Bộ câu hỏi Tố tụng hình sự - Vòng 2 - trọng tâm - chuẩn form ôn thi công chức Viện kiểm sát 2024

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (458.55 KB, 75 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

TỐ TỤNG HÌNH SỰ (Đã chỉnh theo Luật mới)

MỤC LỤC

Câu 1. Trình bày khái niệm, đối tượng điều chỉnh của luật tố tụng hình sự. Phân biệt với đối tượng điều chỉnh

của luật hình sự và luật thi hành án hình sự?...3

I- 27 NGUYÊN TẮC TỐ TỤNG HÌNH SỰ (TẬP TRUNG ĐIỀU 7,13, 15, 16, 20, 26)...4

Điều 7. Nguyên tắc bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa trong tố tụng hình sự...4

Điều 8. Nguyên tắc tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân...5

Điều 10. Nguyên tắc bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về thân thể...5

Điều 11. Bảo hộ tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản của cá nhân; danh dự, uy tín, tài sản của pháp nhân...6

Điều 12. Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở, đời sống riêng tư, bí mật cá nhân,...6

Điều 14. Ngun tắc khơng ai bị kết án hai lần vì một tội phạm...7

Điều 17. Nguyên tắc trách nhiệm của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng...7

Câu 2. Điều 9 Phân tích nguyên tắc “bảo đảm quyền bình đẳng trước pháp luật” BLTTHS 2015 (Đề là bảo đảm quyền bình đẳng của mọi công dân trước pháp luật)...7

Câu 3. Điều 13 Anh chị hiểu thế nào về ngun tắc suy đốn vơ tội trong BLTTHS?...8

Câu 4: Điều 15 Trình bày nguyên tắc xác định sự thật của vụ ántrong tố tụng hình sự. (30 điểm)...9

Câu 5: Điều 16 Trình bày nguyên tắc bảo đảm quyền bào chữa của người bị tạm giữ, bị can, bị cáotrong tố tụng hình sự...10

Câu 6. Điều 20 Phân tích Ngun tắc "trách nhiệm thực hành quyền cơng tố, kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự"quy định tại Bộ luật Tố tụng hình sự Việt Nam năm 2015...12

Câu 7. Điều 23 Phân tích nguyên tắc: Thẩm phán và Hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật” quy định tại Bộ luật Tố tụng hình sự Việt Nam năm 2015...14

Câu 8: Điều 26. Phân tích nội dung nguyên tắc tranh tụng trong xét xử được bảo đảm...15

II- CƠ QUAN CÓ THẨM QUYỀN TIẾN HÀNH TỐ TỤNG, NGƯỜI CÓ THẨM QUYỀN TIẾN HÀNH TỐ TỤNG...16

Câu 9. Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng bao gồm những cơ quan nào? Chức năng của các cơ quan đó?...16

Câu 10: Trình bày nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Viện trưởng, Phó Viện trưởng, Kiểm sát viên Viện kiểm sát trong tố tụng hình sự. (30 điểm)...17

Câu 11. Nêu những trường hợp phải từ chối hoặc thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Những ai có quyền đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng?...20

Câu 12: Trình bày quyền và nghĩa vụ của người bào chữa theo quy định của BLTTHS năm 2015. (30 điểm)....21

Câu 13: Hãy trình bày thủ tục lựa chọn, thay đổi, từ chối người bào chữa trong giai đoạn điều tra...23

III. CHỨNG MINH VÀ CHỨNG CỨ...24

Câu 14: Phân tích các thuộc tính của chứng cứ trong tố tụng hình sự và mối quan hệ giữa các thuộc tính đó. Chứng cứ được phân loại như thế nào? (30 điểm)...24

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

Câu 15: Nêu các nguồn chứng cứ và thẩm quyền thu thập chứng cứ trong tố tụng hình sự...26Câu 16: Trình bày đối tượng chứng minh và phân loại đối tượng chứng minh trong vụ án hình sự. (30 điểm)...27IV. BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN...28

Câu 17: Anh (chị) hãy phân tích khái niệm, căn cứ, ý nghĩa việc áp dụng biện pháp ngăn chặn theo quy định BLTTHS năm 2015?...28Câu 18: Phân tích biện pháp tạm giữ theo quy định tại Điều 117 BLTTHS năm 2015. Viện kiểm sát có những quyền hạn gì đối với việc áp dụng biện pháp tạm giữ của Cơ quan điều tra? (30 điểm)...31Câu 19: Phân tích biện pháp tạm giam theo quy định tại Điều 119 BLTTHS năm 2015. (30 điểm)...32Câu 20. Phân tích các căn cứ hủy bỏ biện pháp ngăn chặn. Trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự, thủ tục hủy bỏbiện pháp ngăn chặn được thực hiện như thế nào?...34V- NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA VKS TRONG CÔNG TỐ VÀ KIỂM SÁT ĐỐI VỚI GIAI ĐOẠN...35Câu 21. Trình bày thủ tục tiếp nhận, giải quyết tin báo, tố giác tội phạm trong tố tụng hình sự (Điều 146)...35Câu 22: Phân tích nhiệm vụ quyền hạn của Viện kiểm sát khi thực hành quyền công tố và kiểm sát việc giải quyết nguồn tin về tội phạm...36Câu 23. Nhiệm vụ quyền hạn của Viện kiểm sát khi thực hành quyền công tố và kiểm sát việc khởi tố vụ án hình sự...38Câu 24. Phân tích thẩm quyền khởi tố vụ án của Viện kiểm sát. Trường hợp quyết định khởi tố vụ án của Cơ quan điều tra là khơng có căn cứ và trái pháp luật thì Viện kiểm sát phải làm gì?...38Câu 25. Phân tích thẩm quyền điều tra của các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra....39Câu 26: Trình bày nhiệm vụ và quyền hạn của Viện kiểm sát khi thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra các vụ án hình sự. (30 điểm)...40Câu 27. Phân tích thẩm quyền khởi tố bị can. Nêu các quyền hạn của Viện kiểm sát đối với việc khởi tố bị can của Cơ quan điều tra...41Câu 28. Trình bày phạm vi, thẩm quyền áp dụng, hủy bỏ các biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt...44Câu 29: Nhiệm vụ quyền hạn của Viện kiểm sát khi thực hành quyền công tố và kiểm sát việc truy tố vụ án hình sự...45Câu 30. Phân tích các căn cứ trả hồ sơ bổ sung trong giai đoạn truy tố. Việc trả hồ sơ điều tra bổ sung có thể được thực hiện trong những giai đoạn nào? (Điều 245)...46Câu 31. Phân tích Nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát khi thực hành quyền công tố trong giai đoạn xét xử 47Câu 32: phân tích Nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát khi kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong giai đoạn xét xử...48Câu 33. Trình bày các hoạt động của Viện kiểm sát trong việc giải quyết yêu cầu điều tra bổ sung của Tòa án.. 49Câu 34. Phân tích những quy định về giới hạn của việc xét xử theo thủ tục xét xử sơ thẩm hình sự. (30 điểm)...50Câu 35. Trình bày nội dung thủ tục xét hỏi tại phiên tòa sơ thẩm vụ án hình sự theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự...51Câu 36. Hãy trình bày căn cứ, thẩm quyền, thủ tục rút quyết định truy tố của Viện kiểm sát trong giai đoạn xét xử sơ thẩm.(Điều 319)...53

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

Câu 37. BLTTHS 2015 quy định như thế nào về tranh tụng giữa KSV với bị cáo, người bào chữa, người tham

gia tố tụng khác?...54

Câu 38. Trình bày khái niệm, đối tượng, thời hạn kháng cáo theo thủ tục phúc thẩm. Phạm vi chủ thể có quyền kháng cáo được quy định như thế nào?...55

Câu 39. Hãy phân tích căn cứ, thẩm quyền, thời hạn kháng nghị phúc thẩm. Phân biệt đối tượng của kháng nghị phúc thẩm với đối tượng kháng nghị giám đốc thẩm vụ án hình sự...56

Câu 40. Nêu những thẩm quyền của tòa án cấp phúc thẩm. Tòa án cấp phúc thẩm có quyền sửa hướng tăng nặng hình phạt khi cho rằng bản án cấp sơ thẩm tuyên quá nhẹ không?...58

Câu 41. Phân tích thẩm quyền sửa án sơ thẩm của Hội đồng xét xử phúc thẩm. Thẩm quyền sửa án của Hội đồngxét xử phúc thẩm có gì khác so với thẩm quyền sửa án của Hội đồng giám đốc thẩm?...59

Câu 42. Trình bày khái niệm, căn cứ, thủ tục áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh trong giai đoạn điều tra, truy tố. (Điều 449)...60

Câu 43. Hãy cho biết cơ quan tiến hành tố tụng và người tiến hành tố tụng khi làm oan hoặc gây thiệt hại cho ngườikhi thực hiện các hoạt động tố tụng được pháp luật quy định như thế nào? (NÀY LUẬT CŨ-LUẬT MỚI K CÓ ĐIỀU 29)...62

CÂU HỎI TRONG QUY CHẾ:...65

V. HỎI CUNG, KHÁM NGHIỆM HIỆN TRƯỜNG, KHÁM XÉT, TẠM NGỪNG PHIÊN TÒA, PHẦN XÉT HỎI, TRANH LUẬN...65

Câu 1: Nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát trong hỏi cung?...65

Câu 2: Nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát khi khám nghiệm hiện trường?...66

Câu 3: Tạm ngừng phiên tòa, nhiệm vụ quyền hạn của Viện kiểm sát trong kiểm sát việc tạm ngừng phiên tòa của Tòa án...70

Câu 4: Nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm KSV trong xét hỏi, tranh luận tại phiên toà sơ thẩm...71

Câu 5: Nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát trong việc khám xét của Cơ quan điều tra...72

VI- THẨM QUYỀN XÉT XỬ THEO LÃNH THỔ...72

VII- Mối quan hệ KSV và ĐTV...74

Câu 1. Trình bày khái niệm, đối tượng điều chỉnh của luật tố tụng hình sự. Phân biệt với đối tượng điều chỉnh của luật hình sự và luật thi hành án hình sự?

1. Khái niệm: Luật tố tụng hình sự là ngành luật trong hệ thống pháp luật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bao gồm hệ thống các quy phạm pháp luật tố tụng hình sự do Nhà nước ban hành, điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong việc giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều

tra, truy tố, xét xử và một số thủ tục thi hành án hình sự. (4đ)

2. Đối tượng điều chỉnh của luật tố tụng hình sự

- Đối tượng điều chỉnh của một ngành luật là các quan hệ xã hội được các quy phạm pháp

luật của ngành luật đó điều chỉnh. (2đ)

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

- Đối tượng điều chỉnh của Luật tố tụng hình sự là quan hệ xã hội phát sinh giữa các cơ

quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, những người tham

gia tố tụng, cơ quan, tổ chức và cá nhân có liên quan trong việc giải quyết nguồn tin về tội phạm,

khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và một số thủ tục thi hành án hình sự. (4đ)

- Quan hệ xã hội phát sinh giữa các chủ thể trong trình giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và một số thủ tục thi hành án hình sự được điều chỉnh bởi quy

phạm pháp luật tố tụng hình sự gọi là quan hệ pháp luật tố tụng hình sự. (4đ)

- Nội dung quan hệ pháp luật tố tụng hình sự là quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của các chủ

thể tham gia quan hệ pháp luật tố tụng hình sự. (3đ)

3. Phân biệt:

- Với đối tượng điều chỉnh của Luật hình sự: Luật tố tụng hình sự điều chỉnh những quan hệ

xã hội phát sinh giữa các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành

tố tụng, những người tham gia tố tụng, cơ quan, tổ chức và cá nhân có liên quan trong việc giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và một số thủ tục thi hành án hình sự. Tóm lại đó là những quan hệ xã hội phát sinh trong việc phát hiện, xử lý và giải quyết vấn đề truy cứu trách nhiệm hình sự cá nhân, pháp nhân bị buộc tội, tức là bị nghi đã thực hiện hành vi phạm tội. Trong khi đó Luật hình sự điều chỉnh những quan hệ xã hội phát sinh giữa Nhà nước và người

phạm tội khi người đó thực hiện tội phạm. (4đ)

- Với đối tượng điều chỉnh của Luật thi hành án hình sự. Luật tố tụng hình sự bên cạnh điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong giai đoạn giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, còn điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong một số thủ tục thi hành án hình sự. Đây là những thủ tục cơ bản nhất trong lĩnh vực thi hành án hình sự như thủ tục ra quyết định thi hành án; thủ tục xem xét bản án tử hình trước khi thi hành; thủ tục xét tha tù trước thời hạn có điều kiện; xóa án tích. Trong khi đó Luật thi hành án hình sự điều chỉnh những quan hệ xã hội phát sinh giữa các chủ thể trong việc tổ chức thi hành các bản án, quyết định của Tịa án đã có hiệu lực pháp luật và có quyết định thi hành án, tức là các thủ tục, trình tự cụ thể liên quan đến

tồn bộ q trình tổ chức thi hành một bản án hình sự đã có quyết định đưa ra thi hành. (4đ)

I- 27 NGUYÊN TẮC TỐ TỤNG HÌNH SỰ (TẬP TRUNG ĐIỀU 7,13, 15, 16, 20, 26)

Nguyên tắc cơ bản trong tố tụng hình sự là những phương châm, định hướng quan trọng chi phối toàn bộ hay một số giai đoạn của hoạt động tố tụng hình sự trong quá trình xây dựng thực thi pháp luật tố tụng hình sự nhằm giải quyết vụ án khách quan công bằng, bảo đảm và tôn trọng quyền con người.

Điều 7. Nguyên tắc bảo đảm pháp chế xã hội chủ nghĩa trong tố tụng hình sự

Nguyên tắc này được quy định tại Điều 7 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

“Mọi hoạt động tố tụng hình sự phải được thực hiện theo quy định của Bộ luật này. Khôngđược giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử ngồi những căn cứ vàtrình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định.”

Nguyên tắc này được xây dựng trên cơ sở Điều 8 Hiến pháp năm 2013 và được quán triệt trong quá trình lập pháp và áp dụng pháp luật tố tụng hình sự, nó có ý nghĩa bảo đảm cho việc tiến hành giải quyết vụ án nhanh chóng, chính xác có hiệu quả đồng thời bảo đảm quyền con người và lợi ích hợp pháp của cơng dân. Ngun tắc này có những nội dung chính như sau:

- Xây dựng hệ thống pháp luật tố tụng hình sự đầy đủ, tồn diện, phù hợp với thực tế, điều kiện của đất nước ở từng giai đoạn.

- Tự giác thực thi nghiêm chỉnh pháp luật tố tụng hình sự trong quá trình giải quyết vụ án hình sự. Nhiệm vụ tuân thủ pháp luật tố tụng hình sự trước hết thuộc về cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng do mọi hoạt động của các chủ thể này đều đại diện cho nhà nước và có ảnh hưởng lớn có tính quyết định tới việc giải quyết vụ án cũng như ảnh hưởng đến quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, pháp nhân và các chủ thể khác tham gia tố tụng hình sự.

- Nhấn mạnh đến giới hạn quy định pháp luật tố tụng hình sự trong quá trình tiến hành tố tụng giải quyết vụ án. Trong suốt quá trình giải quyết vụ án kể từ khi tiếp nhận nguồn tin về tội phạm đến khi kết thúc vụ án mọi hoạt động tố tụng đều phải tuân thủ, không được thực hiện vượt quá giới hạn, quy định của pháp luật.

Điều 8. Nguyên tắc tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp phápcủa cá nhân

Nguyên tắc này được quy định tại Điều 8 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015.

“Khi tiến hành tố tụng, trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, cơ quan, người có thẩmquyền tiến hành tố tụng phải tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp củacá nhân; thường xuyên kiểm tra tính hợp pháp và sự cần thiết của những biện pháp đã áp dụng,kịp thời hủy bỏ hoặc thay đổi những biện pháp đó nếu xét thấy có vi phạm pháp luật hoặc khơngcịn cần thiết.”

Ngun tắc này một mặt cụ thể hóa tư tưởng, cách tiếp cận của Hiến pháp năm 2013 về quyền con người, quyền công dân, đồng thời cũng định hướng cho việc tôn trọng, bảo đảm quyền con người của các chủ thể tố tụng hình sự trong quá trình giải quyết vụ án nhất là của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Nguyên tắc này có các nội dung cụ thể như sau:

- Thông qua các quy định của Luật tố tụng hình sự quyền con người, quyền công dân được tôn trọng và bảo đảm. Khi giải quyết các vụ án hình sự, các cơ quan tiến hành tố tụng được Nhà nước trao quyền phải có trách nhiệm áp dụng đúng các quy định của pháp luật tố tụng hình sự và các văn bản pháp có liên quan để giải quyết, tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ thể thực hiện quyền tố tụng của mình, đồng thời các cơ quan tiến hành tố tụng cũng phải tôn trọng các quyền tố tụng của các chủ thể khi tiến hành hoạt động đó.

- Trong q trình giải quyết vụ án hình sự cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng cần phải:

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

 Tôn trọng các quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân khi tiến hành tố tụng giải quyết vụ án hình sự.

 Thường xun kiểm tra, kiểm sát tính hợp pháp, hợp lý của việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế, biện pháp điều tra thu thập chứng cứ nếu phát hiện có vi phạm pháp luật phải hủy bỏ ngay các quyết định đó.

Điều 10. Nguyên tắc bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về thân thể

Nguyên tắc này được quy định trong Điều 10 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015.

“Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về thân thể. Khơng ai bị bắt nếu khơng có quyết định củaTịa án, quyết định hoặc phê chuẩn của Viện kiểm sát, trừ trường hợp phạm tội quả tang.

Việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp, việc bắt, tạm giữ, tạm giam người phải theo quy địnhcủa Bộ luật này. Nghiêm cấm tra tấn, bức cung, dùng nhục hình hay bất kỳ hình thức đối xử nàokhác xâm phạm thân thể, tính mạng, sức khỏe của con người.”

Nguyên tắc này bao gồm những những nội dung chủ yếu như sau: - Mọi người đều có quyền bất khả xâm phạm về thân thể.

- Khơng ai bị bắt nếu khơng có quyết định của Tòa án, quyết định hoặc phê chuẩn của Viện kiểm sát trừ trường hợp phạm tội quả tang.

- Nghiêm cấm các hành vi tra tấn, bức cung, dùng nhục hình hay bất cứ hình thức đối xử nào xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe của con người.

Điều 11. Bảo hộ tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản của cá nhân; danhdự, uy tín, tài sản của pháp nhân

Nguyên tắc này được quy định tại Điều 11 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015.

“Mọi người có quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, tàisản.

Mọi hành vi xâm phạm trái pháp luật tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, tài sản của cánhân; xâm phạm danh dự, uy tín, tài sản của pháp nhân đều bị xử lý theo pháp luật.

Công dân Việt Nam không thể bị trục xuất, giao nộp cho nhà nước khác.”

Nguyên tác này có những nội dung chủ yếu như sau:

- Mọi người có quyền được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm và tài sản.

- Mọi hành vi xâm phạm đến danh dự, uy tín, tài sản của pháp nhân đều bị xử lý theo pháp luật. - Công dân Việt Nam không thể bị trục xuất, giao nộp cho nhà nước khác.

Điều 12. Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở, đời sống riêng tư, bí mật cánhân,...

Nguyên tắc bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở, đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình, an tồn và bí mật thư tín, điện thoại, điện tín của cá nhân được quy định tại Điều 12 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

“Không ai được xâm phạm trái pháp luật chỗ ở, đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật giađình, an tồn và bí mật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tưkhác của cá nhân.

Việc khám xét chỗ ở; khám xét, tạm giữ và thu giữ thư tín, điện thoại, điện tín, dữ liệu điện tử vàcác hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác phải được thực hiện theo quy định của Bộ luậtnày.”

Bao gồm các nội dung chủ yếu sau:

- Chỗ ở, đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình an tồn và bí mật thư tín, điện thoại, điện tín, dữ liệu điện tử và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của cá nhân là các quyền con người được pháp luật tôn trọng, bảo vệ.

- Trong q trình giải quyết vụ án cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng được quyền thực hiện các biện pháp cưỡng chế, biện pháp ngăn chặn điều tra như khám người, chỗ ở,....Tuy nhiên khi áp dụng nguyên tắc này cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải tuân thủ các nguyên tắc được quy định trong Luật tố tụng.

- Mọi hành vi xâm phạm đến quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của cơng dân hoặc các hành vi vi phạm về bí mật an tồn thư tín, điện thoại, điện tín của công dân đều bị xử lý theo quy định của pháp luật.

Điều 14. Nguyên tắc không ai bị kết án hai lần vì một tội phạm

Nguyên tắc này được quy định tại Điều 14 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015.

“Không được khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử đối với người mà hành vi của họ đã có bản án củaTịa án đã có hiệu lực pháp luật, trừ trường hợp họ thực hiện hành vi nguy hiểm khác cho xã hộimà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm.”

Nguyên tắc này được thể hiện với các nội dung sau đây:

- Một tội phạm đã có quyết định đình chỉ điều tra, đình chỉ vụ án có hiệu lực pháp luật của các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng thì khơng bị khởi tố điều tra, truy tố, xét xử nữa

- Một người đã có bản án kết tội có hiệu lực pháp luật của Tịa án thì khơng bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử đối với người đó trừ trường hợp họ phạm tội khác.

Điều 17. Nguyên tắc trách nhiệm của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng

Nguyên tắc này được quy định cụ thể tại Điều 17 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015.

“Trong q trình tiến hành tố tụng, cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải nghiêmchỉnh thực hiện quy định của pháp luật và phải chịu trách nhiệm về hành vi, quyết định của mình.Người vi phạm pháp luật trong việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp, bắt, giam, giữ, khởi tố,điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án thì tuỳ tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật hoặc bịtruy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của luật.”

Nội dung bao gồm:

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

- Trong quá trình tiến hành tố tụng có quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải nghiêm chỉnh thực hiện các quy định của pháp luật và phải chịu trách nhiệm về hành vi, quyết định của mình.

- Người vi phạm pháp luật trong việc giữ người trong trường hợp khẩn cấp, bắt, giam, giữ, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án thì tùy mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Câu 2. Điều 9 Phân tích ngun tắc “bảo đảm quyền bình đẳng trước pháp luật” BLTTHS 2015 (Đề là bảo đảm quyền bình đẳng của mọi cơng dân trước pháp luật)

Quyền bình đẳng của mọi công dân trước pháp luật được ghi nhận tại Điều 52 Hiến pháp 1992 sửa đổi và được BLTTHS thể chế hóa và ghi nhận là nguyên tắc tại Điều 9 của bộ luật

TTHS: “Tố tụng hình sự được tiến hành theo nguyên tắc mọi người đều bình đẳng trước phápluật, khơng phân biệt dân tộc, giới tính, tín ngưỡng, tơn giáo, thành phần và địa vị xã hội. Bất cứngười nào phạm tội đều bị xử lý theo pháp luật.

Mọi pháp nhân đều bình đẳng trước pháp luật, khơng phân biệt hình thức sở hữu và thànhphần kinh tế.”

Như vậy, TTHS Việt Nam tiến hành trên cơ sở những nguyên tắc của pháp luật XHCN trong đó có ngun tắc bảo đảm mọi cơng dân đều bình đẳng trước pháp luật.

- Nguyên tắc này đảm bảo cho pháp luật được thi hành nghiêm chỉnh và thống nhất, thể hiện bằng những nội dung chính sau:

+ Luật TTHS quy định một trình tự, thủ tục từ khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án hình sự áp dụng chung cho mọi trường hợp phạm tội và bất cứ ai phạm tội.

+ Mọi công dân, không phân biệt là ai, nếu liên quan đến vụ án đều có quyền và nghĩa vụ theo đúng với tư cách của mình trong quan hệ tố tụng theo đúng quy định của pháp luật. Ví dụ: thứ trưởng, vụ trưởng phạm tội thì cũng bị khởi tố với tư cách là bị can.

+ Bất cứ công dân nào phạm tội cũng đều bị xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật, không phân biệt thành phần giai cấp, tơn giáo, tín ngưỡng, địa vị, giàu, nghèo, nam, nữ ...

+ Các cơ quan tiến hành tố tụng theo quy định của pháp luật không phân biệt đối xử, ưu tiên ưu đãi bất kỳ là ai, không phân biệt tội phạm hay người liên quan vụ án mà phải căn cứ vào các quy định của pháp luật.

+ Trong quá trình giải quyết vụ án từ giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án các cơ quan tiến hành tố tụng phải tuân thủ các trình tự thủ tục tố tụng chung khơng phân biệt người phạm tội có địa vị hay thành phần như thế nào.

Câu 3. Điều 13 Anh chị hiểu thế nào về ngun tắc suy đốn vơ tội trong BLTTHS?

1.Căn cứ pháp lý: Điều 13 BLTTHS (2đ)

Điều 13. Suy đốn vơ tội

Người bị buộc tội được coi là khơng có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định và có bản án kết tội của Tịa án đã có hiệu lực pháp luật.

Khi khơng đủ và khơng thể làm sáng tỏ căn cứ để buộc tội, kết tội theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định thì cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải kết luận người bị buộc tội không có tội.

2. Nội dung nguyên tắc:

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

- Người bị buộc tội gồm người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can, bị cáo (2đ).

- Người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo là người bị áp dụng các biện pháp ngăn chặn hoặc

bị khởi tố, điều tra, truy tố, đưa ra xét xử, nhưng họ chưa thể bị coi là có tội. (3đ)

- Việc chứng minh tội phạm của người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo là nghĩa vụ của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng và người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Người bị bắt, bị

tạm giữ, bị can, bị cáo có quyền nhưng khơng có nghĩa vụ chứng minh là mình vơ tội. (3đ)

- Việc chứng minh tội phạm của người bị bắt, bị tạm giữ, bị can, bị cáo phải tuân theo trình

tự, thủ tục do BLTTHS quy định: (3đ)

+ Việc chứng minh tội phạm trong quá trình giải quyết vụ án hình sự phải trải qua các trình tự, thủ tục khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử sơ thẩm, xét xử phúc thẩm và theo những thời hạn nhất định.

+ Chỉ khi có đủ điều kiện quy định tại Điều 456 BLTTHS cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án mới được áp dụng thủ tục rút gọn.

- Chỉ khi bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật thì một người mới chính thức bị coi là có tội. Bản án kết tội của Tịa án có hiệu lực pháp luật là bản án, quyết định sơ thẩm không bị kháng cáo, kháng nghị trong thời hạn do BLTTHS quy định. Bản án, quyết định sơ thẩm bị kháng cáo, kháng nghị thì vụ án phải được xét xử phúc thẩm. Bản án, quyết định phúc thẩm của

Tịa án có hiệu lực pháp luật. (4đ)

- Trường hợp không đủ căn cứ để buộc tội hoặc không thể làm sáng tỏ căn cứ để buộc tội, kết tội theo trình tự, thủ tục do BLTTHS quy định thì cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải kết luận người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can, bị cáo không có tội và phải trả tự do cho họ, đồng thời phải ra quyết định đình chỉ điều tra (trong giai đoạn điều tra), đình chỉ vụ án (trong

giai đoạn truy tố hoặc xét xử) hoặc tuyên bố bị cáo vơ tội (tại phiên tịa xét xử Tịa án). (4đ).

- Mọi nghi ngờ về tính xác thực của những chứng cứ dùng để chứng minh sự thật vụ án, nếu không thể làm sáng tỏ mặc dù cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng đã áp dụng các biện pháp cần thiết theo trình tự, thủ tục do BLTTHS quy định, thì phải được giải thích theo hướng có

lợi cho người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can, bị cáo. (4đ)

Câu 4: Điều 15 Trình bày nguyên tắc xác định sự thật của vụ ántrong tố tụng hình sự. (30 điểm)

- Nguyên tắc cơ bản trong luật tố tụng hình sự: Là những phương châm, những định hướng

chi phối tất cả hoặc một số hoạt động tố tụng hình sự, được quy định trong BLTTHS (1,5 điểm).

- Nguyên tắc xác định sự thật của vụ án là một trong những nguyên tắc cơ bản trong luật tố

tụng hình sự được quy định tại Điều 15 BLTTHS năm 2015 (1,5 điểm).

Nguyên tắc xác định sự thật của vụ án trong tố tụng hình sự được thể hiện như sau:

- Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Toà án phải áp dụng mọi biện pháp hợp pháp để xác định sự thật của vụ án một cách khách quan, toàn diện và đầy đủ, làm rõ những chứng cứ xác định có tội và chứng cứ xác định vơ tội, những tình tiết tăng nặng và những tình tiết giảm nhẹ trách

nhiệm hình sự của người bị buộc tội (3 điểm).

+ Các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng phải áp dụng các biện pháp hợp

pháp để xác định sự thật của vụ án như: Lấy lời khai, hỏi cung, khám nghiệm hiện trường, khám

nghiệm tử thi, trưng cầu giám định, tiến hành khám xét và các hoạt động điều tra khác theo quy

định của BLTTHS (2 điểm).

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

+ Các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng không được sử dụng các biện pháp khơng hợp pháp như: Bức cung, nhục hình hoặc các biện pháp thu thập tài liệu, chứng cứ khác trái

với quy định của pháp luật (1 điểm).

+ Các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng phải xác định đầy đủ các tình tiết

giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là những tình tiết được quy định tại Điều 51 BLHS (1 điểm).

+ Các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng phải xác định đầy đủ các tình tiết

tăng nặng trách nhiệm hình sự là những tình tiết được quy định tại Điều 52 BLHS (1 điểm).

- Trách nhiệm chứng minh tội phạm thuộc về các cơ quan tiến hành tố tụng. Người bị buộc tội

có quyền nhưng khơng buộc phải chứng minh là mình vơ tội (3 điểm).

+ Trách nhiệm chứng minh tội phạm thuộc về các cơ quan tiến hành tố tụng vì: Cơ quan tiến hành tố tụng là Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Toà án là các cơ quan được nhà nước giao nhiệm vụ làm rõ sự thật khách quan của vụ án, những nhiệm vụ này được quy định cụ thể trong BLTTHS

(3 điểm).

+ Bị can, bị cáo không phải chứng minh mình có tội: Bản chất người phạm tội ln muốn che giấu hành vi phạm tội, và lời nhận tội của bị can, bị cáo không phải là nguồn chứng cứ duy nhất để chứng minh hành vi phạm tội. Nếu các cơ quan tiến hành tố tụng không chứng minh được

bị can, bị cáo có tội thì khơng thể kết tội (3 điểm).

+ Luật tố tụng hình sự khơng quy định bị can, bị cáo phải khai đúng sự thật; mặt khác bị can, bị cáo cũng không buộc phải chứng minh là mình vơ tội. Muốn xác định được bị can, bị cáo có tội hay khơng phải dựa trên cơ sở những chứng cứ đã thu được trong vụ án để xem xét. Trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử, bị can, bị cáo có quyền đưa ra những chứng cứ để chứng minh là mình vơ tội. Trên cơ sở những chứng cứ rút ra từ những lời khai của bị can, bị cáo kết hợp những

chứng khác cơ quan tiến hành tố tụng xác định bị can, bị cáo có tội hay khơng có tội (3 điểm).

+ Trong q trình tiến hành tố tụng, Điều tra viên, Kiểm sát viên, Thẩm phán và Hội thẩm khơng được thiên vị, cảm tình cá nhân, phải thu thập và đánh giá chứng cứ của vụ án trên tất cả các phương diện, cân nhắc kỹ mọi tình tiết có thể làm ảnh hưởng đến việc giải quyết đúng đắn vụ

án (3 điểm).

- Mọi tình tiết thu được trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử đều được đánh giá khách

quan, toàn diện, có căn cứ để rút ra kết luận chính xác về vụ án (2 điểm).

- Ý nghĩa:

+ Nguyên tắc này đảm bảo việc xử lý đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không làm oan

người vô tội, không bỏ lọt tội phạm, người phạm tội (1 điểm).

+ Nâng cao trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng trong

quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án hình sự (1 điểm).

Câu 5: Điều 16 Trình bày nguyên tắc bảo đảm quyền bào chữa của người bị tạm giữ, bị can, bị cáotrong tố tụng hình sự.

1. Khái niệm

Nguyên tắc cơ bản trong luật tố tụng hình sự: Là những phương châm, những định hướng chi phối tất cả hoặc một số hoạt động tố tụng hình sự, được quy định trong BLTTHS.

- Nguyên tắc bảo đảm quyền bào chữa của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo là một trong những nguyên tắc cơ bản trong luật tố tụng hình sự được quy định tại Điều 16 BLTTHS 2015

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

Khoản 4 Điều 31 Hiến pháp năm 2013 quy định: “4. Người bị bắt, tạm giữ, tạm giam, khởitố, điều tra, truy tố, xét xử có quyền tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc người khác bào chữa.”

“Điều 16. Bảo đảm quyền bào chữa của người bị buộc tội, bảo vệ quyền và lợi ích hợppháp của bị hại, đương sự

Người bị buộc tội có quyền tự bào chữa, nhờ luật sư hoặc người khác bào chữa.

Cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng có trách nhiệm thơng báo, giải thích và bảođảm cho người bị buộc tội, bị hại, đương sự thực hiện đầy đủ quyền bào chữa, quyền và lợi ích

hợp pháp của họ theo quy định của Bộ luật này.”

- Theo điểm đ khoản 1 Điều 4: “Người bị buộc tội gồm người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can, bị cáo”

- Người bị tạm giữ: là người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, bị bắt trong trường hợp phạm tội quả tang, bị bắt theo quyết định truy nã hoặc người phạm tội tự thú, đầu thú và đối với họ đã có quyết định tạm giữ. (điều 59 BLTTHS 2015)

- Bị can: là người hoặc pháp nhân bị khởi tố về hình sự. Quyền và nghĩa vụ của bị can là pháp nhân được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật của pháp nhân theo quy định của Bộ luật này. (Theo Điều 60 BLTTHS 2015)

- Bị cáo: là người hoặc pháp nhân đã bị Tòa án quyết định đưa ra xét xử. Quyền và nghĩa vụ của bị cáo là pháp nhân được thực hiện thông qua người đại diện theo pháp luật của pháp nhân theo quy định của Bộ luật này. (Điều 61…)

- Quyền bào chữa: Là quyền của người bị buộc tội tự bào chữa hoặc nhờ người khác bào chữa để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ theo quy định của pháp luật

2. Nội dung của nguyên tắc:

Nguyên tắc bảo đảm quyền bào chữa của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo được quy định như sau:

- Người bị tạm giữ, bị can, bị cáo có quyền tự bào chữa hoặc nhờ người khác bào chữa + Người bị tạm giữ, bị can, bị cáo sử dụng các quyền mà pháp luật quy định để chứng minh mình vơ tội, chứng minh mình phạm tội nhẹ hơn, chứng minh mình phạm tội ở khung hình phạt nhẹ hơn, chứng minh các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự và các tình tiết khác có lợi cho mình

+ Người bị tạm giữ, bị can, bị cáo không tự mình bào chữa thì họ có thể nhờ người khác bào chữa. Người bào chữa (người khác) có thể là luật sư, bào chữa viên nhân dân, người đại diện hợp pháp của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo

+ Quyền bào chữa của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo bao gồm “quyền tự bào chữa” và “quyền nhờ người khác bào chữa”. Hai quyền này có thể “song song tồn tại” mà không loại trừ nhau.

+ Người bị tạm giữ, bị can, bị cáo có quyền tự bào chữa đồng thời cũng có cả quyền nhờ người khác bào chữa và ngược lại khi đã nhờ người khác bào chữa thì họ vẫn có quyền tự bào chữa

- Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tịa án có nhiệm vụ bảo đảm cho người bị tạm giữ, bị can, bị cáo thực hiện quyền bào chữa của họ:

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

+ Luật tố tụng hình sự khơng chỉ quy định người bị tạm giữ, bị can, bị cáo có quyền bào chữa mà cịn quy định những đảm bảo cần thiết để quyền bào chữa của họ được thực hiện .

+ Người bị buộc tội được biết lý do mình bị buộc tội.

+ Người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt được nghe, nhận lệnh giữ người trong trường hợp khẩn cấp, lệnh bắt người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, lệnh bắt người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, quyết định phê chuẩn lệnh bắt người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp; quyết định truy nã; được biết lý do mình bị bắt, bị giữ.

+ Tương tự với người bị tạm giữ (biết lý do, quyết định, phê chuẩn quyết định).

+ Họ phải được giao nhận quyết định khởi tố, bản kết luận điều tra sau khi kết thúc điều tra,bản cáo trạng, quyết định đưa vụ án ra xét xử để chuẩn bị bào chữa và các quyết định tố tụng khác theo quy định của Luật TTHS 2015.

+ Trong q trình bào chữa họ có thể trình bày tất cả những gì họ biết trên cơ sở quy định của pháp luật để chứng minh là mình khơng có tội hoặc giảm nhẹ tội

+ Quyền được lựa chọn người bào chữa (Điều 75), được chỉ định người bão chữa (Đ 75), thay đổi hoặc từ chối người bào chữa (Đ77).

+ Chỉ định bào chữa nếu người thân thích, người đại diện khơng mời người bào chữa đối với trường hợp: người bị buộc tội bị truy cứu TNHS về tội mà BLHS quy định mức cao nhất của khung HP là 20 năm tù, tù chung thân, tử hình; người có nhược điểm về thể chất không thể tự bào chữa; người có nhược điểm về tâm thần; người dưới 18 tuổi (khoản 1 điều 76 TTHS).

* Nguyên tắc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, đương sự:

- Đương sự gồm nguyên đơn, bị đơn dân sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hình sự. Nguyên đơn dân sự là cá nhân, cơ quan, tổ chức bị thiệt hại do tội phạm gây ra và có đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại. Bị đơn dân sự là cá nhân, cơ quan, tổ chức mà pl quy định phải chịu tn bồi thường thiệt hại.

- Bị hại là cá nhân trực tiếp bị thiệt hại về thể chất, tinh thần, tài sản hoặc là cơ quan, tổ chức bị thiệt hại về tài sản, uy tín do tội phạm gây ra.

+ Có quyền thực hiện các biện pháp => bảo vệ quyền lợi.

+ Quyền: đưa ra tài liệu, chứng cứ; trình bày ý kiến về chứng cứ liên quan và yêu cầu cơ quan, người có thẩm quyền THTT kiểm tra, đánh giá chứng cứ; đề nghị giám định, định giá tài sản; thông báo kết quả điều tra, giải quyết vụ án; đề nghị thay đổi người THTT, người định giá, người giám định, phiên dịch, dịch thuật; đề nghị mức bồi thường thiệt hại; tranh luận tại phiên tòa, tự bảo vệ or nhờ người bảo vệ quyền, lợi; xem biên bản phiên tòa; tham gia các hoạt động TTHS; kháng cáo bản án, quyết định của tòa án về những vấn đề liên quan đến quyền, lợi của mình.

+ Bị hại có quyền yêu cầu cơ quan THTT áp dụng các biện pháp bảo vệ khi có căn cứ tính mạng, sk, dd, nhân phẩm của họ bị xâm hại or đe dọa xâm hại do cung cấp chứng cứ, tài liệu, thông tin liên quan đến tội phạm.

3. Ý nghĩa:

+ Bảo đảm quyền dân chủ của công dân, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo

+ Góp phần vào việc giải quyết vụ án một cách khách quan, toàn diện, đầy đủ và chính xác

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

Câu 6. Điều 20 Phân tích Nguyên tắc "trách nhiệm thực hành quyền công tố, kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự"quy định tại Bộ luật Tố tụng hình sự Việt Nam năm 2015.

Khái niệm:

“Điều 20. Trách nhiệm thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự

Viện kiểm sát thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự, quyết định việc buộc tội, phát hiện vi phạm pháp luật nhằm bảo đảm mọi hành vi phạm tội, người phạm tội, pháp nhân phạm tội, vi phạm pháp luật đều phải được phát hiện và xử lý kịp thời, nghiêm minh, việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không để lọt tội phạm và người phạm tội, pháp nhân phạm tội, không làm oan người vô tội.”

Viện kiểm sát thực hành quyền công tố trong tố tụng hình sự qua các hoạt động:

- Khởi tố vụ án: Viện kiểm sát ra quyết định khởi tố vụ án hình sự trong trường hợp Viện kiểm sát hủy bỏ quyết định không khởi tố vụ án của các cơ quan quy định tại khoản này và trong trường hợp Hội đồng xét xử yêu cầu khởi tố vụ án. Hội đồng xét xử ra quyết định khởi tố hoặc yêu cầu Viện kiểm sát khởi tố vụ án hình sự nếu qua việc xét xử tại phiên tòa mà phát hiện được tội phạm hoặc người phạm tội mới cần phải điều tra. Trong giai đoạn khởi tố vụ án hình sự, mặc dù Viện kiểm sát không trực tiếp ra các quyết định khởi tố, nhưng căn cứ các quy định của Bộ luật TTHS thì trong trường hợp khởi tố vụ án, xét cho cùng là do Viện kiểm sát quyết định.

- Khởi tố bị can: Quyết định khởi tố bị can của Cơ quan điều tra phải được gửi cho Viện kiểm sát xem xét phê chuẩn, nếu Viện kiểm sát khơng phê chuẩn thì quyết định khởi tố bị can của Cơ quan điều tra không cịn hiệu lực thực hiện.

- Điều tra vụ án hình sự: Hoạt động thực hành quyền công tố trong giai đoạn điều tra nhằm đảm bảo mọi hành vi phạm tội đều phải được xử lý kịp thời thông qua việc sử dụng tổng hợp các quyền năng pháp lý mà pháp luật tố tụng hình sự quy định. Mặt khác, hoạt động thực hành quyền công tố trong giai đoạn này cũng nhằm đảm bảo việc xử lý đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, góp phần ngăn chặn kịp thời việc khởi tố bị can một cách khơng thận trọng, thiếu chính xác.

- Quyết định việc truy tố: Hoạt động truy tố là chức năng quan trọng của Viện kiểm sát nhằm áp dụng các biện pháp cần thiết do luật định để kiểm tra lại tính hợp pháp và có căn cứ của tồn bộ các hành vi tố tụng mà Cơ quan điều tra có thẩm quyền đã áp dụng và để loại trừ những hậu quả tiêu cực của các sai lầm hoặc sự lạm dụng đã bị bỏ lọt trong hai giai đoạn tố tụng hình sự trước đó thông qua các quyền năng pháp lý được quy định trong BLTTHS.

- Viện kiểm sát thực hành quyền công tố trong giai đoạn xét xử thông qua các hoạt động: Đọc cáo trạng, quyết định của Viện kiểm sát nhân dân liên quan đến việc giải quyết vụ án tại phiên tòa; thực hiện việc luận tội đối với bị cáo tại phiên tòa sơ thẩm, phát biểu quan điểm về việc giải quyết vụ án tại phiên tòa phúc thẩm; tranh luận với người bào chữa và những người tham gia tố tụng khác tại phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm; phát biểu quan điểm của Viện kiểm sát nhân dân về việc giải quyết vụ án tại phiên tòa giám đốc thẩm, tái thẩm.

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

Viện kiểm sát tiến hành kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự thơng qua các hoạt động: kiểm sát việc giải quyết của Cơ quan điều tra đối với tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố; kiểm sát việc khởi tố; các hoạt động điều tra và việc lập hồ sơ vụ án của cơ quan điều tra; kiểm sát việc tuân theo pháp luật của những người tham gia tố tụng; giải quyết các tranh chấp về thẩm quyền điều tra theo quy định của pháp luật; kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động xét xử của Tòa án nhân dân; kiểm sát việc tuân theo pháp luật của những người tham gia tố tụng; kiểm sát các bản án và quyết định của Toà án nhân dân theo quy định của pháp luật; yêu cầu Tòa án nhân dân cùng cấp và cấp dưới chuyển hồ sơ những vụ án hình sự để xem xét, quyết định việc kháng nghị; kiểm sát việc tuân theo pháp luật của Tòa án nhân dân, cơ quan thi hành án, Chấp hành viên, cơ quan, tổ chức, đơn vị và cá nhân có liên quan trong việc thi hành bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật và những bản án, quyết định được thi hành ngay theo quy định của pháp luật nhằm bảo đảm các bản án, quyết định đó được thi hành đúng pháp luật, đầy đủ, kịp thời. Thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự thuộc chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát được pháp luật quy định. Hai chức năng này có nội dung, phạm vi và đối tượng và mục đích khơng giống nhau, nhưng lại có mối quan hệ chặt chẽ, biện chứng và hỗ trợ cho nhau. Thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự để có chung một mục đích khái qt là nhằm đảm bảo cho mọi hành vi phạm tội đều được xử lý kịp thời, việc khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án đúng người, đúng tội, đúng pháp luật , không để lọt tội phạm và người phạm tội, không làm oan người vô tội.

Câu 7. Điều 23 Phân tích nguyên tắc: Thẩm phán và Hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật” quy định tại Bộ luật Tố tụng hình sự Việt Nam năm 2015.

* Yêu cầu của nguyên tắc “Thẩm phán và Hội thẩm xét xử độc lập và chỉ tuân theo pháp luật”:

Tòa án là cơ quan duy nhất nhân danh Nhà nước CHXHCNVN có quyền xét xử và quyết định bị cáo có tội hay khơng tội, vì thế quyết định của Tịa án phải khách quan và chính xác, nên độc lập và chỉ tuân theo pháp luật trong xét xử là một nguyên tắc quan trọng của tố tụng hình sự Việt Nam. Nguyên tắc này khơng chỉ địi hỏi Thẩm phán và Hội thẩm khi xét xử phải độc lập, mà còn xác định đây là một nguyên tắc phải được mọi cơ quan, tổ chức và cá nhân tôn trọng. (5 điểm)

* Nội dung của nguyên tắc:

Thứ nhất, việc xét xử phải độc lập. Thể hiện:

- Không một cơ quan, tổ chức và cá nhân nào được can thiệp vào việc xét xử của Hội đồng xét xử. (2,5 điểm)

- Hội đồng xét xử không lệ thuộc vào ý kiến của Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát cũng như của các bên đương sự (2,5 điểm)

- Tòa án cấp trên hướng dẫn các Tòa án cấp dưới về thống nhất áp dụng pháp luật nhưng không quyết định trước về chủ trương xét xử một vụ án cụ thể buộc Tòa án cấp dưới phải theo (2,5 điểm).

- Thẩm phán và Hội thẩm còn phải độc lập với nhau trong suy nghĩ và phán quyết của mình, khơng lệ thuộc nhau, khơng áp đặt nhau. Tòa án xét xử tập thể và quyết định theo đa số. (2,5 điểm).

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

- Thẩm phán và Hội thẩm xét xử độc lập nhưng không tách rời đường lối của Đảng. Đảng lãnh đạo Tòa án qua việc chỉ ra đường lối xét xử trong từng giai đoạn cách mạng và với từng loại án. Độc lập xét xử cũng khơng có nghĩa là khơng có sự kiểm tra, giám sát. Tịa án cấp trên có quyền kiểm tra những bản án và quyết định của tòa án cấp dưới và hủy bỏ chúng trong trường hợp trái pháp luật hoặc khơng có cơ sở đúng đắn (5 điểm)

Thứ hai, việc xét xử chỉ tuân theo pháp luật, thể hiện: mọi quyết định của Tòa án, của Hội đồng xét xử phải dựa vào những quy định của pháp luật, sao cho bản án và các quyết định đảm bảo tính hợp pháp và tính có căn cứ pháp luật. (2,5 điểm)

Hai nội dung “độc lập” và “chỉ tuân theo pháp luật” có mối quan hệ chặt chẽ. Độc lập là điều kiện cần thiết để Thẩm phán và Hội thẩm xét xử chỉ tuân theo pháp luật và chỉ tuân theo pháp luật là cơ sở không thể thiếu để Thẩm phán và Hội thẩm xét xử độc lập. (2,5 điểm)

Đây là ngun tắc vơ cùng quan trọng trong tố tụng hình sự Việt Nam. Để thực hiện tốt nguyên tắc này, phải xây dựng được một hệ thống pháp luật hoàn chỉnh làm cơ sở cho việc xét xử độc lập và khơng ngừng nâng cao năng lực, trình độ, kỹ năng nghiệp vụ và ý thức pháp luật cho

Trong quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, Điều tra viên, Kiểm sát viên, người bị buộc tội, người bào chữa và những người tham gia tố tụng khác đều có quyền bình đẳng trong việc đưa ra chứng cứ, đánh giá chứng cứ, đưa ra yêu cầu để làm rõ sự thật khách quan của vụ án.

+Các tài liệu, chứng cứ trong hồ sơ vụ án hình sự do Viện kiểm sát chuyển đến Tòa án để xét xử phải đầy đủ và hợp pháp.

+Mọi chứng cứ xác định có tội, chứng cứ xác định vơ tội, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, áp dụng điểm, khoản, điều của Bộ luật hình sự để xác định tội danh, quyết định hình phạt, mức bồi thường thiệt hại đối với bị cáo, xử lý vật chứng và các tình tiết khác có ý nghĩa giải quyết vụ án đều phải được trình bày, tranh luận, làm rõ tại phiên tịa.

- Sự có mặt:

+ Phiên tịa xét xử vụ án hình sự phải có mặt đầy đủ những người theo quy định của BLTTHS, trừ trường hợp vắng mặt vì lý do bất khả kháng hoặc do trở ngại khách quan. Tịa án có trách nhiệm tạo điều kiện cho Kiểm sát viên, bị cáo, người bào chữa, những người tham gia tố tụng khác thực hiện đầy đủ quyền, nghĩa vụ của mình và tranh tụng dân chủ trước Tịa án.

-Bản án, Quyết định

+ Bản án, quyết định của Tòa án phải căn cứ vào kết quả kiểm tra, đánh giá chứng cứ và kết quả tranh tụng tại phiên tịa.

- Tranh luận:

Về phía người tham gia tố tụng:

+ Bị cáo, người bào chữa và những người tham gia tố tụng khác có quyền trình bày ý kiến, đưa ra chứng cứ, tài liệu và những lập luận của mình để đối đáp với Kiểm sát viên về những chứng

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

cứ buộc tội, gỡ tội; tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội; hậu quả do hành vi phạm tội gây ra; nhân thân và vai trò của bị cáo trong vụ án; các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, mức hình phạt; trách nhiệm dân sự, xử lý vật chứng, biện pháp tư pháp; nguyên nhân, điều kiện phạm tội và những tình tiết khác có ý nghĩa đối với vụ án.

+Bị cáo, người bào chữa và những người tham gia tố tụng khác có quyền đưa ra đề nghị của mình.

Về phía người tiến hành tố tụng

Kiểm sát viên phải đưa ra những chứng cứ, tài liệu và những lập luận của mình để đối đáp đến cùng với từng ý kiến của bị cáo, người bào chữa và những người tham gia tố tụng khác tại phiên tòa.Người tham gia tranh luận có quyền đáp lại ý kiến của người khác.

Chủ toạ phiên tồ khơng được hạn chế thời gian tranh luận, phải tạo điều kiện cho Kiểm sát viên, bị cáo, người bào chữa, bị hại và những người tham gia tố tụng khác tranh luận, trình bày hết ý kiến, nhưng có quyền cắt những ý kiến không liên quan đến vụ án và các ý kiến lặp lại. Chủ tọa phiên tòa yêu cầu Kiểm sát viên phải đáp lại những ý kiến của người bào chữa và những người tham gia tố tụng khác mà những ý kiến đó chưa được Kiểm sát viên tranh luận.

Hội đồng xét xử phải lắng nghe, ghi nhận đầy đủ ý kiến của Kiểm sát viên, bị cáo, người bào chữa và những người tham gia tranh luận tại phiên tịa để đánh giá khách quan, tồn diện sự thật vụ án.

+Trường hợp không chấp nhận ý kiến của những người tham gia phiên tịa thì Hội đồng xét xử phải nêu rõ lý do và phải được thể hiện trong bản án (Điều 322 BLTTHS). Nếu qua tranh luận mà thấy cịn có nếu có tình tiết vụ án chưa được hỏi, chưa được làm sáng tỏ thì Hội đồng xét xử phải quyết định trở lại việc xét hỏi. Hỏi xong phải tiếp tục tranh luận (Điều 323 BLTTHS).

- Ý nghĩa: đảm bảo quyền bình đẳng trong việc đưa ra chứng cứ, đánh giá chứng cứ, đưa ra yêu cầu, tranh luận để làm rõ sự thật khách quan của vụ án.

II- CƠ QUAN CÓ THẨM QUYỀN TIẾN HÀNH TỐ TỤNG, NGƯỜI CÓ THẨM QUYỀN TIẾN HÀNH TỐ TỤNG

Câu 9. Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng bao gồm những cơ quan nào? Chức năng của các cơ quan đó?

1. Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng là cơ quan có thẩm quyền tiến hành các hoạt động tố tụng hình sự như giải quyết thơng tin về tội phạm, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án hình sự theo quy định của BLTTHS nhằm phát hiện và xử lý kịp thời, nghiêm minh mọi hành

vi phạm tội, không bỏ lọt tội phạm và không làm oan người vơ tội. (3đ)

2. Cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng bao gồm cơ quan tiến hành tố tụng và cơ quan

được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. (2đ)

3. Chức năng:

- Cơ quan điều tra: thực hiện chức năng tiếp nhận, giải quyết các thông tin về tội phạm, tiến hành điều tra tội phạm để phát hiện, xác định tội phạm, người phạm tội, trên cơ sở đó đề nghị VKS

tiến hành truy tố. (2đ)

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

- Viện kiểm sát: thực hiện chức năng thực hành quyền cơng tố và kiểm sát hoạt động tư

pháp. (2đ)

- Tịa án: thực hiện chức năng xét xử. (2đ)

- Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra: là các cơ quan quản lý nhà nước, có thẩm quyền tiến hành một số hoạt động điều tra trong phạm vi nhất định đối với tội phạm xảy ra trong lĩnh vực mình quản lý, sau đó chuyển cơ quan tiến hành tố tụng để giải quyết

tiếp đối với vụ án. Cụ thể là: (2đ)

+ Khi phát hiện hành vi có dấu hiệu tội phạm trong lĩnh vực và địa bàn quản lý của mình thì các cơ quan của Bộ đội biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngư được

giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra có nhiệm vụ, quyền hạn: (8đ)

(+) Đối với tội phạm ít nghiêm trọng trong trường hợp phạm tội quả tang, chứng cứ và lý lịch người phạm tội rõ ràng thì quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can, tiến hành điều tra và chuyển hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát có thẩm quyền trong thời hạn 01 tháng kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án hình sự;

(+) Đối với tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng hoặc tội phạm ít nghiêm trọng nhưng phức tạp thì quyết định khởi tố vụ án hình sự, tiến hành hoạt động điều tra ban đầu và chuyển hồ sơ vụ án cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án hình sự.

+ Trong Cơng an nhân dân, Qn đội nhân dân, ngồi các Cơ quan điều tra quy định tại Điều 163 của Bộ luật này, các cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra trong khi làm nhiệm vụ của mình, nếu phát hiện sự việc có dấu hiệu tội phạm thì có quyền khởi tố vụ án hình sự, tiến hành hoạt động điều tra ban đầu và chuyển hồ sơ vụ án cho Cơ quan điều tra

có thẩm quyền trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày ra quyết định khởi tố vụ án hình sự. (4đ)

Câu 10: Trình bày nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Viện trưởng, Phó Viện trưởng, Kiểm sát viên Viện kiểm sát trong tố tụng hình sự. (30 điểm)

Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát là người tiến hành tố tụng được bổ nhiệm theo

quy định của pháp luật (1 điểm).

1. Nhiệm vụ, quyền hạn của Viện trưởng Viện kiểm sát trong tố tụng hình sự:

- Nhiệm vụ, quyền hạn của Viện trưởng Viện kiểm sát được quy định tại khoản 1 Điều 41

BLTTHS năm 2015 (1 điểm).

a) Trực tiếp tổ chức và chỉ đạo hoạt động thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự;

b) Quyết định phân cơng hoặc thay đổi Phó Viện trưởng Viện kiểm sát; kiểm tra hoạt động thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự của Phó Viện trưởng Viện kiểm sát; quyết định thay đổi hoặc hủy bỏ quyết định khơng có căn cứ và trái pháp luật của Phó Viện trưởng Viện kiểm sát;

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

c) Quyết định phân công hoặc thay đổi Kiểm sát viên, Kiểm tra viên; kiểm tra hoạt động thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự của Kiểm sát viên, Kiểm tra viên; quyết định thay đổi hoặc hủy bỏ quyết định khơng có căn cứ và trái pháp luật của Kiểm sát viên;

d) Quyết định rút, đình chỉ hoặc hủy bỏ quyết định khơng có căn cứ và trái pháp luật của Viện kiểm sát cấp dưới;

đ) Giải quyết khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền của Viện kiểm sát.

Khi vắng mặt, Viện trưởng Viện kiểm sát ủy quyền cho một Phó Viện trưởng Viện kiểm sát thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Viện trưởng và chịu trách nhiệm trước Viện trưởng Viện kiểm sát về nhiệm vụ được ủy quyền.

- Khi thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tố tụng đối với vụ án hình sự, Viện trưởng Viện kiểm sát có những nhiệm vụ và quyền hạn được quy định

tại khoản 2 Điều 41 BLTTHS là (1 điểm):

a) Yêu cầu Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố hoặc thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can; quyết định khởi tố, không khởi tố, thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can theo quy định của Bộ luật này;

b) Quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết nguồn tin về tội phạm; quyết định khởi tố, không khởi tố, bổ sung hoặc thay đổi quyết định khởi tố vụ án; quyết định khởi tố, bổ sung hoặc thay đổi quyết định khởi tố bị can; quyết định nhập, tách vụ án;

c) Quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế, biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt; quyết định việc gia hạn kiểm tra và xác minh nguồn tin về tội phạm, gia hạn tạm giữ, gia hạn điều tra, gia hạn tạm giam, gia hạn truy tố;

d) Quyết định khám xét, thu giữ, tạm giữ, xử lý vật chứng;

đ) Quyết định trưng cầu giám định, giám định bổ sung hoặc giám định lại, thực nghiệm điều tra; thay đổi hoặc yêu cầu thay đổi người giám định. Yêu cầu định giá, định giá lại tài sản, yêu cầu thay đổi người định giá tài sản;

e) Yêu cầu Thủ trưởng Cơ quan điều tra, cấp trưởng cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra thay đổi Điều tra viên, Cán bộ điều tra;

g) Phê chuẩn hoặc không phê chuẩn quyết định, lệnh của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra;

h) Quyết định hủy bỏ các quyết định, lệnh khơng có căn cứ và trái pháp luật của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra;

i) Giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra; quyết định chuyển vụ án;

k) Quyết định áp dụng, đình chỉ biện pháp bắt buộc chữa bệnh;

l) Quyết định áp dụng thủ tục rút gọn hoặc hủy bỏ quyết định áp dụng thủ tục rút gọn; m) Quyết định truy tố bị can, trả hồ sơ để điều tra bổ sung hoặc điều tra lại;

n) Yêu cầu phục hồi điều tra; quyết định tạm đình chỉ hoặc đình chỉ vụ án, đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án đối với bị can; quyết định hủy bỏ quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết nguồn tin về tội phạm; quyết định phục hồi điều tra vụ án, phục hồi điều tra đối với bị can, phục hồi vụ án, phục hồi vụ án đối với bị can;

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

o) Kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định của Tòa án theo quy định của Bộ luật này;

p) Thực hiện quyền kiến nghị theo quy định của pháp luật;

q) Ban hành quyết định, lệnh và tiến hành các hoạt động tố tụng khác thuộc thẩm quyền của Viện kiểm sát.

2. Nhiệm vụ, quyền hạn của Phó Viện trưởng Viện kiểm sát trong tố tụng hình sự:

- Theo khoản 3 Điều41 BLTTHS quy định, Khi được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát có những nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này, trừ quy định tại điểm b khoản 1 Điều này. Phó Viện trưởng Viện kiểm sát không được giải quyết khiếu nại, tố cáo về hành vi, quyết định của mình.

- Trong Viện kiểm sát có nhiều Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhưng chỉ có Phó Viện trưởng nào được Viện trưởng phân cơng thì mới có quyền thực hiện các cơng việc mà Viện trưởng giao. Khi Viện trưởng Viện kiểm sát vắng mặt, một Phó Viện trưởng được Viện trưởng ủy nhiệm thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Viện trưởng. Phó Viện trưởng chịu trách nhiệm trước Viện

trưởng về nhiệm vụ được giao (3 điểm).

3. Theo khoản 4 Điều 41BLTTHS quy định Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát phải

chịu trách nhiệm trước pháp luật về hành vi, quyết định của mình. Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát không được ủy quyền cho Kiểm sát viên thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.

3. Nhiệm vụ, quyền hạn của Kiểm sát viên Viện kiểm sát trong tố tụng hình sự:

CSPL: Điều 42 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015

Kiểm sát viên được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự có 16 nhiệm vụ, quyền hạn gồm:

(1) Kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm của cơ quan, người có thẩm quyền;

(2) Trực tiếp giải quyết và lập hồ sơ giải quyết nguồn tin về tội phạm;

(3) Kiểm sát việc thụ lý, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, áp dụng biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế; kiểm sát việc lập hồ sơ giải quyết nguồn tin về tội phạm, việc lập hồ sơ vụ án của cơ quan, người có thẩm quyền điều tra; kiểm sát hoạt động khởi tố, điều tra của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra;

(4) Trực tiếp kiểm sát việc khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, đối chất, nhận dạng, nhận biết giọng nói, thực nghiệm điều tra, khám xét;

(5) Kiểm sát việc tạm đình chỉ, phục hồi việc giải quyết nguồn tin về tội phạm; việc tạm đình chỉ điều tra, đình chỉ điều tra, phục hồi điều tra, kết thúc điều tra;

(6) Đề ra yêu cầu điều tra; yêu cầu Cơ quan điều tra truy nã, đình nã bị can;

(7) Triệu tập và hỏi cung bị can; triệu tập và lấy lời khai người tố giác, báo tin về tội phạm, người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố, người đại diện theo pháp luật của pháp nhân, người làm chứng, bị hại, đương sự; lấy lời khai người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp;

(8) Quyết định áp giải người bị bắt, bị can; quyết định dẫn giải người làm chứng, người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố, bị hại; quyết định giao người dưới 18 tuổi cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm giám sát; quyết định thay đổi người giám sát người dưới 18 tuổi phạm tội;

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

(9) Trực tiếp tiến hành một số hoạt động điều tra theo quy định của Bộ luật này;

(10) Yêu cầu thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng; yêu cầu hoặc đề nghị cử, thay đổi người bào chữa; yêu cầu cử, đề nghị thay đổi người phiên dịch, người dịch thuật;

(12) Tiến hành tố tụng tại phiên tịa; cơng bố cáo trạng hoặc quyết định truy tố theo thủ tục rút gọn, các quyết định khác của Viện kiểm sát về việc buộc tội đối với bị cáo; xét hỏi, đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, luận tội, tranh luận, phát biểu quan điểm về việc giải quyết vụ án tại phiên tòa, phiên họp;

(13) Kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong giai đoạn xét xử của Tòa án và những người tham gia tố tụng; kiểm sát bản án, quyết định và các văn bản tố tụng khác của Tòa án;

(14) Kiểm sát việc thi hành bản án, quyết định của Tòa án;

(15) Thực hiện quyền yêu cầu, kiến nghị theo quy định của pháp luật;

(16) Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn tố tụng khác thuộc thẩm quyền của Viện kiểm sát theo sự phân công của Viện trưởng Viện kiểm sát theo quy định của Bộ luật này.

Kiểm sát viên phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và trước Viện trưởng Viện kiểm sát về những hành vi và quyết định của mình.

Câu 11. Nêu những trường hợp phải từ chối hoặc thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Những ai có quyền đề nghị thay đổi người tiến hành tố tụng?

1. Những trường hợp phải từ chối hoặc thay đổi người tiến hành tố tụng (Điều 49 BLTTHS)

- Để đảm bảo sự vô tư của những người tiến hành tố tụng, BLTTHS quy định chặt chẽ

những trường hợp phải từ chối hoặc thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. (2đ)

- Các trường hợp phải từ chối hoặc thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng:

+ Đồng thời là bị hại, đương sự; là người đại diện, người thân thích của bị hại, đương sự

hoặc của bị can, bị cáo; (2đ)

Người thân thích của bị can, bị cáo, bị hại, đương sự là các trường hợp như: là vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi; là ông nội, ông ngoại, bà nội, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột; là cụ nội, cụ ngoại, là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cơ ruột, dì ruột, cháu

ruột. (2đ)

+ Đã tham gia với tư cách là người bào chữa, người làm chứng, người giám định, người

định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật trong vụ án đó; (3đ)

+ Có căn cứ rõ ràng khác để cho rằng họ có thể khơng vơ tư trong khi làm nhiệm vụ. Đó là các trường hợp có căn cứ rõ ràng có thể khẳng định được người có thẩm quyền tiến hành không thể vô tư trong khi làm nhiệm vụ, ví dụ giữa họ với bị can, bị cáo, bị hại, đương sự có mối quan

hệ tình cảm thân thiết hoặc có mối quan hệ về kinh tế,… (3đ)

+ Điều tra viên, cán bộ điều tra đã tiến hành tố tụng trong vụ án đó với tư cách là KSV,

KTV, Thẩm phán, Hội thẩm, Thẩm tra viên hoặc thư ký tòa án. (2đ)

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

+ KSV, Kiểm tra viên đã tiến hành tố tụng trong vụ án đó với tư cách là ĐTV, cán bộ điều

tra, Thẩm phán, Hội thẩm, Thẩm tra viên hoặc thư ký tòa án. (2đ)

+ Thẩm phán, Hội thẩm cùng trong một hội đồng xét xử và là người thân thích với nhau hoặc đã tham gia xét xử sơ thẩm hoặc phúc thẩm hoặc tiến hành tố tụng trong vụ án đó với tư cách

là ĐTV, cán bộ điều tra, KSV, Kiểm tra viên, Thẩm tra viên, Thư ký tòa án. (2đ)

+ Thư ký tòa án đã tiến hành tố tụng vụ án đó với tư cách là Kiểm sát viên, Kiểm tra viên,

Điều tra viên, Cán bộ điều tra, Thẩm phán, Hội thẩm, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án. (2đ)

2. Người có quyền đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng (Điều 50): Kiểm sát viên; Người bị tạm giữ, bị can, bị cáo, bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự và người đại diện của họ; Người bào chữa, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, nguyên đơn dân

sự, bị đơn dân sự. (5đ)

Câu 12: Trình bày quyền và nghĩa vụ của người bào chữa theo quy định của BLTTHS năm 2015. (30 điểm)

- Theo 72 BLTTHS quy định, Người bào chữa là người được người bị buộc tội nhờ bào chữa

hoặc cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng chỉ định và được cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng tiếp nhận việc đăng ký bào chữa.

Người bào chữa có thể là: a) Luật sư;

b) Người đại diện của người bị buộc tội; c) Bào chữa viên nhân dân;

d) Trợ giúp viên pháp lý trong trường hợp người bị buộc tội thuộc đối tượng được trợ giúp pháp lý.

Điều 74. Thời điểm người bào chữa tham gia tố tụng

Người bào chữa tham gia tố tụng từ khi khởi tố bị can.

Trường hợp bắt, tạm giữ người thì người bào chữa tham gia tố tụng từ khi người bị bắt có mặt tại trụ sở của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra hoặc từ khi có quyết định tạm giữ.

Trường hợp cần giữ bí mật điều tra đối với các tội xâm phạm an ninh quốc gia thì Viện trưởng Viện kiểm sát có thẩm quyền quyết định để người bào chữa tham gia tố tụng từ khi kết thúc điều tra.

- Quyền của người bào chữa:

Theo khoản 1 Điều73 BLTTHS quy định thì Quyền của người bào chữa là:

a) Gặp, hỏi người bị buộc tội;

b) Có mặt khi lấy lời khai của người bị bắt, bị tạm giữ, khi hỏi cung bị can và nếu người có thẩm quyền tiến hành lấy lời khai, hỏi cung đồng ý thì được hỏi người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can. Sau mỗi lần lấy lời khai, hỏi cung của người có thẩm quyền kết thúc thì người bào chữa có thể hỏi người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can;

c) Có mặt trong hoạt động đối chất, nhận dạng, nhận biết giọng nói và hoạt động điều tra khác theo quy định của Bộ luật này;

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

d) Được cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng báo trước về thời gian, địa điểm lấy lời khai, hỏi cung và thời gian, địa điểm tiến hành hoạt động điều tra khác theo quy định của Bộ luật này;

đ) Xem biên bản về hoạt động tố tụng có sự tham gia của mình, quyết định tố tụng liên quan đến người mà mình bào chữa;

e) Đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật; đề nghị thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế;

g) Đề nghị tiến hành hoạt động tố tụng theo quy định của Bộ luật này; đề nghị triệu tập người làm chứng, người tham gia tố tụng khác, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng;

h) Thu thập, đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu;

i) Kiểm tra, đánh giá và trình bày ý kiến về chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan và yêu cầu người có thẩm quyền tiến hành tố tụng kiểm tra, đánh giá;

k) Đề nghị cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng thu thập chứng cứ, giám định bổ sung, giám định lại, định giá lại tài sản;

l) Đọc, ghi chép và sao chụp những tài liệu trong hồ sơ vụ án liên quan đến việc bào chữa từ khi kết thúc điều tra;

m) Tham gia hỏi, tranh luận tại phiên tòa;

n) Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng; o) Kháng cáo bản án, quyết định của Tòa án nếu bị cáo là người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất theo quy định của Bộ luật này.

- Nghĩa vụ của người bào chữa:

Theo khoản 2 Điều 73 BLTTHS quy định thì người bào chữa có nghĩa vụ như sau:

a) Sử dụng mọi biện pháp do pháp luật quy định để làm sáng tỏ những tình tiết xác định người bị buộc tội vơ tội, những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của bị can, bị cáo;

b) Giúp người bị buộc tội về mặt pháp lý nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ; c) Không được từ chối bào chữa cho người bị buộc tội mà mình đã đảm nhận bào chữa nếu khơng vì lý do bất khả kháng hoặc không phải do trở ngại khách quan;

d) Tôn trọng sự thật; không được mua chuộc, cưỡng ép hoặc xúi giục người khác khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật;

đ) Có mặt theo giấy triệu tập của Tòa án; trường hợp chỉ định người bào chữa theo quy định tại khoản 1 Điều 76 của Bộ luật này thì phải có mặt theo u cầu của Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát;

e) Không được tiết lộ bí mật điều tra mà mình biết khi thực hiện bào chữa; không được sử dụng tài liệu đã ghi chép, sao chụp trong hồ sơ vụ án vào mục đích xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích cơng cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân;

g) Không được tiết lộ thông tin về vụ án, về người bị buộc tội mà mình biết khi bào chữa, trừ trường hợp người này đồng ý bằng văn bản và không được sử dụng thơng tin đó vào mục đích xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích cơng cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

- Ý nghĩa:

+ Bảo đảm quyền bào chữa của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo (1 điểm).

+ Góp phần vào việc giải quyết vụ án một cách khách quan, tồn diện, đầy đủ và chính xác

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

Câu 13: Hãy trình bày thủ tục lựa chọn, thay đổi, từ chối người bào chữa trong giai đoạn điều tra.

1. Người bào chữa là người được người bị buộc tội nhờ bào chữa hoặc cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng chỉ định và được cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng tiếp

nhận việc đăng ký bào chữa. (2đ)

2. Lựa chọn người bào chữa: (14đ)

- Người bào chữa do người bị buộc tội, người đại diện hoặc người thân thích của họ lựa

chọn. (4đ)

- Đơn yêu cầu người bào chữa của người bị bắt, bị tạm giữ: (3đ)

+ Trong thời hạn 12 giờ kể từ khi nhận được đơn yêu cầu người bào chữa thì cơ quan có thẩm quyền đang quản lý người bị bắt, người bị tạm giữ có trách nhiệm chuyển đơn này cho người bào chữa.

+ Trường hợp đơn khơng nêu đích danh người bào chữa thì cơ quan có thẩm quyền đang quản lý người bị bắt, bị tạm giữ phải chuyển đơn này cho người đại diện hoặc người thân thích của họ để những người này nhờ người bào chữa.

- Đơn yêu cầu người bào chữa của người bị tạm giam: (3đ)

+ Trong thời hạn 24 giờ kể khi nhận được đơn u cầu người bào chữa thì cơ quan có thẩm quyền đang quản lý người bị tạm giam có trách nhiệm chuyển đơn này cho người bào chữa.

+ Trường hợp đơn khơng nêu đích danh người bào chữa thì cơ quan có thẩm quyền đang quản lý người bị tạm giam phải chuyển đơn này cho người đại diện hoặc người thân thích của họ để những người này nhờ người bào chữa.

- Trường hợp người đại diện hoặc người thân thích của người bị bắt, người bị tạm giữ, người bị tạm giam có đơn yêu cầu nhờ người bào chữa thì cơ quan có thẩm quyền có trách nhiệm thông báo ngay cho người bị bắt, người bị tạm giữ, người bị tạm giam để có ý kiến về việc nhờ

người bào chữa. (2đ)

- Người bị buộc tội, người đại diện hoặc người thân thích của họ đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận từ huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương trở lên cử bào chữa viên nhân dân để bào

chữa cho người bị buộc tội là thành viên của tổ chức mình. (2đ)

3. Thay đổi, từ chối người bào chữa:

- Những người có quyền từ chối hoặc đề nghị thay đổi người bào chữa gồm người bị buộc

tội; người đại diện của người bị buộc tội; người thân thích của người bị buộc tội. (4đ)

- Mọi trường hợp thay đổi hoặc từ chối người bào chữa đều phải có sự đồng ý của người bị buộc tội và được lập biên bản đưa vào hồ sơ vụ án, trừ trường hợp người bị buộc tội có nhược

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

điểm về thể chất mà khơng thể tự bào chữa; người có nhược điểm về tâm thần hoặc là người dưới

18 tuổi. (3đ)

- Trường hợp người bị bắt, người bị tạm giữ, người bị tạm giam trong giai đoạn điều tra có đề nghị từ chối người bào chữa do người thân thích của họ nhờ thì Điều tra viên phải cùng người bào chữa đó trực tiếp gặp người bị bắt, người bị tạm giữ, người bị tạm giam để xác nhận việc từ

chối. (2đ)

III. CHỨNG MINH VÀ CHỨNG CỨ

Câu 14: Phân tích các thuộc tính của chứng cứ trong tố tụng hình sự và mối quan hệ giữa các thuộc tính đó. Chứng cứ được phân loại như thế nào? (30 điểm)

1. Khái niệm chứng cứ:

- Theo quy định tại Điều 86 BLTTHS, Chứng cứ là những gì có thật, được thu thập theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định, được dùng làm căn cứ để xác định có hay khơng có hành vi phạm tội, người thực hiện hành vi phạm tội và những tình tiết khác có ý nghĩa trong việc giải quyết vụ án.

- Theo quy định tại Điều 87 BLTTHS, Chứng cứ được thu thập, xác định từ các nguồn:

a) Vật chứng;

b) Lời khai, lời trình bày; c) Dữ liệu điện tử;

d) Kết luận giám định, định giá tài sản;

đ) Biên bản trong hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án; e) Kết quả thực hiện ủy thác tư pháp và hợp tác quốc tế khác;

g) Các tài liệu, đồ vật khác.

Những gì có thật nhưng khơng được thu thập theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định thì khơng có giá trị pháp lý và không được dùng làm căn cứ để giải quyết vụ án hình sự.

2. Các thuộc tính của chứng cứ:

- Tính khách quan của chứng cứ:

+ Tính khách quan là một trong những thuộc tính quan trọng của chứng cứ, tồn tại độc lập

không phụ thuộc vào ý thức chủ quan của con người (2 điểm).

+ Chứng cứ tồn tại khách quan nên các cơ quan tiến hành tố tụng phải tôn trọng sự thật khách quan, khơng được áp đặt ý chí chủ quan, khi thu thập chứng cứ phải bảo đảm đúng sự thật của sự việc. Những thông tin, tư liệu dù tồn tại trên thực tế nhưng bị xuyên tạc, bóp méo hay bị làm giả theo ý chí chủ quan thì khơng cịn mang tính khách quan. Vì vậy, những thơng tin, tư liệu

đó khơng thể là chứng cứ của vụ án (3 điểm).

+ Trong thực tiễn điều tra, truy tố, xét xử, việc xác định đúng đắn tính khách quan của chứng cứ có ý nghĩa rất quan trọng trong chứng minh tội phạm. Việc sử dụng các thông tin, tư liệu bị bóp méo, bị xuyên tạc, bị làm giả để chứng minh cũng như kiểm tra, đánh giá chứng cứ phụ thuộc vào suy luận chủ quan của nguồn chứng cứ (của người cung cấp lời khai, người báo cáo …)

sẽ làm cho việc chúng minh thiếu chính xác, sự thật khách quan không được xác định (3 điểm).

- Tính liên quan của chứng cứ:

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

+ Tính liên quan của chứng cứ thể hiện ở mối liên hệ khách quan của các thông tin, tư liệu

với các tình tiết của vụ án cần được xác định (2 điểm).

+ Mối quan hệ này thể hiện ở hai mức độ khác nhau:

Thứ nhất (mức độ trực tiếp), mối quan hệ của chứng cứ với đối tượng chứng minh. Đây là

mối quan hệ cơ bản, chủ yếu. Thể hiện mối quan hệ này, chứng cứ được dùng làm căn cứ để giải quyết thực chất vụ án (chứng cứ xác định hành vi phạm tội, người phạm tội, lỗi của người phạm tội, các tình tiết khác có ý nghĩa đối với việc quyết định hình phạt, việc áp dụng các biện pháp tư

pháp…) (2 điểm).

Thứ hai (mức độ gián tiếp), có những thơng tin, tư liệu không được dùng làm căn cứ trực

tiếp để giải quyết thực chất vụ án, nhưng lại được dùng để xác định các tình tiết khác có ý nghĩa

đối với giải quyết vụ án (2 điểm).

- Tính hợp pháp của chứng cứ:

+ Tính hợp pháp của chứng cứ là sự phù hợp của nó với các quy định của pháp luật tố tụng

hình sự. Tính hợp pháp của chứng cứ thể hiện trong các mặt sau (2 điểm):

+ Chứng cứ được xác định bằng nguồn nhất định theo quy định của pháp luật (2 điểm).

+ Tính hợp pháp đòi hỏi chứng cứ phải được thu thập theo trình tự, thủ tục do BLTTHS quy

định (2 điểm).

- Mối quan hệ giữa các thuộc tính của chứng cứ:

+ Tính khách quan, tính liên quan và tính hợp pháp là các thuộc tính cần và đủ của chứng cứ. Chúng thể hiện các mặt khác nhau của chứng cứ, nhưng liên quan rất chặt chẽ với nhau tạo thành một thể thống nhất về nội dung cũng như hình thức, bảo đảm cho chứng cứ có giá trị chứng

minh (2 điểm).

+ Các thuộc tính đều có ý nghĩa pháp lý như nhau, khơng được coi nhẹ một thuộc tính nào. Thiếu một trong các thuộc tính trên, các thơng tin, tư liệu thu thập được không được coi là chứng

cứ (2 điểm).

- Việc xác định các thuộc tính của chứng cứ có ý nghĩa rất quan trọng trong việc xác định sự thật của vụ án, giúp cho các cơ quan tiến hành tố tụng giải quyết đầy đủ, đúng đắn các vụ án hình

sự, tránh oan, sai, bỏ lọt tội phạm, người phạm tội (2 điểm).

3. Phân loại chứng cứ:

- Chứng cứ trực tiếp và chứng cứ gián tiếp: (4đ)

+ Chứng cứ trực tiếp là chứng cứ có ý nghĩa trực tiếp làm sáng tỏ những vấn đề phải chứng minh của vụ án.

+ Chứng cứ gián tiếp là chứng cứ khơng có ý nghĩa trực tiếp làm sáng tỏ những vấn đề thuộc đối tượng chứng minh của vụ án mà chỉ có ý nghĩa làm sáng tỏ những vấn đề khác có liên quan.

- Chứng cứ gốc và chứng cứ thuật lại: (3đ)

+ Chứng cứ gốc là chứng cứ có được từ nguồn trực tiếp không qua khâu trung gian.

+ Chứng cứ sao lại, thuật lại là chứng cứ có được khơng phải từ nguồn trực tiếp mà phải qua khâu trung gian.

- Chứng cứ buộc tội và chứng cứ gỡ tội: (5đ)

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

+ Chứng cứ buộc tội là chứng cứ dùng để chứng minh về hành vi phạm tội của người bị buộc tội và chứng minh các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng, tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự áp dụng đối với người bị buộc tội.

+ Chứng cứ gỡ tội là chứng cứ chứng minh hành vi của người bị buộc tội không phạm tội, phạm tội nhẹ hơn so với tội mà cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử đối với họ và những chứng cứ chứng minh người bị buộc tội được hưởng những điều có lợi hơn so với sự buộc tội của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.

Câu 15: Nêu các nguồn chứng cứ và thẩm quyền thu thập chứng cứ trong tố tụng hình sự

1. Nguồn chứng cứ là hình thức chứa đựng của chứng cứ, tức là những sự vật chứa đựng các thông tin, tài liệu tồn tại trong thực tế khách quan, liên quan đến vụ án và được thu thập theo trình

tự, thủ tục mà pháp luật quy định. (3đ)

- Chứng cứ được xác định bằng các nguồn: vật chứng;lời khai, lời trình bày;dữ liệu điện tử; kết luận giám định, định giá tài sản; biên bản trong hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi

hành án; kết quả thực hiện ủy thác tư pháp và hợp tác quốc tế khác; các tài liệu, đồ vật khác. (2đ)

2. Thẩm quyền thu thập chứng cứ trong tố tụng hình sự:

- Thu thập chứng cứ là hoạt động phát hiện, ghi nhận, thu giữ và bảo quản chứng cứ. (2đ)

- Để thu thập chứng cứ, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có thể triệu tập những người biết về việc, vụ án để hỏi và nghe họ trình bày về những vấn đề liên quan; trưng cầu giám định; yêu cầu định giá tài sản; yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp chứng cứ, tài liệu, đồ

vật, dữ liệu điện tử, trình bày những tình tiết làm sáng tỏ vụ án... (5đ)

- Để thu thập chứng cứ, ngoài những hoạt động trên, Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra còn có quyền thực hiện các hoạt động điều tra, như khám xét, thu giữ, tạm giữ, dồ vật, tài liệu; khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi; xem xét dấu vết trên thân thể; đối chất; nhận dạng; nhận biết giọng nói, thực nghiệm điều tra; áp dụng

các biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt theo quy định của BLTTHS. (5đ)

- Để thu thập chứng cứ, trong những trường hợp cần thiết, Viện kiểm sát cũng có thể trực

tiếp tiến hành một số hoạt động điều tra theo quy định của BLTTHS. (3đ)

- Để thu thập chứng cứ, người bào chữa có quyền gặp người mà mình bào chữa, bị hại, người làm chứng và những người khác biết về vụ án để hỏi, nghe họ trình bày về những vấn đề liên quan đến vụ án; đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, đồ vật, dữ liệu điện tử

liên quan đến việc bào chữa. (3đ)

- Những người tham gia tố tụng khác, cơ quan, tổ chức hoặc bất cứ cá nhân nào đều có thể đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, dữ liệu điện tử và trình bày những vấn đề có liên quan đến vụ án.

</div>Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

Câu 16: Trình bày đối tượng chứng minh và phân loại đối tượng chứng minh trong vụ án hình sự. (30 điểm)

1. Đối tượng chứng minh trong vụ án hình sự:

- Đối tượng chứng minh trong vụ án hình sự được quy định tại Điều 85 BLTTHS.

Khi điều tra, truy tố và xét xử vụ án hình sự, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải

chứng minh:

1. Có hành vi phạm tội xảy ra hay khơng, thời gian, địa điểm và những tình tiết khác của hành vi phạm tội;

2. Ai là người thực hiện hành vi phạm tội; có lỗi hay khơng có lỗi, do cố ý hay vơ ý; có năng lực trách nhiệm hình sự hay khơng; mục đích, động cơ phạm tội;

3. Những tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự của bị can, bị cáo và đặc điểm về nhân thân của bị can, bị cáo;

4. Tính chất và mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra; 5. Nguyên nhân và điều kiện phạm tội;

6. Những tình tiết khác liên quan đến việc loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt.

- Điều 416 BLTTHS quy định: Những vấn đề cần xác định khi tiến hành tố tụng đối vớingười bị buộc tội là người dưới 18 tuổi

1. Tuổi, mức độ phát triển về thể chất và tinh thần, mức độ nhận thức về hành vi phạm tội của người dưới 18 tuổi.

2. Ðiều kiện sinh sống và giáo dục.

3. Có hay khơng có người đủ 18 tuổi trở lên xúi giục. 4. Nguyên nhân, điều kiện, hoàn cảnh phạm tội.

2. Phân loại đối tượng chứng minh:

- Căn cứ vào ý nghĩa pháp lý hình sự của các tình tiết cần chứng minh đối với việc giải

quyết vụ án hình sự, có thể phân loại đối tượng chứng minh thành các nhóm sau (2 điểm):

- Nhóm các tình tiết có ý nghĩa định tội bao gồm các tình tiết thuộc về các dấu hiệu pháp lý

của từng cấu thành tội phạm được quy định trong BLHS (2 điểm).

- Nhóm các tình tiết có ý nghĩa định khung tăng nặng, định khung giảm nhẹ (2 điểm);

- Nhóm các tình tiết có ý nghĩa quyết định hình phạt, các tình tiết xác định tính chất, mức độ nguy hiểm của tội phạm, người phạm tội, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, các tình tiết thuộc nhân thân người phạm tội; các tình tiết về mức độ nhận thức về hành vi phạm tội của người chưa thành niên phạm tội, về điều kiện sống và làm việc, về nguyên nhân và điều

kiện phạm tội v.v.. (3 điểm);

- Nhóm các tình tiết có ý nghĩa đối với việc giải quyết các vấn đề khác của vụ án như miễn trách nhiệm hình sự (Điều 29 BLHS), miễn hình phạt (Điều 59 BLHS) các tình tiết có ý nghĩa để

áp dụng án treo, các biện pháp tư pháp (3 điểm);

- Ý nghĩa của đối tượng chứng minh: Việc làm rõ đối tượng chứng minh có ý nghĩa quan

trọng giúp cho các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng xác định đúng đắn phạm vi,

giới hạn chứng minh để giải quyết vụ án một cách khách quan, toàn diện, đúng đắn và đầy đủ (2

IV. BIỆN PHÁP NGĂN CHẶN

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

Câu 17: Anh (chị) hãy phân tích khái niệm, căn cứ, ý nghĩa việc áp dụng biện pháp ngăn chặn theo quy định BLTTHS năm 2015?

1. Khái niệm biện pháp ngăn chặn

Biện pháp ngăn chặn là biện pháp cưỡng chế trong tố tụng hình sự được áp dụng đối với bị can, bị cáo, người bị truy nã hoặc đối với những người chưa bị khởi tố (trong trường hợp khẩn cấp hoặc phạm tội quả tang) nhằm ngăn chặn hành vi nguy hiểm cho xã hội của họ, ngăn ngừa họ tiếp tục phạm tội, trốn tránh pháp luật hoặc có hành động gây cản trở cho việc điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự.

BLTTHS hiện hành quy định những biện pháp ngăn chặn trong Chương VI gồm: Giữ người trong trường hợp khẩn cấp, bắt, tạm giữ, tạm giam, bảo lĩnh, đặt tiền để bảo đảm, cấm đi khỏi nơi cư trú, tạm hỗn xuất cảnh.

2. Mục đích của biện pháp ngăn chặn

Việc thực hiện các biện pháp ngăn chặn trong tố tụng hình sự nhằm các mục đích sau:

+ Để kịp thời ngăn chặn tội phạm hoặc khi có căn cứ chứng tỏ bị can, bị cáo sẽ gây khó khăn cho việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc sẽ tiếp tục phạm tội;

+ Bảo đảm thi hành án.

3. Căn cứ áp dụng biện pháp ngăn chặn tội phạm

Muốn áp dụng biện pháp ngăn chặn phải dựa vào pháp luật, tuân thủ nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật, đảm bảo việc ra quyết định áp dụng biện pháp ngăn chặn có căn cứ pháp luật và thật sự cần thiết. Điều 109 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định căn cứ áp dụng biện pháp ngăn chặn gồm:

3.1 Để kịp thời ngăn chặn tội phạm

Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội gây ra hoặc đe doạ gây ra thiệt hại cho một hoặc nhiều quan hệ xã hội là khách thể được luật hình sự bảo vệ. Việc kịp thời ngăn chặn tội phạm, không để tội phạm xảy ra hoặc không để người phạm tội có điều kiện kết thúc hành vi phạm tội của mình gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội là việc làm cần thiết và cấp bách.

Vì vậy, BLTTHS quy định việc kịp thời ngăn chặn tội phạm là một trong các căn cứ áp dụng biện pháp ngăn chặn. Căn cứ này thường được áp dụng để giữ người trong trường hợp khẩn cấp khi xác định được một trong các trường hợp quy định tại điểm a khoản 1 Điều 110 BLTTHS như khi có căn cứ để xác định người đó đang chuẩn bị thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng hoậc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng hoặc bắt người phạm tội quả tang trong trường hợp người đó đang thực hiện tội phạm hoặc ngay sau khi thực hiện tội phạm thì bị phát hiện hoặc bị đuổi bắt (khoản 1 Điều 111 BLTTHS).

3.2 Khi có căn cứ chứng tỏ người bị buộc tội sẽ gây khó khăn cho việc điều tra, truy tố,xét xử

Việc bị can, bị cáo có mặt theo giấy triệụ tập của cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tồ án cũng như việc quản lí giám sát được bị can, bị cáo về con người cũng như hành vi của họ sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động điều tra, truy tố, xét xử. Neu bị can, bị cáo ttốn ưánh hoặc có những hành vi cản trở hoạt động điều tra, truy tố, xét xử thì việc xác định sự thật khách quan của vụ án sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Vì vậy, BLTTHS quy định khi có căn cứ chứng tỏ người bị buộc

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

tội sẽ gây khó khăn cho việc điều tra, truy tố, xét xử là một trong các căn cứ áp dụng biện pháp ngăn chặn.

Đối tượng để áp dụng căn cứ này thường là bị can, bị cáo, người bị truy nã. Tuy nhiên, trong trường hợp khẩn cấp hoặc phạm tội quả tang cịn có thể áp dụng đối với những người chưa bị khởi tố về hình sự khi có căn cứ để cho rằng họ sẽ gây khó khăn cho việc điều tra, khám phá tội phạm.

Căn cứ chứng tỏ người bị buộc tội sẽ gây khó khăn cho việc điều tra, truy tố, xét xử được thể hiện qua việc họ đang bỏ trốn, chuẩn bị trốn, làm giả chứng cứ, tiêu huỷ chứng cứ, có sự câu kết, bàn bạc giữa những người đồng phạm nhằm trốn tránh pháp luật, mua chuộc, đe doạ, không chế người làm chứng, bị hại V.V..

3.3 Khi có căn cứ chứng tỏ người bị buộc tội sẽ tiếp tục phạm tội

Đối với người bị bắt, bị can, bị cáo có biểu hiện tiếp tục phạm tội thì việc áp dụng biện pháp cách li họ với xã hội hoặc hạn chế các điều kiện để họ không thể tiếp tục phạm tội là rất cần thiết. BLTTHS quy định khi có căn cứ chứng tỏ người bị bụộc tội sẽ tiếp tục phạm tội là căn cứ để áp dụng biện pháp ngăn chặn.

Khi áp dụng căn cứ này cần phân biệt với căn cứ "để kịp thời ngăn chặn tội phạm". Cả hai căn cứ đều nhằm ngăn chặn không để tội phạm xảy ra. Tuy nhiên, điểm khác nhau giữa hai căn cứ này là "để kịp thời ngăn chặn tội phạm" được áp dụng với những người chưa bị khởi tố về hình sự đối với hành vi được xác định là lí do dẫn đến việc áp dụng biện pháp ngăn chặn đối với họ, còn để ngăn chặn việc "người bị buộc tội sẽ tiếp tục phạm tội" thường được áp dụng với các bị can, bị cáo (những người đã bị khởi tố về hình sự hoặc đã bị toà án quyết định đưa ra xét xử) khi có căn cứ cho rằng họ sẽ tiếp tục phạm tội.

Những căn cứ chứng tỏ người bị buộc tội sẽ tiếp tục phạm tội có thể xác định trên các phương diện sau:

- về nhân thân người bị bắt, bị can, bị cáo: Người bị bắt, bị can, bị cáo là những đối tượng có nhân thân xấu. Ví dụ: bị can, bị cáo là những đối tượng thuộc diện lưu manh, côn đồ, hung hãn... Bị can, bị cáo là những người đã có nhiều tiền án, tiền sự hoặc những đối tượng phạm tội có tính chất chuyên nghiệp như chuyên sống bằng các nghề cướp giật, frộm cắp, lừa đảo...

- về hành vi của người bị buộc tội: người bị buộc tội đã có những biểu hiện sẽ tiếp tục phạm tội thể hiện như đe doạ trả thù người tố giác, đe doạ trả thù bị hại, người làm chứng và đã có sự chuẩn bị công cụ, phương tiện hoặc các điều kiện cần thiết cho việc thực hiện tội phạm và xét thấy người bị buộc tội có khả năng thực hiện được sự đe doạ đó.

3.4 Để bảo đảm thỉ hành án

Thi hành án là giai đoạn của tố tụng hình sự nhằm thực hiện các bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của toà án. Thi hành các bản án hoặc quyết định của tồ án có liên quan trực tiếp đến người bị kết án. Sự có mặt của người bị kết án khi bản án được thi hành là rất cần thiết, đặc biệt là đối với người bị tồ án quyết định áp dụng hình phạt tù. Nếu người bị kết án trốn tránh hoặc có hành vi gây khó khăn cho các cơ quan có thẩm quyền trong việc thi hành án thì việc thi hành án sẽ không đạt kết quả. Do vậy, BLTTHS quy định để bảo đảm thi hành án frong các trường hợp nhất định là căn cứ áp dụng biện pháp ngăn chặn. Toà án thường áp dụng căn cứ này frong những trường họp sau:

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

Đối với bị cáo không bị tạm giam nhung bị tồ án cấp sơ thẩm kết tội, tun hình phạt tù mà có căn cứ cho rằng nếu khơng hạn chế tự do của bị cáo thì bị cáo có thể trốn hoặc tiếp tục phạm tội, hội đồng xét xử có thể quyết định bắt tạm giam bị cáo ngay tại phiên toà để bảo đảm thi hành án.

Đối với bị cáo khơng bị tạm giam nhưng bị tồ án cấp phúc thẩm tuyên hình phạt tù thì hội đồng xét xử ra quyết định bắt tạm giam ngay để bảo đảm thi hành án, trừ trường hợp bị cáo có lí do để hỗn thi hành án phạt tù.

4. Ý nghĩa của biện pháp ngăn chặn

Quy định và áp dụng những biện pháp ngăn chặn trong tố tụng hình sự có ý nghĩa lớn trong việc đấu tranh chống và phòng ngừa tội phạm:

- Những biện pháp ngăn chặn thể hiện sự kiên quyết của nhà nước trong việc đấu tranh phòng, chống tội phạm.

- Những biện pháp ngăn chặn bảo đảm cho hoạt động của các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng được thuận lợi; góp phần quan trọng nâng cao hiệu quả của cơng cuộc đấu tranh phịng chống tội phạm.

- Những biện pháp ngăn chặn chỉ được áp dụng đối với đối tượng nhất định trong những trường hợp nhất định khi có căn cứ pháp luật quy định nên đã bảo đảm sự dân chủ, tôn trọng quyền con người, quyền công dân được hiến pháp quy định như quyền bất khả xâm phạm về thân thể, quyền tự do cư trú và tự do đi lại...

Câu 18: Phân tích biện pháp tạm giữ theo quy định tại Điều 117 BLTTHS năm 2015. Viện kiểm sát có những quyền hạn gì đối với việc áp dụng biện pháp tạm giữ của Cơ quan điều tra? (30 điểm)

- Tạm giữ là biện pháp ngăn chặn trong tố tụng hình sự do những người có thẩm quyền theo quy định của pháp luật áp dụng đối với người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt trong trường hợp phạm tội quả tang, người phạm tội tự thú, đầu thú hoặc đối với người bị bắt theo quyết

định truy nã (3 điểm)

- Mục đích tạm giữ:

+ Đối với người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị bắt trong trường hợp phạm tội quả tang, người phạm tội tự thú, đầu thú: Tạm giữ để ngăn chặn hành vi phạm tội, hành vi trốn tránh pháp luật, cản trở hoạt động điều tra của người phạm tội, tạo điều kiện cho Cơ quan điều tra

thu thập chứng cứ tài liệu, bước đầu xác định tính chất, hành vi của người bị tạm giữ (3 điểm)

+ Đối với người bị bắt theo quyết định truy nã: Tạm giữ để có thời gian cho cơ quan đã ra

quyết định truy nã đến nhận người bị bắt (2 điểm)

- Thẩm quyền ra quyết định tạm giữ:

Theo quy định tại khoản 2 Điều 117 BLTTHS năm 2015, những người có quyền ra quyết định tạm giữ bao gồm: Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra các cấp; Thủ trưởng đơn vị độc lập cấp trung đồn và tương đương, Đồn trưởng Đồn biên phịng, Chỉ huy trưởng Biên phòng Cửa khẩu cảng, Chỉ huy trưởng Bộ đội biên phòng tỉnh, thành phố trực truộc trung ương, Cục trưởng Cục trinh sát biên phòng Bộ đội biên phòng, Cục trưởng Cục phòng, chống ma túy và tội

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

phạm Bộ đội biên phịng, Đồn trưởng Đồn đặc nhiệm phịng, chống ma túy và tội phạm Bộ đội biên phòng; Tư lệnh vùng lực lượng Cảnh sát biển, Cục trưởng Cục Nghiệp vụ và pháp luật lực lượng Cảnh sát biển, Đoàn trưởng Đoàn đặc nhiệm phòng, chống tội phạm ma túy lực lượng Cảnh sát biển; Chi cục trưởng Chi cục Kiểm ngư vùng; Người chỉ huy tàu bay, tàu biển, khi tàu bay, tàu

biển đã rời khỏi sân bay, bến cảng (3 điểm)

- Thủ tục tạm giữ:

+ Việc tạm giữ phải có quyết định bằng văn bản của người có thẩm quyền (1 điểm)

+ Quyết định tạm giữ phải ghi rõ họ tên, địa chỉ của người bị tạm giữ, lý do tạm giữ, giờ, ngày bắt đầu và giờ, ngày hết thời hạn tạm giữ và các nội dung quy định tại khoản 2 Điều 132 của

Bộ luật này. Quyết định tạm giữ phải giao cho người bị tạm giữ (2 điểm)

+ Trong thời hạn 12 giờ kể từ khi ra quyết định tạm giữ, người ra quyết định tạm giữ phải gửi quyết định tạm giữ kèm theo các tài liệu làm căn cứ tạm giữ cho Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện kiểm sát có thẩm quyền. Nếu xét thấy việc tạm giữ khơng có căn cứ hoặc khơng cần thiết thì Viện kiểm sát ra quyết định hủy bỏ quyết định tạm giữ và người ra quyết định tạm giữ phải trả tự

do ngay cho người bị tạm giữ (3 điểm)

- Thời hạn tạm giữ (Điều 118):

+ Thời hạn tạm giữ không quá 03 ngày kể từ khi Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra nhận người bị giữ, người bị bắt hoặc áp giải người bị giữ, người bị bắt về trụ sở của mình hoặc kể từ khi Cơ quan điều tra ra quyết định tạm giữ người phạm

tội tự thú, đầu thú. (2 điểm)

+ Trong trường hợp cần thiết, người ra quyết định tạm giữ có thể gia hạn tạm giữ, nhưng

khơng quá ba ngày (2 điểm)

+ Trong trường hợp đặc biệt, người ra quyết định tạm giữ có thể gia hạn tạm giữ lần thứ hai

nhưng không quá ba ngày (2 điểm).

+ Mọi trường hợp gia hạn tạm giữ đều phải được Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện kiểm sát có thẩm quyền phê chuẩn. Trong thời hạn 12 giờ kể từ khi nhận hồ sơ đề nghị gia hạn tạm giữ,

Viện kiểm sát phải ra quyết định phê chuẩn hoặc quyết định không phê chuẩn (3 điểm)

+ Trong khi tạm giữ, nếu không đủ căn cứ khởi tố bị can thì Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải trả tự do ngay cho người bị tạm giữ;

trường hợp đã gia hạn tạm giữ thì Viện kiểm sát phải trả tự do ngay cho người bị tạm giữ (2 điểm)

+ Thời gian tạm giữ được trừ vào thời hạn tạm giam. Một ngày tạm giữ được tính bằng một

ngày tạm giam (2 điểm).

- Đối với việc tạm giữ của Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát có vai trị như sau:

+ Hủy bỏ quyết định tạm giữ và người ra quyết định tạm giữ phải trả tự do ngay cho người bị tạm giữ nếu xét thấy việc tạm giữ khơng có căn cứ hoặc không cần thiết. (4đ)

+ Phê chuẩn việc gia hạn tạm giữ. Mọi trường hợp gia hạn tạm giữ đều phải được Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện kiểm sát có thẩm quyền phê chuẩn. Trong thời hạn 12 giờ kể từ khi nhận hồ sơ đề nghị gia hạn tạm giữ, Viện kiểm sát phải ra quyết định phê chuẩn hoặc quyết định không phê chuẩn. (4đ)

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

+ Trong khi gia hạn tạm giữ, nếu không đủ căn cứ khởi tố bị can thì Viện kiểm sát phải trả tự do ngay cho người bị tạm giữ. (4đ)

Câu 19: Phân tích biện pháp tạm giam theo quy định tại Điều 119 BLTTHS năm 2015. (30 điểm)

- Tạm giam là biện pháp ngăn chặn do người có thẩm quyền tiến hành tố tụng áp dụng để

hạn chế tự do thân thể trong một thời gian nhất định đối với bị can, bị cáo khi có căn cứ chứng tỏ họ sẽ gây khó khăn cho việc điều tra, truy tố, xét xử, sẽ tiếp tục phạm tội hoặc để bảo đảm thi hành

án. (2 điểm).

- Mục đích tạm giam:

+ Ngăn chặn khơng để bị can, bị cáo có hành vi gây khó khăn cho việc điều tra truy tố, xét xử (1 điểm )

+ Ngăn chặn không để bị can, bị cáo tiếp tục phạm tội (1 điểm). + Để bảo đảm thi hành án (1 điểm).

- Đối tượng áp dụng: Theo quy định tại khoản 1,2,3,4 Điều 119 BLTTHS năm 2015 thì:

Tạm giam có thể được áp dụng đối với bị can, bị cáo trong những trường hợp sau đây (1,5 điểm):

1. Tạm giam có thể áp dụng đối với bị can, bị cáo về tội đặc biệt nghiêm trọng, tội rất nghiêm trọng.

2. Tạm giam có thể áp dụng đối với bị can, bị cáo về tội nghiêm trọng, tội ít nghiêm trọng mà Bộ luật hình sự quy định hình phạt tù trên 02 năm khi có căn cứ xác định người đó thuộc một trong các trường hợp:

a) Đã bị áp dụng biện pháp ngăn chặn khác nhưng vi phạm;

b) Không có nơi cư trú rõ ràng hoặc khơng xác định được lý lịch của bị can; c) Bỏ trốn và bị bắt theo quyết định truy nã hoặc có dấu hiệu bỏ trốn;

d) Tiếp tục phạm tội hoặc có dấu hiệu tiếp tục phạm tội;

đ) Có hành vi mua chuộc, cưỡng ép, xúi giục người khác khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật; tiêu hủy, giả mạo chứng cứ, tài liệu, đồ vật của vụ án, tẩu tán tài sản liên quan đến vụ án; đe dọa, khống chế, trả thù người làm chứng, bị hại, người tố giác tội phạm và người thân thích của những người này.

3. Tạm giam có thể áp dụng đối với bị can, bị cáo về tội ít nghiêm trọng mà Bộ luật hình sự quy định hình phạt tù đến 02 năm nếu họ tiếp tục phạm tội hoặc bỏ trốn và bị bắt theo quyết định truy nã.

4. Đối với bị can, bị cáo là phụ nữ có thai hoặc đang ni con dưới 36 tháng tuổi, là người già yếu, người bị bệnh nặng mà có nơi cư trú và lý lịch rõ ràng thì khơng tạm giam mà áp dụng biện pháp ngăn chặn khác, trừ các trường hợp:

a) Bỏ trốn và bị bắt theo quyết định truy nã; b) Tiếp tục phạm tội;

c) Có hành vi mua chuộc, cưỡng ép, xúi giục người khác khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật; tiêu hủy, giả mạo chứng cứ, tài liệu, đồ vật của vụ án, tẩu tán tài sản liên quan đến vụ án; đe dọa, khống chế, trả thù người làm chứng, bị hại, người tố giác tội phạm hoặc người thân thích của những người này;

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

d) Bị can, bị cáo về tội xâm phạm an ninh quốc gia và có đủ căn cứ xác định nếu khơng tạm giam đối với họ thì sẽ gây nguy hại đến an ninh quốc gia.

- Thẩm quyền ra lệnh tạm giam:

+ Theo quy định tại khoản 5 Điều 119 BLTTHS, những người có quyền ra lệnh tạm giam

bao gồm: (1 điểm).

a) Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra các cấp. Trường hợp này, lệnh bắt phải được Viện kiểm sát cùng cấp phê chuẩn trước khi thi hành;

b) Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân và Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự các cấp;

c) Chánh án, Phó Chánh án Tịa án nhân dân và Chánh án, Phó Chánh án Tòa án quân sự các cấp; Hội đồng xét xử.

- Thủ tục tạm giam:

+ Việc tạm giam phải có lệnh của người có thẩm quyền, lệnh tạm giam phải ghi rõ ngày, tháng, năm; họ tên chức vụ của người ra lệnh; họ tên địa chỉ của người bị tạm giam; lý do tạm

giam, thời hạn tạm giam và giao cho người bị tạm giam một bản (1,5 điểm);

+ Lệnh tạm giam của Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra các cấp phải được Viện

kiểm sát cùng cấp phê chuẩn trước khi thi hành (1,5 điểm);

+ Trong thời hạn ba ngày, kể từ ngày nhận được lệnh tạm giam, đề nghị xét phê chuẩn và hồ sơ liên quan đến việc tạm giam, Viện kiểm sát phải ra quyết định phê chuẩn hoặc quyết định

không phê chuẩn (1,5 điểm);

+ Viện kiểm sát phải hoàn trả hồ sơ cho Cơ quan điều tra ngay sau khi kết thúc việc xét phê

chuẩn (1,5 điểm);

+ Cơ quan điều tra phải kiểm tra căn cước của người bị tạm giam và thông báo ngay cho gia đình người bị tạm giam, chính quyền xã, phường, thị trấn nơi người bị tạm giam cư trú hoặc cơ

quan, tổ chức nơi người bị tạm giam làm việc, học tập biết. (1,5 điểm).

Câu 20. Phân tích các căn cứ hủy bỏ biện pháp ngăn chặn. Trong giai đoạn điều tra vụ ánhình sự, thủ tục hủy bỏ biện pháp ngăn chặn được thực hiện như thế nào?

1. Biện pháp ngăn chặn là biện pháp do cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng án dụng đối với người bị nghi thực hiện tội phạm, bị can, bị cáo nhằm ngăn chặn việc người đó bỏ trốn, tiêu hủy chứng cứ, gây khó khăn cho việc điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án hoặc sẽ tiếp tục

phạm tội. (2 điểm)

2. Căn cứ hủy bỏ các biện pháp ngăn chặn:

- Theo Điều 125 BLTTHS, mọi biện pháp ngăn chặn đang áp dụng phải được hủy bỏ khi

thuộc một trong các trường hợp: (6 điểm)

+ Quyết định khơng khởi tố vụ án hình sự; + Đình chỉ điều tra, đình chỉ vụ án;

+ Đình chỉ điều tra đối với bị can, đình chỉ vụ án đối với bị can;

</div>Trang 34<div class="page_container" data-page="34">

+ Bị cáo được Tịa án tun khơng có tội, miễn trách nhiệm hình sự hoặc miễn hình phạt, hình phạt tù nhưng được hưởng án treo hoặc hình phạt cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ. Trong các trường hợp trên đây, việc tiếp tục truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người bị buộc tội là khơng có căn cứ, do đó cũng khơng có căn cứ để tiếp tục áp dụng các biện pháp ngăn

chặn đối với họ. (3 điểm)

- Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án hủy bỏ biện pháp ngăn chặn khi thấy khơng cịn cần thiết, tức là khơng cần tiếp tục duy trì áp dụng biện pháp ngăn chặn đó nhưng vẫn đảm bảo

ngăn chặn được người bị buộc tội gây khó khăn cho điều tra, truy tố, xét xử hoặc thi hành án. (5điểm)

- Trong giai đoạn điều tra vụ án hình sự, thủ tục hủy bỏ biện pháp ngăn chặn được thực hiện

như sau: (9 điểm)

+ Đối với những biện pháp ngăn chặn do Viện kiểm sát phê chuẩn trong giai đoạn điều tra thì việc hủy bỏ phải do Viện kiểm sát quyết định;

+ Trong thời hạn 10 ngày trước khi hết thời hạn áp dụng biện pháp ngăn chặn, trừ biện pháp tạm giữ do Viện kiểm sát phê chuẩn, cơ quan đã đề nghị áp dụng biện pháp ngặn chặn này phải thông báo cho Viện kiểm sát để quyết định hủy bỏ hoặc thay thế biện pháp ngăn chặn khác.

+ Đối với những biện pháp ngăn chặn khơng có sự phê chuẩn của VKS thì CQĐT tự mình

+ Tố giác về tội phạm là việc cá nhân phát hiện và tố cáo hành vi có dấu hiệu tội phạm với

cơ quan có thẩm quyền.

+ Tin báo về tội phạm của cơ quan, tổ chức, cá nhân là thơng tin về vụ việc có dấu hiệu tội

phạm do cơ quan, tổ chức, cá nhân thông báo với cơ quan có thẩm quyền.

- Khi cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp nguồn tin về tội phạm thì Cơ quan điều tra, cơ

quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải lập biên bản tiếp nhận và ghi

vào sổ tiếp nhận. (3đ)

- Thông báo bằng văn bản việc tiếp nhận cho VKS cùng cấp hoặc VKS có thẩm quyền. (2đ)2. Giải quyết tin báo, tố giác tội phạm:

- Chủ thể: Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều

tra. (2đ)

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

- Viện kiểm sát chỉ giải quyết trong trường hợp phát hiện Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra có vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong hoạt động kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố hoặc có dấu hiệu bỏ lọt tội

phạm mà Viện kiểm sát đã yêu cầu bằng văn bản nhưng không được khắc phục. (3đ)

- Thủ thục giải quyết: tiến hành kiểm tra, xác minh bằng các biện pháp như thu thập thông tin, tài liệu, đồ vật từ cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan để kiểm tra, xác minh nguồn tin;

khám nghiệm hiện trường; khám nghiệm tử thi; trưng cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản. (3đ)

- Thời hạn giải quyết: 20 ngày, kể từ ngày nhận được tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố. Trường hợp vụ việc có nhiều tình tiết phức tạp hoặc phải kiểm tra, xác minh tại nhiều địa điểm thì thời hạn giải quyết có thể kéo dài nhưng khơng quá 02 tháng. Trường hợp chưa thể kết thúc việc kiểm tra, xác minh trong thời hạn đó thì có thể gia hạn một lần nhưng không quá 02

tháng. (3đ)

- Trong thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải kiểm tra, xác minh và ra quyết định khởi tố vụ án hình sự hoặc quyết định khơng khởi tố

vụ án hình sự. (3đ)

- Hết thời hạn giải quyết, cơ quan có thẩm quyền giải quyết tin báo, tố giác tội phạm phải ra

quyết định tạm đình chỉ khi thuộc một trong các trường hợp sau: (3đ)

+ Đã trưng cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản, yêu cầu nước ngoài tương trợ tư pháp nhưng chưa có kết quả.

+ Đã yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp tài liệu, đồ vật quan trọng có ý nghĩa quyết định đối với việc khởi tố hoặc khơng khởi tố vụ án nhưng chưa có kết quả.

Câu 22: Phân tích nhiệm vụ quyền hạn của Viện kiểm sát khi thực hành quyền công tố và kiểm sát việc giải quyết nguồn tin về tội phạm

Nguồn tin về tội phạm gồm tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố của cơ quan, tổ chức, cá nhân, lời khai của người phạm tội tự thú và thông tin về tội phạm do cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trực tiếp phát hiện.

Theo quy định tại Điều 159 BLTTHS, khi thực hành quyền công tố trong việc giải quyết nguồn tin về tội phạm, Viện kiểm sát có những nhiệm vụ, quyền hạn sau:

Một là, Viện kiểm sát phê chuẩn hoặc không phê chuẩn việc bắt người bị giữ trong trường hợp

khẩn cấp, gia hạn tạm giữ (theo quy định tại Điều 110 và Điều 118 BLTTHS); phê chuẩn, không phê chuẩn các biện pháp khác hạn chế quyền con người, quyền công dân trong việc giải quyết nguồn tin về tội phạm theo quy định của BLTTHS.

Hai là, trong trường hợp cần thiết, Viện kiểm sát đề ra yêu cầu kiểm tra, xác minh và yêu cầu cơ

quan có thẩm quyền giải quyết nguồn tin về tội phạm thực hiện.

Ba là, quyết định gia hạn thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố trong

trường hợp vụ việc bị tố giác, tin báo về tội phạm hoặc kiến nghị khởi tố có nhiều tình tiết phức

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

tạp hoặc phải kiểm tra, xác minh tại nhiều địa điểm và có văn bản đề nghị gia hạn của Cơ quan điều tra, cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.

Bốn là,quyết định khởi tố vụ án hình sự trong những trường hợp được quy định tại khoản 3 Điều

153 BLTTHS.

Năm là, yêu cầu Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều

tra khởi tố vụ án hình sự trong trường hợp thấy có dấu hiệu của tội phạm mà Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra không khởi tố vụ án.

Sáu là, trực tiếp giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố trong trường hợp phát

hiện Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra có vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong hoạt động kiểm tra, xác minh tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố hoặc có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm mà Viện kiểm sát đã yêu cầu bằng văn bản nhưng không được khắc phục.

Bảy là, hủy bỏ quyết định tạm giữ, quyết định khởi tố vụ án hình sự, quyết định khơng khởi tố vụ

án hình sự, quyết định tạm đình chỉ giải quyết nguồn tin về tội phạm và các quyết định tố tụng khác trái pháp luật của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.

Tám là, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác trong việc thực hành quyền công tố theo quy định của

BLTTHS nhằm chống bỏ lọt tội phạm, chống làm oan người vô tội.

Theo quy định tại Điều 160 Nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát trong việc tiếp nhận và kiểm sát việc giải quyết nguồn tin về tội phạm

1. Tiếp nhận đầy đủ tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố do cơ quan, tổ chức, cá nhân chuyển đến, tiếp nhận người phạm tội tự thú, đầu thú và chuyển ngay cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền giải quyết.

2. Kiểm sát việc tiếp nhận, trực tiếp kiểm sát, kiểm sát việc kiểm tra, xác minh và việc lập hồ sơ giải quyết nguồn tin về tội phạm của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra; kiểm sát việc tạm đình chỉ việc giải quyết nguồn tin về tội phạm; kiểm sát việc phục hồi giải quyết nguồn tin về tội phạm.

3. Khi phát hiện việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm không đầy đủ, vi phạm pháp luật thì yêu cầu Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra thực

c) Cung cấp tài liệu về vi phạm pháp luật trong việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm; d) Khắc phục vi phạm pháp luật và xử lý nghiêm người vi phạm;

đ) Yêu cầu thay đổi Điều tra viên, Cán bộ điều tra.

4. Giải quyết tranh chấp về thẩm quyền giải quyết nguồn tin về tội phạm.

5. Yêu cầu Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra cung cấp tài liệu liên quan để kiểm sát việc giải quyết nguồn tin về tội phạm.

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

6. Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác trong kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm theo quy định của Bộ luật này.

Câu 23. Nhiệm vụ quyền hạn của Viện kiểm sát khi thực hành quyền công tố và kiểm sát việckhởi tố vụ án hình sự

Theo quy định tại Điều 161 BLTTHS, khi thực hành quyền công tố trong việc khởi tố vụ án hình sự, Viện kiểm sát có những nhiệm vụ, quyền hạn sau:

1. Khi thực hành quyền công tố trong việc khởi tố vụ án hình sự, Viện kiểm sát có những nhiệm vụ, quyền hạn:

a) Yêu cầu Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra khởi tố hoặc thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố vụ án hình sự;

b) Hủy bỏ quyết định khởi tố, quyết định thay đổi hoặc bổ sung quyết định khởi tố vụ án hình sự, quyết định khơng khởi tố vụ án hình sự khơng có căn cứ và trái pháp luật;

c) Trường hợp quyết định khởi tố vụ án hình sự của Hội đồng xét xử khơng có căn cứ thì Viện kiểm sát kháng nghị lên Tịa án trên một cấp;

d) Khởi tố, thay đổi, bổ sung quyết định khởi tố vụ án hình sự trong các trường hợp do Bộ luật này quy định;

đ) Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác để thực hành quyền công tố trong việc khởi tố vụ án hình sự theo quy định của Bộ luật này.

2. Khi kiểm sát việc khởi tố vụ án hình sự, Viện kiểm sát có những nhiệm vụ, quyền hạn:

a) Kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc khởi tố của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, bảo đảm mọi tội phạm được phát hiện đều phải được khởi tố, việc khởi tố vụ án có căn cứ và đúng pháp luật;

b) Yêu cầu Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra cung cấp tài liệu liên quan để kiểm sát việc khởi tố vụ án hình sự;

c) Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn khác trong kiểm sát việc khởi tố vụ án hình sự theo quy định của Bộ luật này.

Câu 24. Phân tích thẩm quyền khởi tố vụ án của Viện kiểm sát. Trường hợp quyết định khởitố vụ án của Cơ quan điều tra là khơng có căn cứ và trái pháp luật thì Viện kiểm sát phải làm gì?

1. Thẩm quyền khởi tố vụ án của VKS:

- VKS có thẩm quyền khởi tố vụ án trong trường hợp hủy bỏ quyết định không khởi tố vụ

án của CQĐT, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. (7 điểm)

+ VKS có nhiệm vụ kiểm sát quyết định khơng khởi tố vụ án của CQĐT, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.

+ Nếu không thuộc các trường hợp quy định tại Điều 157 BLTTHS thì quyết định khơng khởi tố vụ án được coi là khơng có căn cứ.

+ Viện kiểm sát phải hủy bỏ quyết định không khởi tố vụ án và ra quyết định khởi tố vụ án.

</div>

Bộ câu hỏi Tố tụng hình sự - Vòng 2 - trọng tâm - chuẩn form ôn thi công chức Viện kiểm sát 2024

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về