lßi l¿c Jean Piaget và L.S. Vygotsky [31], [25].

<i>trao quyền tự quyết cÿa người lớn </i>

Trong nhÿng nghiên tÿ nm 1936 - 1957, Jean Piaget, cho rằng trÁ em phát triÅn KNGQVĐ thơng qua q trình xây dāng kiÁn thćc và hiÅu biÁt riêng, bằng cỏch tÂng tỏc vi mụi tròng xung quanh v to ra các kiÅu t° duy riêng biát á tÿng giai đo¿n. Khi gặp phÁi mát vÃn đà cÅn giÁi qut, trÁ có xu h°ớng quan sát, tìm hiÅu vÃn đà đÅ thÃy đ°āc sā khác biát giÿa kiÁn thćc hián t¿i cąa mình và kiÁn thćc cÅn thiÁt đÅ hiÅu và GQVĐ gặp phÁi [22], [32], [33]. NÁu sā khác biát quá lớn so với trình đá nhÁn thćc cąa trÁ thì trÁ s¿ sā dăng các ph°¢ng pháp quen thc mà trÁ có đÅ cã gắng GQVĐ, nhÿng ph°¢ng pháp này có thÅ khơng đúng, hoặc không đÅy đą. Tuy nhiên, viác trÁ cã gắng GQVĐ bằng thao tác chân tay hay bằng các ho¿t đáng trí óc đÅ đ°a ra giÁi pháp chính xác cho mát câu đã hoặc mát bài tốn là

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

mát điÃu vơ cùng quan trßng. Quan điÅm này th°ßng đ°āc gßi với thuÁt ngÿ tiÁng

<i>Anh là <inside - out=, trong cuãn Giáo trình tâm lí học trẻ em lāa ti mầm non, </i>

nhóm tác giÁ Ngun Thị Ánh Tut (2003) cho rằng đó là <chun tÿ bình dián bên trong ra bình dián bên ngồi=, nhÃn m¿nh sā đÃu tranh bên trong đća trÁ đÅ hiÅu vÃn đà mới với khÁ nng và hiÅu biÁt, kinh nghiám cąa chính bÁn thân đća trÁ [34]. Theo Hồng Thị Ph°¢ng (2008), với t° cách là chą thÅ cąa quá trình nhÁn thćc, trÁ quyÁt định sā phát triÅn cąa chính mình [35]. Piaget cũng nhÃn m¿nh, đÅ giÁi quyÁt các vn tÂng tỏc xó hỏi, a tr hòc tót nht thụng qua s tÂng tỏc vi nhng ngòi xung quanh tr. Nu bộ A git ò chÂi cąa bé B, bé B s¿ phÁn ćng theo cách giúp bé A sớm nhÁn ra rằng hành vi này khơng đ°āc chÃp nhÁn, tÿ đó trÁ s¿ tā điÃu chỉnh hành vi cąa mình cho phù hāp nh hòc cỏch chia s ò chÂi hoc thay phiờn nhau [36], [32], [22]. Lý thuyÁt phát triÅn trí tuá theo giai đo¿n cąa Piaget mô tÁ sā phát triÅn nhÁn thćc cąa trÁ em liên quan đÁn nhÿng thay đái trong quá trình và khÁ nng nhÁn thćc. Theo quan điÅm cąa Piaget, sā phát triÅn nhÁn thćc ban đÅu bao gßm các quá trình dāa trên các hành đáng và sau đó tiÁn tới nhÿng thay đái trong ho¿t đáng trí óc, nhÿng KNGQVĐ không thÅ đ°āc d¿y mà phÁi đ°āc tā khám phá ra [22].

<i>Nghiên cću cąa Brown (1988) nhÁn định rằng, trong nhiÃu tr°ßng hāp, người </i>

<i>lớn thường tham gia và GQVĐ mà đáng l¿ ra nên đÅ tā trÁ giÁi quyÁt, vì cho rằng nh° </i>

vÁy s¿ nhanh hÂn, dò dng hÂn v ớt khú chu hÂn. Tuy nhiên điÃu đó là khơng nên, bái bÃt cć vÃn đà gì trÁ gặp phÁi, dù chỉ là viác nhá cũng có thÅ là c¢ hái đÅ trÁ phát triÅn KNGQVĐ, á đó trÁ đ°āc trÁi nghiám kÁt q tÿ nhÿng qut định cąa chính mình đ°a ra [29]. Ng°ßi lớn có thÅ t¿o tiÃn đà cho trÁ tā GQVĐ cąa mình bằng cách hái trÁ "con có thÅ làm gì" đÅ GQVĐ này. TrÁ s¿ hßc đ°āc nhiÃu điÃn tÿ q trình tā GQVĐ mình gp phi nh s tÂng tỏc vi mụi tròng với nhÿng hành đáng phù hāp. NÁu vÃn đà q dß trÁ s¿ khơng hćng thú, nh°ng q khó s¿ khiÁn trÁ chán nÁn. TrÁ cÅn phÁi tā tin vào chính mình, và sẵn sàng chÃp nhÁn sā rąi ro nÁu ph°¢ng án mình lāa chßn là khơng khÁ thi trong quá trình thāc hián. Sā tā tin và sẵn sàng chÃp nhÁn rąi ro là điÃu cÅn thiÁt phÁi có đãi với ng°ßi GQVĐ. Viác sā dăng k* thuÁt <Công não= với viác đ°a càng nhiÃu giÁi pháp càng tãt, giúp trÁ nhìn nhÁn vÃn đà rõ ràng, với nhÿng quy tắc c¢ bÁn: bÃt kỳ ý t°áng nào đ°āc đ°a ra dù là vơ lí hoặc có thÅ là điên rß cũng có thÅ đ°āc chÃp nhÁn; khơng đ°āc phép chỉ trích, phán xét và nhÿng ý t°áng đ°āc đ°a ra; càng nhiÃu ý t°áng đ°āc đ°a ra càng tãt, vì nó là ngußn cùng cÃp các giÁi pháp thay thÁ cho

<i>vÃn đà [29]. Tác giÁ Hà S¢n (2010) nhÁn định rằng, <trong gia đình, các bÁc phă huynh </i>

<i>nên trao quyền quyết định=, sā tā lāa chßn trang phăc cąa mình, tā khắc phăc nhÿng </i>

khó khn, giúp trÁ tā giÁi quyÁt các vÃn đà cąa mình thay vì làm giúp con, hình thành cho các con có thói quen tãt ngay tÿ nhá [37].

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

<i>Kĩ năng GQVĐ phụ thuộc vào yếu tố xã hội xung quanh trẻ - nơi trẻ học hỏi và tương tác </i>

NÁu Piaget nhÃn m¿nh vào nhÿng thay đái nhÁn thćc tÿ sâu bên trong đća trÁ là điÃu cÅn thiÁt đÅ trÁ giÁi qut các vÃn đà khó h¢n mát chút so với khÁ nng cąa

<i>trÁ, thì Vygotsky l¿i nhÃn m¿nh bÁn chÃt cãt lõi cąa các mối quan hệ xã hội đãi với </i>

viác hßc và sā phát triÅn cąa trÁ. Ơng tin rằng trÁ nhá có thÅ sắp xÁp các khái niám, GQVĐ và ''suy ngh*'' mát cách phćc t¿p và trÿu t°āng khi đ°āc cung cÃp các tài liáu thāc tÁ, chân thāc và có ý ngh*a và khi nhÿng t°¢ng tác này với các b¿n cùng lća tuái, đặc biát là khi ch¢i với nhÿng b¿n thơng mình h¢n [38]. Vygotsky khẳng định, các yÁu tã xã hái tác đáng đÁn đća trÁ trong q trình hßc mới là u tã quan trßng đÅ đća trÁ có thÅ giÁi qut đ°āc vÃn đà thành cơng. Ơng nhÃn m¿nh, ng°ßi GV có vai trị quan trßng trong viác giúp đća trÁ có khÁ nng hßc tÁp ch°a tãt thành kh nng hiu bit v hòc tp tót hÂn. Vygotsky gßi đây là <vùng phát triÅn gÅn nhÃt=, trong đó GV thāc sā có thÅ giúp trÁ nâng cao khÁ nng nhÁn thćc đÅ giÁi quyÁt mát vÃn đà mà ban đÅu trÁ quá khó giÁi quyÁt [39].

<i>Nhóm tác giÁ Hess và Shipman (1965) chỉ ra <Ngơn ngữ có vai trị vơ cùng </i>

<i>quan trọng trong viác kích thích KNGQVĐ cąa trÁ nhá=, có sā khác biát có ý ngh*a </i>

và KNGQVĐ giÿa nhÿng đća trÁ có m¿ đ°a ra ngơn ngÿ và u cÅu, nhiám vă mát cách că thÅ, rõ ràng [40] so với nhÿng đća trÁ m¿ chỉ đ°a ra yêu cÅu, nhiám vă chung chung không că thÅ. Cũng đà cÁp đÁn sćc m¿nh cąa ngôn ngÿ, cùng với sā

<i>kiên trì, nh¿ nhàng kÁt hāp với nhÿng câu hỏi mở, kiểu Socrate (mát kỹ thuÁt hiáu </i>

quÁ đÅ khám phá sâu ý t°áng) đÅ nâng cao hiÅu biÁt và khái niám cąa hßc sinh, Blank (1973) chỉ ra rằng câu hái theo kiÅu Socrate s¿ làm tng KNGQVĐ cąa trÁ và trÁ đ¿t đ°āc sā hiÅu biÁt rõ ràng và khái niám [41]. Theo Linder (2020), có hai d¿ng câu hái má hÿu ích trong các bài hßc, đó là câu hái h°ớng vào con ng°ßi (Con ngh* điÃu gì s¿ xÁy ra với viên đá nÁu chúng ta lÃy nó ra khái ngn đá tą l¿nh) và câu hái định h°ớng quá trình (Làm thÁ nào chúng ta có thÅ xác định bao nhiêu cây thì phù hāp với chiÁc bßn trßng cây cąa chúng ta) [42].

<i>Bên canh đó, các nghiên cću cąa Leah Matas, Richard A. Arend (1978), F.Garton (2004) cũng chỉ ra rắng sự động viên, cá vũ và cÁm giác an toàn cũng là yÁu tã đ°āc nhắc đÁn trong viác thúc đÇy sā phát triÅn KNGQVĐ cąa trÁ, nó s¿ </i>

giúp trÁ đãi mặt dß dàng và giÁi quyÁt các vÃn đà nÁy sinh mát cách hiáu quÁ h¢n [43]. Sā phÁn hßi, khun khích cąa ng°ßi lớn sau khi trÁ GQVĐ s¿ cÁi thián mćc đá GQVĐ cao h¢n so với trÁ em khơng nhÁn đ°āc phÁn hßi [31].

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

Theo các nhóm nghiên cću Heppner (2004), Sample (2008), Leah Matas, Richard A. Arend (1978), Honig (2005), Garton (2004), KNGQVĐ có liên quan mÁt

<i>thiÁt đÁn mơi trường gia đình, nÁu trong gia đình trÁ, mßi ng°ßi hồ thn, cái má, </i>

trÁ đ°āc tā do thÅ hián cÁm xúc cąa mình, trÁ đ°āc cÁ nhà tin t°áng thì khi gặp các

<b>tình hng có vÃn đÃ, trÁ có xu h°ớng bình t*nh và GQVĐ mát cách hiáu q h¢n </b>

[44, 374-375]. Khi khơng tā giÁi quyÁt đ°āc vÃn đà trÁ cũng s¿ không ng¿i ngÅn tìm kiÁm sā giúp đÿ tÿ ng°ßi lớn [45]. Mãi quan há tình cÁm giÿa trÁ em và ng°ßi lớn kèm cặp, d¿y dß là mát đáng lāc m¿nh m¿ đÅ thúc đÇy hiáu quÁ hßc tÁp và KNGQVĐ sớm [43], [46]. Các k* thuÁt kèm cặp că thÅ cąa GV s¿ t¿o điÃu kián và

<i>hß trā trÁ nhá GQVĐ [25]. TrÁ đ°āc làm viác, hợp tác GQVĐ với nhÿng người b¿n </i>

<i>có năng lực hơn, s¿ cÁi thián KNGQVĐ cąa mình tãt h¢n nhiÃu so với trÁ làm viác </i>

với nhÿng b¿n kém nng lāc h¢n [31], [47].

<i>Theo nghiên cću cąa Karatas & Baki, (2013), Anliak & Dincer, (2009), việc </i>

<i>thiết kế môi trường học tập dāa trên vÃn đà cũng là mát trong nhÿng yÁu tã quan </i>

trßng nhằm phát triÅn, nâng cao KNGQVĐ cąa ng°ßi hßc, bên c¿nh đó, nhÿng trÁi nghiám cc sãng tiêu cāc hoặc tích cāc cąa trÁ cũng Ánh h°áng đÁn các k* nng t° duy GQVĐ cąa đća trÁ [48], [49].

à Viát Nam, tác giÁ Nguyßn Thị Hồ (2019) đ°a ra bãn u tã chính tác đáng đÁn sā phát triÅn KNGQVĐ cąa trÁ 5- 6 tuái nh° yÁu tã bÇm sinh di truyÃn (trÁ chỉ có thÅ tham gia vào các ho¿t đáng khi não bá phát triÅn bình th°ßng), mơi tr°ßng (giúp định h°ớng, điÃu chỉnh thái đá, hành vi cąa trÁ), giáo dăc (vai trò <thang đÿ= cąa nhà GD) và ho¿t đáng cá nhân cąa trÁ (sā tích cāc tham gia các ho¿t đáng) [50].

Nhÿng nghiên cću trên đây cho thÃy, các yÁu tã Ánh h°áng đÁn KNGQVĐ cąa trÁ MG rÃt đa d¿ng, nh°: sā cã gắng GQVĐ cąa chính bÁn thân trÁ, sā đáng viên khun khích cąa ng°ßi lớn xung quanh, sā tÂng tỏc vi bn bố, mụi tròng hòc tp, mơi tr°ßng gia đình, các k* tht d¿y hßc & Có thÅ khái quát KNGQVĐ cąa trÁ MG phă thc vào ba u tã chính: ng°ßi lớn, mơi tr°ßng, bÁn thân trÁ.

<i><b>Hướng thứ ba. Nghiên cứu về những biểu hiện và công cụ đo kĩ năng giải quyết vấn đề của trẻ MG 5 - 6 tuổi </b></i>

Khi nhắc đÁn biÅu hián KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái, Heppner (2004), Bapoğlu-Dümenci (2021), Nguyßn Thị Hoà (2019) đ°a ra 3 biÅu hián: (1) nhÁn thćc vÃn đÃ, (2) mong muãn GQVĐ, (3) k* nng GQVĐ [13], [46], [50].

Tác giÁ Ngun Thị Hồ, đ°a ra chi tiÁt các biÅu hián KNGQVĐ ćng với 5 b°ớc ho¿t đáng đÅ GQVĐ trong ho¿t đáng vui ch¢i cąa trÁ MG [50]: 1. NhÁn biÁt

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

và phát hián đ°āc tình hng có vÃn đà trong khi ch¢i; 2. Mong muãn GQVĐ nÁy sinh trong khi ch¢i; 3. Tìm kiÁm, đà xuÃt các ý t°áng đÅ GQVĐ; 4. TiÁn hành GQVĐ; 5. Đánh giá kÁt quÁ thāc hián GQVĐ.

Nghiên cću gÅn đây nhÃt cąa Hồng Thanh Ph°¢ng và cáng sā đ°a ra 3 biÅu hián cąa KNGQVĐ á trÁ mÅm non: NhÁn dián vÃn đÃ, tìm kiÁm ph°¢ng án GQVĐ; thāc hián GQVĐ [51, 60-61].

Có thÅ thÃy, mßi tác giÁ có góc nhìn khác nhau và biÅu hián KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái, nh°ng đÃu thãng nhÃt đ°a ra nhÿng biÅu hián cãt lõi cąa KNGQVĐ đó là đća trÁ phÁi phát hián ra vÃn đÃ, mong muãn giÁi quyÁt, lāa chßn đ°āc giÁi pháp, lÁp kÁ ho¿ch giÁi quyÁt và bắt tay vào thāc hián GQVĐ gặp phÁi, cuãi cùng là đánh giá kÁt quÁ GQVĐ.

<i>Công cụ đo KNGQVĐ cÿa trẻ MG 5 - 6 tuái </i>

Theo Ünal & Aral, (2014), đÅ khám phá và nâng cao KNGQVĐ cąa trÁ, viác xác định mćc đá GQVĐ cąa trÁ là rÃt quan trßng [52], nó giúp các nhà nghiên cću đánh giá đ°āc ch°¢ng trình giÁng d¿y và h°ớng tiÁp cÁn phù hāp nhằm thúc đÇy sā phát triÅn á trÁ. Theo Anggoro (2021), viác đánh giá KNGQVĐ đãi với trÁ mÅm non là khó khn [4]. Tuy nhiên, cũng có mát sã cơng trình nghiên cću đ°āc thāc hián:

Các nhà nghiên cću Spivack, (1982), D9Zurilla (2009), Selahiddin Ưğülmüş Eda Karg1 (2015) phát triÅn bá cơng că đo KNGQVĐ giÿa các cá nhân [20], [53], [54]. Brown (1986), Fettig (2016), Gardiner & Zeitz, (2000), Ruggiero, (1984) sā dăng nhÿng câu chuyán ngắn kÁt hāp nhÿng bćc tranh và nhÿng sā kián dißn ra hằng ngày đÅ đo KNGQVĐ cąa trÁ [55]3[58].

Nm 1992, Shure đã thiÁt kÁ Bài kiÅm tra GQVĐ giÿa các cá nhân á tr°ßng mÅm non (PIPS). Mßi trÁ tham gia bài kiÅm tra mÃt 20 - 30 phút đÅ hồn thành, bao gßm hai phÅn liên quan đÁn các vÃn đà xÁy ra với b¿n bè cùng trang lća và nhÿng vÃn đà th°ßng xÁy ra với m¿ cąa trÁ. Bài kiÅm tra bao gßm nhÿng câu chuyán ngắn kÅ l¿i nhÿng vÃn đà giÿa hai đća trÁ cùng tuái và giÿa mát đća trÁ và m¿ cąa bé, trong mßi câu chuyán, ng°ßi ta nói rằng mát trong hai đća trÁ mn chÂi vi ò chÂi ca a tr kia. Mòi trÁ trong lớp đ°āc yêu cÅu coi mình là nhân vÁt chính trong câu chun và sau đó tìm cỏch chÂi vi ò chÂi. Trong phn liờn quan n m¿, ng°ßi đánh giá s¿ kÅ l¿i rằng đća trÁ trong câu chuyán làm háng mát trong nhÿng đß đ¿c cąa m¿ mình, và trÁ tham gia vào bài kiÅm tra s¿ đ°āc đặt vào tình hng trong chun, rßi đ°a ra nhÿng giÁi pháp khÁ thi đÅ ngn ng°ßi m¿ nái giÁn. Theo Anliak & Dincer, (2009), Spivack (1982); Shure, (1992), nhÿng ng°ßi kiÅm tra đ°āc bßi d°ÿng tãt đÅ đánh giá các k* nng t° duy GQVĐ cąa trÁ em [49], [54] [54], [59].

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

Nm 2003, Robert Marshall và cáng sā đã thiÁt kÁ mát bài kiÅm tra lâm sàng và KNGQVĐ bằng lßi nói cho nhÿng ng°ßi bị tán th°¢ng não, bánh tâm thÅn nặng và bánh Alzheimer, đ°āc gßi là đánh giá nhanh viác GQVĐ (RAPS) [60], [61]. Tÿ bài kiÅm tra này, Perdew (2019) đã cÁi tiÁn RAPS thành RAPS-K (Đánh giá nhanh viác GQVĐ cho trÁ em) với hy vßng nó s¿ phù hāp và đáng tin cÁy h¢n khi đ°āc sā dăng cho trÁ á phá tā kỉ. RAPS-K bao gßm m°ßi hai bÁng có kích th°ớc khác nhau phù hāp với ba mćc đá khó. TÃt cÁ 128 hình Ánh đ°āc sā dăng cho RAPS-K đÃu là Ánh gãc đã trÁi qua hình Ánh kiÅm tra nhÁn d¿ng với 47 trÁ trong đá tuái tÿ 5:0 đÁn 9:11 đÅ xác nhÁn rằng trÁ có thÅ nhÁn d¿ng chính xác chúng. Các hình Ánh sā dăng cũng đ°āc chßn có chą đích đÅ phÁn ánh vãn tÿ vāng STEAM (khoa hßc, cơng nghá, k* tht, nghá tht, tốn hßc) mà trÁ s¿ quen thc. Các bÁng RAPS-K tuân theo các quy tắc t°¢ng tā nh° các bÁng RAPS ban đÅu. Trên tÃt cÁ m°ßi hai tÃm bÁng, mát nāa sã hình Ánh có màu đen trắng và mát nāa là màu sắc. Hình Ánh đen trắng không thÅ ch¿m vào nhau ngay lÁp tćc; cùng mát thông sã đ°āc áp dăng cho các hình Ánh màu [62].

Nm 2009, Yasemin Aydoğan và cáng sā, đ°a ra thang đo GQVĐ (PSSS) cho trÁ em tÿ 4 3 7 tuái, thang đo bao gßm 50 bćc tranh thÅ hián nhÿng vÃn đà liên quan đÁn cuác sãng thāc và truyán ngắn n¢i nhÿng vÃn đà này xÁy ra. Nhÿng bćc tranh đ°āc sā dăng đÅ đo 10 k* nng thành phÅn cąa KNGQVĐ: NhÁn ra vÃn đÃ; chÇn đốn vÃn đÃ, hái và vÃn đÃ, dā đoán nguyên nhân cąa vÃn đÃ, quyÁt định sā thích hāp cąa kiÁn thćc đÅ GQVĐ, hiÅu rõ các thành phÅn cąa vÃn đÃ, sā dăng đß vÁt khác với đß vÁt thơng th°ßng đÅ GQVĐ, dā đốn kÁt q hành đáng, tìm ra giÁi pháp tãt nhÃt, bá giÁi pháp bÃt th°ßng nhÃt trong các lāa chßn đÅ GQVĐ. Ćng với mßi k* nng thành phÅn s¿ có 5 bćc tranh cÅn trÁ trÁ lßi, có đáp án m¿u A, B, C cho trÁ chßn [63], [64].

Merve Unal và Neriman Aral (2014) đã nghiên cću phát triÅn mát cơng că đo l°ßng KNGQVĐ cąa trÁ 60 - 72 tháng tuái trong giáo dăc khoa hßc cho trÁ mÅm non đ°āc gßi là PSSSE (Thang đo GQVĐ trong giáo dăc khoa hßc) với 16 tình huãng có vÃn đà kèm 16 bćc tranh đ°āc v¿ bằng phÅn mÃm, các tình huãng đ°āc chia làm 2 thang đo nhá: mát thang đo sā dăng 9 tình hng thc khoa hßc tā nhiên và 7 tình huãng liên quan đÁn viác sā dăng nguyên vÁt liáu đÅ có thÅ GQVĐ. Các tiêu chí, các câu trÁ lßi cąa trÁ đ°āc chÃm theo thang điÅm lo¿i Likert bãn điÅm tÿ 0-3 điÅm (ćng với: khơng trÁ lßi đ°āc hoặc sai = 0 điÅm; trÁ lßi sai trßng tâm = 1 điÅm; câu trÁ lßi khơng có ý t°áng và b°ớc tiÁp theo = 2 điÅm; câu trÁ lßi đúng = 3 điÅm), nhóm tác giÁ đã lÃy m¿u ng¿u nhiên 174 trÁ đÅ kiÅm tra đá tin cÁy và hiáu lāc cąa thang đo cho kÁt quÁ đáng tin cÁy và hāp lá đÅ thāc hián trên trÁ MG 60 - 72 tháng [52] [65],[66].

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

Bên c¿nh đó, nhóm tác giÁ Vuslat Oğuz, Doktora Tez, (2012) đã đ°a ra "Thang đo KNGQVĐ cąa trÁ em (PCSS)" đÅ xác định KNGQVĐ cąa trÁ 60 - 72 tháng tuái đang đi hßc m¿u giáo, thang đo PCSS bao gßm 18 hình v¿ t°¢ng ćng với 18 tình hng có vÃn đà mà trÁ th°ßng gặp phÁi trong cuác sãng hằng ngày á đá tuái 60 - 72 tháng. Trong PCSS, điÅm sã giÿa "0 - 4" đ°āc lÃy cho giÁi pháp đ°āc t¿o ra cho tÿng tình huãng vÃn đÃ. ĐiÅm "0" đ°āc đ°a ra nÁu trÁ khơng có đà xuÃt giÁi pháp, "1" điÅm nÁu có mát giÁi pháp duy nhÃt, "2" điÅm nÁu có hai đà xuÃt, "3" điÅm nÁu có ba đà xuÃt và "4" điÅm nÁu có nhiÃu h¢n ba đà xt. Ph¿m vi điÅm thu đ°āc tÿ PCSS là 0 - 72. Khi điÅm sã tng lên trong PCSS, KNGQVĐ đà cąa trÁ tng lên. CÁ hai nghiên cću này, đÃu tÁp trung đo KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 ti thơng qua hình Ánh minh ho¿, đća trÁ đ°āc cho là có KNGQVĐ tãt khi đća trÁ đ°a ra đ°āc càng nhiÃu cách GQVĐ mát cách hāp lý [67], [68].

Florencia K. Anggoro và cáng sā (2021) đã phát triÅn mát công că quan sát đÅ đo l°ßng KNGQVĐ cąa trÁ MG có tên là EPCOT (với 5 hành đáng và 33 hành vi quan sát đ°āc có thÅ có trong q trình GQVĐ) nhằm đánh giá tÅn suÃt cąa các hành vi GQVĐ và sā dăng tÿ vāng liên quan đÁn quy trình thiÁt kÁ k* tht thc ch°¢ng trình Seeds of STEM bằng cách quan sát 16 lớp hßc MG (trong đó có 8 lớp hßc đ°āc can thiáp nhÁn ton bỏ 8 bi hòc ca chÂng trỡnh v 8 lớp so sánh chỉ nhÁn bài hßc thć 8 cąa ch°¢ng trình trong Seeds of STEM trong lớp hßc). Thơng qua q trình thāc nghiám, nhóm tác giÁ đã tìm thÃy nhiÃu hành vi và tÿ vāng liên quan đÁn KNGQVĐ h¢n trong nhóm can thiáp so với nhóm đãi chćng và đ°a ra nhÁn định trÁ mÅm non thāc sā có khÁ nng tham gia GQVĐ mát cách có ý ngh*a [4], nh°ng sā thay đái giÿa tr°ớc và sau thāc nghiám không có khác biát nhiÃu và ch°a thāc sā có ý ngh*a thãng kê.

Táng quan các nghiên cću có liên quan đÁn KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái tÿ nhÿng nm 1936 đÁn nm 2022, cho thÃy, KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái là vÃn đà đ°āc nhiÃu nhà khoa hßc quan tâm nghiên cću với nhÿng h°ớng đi, góc nhìn, cách tiÁp cÁn, thơng qua các phÂng tiỏn, mụi tròng khỏc nhau nh: phỏt trin KNGQVĐ cho trÁ trong ho¿t đáng tốn hßc, vn hßc, qua mơ hình hố, thơng qua ngơn ngÿ că thÅ, qua viác xây dāng mơi tr°ßng, qua câu hái má, qua nhÿng ch°¢ng trình thí nghiám, qua ho¿t đáng khám phá khoa hßc, qua các thí nghiám, qua ho¿t đáng vui ch¢i, qua ho¿t đáng tā phăc vă, qua sā khun khích, đáng viên, sā t°¢ng tác với b¿n...; nhÿng yÁu tã Ánh h°áng đÁn KNGQVĐ nh° yÁu tã bÇm sinh, di truyÃn: sćc khoÁ, đặc điÅm sinh lý hßc; tác đáng cąa ng°ßi lớn, nhà giáo dăc với nhÿng cách thćc tác đáng khác nhau: t¿o điÃu kián, c¢ hái đÅ trÁ tā GQVĐ, khuyÁn khích, đáng viên trÁ, sā dăng ngôn ngÿ rõ ràng trong giao nhiám vă; b¿n bè,

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

mơi tr°ßng hßc tÁp. Nhÿng biÅu hián cąa KNGQVĐ đ°āc thÅ hián qua các k* nng phát hián vÃn đÃ, có mong muãn GQVĐ, đà xuÃt ph°¢ng án giÁi quyÁt, lÁp kÁ ho¿ch, thāc hián và đánh giá kÁt quÁ GQVĐ. Thang đo KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 ti có thÅ thơng qua quan sát, bài tÁp tình huãng, qua nhÿng bćc tranh, qua các câu chuyán có vÃn đÃ.

Tÿ nhÿng nghiên cću, cho thÃy GD KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái s¿ có hiáu quÁ trong các ho¿t đáng giáo dăc mang tính trÁi nghiám thāc tißn, kích thích trÁ tìm tịi khám phá, thí nghiám, thāc hián quy trình thiÁt kÁ k* tht. Trong mơi tr°ßng giáo dăc đó trÁ đ°āc thā sai, đ°āc tích cāc sā dăng nhÿng vãn kinh nghiám, sā hiÅu biÁt phong phú cąa mình tÿ các l*nh vāc khác nhau đÅ giÁi quyÁt vÃn đÃ.

STEM, mát tÿ đ°āc viÁt tắt cąa các tÿ Science (Khoa hßc), Teachnology (Công nghá), Engineering (K* thuÁt) và Mathematic (Toán). Theo Piro (2010), Nguyßn Thành HÁi (2016), sau cuác hßp liên ngành và GD khoa hßc đ°āc tá chćc t¿i Quỹ Khoa hßc Qc gia Hoa Kỳ (NSF) thì tÿ viÁt tắt này đ°āc sā dăng phá biÁn [69], [70]. Nghiên cću cąa English (2016) nhÁn định rằng, GD STEM h°ớng đÁn măc tiêu chung là t¿o sā hiÅu biÁt và các l*nh vāc STEM, phát triÅn nhÿng nng lāc, phÇm chÃt cÅn thiÁt cho ngußn nhân lāc thÁ kỉ XXI bằng cách đặt ng°ßi hßc vào nhÿng tình hng có vÃn đà mang tính thāc tißn cuác sãng, t¿o mãi liên há mÁt thiÁt giÿa lí thuyÁt và thāc hành, rút ngắn khoÁng cách giÿa kiÁn thćc hàn lâm và thāc tÁ xã hái [71]. Trong quá trình triÅn khai, áp dăng STEM, cùng chą tr°¢ng cąa nÃn GD hián đ¿i, đánh giá cao tÅm quan trßng cąa Nghá thuÁt trong viác thúc đÇy sā đái mới và sáng t¿o, đó cũng chính là lí do t¿i sao tht ngÿ STEAM ra đßi [70], [72]3[74].

Nhÿng nghiên cću cąa Yakman (2008), Sharapan (2012) Ata Aktürk & Demircan (2017), Ortiz-Revilla (2023) nhÁn định, thêm chÿ A vào thuÁt ngÿ STEM giúp mÃm m¿i hố các ch°¢ng trình STEM vãn nặng và k* thuÁt và STEAM đặc biát dß tiÁp cÁn với các đãi t°āng trÁ mÅm non [7], [75], [76]. STEAM tÁn dăng lāi ích cąa STEM, thông qua nghá thuÁt (Art), đ°a STEM lên mát tÅm cao mới bằng viác cho phép trÁ em á lća tuái mÅm non cũng có thÅ tiÁp cÁn và phát triÅn tồn dián, khun khích trÁ em xây dāng kiÁn thćc và thÁ giới xung quanh thông qua quan sát, điÃu tra và đặt câu hái [7], [14]. GD STEAM giúp cho GVMN xây dāng nÃn tÁng kiÁn thćc liên quan đÁn khoa hßc, sā dăng nghá thuÁt đÅ khuyÁn khích trÁ em thÅ hián ý t°áng cąa mình theo nhiÃu cách sáng t¿o [75], [77]. Đãi với nhÿng nghiên cću và GD STEAM trong cÃp hßc mÅm non nói chung, trÁ MG 5 - 6 tuái nói riêng tÁp trung vào nhÿng h°ớng chính sau:

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

<i><b>Hướng thứ nhất: Những nghiên cứu về các cách tiếp cận và kết hợp các thành tố S, T, E, A, M trong hoạt động GD STEAM cho trẻ MG 5 - 6 tuổi </b></i>

<i>Những nghiên cāu về cách tiếp cận các thành tố S, T, E, A, M trong ho¿t động GD STEAM cho trẻ MG 5 - 6 tuái </i>

Theo Sharapan (2012), Park (2016), Hoàng Thanh Ph°¢ng (2020), GD STEAM cho trÁ MG 5 - 6 tuái cÅn xác định mćc đá cho trÁ tiÁp cÁn sao cho phù hāp với khÁ nng cąa trÁ, nh°ng khơng vì thÁ mà làm giÁm, làm mÃt đi tính khoa hßc đúng đắn cąa các khái niám [75], [78], [79].

Các tác giÁ Yakman (2008), Sharapan (2012), Karen W. Lindeman (2014), Zahirod Awang cùng cáng sā (2020) và tá chćc Early Childhood National Centers, cho rằng, cách tiÁp cÁn các thành tã S, T, E, A, M trong ho¿t đáng GD STEAM cho trÁ MG 5 - 6 tuái nh° sau: yÁu tã Khoa hßc đ°āc hiÅu là nhÿng kiÁn thćc và khái niám, định luÁt, nguyên lí và các sā vÁt hián t°āng xung quanh đća trÁ, tÿ viác nắm bắt kiÁn thćc này, trÁ s¿ t° duy và áp dăng giÁi quyÁt các vÃn đà thāc tißn, là viác ni d°ÿng cÁm giác ng¿c nhiên và sā tị mị cąa trÁ; Cơng nghá là nhÿng công că giúp trÁ GQVĐ, đáp ćng nhu cÅu trong cuác sãng, làm cho cuác sãng trá nờn dò dng v hiỏu qu hÂn; K* thut bt đÅu với viác xác định vÃn đÃ, sau đó chuyÅn sang suy ngh* và thā chúng&; yÁu tã Nghá thuÁt là minh hßa cho các khái niám STEAM theo nhÿng cách sáng t¿o và giàu trí t°áng t°āng, thÅ hián ý t°áng và thÁ giới trÁ thÃy qua âm nh¿c, khiêu vũ, giao tiÁp, qua màu sắc, nét v¿& và cuãi cùng, yÁu tã Toán, là t° duy tốn hßc sā so sánh, sắp xÁp. GVMN cú th to c hỏi hòc tp STEAM ỏ khp mòi nÂi [74], [75], [80]3[82].

Hong Th PhÂng (2020) đ°a ra định h°ớng tiÁp cÁn các thành tã S, T, E, A, M trong GD STEAM cho trÁ mÅm non với nhÁn định <Với sā h¿n chÁ và nhÁn thćc, trÁ nhá không thÅ tiÁp nhÁn các thành tã này nh° ng°ßi lớn hoặc hßc sinh phá thông nên các nhà GDMN cÅn xác định mćc đá cho trÁ tiÁp cÁn với các yÁu tã trên phù hāp với khÁ nng trÁ nhá, đßng thßi khơng vì thÁ mà làm giÁm tính đúng đắn cąa các khái niám khoa hßc, quy luÁt hoặc các quy trình cơng nghá...=.. Các cÃp đá khám phá s¿ đi tÿ đ¢n giÁn đÁn phćc t¿p: nhÁn biÁt hián t°āng - tìm hiÅu nguyên nhân - giÁi thích ngun lí khoa hßc. Tác giÁ cũng nhÃn m¿nh rằng <khơng có trình tā cã định hay bắt buác nào cÅn phÁi thāc hián khi tích hāp các thành tã cąa STEAM= mà nó phă thuác vào vÃn đà ng°ßi d¿y lāa chßn trong các bài hßc, dā án d¿y hßc& [78].

<i>Những nghiên cāu về cách kết hợp các thành tố S, T, E, A, M trong ho¿t động GD STEAM cho trẻ MG 5 - 6 tuái </i>

Rodger W. Bybee (2013) đ°a ra 9 cách kÁt hāp các l*nh vāc trong S, T, E, M đa d¿ng, nh° sau:

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

<i><b>Hình 1.1. Cách kết hợp các lĩnh vực trong S, T, E, M </b></i>

Cách kÁt hāp các thành tã trong STEM/STEAM nh° thÁ nào không phÁi là điÃu cãt lõi đÅ đem l¿i giá trị cąa ho¿t đáng GD STEM/STEAM. GD STEM/STEAM có thÅ dißn ra trong mát ho¿t đáng giáo dăc, có thÅ là liên mơn d°ới d¿ng lßng ghép giÿa Tốn và Khoa hßc, trong đó các u tã cịn l¿i là chÃt xúc tác, hoặc là d¿y khoa hßc nh°ng trong đó đ°āc thāc hián quy trình thiÁt kÁ k* thuÁt, hoặc là có tÃt cÁ các yÁu tã. Măc tiêu chung là h°ớng vào phát triÅn nng lāc ng°ßi hßc, á trong ho¿t đáng GD STEM/STEAM ng°ßi hßc đ°āc chą đáng tìm tịi, khám phá, trÁi nghiám tìm ra vÃn đÃ, GQVĐ, GV là ng°ßi trā giúp cho q trình đó đ°āc thāc hián có hiáu quÁ [83].

Nhóm tác giÁ Wang (2011), Kazakoff (2013), McDonald & Howell (2012), Stohlmann (2012), Tharrenos Bratitsis (2019) tÁp trung vào hai thành tã trong STEAM

<i>là kĩ thuật và công nghệ, Aysun, A.A, Ozlen, D (2017), tÁp hāp 22 nghiên cću và GD </i>

STEM và STEAM trong GDMN đ°āc xuÃt bÁn tÿ nm 2006 đÁn 2016, đã chỉ ra rằng GD STEM và viác thêm yÁu tã Art (nghá thuÁt) t¿o thành GD STEAM á cÃp hßc mÅm non là hai l*nh vāc mới trong cÁ giới nghiên cću Thá Nh* Kỳ và thÁ giới, nhóm tác giÁ nhÃn m¿nh rằng á trong ch°¢ng trình ECE (GDMN) cąa Thá Nh* Kỳ thì k* thuÁt và cơng nghá là hai l*nh vāc ít đ°āc quan tâm nhÃt trong các thành tã và cÅn phÁi đ°āc tÁp trung nghiên cću á n°ớc hß. Nhóm tác giÁ cũng khun khích, trong t°¢ng lai nhÿng nghiên cću và STEAM nên xem xét các yÁu tã khác nh° nghá thuÁt và khoa hßc xã hái [84]. Tharrenos Bratitsis (2019) với sā tích hāp các ćng dăng di đáng Android và iOS trong các môi tr°ßng GDMN chính thćc và khơng chính thćc, trong đó, u tã cơng nghá trong STEAM là trßng tâm cąa q trình hßc tÁp [85].

à mát h°ớng đi khỏc, Nguyòn Thnh Hi (2016), Hong Th PhÂng (2020) cho rằng viác tá chćc ho¿t đáng GD STEAM với viác lāa chßn thành tã nào trßng

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

tâm s¿ phă thuác vào vÃn đÃ, chą đà cąa ho¿t đáng đó. Theo Hồng Thị Ph°¢ng, trÁ mÅm non khÁ nng nhÁn thćc, vãn kiÁn thćc, kinh nghiám cón h¿n chÁ, trÁ cÅn phÁi tích lũy thêm kiÁn thćc và sā hiÅu biÁt, vì vÁy thành tã khoa hßc trong GD STEAM th°ßng hay đ°āc thāc hián đÅu tiên nhằm tích lũy kiÁn thćc và giúp trÁ có thêm ý t°áng cho viác GQVĐ [78]. NÃn tÁng cąa GD STEM/STEAM chính là GD khoa hßc, do đó đÅ hiÅu và khái niám GD STEAM, thì cÅn nắm rõ và GD khoa hßc [69]. Cùng nm này, Nguyßn Vn Biên và cáng sā cũng đ°a ra nhÁn định: kiÁn thćc tốn hßc và khoa hßc là kiÁn thćc nÃn đÅ ng°ßi hßc có thÅ GQVĐ thơng qua quy trình thiÁt kÁ k* tht và đúc rút thành các quy trình cơng nghá [86]. Nhóm nghiên cću Hß Lam Hßng và cáng sā (2022), TrÅn Thị Minh HuÁ và cáng sā (2022), Nguyßn Vn Biên cùng cáng sā (2023) nhÃn m¿nh đÁn hai ho¿t đáng GD STEAM chiÁm °u thÁ phù hāp với ch°¢ng trình GDMN Viát Nam đó là ho¿t đáng GD STEAM tìm tịi khám phá và ho¿t đáng GD STEAM thiÁt kÁ k* thuÁt [87]3[89].

Mßi nhà nghiên cću lāa chßn sā kÁt hāp các thành tã cãt lõi, nái bÁt trong quá trình d¿y và hßc khác nhau dāa trên măc tiêu cąa bài hßc muãn h°ớng đÁn, điÃu quan trßng trong q trình tá chćc d¿y và hßc là vị trí chą thÅ cąa ng°ßi hßc trong q trình đó, là sā h°ớng tới các k* nng, nng lāc chung giúp cho ng°ßi hßc có thÅ thích ćng, ćng phó hiáu q đ°āc các tình hng dißn ra trong cuác sãng th°ßng ngày.

<i><b>Hướng thứ hai. Những nghiên cứu về cách thức tổ chức hoạt động GD STEAM cho trẻ MG 5 - 6 tuổi </b></i>

Các nghiên cću cąa Bagiati & Evangelou, (2015), Eng Tek, (2016), Mustafa (2016), Halton và Treveton, (2017), DeJarnette (2018), Wu Chen & cáng sā (2018), Mohd Hafiz & Ayop (2019), Nguyßn Thành HÁi (2019), Nguyßn Thị LuyÁn (2021), Zhang Mengmeng & cáng sā (2019), Neslihan Ültay & Banu Aktaş (2020), Hồng Thi Ph°¢ng (2020), Fleer, (2021) nhắc đÁn các quy trình, hình thćc tá chćc ho¿t đáng GD STEAM đem l¿i hiáu quÁ giáo dăc: d¿y hßc dāa trên dā án, d¿y hßc đāa trờn chÂi, dy hòc da trờn tri nghiỏm, dy hßc theo quy trình tìm tịi khám phá, quy trình 5E, quy trình thiÁt kÁ k* thuÁt (EDP), quy trình 6E (5E-EDP), quy trình TRIAL, quy trình 4C... nhÿng quy trình này đ°āc vÁn dăng linh ho¿t trong quá trình tá chćc ho¿t đáng GD STEAM cho trÁ mÅm non. Viác lāa chßn cách thćc tá chćc nào s¿ phă thuác vào măc tiêu, nái dung ho¿t đáng giáo dăc và vÃn đà cÅn giÁi

<b>quyÁt trong ho¿t đáng giáo dăc đó [14], [78], [98]3[100], [90]3[97]. </b>

Rodger W. Bybee và các cáng sā (1987) đã đ°a ra quy trình 5E (Engage (Gắn kÁt), Explore (Khám phá), Explain (GiÁi thích), Elaborate (Áp dăng că thÅ), và

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

Evaluate (ỏnh giỏ)) nhm thỳc ầy hòc tp hp tác, tích cāc trong đó hßc sinh làm viác cùng nhau đÅ GQVĐ và khám phá các khái niám mới bằng cách đặt câu hái, quan sát, phân tích và đ°a ra kÁt ln. Trong q trình đó, ng°ßi hßc t¿o dāng kiÁn thćc mới cąa mình dāa trên quá trình trÁi nghiám cąa bÁn thân và kiÁn thćc tr°ớc đó, q trình này dißn ra mát cách liên tăc.

Nm 2014, Burke, đã đà xuÃt mát quy trình mới, quy trình 6E dāa trên quy trình 5E thêm yÁu tã thiÁt kÁ k* thuÁt, că thÅ các pha E trong quy trình 6E bao gßm: Engage (Gắn kÁt), Explore (Khám phá), Explain (GiÁi thích), Engineer (thiÁt kÁ, chÁ t¿o), Enrich (má ráng, đào sâu) và Evaluate (Đánh giá) [101]. Theo Chung (2018), Lê HÁi Mỹ Ngân (2020), quy trình d¿y hßc 6E lÃy trÁ làm trung tâm, nhÃn m¿nh sā kÁt hāp giÿa yÁu tã khám phá và thiÁt kÁ k* thuÁt [102], cąng cã cho trÁ khÁ nng tích hāp kiÁn thćc STEAM và nâng cao hiáu quÁ hßc tÁp cąa trÁ trong tÿng l*nh vāc, kích thích trÁ GQVĐ dāa trên hai u tã chính là khoa hßc và quy trình thiÁt kÁ k* thuÁt [103]. Theo Nguyßn Vn Biên và cáng sā (2019, 2023), Nguyßn Thị LuyÁn (2021), tùy theo đặc thù cąa tÿng buái hßc và măc tiêu, nái dung, nhÁn thćc cąa ng°ßi hßc đÅ GV lāa chßn quy trình phù hāp [86], [89], [98]

Các nhà nghiên cću Cunningham, C. M. and Lachapelle (2014), Pantoya (2015); Shahali (2017), Glen (2018), Malone (2018) Mohd Hafiz & Ayop (2019)

<b>Winarno (2020), Anggoro (2021), Erol (2022) </b>chỉ ra rằng, yÁu tã k* thuÁt là mát trong nhÿng yÁu tã quan trßng cąa ho¿t đáng GD STEAM và viác sā dăng quy trình thiÁt kÁ k* thuÁt (Engineering Design Process - EDP) là mát xu h°ớng mới trong cÁi cách GD khoa hßc. Quy trình EDP là mát quy trình lặp đi lặp l¿i cąa viác lÁp kÁ ho¿ch, thiÁt kÁ và chÁ t¿o mà các kỹ s° đÁm nhÁn đÅ giÁi quyÁt các vÃn đà trong thÁ giới thāc [104],<small> [4], [96], [105], [106]. </small>

Nm 2003, nhóm các nhà nghiên cću Cunningham và Lachapelle thuác BÁo tng Khoa hòc Boston bt u phỏt trin chÂng trỡnh giÁng d¿y EiE với quy trình

<i>thiÁt kÁ k* thuÁt 5 bước: Ask (Hỏi), Imagine (tưởng tượng), Plan (lập kế ho¿ch), </i>

<i>Create (Chế t¿o), Improve (cÁi tiến), giới thiáu cho trÁ em á đá tuái mÅm non và tiÅu </i>

hßc (4 tuái - 10 tuái) và các nguyên tắc cąa k* thuÁt và công nghá. Quy trình thiÁt kÁ k* thuÁt EiE giúp truyÃn cÁm hćng cho trÁ em trá thành ng°ßi GQVĐ lâu dài và hßc tÁp STEAM [107]. Quy trình này cũng đ°āc nhiÃu nhà nghiên cću [108]3[110] sā dăng trong ho¿t đáng GD STEAM dành cho trÁ mÅm non.

Tóm l¿i, các nghiên cću cho thÃy, bÃt kÅ quy trình, hình thćc tá chćc ho¿t đáng GD STEAM nào cũng đÃu h°ớng đÁn vai trị trßng tâm cąa ng°ßi hßc, á đó ng°ßi hßc đ°āc trÁi nghiám chą đáng, phá bá sā tách rßi giÿa các l*nh vāc, gắn lý thuyÁt và thāc hành, giÿa kiÁn thćc và ćng dăng vào trong cuác sãng.

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

<i><b>1.1.3. Những nghiên cứu về giáo dục kĩ năng giải quyết vấn đề cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi trong hoạt động giáo dục STEAM </b></i>

Tr°ớc khi thuÁt ngÿ giáo dăc STEAM xuÃt hián, nhÿng nghiên cću cąa các nhà khoa hßc Ruggiero (1984), Johnson (1989), Clarke (1990), Bussell (1998), Arenofsky (2001), Geetha Balaraman Ramani (2005), Hmelo-Silver, Duncan và Chinn (2007) đã đà cÁp đÁn viác đ°a KNGQVĐ vào ch°¢ng trình nhà tr°ßng, lßng ghép vào trong các mơn hßc và các mơn hßc cÅn xây dāng các tình hng có vÃn đà gắn liÃn với thāc tißn cuác sãng đßi thāc, că thÅ nh°:

Theo Ruggiero (1984), Clarke (1990), Tang Keow Ngang, Subadrah Nair (2014), KNGQVĐ là mát k* nng quan trßng, cÅn đ°āc đ°a vào há thãng GD trong d¿y và hßc mßi mơn hßc [55], [111]. KNGQVĐ không nên đ°āc d¿y riêng lÁ mà nên đ°āc kÁt hāp trong quá trình d¿y và hßc các mơn hßc đ°āc giÁng d¿y trong nhà

<i><b>tr°ßng [18], [55], [111], [112]. </b></i>

Theo Johnson (1989), các mơ hình GD truyÃn thãng trong các l*nh vāc khoa hßc, cơng nghá, k* tht, tốn hßc, nghá tht chą u tÁp trung vào viác truyÃn tÁi kiÁn thćc thay vỡ cung cp cỏc c hỏi hòc tp khỏc nhau nhằm thu hút ng°ßi hßc giÁi quyÁt các vÃn đà hằng ngày bằng cách áp dăng nhÿng gì hß đã hßc trong tr°ßng [113]. Do đó, nhiÃu nhà nghiên cću Arenofsky, (2001), Bussell (1998), Geetha Balaraman Ramani (2005), Kaya (2013), khun nghị rằng các tình hng hßc tÁp nên tÁp trung vào viác giÁi quyÁt các vÃn đà thāc tÁ cuác sãng hằng ngày cąa ng°ßi hòc ỏnh giỏ hiỏu qu hÂn [114]3[118].

Theo Hmelo-Silver, Duncan và Chinn (2007), "GQVĐ liên quan đÁn viác áp dăng các k* nng t° duy đÅ tìm giÁi pháp cho các vÃn đà phćc t¿p, có cÃu trúc kém gặp phÁi trong cuác sãng hằng ngày." [119]. Cùng quan điÅm, Lin (2015), nhÁn định <các tình hng hßc tÁp nên đ°a nái dung phù hāp với cuác sãng hằng ngày cąa ng°ßi hßc=, đây là vÃn đà cÅn đ°āc chú trßng [120].

GÅn đây, các nghiên cću Caprino & Barreto (2019), Lim & Byun, (2019), Mengmeng (2019), Linder (2020), Tabiin (2020), Erol (2022), Vale (2022), chỉ ra rằng GD STEAM thòi th u cú th nõng cao KNGQVĐ á trÁ nhá. Các ho¿t đáng STEAM thúc đÇy t° duy phÁn bián, tính sáng t¿o và lÁp luÁn logic, tÃt cÁ đÃu là nhÿng thành phÅn thiÁt yÁu cąa viác GQVĐ [2], [3], [14], [42], [105], [121], [122]. Nhÿng nghiên cću này đ°āc đ°a ra với nhÿng h°ớng tiÁp cÁn nh° sau:

<i><b>Hướng thứ nhất. Những nghiên cứu về vai trò của hoạt động GD STEAM đến việc giáo dục KNGQVĐ cho trẻ </b></i>

<i><b>à h°ớng nghiên cću này, các tác giÁ Kang và Anderson (2015), Kim và Kim </b></i>

(2017), Apriyani, Ramalis và Suwarma (2019), Akcay-Malcok và Ceylan (2020),

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

Beyza Akcay Malcok, Remziye Ceylan (2021, 2022), Ahmet Erol và cáng sā (2022), Jang và Chen (2010) đ°a ra nhÁn định, trÁ MG tham gia vào các ho¿t đáng GD STEAM khoa hßc, cơng nghá, k* thuÁt, Robottic với các ho¿t đáng thāc hành, trÁi nghiám, dāa trên quy trình tìm tịi khám phá, thiÁt kÁ k* thuÁt& có sā cÁi thián đáng kÅ và KNGQVĐ, đặc biát là khÁ nng đ°a ra nhiÃu giÁi pháp cho mát vÃn đà [123].

Ngồi viác hßc dāa trên vÃn đÃ, theo Jang và Chen (2010), các ho¿t đáng thāc hành có hiáu quÁ trong viác phát triÅn các KNGQVĐ trong GD STEAM á lća tuái mÅm non. Các ho¿t đáng thāc hành mang đÁn cho trÁ c¢ hái khám phá, thā nghiám và phát triÅn các KNGQVĐ thông qua thā và sai [124].

Kim & Kim (2016), Kim & Song (2017), Park & Kim, (2020) ch ra chÂng trỡnh khoa hòc c thit k thỳc ầy hòc tp da trờn vn đÃ, STEAM sā dăng

<i><b>robot giáo dăc R-Learning phát huy khÁ nng GQVĐ sáng t¿o cąa trÁ MG [125]3[127]. </b></i>

Nm 2022, nhóm các nhà nghiên cću Ahmet Erol, Mustafa Erol, chỉ ra rằng, các ho¿t đáng STEAM dāa trên quy trình thiÁt kÁ kỹ thuÁt (EDP-STEAM) đ°āc áp dăng với các câu chuyán đã cÁi thián khÁ nng sáng t¿o và KNGQVĐ cąa trÁ tÿ 6 - 6,5 tuái. Theo nhóm tác giÁ, truyán phù hāp với cÃu trúc t° duy cąa trÁ nhá, vì chúng rÃt dß hiÅu, có sā sáng t¿o và đ°a ra nhÿng kinh nghiám GQVĐ. Mặt khác, quá trình thiÁt kÁ kỹ thuÁt nhÃt thiÁt phÁi sā dăng kỹ nng sáng t¿o và GQVĐ [105], [128].

<i><b>Hướng thứ hai. Những nghiên cứu về mối quan hệ giữa hoạt động GD STEAM và việc giáo dục KNGQVĐ cho trẻ MG 5 - 6 tuổi </b></i>

Có thÅ thÃy rằng, ho¿t đáng GD STEAM đ°āc các nhà khoa hßc đánh giá là ho¿t đáng t¿o c¢ hái thuÁn lāi trong viác giáo dăc KNGQVĐ cho trẻ MG 5 - 6 tuái.

Nhóm tác giÁ Cassie Quigley, Dani Hero (2017) quan niám STEAM là mát khái niám GD cho phép hßc sinh hßc thơng qua các mơn hßc liên mơn và vÁn dăng kiÁn thćc tích hāp đÅ giÁi quyÁt các vÃn đà trong thāc tÁ [129].

Các nhà nghiên cću cąa Bybee (2013), Nguyßn Vn Biên (2019), Beyza Akcay Malcok (2020) đ°a ra nhÁn định ho¿t đáng GD STEAM chuyÅn tÿ lớp hßc truyÃn thãng sang q trình hßc tÁp dāa trên nhu cÅu và GQVĐ [5], giúp hình thành và phát triÅn nng lāc GQVĐ và sáng t¿o cąa ng°ßi hßc [86], trong đó yÁu tã k* thuÁt trong ho¿t đáng GD STEAM tham gia trāc tiÁp vào viác GQVĐ và đái mới [83].

Theo Wang & Chiew (2010), Wang (2011), Christine Liao, (2016), quá trình GQVĐ là mát thành phÅn quan trßng đÅ tích hāp các l*nh vāc STEAM, khi giÁi quyÁt mát vÃn đà thāc tÁ trong cuác sãng, cÅn phÁi huy đáng kiÁn thćc tÿ nhiÃu l*nh vāc chć không tiÁp cÁn tÿ mát l*nh vāc riêng biát [27] [130]. GD

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

STEAM d¿y cho ng°ßi hßc các k* nng t° duy phÁn bián và GQVĐ; cáng tác và giao tiÁp; và sáng t¿o và đái mới [131].

Các tác giÁ Christine Schinittka (2011), Stone-MacDonald, (2015), Nguyßn Thành HÁi (2016); Nguyßn Vn Biên, (2019), Hồng Thị Ph°¢ng (2020), khi phân tích sā t°¢ng thích giÿa các thành tã STEAM với KNGQVĐ, đà cÁp đÁn vai trò cąa các thành tã này trong quá trình hình thành, phát triÅn KNGQVĐ thāc tißn cho trÁ nhá. Că thÅ, thành tã khoa hßc: giúp trÁ liên kÁt các kiÁn thćc đà t° duy và GQVĐ thāc tÁ, t¿o c¢ hái cho trÁ tích lũy kiÁn thćc đÅ có ý t°áng cho viác GQVĐ đặt ra; thành tã công nghá, giúp trÁ thu thÁp thơng tin GQVĐ; thành tã tốn hßc t¿o c¢ hái cho trÁ sā dăng đÅ phát hián đặc điÅm cąa sā vÁt hián t°āng, thÅ hián sā hiÅu biÁt và GQVĐ; thành tã nghá thuÁt nhằm khai thác ý t°áng, t° duy sáng t¿o khi GQVĐ& Theo Hoàng Thị Ph°¢ng, sā tích hāp 5 thành tã cÅn tn theo logic tā nhiên cąa viác GQVĐ thāc tÁ, đÅ trÁ đ°āc hßc qua tình hng că thÅ, đ°āc trÁi nghiám, tham gia tích cāc vào các ho¿t đáng [78]. Theo Ngun Thành HÁi (2016), Nguyßn Vn Biên, (2019), trong tÃt cÁ các yÁu tã cÃu thành nên GD STEAM, yÁu tã khoa hßc là nÃn tÁng cãt lõi cąa GD STEAM, tÿ nhÿng hiÅu biÁt và kiÁn thćc, k* nng khoa hßc giúp cho ng°ßi hßc <giÁi quyÁt các vÃn đà trong cuác sãng hàng ngày mát cách khoa hßc= [86], [97], trong q trình hßc tÁp, <ng°ßi hßc đ°āc đặt vào tình hng có vÃn đà thāc tißn liên quan đÁn kiÁn thćc khoa hßc=, đÅ giÁi qut đ°āc vÃn đà đó ng°ßi hßc phÁi tìm tịi, nghiên cću, vÁn dăng nhÿng kiÁn thćc, k* nng cąa mình có đ°āc thơng qua nhÿng mơn hßc đã đ°āc hßc GQVĐ đặt ra. NÁu yÁu tã khoa hßc trong STEAM giúp ng°ßi hßc vÁn dăng kiÁn thćc, k* nng vào GQVĐ trong cuác sãng mát cách khoa hßc, u tã tốn hßc phát triÅn khÁ nng phân tích, bián luÁn mát cách hiáu quÁ các giÁi pháp giÁi quyÁt các vÃn đà [86, 62-63]. Christine Schinittka (2011), Stone-MacDonald, (2015), nhÃn m¿nh yÁu tã k* thuÁt trong STEAM là khÁ nng vÁn dăng kiÁn thćc khoa hßc vào trong quy trình thiÁt kÁ k* thuÁt đÅ t¿o ra sÁn phÇm mang ý ngh*a thāc tißn [132], [133], k* nng vÁn đáng tinh kÁt hāp với ghi nhớ có chą định giúp trÁ khéo léo và tÁp trung [134].

<i>khám phá trong ho¿t động GD STEAM và giáo dục KNGQVĐ cho trẻ MG 5 - 6 tuái </i>

Theo nghiên cću cąa Ronald (2010), Caprino & Barreto (2019), Akcay Malcok & Ceylan (2020, 2021), các b°ớc GQVĐ và quy trình thiÁt kÁ k* thut cú nhng tÂng òng, nú s giỳp cho ho¿t đáng GD STEAM thúc đÇy đ°āc sā phát triÅn KNGQVĐ á trÁ.

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

Akcay-Malcok và Ceylan (2020) trong nghiên cću <Does STEM education have an impact on problem solving skill?= đã lÁp bÁng thãng kê 19 nghiên cću tÿ nm 2014-2019 đ°āc thāc hián á Thá Nh* Kỳ liên quan đÁn mãi quan há giÿa ho¿t đáng GD STEM và viác giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ em, các nghiên cću này đÃu nhÃn m¿nh đÁn mãi quan há tích cāc cąa viác triÅn khai ho¿t đáng GD STEAM tác đáng tích cāc đÁn viác giáo KNGQVĐ cho ng°ßi hßc [5].

Cùng quan điÅm này, Caprino & Barreto (2019), Akcay-Malcok cùng cáng sā (2021), đÃu nhÁn định quy trình thiÁt kÁ kỹ thuÁt là quá trình đ°a ra các giÁi pháp phù hāp và cÅn thiÁt nhÃt cho mát vÃn đà [12].

Bên c¿nh đó, Roberts & Schnepp, (2020) chỉ ra rằng, các ho¿t đáng GD STEAM cung cÃp bãi cÁnh đÅ GQVĐ đích thāc và có khÁ nng tiÁp cÁn đÁn nhiÃu hòc sinh hÂn khi ch dy riờng v khoa hòc, cơng nghá, k* tht và tốn hßc [135].

<i><b>KNGQVĐ cho trẻ MG 5 - 6 tuổi trong hoạt động GD STEAM </b></i>

GD STEAM là mơi tr°ßng hiáu q đÅ giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái, đ°āc nhiÃu nghiên cću quan tâm. Nhÿng kÁt quÁ nghiên cću này s¿ giúp cho tác giÁ luÁn án hái, kÁ thÿa và xác định nhÿng vÃn đà ch°a đ°āc giÁi qut,& Trên c¢ sá đó xác định h°ớng tiÁp cÁn cąa mình, că thÅ là:

<i>Những vấn đề có thể kế thừa </i>

Nhÿng kÁt quÁ nghiên cću trên chỉ ra mãi quan há giÿa ho¿t đáng GD STEAM và giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ mÅm non á nhÿng khía c¿nh khác nhau. Dù đi theo h°ớng nghiên cću nào, các tác giÁ cũng khẳng định ho¿t đáng GD STEAM là môi tr°ßng giáo dăc thuÁn lāi đÅ giáo dăc KNGDVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái.

Tÿ nhÿng nghiên cću, luÁn án kÁ thÿa đ°āc khung lí thuyÁt và KNGQVĐ, ho¿t đáng GD STEAM và viác giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM, kÁ thÿa đ°āc mát phÅn công că đánh giá KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái tÿ các nghiên cću quãc tÁ. LuÁn án kÁ thÿa, phát triÅn thang đo KNGQVĐ trong ho¿t đáng khoa hßc cho trÁ MG 5 - 6 tuái cąa các nhóm tác giÁ Ünal & Aral (2014) và thang đo KNGQVĐ hằng ngày cąa Vuslat Oğuz (2012, 2014), tham khÁo cách đo các k* nng thành phÅn cąa Omeroglu và cáng sā (2009) [52], [63], [65], [67]. LuÁn án sā dăng tranh minh ho¿ cho các tình hng có vÃn đà liên quan đÁn khoa hßc, cơng nghá, k* tht với thang Likert 3 mćc đá (u, trung bình, tãt), ln án khơng đo mát k* nng thành phÅn <đ°a ra các bián pháp GQVĐ= nh° thang đo cąa nhóm tác giÁ Vuslat Oğuz. LuÁn án phát triÅn thang đo cÁ quá trình GQVĐ gßm phát hián vÃn đÃ, mong mn GQVĐ, đà xuÃt giÁi pháp, lÁp kÁ ho¿ch giÁi quyÁt, thāc hián

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

và đánh giá. LuÁn án thiÁt kÁ các tình hng có vÃn đà liên quan đÁn l*nh vāc khoa hßc, cơng nghá, k* thuÁt dành cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM với các tiêu chí tính phù hāp đá ti, tính kÁt nãi với thāc tißn, tính đa d¿ng trong tình hng, tính an tồn và bám vào ch°¢ng trình GDMN lća ti MG 5 - 6 tuái [136], [137] [138] [125], [139].

<i>Những vấn đề chưa được giÁi quyết </i>

Nhÿng nghiên cću và giáo dăc KNGQVĐ trong ho¿t đáng GD STEAM á đá tuái mÅm non còn ít ái [12], [140]. Đặc biát, hián nay t¿i Viát Nam đang thiÁu nghiên cću và khung lý luÁn cąa viác giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM; thang đo KNGQVĐ cąa MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM; thāc tr¿ng KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM; bián pháp giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD

<i>STEAM mát cách há thãng và chuyên sâu. </i>

<i>Những vấn đề luận án giÁi quyết </i>

LuÁn án nghiên cću vÁn dăng yÁu tã khoa hßc và k* tht trong ho¿t đơng GD STEAM đÅ giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái, xây dāng c¢ sá lý luÁn, thang đo KNGQVĐ cąa trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM phù hāp với đặc điÅm phát triÅn tâm sinh lý cąa trÁ MG 5 - 6 tuái Viát Nam, dāa trên khung ch°¢ng trình GDMN cho trÁ MG 5 - 6 ti, điÃu kián thāc tißn Viát Nam, mơ tÁ bćc tranh thāc tr¿ng và giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM, đà xuÃt, thāc nghiám bián pháp giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái trong ho¿t đáng GD STEAM, góp phÅn lÃp đÅy khoÁng trãng trong nghiên cću và giáo dăc KNGQVĐ nói chung và giáo dăc KNGQVĐ cho trÁ MG 5 - 6 tuái

<i>trong ho¿t đáng GD STEAM á Viát Nam nói riêng. </i>

<b>1.2. K* nng giÁi quy¿t vÃn đÁ căa trÁ mÉu giáo 5 - 6 tuëi </b>

<i><b>1.2.1. Khái niệm kĩ năng giải quyết vấn đề của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi </b></i>

<i>1.2.1.1. Kĩ năng </i>

Có nhiÃu quan niám khác nhau và k* nng, tùy theo cách tiÁp cÁn cąa mßi nhà khoa hßc, tuy nhiên các cách tiÁp cÁn này khơng phą nhÁn l¿n nhau và xoay quanh các h°ớng c¢ bÁn sau:

<i>Hướng thư nhất, xem xét kĩ năng nghiêng về mặt kỹ thuật cÿa thao tác, hành động. </i>

Nhÿng ng°ßi theo h°ớng này có thÅ kÅ đÁn A.G.Covaliov (1971) [141], V.A.Crutetxki (1980) [142], A.V. Petrovxki (1982) [143] Ph¿m TÃt Dong và cáng sā (2001) [144], TrÅn Trßng Thuỷ và cáng sā [145], Nguyßn Thành Kỉnh, (2010) [146]. Theo h°ớng này, k* nng là ph°¢ng thćc thāc hián ho¿t đáng mát cách thành

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

th¿o, linh ho¿t sáng t¿o phù hāp với các măc tiêu trong nhÿng điÃu kián că thÅ [146], [147]. K* nng là hành đáng có ý thćc, có k* thuÁt và có kÁt quÁ đ°āc thāc hián dāa trên vãn tri thćc và kinh nghiám đã có trong nhÿng điÃu kián nhÃt định [147, 35-36]. Khi cá nhân nắm đ°āc các tri thćc và hành đáng, thāc hián hành đáng theo các yêu cÅu khác nhau cąa thāc tißn, tćc là đã có k* nng hành đáng. Mćc đá

<i>thành th¿o cąa k* nng phă thuác vào mćc đá nắm vÿng tri thćc và hành đáng và sā </i>

dăng chúng vào ho¿t đáng thāc tißn. Các tác giÁ theo quan điÅm này, con ng°ßi chỉ cÅn có ph°¢ng thćc thāc hián hành đáng đúng mà ch°a nhÃn m¿nh đÁn hiáu quÁ cąa hành đáng.

<i>Hướng thā hai, xem xét kĩ năng nghiêng về khÁ năng cÿa con người. </i>

Đ¿i dián cho h°ớng này có thÅ kÅ đÁn P. P. Heppner, T. E. Witty, and W. A. Dixon [46], Nguyòn Quang Uần v cỏng s [144], Ngun Ánh Tut và cáng sā [34], Hồng Phê [149], Ngun Thị Hịa [150], [151],& Theo h°ớng này k* nng là <khÁ nng= thāc hián hành đáng đúng và phù hāp với măc tiêu, điÃu kián că thÅ khi dißn ra hành đáng, đÅ hình thành đ°āc k* nng thì cÅn có nhÿng kiÁn thćc c¢ sá cùng với sā luyán tÁp nhÿng thao tác riêng lÁ cho đÁn khi đ¿t kÁt quÁ theo đúng măc đích, yêu cÅu. Quan điÅm này đã bao hàm cÁ quan điÅm thć nhÃt, bái vì khi chą thÅ GQVĐ thì cÅn nhiÃu tri thćc l¿n kỹ thuÁt hành đáng [152]3[155]. K* nng đ°āc hiÅu theo quan điÅm này có tính án định, mÃm dÁo. Nhß có tính mÃm dÁo mà con ng°ßi có tính sáng t¿o trong ho¿t đáng.

<i>Hướng thā ba, xem xét kĩ năng là năng lực. </i>

à mát khía c¿nh khác, các tác giÁ Vũ Dũng [156], Hồng Thị Ph°¢ng [157], Đặng Thành H°ng [155] k* nng l¿i đ°āc hiÅu là <nng lāc= vÁn dăng có kÁt quÁ nhÿng tri thćc mà chą thÅ đã l*nh hái tr°ớc đó đÅ thāc hián nhÿng nhiám vă t°¢ng ćng. K* nng đ°āc hình thành qua lun tÁp [156] và địi hái sā tÁp trung chú ý, có

<i>sā nß lāc và ý chí và biÁt v°āt qua khó khn [156, 107-108]; k* nng là biÅu hián </i>

nng lāc hành đáng cąa con ng°ßi dāa trên viác vÁn dăng kiÁn thćc, kinh nghiám đã có cąa bÁn thân đÁm bÁo thāc hián đ°āc măc đích đặt ra trong các điÃu kián nhÃt định [157, 26-27], là nng lāc hành đáng thāc hián có kÁt quÁ, mát nhiám vă, mát cơng viác nào đó bằng cách vÁn dăng nhÿng tri thćc, kinh nghiám đã có phù hāp với nhÿng điÃu kián cho phép nhằm đ¿t măc đích đà ra.

Nh° vÁy, các cách tiÁp cÁn khác nhau, nh°ng nhÿng quan điÅm này khơng mâu thu¿n mà có sā tÂng thớch, hò tr nhau trong viỏc hiu rừ hÂn bÁn chÃt cąa k* nng, rằng k* nng có thÅ đ°āc phát triÅn, cÁi thián và má ráng thông qua viác hßc hái và nß lāc.

</div>