luận án tiến sĩ kinh tế chính sách cổ tức của các doanh nghiệp thủy sản niêm yết trên thị trường chứng khoán việt nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (590.33 KB, 15 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH HỌC VIỆN TÀI CHÍNH

------

BẠCH THỊ THU HƯỜNG

CHÍNH SÁCH CỔ TỨC CỦA CÁC DOANH NGHIỆP THỦY SẢN NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG

CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH HỌC VIỆN TÀI CHÍNH

------

CHÍNH SÁCH CỔ TỨC CỦA CÁC DOANH NGHIỆP THỦY SẢN NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG

CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 9.34.02.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS, TS. NGUYỄN THỊ HÀ 2. TS. NGUYỄN THẾ THỌ

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan bản luận án là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.

Tác giả luận án

Bạch Thị Thu Hường

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn được hoàn thành với sự giúp đỡ nhiệt tình của Ban giám đốc Học viện Tài chính, của tập thể lãnh đạo và các thầy cô Khoa sau đại học, Khoa Tài chính doanh nghiệp, Bộ mơn Tài chính doanh nghiệp và đặc biệt là công lao hướng dẫn tận tình, chu đáo của tập thể giáo viên hướng dẫn: PGS,TS. Nguyễn Thị Hà và TS. Nguyễn Thế Thọ. Em xin được gửi tới các thầy cô lời cảm ơn trân trọng nhất.

Xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình và những tư liệu quý báu được cung cấp từ các nhà quản lý doanh nghiệp, các cán bộ tại các doanh nghiệp ngành Thủy sản.

Xin gửi lời cảm ơn chân thành đến gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã nhiệt tình ủng hộ, chia sẻ những khó khăn để tác giả hồn thành luận án.

Tác giả luận án

Bạch Thị Thu Hường

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ... i

LỜI CẢM ƠN ...ii

1.1. CÔNG TY CỔ PHẦN, LỢI NHUẬN VÀ CỔ TỨC CỦA CÔNG TY ... 18

1.1.1. Công ty cổ phần và lợi nhuận của công ty ... 18

1.1.1.1. Khái quát về công ty cổ phần ... 18

1.1.1.2. Lợi nhuận của công ty cổ phần ... 20

1.1.2. Cổ tức của công ty cổ phần ... 21

1.1.2.1. Khái niệm về cổ tức ... 21

1.1.2.2. Quy trình trả cổ tức của công ty cổ phần ... 23

1.1.2.3. Mua lại cổ phần thay vì trả cổ tức ... 24

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

1.2.5.2. Tác động của chính sách cổ tức tới chi phí sử dụng vốn của cơng ty .... 48

1.2.5.3. Tác động của chính sách cổ tức tới tỷ lệ tăng trưởng bền vững của công ty ... 49

1.2.5.4. Tác động của chính sách cổ tức tới khả năng thanh tốn của cơng ty ... 50

1.2.5.5. Tác động của chính sách cổ tức tới mối quan hệ giữa cổ đông của công ty và các chủ nợ ... 51

1.2.5.6. Tác động của chính sách cổ tức tới mối quan hệ nội bộ công ty ... 52

1.2.6. Các nhân tố tác động đến chính sách cổ tức ... 54

1.2.6.1. Các nhân tố bên ngoài ... 54

1.2.6.2. Các nhân tố bên trong ... 56

1.3. KINH NGHIỆM VỀ CHÍNH SÁCH CỔ TỨC CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN Ở MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI VÀ BÀI HỌC CHO VIỆT NAM ... 58

1.3.1. Kinh nghiệm về chính sách cổ tức của cơng ty cổ phần ở một số nước trên thế giới ... 58

1.3.1.1. Chính sách cổ tức của các cơng ty ở Hoa Kỳ ... 58

1.3.1.2. Chính sách cổ tức của các công ty ở Úc ... 61

1.3.1.3. Chính sách cổ tức của các cơng ty ở Nhật Bản ... 62

1.3.1.4. Chính sách cổ tức của các công ty ở Hàn Quốc ... 63

1.3.2. Bài học cho Việt Nam ... 65

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ CHÍNH SÁCH CỔ TỨC TẠI CÁC DOANH NGHIỆP THỦY SẢN NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM. ... 67

2.1. TỔNG QUAN VỀ NGÀNH THỦY SẢN VÀ CÁC CÔNG TY THỦY SẢN NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM. ... 67

2.1.1. Tổng quan về ngành thủy sản ... 67

2.1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của ngành thủy sản Việt Nam ... 67

2.1.1.2. Đặc điểm hoạt động kinh doanh ... 68

2.1.2. Tổng quan về các doanh nghiệp thủy sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam ... 72

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

2.1.3. Khái qt tình hình tài chính của các doanh nghiệp thủy sản niêm yết trên

thị trường chứng khốn Việt Nam ... 75

2.1.3.1. Quy mơ vốn kinh doanh ... 75

2.1.3.2. Cơ cấu tài sản ... 76

2.1.3.3. Cơ cấu nguồn vốn ... 78

2.1.3.4. Khả năng thanh toán ... 80

2.1.3.5. Hiệu quả hoạt động kinh doanh ... 82

2.2. THỰC TRẠNG VỀ CHÍNH SÁCH CỔ TỨC TẠI CÁC CÔNG TY THỦY SẢN NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM ... 85

2.2.1. Khái quát về tình hình trả cổ tức của các cơng ty cổ phần thủy sản niêm

2.2.5.1. Nhóm cơng ty theo mơ hình chính sách cổ tức ổn định ... 101

2.2.5.2. Nhóm cơng ty theo mơ hình chính sách cổ tức thặng dư ... 104

2.2.5.3. Công ty theo mơ hình chính sách cổ tức cố định ở mức thấp và chia thêm cổ tức vào cuối năm ... 106

2.2.5.4. Một số cơng ty chưa định hình mơ hình chính sách cổ tức rõ ràng ... 106

2.2.6. Tác động của chính sách cổ tức ... 107

2.2.6.1. Tác động của chính sách cổ tức đến giá trị các công ty thủy sản niêm yết trên thị trường chứng khoán ở Việt Nam ... 108

2.2.6.2. Tác động của chính sách cổ tức đến tỷ lệ tăng trưởng bền vững của các công ty thủy sản niêm yết trên thị trường chứng khoán ở Việt Nam ... 113

2.2.7. Các nhân tố tác động đến chính sách cổ tức của các công ty thủy sản niêm yết trên thị trường chứng khoán ở Việt Nam ... 115

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ... 131

2.3.3.1. Nguyên nhân khách quan ... 131

2.3.3.1. Nguyên nhân chủ quan ... 133

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH CỔ TỨC TẠI CÁC DOANH NGHIỆP THỦY SẢN NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM ... 138

3.1. BỐI CẢNH KINH TẾ - XÃ HỘI, CƠ HỘI, THÁCH THỨC VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NGÀNH THỦY SẢN Ở VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN 2020 – 2030 ... 138

3.1.1. Bối cảnh kinh tế - xã hội trong nước và quốc tế ... 138

3.1.2. Cơ hội và thách thức đối với ngành Thủy sản Việt Nam ... 144

3.1.3. Định hướng phát triển ngành Thủy sản Việt Nam trong giai đoạn 2020 – 2030 ... 146

3.1.3.1. Quan điểm phát triển ... 147

3.1.3.2. Mục tiêu phát triển ... 147

3.1.3.3. Định hướng phát triển ... 148

3.2. CÁC QUAN ĐIỂM CẦN QUÁN TRIỆT TRONG VIỆC HỒN THIỆN CHÍNH SÁCH CỔ TỨC TẠI CÁC DOANH NGHIỆP THỦY SẢN NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM ... 149

3.2.1. Chính sách cổ tức phải hướng tới lợi ích của cổ đơng ... 149

3.2.2. Chính sách cổ tức phải xem xét trên cơ sở hài hồ lợi ích trước mắt với lợi ích lâu dài ... 150

3.2.3. Chính sách cổ tức phải được xem xét trên cơ sở lợi nhuận và dòng tiền thực tế của công ty ... 151

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

3.3.4. Chính sách cổ tức phải phù hợp đặc điểm kinh tế - kỹ thuật của ngành mà

công ty đang hoạt động ... 151

3.3. GIẢI PHÁP HỒN THIỆN CHÍNH SÁCH CỔ TỨC TẠI CÁC DOANH NGHIỆP THỦY SẢN NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHỐN VIỆT NAM ... 151

3.3.1. Hồn thiện việc lựa chọn mơ hình chính sách cổ tức phù hợp ... 151

3.3.2. Hồn thiện quy trình hoạch định chính sách cổ tức ... 155

3.3.3. Kết hợp chặt chẽ chính sách đầu tư và chính sách tài trợ và chính sách cổ

3.3.7. Vận dụng mua lại cổ phần thay vì trả cổ tức ... 168

3.3.8. Xây dựng kế hoạch dòng tiền bảo đảm thực hiện chính sách trả cổ tức của cơng ty ... 171

3.4. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN GIẢI PHÁP ... 174

3.4.1. Đẩy mạnh minh bạch hóa và cơng khai thơng tin về công ty cổ phần niêm

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Các công ty thủy sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam trong mẫu nghiên cứu tính đến thời điểm 31/12/2018

Bảng 2.5: Các hình thức trả cổ tức của các công ty cổ phần thủy sản niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2010 – 2018

Bảng 2.14: Tác động của chính sách cổ tức đến tỷ lệ tăng trưởng bền vững của các công ty thủy sản niêm yết giai đoạn 2010 – 2018

113

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

17 Bảng 2.16: Kết quả Hausman test 121

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ

Biểu đồ 2.8: Hệ số nợ trung bình của các cơng ty thủy sản niêm yết phân loại theo quy mô vốn và hiệu quả kinh doanh giai đoạn 2010 – 2018

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

Biểu đồ 2.10: Khả năng thanh tốn của các cơng ty thủy sản niêm yết phân loại theo quy mô vốn và hiệu quả kinh doanh giai đoạn 2010 – 2018

Biểu đồ 2.13: Tỷ suất lợi nhuận của các công ty thủy sản niêm yết phân loại theo quy mô vốn và hiệu quả kinh doanh giai đoạn 2010 – 2018

Biểu đồ 2.15: Tỷ lệ tăng trưởng bền vững của các công ty thủy sản niêm yết phân loại theo quy mô vốn và hiệu quả kinh doanh giai đoạn 2010 – 2018

114

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Chính sách cổ tức của công ty cổ phần ấn định mức lợi nhuận sau thuế chi trả cho các cổ đông và phần lợi nhuận giữ lại để tái đầu tư. Chính sách cổ tức cùng với chính sách đầu tư và chính sách tài trợ là một trong ba chính sách tài chính có tính chất chiến lược ảnh hưởng quyết định đến giá trị của doanh nghiệp cũng như sự tồn tại và phát triển của cơng ty. Tầm quan trọng của chính sách cổ tức đã thu hút sự quan tâm của các nhà kinh tế, không phải ngẫu nhiên mà trên thế giới đã hình thành nên các trường phái lý thuyết về chính sách cổ tức: Trường phái hữu khuynh bảo thủ tin rằng một sự gia tăng trong tỷ lệ chi trả cổ tức sẽ làm tăng giá trị doanh nghiệp; Trường phái tả khuynh cấp tiến tin rằng một sự gia tăng trong tỷ lệ chi trả cổ tức sẽ làm giảm giá trị doanh nghiêp; Cịn trường phái trung dung lại cho rằng chính sách cổ tức khơng tác động gì đến giá trị doanh nghiệp. Các cuộc tranh luận về chính sách cổ tức trên thế giới cho đến nay vẫn đang tiếp diễn. Điều đó cho thấy sự phong phú và phức tạp trong lý thuyết về chính sách cổ tức. Mặc dù vậy, các lý thuyết này đã đặt nền tảng và gợi mở cho việc xây dựng các chính sách cổ tức trong thực tiễn hoạt động của các công ty cổ phần ở các nước trên thế giới. Hiện nay, các chính sách cổ tức trong thực tiễn thường được các công ty cổ phần ở các nước thường áp dụng là: Chính sách ổn định cổ tức, chính sách thặng dư cổ tức, chính sách tỷ lệ chi trả cố định, chính sách trả cổ tức nhỏ trong năm và trả cổ tức bổ sung ở cuối năm… Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, công ty cổ phần ở các nước ngày càng tìm các giải pháp hồn thiện chính sách cổ tức hướng tới sự cân bằng giữa cổ tức hiện tại cho cổ đông và sự tăng trưởng của công ty trong tương lai sao

cho tối đa hóa giá trị công ty.

Ở Việt Nam, trong những năm vừa qua, ngành thủy sản đã đóng góp tích cực trong chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn, đóng góp hiệu quả cho cơng cuộc xóa đói, giảm nghèo, giải quyết việc làm cho trên bốn triệu lao động, nâng cao đời sống cho cộng đồng dân cư khắp các vùng nông thôn, ven biển, đồng bằng, trung du, miền núi…, đồng thời góp phần quan trọng trong bảo vệ an ninh

</div>