Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.96 MB, 139 trang )
<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">
Bị GIO DỵC V O TắO NGÂN HÀNG NHÀ N¯ÞC VIịT NAM
<b>TRịNG ắI HịC NGN HNG THNH PHị Hị CHÍ MINH </b>
<b>NGUN TRÀ MY </b>
<b> Bị GIO DỵC V O TắO NGN HNG NH NịC VIịT NAM TRịNG ắI HịC NGÂN HÀNG THÀNH PHÞ HÞ CHÍ MINH </b>
<b>NGUN TRÀ MY </b>
Tụi xin cam oan lun vn vòi ß tài: <Tác ßng cÿa mßt sß y¿u tß kinh t¿ v) mơ ¿n chß sß giá chÿng khốn và chß sß ngành t¿i Vißt Nam= là do chính tơi thÿc hißn cùng vßi sÿ h±ßng d¿n nghiên cÿu cÿa TS. Nguyßn Duy Linh. Nhÿng sß lißu thßng kê tßng hÿp, lu¿n cÿ nh¿n xét ánh giá, nßi dung trun t¿i thơng tin, v.v& ßu có ngußn gßc rõ ràng và áng tin c¿y. T¿t c¿ các tài lißu tham kh¿o, hình ¿nh, dÿ lißu sß lißu và tài lißu liên quan ã ±ÿc sÿ dÿng hÿp pháp và ±ÿc trích d¿n ¿y ÿ. Ngồi ra, t¿t c¿ các ý ki¿n, quan ißm và k¿t qu¿ ±ÿc trình bày trong lu¿n vn này
<b>là trung thÿc và ph¿n ánh quá trình nghiên cÿu cÿa tơi trong st thßi gian thÿc hißn. </b>
<i>TP.HCM, tháng 10 nm 2023 </i>
</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">Sau thßi gian nghiên cÿu tích cÿc, tơi ã hồn thành lu¿n vn vßi ß tài <Tác ßng cÿa mßt sß y¿u tß kinh t¿ v) mơ ¿n chß sß giá chÿng khốn và chß sß ngành t¿i Vißt Nam=. ß ¿t ±ÿc k¿t qu¿ này, tơi xin bày tß lịng bi¿t ¡n ¿n sÿ ÿng hß, óng góp và ßng hành tÿ b¿n bè và ng±ßi thân. Sÿ ßng viên này ã truyßn ßng lÿc lßn ß tơi ti¿p tÿc và hồn thành nhißm vÿ. H¡n 2 nm hßc t¿p và rèn luyßn t¿i Tr±ßng ¿i hßc Ngân hàng Thành phß Hß Chí Minh, tơi mn bày tß lịng bi¿t ¡n ¿u tiên ¿n t¿p thß th¿y/cơ ã ln nhißt tình trun ¿t ki¿n thÿc hÿu ích trong st thßi gian hßc t¿p t¿i tr±ßng. Ki¿n thÿc này khơng chß là nßn t¿ng cho q trình nghiên cÿu lu¿n vn mà cịn giúp tơi trong cơng vißc thÿc t¿ mßt cách dß dàng h¡n.
Mßt ng±ßi quan trßng mà tơi mn gÿi lßi c¿m ¡n ti¿p theo ó là TS.Ngun Duy Linh - gi¿ng viên h±ßng d¿n trÿc ti¿p cÿa tơi - ng±ßi ã t¿n tâm, dành nhißu thßi gian h±ßng d¿n, hß trÿ và cung c¿p sÿ ßnh h±ßng quan trßng cho tơi trong st q trình nghiên cÿu. Nhÿng ki¿n thÿc chun mơn và kinh nghißm sâu s¿c tÿ th¿y ã giúp tôi khám phá và khai phá nhÿng khía c¿nh mßi trong l)nh vÿc nghiên cÿu cÿa mình. Tơi xin tß lịng kính trßng và bi¿t ¡n sâu s¿c ¿n th¿y.
M¿c dù ã nß lÿc r¿t sâu s¿c, tơi thÿa nh¿n khơng thß tránh khßi nhÿng sai sót trong q trình vi¿t lu¿n vn. Vì v¿y, tơi r¿t mong nh¿n ±ÿc sÿ óng góp và phê bình tích cÿc tÿ TS. Ngun Duy Linh và q th¿y cơ giáo ß giúp lu¿n vn cÿa tơi hồn thißn h¡n.
</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">Lun vn t¿p trung vào vißc nghiên cÿu vß tác ßng cÿa các bi¿n sß v) mơ nh±, l¿m phát, giá d¿u, lãi su¿t, tÿ giá hßi ối, cung tißn và giá trß s¿n l±ÿng cơng nghißp ¿n chß sß VN-Index và các chß sß ngành nh± thép, ngân hàng, d¿u khí và b¿t ßng s¿n trên thß tr±ßng chÿng khốn Vißt Nam tÿ 01/2010 ¿n 12/2021. Dÿa trên k¿t hÿp c¡ sß lý thuy¿t và nghiên cÿu thÿc nghißm, lu¿n vn lÿa chßn ph±¡ng pháp phân tích dÿ lißu chi thßi gian thơng qua mơ hình hßi quy Vector Error Correction Model (VECM) k¿t hÿp vßi kißm ßnh ßng liên k¿t Johansen. K¿t qu¿ nghiên cÿu cho th¿y tÿ giá có t±¡ng quan nghßch bi¿n ßi vßi VN-Index, chß ra r¿ng tng giá trß cÿa tÿ giá s¿ gây ¿nh h±ßng tiêu cÿc ¿n VN-Index. Trong khi ó, cung tißn, giá d¿u và s¿n l±ÿng cơng nghißp có tác ßng cùng chißu tích cÿc lên VN-Index. Các bi¿n lãi su¿t và l¿m phát khơng thß liên k¿t vßi bi¿n ßng cÿa VN-Index trong giai o¿n nghiên cÿu. ßi vßi ngành B¿t ßng s¿n, lãi su¿t, cung tißn và giá d¿u có tác ßng tích cÿc, cịn l¿m phát, s¿n l±ÿng cơng nghißp và tÿ giá khơng có ý ngh)a thßng kê. ßi vßi ngành Ngân hàng, cung tißn và giá d¿u có tác ßng tích cÿc, cịn tÿ giá, s¿n l±ÿng cơng nghißp, lãi su¿t và l¿m phát khơng tác ßng áng kß. ßi vßi ngành D¿u khí, cung tißn và giá d¿u tác ßng tích cÿc, lãi su¿t và tÿ giá tác ßng tiêu cÿc, trong khi l¿m phát và s¿n l±ÿng cơng nghißp khơng tác ßng áng kß. Ci cùng, ßi vßi ngành Thép, cung tißn và giá d¿u tác ßng tích cÿc, tÿ giá tác ßng tiêu cÿc, cịn l¿m phát và s¿n l±ÿng cơng nghißp khơng tác ßng áng kß. Tßng hÿp k¿t qu¿ cho th¿y các y¿u tß v) mơ ¿nh h±ßng áng kß ¿n thß tr±ßng chÿng khốn. ißu này ß xu¿t sÿ c¿n thi¿t cÿa các hàm ý chính sách nh¿m tác ßng lên y¿u tß v) mơ ß thúc ¿y phát trißn thß tr±ßng chÿng khốn và kinh t¿ nói chung.
<b>Tÿ khóa: Kinh t¿ v) mơ, VN-Index, chß sß ngành. </b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">The study examines the impact of macroeconomic variables like oil prices, inflation, interest rates, exchange rates, industrial production value, and money supply on both the VN-Index and sectoral indices (steel, banking, oil and gas, real estate) in the Vietnamese stock market from January 2010 to December 2021. Using a mix of theoretical foundations and empirical research, the study applies time series data analysis through the Vector Error Correction Model (VECM) along with the Johansen cointegration test. Results indicate an inverse relationship between exchange rates and Index, with rising exchange rates negatively affecting VN-Index performance. Money supply, oil prices, and industrial production positively impact VN-Index, while interest rates and inflation lack significant correlation. The real estate sector is influenced positively by interest rates, money supply, and oil prices, while inflation, industrial production, and exchange rates show no statistical significance. For banking, money supply and oil prices have positive effects, while exchange rates, industrial production, interest rates, and inflation have limited impact. In the oil and gas sector, money supply and oil prices have positive effects, while interest rates and exchange rates are negative factors; inflation and industrial production have minor impact. Lastly, in the steel sector, money supply and oil prices contribute positively, whereas exchange rates have a negative effect; inflation and industrial production are not notably influential. In conclusion, the synthesis of results underscores the significant role of macroeconomic factors in shaping the stock market, necessitating policy interventions to promote the stock market and overall economic growth.
<b>Keywords: Macroecomics, VN-Index (Vietnam Stock Index), Sectoral index. </b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">CPI Chò sò giỏ tiờu dựng
GCC Hòi òng Hp tỏc ca cỏc nòc ắ Rp Vựng Vònh HNX Sß giao dßch chÿng khốn Hà Nßi
HNX-Index Chß sß giá chÿng khốn Hà Nßi
HOSE Sß giao dßch chÿng khốn Thành phß Hß Chí Minh IMF Quÿ tißn tß qußc t¿
KTQ Khơng t±¡ng quan
OPEC Tß chÿc cÿa các n±ßc xu¿t kh¿u d¿u mß
S&P500
Chß sß giá cß phi¿u cÿa 500 cơng ty lßn và có uy tín, ¿i dißn cho nhißu ngành khác nhau trong nßn kinh t¿ Hoa Kÿ
TP.HCM Thành phß Hß Chí Minh TTCK Thß tr±ßng chÿng khốn
VAR Mơ hình tÿ hßi quy vect¡
VECM Mơ hình vect¡ hißu chßnh sai sß
VNI/VN-Index Chß sß giá chÿng khốn cÿa Vißt Nam (+) Tác ßng cùng chißu vßi VNI; chß sß ngành
(-) Tác ßng ng±ÿc chißu vßi VNI; chß sß ngành
(+/-) <sup>Có thß tác ßng cùng chißu ho¿c ng±ÿc chißu vßi VNI; </sup> chß sß ngành
</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">
<b>Danh mÿc các hình, bißu ß ... xii</b>
<b>CHĂNG 1: TịNG QUAN Vị ị TI NGHIấN CỵU ... 1</b>
1. Lý do chßn ß tài ... 1
2. Mÿc tiêu nghiên cÿu ... 2
3. Câu hßi nghiên cÿu ... 2
4. ßi t±ÿng và ph¿m vi nghiên cÿu ... 3
5. Ph±¡ng pháp nghiên cÿu ... 4
6. Ý ngh)a khoa hßc và thÿc tißn cÿa ß tài ... 5
7. Tính mßi cÿa ß tài ... 6
8. K¿t c¿u cÿa ß tài ... 6
2.1.2. Vai trị cÿa chß sß giá chÿng khốn ... 9
2.1.3. Ph±¡ng pháp xây dÿng chß sß giá chÿng khốn ... 9
</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">2.2.5. Giá trß s¿n l±ÿng cơng nghißp ... 16
2.2.6. Cung tißn ... 17
2.3. Tßng quan vß các nghiên cÿu tr±ßc ... 18
2.3.1. Các nghiên cÿu n±ßc ngồi ... 18
2.3.2. Các nghiên cÿu trong nòc ... 22
<b>KắT LUắN CHĂNG 2 ... 29</b>
<b>CHĂNG 3: PHĂNG PHP NGHIấN CỵU ... 30</b>
3.1. D liòu v phĂng pháp nghiên cÿu ... 30
3.1.1. Dÿ lißu nghiên cÿu ... 30
4.5. ắnh hòng ca cỏc yu tò v) mụ n VN-Index ... 48
4.5.1 K¿t qu¿ ±ßc l±ÿng mơ hình VECM ... 48
4.5.2. Phân tích k¿t qu¿ nghiên cÿu ... 49
4.5.3. Ph¿n ÿng ¿y và phân rã ph±¡ng sai ... 55
4.5.4. Kißm ßnh tính ßn ßnh cÿa mơ hình ... 56
4.5.5. Kißm ßnh hißn t±ÿng a cßng tuy¿n ... 57
4.5.6. Kißm ßnh ph±¡ng sai sai sß thay ßi ... 57
4.6. ắnh hòng ca cỏc yu tò v) mụ n Ngành thép ... 58
4.6.1 K¿t qu¿ ±ßc l±ÿng mơ hình VECM ... 58
4.6.2. Phân tích k¿t qu¿ nghiên cÿu ... 60
4.6.3. Ph¿n ÿng ¿y và phân rã ph±¡ng sai ... 64
4.6.4 Kißm ßnh tính ßn ßnh cÿa mơ hình ... 65
4.6.5. Kißm ßnh hißn t±ÿng a cßng tuy¿n ... 66
4.6.6. Kißm ßnh ph±¡ng sai sai sß thay ßi ... 66
4.7. ắnh hòng ca cỏc yu tò v) mụ n Ngành d¿u khí ... 67
</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">4.7.1 K¿t qu¿ ±ßc l±ÿng mơ hình VECM ... 67
4.7.2. Phân tích k¿t qu¿ nghiên cÿu ... 68
4.7.3. Ph¿n ÿng ¿y và phân rã ph±¡ng sai ... 74
4.7.4 Kißm ßnh tính ßn ßnh cÿa mơ hình ... 75
4.7.5. Kißm ßnh hißn t±ÿng a cßng tuy¿n ... 76
4.7.6. Kißm ßnh ph±¡ng sai sai sò thay òi ... 77
4.8. ắnh hòng ca các y¿u tß v) mơ ¿n Ngành ngân hàng ... 77
4.8.1 K¿t qu¿ ±ßc l±ÿng mơ hình VECM ... 77
4.8.2. Phân tích k¿t qu¿ nghiên cÿu ... 79
4.8.3. Ph¿n ÿng ¿y và phân rã ph±¡ng sai ... 82
4.8.4 Kißm ßnh tính ßn ßnh cÿa mơ hình ... 83
4.8.5. Kißm ßnh hißn t±ÿng a cßng tuy¿n ... 84
4.8.6. Kißm ßnh phĂng sai sai sò thay òi ... 84
4.9. ắnh hòng cÿa các y¿u tß v) mơ ¿n Ngành b¿t ßng s¿n ... 84
4.9.1 K¿t qu¿ ±ßc l±ÿng mơ hình VECM ... 84
4.9.2. Phân tích k¿t qu¿ nghiên cÿu ... 86
4.9.3. Ph¿n ÿng ¿y và phân rã ph±¡ng sai ... 91
4.9.4 Kißm ßnh tính ßn ßnh cÿa mơ hình ... 92
4.9.5. Kißm ßnh hißn t±ÿng a cßng tuy¿n ... 93
4.9.6. Kißm ònh phĂng sai sai sò thay òi ... 93
<b>KắT LUắN CH¯¡NG 4 ... 95</b>
<b>CH¯¡NG 5: K¾T LU¾N VÀ HÀM í QUắN TRị ... 97</b>
5.1. Kt lun ... 97
5.2. Gÿi ý chính sách nh¿m phát trißn bßn vÿng TTCK Vißt Nam ... 98
5.3. H¿n ch¿ cÿa bài nghiên cÿu ... 100
<b>TI LIịU THAM KHắO ... i</b>
<b>PHỵ LỵC ... vi</b>
Kt qu¿ thßng kê mơ t¿ ... vi
K¿t qu¿ lÿa chßn ß trß tßi ±u ... vi
Kißm ßnh ßng liên kt ... vii
ắnh hòng ca cỏc yu tò v) mụ ¿n VN-Index ... vii
K¿t qu¿ ±ßc l±ÿng mơ hình VECM ... vii
</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">Phân rã ph±¡ng sai ... ix
Kißm ßnh hißn t±ÿng a cßng tuy¿n ... x
Kißm ßnh phĂng sai sai sò thay òi ... x
ắnh hòng ca các y¿u tß v) mơ ¿n Ngành thép ... x
K¿t qu¿ ±ßc l±ÿng mơ hình VECM ... x
Phân rã ph±¡ng sai ... xiii
Kißm ßnh hißn t±ÿng a cßng tuy¿n ... xiv
Kißm ßnh ph±¡ng sai sai sß thay ßi ... xiv
ắnh hòng ca cỏc yu tò v) mụ n Ngnh d¿u khí ... xv
K¿t qu¿ ±ßc l±ÿng mơ hình VECM ... xv
Phân rã ph±¡ng sai ... xvii
Kißm ßnh hißn t±ÿng a cßng tuy¿n ... xviii
Kißm ßnh ph±¡ng sai sai sò thay òi ... xviii
ắnh hòng ca cỏc yu tò v) mơ ¿n Ngành ngân hàng ... xix
K¿t qu¿ ±ßc l±ÿng mơ hình VECM ... xix
Phân rã ph±¡ng sai ... xxi
Kißm ßnh hißn t±ÿng a cßng tuy¿n ... xxii
Kißm ßnh phĂng sai sai sò thay òi ... xxii
ắnh hòng ca các y¿u tß v) mơ ¿n Ngành b¿t ßng s¿n ... xxii
K¿t qu¿ ±ßc l±ÿng mơ hình VECM ... xxii
Phân rã ph±¡ng sai ... xxiv
Kißm ßnh hißn t±ÿng a cßng tuy¿n ... xxv
Kißm ßnh ph±¡ng sai sai sß thay ßi ... xxv
</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">B¿ng 4.2: K¿t qu¿ hßi quy theo bi¿n @Trend ... 44
B¿ng 4.3: K¿t qu¿ kißm ßnh Unit Root Test (chußi gßc) ... 45
B¿ng 4.4: K¿t qu¿ kißm ßnh Unit Root Test (sai phân b¿c 1) ... 46
B¿ng 4.5: K¿t qu¿ lÿa chßn bi¿n trß ... 46
B¿ng 4.6: K¿t qu¿ kißm ßnh ßng liên k¿t Johansen ... 47
B¿ng 4.7: Hß sß cÿa ph±¡ng trình ßng liên k¿t tác ßng dài h¿n cÿa các y¿u tß ¿nh h±ßng ¿n VN-Index ... 48
B¿ng 4.8: K¿t qu òc lng mụ hỡnh VECM ắnh hòng ca cỏc y¿u tß v) mơ ¿n VN-Index ... 49
B¿ng 4.9: Phân rã ph±¡ng sai ... 56
B¿ng 4.10: Kißm ßnh hißn t±ÿng a cßng tuy¿n ... 57
B¿ng 4.11: Kißm ßnh ph±¡ng sai sai sß thay ßi ... 57
B¿ng 4.12: K¿t qu¿ mơ hình sai sß chu¿n m¿nh ... 58
B¿ng 4.13: Hß sß cÿa ph±¡ng trình ßng liên k¿t tác ßng dài h¿n cÿa các y¿u tß ¿nh h±ßng ¿n chß sß ngành thép ... 58
B¿ng 4.14: K¿t qu¿ ±ßc l±ÿng mụ hỡnh VECM ắnh hòng ca cỏc yu tò v) mô ¿n Ngành thép ... 59
B¿ng 4.15: Phân rã ph±¡ng sai ... 65
B¿ng 4.16: Kißm ßnh hißn t±ÿng a cßng tuy¿n ... 66
B¿ng 4.17: Kißm ßnh ph±¡ng sai sai sß thay ßi ... 66
B¿ng 4.18: K¿t qu¿ mơ hình sai sß chu¿n m¿nh ... 66
B¿ng 4.19: Hß sß cÿa ph±¡ng trình ßng liên k¿t tác ßng dài h¿n cÿa các y¿u tß ¿nh h±ßng ¿n chß sß ngành d¿u khí ... 67
B¿ng 4.20: K¿t qu¿ ±ßc l±ÿng mụ hỡnh VECM ắnh hòng ca cỏc yu tò v) mơ ¿n Ngành d¿u khí ... 68
B¿ng 4.21: Phân rã ph±¡ng sai ... 75
B¿ng 4.22: Kißm ßnh hißn t±ÿng a cßng tuy¿n ... 76
B¿ng 4.23: Kißm ßnh ph±¡ng sai sai sß thay ßi ... 77
</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">B¿ng 4.24: K¿t qu¿ mơ hình sai sß chu¿n m¿nh ... 77
B¿ng 4.25: Hß sß cÿa ph±¡ng trình ßng liên k¿t tác ßng dài h¿n cÿa các y¿u tß ¿nh h±ßng ¿n chß sß ngành ngân hàng ... 78
B¿ng 4.26: Kt qu òc lng mụ hỡnh VECM ắnh hòng ca các y¿u tß v) mơ ¿n chß sß ngành ngân hàng ... 78
B¿ng 4.27: Phân rã ph±¡ng sai ... 83
B¿ng 4.28: Kißm ßnh hißn t±ÿng a cßng tuy¿n ... 84
B¿ng 4.29: Kißm ßnh ph±¡ng sai sai sß thay ßi ... 84
B¿ng 4.30: Hß sß cÿa ph±¡ng trình ßng liên k¿t tác ßng dài h¿n cÿa các y¿u tß ¿nh h±ßng ¿n ngành b¿t ßng s¿n ... 85
B¿ng 4.31: Kt qu òc lng mụ hỡnh VECM ắnh hòng cÿa các y¿u tß v) mơ ¿n chß sß ngành b¿t ßng s¿n ... 85
B¿ng 4.32: Phân rã ph±¡ng sai ... 92
B¿ng 4.33: Kißm ßnh hißn t±ÿng a cßng tuy¿n ... 93
B¿ng 4.34: Kißm ßnh ph±¡ng sai sai sß thay ßi ... 93
B¿ng 4.35: K¿t qu¿ mơ hình sai sß chu¿n m¿nh ... 94
B¿ng 4.36: Tóm t¿t ¿nh h±ßng cÿa các y¿u tß tßi chß sß chÿng khốn và chß sß ngành trong dài h¿n ... 95
B¿ng 4.37: Tóm t¿t ¿nh h±ßng cÿa các y¿u tß tßi chß sß chÿng khốn và chß sß ngành trong ngn hn ... 95
</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">Hỡnh 3.1: Cỏc bòc trong phĂng phỏp nghiên cÿu ... 32
Bißu ß 4.1: Giá d¿u Brent ... 41
Bißu ß 4.2: Bi¿n ßng chß sß ngành d¿u khí ... 42
Bißu ß 4.3: Chß sß ngành b¿t ßng s¿n ... 43
Bißu ß 4.4: Chß sß ngành thép ... 43
Bißu ß 4.5: Chß sß VN-Index ... 44
Bißu ß 4.7: Bi¿n ßng EX và VN-Index ... 51
Bißu ß 4.8: Bi¿n ßng giá d¿u Brent và VN-Index ... 52
Bißu ß 4.9: Bi¿n ßng IP và VN-Index ... 53
Bißu ß 4.10: Ph¿n ÿng ¿y ... 55
Bißu ß 4.11: Nghißm nghßch ¿o cÿa a thÿc ¿c tr±ng tÿ hßi quy ... 56
Bißu ß 4.12: Bi¿n ßng chß sß ngành thép và M2 ... 60
Bißu ß 4.13: Chß sß ngành thép và tÿ giá hßi ối ... 61
Bißu ß 4.14: Chß sß ngành thép và giá d¿u OP ... 62
Bißu ß 4.15: Ph¿n ÿng ¿y ... 64
Bißu ß 4.16: Nghißm nghßch ¿o cÿa a thÿc ¿c tr±ng tÿ hßi quy ... 65
Bißu ß 4.17: Chß sß ngành d¿u khí và lãi su¿t ... 69
Bißu ß 4.18: Chß sß ngành d¿u khí và M2 ... 70
Bißu ß 4.19: Chß sß ngành d¿u khí và tÿ giá hßi ối ... 71
Bißu ß 4.20: Chß sß ngành d¿u khí và giá d¿u brent ... 72
Bißu ß 4.21: Ph¿n ÿng ¿y ... 74
Bißu ß 4.22: Tính ßn ßnh cÿa mơ hình ... 76
Bißu ß 4.23: Chß sß ngành ngân hàng và giá d¿u Brent ... 79
Bißu ß 4.24: Chß sß ngành ngân hàng và M2 ... 80
Bißu ß 4.25: Ph¿n ÿng ¿y ... 82
Bißu ß 4.26: Nghißm nghßch ¿o cÿa a thÿc ¿c tr±ng tÿ hßi quy ... 83
Bißu ß 4.27: Chß sß ngành b¿t ßng s¿n và M2 ... 87
Bißu ß 4.28: Chß sß ngành b¿t ßng s¿n và lãi su¿t ... 88
Bißu ß 4.29: Chß sß ngành b¿t ßng s¿n và giá d¿u Brent ... 89
Bißu ß 4.30: Ph¿n ÿng ¿y ... 91
</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">Thß tr±ßng chÿng khốn (TTCK) là mßt bß ph¿n quan trßng cÿa thß tr±ßng tài chính và nßn kinh t¿ cÿa mßi qußc gia, là kênh cung c¿p vßn, ßng thßi là cơng cÿ ph¿n ánh sÿc khße cÿa nßn kinh t¿ thơng qua sÿ bi¿n ßng, ißu chßnh vß giá cÿa các chÿng khốn.
Vißc ¿u t± vào thß tr±ßng chÿng khốn hißn nay thu hút r¿t nhißu nhà ¿u t± mßi tham gia. TTCK là mßt trong nhÿng kênh ¿u t± ß gia tng thu nh¿p hißn nay, tuy nhiên i ơi vßi lÿi nhu¿n cing là rÿi ro. Vì v¿y, ß h¿n ch¿ ±ÿc nhißu rÿi ro và t¿o ißu kißn nâng cao ki¿n thÿc cho các nhà ¿u t± mßi gia nh¿p vào TTCK tác gi¿ ã chßn nghiên cÿu ß tài <Tác ßng cÿa mßt sß y¿u tß kinh t¿ v) mơ ¿n chß sß giá chÿng khốn và chß sß ngành t¿i Vißt Nam= nh¿m phân tích vß nhÿng ¿nh h±ßng cÿa các y¿u tß kinh t¿ v) mơ ¿n thß tr±ßng chÿng khốn Vißt Nam. Xem xét chißu h±ßng và mÿc tác ßng cÿa các y¿u tß này, tÿ ó ±a ra gÿi ý cho các nhà làm chính sách ß cân nh¿c, thúc ¿y TTCK cing nh± nßn kinh t¿ Vißt Nam phát trißn. Quan trßng h¡n h¿t là giúp các nhà ¿u t± mßi gia nh¿p TTCK có thêm thơng tin ß ±a ra quy¿t ßnh h¿n ch¿ ±ÿc tßi a rÿi ro khi ¿u t±.
Khi thß tr±ßng chÿng khốn v¿n cịn ho¿t ßng, các nhà ¿u t± ti¿p tÿc nß lÿc ß khám phá và dÿ ốn xu h±ßng giá cß phi¿u. Hß th±ßng t¿p trung vào vißc phân tích các y¿u tß kinh t¿ v) mơ, thơng tin nßi t¿i cÿa doanh nghißp (nh± báo cáo tài chính), dÿ lißu ngành cơng nghißp, và các thơng tin có liên quan khác. Vißc xác ßnh ¿nh h±ßng cÿa nhÿng thơng tin này lên thß tr±ßng chÿng khốn, ¿c bißt là kh¿ nng dÿ báo lÿi nhu¿n và bi¿n ßng giá cß phi¿u, cùng vßi vißc theo dõi các chß sß thß tr±ßng, ßu là các khía c¿nh quan trßng mà các nhà ¿u t± ¿c bißt quan tâm khi ±a ra quy¿t ßnh ¿u t±.
Vß Chính phÿ, thß tr±ßng chÿng khốn giúp Chính phÿ thÿc hißn các chính sách kinh t¿ v) mơ; Thß tr±ßng chÿng khốn cing t¿o ißu kißn ß Chính phÿ tái c¿u trúc nßn kinh t¿. Vßi t¿m quan trßng cÿa thß tr±ßng chÿng khốn trong nßn kinh t¿ nh±
</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">v¿y, vißc nghiên cÿu tác ßng cÿa các y¿u tß kinh t¿ v) mơ ¿n thß tr±ßng chÿng khốn thơng qua bi¿n ßi cÿa chß sß giá chÿng khốn và chß sß cÿa các ngành nghß trên thß tr±ßng là ißu mà các nhà nghiên cÿu, các nhà làm chính sách và nhißu nhà ¿u t± quan tâm.
ß tài nghiên cÿu này thu th¿p sß lißu có tr¿i qua giai o¿n dßch Covid-19, vì v¿y mÿc ß hay chißu h±ßng tác ßng cÿa các y¿u tß v) mơ ¿n thß tr±ßng chÿng khốn Vißt Nam có ph¿n ßi mßi h¡n các nghiên cÿu tr±ßc ây. ßng thßi, nghiên cÿu sÿ tác ßng cÿa các y¿u tß kinh t¿ v) mơ ¿n mßt sß chß sß ngành cÿ thß. ß giúp các nhà ¿u t± cá nhân ho¿c các tß chÿc ho¿ch ßnh có nhÿng góc nhìn cÿ thß và ßi mßi h¡n.
<b>2. Mÿc tiêu nghiên cÿu </b>
Nghiên cÿu nh¿m ánh giá tác ßng cÿa các y¿u tß kinh t¿ v) mơ ¿n thß tr±ßng chÿng khốn Vißt Nam, ±ÿc bißu ¿t thơng qua chß sß VN-Index và chß sß ngành.
Mÿc tiêu này ±ÿc thß hißn cÿ thß nh± sau:
- Xác ßnh các y¿u tß v) mơ tác ßng ¿n chß sß VN-Index và chß sß ngành. - Phân tích chißu h±ßng và mÿc ß tác ßng cÿa các y¿u tß ó ¿n chß sß VN-Index và chß sß ngành.
- ±a ra mßt sß hàm ý chính sách v) mơ ß phát trißn TTCK Vißt Nam.
<b>3. Câu hßi nghiên cÿu </b>
ß tài t¿p trung tr¿ lßi ba câu hßi nghiên cÿu sau:
Câu hßi thÿ nh¿t: Các y¿u tß kinh t¿ v) mơ nào tác ßng ¿n giá chÿng khốn t¿i Vißt Nam và các ngành nghß trên thß tr±ßng chÿng khốn?
Câu hßi thÿ hai: Chißu h±ßng và mÿc ß ¿nh h±ßng cÿa các y¿u tß v) mơ ó ¿n chß sß VN-Index và các chß sß ngành?
Câu hßi thÿ ba: Dÿa vào k¿t qu¿ cÿa bài nghiên cÿu, c¿n ±a ra nhÿng gÿi ý chính sách nào ß thúc ¿y m¿nh sÿ phát trißn cÿa TTCK Vißt Nam?
</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17"><b>4. ßi t±ÿng và ph¿m vi nghiên cÿu </b>
<i><b>4.1 ßi t±ÿng nghiên cÿu </b></i>
ßi t±ÿng nghiên cÿu cÿa lu¿n vn là chß sß giá chÿng khốn t¿i Vißt Nam (VN-Index) và bßn chß sß ngành (ngân hàng, b¿t ßng s¿n, thép, d¿u khí). Tác gi¿ chßn bßn ngành này ß nghiên cÿu bßi vì tính ¿n ngày 31/12/2021 (thßi ißm ci giai o¿n nghiên cÿu) thì tßng giá trß vßn hố cÿa m±ßi doanh nghißp lßn nh¿t thß tr±ßng chÿng khốn có ÿ bßn ngành trên. ßng thßi, ba ngành có tßng giá trß vßn hố cao nh¿t trong m±ßi doanh nghißp d¿n ¿u này là ngành b¿t ßng s¿n (894,058 tÿ ßng), ngành ngân hàng (738,989 tÿ ßng) và ngành thép (207,070 tÿ ßng). Vì v¿y, khi các y¿u tß v) mơ tác ßng lên ba ngành này s¿ làm ¿nh h±ßng nh¿t ßnh nào ó ¿n nßn kinh t¿ nói chung và thß tr±ßng chÿng khốn nói riêng. Ngồi ra, tác gi¿ chßn thêm ngành d¿u khí ß nghiên cÿu vì trong giai o¿n nm 2020, ngành này bß ¿nh h±ßng bßi tác ßng kép cÿa ¿i dßch Covid-19 và giá d¿u th¿ gißi gi¿m sâu. Ngày 21/04/2020, giá d¿u th¿ gißi gi¿m xußng ng±ÿng âm (d±ßi 0 USD/thùng) (ißu này ch±a tÿng x¿y ra trong lßch sÿ), vißc giá d¿u th¿ gißi gi¿m sâu nh± v¿y s¿ tác ßng ¿n ngành xng d¿u trong n±ßc, dÿa trên thơng tin tÿ Bß Cơng th±¡ng. Cÿ thß m±ßi doanh nghißp có vßn hố cao nh¿t thß tr±ßng chÿng khốn (31/12/2021) nh± sau:
<i>(¡n vß tính: tÿ ßng; Ngußn: b¿ng tin hàng tháng do HOSE cung c¿p) </i>
</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">Ngồi ra, ßi vßi ngành ngân hàng có tßng 28 ngân hàng lßn nhß, ngành d¿u khí gßm 22 cơng ty, ngành b¿t ßng s¿n bao gßm 122 cơng ty và ngành thép có 40 công ty.
<i><b>4.2 Ph¿m vi nghiên cÿu </b></i>
Không gian: Sß giao dßch chÿng khốn Thành phß Hß Chí Minh (HOSE). Thßi gian nghiên cÿu: tác gi¿ ti¿n hành nghiên cÿu tÿ giai o¿n tháng 01/2010 ¿n 12/2021 (dÿ lißu tháng). Vißc lÿa chßn nghiên cÿu trong giai o¿n tÿ 01/2010 ¿n 12/2021 xu¿t phát tÿ bß dÿ lißu trên hß thßng quÿ tißn tß qußc t¿ (IMF) và VNDirect, sß lißu c¿p nh¿t t¿i Vißt Nam tr±ßc 12/2009 khơng ¿y ÿ ßng thßi nm 2021 là nm g¿n nh¿t.
<b>5. Ph±¡ng pháp nghiên cÿu </b>
ß ¿t ±ÿc mÿc tiêu nghiên cÿu, tác gi¿ chÿ y¿u áp dÿng ph±¡ng pháp phân tích ßnh l±ÿng ß o l±ßng tác ßng cÿa các y¿u tß v) mơ ¿n chß sß giá thß tr±ßng chÿng khốn t¿i Vißt Nam. Trong ti¿n trình nghiên cÿu này, tác gi¿ ã áp dÿng ph±¡ng pháp Johansen ß sÿ dÿng mơ hình hißu chßnh sai sß vect¡ (VECM) và sÿ dÿng ph¿n mßm Eviews 10.0 ß thÿc hißn q trình ±ßc l±ÿng.
Nh¿m tßi ±u hóa tính ßn ßnh và xÿ lý bi¿n ßng lßn trong dÿ lißu, tác gi¿ ã thÿc hißn vißc áp dÿng hàm Logarit cho các bi¿n tr±ßc khi ti¿n hành mơ hình hßi quy. Sau ó, ß ¿m b¿o tính phù hÿp cÿa gi¿ thuy¿t mơ hình, tác gi¿ ã thÿc hißn các kißm ßnh nh± kißm ßnh tính dÿng và kißm ßnh ßng liên k¿t Johansen.
Khi ã hồn t¿t ±ßc l±ÿng mơ hình, tác gi¿ ti¿p tÿc thÿc hißn mßt lo¿t các kißm ßnh nh±: kißm ßnh tính dÿng cÿa ph¿n d±, kißm ßnh hißn t±ÿng a cßng tuy¿n, và kißm ßnh ph±¡ng sai thay ßi. Mÿc ích cÿa các kißm ßnh này là tìm ra mơ hình phù hÿp nh¿t ß gi¿i thích dÿ lißu nghiên cÿu.
Ngồi ra, tác gi¿ cing thÿc hißn phân tích ph¿n ÿng ¿y và phân rã ph±¡ng sai ß cung c¿p mßt cái nhìn rõ ràng h¡n vß sÿ t±¡ng quan và tác ßng cÿa các y¿u tß v) mơ ßi vßi bi¿n phÿ thc, giúp gi¿i thích sÿ bi¿n ßng cÿa chß sß giá thß tr±ßng chÿng khốn t¿i Vißt Nam trong mơ hình nghiên cÿu.
</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">T¿t c¿ nhÿng phân tích và kißm ßnh này ã cùng nhau t¿o nên mßt c¡ sß lý lu¿n và ph±¡ng pháp lu¿n ch¿t ch¿ trong lu¿n vn, hß trÿ cho vißc i ¿n nhÿng k¿t qu¿ và k¿t lu¿n mang tính xác thÿc và áng tin c¿y.
<b>6. Ý ngh)a khoa hßc và thÿc tißn cÿa ß tài </b>
Nghiên cÿu này óng góp bß sung thơng tin thÿc nghißm vß tác ßng cÿa mßt sß y¿u tß kinh t¿ v) mơ ßi vßi thß tr±ßng chÿng khốn Vißt Nam. Bên c¿nh các y¿u tß ã ±ÿc nghiên cÿu bßi Adam và Tweneboah vào nm 2008 nh± tÿ giá hßi ối, l¿m phát và lãi su¿t, tác gi¿ ã ißm qua mßt sß y¿u tß mßi là giá d¿u, giá trß s¿n l±ÿng cơng nghißp, cung tißn M2 nh¿m cung c¿p thêm thơng tin thÿc t¿ và t¿m quan trßng trong ngÿ c¿nh nghiên cÿu này. B¿ng vißc bß sung chÿng cÿ thÿc nghißm vß các y¿u tß mßi trên, nghiên cÿu này h±ßng ¿n vißc làm rõ h¡n các y¿u tß có ¿nh h±ßng ¿n thß tr±ßng chÿng khốn, tÿ ó ±a ra khuy¿n nghß và chính sách hß trÿ phù hÿp nh¿m ¿m b¿o sÿ phát trißn và ßn ßnh cÿa thß tr±ßng chÿng khốn Vißt Nam.
Sau khi hồn thành nghiên cÿu, ß tài s¿ cung c¿p thêm thông tin quý giá cho các tác gi¿ nghiên cÿu sau:
(i) óng góp vß c¡ sß lý thuy¿t ß xác ßnh tác ßng cÿa các y¿u tß v) mơ nh± lãi su¿t, l¿m phát, tÿ giá hßi ối và giá d¿u lên thß tr±ßng chÿng khốn. Các thơng tin và k¿t qu¿ trong ß tài có thß hß trÿ các tác gi¿ nghiên cÿu sau này trong vißc c¿i thißn và phát trißn các lý thuy¿t liên quan ¿n t±¡ng quan giÿa các y¿u tß kinh t¿ và thß tr±ßng chÿng khốn.
(ii) Ph±¡ng pháp VECM ±ÿc sÿ dÿng trong ß tài ß xác ßnh mÿc ß ¿nh h±ßng cÿa các y¿u tß v) mơ ßi vßi chß sß VN-Index và chß sß ngành. K¿t qu¿ này cung c¿p thông tin chi ti¿t vß y¿u tß nào tác ßng m¿nh nh¿t lên thß tr±ßng chÿng khốn. ißu này s¿ hß trÿ cho các tác gi¿ sau này trong vißc ti¿p tÿc nghiên cÿu, mß rßng ph¿m vi ho¿c thÿc hißn nhÿng nghiên cÿu liên quan vßi các y¿u tß kinh t¿ khác và ¿nh h±ßng cÿa chúng ¿n thß tr±ßng chÿng khốn.
</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">Tóm l¿i, ß tài nghiên cÿu này s¿ là ngußn t± lißu quý báu và mang l¿i nhÿng óng góp hÿu ích cho các tác gi¿ nghiên cÿu sau này trong vißc phát trißn và khai thác sâu h¡n vß quan hß giÿa các y¿u tß kinh t¿ và thß tr±ßng chÿng khốn.
<b>7. Tính mßi cÿa ß tài </b>
ß tài này nghiên cÿu sÿ tác ßng cÿa các y¿u tß kinh t¿ v) mơ ¿n mßt sß chß sß ngành cÿ thß. ß giúp các nhà ¿u t± cá nhân ho¿c các tß chÿc ho¿ch ßnh có nhÿng góc nhìn cÿ thß và ßi mßi h¡n.
<b>8. K¿t c¿u cÿa ß tài </b>
Lu¿n vn ±ÿc trißn khai theo 5 ch±¡ng, cÿ thß nh± sau:
<b>Ch±¡ng 1: Tßng quan vß ß tài nghiên cÿu </b>
Trong ch±¡ng này, tác gi¿ gi¿i thích lý do chßn ß tài, mÿc tiêu nghiên cÿu, ßi t±ÿng và ph¿m vi nghiên cÿu, cùng vßi bß cÿc cÿa lu¿n vn.
<b>Ch±¡ng 2: C¡ sß lý thuy¿t </b>
Ch±¡ng này cung c¿p nßn t¿ng lý thuy¿t cho nghiên cÿu, bao gßm các khía c¿nh quan trßng nh± tác ßng cÿa giá d¿u và mßt sß y¿u tß kinh t¿ v) mơ ¿n chß sß giá chÿng khốn. Nßi dung ch±¡ng bao phÿ sÿ hißu bi¿t c¡ b¿n vß c¡ ch¿ ¿nh h±ßng cÿa giá d¿u cing nh± nhÿng y¿u tß kinh t¿ v) mơ khác ¿n thß tr±ßng chÿng khốn. Ngồi ra, ch±¡ng này gißi thißu khái quát vß các nghiên cÿu tr±ßc ây trong và ngồi n±ßc vß v¿n ß t±¡ng tÿ, ßng thßi so sánh ißm ¿c bißt trong nghiên cÿu cÿa tác gi¿ vßi nhÿng nghiên cÿu ã thÿc hißn tr±ßc ó.
<b>Ch±¡ng 3: Ph±¡ng pháp nghiên cÿu. </b>
Ch±¡ng này t¿p trung vào vißc trình bày mßt cách chi ti¿t ph±¡ng pháp nghiên cÿu ±ÿc áp dÿng, mơ t¿ cÿ thß vß m¿u nghiên cÿu, ßng thßi xây dÿng các gi¿ thuy¿t và ß xu¿t mơ hình nghiên cÿu.
<b>Ch±¡ng 4: K¿t qu¿ nghiên cÿu và th¿o lu¿n. </b>
K¿t qu¿ nghiên cÿu và phân tích tác ßng cÿa các y¿u tß kinh t¿ v) mơ ¿n chß sß VN-Index và chß sß ngành.
</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21"><b>Ch±¡ng 5: K¿t lu¿n và Hàm ý qu¿n trß. </b>
Tßng k¿t k¿t qu¿ nghiên cÿu, ch±¡ng này s¿ trình bày các k¿t lu¿n ±ÿc rút ra tÿ nghiên cÿu và ß xu¿t mßt sß gÿi ý chính sách nh¿m thúc ¿y sÿ phát trißn cÿa thß tr±ßng chÿng khốn Vißt Nam.
</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">Ch±¡ng 1 cung c¿p cái nhìn tßng quan vß chÿ ß nghiên cÿu. Tÿ ó, ch±¡ng này làm nßi b¿t tính c¿n thi¿t và ý ngh)a thÿc tißn cÿa vißc nghiên cÿu ß tài "Tác ßng cÿa mßt sß y¿u tß kinh t¿ v) mơ ¿n chß sß giá chÿng khốn và chß sß ngành t¿i Vißt Nam ". Ngồi ra, ch±¡ng này cing ß c¿p ¿n khung ph±¡ng pháp thÿc hißn ß tài, cing nh± mơ t¿ tóm t¿t vß dÿ lißu nghiên cÿu. Khóa lu¿n s¿ bao gßm tßng cßng 5 ch±¡ng, và các ch±¡ng ti¿p theo s¿ i sâu vào tÿng ph¿n ß tìm hißu chi ti¿t h¡n vß chÿ ß nghiên cÿu này.
</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23"><b>2.1. Chß sß giá chÿng khốn </b>
<i><b>2.1.1. Khái nißm </b></i>
Theo Nguyßn Minh Kißu và Nguyßn Vn ißp (2013) chß sß giá chÿng khốn, cịn ±ÿc gßi là chß sß thß tr±ßng chÿng khốn, óng vai trị là mßt d¿u hißu thßng kê thß hißn tình hình tßng thß cÿa thß tr±ßng cß phi¿u. ß tính tốn chß sß này, ta dÿa trên mßt danh mÿc cß phi¿u ã ±ÿc lÿa chßn theo quy ±ßc xác ßnh. Theo xu h±ßng chung, các cß phi¿u cùng nhóm có chung mßt sß ißm nh± vißc cùng niêm y¿t t¿i mßt sàn giao dßch chÿng khốn, thc ngành t±¡ng tÿ nhau ho¿c có mÿc ß vßn hóa thß tr±ßng t±¡ng ±¡ng nhau.
Chß sß giá chÿng khốn là mßt d¿ng chß báo vß giá cß phi¿u, ph¿n ánh xu h±ßng phát trißn cÿa thß tr±ßng cß phi¿u, và thß hißn sÿ thay ßi cÿa giá cß phi¿u và tình hình giao dßch trên thß tr±ßng. Mßt cách ¡n gi¿n, nó thß hißn giá trß bình qn cÿa cß phi¿u t¿i mßt ngày cÿ thß so vßi ngày gßc (Bùi Kim Y¿n, 2013). Tóm l¿i, chß sß giá chÿng khốn có t¿m quan trßng áng kß trong vißc theo dõi dißn bi¿n và tình hình cÿa thß tr±ßng cß phi¿u (¿ng Vn Dân, 2016).
<i><b>2.1.2. Vai trị cÿa chß sß giá chÿng khốn </b></i>
Chß sß giá chÿng khốn là mßt ph¿n cÿa thß tr±ßng chÿng khốn. Nó ph¿n ánh cho giá trß nhóm cß phi¿u cÿa các công ty niêm y¿t (giao dßch cơng khai) t¿i thß tr±ßng chÿng khốn. Các nhà ¿u t±, các nhà kinh t¿ hßc sÿ dÿng chß sß giá chÿng khốn ß so sánh lÿi nhu¿n trên các tài s¿n khác nhau ßng thßi suy tính tr±ßc sÿ thay ßi trong t±¡ng lai cÿa giá cß phi¿u.
<i><b>2.1.3. Ph±¡ng pháp xây dÿng chß sß giá chÿng khốn </b></i>
<b>Ph±¡ng pháp Passcher </b>
Nm 1874, Passcher ã t¿o ra ph±¡ng pháp này dÿa trên vißc tính tốn l±ÿng cß phi¿u tßn t¿i trong kÿ hißn t¿i, sÿ dÿng ph±¡ng pháp bình qn gia qun ß tính tốn chß sß giá. Trong ó, qun sß ±ÿc xác ßnh b¿ng sß l±ÿng cß phi¿u niêm y¿t.
</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">Ph±¡ng pháp này ±ÿc sÿ dÿng rßng rãi nh¿t, k¿t qu¿ tính tốn s¿ thay ßi tùy theo c¡ c¿u cÿa qun sß trong kho¿ng thßi gian tính tốn. Cơng thÿc d±ßi ây th±ßng ±ÿc dùng ß thÿc hißn tính tốn:
I<sub>p</sub>= <sup>£Q</sup><small>1</small>xP<sub>1</sub> £Q<sub>1</sub>xP<sub>0</sub><sup> xI</sup><small>0</small>
Trong ó:
�㗃<sub>!</sub>: Là chß sß giá theo ph±¡ng pháp Passcher; �㗄<sub>"</sub>: Là giá cÿa chÿng khốn i thßi kÿ nghiên cÿu; �㗄<sub>#</sub>: Là giá cß cÿa chÿng khốn i thßi kÿ gßc;
�㗄<sub>"</sub>: Là khßi l±ÿng (quyßn sß) thßi kÿ nghiên cÿu ho¿c c¡ c¿u khßi l±ÿng thßi kÿ nghiên cÿu;
�㗃<sub>#</sub>: Là giá trß kÿ gßc. Thơng th±ßng giá trß c¡ sß ±ÿc chßn là 100.
Các chß sß KOSPI (Hàn Qußc), S&P 500 (Mÿ), FTSE 100 (Anh), TOPIX (Nh¿t), CAC (Pháp), TWSE (ài Loan), Hangseng (Hßng Kơng), các chß sß chÿng khốn cÿa Thuÿ Sÿ và VN-Index cÿa Vißt Nam áp dÿng ph±¡ng pháp này.
<b>Ph±¡ng pháp Laspeyres </b>
Ph±¡ng pháp Laspeyres ±ÿc xây dÿng bßi Laspeyres nm 1871, dÿa trên l±ÿng cß phi¿u ß kÿ c¡ sß (kÿ gßc). Chß sß giá bình qn Laspeyres là mßt lo¿i chß sß sÿ dÿng ph±¡ng pháp bình qn gia qun vßi quyßn sß ±ÿc xác ßnh dÿa trên sß l±ÿng cß phi¿u ang niêm y¿t trong giai o¿n thßi kÿ gßc. Nh± v¿y, khi tính tốn k¿t qu¿ cÿa chß sß này s¿ phÿ thußc vào c¿u trúc quyßn sß trong giai o¿n thßi kÿ
</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">�㗄<sub>"</sub>: Là giá cÿa chÿng khốn i thßi kÿ nghiên cÿu; �㗄<sub>#</sub>: Là giá cß cÿa chÿng khốn i thßi kÿ gßc;
�㗄<sub>#</sub>: khßi l±ÿng (qun sß thßi kì gßc), cịn gßi là l±ÿng hàng cÿa kì gßc; �㗃<sub>#</sub>: Là giá trß kÿ gßc. Thơng th±ßng giá trß c¡ sß ±ÿc chßn là 100. Chß có chß sß FAZ, DAX cÿa ÿc áp dÿng ph±¡ng pháp này.
<b>Ph±¡ng pháp sß bình qn sß hßc </b>
Bên c¿nh nhÿng ph±¡ng pháp ã ß c¿p, ph±¡ng pháp tính giá bình qn gi¿n ¡n cing th±ßng ±ÿc sÿ dÿng. Cơng thÿc tính bao gßm vißc tính tßng thß giá cÿa t¿t c¿ các cß phi¿u và chia cho sß l±ÿng cß phi¿u tham gia tính tốn.
I<sub>a</sub> =<sup>P</sup><sup>i</sup> n <sup> </sup> Trong ó:
�㗃<sub>%</sub>: Là giá bình quân theo ph±¡ng pháp bình qn sß gi¿n ¡n �㗄<sub>&</sub>: Là giá chÿng khốn i
n: Là sß l±ÿng chÿng khốn ±a vào tính tốn.
Các chß sß hß Dow Jone cÿa Mÿ, Nikkei 225 cÿa Nh¿t và MBI cÿa Ý áp dÿng ph±¡ng pháp này. Ph±¡ng pháp này s¿ tßt khi mÿc giá cÿa các cß phi¿u tham gia niêm y¿t khá ßng ßu, hay ß lßch chu¿n cÿa nó th¿p.
<b>Chß sß giá chÿng khốn Vißt Nam </b>
VN-Index ±ÿc tính theo ph±¡ng pháp Passcher vßi cơng thÿc sau: VNIndex= <sup>£</sup><sup>i</sup><sup>(Q</sup><small>it</small>xP<sub>it</sub>)
£<sub>i</sub>(Q<sub>it</sub>xP<sub>i0)</sub><sup> x100 </sup> Trong ó:
�㗃<sub>!</sub>: Là chß sß giá theo ph±¡ng pháp Paasche. �㗄<sub>&'</sub>: Là giá cß phi¿u i thßi kÿ t.
</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">�㗄<sub>&#</sub>: Là giá cß phi¿u i thßi kÿ gßc.
�㗄<sub>&'</sub>: Là c¡ c¿u cÿa khßi l±ÿng t¿i thßi ißm tính tốn hay là khßi l±ÿng (qun sß) thßi ißm tính tốn (t).
i: Là cß phi¿u i khi tham gia tính chß sß giá.
<b>Mßt cách tßng quát h¡n: </b>
VNIndex=<sup>Tßng giá trß thß tr±ßng cÿa các cß phi¿u niêm y¿t hißn t¿i</sup> Tßng giá trß cÿa các cß phi¿u niêm y¿t c¡ sß <sup>x100 </sup>
�㗄<sub>&</sub> : Giá cß phi¿u i trong rß chß sß t¿i thßi ißm tính tốn
�㗄<sub>&</sub>: Khßi l±ÿng cß phi¿u l±u hành cÿa cß phi¿u i t¿i thßi ißm tính tốn �㗃<sub>&</sub> : Tÿ lß FreeFloat cÿa cß phi¿u i trong rß chß sß t¿i thßi ißm tính tốn ißm c¡ sß m¿c ßnh là 100
BMV: Vßn hố thß tr±ßng c¡ sß hay ±ÿc hißu nh± là hß sß chia. Khi CMV bß bi¿n ßng bßi các sÿ kißn ißu chßnh giá cß phi¿u trong rß chß sß ho¿cc thay ßi KLCP l±u hành, FreeFloat thì BMV tÿ ßng ißu chßnh ß ¿m b¿o tính liên tÿc cÿa chß sß.
</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27"><b>2.2. Mßt sß y¿u tß kinh t¿ v) mơ tác ßng ¿n chß sß ngành và chß sß giá chÿng khốn. </b>
<i><b>2.2.1. L¿m phát </b></i>
L¿m phát là sÿ gia tng cÿa mÿc giá trung bình các hàng hóa và dßch vÿ trong mßt quãng thßi gian nh¿t ßnh. ßng thßi, nó cing ám chß vißc giá trß cÿa mßt ¡n vß tißn tß cÿ thß bß m¿t i (N. Gregory, 2012). Mÿc giá chung ±ÿc nh¿c ¿n ß ây là bình qn giá cÿa mßt lo¿t hàng hóa và dßch vÿ trong nßn kinh t¿, ó cing là cách ß o l±ßng ¡n vß tißn tß vß m¿t giá trß. Tr±ßng hÿp x¿y ra sÿ gia tng cÿa mÿc giá trung bình, t±¡ng ÿng là mßt sß tißn lßn h¡n c¿n ±ÿc chi tr¿ cho các hàng hóa và dßch vÿ ±ÿc tiêu thÿ. D¿n ¿n vißc gi¿m giá trß và kh¿ nng mua s¿m cÿa ¡n vß tißn tß, ißu này chính là hißn t±ÿng l¿m phát.
Gi¿ thuy¿t trung gian (Proxy hypothesis) cÿa Fama (1981) ß xu¿t mßt mßi quan hß ng±ÿc chißu giÿa su¿t lÿi nhu¿n cß phi¿u và l¿m phát. Mßi quan hß này b¿t ngußn tÿ hai mßi liên k¿t song song: sÿ t±¡ng quan âm giÿa l¿m phát và ho¿t ßng kinh t¿, cùng vßi tác ßng ßng bi¿n giÿa ho¿t ßng kinh t¿ và lÿi su¿t cß phi¿u. L¿m phát có liên quan nghßch chißu vßi ho¿t ßng kinh t¿. Khi mÿc l¿m phát tng cao, các chi phí vß ngun v¿t lißu và nhißu khía c¿nh khác cÿa kinh doanh cing tng lên. ißu này làm tng vßn ¿u t± cho nhißu dÿ án, ßng thßi làm gi¿m lÿi nhu¿n ho¿c gây thua lß trong kinh doanh, góp ph¿n h¿n ch¿ sÿ phát trißn cÿa nßn kinh t¿. M¿t khác, sÿ tng tr±ßng kinh t¿ th±ßng có mßi liên hß ßng bi¿n vßi tình hình thß tr±ßng chÿng khốn. Khi kinh t¿ phát trißn, th±ßng có sÿ gia tng trong thß tr±ßng chÿng khốn. Tuy nhiên, l¿m phát cao th±ßng d¿n ¿n tng lãi su¿t ngân hàng, làm h¿n ch¿ tín dÿng và làm gi¿m thu nh¿p cÿa cá nhân và doanh nghißp. ißu này t¿o ra mßt tình tr¿ng khơng m¿y h¿p d¿n cho vißc ¿u t± vào cß phi¿u so vßi lãi su¿t ti¿t kißm ngân hàng, d¿n ¿n sÿ gi¿m dịng tißn ß vào thß tr±ßng chÿng khốn. Tóm l¿i, mßi quan hß ng±ÿc chißu giÿa su¿t lÿi nhu¿n cß phi¿u và l¿m phát th±ßng xu¿t hißn trong ngÿ c¿nh khi l¿m phát ¿nh h±ßng ¿n ho¿t ßng kinh t¿ và thß tr±ßng chÿng khốn.
DeFina (1991) ã ±a ra lu¿n ißm r¿ng, doanh thu và chi phí cÿa cơng ty khơng ±ÿc phép ißu chßnh ngay l¿p tÿc ß duy trì dịng tißn tng tr±ßng theo mÿc tÿ lß
</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">t±¡ng ±¡ng vßi mÿc l¿m phát vì cịn ph¿i phÿ thc vào các lo¿i hÿp ßng danh ngh)a. Do ó, tác gi¿ ã k¿t lu¿n r¿ng có kh¿ nng tßn t¿i mßi quan hß tiêu cÿc giÿa l¿m phát và chß sß giá thß tr±ßng chÿng khốn.
<i><b>2.2.2. Tÿ giá hßi ối </b></i>
Theo nghiên cÿu cÿa Ngun Thß Nh± Quÿnh và Võ Thß H±¡ng Linh (2019) tÿ giá hßi ối ±ÿc xem là mßt bi¿n sß quan trßng có tác ßng áng kß ¿n sÿ cân b¿ng cÿa cán cân th±¡ng m¿i và cán cân thanh toán, ßng thßi ¿nh h±ßng ¿n s¿n l±ÿng, vißc làm và sÿ cân b¿ng tßng thß cÿa nßn kinh t¿. H¡n nÿa, ho¿t ßng cÿa các ßnh ch¿ trong nßn kinh t¿ cịn bß tác ßng mßt cách trÿc ti¿p bßi y¿u tß tÿ giá hßi ối.
Theo Cecchetti và cßng sÿ (2006) tÿ giá hay tÿ giá hßi ối ±ÿc ßnh ngh)a là tÿ lß quy ßi tÿ ßng tißn cÿa n±ßc này sang ßng tißn cÿa n±ßc khác.
Olugbenga (2012) ã thÿ nghißm quan hß nhân qu¿ cÿa Granger, chß ra ±ÿc thß tr±ßng chÿng khốn Nigeria chßu sÿ ¿nh h±ßng cÿa sÿ bi¿n ßi tÿ giá hßi ối. Mukherjee và Naka (1995) cing th¿y r¿ng mßi liên hß giÿa tÿ giá hßi ối và giá chÿng khốn ß Nh¿t B¿n và Indonesia là thu¿n chißu. Ng±ÿc l¿i, Suriani và cßng sÿ (2015) ã ß c¿p r¿ng khơng có sÿ liên quan nào giÿa thß tr±ßng chÿng khốn vßi trao ßi tÿ giá ß Pakistan. T±¡ng tÿ, Korsah và Fosu (2016) ±ÿc ánh d¿u trên mßi t±¡ng quan tiêu cÿc giÿa tÿ giá hßi ối và thß tr±ßng chÿng khốn k¿t thúc ß Ghana c¿ trong ng¿n h¿n và trong dài h¿n. Soenen và Hennigar (1988) ã báo cáo r¿ng tÿ giá hßi ối hißu qu¿ cÿa ơ la Mÿ tiêu cÿc ¿nh h±ßng ¿n chß sß thß tr±ßng chÿng khốn Mÿ giai o¿n 1980-1986.
Vì v¿y, mßi liên quan giÿa tÿ giá hßi ối và chß sß giá chÿng khốn c¿n ±ÿc làm sáng tß. Các k¿t qu¿ thÿc nghißm ã cho th¿y r¿ng trong tÿng tình hng và thß tr±ßng khác nhau, có thß xu¿t hißn nhÿng k¿t qu¿ khác nhau.
<i><b>2.2.3. Giá d¿u </b></i>
Sÿ thay ßi cÿa giá xng d¿u ±ÿc xem là r¿t quan trßng ßi vßi c¿ ng±ßi tiêu dùng vß thu nh¿p kh¿ dÿng và chính phÿ vß ngn thu tài khóa (Federico và cßng sÿ,
</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">2001). Có ba ngun nhân chính ¿nh h±ßng ¿n bi¿n ßi giá d¿u, bao gßm nhu c¿u d¿u, ngußn cung d¿u và sÿ suy oán.
Nghiên cÿu cÿa Alqattan và Alhayky (2016) ã k¿t lu¿n r¿ng trong dài h¿n, thß tr±ßng chÿng khốn khơng nh¿y c¿m vßi bi¿n ßng giá d¿u ß h¿u h¿t các n±ßc trong Khßi Các Tiòu VĂng Quòc ắ Rp Thòng Nht (GCC), ngoi tr thß tr±ßng Ơ-man. Tuy nhiên, trong ng¿n h¿n, giá d¿u có tác ßng tích cÿc và áng kß ¿n thß tr±ßng chÿng khốn t¿i t¿t c¿ các n±ßc trong GCC, nh±ng giÿa các qc gia có thß bß tác ßng ß nhÿng mÿc ß khác nhau.
Nghiên cÿu cÿa Zheng và Su (2017) t¿p trung vào vißc giá d¿u ¿nh h±ßng ¿n thß tr±ßng chÿng khốn trong hai giai o¿n khác nhau cho th¿y bi¿n ßng tßng c¿u d¿u tác ßng mßt cách tích cÿc ¿n lÿi nhu¿n cß phi¿u trong giai o¿n ¿u (1996-2006) và tiêu cÿc trong giai o¿n sau (2007-2015).
Do ó, ß có cái nhìn úng ¿n vß ¿nh h±ßng cÿa giá d¿u ßi vßi thß tr±ßng chÿng khốn, nhà ho¿ch ßnh chính sách c¿n chú ý ¿n các hành vi ¿u c¡ trên thß tr±ßng d¿u thơ và tìm hißu rõ h¡n vß các y¿u tß kinh t¿ và chính trß ¿nh h±ßng ¿n giá d¿u. ißu này s¿ giúp hß ±a ra các quy¿t ßnh chính sách phù hÿp và h¿n ch¿ rÿi ro trong thß tr±ßng chÿng khốn.
<i><b>2.2.4. Lãi su¿t </b></i>
Lãi su¿t là chi phí mà ng±ßi vay ph¿i tr¿ ß sÿ dÿng vßn (Devereux và Yetman, 2002). Nó ±ÿc xác ßnh bßi t±¡ng quan giÿa cung và c¿u vßn, và chính là nßn t¿ng ß ißu chßnh chính sách tißn tß cÿa mßt qc gia. Khi vßn có nhu c¿u tng, lãi su¿t th±ßng bi¿n thiên cùng chißu theo và ng±ÿc l¿i.
Có nhißu tác gi¿ ã chÿng minh ±ÿc lãi su¿t có tác ßng ng±ÿc chißu vßi giá cß phi¿u. Vißc ¿nh h±ßng cÿa lãi su¿t lên thß tr±ßng chÿng khốn cÿa Kenya là r¿t quan trßng. Ví dÿ, trong nm 2008, khi lãi su¿t tng ßt ngßt, nhißu cơng ty t¿i Kenya ph¿i ßi m¿t vßi thua lß ho¿c gi¿m lÿi nhu¿n (Gatuhi, 2015). Cơng trình nghiên cÿu cÿa Alam và Uddin (2009) cing ã chß ra r¿ng lãi su¿t thay ßi th±ßng gây ¿nh h±ßng ng±ÿc h±ßng lên a sß các thß tr±ßng chÿng khốn cÿa nhißu n±ßc.
</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">Sÿ t±¡ng quan giÿa lãi su¿t và giá cß phi¿u ±ÿc xác ßnh khi gia tng lãi su¿t, vißc giÿ tißn s¿ làm tng chi phí c¡ hßi và nhà ¿u t± có thß lÿa chßn ¿u t± vào các cơng cÿ tài chính có lãi su¿t cao h¡n thay vì giÿ cß phi¿u d¿n ¿n giá cß phi¿u gi¿m (do tác ßng tiêu cÿc cÿa lãi su¿t cao), tÿ ó ¿nh h±ßng tiêu cÿc ¿n chß sß giá chÿng khốn.
<i><b>2.2.5. Giá trß s¿n l±ÿng cơng nghißp </b></i>
Giá trß s¿n l±ÿng cơng nghißp ±ÿc xem là chß tiêu tßng hÿp trong kinh t¿, dùng ß thß hißn k¿t qu¿ cÿa q trình s¿n xu¿t và kinh doanh trong ngành cơng nghißp thơng qua vißc s¿n xu¿t các s¿n ph¿m v¿t ch¿t và dßch vÿ trong mßt kho¿ng thßi gian nh¿t ßnh. Chß tiêu này có mÿc ích ánh giá tình hình phát trißn s¿n xu¿t cơng nghißp cÿa mßt qc gia và óng vai trị quan trßng trong tính tốn tßng s¿n ph¿m qc nßi (GDP) theo ph±¡ng pháp s¿n xu¿t, cing nh± trong vißc tính các chß tiêu kinh t¿ khác. Giá trß s¿n l±ÿng cơng nghißp th±ßng ±ÿc thßng kê và quan sát th±ßng xuyên ß o l±ßng sÿ tng tr±ßng và óng góp cÿa ngành cơng nghißp vào sÿ phát trißn kinh t¿ cÿa mßt qußc gia.
Tainer (1993) ã t¿o ra quan ißm r¿ng chß sß s¿n xu¿t cơng nghißp th±ßng thß hißn sÿ bi¿n ßi theo chu kÿ cÿa ho¿t ßng kinh t¿. Khi kinh t¿ ang tr¿i qua giai o¿n tng tr±ßng, chß sß này tng lên, trong khi trong giai o¿n suy thối, nó gi¿m. Tainer cho r¿ng vißc theo dõi và ánh giá sÿ thay ßi vß s¿n l±ÿng cơng nghißp có thß giúp dÿ báo tình hình nßn kinh t¿. Khi s¿n l±ÿng cơng nghißp tng, ißu này th±ßng là d¿u hißu tích cÿc cho tình hình kinh t¿, và ng±ÿc l¿i, khi gi¿m, ây có thß là d¿u hißu khơng tích cÿc.
Nghiên cÿu cÿa Chen và các cßng sÿ (1986) ã chß ra bi¿n ßng trong thßi gian tßi cÿa thß tr±ßng chÿng khốn liên quan m¿t thi¿t ¿n s¿n l±ÿng cơng nghißp, t¿o nên ¿nh h±ßng tích cÿc ¿n thß tr±ßng chÿng khốn, ngh)a là khi gia tng s¿n l±ÿng cơng nghißp, doanh nghißp s¿n xu¿t th±ßng thu lßi cao, góp ph¿n tng nhu c¿u vß vßn ß mß rßng quy mơ thơng qua thß tr±ßng chÿng khốn. Mơi tr±ßng kinh doanh có trißn vßng vßi tng tr±ßng và t¿o ra lÿi nhu¿n tßt cing h¿p d¿n giúp kéo ±ÿc ngußn tißn tÿ các nhà ¿u t± cho thß tr±ßng chÿng khốn.
</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31"><i><b>2.2.6. Cung tißn </b></i>
Cung tißn tß ß c¿p ¿n tßng sß ngân quÿ trong ngân hàng mà ±ÿc cung c¿p vào hß thßng kinh t¿ nh¿m áp ÿng thanh kho¿n và dÿ trÿ cÿa các thÿc thß tham gia trong hß thßng kinh t¿. ß duy trì sÿ ßn ßnh trong kinh t¿, cung tißn ph¿i phù hÿp vßi c¿u tißn, sÿ chênh lßch giÿa cung và c¿u tißn tß có thß d¿n ¿n nhÿng tác ßng tiêu cÿc ßi vßi nßn kinh t¿. Hißn nay, ß qu¿n lý l±ÿng cung tißn trong nßn kinh t¿ và dÿa vào quan ißm rßng hay h¿p vß tißn tß, các cách thÿc ±ßc l±ÿng a d¿ng ±ÿc sÿ dÿng nhißu bßi các n±ßc, ±ÿc ký hißu là M0, M1, M2, M3. Quy t¿c chung là các phép o i sau s¿ bao gßm các phép o i tr±ßc cßng vßi các tài s¿n tài chính có tính lßng cao h¡n. Nhÿng chß sß này giúp theo dõi và ánh giá l±ÿng tißn tß trong nßn kinh t¿ và hß trÿ vißc ißu chßnh chính sách tißn tß ß duy trì ßn ßnh kinh t¿ và tài chính. Mÿc cung tißn thích hÿp và cân ßi là quan trßng ß ¿m b¿o ho¿t ßng sn s¿ cÿa hß thßng tài chính và sÿ phát trißn bßn vÿng cÿa nßn kinh t¿.
Tác ßng giÿa cung tißn tß và giá chÿng khốn ã ±ÿc tìm th¿y bßi nhißu tác gi¿. Friedman & Schwartz (2008) và Alshogeathri (2011) cho th¿y r¿ng cung tißn gia tng có thß làm tng thanh kho¿n và d¿n ¿n gia tng giá c¿ trên thß tr±ßng chÿng khốn. Tuy nhiên, mßi quan hß giÿa cung tißn và giá chÿng khốn khơng ph¿i lúc nào cing ßng bi¿n và khơng ßng nh¿t trong t¿t c¿ các thß tr±ßng và nßn kinh t¿. Mjkherjee và Naka (1995) ã ±a ra r¿ng cung tißn có thß ¿nh h±ßng khác nhau ¿n giá chÿng khốn ß các thß tr±ßng và nßn kinh t¿ khác nhau, và sÿ t±¡ng quan này có thß là âm, d±¡ng ho¿c th¿m chí khơng có t±¡ng quan giÿa cung tißn và thß tr±ßng chÿng khốn. ißu này có thß do các v¿n ß kinh t¿, quy ßnh vß tißn tß và tình hình thß tr±ßng cÿ thß cÿa tÿng qußc gia. Vißc cung tißn tng lên có thß gây ra nhißu tác ßng khác nhau trong mơi tr±ßng kinh doanh khác nhau và có thß ¿nh h±ßng tích cÿc ho¿c tiêu cÿc ¿n giá chÿng khốn.
ßi vßi thß tr±ßng chÿng khốn Vißt Nam thì nghiên cÿu Ngun Minh Kißu và Ngun Vn ißp (2013) cho th¿y có mßi quan hß ßng bi¿n giÿa cung tißn M2 và Chß sß giá chÿng khốn (CSGCK) cÿa thß tr±ßng chÿng khốn Vißt Nam.
</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32"><b>2.3. Tßng quan vß các nghiên cÿu tr±ßc </b>
<i><b>2.3.1. Các nghiên cÿu n±ßc ngồi </b></i>
Ross (1976) ã mß ra h±ßng nghiên cÿu quan trßng liên quan ¿n ¿nh h±ßng cÿa các y¿u tß kinh t¿ v) mơ lên thß tr±ßng chÿng khốn. Ơng ã sÿ dÿng lý thuy¿t giá chênh lßch APT (Arbitrage Pricing Theory) ß trình bày và gi¿i thích bi¿n ßng giá cß phi¿u. APT gi¿i thích r¿ng giá cß phi¿u chßu ¿nh h±ßng bßi mßt sß y¿u tß kinh t¿ v) mơ, nh± lãi su¿t, tÿ giá hßi ối, l¿m phát, và s¿n l±ÿng cơng nghißp.
Sau ó, nghiên cÿu cÿa Chen và cßng sÿ (1986) ã làm rõ h¡n vß tác ßng cÿa các y¿u tß kinh t¿ v) mơ lên tÿ su¿t sinh lßi cÿa cß phi¿u. Hß chß ra r¿ng các y¿u tß nh± lãi su¿t chi¿t kh¿u, kh¿ nng t¿o ra dòng tißn cÿa các doanh nghißp và chính sách chi tr¿ cß tÿc trong t±¡ng lai có tác ßng lßn ¿n giá cß phi¿u. Nghiên cÿu này ã mß ra l)nh vÿc nghiên cÿu mßi, nghiên cÿu k¿t hÿp giÿa lý thuy¿t chÿng khốn và y¿u tß kinh t¿ v) mơ, giúp hißu rõ h¡n vß tác ßng cÿa mơi tr±ßng kinh t¿ lên thß tr±ßng chÿng khốn. Nó cing ±a ra nhÿng b¿ng chÿng vß sÿ liên quan trong thßi gian dài cÿa chß sß giá chÿng khốn và các bi¿n kinh t¿ v) mơ, ch¿ng h¿n nh± sÿ phát trißn kinh t¿, lãi su¿t, và tÿ giá hßi ối. ißu này hß trÿ cho vißc ±a ra các quy¿t ßnh ¿u t± và phân tích tình hình thß tr±ßng chÿng khốn mßt cách hißu qu¿ và chính xác h¡n.
Nghiên cÿu cÿa Mukherjee và Naka (1995) mang tính quan trßng trong vißc khám phá mßi liên hß giÿa giá chÿng khốn trên thß tr±ßng Tokyo và các bi¿n sß kinh t¿ v) mơ. B¿ng vißc sÿ dÿng mơ hình hißu chßnh sai sß vector (VECM), hß phân tích dÿ lißu hàng tháng trong kho¿ng thßi gian tÿ tháng 5 nm 1971 ¿n tháng 12 nm 1990. K¿t qu¿ cÿa nghiên cÿu ã tìm ra mßi quan hß d±¡ng giÿa giá chÿng khoán Tokyo và tÿ giá, cung tißn và s¿n xu¿t cơng nghißp. ißu này ám chß r¿ng vißc tng tÿ giá, cung tißn và s¿n xu¿t cơng nghißp ßu góp ph¿n tng giá chÿng khốn trên thß tr±ßng Tokyo. Tuy nhiên, mßi liên hß giÿa giá chÿng khốn Tokyo và l¿m phát cing nh± lãi su¿t l¿i mang tính bi¿n ßi, và có thß thay ßi theo thßi gian. K¿t qu¿ này cho th¿y tác ßng cÿa l¿m phát và lãi su¿t ¿n giá chÿng khốn Tokyo thß hißn tính bi¿n ßi và sÿ bi¿n ßi theo thßi gian trong mßi quan hß này.
</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">Nghiên cÿu cÿa Maysami và Koh (2000) t¿p trung vào vißc ánh giá sÿ ¿nh h±ßng giÿa kinh t¿ v) mơ và thß tr±ßng chÿng khốn Singapore b¿ng cách sÿ dÿng mơ hình hißu chßnh vector (VEC). Các bi¿n sß kinh t¿ v) mơ dùng trong mơ hình bao gßm: tÿ giá hßi ối, lãi su¿t ng¿n h¿n và dài h¿n, l¿m phát, cung tißn, xu¿t kh¿u trong n±ßc và giá trß s¿n xu¿t cơng nghißp. K¿t qu¿ cÿa nghiên cÿu cho th¿y r¿ng, trong thß tr±ßng chÿng khốn Singapore, bi¿n ßng cÿa chß sß giá chÿng khốn khơng bß ¿nh h±ßng bßi l¿m phát, tng tr±ßng cung tißn, bi¿n ßi trong tÿ lß lãi su¿t ng¿n h¿n và dài h¿n, cing nh± sÿ thay ßi trong tÿ giá hßi ối. ißu này có ngh)a là nhÿng y¿u tß kinh t¿ v) mơ này khơng óng góp vào bi¿n ßng cÿa thß tr±ßng chÿng khốn Singapore trong thßi gian nghiên cÿu. Nghiên cÿu cing xem xét mßi liên hß giÿa các thß tr±ßng chÿng khốn khác nh± Nh¿t B¿n, Mÿ và thß tr±ßng chÿng khốn Singapore. K¿t qu¿ cho th¿y ba thß tr±ßng này có sÿ t±¡ng quan nh¿t ßnh vßi nhau, có ngh)a là có sÿ tác ßng qua l¿i giÿa các thß tr±ßng chÿng khốn này. Tóm l¿i, nghiên cÿu này k¿t lu¿n r¿ng trong thß tr±ßng chÿng khốn Singapore, l¿m phát, tng tr±ßng cung tißn, thay ßi trong tÿ lß lãi su¿t ng¿n h¿n và dài h¿n, sÿ thay ßi trong tÿ giá hßi ối khơng làm ¿nh h±ßng ¿n bi¿n ßng cÿa chß sß giá chÿng khốn. Nghiên cÿu cing xác nh¿n mßi quan hß t±¡ng tác giÿa các thß tr±ßng chÿng khoán Mÿ, Nh¿t B¿n và Singapore.
Trong nghiên cÿu cÿa Ibrahim (2003), mơ hình Vector Autoregression (VAR) ã ±ÿc sÿ dÿng ß ánh giá mßi quan hß và t±¡ng quan trong dài h¿n giÿa thß tr±ßng chÿng khốn Malaysia vßi các y¿u tß kinh t¿ v) mơ. Các bi¿n ßc l¿p ±ÿc tác gi¿ sÿ dÿng trong nghiên cÿu bao gßm: s¿n l±ÿng cơng nghißp, chß sß giá tiêu dùng, cung tißn và tÿ giá hßi ối. Nghiên cÿu này ±a ra k¿t lu¿n r¿ng giá cß phi¿u trên thß tr±ßng chÿng khốn ß Malaysia chßu tác ßng theo h±ßng l¿c quan bßi tng tr±ßng s¿n l±ÿng cơng nghißp, l±ÿng cung tißn và tng tr±ßng giá tiêu dùng, trong khi bi¿n ßng tÿ giá hßi ối có tác ßng tiêu cÿc lên giá cß phi¿u.
Trong nghiên cÿu vß y¿u tß v) mơ và bi¿n ßng cÿa TTCK t¿i Ghana, Adam và Tweneboah (2008) ã sÿ dÿng ph±¡ng pháp Vector Error Correction Model (VECM) ß phân tích và ±a ra k¿t lu¿n quan trßng. Trong ng¿n h¿n, chß sß giá tiêu dùng
</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">(CPI) khơng có tác ßng áng kß lên chß sß chÿng khoán. Tuy nhiên, trong dài h¿n, CPI l¿i có t±¡ng quan cùng chißu vßi TTCK, có ngh)a là sÿ tng giá tiêu dùng trong thßi gian dài có thß t¿o ra ¿nh h±ßng tßt lên thß tr±ßng chÿng khốn. Cú sßc tÿ vißc thay ßi lãi su¿t d¿n ¿n giá cÿa chÿng khoán gi¿m m¿nh sau 5 q, ißu này cho th¿y lãi su¿t có mßt mßi quan hß ng±ÿc bi¿n vßi chß sß chÿng khốn. ißu này có ngh)a là tng lãi su¿t có thß d¿n ¿n giá trß các cß phi¿u gi¿m. Các cú sßc tÿ ¿u t± n±ßc ngồi làm cho chß sß vß chÿng khốn tng m¿nh, ¿t ßnh ß quý 7 và sau ó gi¿m. ißu này cho th¿y sÿ gia tng cÿa các nhà ¿u t± n±ßc ngồi làm tng tính thanh kho¿n cÿa TTCK, có thß làm tng giá trß và sÿ l±u thơng cÿa các cß phi¿u trên thß tr±ßng.
Singhal và cßng sÿ (2019) ã nghiên cÿu mßi quan hß giÿa giá d¿u, giá vàng, tÿ giá và thß tr±ßng chÿng khốn (TTCK) trong nßn kinh t¿ Mexico trong kho¿ng thßi gian tÿ 01/2006 ¿n 04/2018. D¿u thơ và vàng là hai trong nm m¿t hàng xu¿t kh¿u hàng ¿u cÿa Mexico. ß tài cho k¿t qu¿ mßi liên hß khác nhau giÿa các y¿u tß này và TTCK ß Mexico. Cÿ thß, giá vàng th¿ gißi tác ßng mßt cách l¿c quan ¿n giá chÿng khốn ß Mexico. ißu này có ngh)a là khi giá vàng tng, thì giá chÿng khốn cing tng, và ng±ÿc l¿i. Tuy nhiên, giá d¿u l¿i tác ßng khơng tßt ¿n giá chÿng khốn ß Mexico. ißu này có ngh)a là khi giá d¿u tng, thì giá chÿng khoán s¿ gi¿m, và khi giá d¿u gi¿m, giá chÿng khốn có xu h±ßng tng. Nghiên cÿu cing cho th¿y giá d¿u tác ßng tiêu cÿc ¿n tÿ giá trong dài h¿n. ißu này ±ÿc hß trÿ b¿ng vißc Peso, ¡n vß tißn tß cÿa Mexico, ã m¿t giá so vßi ßng ơ la Mÿ g¿n 22% kß tÿ ¿u nm 2015, chÿ y¿u do giá d¿u gi¿m. Tuy nhiên, giá vàng khơng liên quan nhißu ¿n tÿ giá. Nhìn chung, nghiên cÿu ã chß ra sÿ ¿nh h±ßng phÿc t¿p giÿa các y¿u tß vß giá d¿u, giá vàng, tÿ giá và TTCK trong nßn kinh t¿ Mexico, vßi giá vàng ¿nh h±ßng tßt và giá d¿u ¿nh h±ßng khơng tßt ¿n TTCK.
Akbar và cßng sÿ (2019) t¿i Pakistan ã phân tích mßi t±¡ng quan giÿa các y¿u tß gßm giá cÿa vàng, giá cß phi¿u, tÿ giá hßi ối và lãi su¿t. K¿t qu¿ cÿa nghiên cÿu chß ra r¿ng có sÿ t±¡ng tác và quan hß qua l¿i giÿa thß tr±ßng chÿng khốn (TTCK), thß tr±ßng vàng và thß tr±ßng ngo¿i hßi t¿i Pakistan. Mßt trong nhÿng k¿t qu¿ áng
</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">chú ý là tÿ giá hßi ối có liên quan ¿n giá cß phi¿u và giá vàng t¿i Pakistan. Khi tÿ giá hßi ối gi¿m, ißu này gây ra sÿ sÿt gi¿m giá cß phi¿u và giá vàng. Nghiên cÿu cing chß ra r¿ng sÿ suy gi¿m cÿa TTCK có thß gây ra sÿ bùng nß cÿa thß tr±ßng vàng, nh±ng ßng thßi cing gây ra sÿ m¿t giá cÿa ßng Rupee (¡n vß tißn tß cÿa Pakistan, tính theo USD). K¿t qu¿ này ±ÿc lí gi¿i bßi vißc mßt sß kho¿n ¿u t± vào thß tr±ßng vàng ±ÿc chuyßn sang TTCK, nh±ng mßt ph¿n cÿa kho¿n ¿u t± l¿i ±ÿc chuyßn ßi thành tißn ßa ph±¡ng, d¿n ¿n sÿ tng giá cÿa tÿ giá hßi ối. ißu này cho th¿y vàng khơng chß ±ÿc coi là n¡i trú ¿n an tồn ß chßng l¿i rÿi ro kinh t¿ và tài chính t¿i Pakistan, mà cịn ±ÿc coi là mßt kho¿n ¿u t± thay th¿ vßi c¿m giác ch¿c ch¿n h¡n trong thßi kÿ b¿t ßn cÿa thß tr±ßng tài chính.
Abbass và cßng sÿ (2022) t¿p trung xem xét ¿nh h±ßng cÿa chß sß rÿi ro giá d¿u, giá vàng tồn c¿u, lãi su¿t tồn c¿u và tÿ giá hßi ối tồn c¿u ¿n thß tr±ßng chÿng khốn Hßi giáo và thơng th±ßng. Ph±¡ng pháp ß trß phân phßi tÿ hßi quy l±ÿng tÿ (QARDL) ±ÿc áp dÿng ß ±ßc tính lÿi tÿc hàng tháng cÿa chß sß thß tr±ßng chÿng khốn Dow Jones và chß sß th¿ gißi thß tr±ßng Hßi giáo Dow Jones tÿ tháng 1 nm 2000 ¿n tháng 11 nm 2020. Dÿ lißu phân tích chß ra rÿi ro giá d¿u ßa chính trß có ¿nh h±ßng t±¡ng ßi lßn ßi vßi c¿ hai thß tr±ßng chÿng khốn trong tình hng tng giá. Ngồi ra, d±ßi mßt xu h±ßng gi¿m, tÿ giá hßi ối tồn c¿u và lãi su¿t tồn c¿u cÿa thß tr±ßng chÿng khốn Hßi giáo có thiên h±ßng hành ßng t±¡ng tÿ. Trong khi ó, trên thß tr±ßng chÿng khốn thơng th±ßng, c¿ hai bi¿n cing có ý ngh)a trong mßt xu h±ßng tng giá.
Khan và cßng sÿ (2023) xem xét tác ßng cÿa giá d¿u, giá vàng và tÿ giá hßi ối ¿n lÿi tÿc cÿa sàn giao dßch chÿng khoán Th±ÿng H¿i (Shanghai stock exchange). Trong nghiên cÿu này, tác gi¿ sÿ dÿng dÿ lißu chußi thßi gian hàng tháng tÿ tháng 1 nm 2000 ¿n tháng 12 nm 2018. Mơ hình mơ phßng ßng a c¿p phân phßi tÿ hßi quy ß xu¿t bßi Jordan và Philips ±ÿc sÿ dÿng ß xem xét sÿ thay ßi thÿc t¿ trong các bi¿n ßc l¿p và tác ßng cÿa chúng ßi vßi bi¿n phÿ thc thơng qua các bißu ß trÿc quan. K¿t qu¿ nghiên cÿu cho th¿y giá d¿u và giá vàng ¿nh h±ßng tßt ¿n lÿi tÿc cÿa chÿng khốn, trong khi tÿ giá hßi ối l¿i có tác ßng tiêu
</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">cÿc c¿ trong ng¿n h¿n và dài h¿n. Các k¿t qu¿ nghiên cÿu trên giúp ích nhißu cho vißc ra chính sách cÿa các nhà qu¿n trß.
<i><b>2.3.2. Các nghiên cÿu trong n±ßc </b></i>
Nghiên cÿu cÿa Nguyßn Phú Hi¿u (2011) t¿p trung vào vißc phân tích ¿nh h±ßng cÿa các y¿u tß kinh t¿ v) mơ ¿n chß sß giá cß phi¿u trên thß tr±ßng chÿng khốn Vißt Nam trong giai o¿n tÿ tháng 7 nm 2004 ¿n tháng 12 nm 2009. Các k¿t qu¿ nghiên cÿu là nh± sau: Trong dài h¿n, y¿u tß l¿m phát và lãi su¿t bình qn cÿa thß tr±ßng liên ngân hàng có tác ßng ng±ÿc chißu ¿n chß sß chÿng khốn. N¿u l¿m phát và lãi su¿t bình qn tng, thì chß sß chÿng khốn gi¿m và ng±ÿc l¿i. Trong ng¿n h¿n, chß sß chÿng khốn bß tác ßng cùng chißu bßi chính chß sß chÿng khốn cÿa tháng hißn t¿i vßi ß trß 1 tháng và 4 tháng. ißu này tÿc là bi¿n ßng cÿa chß sß chÿng khốn trong tháng hißn t¿i s¿ ¿nh h±ßng tích cÿc ¿n chß sß chÿng khốn trong tháng ti¿p theo và sau ó. ßng thßi, bi¿n phÿ thc cịn bß tác ßng ng±ÿc chißu bßi y¿u tß lãi su¿t vßi ß trß cß ßnh là 4 tháng. ißu này có ngh)a là lãi su¿t có ß trß là 4 tháng tr±ßc ó ¿nh h±ßng tiêu cÿc ¿n chß sß chÿng khốn trong tháng hißn t¿i. Nhÿng k¿t qu¿ này cho th¿y tác ßng a chißu và bi¿n ßi theo thßi gian cÿa các y¿u tß kinh t¿ v) mơ ßi vßi chß sß giá cß phi¿u trên thß tr±ßng chÿng khốn Vißt Nam. Các k¿t qu¿ này mang l¿i thơng tin hÿu ích cho các nhà ¿u t± và ng±ßi qu¿n lý danh mÿc ¿u t± ß hißu rõ h¡n vß tác ßng cÿa các y¿u tß kinh t¿ v) mơ ¿n thß tr±ßng chÿng khốn Vißt Nam.
Nghiên cÿu cÿa Ngun Minh Kißu và Nguyßn Vn ißp (2013) t¿p trung vào quan hß giÿa các y¿u tß kinh t¿ v) mơ và bi¿n ßng trên thß tr±ßng chÿng khốn Vißt Nam trong giai o¿n tÿ 2004 ¿n 2011. K¿t qu¿ cÿa nghiên cÿu này nh± sau: Trong dài h¿n, l¿m phát có mßi quan hß nghßch bi¿n ¿n chß sß giá chÿng khoán, tÿc là khi l¿m phát tng, giá chÿng khốn gi¿m. Ng±ÿc l¿i, l±ÿng cung tißn M2 cùng vßi giá vàng trong n±ßc ¿nh h±ßng cùng h±ßng vßi chß sß giá chÿng khốn, khi l±ÿng cung tißn M2 và giá vàng tng, giá chÿng khốn cing tng. Tuy nhiên, tÿ giá hßi ối khơng có ¿nh h±ßng áng kß ¿n chß sß giá chÿng khốn; Trong ng¿n h¿n, chß sß giá chÿng khốn có mßi quan hß vßi chß sß giá chÿng khốn tháng tr±ßc ó vßi t±¡ng
</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">quan cùng chißu và ng±ÿc chißu vßi tÿ giá hßi ối. ißu này có ngh)a là chß sß giá chÿng khốn trong thßi gian ng¿n có thß ph¿n ánh nhÿng tác ßng tÿ chính chß sß giá chÿng khốn trong tháng tr±ßc ó, và tÿ giá hßi ối có thß tác ßng lên bi¿n ßng cÿa chß sß giá chÿng khốn; K¿t qu¿ kißm ßnh nhân qu¿ Granger cho th¿y tÿ giá hßi ối là ngun nhân gây ra bi¿n ßng cÿa chß sß giá chÿng khốn; Tßc ß ißu chßnh dÿ ki¿n cho th¿y TTCK Vißt Nam hßi tÿ ¿n tr¿ng thái cân b¿ng trong dài h¿n khá ch¿m, vßi tßc ß ißu chßnh kho¿ng 13,04% mßi tháng ß ¿t ¿n cân b¿ng dài h¿n.
Huÿnh Thß C¿m Hà và cßng sÿ (2014) ã sÿ dÿng mơ hình VECM ß xem xét t±¡ng quan và tác ßng giÿa các bi¿n sß kinh t¿ v) mơ và thß tr±ßng chÿng khốn Vißt Nam. Dÿ lißu phân tích chß ra l±ÿng cung tißn và giá trß s¿n l±ÿng cơng nghißp t±¡ng quan cùng h±ßng vßi chß sß giá VN-Index, tÿc là khi l±ÿng cung tißn và giá trß s¿n l±ÿng cơng nghißp tng, chß sß giá VN-Index cing tng. Ng±ÿc l¿i, lãi su¿t cho vay và chß sß giá tiêu dùng l¿i có t±¡ng quan ng±ÿc chißu vßi chß sß giá VN-Index, tÿc là khi lãi su¿t cho vay và chß sß giá tiêu dùng tng, chß sß giá VN-Index gi¿m.
Nghiên cÿu cÿa Huÿnh Vißt Kh¿i và cßng sÿ (2017) t¿p trung vào tác ßng giá cÿa d¿u thơ trên th¿ gißi ¿n thß tr±ßng chÿng khốn Vißt Nam trong giai o¿n tÿ tháng 03/2006 ¿n tháng 06/2015. Các tác gi¿ sÿ dÿng mơ hình ARDL và các b±ßc kißm ßnh nh± kißm ßnh ADF, kißm ßnh ßng tích hÿp, xác ßnh ß dài và ß trß, kißm tra tÿ ßng và dß hÿp tÿ ß phân tích sÿ t±¡ng quan giÿa giá d¿u th¿ gißi và TTCK Vißt Nam. K¿t qu¿ chß ra giá d¿u th¿ gißi và TTCK Vißt Nam có mßi quan hß dài h¿n, tÿc là có tác ßng l¿n nhau trong thßi gian dài. Tuy nhiên, khi so sánh tác ßng trong các kho¿ng thßi gian, dÿ lißu cho ra k¿t qu¿ khác nhau. Trong ng¿n h¿n, giá d¿u th¿ gißi có tác ßng tích cÿc ¿n TTCK Vißt Nam. Ng±ÿc l¿i, trong dài h¿n, giá d¿u th¿ gißi có tác ßng tiêu cÿc ¿n TTCK Vißt Nam. K¿t qu¿ này chß ra tác ßng cÿa giá d¿u th¿ gißi lên TTCK Vißt Nam dÿa vào thßi gian quan sát, và có thß thay ßi tÿ ng¿n h¿n sang dài h¿n. ißu này có thß là do các y¿u tß kinh t¿ và chính trß khác cing có ¿nh h±ßng ¿n TTCK Vißt Nam trong dài h¿n.
</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">inh Tr¿n Ngßc Huy và cßng sÿ (2021) ã t¿p trung vào xem xét sÿ t±¡ng quan giÿa các y¿u tß kinh t¿ v) mơ nh± l¿m phát cÿa Vißt Nam và tßc ß tng tr±ßng GDP, tÿ giá hßi ối, tÿ lß lãi su¿t phi rÿi ro và các y¿u tß v) mơ khác trong bßi c¿nh nßn kinh t¿ Vißt Nam và Hoa Kÿ chßu tác ßng tÿ cc khÿng ho¿ng kinh t¿ tồn c¿u. Bài nghiên cÿu tìm ra r¿ng giá cß phi¿u cÿa t¿p ồn b¿t ßng s¿n Vingroup (VIC), mßt ơng lßn t¿i Vißt Nam, có mßi t±¡ng quan ng±ÿc chißu vßi lãi su¿t phi rÿi ro và lãi su¿t huy ßng cÿa các ngân hàng th±¡ng m¿i ß Vißt Nam, nh±ng l¿i có mßi t±¡ng quan thu¿n vßi lãi su¿t cho vay ß Vißt Nam. Rÿi ro b¿t ßng s¿n cơng nghißp trong nhißu nm qua chßu tác ßng nhißu tÿ rÿi ro kinh t¿ v) mơ, rÿi ro tín dÿng, và rÿi ro pháp lý. Phân tích thßng kê ±ÿc sÿ dÿng ß ß xu¿t các chính sách v) mơ có lÿi cho thß tr±ßng tài chính và chÿng khốn trong n±ßc, vßi mÿc tiêu gi¿m thißu tác ßng tiêu cÿc tÿ các y¿u tß v) mơ ßi vßi giá cß phi¿u VIC và sÿ phát trißn mßt cách bßn vÿng cÿa thß tr±ßng tài chính t¿i Vißt Nam ±ÿc ¿y m¿nh.
</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39"><b>B¿ng 2.1: Tßng hÿp các nghiên cÿu tr±ßc </b>
<b>STT Tên ß tài Nm Tác gi¿ <sup>Bi¿n phÿ </sup><sub>thußc </sub>Bi¿n ßc l¿p <sup>Chißu h±ßng tác </sup><sub>ßng </sub><sup>Ph±¡ng pháp </sup><sub>nghiên cÿu </sub>Các nghiên cÿu n±ßc ngồi </b>
1 <sup>Lý thuy¿t chênh </sup>lßch giá trong ßnh
- Chß sß s¿n xu¿t cơng nghißp - Lịng tin cÿa nhà ¿u t± cÿa mô hình hßi quy Vector (VAR)
</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">- Tÿ giá hßi ối - Lãi su¿t cho vay
Phân tích mßi liên quan giÿa các nhân
- Tÿ giá hßi ối (+) vßi giá cß phi¿u và
giá vàng. - Mơ hình VAR
</div>