Bài giảng kỹ năng thuyết trình

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>L I NÓI Đ UỜẦ</b>

Thuy t trình là m t hình th c c a giao ti p, đây là hình th c giao ti p m c đế ộ ứ ủ ế ứ ế ở ứ ộ ph c t p, đòi h i có s chu n b k càng tr c khi th c hi n n u ng i th c hi n mu n cóứ ạ ỏ ự ẩ ị ỹ ướ ự ệ ế ườ ự ệ ố đ c bu i thuy t trình thành cơng. Thuy t trình di n ra khá th ng xuyên trong môiượ ổ ế ế ễ ườ tr ng cơng vi c, n u trình bày v n đ m t cách thuy t ph c, ng i thuy t trình sườ ệ ế ấ ề ộ ế ụ ườ ế ẽ chuy n t i thông đi p tr n v n và gây đ c tác đ ng đ n ng i nghe nh ý mu n, thôngể ả ệ ọ ẹ ượ ộ ế ườ ư ố qua đó có th tăng c ng uy tín cũng nh kh năng nh h ng đ n ng i khác. ể ườ ư ả ả ưở ế ườ

Khi nói đ n thuy t trình ng i ta ch quan tâm nói sao cho to, rõ, trơi ch y, hùngế ế ườ ỉ ả h n là đ c. Tuy nhiên đ thuy t trình thành cơng địi h i ng i thuy t trình ph i cu nồ ượ ể ế ỏ ườ ế ả ố hút ng i nghe, đ a ng i nghe vào cu c, c ng i nói l n ng i nghe cùng tham gia vàoườ ư ườ ộ ả ườ ẫ ườ vi c t o ra các thông đi p nh m gi i quy t nh ng tình hu ng c th . Nh v y có th coi ệ ạ ệ ằ ả ế ữ ố ụ ể ư ậ ể

<i><b>“Thuy t trình là c m t ngh thu t và ng i thuy t trình cũng là ngh sĩ”ếả ộệậườếệ</b></i>

K năng thuy t trình chính là m t b c khơng th thi u trên con đ ng thành côngỹ ế ộ ướ ể ế ườ c a m i cá nhân. Chúng ta không th đ c g i là thành công khi không th làm cho m iủ ỗ ể ượ ọ ể ọ ng i nh n ra thành cơng c a mình. Vi c rèn luy n k năng thuy t trình m i ngày s rútườ ậ ủ ệ ệ ỹ ế ỗ ẽ ng n con đ ng đ n thành công c a m i cá nhân.ắ ườ ế ủ ỗ

Đ có nh ng bu i thuy t trình thành cơng, c n ph i: bi t mình, bi t ng i, bi t ch nể ữ ổ ế ầ ả ế ế ườ ế ọ ch đ thuy t trình phù h p, xây d ng đ c ng bài nói m t cách khoa h c, rèn luy nủ ể ế ợ ự ề ươ ộ ọ ệ ngh thu t thuy t trình, bi t s d ng các cơng c ph tr m t cách hi u qu , làm choệ ậ ế ế ử ụ ụ ụ ợ ộ ệ ả ng i nghe ph i t p trung theo dõi bài nói c a mình.ườ ả ậ ủ

Phát tri n k năng thuy t trình là c n thi t khơng ch đ i v i sinh viên khi còn đangể ỹ ế ầ ế ỉ ố ớ h c, mà còn c n thi t khi sinh viên b c vào công vi c và v i t cách m t cá nhân c aọ ầ ế ướ ệ ớ ư ộ ủ toàn xã h i, giúp cho h t tin h n trong công vi c, trong cu c s ng. K năng thuy t trìnhộ ọ ự ơ ệ ộ ố ỹ ế là m t k năng khó nh ng hồn tồn có th rèn luy n đ c. Bài gi ng k năng thuy tộ ỹ ư ể ệ ượ ả ỹ ế trình này s trang b cho sinh viên nh ng ki n th c chung v thuy t trình và các k năngẽ ị ữ ế ứ ề ế ỹ c n thi t đ th c hi n các bu i thuy t trình thành cơng ph c v cho h c t p, nâng cao khầ ế ể ự ệ ổ ế ụ ụ ọ ậ ả năng giao ti p và phát tri n cá nhân. ế ể

<b> Ng i biên so nườạ</b>

<b> Ths.Tr n H ng Giangầươ</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>M C L CỤỤ</b>

<b>CHƯƠNG I: T NG QUAN V THUY T TRÌNHỔỀẾ...1</b>

1.1.Khái ni m v thuy t trìnhệ ề ế ...1

1.2. L ch s c a thuy t trìnhị ử ủ ế ...2

1.3. Phân lo i các bài thuy t trìnhạ ế ...4

1.4. Yêu c u khi thuy t trìnhầ ế ...5

1.5. L i ích c a vi c h c k năng thuy t trìnhợ ủ ệ ọ ỹ ế ...6

<b>CÂU H I ÔN T P CHỎẬƯƠNG I...8</b>

<b>CHƯƠNG II: CHU N B BÀI THUY T TRÌNHẨỊẾ...8</b>

2.1 Ch n ch đ và xác đ nh m c đích bài thuy t trìnhọ ủ ề ị ụ ế ...9

2.2 Tìm hi u thính giể ả...12

2.3 Thu th p t li u cho bài thuy t trìnhậ ư ệ ế ...16

2.4 Xây d ng n i dung bài thuy t trìnhự ộ ế ...18

2.5 Chu n b các đi u ki n cho bu i thuy t trìnhẩ ị ề ệ ổ ế ...28

2.6 Luy n t p thuy t trìnhệ ậ ế ...35

<b>CÂU H I ƠN T P CHỎẬƯƠNG II...36</b>

<b>CHƯƠNG III: TH C HI N BÀI THUY T TRÌNHỰỆẾ...37</b>

3.1 Lên k ho ch cho bài thuy t trìnhế ạ ế ...37

3.2 M đ u bài thuy t trìnhở ầ ế ...37

3.3 Trình bày n i dung bài thuy t trìnhộ ế ...40

3.4 K t thúc bài thuy t trìnhế ế ...42

3.5 Đánh giá k t qu bài thuy t trìnhế ả ế ...43

<b>CÂU H I ÔN T P CHỎẬƯƠNG III...46</b>

<b>CHƯƠNG IV: M T S K NĂNG NÂNG CAO HI U QUỘỐ ỸỆẢ...47</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>CÂU H I ÔN T P CHỎẬƯƠNG IV...76</b>

<b>PH L CỤ Ụ ...1</b>

<b>Bài 1: Bài di n văn b t h c a m c s Martin Luther Kingễấ ủ ủụ ư...3</b>

<b>Bài 2: 271 t làm nên bài di n văn vĩ đ i nh t l ch s nhân lo iừễạấ ịửạ ...7</b>

<i><b>Ngày 19/11/1863, bài di n văn Gettysburg đ c T ng th ng M khi đó làễượ ổốỹAbraham Lincoln đ c tr c 15.000 ng i t i trong bu i l khánh thành Nghĩaọ ướườ ạổ ễtrang qu c gia Gettysburg Pennsylvania. 150 năm sau, nó v n đ c coi là phátốởẫ ượbi u chính tr vĩ đ i nh t t x a t i nayểịạấ ừ ư ớ</b></i><b>...7</b>

<b>Bài 3: Bài di n văn đi vào l ch s n c M c a T ng th ng M Kennedyễịử ướỹ ủổốỹ...8</b>

<b>Bài 5: Bài di n thuy t c a Nick Vujicic t i “ Chào Vi t Nam” ngày 22/5/2013ễế ủạệ...15</b>

<b>Bài 6: N c m t Philippines và bài phát bi u khi n th gi i ch t l ng (2013)ướắểếế ớế ặ19</b> <i><b>Tr ng đoàn đàm phánưở Philiipines tham d H i ngh Công c Khungự ộịước aủ LHQ v bi n đ i khí h u l n th 19 (COP 19), ông Yeb Sano đã có bài phátề ế ổậ ầứbi u trong phiên khai m c h i ngh , kêu g i hành đ ng kh n c p đ ngăn ch nểạ ộịọộẩ ấ ểặm t c n bão tàn kh c khác có th p t i, gi ng nhộ ơốể ậ ớốư siêu bão Haiyan p vào đ tậấn c này.ướ</b></i><b>...19</b>

<b>TÀI LI U THAM KH OỆẢ ...23</b>

<b>M C L C HÌNH NHỤỤẢ</b>

<b>Hình 1.1Q trình truy n đ t thơng tin trong thuy t trìnhề ạế2Hình 2.1Phân b th i gian cho bài thuy t trìnhổ ờế27</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>Hình 4.1_Flipchart₇₃</b>

<b>Hình 4.13_{Máy tính đ s d ng v i máy chi u}ể ử ụớế74</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b>CHƯƠNG I: T NG QUAN V THUY T TRÌNHỔỀẾ</b>

<b>1.1. Khái ni m v thuy t trìnhệềế</b>

Trong quá trình làm vi c, b t k ai cũng s ph i t mình trình bày và thuy t ph cệ ấ ể ẽ ả ự ế ụ ng i khác ch p nh n nh ng ý t ng c a mình. M c dù k năng thuy t trình đóng vai trịườ ấ ậ ữ ưở ủ ặ ỹ ế r t quan tr ng đ i v i s phát tri n ngh nghi p c a m i m t cá nhân nh ng không ph iấ ọ ố ớ ự ể ề ệ ủ ỗ ộ ư ả ai cũng có t ch t b m sinh c a m t nhà thuy t trình n i ti ng, và khơng ph i ai cũng cố ấ ẩ ủ ộ ế ổ ế ả ơ h i đ rèn luy n và hồn thi n k năng thuy t trình trong tr ng đ i h c cũng nh các n iộ ể ệ ệ ỹ ế ườ ạ ọ ư ơ khác.

Theo nghiên c u c a AT&T và đ i h c Stanford, y u t quan tr ng nh t quy t đ nhứ ủ ạ ọ ế ố ọ ấ ế ị 70% s thành công và thăng ti n c a m i cá nhân chính là năng l c gây nh h ng đ nự ế ủ ỗ ự ả ưở ế ng i khác thông qua các bài thuy t trình hi u qu . Khi thuy t trình m t v n đ nào đó,ườ ế ệ ả ế ộ ấ ề dù ch là phát bi u ng n g n trong cu c h p nhóm hay trình bày k ho ch cơng vi c ho cỉ ể ắ ọ ộ ọ ế ạ ệ ặ m t bài trình bày dài v m t v n đ chuyên môn trong các bu i h i th o, t a đàm, h iộ ề ộ ấ ề ổ ộ ả ọ ộ ngh , m i cá nhân s th hi n: b n ch t, uy tín, năng l c gây nh h ng c a mình t i m tị ỗ ẽ ể ệ ả ấ ự ả ưở ủ ớ ộ nhóm ng i nghe nh t đ nh thông qua cách dùng ngôn ng b ng l i và không b ng l i.ườ ấ ị ữ ằ ờ ằ ờ V y thuy t trình là gì ? Có r t nhi u khái ni m khác nhau v thuy t trình đã đ c đ a raậ ế ấ ề ệ ề ế ượ ư trong nhi u cu n sách, nhi u giáo trình theo các cách ti p c n khác nhau.ề ố ề ế ậ

Có nhi u khái ni m khác nhau v thuy t trình:ề ệ ề ế Trong T đi n, c m t “ừ ể ụ <i>ừ thuy tếtrình” có r t nhi u nghĩa nh ng chúng ta hi u t </i>ấ ề ư <i>ể ừ “thuy t trình”ế</i> theo nghĩa xu t phát tấ ừ

<i>“trình bày”, có nghĩa là trình bày m t v n đ tr c nhi u ng i.</i>ộ ấ ề ướ ề ườ

- Theo Bách khoa toàn th Vi t Nam thìư ệ <i> “ Thuy t trình làế trình bày m t cách hộệth ng và sáng rõ m t v n đ tr c đông ng i”ốộ ấ ề ướườ</i>

<i> - “Thuy t trình là trình bày rõ ràng m t v n đ tr c nhi u ng i. Thuy t trình làếộ ấ ề ướềườếm t ngh thu t, ng i thuy t trình đ c ví nh là m t ngh sĩ hay di n viên đ ng tr cộệậườếượưộệễứướcông chúng, thuy t trình là m t k năng đ c phát tri n thông qua kinh nghi m và đàoếộ ỹượểệt o”ạ</i>

<i>Hay: “Thuy t trình là giao ti p nói chuy n v i đám đơng”ếếệ ớ</i>

- Theo t đi n Hán Vi t thì thuy t trình đ c hi u là trình bày m t v n đ nào đóừ ể ệ ế ượ ể ộ ấ ề m t cách thuy t ph c. Đ ng trên quan đi m kinh doanh, thuy t trình đ c hi u là c h iộ ế ụ ứ ể ế ượ ể ơ ộ đ <i>ể “bán” ý t ng, suy nghĩ c a mình cho m t đ i t ng ng i nghe nh t đ nh. V i quan</i>ưở ủ ộ ố ượ ườ ấ ị ớ đi m này, ng i thuy t trình chính là ng i ể ườ ế <i>ườ “bán”, ng i nghe thuy t trình chính là</i>ườ ế

<i>“ng i mua”ườ</i> và s n ph m đ c đem bán chính là ả ẩ ượ <i>“ý t ng/suy nghĩ”ưở</i> c a ng i thuy tủ ườ ế

<i>trình. Quá trình “bán” ý t ng di n ra hai chi u v i s tác đ ng qua l i gi a ng i trình</i>ưở ễ ề ớ ự ộ ạ ữ ườ bày và ng i nghe trong m t môi tr ng nh t đ nh. Môi tr ng thuy t trình đ c t o nênườ ộ ườ ấ ị ườ ế ượ ạ b i không gian, th i gian, đ a đi m và ph ng ti n thuy t trình.ở ờ ị ể ươ ệ ế

Quá trình thuy t trình chính là q trình giao ti p b ng ngơn ng l i nói và phi l iế ế ằ ữ ờ ờ nói gi a ng i thuy t trình và ng i nghe. Quá trình này đ c th hi n ữ ườ ế ườ ượ <i><b>ể ệ trong hình 1.1</b></i>

d i đây. Theo mơ hình này, hi u qu c a thuy t trình s ph thu c vào các nhân t tướ ệ ả ủ ế ẽ ụ ộ ố ừ phía ng i trình bày, ng i nh n và mơi tr ng bên ngồi.ườ ườ ậ ườ

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>Hình 1.1: Quá trình truy n đ t thơng tin trong thuy t trìnhề ạế</b>

<i>(Ngu n: tác gi )ồả</i>

+ Nh ng nhân t t phía ng i thuy t trình bao g m s rõ ràng c a ý t ng, năngữ ố ừ ườ ế ồ ự ủ ưở l c mã hóa ý t ng (Hi u bi t v v n đ trình bày, k năng trình bày, t ch t và hành viự ưở ể ế ề ấ ề ỹ ố ấ thái đ ), s c kh e khi trình bày, trang ph c c a ng i trình bày. v.v.ộ ứ ỏ ụ ủ ườ

+ Nh ng nhân t t phía ng i nghe bao g m năng l c gi i mã (hi u bi t v v n đữ ố ừ ườ ồ ự ả ể ế ề ấ ề đ c nghe, k năng nghe, t ch t và hành vi nghe); tâm tr ng và s c kh e khi nghe trìnhượ ỹ ố ấ ạ ứ ỏ bày, m i quan tâm, v th trong m i quan h v i ng i trình bày .v.v.ố ị ế ố ệ ớ ườ

+ Nh ng nhân t t phía mơi tr ng nh các ph ng ti n giao ti p (qua micro hayữ ố ừ ườ ư ươ ệ ế không qua micro, ch t l ng c a thi t b âm thanh, ch t l ng c a thi t b trình chi u nhấ ượ ủ ế ị ấ ượ ủ ế ị ế ư máy chi u, ánh sáng, môi tr ng khí h u, đ thống c a đ a đi m trình bày.v.v…ế ườ ậ ộ ủ ị ể

M t khái ni m có l đ y đ và bao hàm đ c c các kh i ni m trên đó chính là kháiộ ệ ẽ ầ ủ ượ ả ả ệ ni m v thuy t trình trong cu n k năng thuy t trình do D ng Th Li u làm ch biênệ ề ế ố ỹ ế ươ ị ễ ủ năm 2008 đ a raư <i><b>:“Thuy t trình là trình bày b ng l i tr c nhi u ng i nghe v m tếằờ ướềườề ộv n đ nào đó nh m cung c p thông tin ho c thuy t ph c, gây nh h ng đ n ng iấ ềằấặếụảưởếườnghe”</b></i>

- K năng thuy t trình th c ch t là kh năng v n d ng nh ng ki n th c, k năng c nỹ ế ự ấ ả ậ ụ ữ ế ứ ỹ ầ thi t vào quá trình trình bày, đ di n đ t v n đ , giúp ng i khác d dàng hi u đ c n iế ể ễ ạ ấ ề ườ ễ ể ượ ộ dung mu n trình bày.ố

<b>1.2. L ch s c a thuy t trìnhịử ủế</b>

Trong l ch s lồi ng i, ngh thu t thuy t trình đã tr thành m t công c giao ti pị ử ườ ệ ậ ế ở ộ ụ ế hi u qu . Quy n sách c nh t vi t v thuy t trình hi u qu đ c vi t trên gi y cói Aiệ ả ể ổ ấ ế ề ế ệ ả ượ ế ấ ở C p cách đây kho ng 4500 năm. Tài hùng bi n cũng đ c trân tr ng các qu c gia cậ ả ệ ượ ọ ở ố ổ nh n Đ , Châu Phi hay Trung Qu c. Hy L p và La Mã c đ i thuy t trình tr cư Ấ ộ ố Ở ạ ổ ạ ế ướ cơng chúng đóng vai trò trung tâm trong giáo d c hay cu c s ng đô th .ụ ộ ố ị

Cu n sách ố <i>“Thu t hùng bi n”ậệ c a Aristotle vi t vào th k th 3 tr c công</i>ủ ế ế ỷ ứ ướ nguyên v n đ c coi là cu n sách ẫ ượ ố <i>“g i đ u gi ng”ố ầườ</i> đ i v i ngh thu t này. Trong cu nố ớ ệ ậ ố sách, Aristotle đã mô t chi ti t v cách nói chuy n và thuy t ph c có hi u qu . Ơng xácả ế ề ệ ế ụ ệ ả đ nh s chu n xác, truy n c m và h p lý là ba th pháp mà nhà thuy t trình có th sị ự ẩ ề ả ợ ủ ế ể ử d ng. C th h n, s chu n xác liên quan đ n nh ng y u t t o nên s tin t ng c aụ ụ ể ơ ự ẩ ế ữ ế ố ạ ự ưở ủ

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

nh ng ng i nghe đ i v i ng i nói, truy n c m l i t p trung các y u t c m xúc c aữ ườ ố ớ ườ ề ả ạ ậ ế ố ả ủ ng i nói truy n t i t i ng i nghe, s h p lý là quan tâm tính m ch l c và logic trong bàiườ ề ả ớ ườ ự ợ ạ ạ nói.

Các bài truy n đ o trong xã h i Ai C p và Châu Phi C n đ i (năm 2500 tr cề ạ ộ ậ ậ ạ ướ công nguyên) đ c bi t nh n m nh đ n thái đ và ph m ch t c a ng i nói. Nh ng nguyênặ ệ ấ ạ ế ộ ẩ ấ ủ ườ ữ lý đ c trình bày c n k trong quy n sách giáo khoa đ u tiên v thuy t trình này đã đ cượ ặ ẽ ể ầ ề ế ượ đem ng d ng qua tr i nghi m c a nh ng nhà hùng bi n Hy L p c đ i nh Demoxphen,ứ ụ ả ệ ủ ữ ệ ạ ổ ạ ư Socrat. M c dù th gi i có r t nhi u thay đ i k t th i Aristotle, nh ng nh n đ nh c aặ ế ớ ấ ề ổ ể ừ ờ ư ậ ị ủ ông v ng i có kh năng ề ườ ả <i>“đ a ra nh ng nh n xét mà không th gi i thích”, “th m chíưữậể ảậch a t ng nghĩ đ n v n đ đó m t cách t ng th ”ư ừế ấ ềộổể d ng nh v n còn nguyên giá tr .</i>ườ ư ẫ ị

Th c t , thuy t trình th ng xoay quanh các v n đ chính tr , h u h t các bàiự ế ế ườ ấ ề ị ầ ế phát bi u đ c ghi nh n trong l ch s loài ng i nói v chính tr . Khơng th k đ n nh ngể ượ ậ ị ử ườ ề ị ể ể ế ữ nhà thuy t trình n i ti ng trong lĩnh v c chính tr nh các v t ng th ng M (Johnế ổ ế ự ị ư ị ổ ố ỹ Kenedy, Bill Clinton, Barack Obama), Ch t ch H Chí Minh, Phiden Castro, Hitler,ủ ị ồ Luther King…

Tuy nhiên ngày này các bài thuy t trình khá đa d ng các lĩnh v c nh : ế ạ ở ự ư

- Nh ng bài thuy t trình c a Brian Tracy- di n gi ng i Canada, ông là di n giữ ế ủ ễ ả ườ ễ ả giá tr con ng i.ị ườ

- Tony Robbins, di n gi ng i M ông là m t trong nh ng di n gi thành công nh tễ ả ườ ỹ ộ ữ ễ ả ấ và n i ti ng nh t c a th gi i trong lĩnh v c phát tri n con ng i t i B c M .ổ ế ấ ủ ế ớ ự ể ườ ạ ắ ỹ

- Jordan Belfort, ông là di n gi n i ti ng c a th gi i trong lĩnh v c kinh doanhễ ả ổ ế ủ ế ớ ự kinh t .ế

- Fabian Lim, di n gi ng i Singapore n i ti ng c a th gi i trong lĩnh v c ki mễ ả ườ ổ ế ủ ế ớ ự ế ti n qua m ng.ề ạ

- Adam Khoo, di n gi ng i Singapore là di n gi hàng đ u c a th gi i trong lĩnhễ ả ườ ễ ả ầ ủ ế ớ v c kinh doanh và giá tr con ng i.ự ị ườ

- Richard Brandson, di n gi ng i Anh ông là di n gi n i ti ng c a th gi i trongễ ả ườ ễ ả ổ ế ủ ế ớ lĩnh v c kh i nghi p c a gi i tr .ự ở ệ ủ ớ ẻ

- Jack Canfield, di n gi ng i M ông là m t trong nh ng di n gi hàng đ u c aễ ả ườ ỹ ộ ữ ễ ả ầ ủ th gi i trong lĩnh v c kinh doanh và các nguyên t c đ thành công.ế ớ ự ắ ể

- Jack Ma, di n gi ng i Trung Qu c. Ngoài là v t phú đ c m i ng i kínhễ ả ườ ố ị ỷ ượ ọ ườ tr ng, ông cũng là di n gi n i ti ng c a th gi i trong lĩnh v c kinh doanh thành công.ọ ễ ả ổ ế ủ ế ớ ự

- Steve Jobs là c u t ng giám đ c Apple, ơng có nh ng bài thuy t trình r t n t ngự ổ ố ữ ế ấ ấ ượ khi gi i thi u các s n ph m c a Apple.ớ ệ ả ẩ ủ

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

S phát tri n c a thuy t trình tr c đám đông thay đ i theo s bi n thiên c a vănự ể ủ ế ướ ổ ự ế ủ hóa và s d ch chuy n c a xã h i. Đ n nay, h u h t các bài thuy t trình đ u đ c c p nh tự ị ể ủ ộ ế ầ ế ế ề ượ ậ ậ và l u gi khá c n th n. V i s phát tri n c a công ngh thông tin, vi c truy n bá và phư ữ ẩ ậ ớ ự ể ủ ệ ệ ề ổ bi n các bài thuy t trình n i ti ng di n ra nhanh và hi u qu h n. ế ế ổ ế ễ ệ ả ơ

Các lĩnh v c thuy t trình h t s c phong phú và đa d ng, các thuy t trình gia cũngự ế ế ứ ạ ế bao g m đ các thành ph n ngh nghi p, gi i tính, l a tu i và đ n t các dân t c khácồ ủ ầ ề ệ ớ ứ ổ ế ừ ộ nhau. Có th kh ng đ nh r ng thuy t trình góp ph n nâng cao hi u qu giao ti p và làể ẳ ị ằ ế ầ ệ ả ế công c hi u qu trong gi gìn và c ng c tri th c nhân lo i.ụ ệ ả ữ ủ ố ứ ạ

<b>1.3. Phân lo i các bài thuy t trìnhạế</b>

<i><b>1.3.1. Thuy t trình cung c p thông tinếấ</b></i>

Chia s , cung c p thông tin cho ng i nghe, truy n đ t các ý t ng. M t trongẻ ấ ườ ề ạ ưở ộ nh ng ữ bài nói ph bi n nh t c a nói tr c cơng chúngổ ế ấ ủ ướ là bài nói cung c p thơng tin. M cấ ụ đích chính c a bài thuy t trình thơng tin là chia s hi u bi t c a m t ng iủ ế ẻ ể ế ủ ộ ườ v m t ch đ ,ề ộ ủ ề n i dung, ki n th c v i thính gi .ộ ế ứ ớ ả

Lý do c aủ vi c th c hi n m t bài phát bi u cung c p thông tin là r t đa d ng. Víệ ự ệ ộ ể ấ ấ ạ d : Chúng ta có th đ c yêu c u đ h ng d n m t nhóm đ ng nghi p v cách s d ngụ ể ượ ầ ể ướ ẫ ộ ồ ệ ề ử ụ ph n m m máy tính m i ho c báo cáo v i ầ ề ớ ặ ớ các nhà qu n lý vả ề d án m i nh t, th y (cô)ự ớ ấ ầ giáo đang gi ng bài, l p tr ng thông báo m t v n đ gì đó tr c l p, cung c p cho nhânả ớ ưở ộ ấ ề ướ ớ ấ viên m i trong công ty nh ng hi u bi t c b n v công ty ho c chúng taớ ữ ể ế ơ ả ề ặ chia s kinhẻ nghi m c a chúng ta v n u ăn v i c l p. Đi m chung c a t t c các ví d trên là chia sệ ủ ề ấ ớ ả ớ ể ủ ấ ả ụ ẻ thông tin v m t ch đ nào đó t i ng i nghe.ề ộ ủ ề ớ ườ

M t bài thuy t trình cung c p thơng tin có th đ c s d ng cho nhi u ngànhộ ế ấ ể ượ ử ụ ề ngh , ch đ khác nhau. Bác sĩ th ng có nh ng bài thuy t trình, trình bày v lĩnh v cề ủ ề ườ ữ ế ề ự chuyên môn c a h cho các sinh viên y khoa, các bác sĩ khác và các b n nhân c a h .ủ ọ ệ ủ ọ Giáo viên nói chuy n, trình bày và trao đ i v i các b c ph huynh cũng nh v i h c sinh,ệ ổ ớ ậ ụ ư ớ ọ sinh viên. Nh ng ng i lính c u h a s thuy t trình v vi c làm sao đ ki m soát ng nữ ườ ứ ỏ ẽ ế ề ệ ể ể ọ l a trong các đám cháy… Bài thuy t trình cung c p thơng tin là m t ph n khá ph bi nử ế ấ ộ ầ ổ ế trong cu c s ng th ng ngày. B i v y,ộ ố ườ ở ậ h c cách nói hi u qu đã tr thành m t k năngọ ệ ả ở ộ ỹ c n thi t trong th gi i ngày nay.ầ ế ế ớ

<i><b>1.3.2. Thuy t trình đ thuy t ph cếểếụ</b></i>

Đ a ra các lý l làm cho ng i nghe ch p nh n ho c hành đ ng theo ý ki n c aư ẽ ườ ấ ậ ặ ộ ế ủ ng i nói: Ví d nh nhân viên bán hàng thuy t trình thuy t ph c khách hàng mua s nườ ụ ư ế ế ụ ả ph m trong m t bu i h i th o, tr ng phòng marketing thuy t ph c ban lãnh đ o công tyẩ ộ ổ ộ ả ưở ế ụ ạ v chi n d ch marketing cho công ty trong th i gian t i, thuy t ph c nhân viên ch p thu nề ế ị ờ ớ ế ụ ấ ậ và tuân th m t quy đ nh m i c a công ty. M t nhà thuy t trình t t khơng ch cung c pủ ộ ị ớ ủ ộ ế ố ỉ ấ thông tin cho ng i nghe mà cịn có th thay đ i đ c c m xúc c a h .ườ ể ổ ượ ả ủ ọ

Đ i v i m t s ng i, ví d nh các quan ch c dân c , truy n t i m t bài thuy tố ớ ộ ố ườ ụ ư ứ ử ề ả ộ ế trình có s c thuy t ph c là m t ph n quan tr ng c a vi c đ t đ c và ti p t c thành côngứ ế ụ ộ ầ ọ ủ ệ ạ ượ ế ụ trong s nghi p. Nh ng ng i khác, trong các nghành ngh khác thì s nghi p đ c quy tự ệ ữ ườ ề ự ệ ượ ế đ nh b i s thuy t ph c khách hàng – khách hàng đ c tr ti n đ nghe và đ đ c thuy tị ở ự ế ụ ượ ả ề ể ể ượ ế

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

ph c (b o hi m, bán hàng…). S nh h ng c a các ng i thuy t trình, nh Les Brown,ụ ả ể ự ả ưở ủ ườ ế ư đã ki m đ c hàng tri u đô la m i năm t công vi c là thuy t ph c giúp đ , t o đ ng l cế ượ ệ ỗ ừ ệ ế ụ ỡ ạ ộ ự cho m i ng i đ h có th s ng t t h n và suy nghĩ tích c c h n. Brian Tracy, m t ng iọ ườ ể ọ ể ố ố ơ ự ơ ộ ườ thuy t trình chuyên nghi p , chuyên giúp đ các lãnh đ o doanh nghi p đ h có th làmế ệ ỡ ạ ệ ể ọ ể vi cệ hi u qu h n t i n i làm vi c.ệ ả ơ ạ ơ ệ

M c dù vi cặ ệ nói tr c thính gi v i chúng ta có th di n ra m i ngày hay ch m tướ ả ớ ể ễ ỗ ỉ ộ vài l n m t năm, nh ng thuy t ph c ng i khác l i là m t nhi m v đ y th thách. N uầ ộ ư ế ụ ườ ạ ộ ệ ụ ầ ử ế chúng ta có th phát tri n các k năng đ thuy t ph c m t cách hi u qu , nóể ể ỹ ể ế ụ ộ ệ ả s giúp íchẽ r t nhi u cho chúng ta trong cu c s ng cá nhân hay trong h c t p và trong công vi cấ ề ộ ố ọ ậ ệ

<i><b>1.3.3. Thuy t trình gây c m h ngếảứ</b></i>

M t bài nói c p đ cao h n c a bài nói thuy t ph c. T i đây ng i thuy t trìnhộ ở ấ ộ ơ ủ ế ụ ạ ườ ế ngoài vi c thuy t ph c, thay đ i suy nghĩ, đ nh ki n c a ng i nghe v m t ch đ , s nệ ế ụ ổ ị ế ủ ườ ề ộ ủ ề ả ph m nào đó, ng i thuy t trình ph i giúp thơi thúc thính giẩ ườ ế ả ả th c hi n theo nh ng gì v aự ệ ữ ừ đ c nghe…. M c đích c a bài nghe là thuy t ph c ng i nghe th c hi n, làm theo và cóượ ụ ủ ế ụ ườ ự ệ hành đ ng c th . Thúc đ y ng i khác làm theo h ng d n, ý ki n, s thôi thúc c aộ ụ ể ẩ ườ ướ ẫ ế ự ủ mình.

<i><b>1.3.4. Thuy t trình đ gi i tríếể ả</b></i>

Nói gi i trí liên quan đ n m t lo t các phát bi u trong nhi u d p, s ki n khácả ế ộ ạ ể ề ị ự ệ nhau, t gi i thi u đ n chúc m ngừ ớ ệ ế ừ đám c i, đ trình bày và nh n gi i th ng, đ khenướ ể ậ ả ưở ể ng iợ hay tr c ho c sau các bu iướ ặ ổ l nghi, t ng ni m…ễ ưở ệ

B t c ai đã t ng xem m t bu i l trao th ng trên sóng truy n hình thì v i m t bàiấ ứ ừ ộ ổ ễ ưở ề ớ ộ nói mang tính gi i trí là nó cũng địi h i s chu n b k l ng, tìm hi u v thính gi , đ iả ỏ ự ẩ ị ỹ ượ ể ề ả ố t ng cũng nh đ a ra m t câu chuy n. Bài nói có th là m t bài nói có chút hài h c,ượ ư ư ộ ệ ể ộ ướ m t chút c m đ ng, m t chút c m h ng ph thu c vào s ki n đ t o đ c d u n trongộ ả ộ ộ ả ứ ụ ộ ự ệ ể ạ ượ ấ ấ lòng ng i nghe. Nh ng bài nói d ng này th ng khơng d a theo d li u th c t , ng iườ ữ ạ ườ ự ữ ệ ự ế ườ thuy t trình th ng đánh ế ườ <i>”địn” tâm lý vào ng i nghe đ ng i nghe đ ng c m v i suy</i>ườ ể ườ ồ ả ớ nghĩ, hoàn c nh c a ng i thuy t trình.ả ủ ườ ế

<b>1.4. Yêu c u khi thuy t trìnhầế</b>

<i><b>1.4.1. Có m c tiêu rõ ràngụ</b></i>

Khi thuy t trình c n xác đ nh m c tiêu c a vi c thuy t trình, ví d cái chúng taế ầ ị ụ ủ ệ ế ụ mu n ng i nghe hi u là gì, quan h chúng ta mu n t o d ng là gì, v i ai và cái chúng taố ườ ể ệ ố ạ ự ớ mu n ng i nghe th c hi n…. Khi có m c tiêu rõ ràng thì bài thuy t trình m i có th điố ườ ự ệ ụ ế ớ ể đúng h ng và đ t hi u qu . Không th thuy t ph c đ c ai trong khi ngay c b n thânướ ạ ệ ả ể ế ụ ượ ả ả mình cũng khơng rõ mình đang nói v v n đ gì và nh m đ làm gì. Ví d : M c tiêu c aề ấ ề ằ ể ụ ụ ủ chúng ta trong bài thuy t trình v văn hố giao thơng là gì?ế ề

<i><b>1.4.2. Phù h p v i đ i t ngợ ớ ố ượ</b></i>

Chúng ta khơng th trình bày m t bài thuy t trình b ng ti ng Anh đ i v i đ i t ngể ộ ế ằ ế ố ớ ố ượ là nơng dân đ c. Do đó ph i phân tích ng i nghe b ng cách hãy suy nghĩ v ch đượ ả ườ ằ ề ủ ề thuy t trình d i góc đ c a ng i nghe, t p trung vào ki n th c c a h v v n đ chúngế ướ ộ ủ ườ ậ ế ứ ủ ọ ề ấ ề

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

ta thuy t trình đ n đâu, ngơn ng s d ng nh th nào, m i quan tâm c a h là gì, nh ngế ế ữ ử ụ ư ế ố ủ ọ ữ đ nh ki n, tâm tr ng, quan h c a ng i nghe… ị ế ạ ệ ủ ườ

<i><b>1.4.3. Có c u trúc logic và nh t quánấấ</b></i>

Các v n đ đ c trình bày ph i liên quan ch t ch v i nhau và có tính logic. M tấ ề ượ ả ặ ẽ ớ ộ bài thuy t trình l ng c ng thì s khơng bao gi hi u qu . Nó s gây ra s khó ch u đ i v iế ủ ủ ẽ ờ ệ ả ẽ ự ị ố ớ ng i nghe. ườ

V c u trúc, nhìn chung, m t bài thuy t trình th ng đ c chia làm 3 ph n (tamề ấ ộ ế ườ ượ ầ đo n lu n): M đ u, n i dung và k t thúc. T i sao v y? C u trúc này mang l i cho ng iạ ậ ở ầ ộ ế ạ ậ ấ ạ ườ nghe c m giác có s phân tích, lu n c , có c m giác c a s chuy n đ ng ti n lên phíaả ự ậ ứ ả ủ ự ể ộ ế tr c và lý do th ba là d nh . ướ ứ ễ ớ

Nên s d ng sáng t o các ph ng pháp đ trình bày ý t ng. Ví d trình bày ýử ụ ạ ươ ể ưở ụ t ng theo logic, theo th t th i gian, trình bày t t ng th t i c th , t đi u đã bi t đ nưở ứ ự ờ ừ ổ ể ớ ụ ể ừ ề ế ế cái ch a bi t, t nh ng đi u đã đ c ch p nh n t i nh ng mâu thu n, trình bày theo quanư ế ừ ữ ề ượ ấ ậ ớ ữ ẫ h nhân-qu , t v n đ t i gi i pháp...ệ ả ừ ấ ề ớ ả

<i><b>1.4.4. S d ng ngôn ng và phi ngôn ng phù h pử ụữữợ</b></i>

Ngôn ng ph i rõ ràng m ch l c, gi ng đi u có lên có xu ng. Y u t phi ngôn ngữ ả ạ ạ ọ ệ ố ế ố ữ cũng r t quan tr ng: Dáng đi, dáng đ ng cách nhìn đ duy trì m i liên h v i thính gi .ấ ọ ứ ể ố ệ ớ ả N u nh chúng ta c cúi g m m t xu ng chăm chăm đ c bài đã chu n b s n, đi u đó sế ư ứ ằ ặ ố ọ ẩ ị ẵ ề ẽ khi n thính gi ng g c h t. Các y u t ngôn ng và phi ngôn ng s làm tăng tính lơiế ả ủ ụ ế ế ố ữ ữ ẽ cu n và h p d n; Nh n m nh nh ng đi m quan tr ng trong thông đi p c a chúng ta; T oố ấ ẫ ấ ạ ữ ể ọ ệ ủ ạ l p đ c m i quan h thân thi n v i ng i nghe…ậ ượ ố ệ ệ ớ ườ

<i><b>1.4.5. Th i gian phân b h p lýờổ ợ</b></i>

Khơng th c nói vịng vo mãi ph n m đ u trong khi đó ph n gi i quy t v n để ứ ầ ở ầ ầ ả ế ấ ề ch a đ c p t i đã h t th i gian quy đ nh. C n ph i có m t s phân b h p lý và đ u đ n,ư ề ậ ớ ế ờ ị ầ ả ộ ự ổ ợ ề ặ khơng nói nhanh quá và cũng không nên ch m quá. Chú ý không làm m t th i gian c aậ ấ ờ ủ ng i nghe, khơng nên nói q dài dịng. Mu n có m t bài thuy t trình hi u qu ch cóườ ố ộ ế ệ ả ỉ cách là chu n b chu đáo và luôn luôn t p luy n.ẩ ị ậ ệ

<b>1.5. L i ích c a vi c h c k năng thuy t trìnhợủệ ọ ỹế</b>

<i><b>1.5.1. Vai trị c a thuy t trìnhủế</b></i>



<i>Thuy t trình là m t công c giao ti p hi u quếộụếệả</i>

Trong xã h i loài ng i con ng i t o ra các m i quan h qua nhi u hình th c trongộ ườ ườ ạ ố ệ ề ứ đó có giao ti p và các công c giao ti p, Do v y thuy t trình giúp ng i nói th hi n đ cế ụ ế ậ ế ườ ể ệ ượ đ y đ n i dung, ý t ng và m c đích giao ti p c a mình cịn ng i nghe thì d dàng ti pầ ủ ộ ưở ụ ế ủ ườ ễ ế nh n các n i dung đó m t cách th ng nh t. Ví d m t nhà lãnh đ o có có th làm choậ ộ ộ ố ấ ụ ộ ạ ể nhân viên hi u và làm theo nh ng chi n l c và đ nh h ng mà anh ta đ ra.ể ữ ế ượ ị ướ ề



<i>Thuy t trình đóng vai trị to l n trong s thành cơng c a m i cá nhânếớựủỗ</i>

L ch s và th c t hi n đ i đã ch ng minh nh ng ng i thành công trong công vi cị ử ự ế ệ ạ ứ ữ ườ ệ và cu c s ng th ng là nh ng chuyên gia trong thuy t trình. Đi u này cũng gi i thích t iộ ố ườ ữ ế ề ả ạ sao k năng thuy t trình l i tr thành m t k năng quan tr ng đ i v i ng i lãnh đ o hayỹ ế ạ ở ộ ỹ ọ ố ớ ườ ạ

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

m t nhà qu n lý.Athony Tony Robbins là tác gi , di n gi hàng đ u v các th lo i truy nộ ả ả ễ ả ầ ề ể ạ ề c m h ng và phát tri n ti m năng con ng i. Ơng có tài ăn nói khéo léo và c c kỳ lơiả ứ ể ề ườ ự cu n. T i nh ng bu i nói chuy n chuyên đ c a ơng, vé ln đ c bán s ch. Ơng cịn làố ạ ữ ổ ệ ề ủ ượ ạ nhà c v n riêng cho t ng th ng Bill Clinton, các CEO hàng đ u nh Mikhali Gorbachevố ấ ổ ố ầ ư và Andre Agassi.



<i>Thuy t trình nh m t ngh t o thu nh p caoếư ộề ạậ</i>

Nh ng bu i thuy t trình ln giúp nh ng c u chính tr gia nh Margaret Thatcher,ữ ổ ế ữ ự ị ư Mikhai Gorbachev và Henry Kissinger hái ra ti n. Đây cũng s là kho n đáng k trongề ẽ ả ể qu l ng h u c a Tony Blair khi ông r i nhi m s . George Bush, cha c a đ ng kimỹ ươ ư ủ ờ ệ ở ủ ươ T ng th ng M , ki m đ c 14 tri u USD cho m t bài di n thuy n t i m t công ty vi nổ ố ỹ ế ượ ệ ộ ễ ế ạ ộ ễ thơng liên l c, Ronald Reagan thì nh n 2 tri u USD trong d p ngh cu i tu n Tokyo.ạ ậ ệ ị ỉ ố ầ ở Ngoài ra, c u th t ng Anh Margaret Thatcher đã thu đ c 60.000 b ng Anh ch v i vàiự ủ ướ ượ ả ỉ ớ l i l hi u bi t. Ng i k nhi m c a bà Thatcher, ông John Major đ c tr 280.000 b ngờ ẽ ể ế ườ ế ệ ủ ượ ả ả Anh m i bài phát bi u. Còn c u t ng th ng Liên Xô (cũ) Mikhail Gorbachev đã ki mỗ ể ự ổ ố ế 25.000 USD cho l n thuy t trình g n đây M .ầ ế ầ ở ỹ

C u t ng th ng M Bill Clinton đã thành công trong ngh thuy t trình c a mìnhự ổ ố ỹ ề ế ủ đ n m c, gi đây ng i ta g i ông là ế ứ ờ ườ ọ <i>“Dollar Bill” ông đã ki m đ c 9.2 tri u USD</i>ế ượ ệ trong năm đ u tiên khơng cịn Nhà Tr ng.heo danh m c các bài phát bi u do bà Hillaryầ ở ắ ụ ể li t kê, c u t ng th ng Clinton đã đi kh p các châu l c, ki m t 100.000 USD cho m tệ ự ổ ố ắ ụ ế ừ ộ bài phát bi u đ n t i 450.000 USD cho 3 ngày Nh t B n và 400.000 USD t i Qu Qu cể ế ớ ở ậ ả ạ ỹ ố gia Do Thái.

Quách Tu n Khanh đ c bi t đ n nh m t di n gi tinh th n đ c chú ý t i VN hi nấ ượ ế ế ư ộ ễ ả ầ ượ ạ ệ nay. Theo đu i m t ngh còn khá m i l VN, dù có nh ng khó khăn nh t đ nh nh ngổ ộ ề ớ ạ ở ữ ấ ị ư anh r t yêu ngh b i anh đang đ c s ng v i c m c a chính mình và quan tr ng h n,ấ ề ở ượ ố ớ ướ ơ ủ ọ ơ b ng nh ng ch ng trình thuy t trình dành cho gi i tr , anh đang góp s c kh i g i trongằ ữ ươ ế ớ ẻ ứ ơ ợ h khát khao kh i nghi p, làm ch cu c đ i. T i 20/12/2008, t i Nhà Thi đ u Nguy n Duọ ở ệ ủ ộ ờ ố ạ ấ ễ (Q.1 – TPHCM), ch ng trình thuy t trình c a di n gi Quách Tu n Khanh di n ra v iươ ế ủ ễ ả ấ ễ ớ ch đ : <i>ủ ề “Dám c m và s ng v i c m ”ướơốớ ướơ đã thu hút g n 2.000 ng i (giá vé</i>ầ ườ 40.000/vé).

<i><b>1.5.2. L i ích c a vi c h c k năng thuy t trình đ i v i sinh viênợủệ ọ ỹếố ớ</b></i>

- Đ c b n bèượ ạ ng ng m và n ph c.ưỡ ộ ể ụ

- Dành đ c nhi uượ ề thi n c m t các th y cô giáo.ệ ả ừ ầ

- Là c h i rèn luy n sơ ộ ệ ự t tin, k năngự ỹ giao ti p, ng xế ứ ử

- R t d tr thành ng iấ ễ ở ườ lãnh đ o,ạ d n d tẫ ắ ng i khác hay m t ng i bán hàngườ ộ ườ b cậ th y khi chúng ta thu hút đ c sầ ượ ự chú ý c a đám đông.ủ

- Luôn lan t a ngu nỏ ồ năng l ngượ kh ng l vàổ ồ truy n c m h ngề ả ứ cho nh ng ng iữ ườ khác v n lên trong cu c s ng.ươ ộ ố

- Đ c các t ch cượ ổ ứ qu c tố ế hay phi chính ph ủ đánh giá r t cao và m ra nh ngấ ở ữ cơ h iộ làm d án v i ng i n c ngoài v i các ch đ du l ch, đào t o, phát tri n b n thân,…ự ớ ườ ướ ớ ế ộ ị ạ ể ả

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

Trong các lĩnh v c c a đ i s ng, n u chúng ta thuy t trình t t s t o ra m t v thự ủ ờ ố ế ế ố ẽ ạ ộ ị ế cao, m t s kính n t nh ng cá th khác. Trong lĩnh v c chính tr nh ng nhà thuy t trìnhộ ự ể ừ ữ ể ự ị ữ ế tài ba, h đ u là nh ng ng i lãnh đ o th gi i: Barack Obama, Fidel Castro, Matherọ ề ữ ườ ạ ế ớ Luther King, John Kenedy, H Chí Minh…Trong lĩnh v c giáo d c m t giáo viên khôngồ ự ụ ộ nói tr c đám đơng h p d n thì khơng làm cho h c sinh, sinh viên hi u bài, m c dù cóướ ấ ẫ ọ ể ặ ki n th c sâu r ng. Trong lĩnh v c kinh t , qu n lý, m t giám đ c gi i không ch là ng iế ứ ộ ự ế ả ộ ố ỏ ỉ ườ có t m nhìn chi n l c, ý t ng kinh doanh sáng t o mà còn ph i là m t ng i có khầ ế ượ ưở ạ ả ộ ườ ả năng thuy t trình t t, m t nhà lãnh đ o có có th làm cho nhân viên hi u và làm theoế ố ộ ạ ể ể nh ng chi n l c và đ nh h ng mà mình đ ra.ữ ế ượ ị ướ ề

Là sinh viên, chúng ta mong mình s là m t nhà lãnh đ o, s có thu nh p cao, đ cẽ ộ ạ ẽ ậ ượ m i ng i n ph c thì hãy rèn cho mình k năng thuy t trình. Đó là đi u th c t nh tọ ườ ể ụ ỹ ế ề ự ế ấ chúng ta có th chu n b cho t ng lai. Trong m t l n thuy t trình tr c sinh viên ngànhể ẩ ị ươ ộ ầ ế ướ qu n tr kinh doanh c a Đ i h c Nebraska, hai nhà t phú M Warren Buffett và Billả ị ủ ạ ọ ỷ ỹ Gates nh n đ c m t câu h i: ậ ượ ộ <i>ỏ “Chúng tôi nên làm nh ng gì đ ln thăng ti n trongữểếcơng vi c?ệ ” Buffett đã tr l i r ng </i>ả ờ ằ <i>“Hãy dành th i gian đ phát tri n k năng thuy tờểểỹếtrình”.</i>

Dù chúng ta là ai, đang làm cơng vi c gì, dù chúng ta có ki n th c và tài gi i, nh ngệ ế ứ ỏ ư chúng ta không th truy n đ t cho ng i khác hi u nh ng gì chúng ta mu n thì chúng taể ề ạ ườ ể ữ ố s r t khó thành cơng. Vì v y, rèn luy n k năng thuy t trình cho mình m i ngày s rútẽ ấ ậ ệ ỹ ế ỗ ẽ ng n con đ ng đi đ n thành công c a chúng ta. Đi u quan tr ng là, chúng ta thuy t trìnhắ ườ ế ủ ề ọ ế gi i, chúng ta s d thuy t ph c ng i khác. Và đó cũng là hình nh mà h u h t nh ngỏ ẽ ễ ế ụ ườ ả ầ ế ữ ng i đ t đ n v trí lãnh đ o đ u c n có.ườ ạ ế ị ạ ề ầ

<b>CÂU H I ÔN T P CHỎẬƯƠNG I</b>

1. Anh (Ch ) hãy trình bày khái ni m v thuy t trình và k năng thuy t trình.ị ệ ề ế ỹ ế

2. Theo Anh (Ch ) có m y lo i thuy t trình n u căn c vào m c tiêu c a thuy tị ấ ạ ế ế ứ ụ ủ ế trình?

3. Anh (Ch ) hãy phân tích vai trị và l i ích c a k năng thuy t trình đ i v i sinhị ợ ủ ỹ ế ố ớ viên.

<b>CHƯƠNG II: CHU N B BÀI THUY T TRÌNHẨỊẾ</b>

Thành cơng khơng bao gi t nhiên đ n, ph n chúng ta trình bày ch là s trình di nờ ự ế ầ ỉ ự ễ l i nh ng gì chúng ta đã chu n b .ạ ữ ẩ ị Ng i Đ c h nói r ngườ ứ ọ <i>ằ “ch ng có ngh thu t trìnhẳệậ</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<i>bày nào mà l i không c n đ nạầế s chu n b ”ựẩị (Keine Redekunst ohne Übung). M t bài</i>ộ thuy t trình thành cơng ln có m t sế ộ ự chu n b , m t s đ u t kĩ l ng. Chính ph nẩ ị ộ ự ầ ư ưỡ ầ chu n b m i là ph n có tính quy t đ nh đ n s thành cơng c a bài thuy t trình, m iẩ ị ớ ầ ế ị ế ự ủ ế ớ ch ng t s đ u t công s c và tâm huy t c a ng i thuy t trình.ứ ỏ ự ầ ư ứ ế ủ ườ ế Khi đã chu n b t t,ẩ ị ố chúng ta t c kh c s có lý do đ t tin và thành công.ứ ắ ẽ ể ự

<b>2.1 Ch n ch đ và xác đ nh m c đích bài thuy t trìnhọủ ềịụế</b>

<i><b>2.1.1. Ch n ch đọủ ề</b></i>

B c đ u tiên c a m t bu i thuy t trình là ch n ch đ . L a ch n ch đ cho bàiướ ầ ủ ộ ổ ế ọ ủ ề ự ọ ủ ề thuy t trình, nghĩ v nh ng ch đ mà chúng ta quan tâm liên quan đ n nh ng v n đ l n,ế ề ữ ủ ề ế ữ ấ ề ớ v nh ng ch đ mà chúng ta bi t nhi u (th i đi m này ho c sau khi chúng ta hoàn thànhề ữ ủ ề ế ề ờ ể ặ công vi c nghiên c u), hay nh ng ch đ mà thính gi s h ng thú đ nghe. Chú ý đ nệ ứ ữ ủ ề ả ẽ ứ ể ế nh ng ch đ thú v trên l p và trong lúc h i tho i, trên đài và tivi, trên báo và t p chí.ữ ủ ề ị ớ ộ ạ ạ Ghi l i nh ng ý t ng cho các ch đ ngay khi xu t hi n vào trong s tay. Làm m t b nạ ữ ưở ủ ề ấ ệ ổ ộ ả ki m kê nh ng ý t ng kh thi đ l a ch n s t t h n là ho t đ ng não trong m t lúc vàoể ữ ưở ả ể ự ọ ẽ ố ơ ạ ộ ộ phút cu i.ố

Chúng ta hãy tr l i các câu h i: V n ki n th c lý lu n và th c ti n có liên quan đ nả ờ ỏ ố ế ứ ậ ự ễ ế ch đ d ki n thuy t trình c a chúng ta nhi u ít ra sao? Chúng ta có nh ng u th đ củ ề ự ế ế ủ ề ữ ư ế ặ bi t gì? Uy tín c a chúng ta đ i v i thính gi nh th nào?.ệ ủ ố ớ ả ư ế

M c đích chính khi thuy t trình là chuy n t i thơng tin đ n ng i nghe, trình bày đụ ế ể ả ế ườ ể thính gi h ng ng và s nhi t huy t c a chúng ta đ i v i ch đ trình bày s t p trungả ưở ứ ự ệ ế ủ ố ớ ủ ề ẽ ậ và suy trì s chú ý c a h . Vì v y, chúng ta hãy s p x p các v n đ và thu hút ng i ngheự ủ ọ ậ ắ ế ấ ề ườ b ng s nhi t tình c a b n thân. Nh ng v n đ chúng ta đ a ra kèm theo l p lu n chínhằ ự ệ ủ ả ữ ấ ề ư ậ ậ xác s có s c thuy t ph c m nh m . Do đó, khơng c n thi t ph i trích d n quá nhi u l iẽ ứ ế ụ ạ ẽ ầ ế ả ẫ ề ờ nói c a nh ng ng i n i ti ng khác. Chúng ta s giành đ c lòng tin, s thân thi n c aủ ữ ườ ổ ế ẽ ượ ự ệ ủ các thính gi , n u bi t x lý tinh t các câu h i, cũng nh n m rõ các thơng tin c a thínhả ế ế ử ế ỏ ư ắ ủ gi đ ng th i có s chu n b chu đáo.ả ồ ờ ự ẩ ị

<i><b>L u ý:ư</b></i> Đ ng bao gi nh n l i thuy t trình v m t ch đ mà chúng ta không n mừ ờ ậ ờ ế ề ộ ủ ề ắ v ng, cũng đ ng nh n l i thuy t trình v nh ng v n đ mà t m quan tr ng c a nó khơngữ ừ ậ ờ ế ề ữ ấ ề ầ ọ ủ ngang t m v i ng i thuy t trình. Hãy ch n nh ng ch đ phù h p v i th m nh, ki nầ ớ ườ ế ọ ữ ủ ề ợ ớ ế ạ ế th c và kinh nghi m c a chúng ta. ứ ệ ủ

N u chúng ta s m l a ch n m t ch đ , chúng ta s có nhi u th i gian đ có m t l aế ớ ự ọ ộ ủ ề ẽ ề ờ ể ộ ự ch n đúng và chu n b cho m t bài nói chuy n h p d n.ọ ẩ ị ộ ệ ấ ẫ

<i><b>2.1.2. Xác đ nh m c đích chungịụ</b></i>

Cùng v i vi c l a ch n ch đ , chúng ta c n xác đ nh m c đích chung c a bàiớ ệ ự ọ ủ ề ầ ị ụ ủ thuy t trình. Thơng th ng nó s r i vào m t trong hai lo i chính: đ cung c p thơng tinế ườ ẽ ơ ộ ạ ể ấ và đ thuy t ph c. Cịn lo i thuy t trình đ gi i trí ít x y ra trong khn kh l p h c.ể ế ụ ạ ế ể ả ả ổ ớ ọ

 <i>Khi m c đích chung là đ thông tinụể</i>

Chúng ta hãy th hi n nh m t giáo viên ho c gi ng viên. Nhi m v c a chúng ta làể ệ ư ộ ặ ả ệ ụ ủ truy n t i thông tin, và th c hi n vi c đó rõ ràng, chính xác và mang tính lý thú. M cề ả ự ệ ệ ụ

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

tr c đây h ch a bi t đ n. Chúng ta mu n chuy n t i nh ng thông tin quan tr ng vàướ ọ ư ế ế ố ể ả ữ ọ khuy n khích h h ng hái tham gia vào các ho t đ ng nh m t ph n n i dung c a bu iế ọ ằ ạ ộ ư ộ ầ ộ ủ ổ thuy t trình.ế

Ví d : Khi thuy t trình v m t ph n nào đó trong bài h c đ c giáo viên phân côngụ ế ề ộ ầ ọ ượ nh thuy t trình v k năng x lý mâu thu n, k năng ki m soát s lo l ng ho c khi b oư ế ề ỹ ử ẫ ỹ ể ự ắ ặ ả v đ án, khóa lu n…ệ ồ ậ

 <i>Khi m c đích chung là đ thuy t ph cụểếụ</i>

Chúng ta th hi n nh m t nhà ng h ho c bi n h . Chúng ta d a vào vi c đ a raể ệ ư ộ ủ ộ ặ ệ ộ ự ệ ư thông tin đ tán thành m t v n đ . Chúng ta mu n thay đ i ho c s p x p thái đ và hànhể ộ ấ ề ố ổ ặ ắ ế ộ đ ng c a thính gi , làm cho h tin vào cái gì đó ho c làm đi u gì đó sau khi thuy t trình.ộ ủ ả ọ ặ ề ế Ví d : Thuy t trình v vi c t p th thao, du h c n c ngồi, thuy t trình sinh viên có nênụ ế ề ệ ậ ể ọ ướ ế đi làm thêm hay không…

S khác bi t gi a đ a thông tin và thuy t ph c là s khác bi t gi a ự ệ ữ ư ế ụ ự ệ <i>ữ “gi i thíchả</i> ” và

<i>“c vũ”ổ</i> . Ví d n u chúng ta c thuy t ph c ng i nghe r ng h nên b t đ u m t ch ngụ ế ố ế ụ ườ ằ ọ ắ ầ ộ ươ trình gi m cân th ng xun, khi đó chúng ta đang nói chuy n đ thuy t ph c. Làm nhả ườ ệ ể ế ụ ư v y, chúng ta không giúp đ mà đang đ a thông tin; nh ng nhi m v chính là đ thuy tậ ỡ ư ư ệ ụ ể ế ph c đ c ng i nghe v nh ng quan đi m c a mình, đ làm cho h tin vào cái gì đóụ ượ ườ ề ữ ể ủ ể ọ ho c làm đi u gì đó sau khi nghe bài thuy t trình c a chúng ta. Thơng th ng các bàiặ ề ế ủ ườ thuy t trình trên l p h c là đ đ a thông tin.ế ớ ọ ể ư

Bi t đ c m c đích chung c a b n thân, b c ti p theo là xác đ nh m c tiêu c thế ượ ụ ủ ả ướ ế ị ụ ụ ể c a mình.ủ

<i><b>2.1.3. M c tiêu c th ụụ ể</b></i>

Sau khi đã l a ch n đ c ch đ và m c đích chung, chúng ta ph i thu h p l a ch nự ọ ượ ủ ề ụ ả ẹ ự ọ b ng cách xác đ nh m c tiêu c th c a bài thuy t trình. M c tiêu nên t p chung vào m tằ ị ụ ụ ể ủ ế ụ ậ ộ khía c nh c a ch đ . Chúng ta có th nói m c tiêu c th c a mình trong m t câu đ nạ ủ ủ ề ể ụ ụ ể ủ ộ ơ (đ thơng tin t i thính gi v ...; đ thuy t ph c ng i nghe v ...) ch rõ nh ng gì chúng taể ớ ả ề ể ế ụ ườ ề ỉ ữ hy v ng thu đ c v i bài thuy t trình.ọ ượ ớ ế

Ví d : M t sinh viên quy t đ nh thuy t trình tr c l p v i ch đ mà mình đã cóụ ộ ế ị ế ướ ớ ớ ủ ề kinh nghi m sau 2 năm làm thêm t i m t cơng ty máy tính v trí bán hàng. V n d ngệ ạ ộ ở ị ậ ụ hi u bi t thu đ c t công vi c, b n y d đ nh nói v máy tính vì đã có ch đ và m cể ế ượ ừ ệ ạ ấ ự ị ề ủ ề ụ đích chung.

Ch đ : Máy tínhủ ề

M c đích chung: Thơng tinụ

Tuy nhiên nh ng khía c nh v máy tính khá nhi u và r ng nh : L ch s ra đ i c aữ ạ ề ề ộ ư ị ử ờ ủ máy tính? Các lo i máy tính khác nhau? Công ngh m i nh t trong lĩnh v c máy tính?ạ ệ ớ ấ ự Nh v y b n y ph i ch n m t lĩnh v c mà nhi u ng i quan tâm trong bài thuy t trìnhư ậ ạ ấ ả ọ ộ ự ề ườ ế dài 5 phút. Cu i cùng, b n y gi i thích v các y u t m t ai đó nên xem xét khi mua m tố ạ ấ ả ề ế ố ộ ộ cái máy tính xách tay. B n y nêu m c tiêu c th nh sau: Đ thông tin t i thính gi vạ ấ ụ ụ ể ư ể ớ ả ề các y u t ch y u ph i xem xét khi mua máy tính xách tay. ế ố ủ ế ả

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

Ho c khi thuy t trình v Bác H s quá r ng, có quá nhi u thơng tin. Vì v y, chúngặ ế ề ồ ẽ ộ ề ậ ta c n thu h p l i m c tiêu là thuy t trình v tu i th c a Bác H , thuy t trình v th i gianầ ẹ ạ ụ ế ề ổ ơ ủ ồ ế ề ờ Bác ra đi tìm đ ng c u n c,…ườ ứ ướ



<i>Nh ng câu h i liên quan đ n m c tiêu c thữỏếụụ ể</i>

Sau khi l a ch n ch đ chúng ta th ng l p t c ti n t i m c đích c th . B t c khiự ọ ủ ề ườ ậ ứ ế ớ ụ ụ ể ấ ứ nào chúng ta mu n xác đ nh m c đích c th , nên đ t nh ng câu h i nh d i đây v nó:ố ị ụ ụ ể ặ ữ ỏ ư ướ ề

- Có th hồn thành m c tiêu y trong th i gian quy đ nh không?ể ụ ấ ờ ị

H u h t nh ng bài thuy t trình tr c l p đ u ng n, gi i h n t 4-5 phút đ n 10 phút,ầ ế ữ ế ướ ớ ề ắ ớ ạ ừ ế nó d ng nh t n nhi u th i gian n u nh tr c đó chúng ta ch a t ng th c hi n m t bàiườ ư ố ề ờ ế ư ướ ư ừ ự ệ ộ thuy t trình. Nh ng chúng ta s nhanh chóng tìm ra cái mà nhi u th h các sinh viên đãế ư ẽ ề ế ệ khám phá ra, s ng c nhiên c a h chính là kho ng th i gian trôi đi khi đang th c hi nự ạ ủ ọ ả ờ ự ệ m t bài thuy t trình. H u h t m i ng i nói m c trung bình t 120 đ n 150 t m t phút.ộ ế ầ ế ọ ườ ứ ừ ế ừ ộ Đi u này có nghĩa r ng m t bài thuy t trình 6 phút x p x 720 – 900 t , th i gian khôngề ằ ộ ế ấ ỉ ừ ờ đ dài đ th c hi n m t đ tài có tính ph c t p cao.ủ ể ự ệ ộ ề ứ ạ

- M c tiêu đó có liên quan v i ng i nghe không? Dù chúng ta xây d ng bài thuy tụ ớ ườ ự ế trình c a mình ch c ch n th nào đi chăng n a, nó cũng s s p đ n u chúng ta khôngủ ắ ắ ế ữ ẽ ụ ổ ế đ a ra đ c nh ng v n đ thú v đ i v i ng i nghe. Ví d : thuy t trình v i đ i t ng làư ượ ữ ấ ề ị ố ớ ườ ụ ế ớ ố ượ nông dân mà ch n ch đ v công ngh thơng tin, ho c thuy t trình v i đ i t ng là thi uọ ủ ề ề ệ ặ ế ớ ố ượ ế nhi ch n ch đ v tình yêu là không phù h p.ọ ủ ề ề ợ

- M c tiêu đó li u có quá t m th ng đ i v i ng i nghe không? Chúng ta nên tránhụ ệ ầ ườ ố ớ ườ nh ng ch đ thuy t trình mà quá r ng ho c quá ph c t p. Đáng ti c là khơng có quy lu tữ ủ ề ế ộ ặ ứ ạ ế ậ tuy t đ i đ xác đ nh cái gì là t m th ng đ i v i ng i nghe và cái gì khơng . Đây là m tệ ố ể ị ầ ườ ố ớ ườ ộ vài ví d v nh ng m c đích c th mà h u h t m i ng i s th y là quá t m th ng: Nóiụ ề ữ ụ ụ ể ầ ế ọ ườ ẽ ấ ầ ườ v i v i ng i nghe cách rán tr ng , nói v i ng i nghe v cách g p qu n áo.ớ ớ ườ ứ ớ ườ ề ậ ầ

- M c tiêu đó có địi h i ki n th c chuyên môn quá m c đ i v i ng i nghe không?ụ ỏ ế ứ ứ ố ớ ườ Khơng đi u gì đ a ng i nghe vào gi c ng d h n m t bài thuy t trình khơ khan và cóề ư ườ ấ ủ ễ ơ ộ ế nhi u ki n th c thu c chuyên môn mà ng i nghe khơng hi u. Ví d , khi thuy t trình v iề ế ứ ộ ườ ể ụ ế ớ sinh viên năm nh t mà ch n ch đ phân tích tình hình tài chính cơng ty A thì s quá m cấ ọ ủ ề ẽ ứ chuyên môn đ i v i ng i nghe.ố ớ ườ

Ch khi có m c tiêu c th thì bài thuy t trình c a chúng ta m i có hi u qu . Cácỉ ụ ụ ể ế ủ ớ ệ ả n i dung c a bài thuy t trình s h ng t i m c tiêu đó. Nó s là đ ng l c đ chúng taộ ủ ế ẽ ướ ớ ụ ẽ ộ ự ể tri n khai bài thuy t trình c a mình. M c tiêu bài thuy t trình ph i c th t m c đích bàiể ế ủ ụ ế ả ụ ể ừ ụ thuy t trình. M c tiêu đó s là tiêu chí đ đánh giá m c đ thành công c a bài thuy tế ụ ẽ ể ứ ộ ủ ế trình. Ch ng h n, sau bu i thuy t trình đ án m r ng quy mô s n xu t c a công ty nh mẳ ạ ổ ế ề ở ộ ả ấ ủ ằ thuy t ph c các thành viên trong h i đ ng qu n tr , chúng ta hy v ng r ng s có 90% sế ụ ộ ồ ả ị ọ ằ ẽ ố thành viên h i đ ng qu n tr b phi u tán thành đ án c a chúng ta.... M t khi xác đ nhộ ồ ả ị ỏ ế ề ủ ộ ị đ c m c tiêu rõ ràng, chúng ta s n y sinh nh ng ý t ng t t h n v nh ng v n đ sau:ượ ụ ẽ ả ữ ưở ố ơ ề ữ ấ ề

- Li u chúng ta có ph i thuy t trình c bài hay khơng?ệ ả ế ả

- Li u chúng ta có ph i thuy t trình tr c đ i t ng thính gi đ c bi t trong nh ngệ ả ế ướ ố ượ ả ặ ệ ữ hoàn c nh c th hay không?ả ụ ể

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

- Chúng ta nên nói gì và nói nh th nào?ư ế - Nh ng yêu c u ti p theo là gì?ữ ầ ế

- Nh ng ph n đ i nào có th x y ra?ữ ả ố ể ả

<i><b>2.1.4. Ý t ng trung tâmưở</b></i>

M c đích c th c a m t bài thuy t trình chính là cái mà ng i thuy t trình mongụ ụ ể ủ ộ ế ườ ế mu n đ t đ c. Ý t ng trung tâm là m t l i trình bày ng n g n mà ng i nói mu n di nố ạ ượ ưở ộ ờ ắ ọ ườ ố ễ đ t. Đơi lúc nó đ c g i là lu n đi m trình bày, câu ch đ hay cũng có khi là quan đi mạ ượ ọ ậ ể ủ ề ể chính. Trong b t kỳ tr ng h p nào, ý tr ng tâm/ quan đi m chính th ng đ c di n đ tấ ườ ợ ọ ể ườ ượ ễ ạ thành m t câu đ n mà trong đó chúng ta bày t ý đ nh c a ng i vi t, nó cơ đ ng và làmộ ơ ỏ ị ủ ườ ế ọ s c nét h n cho l i trình bày có ch đích c th .ắ ơ ờ ủ ụ ể

Ví d :ụ

Ch đ : Nh ng chi c máy tínhủ ề ữ ế

M c đích chung: Gi i thi u cho m i ng i bi t.ụ ớ ệ ọ ườ ế

M c đích c th : Nói cho ng i nghe v nh ng y u t quan tr ng nên cân nh c khiụ ụ ể ườ ề ữ ế ố ọ ắ mua m t chi c máy tính.ộ ế

Quan đi m trung tâm: Nh ng y u t quan tr ng nên cân nh c khi mua m t chi cể ữ ế ố ọ ắ ộ ế máy tính đó là giá c , t c đ , ch t l ng màn hình.ả ố ộ ấ ượ

Hãy xem k ví d này. Nó cho th y làm th nào đ ng i nói có th t m t ch đỹ ụ ấ ế ể ườ ể ừ ộ ủ ề r ng là máy tính mà d n d n thu h p l i khi ng i nói chuy n t m c đích chung sangộ ầ ầ ẹ ạ ườ ể ừ ụ m c đích c th và cu i cùng là ý t ng trung tâm. T đó, có th tri n khai 4 ý chính đóụ ụ ể ố ưở ừ ể ể trong bài thuy t trình.ế

<b>2.2 Tìm hi u thính giểả</b>

<i><b>2.2.1. Phân tích thính giả</b></i>

Y u t then ch t th hai trong vi c chu n b là phân tích và tìm hi u ng i nghe,ế ố ố ứ ệ ẩ ị ể ườ d đoán ph n ng c a ng i nghe đ có đ c cách th c di n đ t cho phù h p. ự ả ứ ủ ườ ể ượ ứ ễ ạ ợ

Thính gi góp ph n quy t đ nh cho thành công c a bu i thuy t trình. Do đó, n iả ầ ế ị ủ ổ ế ộ dung bài thuy t trình ph i đ c xây d ng xoay quanh ng i nghe, l y ng i nghe làmế ả ượ ự ườ ấ ườ trung tâm, mu n v y ph i phân tích khán thính gi . Càng hi u rõ thính gi thì kh năngố ậ ả ả ể ả ả thành công trong bu i thuy t trình c a chúng ta càng cao.ổ ế ủ

Đ phân tích khán thính gi chúng ta có th tr l i câu h i xoay quanh nh ng n iể ả ể ả ờ ỏ ữ ộ dung sau:

- Thính gi c a bu i thuy t trình g m nh ng ai? Tu i tác, trình đ văn hóa, chuyênả ủ ổ ế ồ ữ ổ ộ môn nghi p v , đ a v xã h i,… c a h ra sao?ệ ụ ị ị ộ ủ ọ

- M c đích c a h khi đ n nghe bài thuy t trình?ụ ủ ọ ế ế

- H đ n v i bu i thuy t trình do t nguy n hay b ép bu c?ọ ế ớ ổ ế ự ệ ị ộ - Tình tr ng tâm lý c a h khi đ n nghe bài thuy t trình?ạ ủ ọ ế ế - H có đ c l i ích gì khi nghe chúng ta nói?ọ ượ ợ

- Chúng ta mu n nói gì v i h ?ố ớ ọ

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

- M c đ hi u bi t c a thính gi v ch đ chúng ta s thuy t trình? M c đ quanứ ộ ể ế ủ ả ề ủ ề ẽ ế ứ ộ tâm c a h v v n đ này?ủ ọ ề ấ ề

- Trong kho ng th i gian cho phép, ng i nghe có kh năng thu nh n đ c m tả ờ ườ ả ậ ượ ộ l ng thông tin là bao nhiêu?ượ

- Chúng ta mu n h nh gì v bài thuy t trình c a chúng ta sau 2 tu n?...ố ọ ớ ề ế ủ ầ

Trong đó, tr ng tâm là câu h i: h là ai? Càng tr l i đ c rõ câu h i này bao nhiêuọ ỏ ọ ả ờ ượ ỏ kh năng thành công c a chúng ta càng cao b y nhiêu. S là lý t ng n u tr c khi th cả ủ ấ ẽ ưở ế ướ ự hi n các giai đo n ti p theo, chúng ta có b n danh sách khán thính gi v i nh ng thơngệ ạ ế ả ả ớ ữ tin chi ti t: h và tên, tu i tác, gi i tính, dân t c, tơn giáo, trình đ văn hóa, chuyên môn -ế ọ ổ ớ ộ ộ nghi p v , ch c v , n i công tác, m c đích, kỳ v ng c a h đ i v i bu i thuy t trình.ệ ụ ứ ụ ơ ụ ọ ủ ọ ố ớ ổ ế Trên c s nh ng thông tin có đ c, chúng ta s phân tích khán thính gi trên các khíaơ ở ữ ượ ẽ ả c nh: nhân ch ng h c, văn hóa và tâm lý, t đó l a ch n nh ng gi i pháp thích h p giúpạ ủ ọ ừ ự ọ ữ ả ợ bu i thuy t trình thành cơng. ổ ế

<i><b>2.2.2. Phân lo i ng i ngheạườ</b></i>

Mu n tìm hi u ng i nghe ta ph i phân lo i ng i nghe theo nh ng nhóm khácố ể ườ ả ạ ườ ữ nhau đ ch n các cách ng x phù h p.ể ọ ứ ử ợ

 <i>Căn c vào cách th c ti p nh n thông tin c a ng i ngheứứ ếậủườ</i>

Ta có th phân lo i ng i nghe thành 3 lo i: ể ạ ườ ạ

- Ng i nghe thính giác: Là ng i nghe r t a chu ng ngôn ng âm thanh, thích sườ ườ ấ ư ộ ữ ự khái quát vì th khi trình bày v i nhóm ng i nghe thính giác c n có s h tr c a âmế ớ ườ ầ ự ỗ ợ ủ thanh thì bày thuy t trình s hi u qu h nế ẽ ệ ả ơ

- Ng i nghe th giác: Th ng a thích cách thu th p và ti p nh n thông tin b ngườ ị ườ ư ậ ế ậ ằ hình nh và nh ng con s , nh ng d n ch ng c th rõ ràng. Vì v y khi thuy t trình v iả ữ ố ữ ẫ ứ ụ ể ậ ế ớ ng i nghe th giác c n chu n b các thông tin rõ ràng, có th s d ng hình nh đ minhườ ị ầ ẩ ị ể ử ụ ả ể h a và c n có d n ch ng c th cho t ng nh n đ nh và k t lu n. Ngôn ng s d ng v iọ ầ ẫ ứ ụ ể ừ ậ ị ế ậ ữ ử ụ ớ ng i nghe th giác là ngơn ng gi u hình nh, có màu s c. ườ ị ữ ầ ả ắ

- Ng i nghe tr c giác: Là nhóm ng i nghe a thích s c m thơng, chia s và đ cườ ự ườ ư ự ả ẻ ặ bi t thích s d ng các ngơn ng gi n d , thân thi nệ ử ụ ữ ả ị ệ



<i> D a vào cách ph n ng c a ng i nghe: ựả ứủườ</i> Có th chia ng i nghe thành 4ể ườ nhóm khác nhau nh : thân thi n, trung l p, th , ch ng đ i ư ệ ậ ờ ơ ố <i><b>ố (xem b ng 2.1.).ả</b></i>

B ng vi c d đoán tr c v các ph n ng khác nhau c a t ng nhóm ng i nghe,ằ ệ ự ướ ề ả ứ ủ ừ ườ chúng ta s có ý t ng t t h n cho vi c b c c, s p x p bài thuy t trình c a mình. Ví d ,ẽ ưở ố ơ ệ ố ụ ắ ế ế ủ ụ m t ng i nghe thân thi n s h ng ng và a thích tính hài h c và chia s nh ng kinhộ ườ ệ ẽ ưở ứ ư ướ ẻ ữ nghi m cá nhân khi thuy t trình. Ng i nghe trung l p l i đòi h i m t phong cách thuy tệ ế ườ ậ ạ ỏ ộ ế trình đi m đ m và nghiêm túc, và có nhi u d ki n th c t , d n ch ng đ y đ các thôngề ạ ề ữ ệ ự ế ẫ ứ ầ ủ s và ý ki n c a các chuyên gia. Ng i nghe ch ng đ i th ng b b t bu c ph i tham dố ế ủ ườ ố ố ườ ị ắ ộ ả ự và nghe bài thuy t trình c a mình nên h thích phong cách thuy t trình ng n g n và súcế ủ ọ ế ắ ọ tích. Ng i nghe th có th s có th b thu hút b i bài thuy t trình có tính hài h c,ườ ờ ơ ể ẽ ể ị ở ế ướ nhi u hình nh s ng đ ng, và nh ng s li u đáng ng c nhiên.ề ả ố ộ ữ ố ệ ạ

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

<b>B ng 2.1: Các lo i ng i nghe và cách ph n ng c a ng i thuy t trìnhảạườả ứủườế</b> luôn t i c i.ươ ườ

Nên hài h c và chia sướ ẻ

Tránh vi c làm cho b u khơng khí u ám, khơng đ ng b t đ ng, khôngệ ầ ứ ấ ộ phát tài li u ngồi, khơng s d ng các hình nh l p đi l p l i, khơng kìệ ử ụ ả ặ ặ ạ v ng vào s tham gia c a ng i nghe.ọ ự ủ ườ

Tránh ph n h i và tr l i n u có th , n u khơng thì hãy đi u ch nh choầ ỏ ả ờ ế ể ế ề ỉ phù h p ho c ch ch p nh n nh ng câu h i đ c vi t ra.ợ ặ ỉ ấ ậ ữ ỏ ượ ế

B ng vi c d đoán tr c v các ph n ng khác nhau c a t ng nhóm ng i nghe,ằ ệ ự ướ ề ả ứ ủ ừ ườ chúng ta s có ý t ng t t h n cho vi c b c c, s p x p bài thuy t trình c a mình. Ví d ,ẽ ưở ố ơ ệ ố ụ ắ ế ế ủ ụ m t ng i nghe thân thi n s h ng ng và a thích tính hài h c và chia s nh ng kinhộ ườ ệ ẽ ưở ứ ư ướ ẻ ữ

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

nghi m cá nhân khi thuy t trình. Ng i nghe trung l p l i đòi h i m t phong cách thuy tệ ế ườ ậ ạ ỏ ộ ế trình đi m đ m và nghiêm túc, và có nhi u d ki n th c t , d n ch ng đ y đ các thôngề ạ ề ữ ệ ự ế ẫ ứ ầ ủ s và ý ki n c a các chuyên gia. Ng i nghe ch ng đ i th ng b b t bu c ph i tham dố ế ủ ườ ố ố ườ ị ắ ộ ả ự và nghe bài thuy t trình c a mình nên h thích phong cách thuy t trình ng n g n và súcế ủ ọ ế ắ ọ tích. Ng i nghe th có th s có th b thu hút b i bài thuy t trình có tính hài h c,ườ ờ ơ ể ẽ ể ị ở ế ướ nhi u hình nh s ng đ ng, và nh ng s li u đáng ng c nhiên.ề ả ố ộ ữ ố ệ ạ

 <i>Phân lo i ng i nghe theo tu i tác, gi i tính, trình đ , kinh nghi mạườổớộệ đ l a</i>ể ự ch n phong cách và n i dung truy n t i thông đi p m t cách phù h p nh t.ọ ộ ề ả ệ ộ ợ ấ



<i>Khi tìm hi u ng i nghe, c n tr l i nh ng câu h i sau:ểườầả ờữỏ</i>

- Ch đ thuy t trình s lơi cu n ng i nghe nh th nào? L i ích mà bài thuy tủ ề ế ẽ ố ườ ư ế ợ ế trình có th đem l i cho ng i nghe là gì?ể ạ ườ

- Ng i nghe đã bi t nh ng gì và bi t đ n đâu v ch đ thuy t trình? Ng i ngheườ ế ữ ế ế ề ủ ề ế ườ mu n nghe nh ng gì trong ch đ này?ố ữ ủ ề

- Ng i nghe thu c nhóm nào và làm th nào đ đ c ng i nghe tôn tr ng? Làmườ ộ ế ể ượ ườ ọ cách nào đ ng i nghe ti p nh n thông đi p m t cách thu n l i nh t?ể ườ ế ậ ệ ộ ậ ợ ấ

- Ng i nghe s ti p nh n các quan đi m cá nhân, các s ki n, các thông s , kinhườ ẽ ế ậ ể ự ệ ố ni m cá nhân, ý ki n chuyên gia, tính hài h c, các hình đ ng, tranh minh h a, ví d th cệ ế ướ ộ ọ ụ ự t , hoàn c nh l ch s , hay là các v n đ t ng t có liên quan theo cách th c nào ?ế ả ị ử ấ ề ươ ự ứ

- Làm cách nào đ giúp ng i nghe nh đ c nh ng ý chính c a bài thuy t trình ?ể ườ ớ ượ ữ ủ ế N u ph i thuy t trình cho nh ng đ i t ng ng i nghe hồn tồn khơng quen bi t,ế ả ế ữ ố ượ ườ ế cách t t nh t c n tìm hi u tính cách và mong mu n c a h n ½ nhóm ng i nghe đó b ngố ấ ầ ể ố ủ ơ ườ ằ cách c g ng trò chuy n v i h và tìm hi u v m t s thông tin cá nhân cũng nh kì v ngố ắ ệ ớ ọ ể ề ộ ố ư ọ c a h đ i v i bài thuy t trình. Nh ng thơng tin này có th giúp cho chúng ta tr l iủ ọ ố ớ ế ữ ể ả ờ nh ng câu h i v vi c ng i nghe mu n nghe gì và nên phát tri n n i dung thuy t trìnhữ ỏ ề ệ ườ ố ể ộ ế theo h ng nào. Tr c khi th c hi n bài thuy t trình c a mình chúng ta cũng nên c m nướ ướ ự ệ ế ủ ả ơ nh ng ng i này đ gây n t ng t t v i ng i nghe. Trong m t s tr ng h p các đ iữ ườ ể ấ ượ ố ớ ườ ộ ố ườ ợ ố t ng ng i nghe v i các nhu c u r t đa d ng và khác nhau thì ta ph i l a ch n đ i t ngượ ườ ớ ầ ấ ạ ả ự ọ ố ượ ng i nghe quan tr ng c n đ c u tiên. Đ i t ng ng i nghe c n đ c u tiên là đ iườ ọ ầ ượ ư ố ượ ườ ầ ượ ư ố t ng ng i nghe giúp mình đ t đ c các m c đích cá nhân khi th c hi n thuy t trìnhượ ườ ạ ượ ụ ự ệ ế

<i><b>2.2.3. Xác đ nh s l ng ng i ngheịố ượườ</b></i>

- V i s l ng ng i nghe đã đ c xác đ nh, n u chúng ta đ c l a ch n đ a đi mớ ố ượ ườ ượ ị ế ượ ự ọ ị ể thuy t trình và các ph ng ti n k thu t h tr thích h p thì kh năng thành công s caoế ươ ệ ỹ ậ ỗ ợ ợ ả ẽ h n.ơ

Ví d : thuy t trình v i đ i th ng nghe là thi u nhi thì n i dung cũng nh cách ănụ ế ớ ố ượ ế ộ ư m c, nét m t c a ng i thuy t trình ph i khác khi thuy t trình tr c các nhà lãnh đ o.ặ ặ ủ ườ ế ả ế ướ ạ Ho c khi thuy t trình phịng r ng thì ph i trang b loa đài, máy chi u, ánh sáng thíchặ ế ở ộ ả ị ế h p. Phòng r ng mà khơng có loa mic thì khán thính gi s khó nghe và m t t p trungợ ộ ả ẽ ấ ậ vào bài thuy t trình c a chúng ta.ế ủ

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

- S l ng thính gi nh h ng r t l n đ n ph ng pháp, cách th c t ch c bu iố ượ ả ả ưở ấ ớ ế ươ ứ ổ ứ ổ thuy t trình. N u s l ng ng i ít, thì đi u ki n giao ti p v i thính gi s nhi u h n và taế ế ố ượ ườ ề ệ ế ớ ả ẽ ề ơ có th k t h p v a thuy t trình v a tr l i thính gi , ho c có th th o lu n v nh ng v nể ế ợ ừ ế ừ ả ờ ả ặ ể ả ậ ề ữ ấ đ liên quan. Còn n u tr ng h p s l ng đơng thì khi thuy t trình mang tính giao l uề ế ườ ợ ố ượ ế ư nhi u h n, bài nói ph i có tr ng tâm, đi m chính ph i rõ ràng, thơng đi p mu n truy n t iề ơ ả ọ ể ả ệ ố ề ả ph i thông su t. Có nh v y chúng ta m i kéo s đông h ng thú nghe bài thuy t trình c aả ố ư ậ ớ ố ứ ế ủ ta t đ u bu i đ n cu i bu i.ừ ầ ổ ế ố ổ

<i><b>2.2.4. Thu th p thông tin v ng i ngheậề ườ</b></i>

Ngu n cung c p thông tin v ng i nghe là nh ng ng i t ch c bu i thuy t trình.ồ ấ ề ườ ữ ườ ổ ứ ổ ế Chúng ta có th đ ngh ban t ch c cung c p danh sách các đ i bi u tham d . Trongể ề ị ổ ứ ấ ạ ể ự tr ng h p đ i t ng ng i nghe là khách hàng ti m năng chúng ta có th đ tìm hi u hườ ợ ố ượ ườ ề ể ề ể ọ thông qua nh ng ng i quen bi t trong ngành. Còn n u là m t cu c h p công c ng,ữ ườ ế ế ộ ộ ọ ộ chúng ta nên tìm thơng tin trên báo chí đ a ph ng đ n m rõ m i quan tâm chính c aị ươ ể ắ ố ủ ng i dân t i đ a ph ng đó. Hãy t n d ng t t thông tin đ bài thuy t trình c a chúng taườ ạ ị ươ ậ ụ ố ể ế ủ không nh ng đ c p đ n nh ng v n đ h đang quan tâm, mà còn t o đ c m i đ ngữ ề ậ ế ữ ấ ề ọ ạ ượ ố ồ c m, t ng đ ng.ả ươ ồ

Ví d : khi h i th o H c vi n Công ngh B u chính Vi n thơng thì nói v lĩnh v cụ ộ ả ở ọ ệ ệ ư ễ ề ự công ngh thông tin, đi n t truy n thơng, mutimedia… cịn khi h i th o các tr ngệ ệ ử ề ộ ả ở ườ kinh t , tài chính, ngo i th ng thì thuy t trình v các lĩnh v c kinh t .ế ạ ươ ế ề ự ế

Thu th p càng nhi u thông tin v nh ng ng i đ n tham d bu i thuy t trình càngậ ề ề ữ ườ ế ự ổ ế t t. Chúng ta d đ nh m i nh ng ai? Đ ng nghi p c a chúng ta chi m bao nhiêu trong số ự ị ờ ữ ồ ệ ủ ế ố ng i nghe đó? Sau khi n m đ c thông tin v nh ng ng i s đ n tham d , chúng ta hãyườ ắ ượ ề ữ ườ ẽ ế ự ch nh s a bài thuy t trình c a mình sao cho phù h p nh m mang l i m t s ph n h i tíchỉ ử ế ủ ợ ằ ạ ộ ự ả ồ c c nh t t ng i nghe.ự ấ ừ ườ

<i><b>2.2.5. Đánh giá v ng i ngheề ườ</b></i>

Đ có th truy n đ t thơng đi p m t cách hi u qu , chúng ta c n l u ý đ n trình để ể ề ạ ệ ộ ệ ả ầ ư ế ộ văn hóa và quan đi m c a ng i nghe. Đ ng th i tính t i ph n ng c a ng i nghe tr cể ủ ườ ồ ờ ớ ả ứ ủ ườ ướ khi chúng ta đ c p đ n v n đ nh y c m vì đi u này có th nh h ng đ n b u khơng khíề ậ ế ấ ề ạ ả ề ể ả ưở ế ầ c a bu i thuy t trình. N u chúng ta bi t m t s ng i nghe có quan đi m c ng r n hãyủ ổ ế ế ế ộ ố ườ ể ứ ắ th n tr ng và ch nêu lên nh ng v n đ c n tranh cãi khi trong tay có nh ng ch ng c l pậ ọ ỉ ữ ấ ề ầ ữ ứ ứ ậ lu n t t. Ngoài ra, chúng ta nên nh r ng s hài h c không đúng lúc đôi khi gây ph nậ ố ớ ằ ự ướ ả c m. Do đó chúng ta hãy ch n l c và s d ng nh ng câu chuy n vui, l i nói đùa đúng lúcả ọ ọ ử ụ ữ ệ ờ đ đem l i hi u qu cao nh t. ể ạ ệ ả ấ

Ví d : khi thuy t trình cho thi u nhi, thanh thi u niên nên vui v , có các câu chuy nụ ế ế ế ẻ ệ hài h c. Tuy nhiên, trong m t bu i h p chính s , s hài h c s gây ph n c m. Ho c khiướ ộ ổ ọ ự ự ướ ẽ ả ả ặ thuy t trình cho đ i t ng sinh viên khác, cho đ i t ng cán b đi làm khác, cho đ iế ố ượ ố ượ ộ ố t ng các cán b đã ngh h u l i khác.ượ ộ ỉ ư ạ

<b>2.3 Thu th p t li u cho bài thuy t trìnhậ ư ệế</b>

<i><b>2.3.1. Các lo i thông tin, t li u c n thu th pạư ệ ầậ</b></i>

 <i>Thông tin ph i bi tả ế</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

Nh ng đi u c n ph i cung c p đ thính gi n m đ c rõ v n đ đ t ra. Ng i thuy tữ ề ầ ả ấ ể ả ắ ượ ấ ề ặ ườ ế trình ph i n m v ng và hi u chính xác các thơng tin, t li u này.ả ắ ữ ể ư ệ



<i>Thông tin c n bi tầế</i>

Nh ng đi u ch ng minh rõ thêm, t o thêm căn c thuy t ph c ng i nghe.ữ ề ứ ạ ứ ế ụ ườ  <i>Thông tin nên bi tế</i>

Là nh ng t li u, th c t và mơ hình, s li u làm thêm phong phú. Đ chu n b t tữ ư ệ ự ế ố ệ ể ẩ ị ố cho bài thuy t trình nên thu th p nh ng thông tin m i, có nh ng ý t ng đ c đáo.ế ậ ữ ớ ữ ưở ộ

 <i>Tài li u h trệ ỗ ợ</i>

Ng i thuy t trình chu n b thêm các tranh v , b ng s li u, đ th , s đ minhườ ế ẩ ị ẽ ả ố ệ ồ ị ơ ồ ho … giúp cho thính gi d hi u h n.ạ ả ễ ể ơ

 <i>Thông tin v đi u ki n, hoàn c nh trình bàyề ềệả</i>

Là thơng tin v s l ng thính gi , th i gian b t đ u và th i gian đ c trình bày; h iề ố ượ ả ờ ắ ầ ờ ượ ộ tr ng, phòng h p, sân bãi, loa đèn, b ng, b c, n i đ ng trình bày; mơi tr ng, khí h u…ườ ọ ả ụ ơ ứ ườ ậ Ng i thuy t trình c n bi t đ ch đ ng chu n b cho phù h p, đ xu t kh c ph c nh ngườ ế ầ ế ể ủ ộ ẩ ị ợ ề ấ ắ ụ ữ gì b t l i.ấ ợ

<i><b>2.3.2. Các ngu n thông tinồ</b></i>

 <i>S d ng ki n th c và kinh nghi m c a ng i thuy t trìnhử ụếứệủườế</i>

Khi ng i thuy t trình đã l a ch n m t ch đ t ki n th c và kinh nghi m riêngườ ế ự ọ ộ ủ ề ừ ế ứ ệ c a mình, v n nên b sung các thông tin t bên ngoài v i nh ng kinh nghi m riêng c aủ ẫ ổ ừ ớ ữ ệ ủ mình ln đ giúp mang thơng đi p c a mình vào cu c s ng.ể ệ ủ ộ ố

Th c hi n thuy t trình gi ng nh chúng ta đóng m t chi n đinh vào t m ván, nhátự ệ ế ố ư ộ ế ấ búa đ u tiên ph i th t m nh. Trong giai đo n đ u tiên thính gi t p trung vào chúng taầ ả ậ ạ ạ ầ ả ậ nhi u nh t vì th hãy m đ u th t n t ng. Hãy tránh m đ u nhàm chán b ng cáchề ấ ế ở ầ ậ ấ ượ ở ầ ằ

<i>“Hơm nay tơi s trình bày các b n v đ tài…”ẽạ ề ề</i> B n c n t o s chú ý c a thính gi và giạ ầ ạ ự ủ ả ữ l y đi u đó. T o cho thính gi m t vài phút thú v b ng nh ng câu chuy n vui, nh ng câuấ ề ạ ả ộ ị ằ ữ ệ ữ trích d n ý nghĩa…ẫ

 <i>Nghiên c u t i th vi nứ ạ ư ệ</i>

Cách th c duy nh t và t t nh t đ làm quen v i tìm ki m thơng tin th vi n đó làứ ấ ố ấ ể ớ ế ư ệ vào th vi n. Th th là chuyên gia trong lĩnh v c c a mình, đ c đào t o đ s d ng thư ệ ủ ư ự ủ ượ ạ ể ử ụ ư vi n và các ph ng pháp tìm ki m. N u có câu h i, đ ng ng n ng i đ t câu h i cho thệ ươ ế ế ỏ ừ ầ ạ ặ ỏ ủ th . B i vì h có th giúp tìm đ c ngu n thông tin, cũng nh t ng thông tin nh màư ở ọ ể ượ ồ ư ừ ỏ ng i thuy t trình c n.ườ ế ầ



<i>Tìm ki m trên Internetế</i>

Internet đ c g i là th vi n l n nh t trên th gi i. Trên Internet, ng i thuy t trìnhượ ọ ư ệ ớ ấ ế ớ ườ ế có th đ c phiên b n m m c a các t p chí, báo n i ti ng trên th gi i, cũng có th ti nể ọ ả ề ủ ạ ổ ế ế ớ ể ế hành thăm quan các th vi n l n nh t, có th ti p c n thơng tin c a các chính ph và cácư ệ ớ ấ ể ế ậ ủ ủ t p đoàn l n. M i đ a ch trên m ng Internet đ u có r t nhi u t li u, ch n đ c t khoáậ ớ ỗ ị ỉ ạ ề ấ ề ư ệ ọ ượ ừ đ tìm trên m ng s giúp chúng ta tìm đ c t li u tham kh o có liên quan. Ng i thuy tể ạ ẽ ượ ư ệ ả ườ ế

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

trình có th ghi chép, in l i đ tham kh o. Ph ng pháp này r t t t vì nh ng t li u trênể ạ ể ả ươ ấ ố ữ ư ệ m ng bao gi cũng m i h n nh ng t li u đã in thành sáchạ ờ ớ ơ ữ ư ệ

Tuy nhiên, ph n l n các tài li u trên Web ch t n t i d ng đi n t . Ch có m t s ítầ ớ ệ ỉ ồ ạ ở ạ ệ ử ỉ ộ ố đã đ c biên t p đ có th đ m b o m t m c đ t i thi u v tính tin c y nh các tài li uượ ậ ể ể ả ả ộ ứ ộ ố ể ề ậ ư ở ệ đ c in n. Web đ c coi là ượ ấ ượ <i>“Kinh nghi m t công b l n nh t trong l ch s ”.ệ ựố ớấịử B t kỳ ai</i>ấ có máy tính và đ ng k t n i Internet có th chia s ý ki n c a mình v i m t nhóm, cơngườ ế ố ể ẻ ế ủ ớ ộ b m t b n tin đi n t , ho c t o ra m t trang web cá nhân. Ch a bao gi m t câu châmố ộ ả ệ ử ặ ạ ộ ư ờ ộ ngơn c l i có th đúng nh v y khi áp d ng v i Internetổ ạ ể ư ậ ụ ớ <i>“Hãy đ ng tin vào t t c nh ngừấ ả ữgì b n đ c”ạ ọ</i>



<i>Ph ng v nỏấ</i>

Ph ng v n nghiên c u ho c đi u tra là cách th c ti t ki m th i gian nh t mà cũng làỏ ấ ứ ặ ề ứ ế ệ ờ ấ m t cách thu th p thông tin t t nh t cho bài thuy t trìnhộ ậ ố ấ ế

- Tr c ph ng v n c n làm: Xác đ nh m c đích c a ph ng v n, quy t đ nh ph ngướ ỏ ấ ầ ị ụ ủ ỏ ấ ế ị ỏ v n ai, s p x p ph ng v n, quy t đ nh li u có s d ng máy ghi âm hay không, chu n bấ ắ ế ỏ ấ ế ị ệ ử ụ ẩ ị các câu h i.ỏ

- Trong khi ph ng v n c n làm: Ăn m c phù h p và đúng gi , nh c l i m c đích c aỏ ấ ầ ặ ợ ờ ắ ạ ụ ủ ph ng v n, chu n b máy ghi âm n u có, gi cho cu c ph ng v n t p trung vào n i dungỏ ấ ẩ ị ế ữ ộ ỏ ấ ậ ộ c a mình, l ng nghe chăm chú.ủ ắ

- Sau ph ng v n c n làm: Xem l i ghi chép nhanh nh t có th , t p h p l i các n iỏ ấ ầ ạ ấ ể ậ ợ ạ ộ dung ph ng v n và rút ra k t lu n riêng c a chúng ta.ỏ ấ ế ậ ủ

Ví d : v i các bài thuy t trình c a mơn h c này, các chúng ta đ c t ch n ch đụ ớ ế ủ ọ ượ ự ọ ủ ề và nh các l p tr c hay ch n ch đ sinh viên có nên đi làm thêm hay khơng, có nênư ớ ướ ọ ủ ề u hay khơng ho c sinh viên có nên s d ng facebook hay không. Chúng ta th ng sặ ử ụ ườ ẽ phát phi u đi u tra ho c có các video phịng v n tr c ti p các b n sinh viên trong tr ng.ế ề ặ ấ ự ế ạ ườ

<i><b>2.3.3. Nghiên c u tài li u m t cách hi u quứệộệả</b></i>

Tr c h t chúng ta hãy suy nghĩ k v nh ng u, nh c đi m c a ngu n thông tinướ ế ỹ ề ữ ư ượ ể ủ ồ mà mình d đ nh s d ng. Đ ng th i ph i xác đ nh tính chính xác c a d li u này, n u làự ị ử ụ ồ ờ ả ị ủ ữ ệ ế trích d n ph i ghi ngu n g c rõ ràng sau đó chúng ta m i s d ng chúng hi u qu nh tẫ ả ồ ố ớ ử ụ ệ ả ấ trong bài thuy t trình. Ngồi ra nên tham kh o ý ki n c a nh ng ng i xung quanh, r t cóế ả ế ủ ữ ườ ấ th h s cho chúng ta nh ng l i khuyên b ích và cung c p nh ng tài li u quý giá màể ọ ẽ ữ ờ ổ ấ ữ ệ chúng ta đang c n. ầ

Ví d : khi thuy t trình v bi n Đông, c n ph i l y thơng tin nh ng tài li u chínhụ ế ề ể ầ ả ấ ở ữ ệ th ng. N u không bi t ch n tài li u tham kh o và ch n l c thông tin, r t d l y ph iố ế ế ọ ệ ả ọ ọ ấ ễ ấ ả nh ng thông tin sai làm sai l ch n i dung thuy t trình.ữ ệ ộ ế

<b>2.4 Xây d ng n i dung bài thuy t trìnhựộế</b>

<i><b>2.4.1. Phác th o đ c ngả ề ươ</b></i>

Chúng ta hãy coi n i dung là v n đ tr ng tâm và m i đi u xung quanh đ u ph iộ ấ ề ọ ọ ề ề ả thích h p v i n i dung đó. N u bài thuy t trình c a chúng ta khơng có đ c n i dung hay,ợ ớ ộ ế ế ủ ượ ộ đ ng nghĩa v i vi c s khơng th có đ c m t bu i thuy t trình thành cơng. Mu n v y,ồ ớ ệ ẽ ể ượ ộ ổ ế ố ậ

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

bài thuy t trình c a chúng ta c n đ c so n th o m t cách k l ng v i b c đ u là phácế ủ ầ ượ ạ ả ộ ỹ ưỡ ớ ướ ầ th o đ c ng g m các v n đ sau.ả ề ươ ồ ấ ề



<i>Ch n l a k t c u phù h p v i các ý chínhọ ự ế ấợ ớ</i>

Trình t s p x p các ý chính đ c trình bày và tr ng tâm c a t ng ý s nh h ngự ắ ế ượ ọ ủ ừ ẽ ả ưở đ n thông đi p chúng ta mu n chuy n t i đ n ng i nghe. Vì v y, chúng ta hãy s d ngế ệ ố ể ả ế ườ ậ ử ụ k t c u thích h p nh t cho bài thuy t trình đ có th chuy n t i n i dung đ n ng i ngheế ấ ợ ấ ế ể ể ể ả ộ ế ườ m t cách hi u qu nh t. Chúng ta nên quy t đ nh s m v s l ng các ý chính đ c nêuộ ệ ả ấ ế ị ớ ề ố ượ ượ trong bài thuy t trình. Cũng nên k t thúc bài thuy t trình b ng m t ý m nh m và tíchế ế ế ằ ộ ạ ẽ c c.ự

Có r t nhi u cách đ trình bày ba ho c b n ý chính. Chúng ta có th trình bày l nấ ề ể ặ ố ể ầ l t t ng ý ho c theo th t căn c vào m c đ quan tr ng c a t ng ý. N u chúng taượ ừ ặ ứ ự ứ ứ ộ ọ ủ ừ ế mu n ng i nghe có n t ng v i m t ý nào đó, thì hãy trình bày nó tr c tiên và ti pố ườ ấ ượ ớ ộ ướ ế theo là các ý h tr . Cách này đ c g i là trình bày các ý riêng l . Chúng ta cũng có thỗ ợ ượ ọ ẻ ể s d ng cách trình bày l ng ghép các ý v i nhau. C u trúc trình bày hi n đang s d ngử ụ ồ ớ ấ ệ ử ụ ph bi n là s p x p ý này g i lên ý kia. Theo cách này, ý th nh t s g i lên và ph thu cổ ế ắ ế ố ứ ấ ẽ ố ụ ộ m t m c đ nh t đ nh c a ý th 2 hay nói cách khác là ý th 2 s có m t ph n gi i thíchộ ứ ộ ấ ị ủ ứ ứ ẽ ộ ầ ả cho ý th nh t. các ý ti p theo đ c trình bày t ng t và n i các ý chính l i v i nhau kháứ ấ ế ượ ươ ự ố ạ ớ ch t ch . Chúng ta có th đ ý ki n tr c m và sau khi trình bày xong các ý ki n thìặ ẽ ể ể ế ướ ở ế quay tr l i ý ki n này đ k t thúc bài ở ạ ế ể ế <b>(b ng 2.2.)ả</b>

Th ng s d ng cho các bài thuy t trình có tính chínhườ ử ụ ế th c, nh bu i trị chuy n có tính giáo d c ho c các bàiứ ư ổ ệ ụ ặ gi ng lý thuy t. N u ng i nghe ghi l i nh ng đi u trìnhả ế ế ườ ạ ữ ề bày, chúng ta nên giúp h b ng cách tóm t t l i t ng ýọ ằ ắ ạ ừ tr c khi trình bày ý ti p theoướ ế

<b>Nh n m nh m t ýấạộ</b>

Ý chính đ c ti p n i b ngượ ế ố ằ m t vài ý khácộ

Th ng s d ng trong các bài thuy t trình v s c n thi tườ ử ụ ế ề ự ầ ế ph i làm m t vi c nào đó. K t c u này mang tính nh nả ộ ệ ế ấ ấ m nh và phù h p trong tr ng h p ng i nghe có kháạ ợ ườ ợ ườ nhi u thơng tin v ch đ thuy t trình. Đi u này giúp hề ề ủ ề ế ề ọ

K t c u này thích h p nh t cho nh ng bu i nói chuy nế ấ ợ ấ ữ ổ ệ v i ng i nghe có quy mô nh . Các ý g i nhau s khuy nớ ườ ỏ ố ẽ ế khích ng i nghe tranh lu n và tham gia vào bu i thuy tườ ậ ổ ế trình.

<i>Ngu n: T ng h pồổợ</i>

Ho c chúng ta có th s p x p các ý theo các cách sau: ặ ể ắ ế

- S p x p theo trình t th i gian. Ví d , m t bài thuy t trình v l ch s phát tri n c aắ ế ự ờ ụ ộ ế ề ị ử ể ủ m t s n ph m nào đó nên đ c s p x p theo th i gian t khi b t đ u xu t hi n các ýộ ả ẩ ượ ắ ế ờ ừ ắ ầ ấ ệ

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

t ng đ u tiên c a s n ph m cho đ n khi s n ph m đ c thi t k và đ a đ n tay kháchưở ầ ủ ả ẩ ế ả ẩ ượ ế ế ư ế hàng nh th i đi m hi n t i.ư ờ ể ệ ạ

- S p x p theo trình t khơng gian. Ví d , m t bài thuy t trình v s đa d ng vàắ ế ự ụ ộ ế ề ự ạ phong phú c a l c l ng lao đ ng hay s phát tri n các doanh nghi p khác nhau do cácủ ự ượ ộ ự ể ệ y u t đ c thù c a t ng vùng mi n t o ra nên đ c s p x p theo các vùng/các qu c giaế ố ặ ủ ừ ề ạ ượ ắ ế ố khác nhau (vùng đ ng b ng sông H ng, vùng trung du B c B , vùng duyên h i mi nồ ằ ồ ắ ộ ả ề Trung, vùng Đông Nam B ,…)ộ

- S p x p theo ch đ , ch c năng, ho c theo quy c. Ví d , m t b n báo cáo bàn vắ ế ủ ề ứ ặ ướ ụ ộ ả ề tình tr ng giao nh m hành lí c a các hãng hàng không đ c s p x p theo tên c a cácạ ầ ủ ượ ắ ế ủ hãng hàng không.

- S p x p theo c p so sánh các m t đ i l p; thu n - ch ng: Ví d , m t b n tin soắ ế ặ ặ ố ậ ậ ố ụ ộ ả sánh các kĩ thu t canh tác truy n th ng v i các kĩ thu t canh tác hi n đ i; l i ích và tácậ ề ố ớ ậ ệ ạ ợ h i c a vi c phát tri n internet trong h c đ ng.ạ ủ ệ ể ọ ườ

- S p x p theo cách tr l i câu h i ai, cái gì, khi nào, đâu, t i sao, và nh th nàoắ ế ả ờ ỏ ở ạ ư ế (th ng áp d ng khi vi t báo). Ví d khi nói v m t s ki n m i s y ra c n nói theo trìnhườ ụ ế ụ ề ộ ự ệ ớ ả ầ t cái gì v a x y ra, x y ra đâu ? Ai có liên quan và thi t h i hay l i ích th nào ?ự ừ ả ả ở ệ ạ ợ ế

- S p x p theo giá tr hay kích c . Ví d , khi nói v s bi n đ ng giá nhà, c n s pắ ế ị ỡ ụ ề ự ế ộ ầ ắ x p theo qui mô các lo i nhà ho c giá c c a t ng lo i nhà.ế ạ ặ ả ủ ừ ạ

- S p x p theo t m quan tr ng. Ví d , khi nói v 5 lí do c n tuy n thêm m t nhânắ ế ầ ọ ụ ề ầ ể ộ viên nào đó, c n nêu các lý do có t m quan tr ng l n nh t cho đ n các lý do ít quan tr ngầ ầ ọ ớ ấ ế ọ nh t.ấ

- S p x p theo v n đ và cách gi i quy t. Ví d , khi nói v v n đ doanh thu gi mắ ế ấ ề ả ế ụ ề ấ ề ả c a m t công ty nên s p x p theo trình t là nêu v n đ là doanh thu gi m, phân tíchủ ộ ắ ế ự ấ ề ả nguyên nhân d n đ n gi m doanh thu và gi i pháp đ tăng doanh thu.ẫ ế ả ả ể

- S p x p theo m c đ t đ n gi n đ n ph c t p. Ví d khi thuy t trình v đ t bi nắ ế ứ ộ ừ ơ ả ế ứ ạ ụ ế ề ộ ế gien cây tr ng nh ngô đ c s p x p theo trình t s n ph m t lo i cây tr ng gi ng đ nở ồ ư ượ ắ ế ự ả ẩ ừ ạ ồ ố ơ gi n t i các gi m ph m mang ki u gien ph c t p.ả ớ ả ẩ ể ứ ạ

- Theo tình hu ng t t nh t và tình hu ng x u nh t. Ví d , khi phát bi u v quanố ố ấ ố ấ ấ ụ ể ề đi m có nên xác nh p hai cơng ty hay không, cách t t nh t là nêu nh ng u đi m có thể ậ ố ấ ữ ư ể ể có khi sát nh p nh c i thi n th ph n, tăng l i nhu n, sau đó m i trình bày đ n các h nậ ư ả ệ ị ầ ợ ậ ớ ế ạ ch nh làm gi m giá c ph n, gi m th ph n, và gây nên s đình đ n trong nhân viên.ế ư ả ổ ầ ả ị ầ ự ố



<i>Phác th o đ c ngả ề ươ</i>

Chu n b đ c ng phác th o nh ng n i dung chính t các thơng tin đ nh trình bàyẩ ị ề ươ ả ữ ộ ừ ị là vi c làm c n thi t. Đi u này s giúp chúng ta n m rõ c u trúc bài thuy t trình khi b tệ ầ ế ề ẽ ắ ấ ế ắ tay vào so n th o và nh l i nh ng n i dung khi đang thuy t trình. Hãy xác đ nh 3 ho c 4ạ ả ớ ạ ữ ộ ế ị ặ ý chính. Ví d I, II, III, IV ho c A, B, C, D, sau m i ý xác đ nh ti p các ý nh h n (1, 2,ụ ặ ỗ ị ế ỏ ơ 3, 4) và ti p t c cho h t t t c các ý. Khi phác th o đ c ng, hãy c g ng vi t đ n gi nế ụ ế ấ ả ả ề ươ ố ắ ế ơ ả sao cho ch c n nhìn qua, chúng ta có th đ c đ c. Sau đây là ví d v m t phác th o đỉ ầ ể ọ ượ ụ ề ộ ả ề c ng s l c. Chúng ta có th s d ng phác th o này làm c s và m r ng thêm. ươ ơ ượ ể ử ụ ả ơ ở ở ộ

<b>CH Đ : ĐÀO T O K NĂNG THUY T TRÌNHỦ ỀẠỸẾ</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

<b>I. T i sao c n thi t ph i đào t o k năng thuy t trình?ạầếảạ ỹế</b>

<i><b>1. Các l i ích sinh viên nh n đ c t vi c đào t o nàyợậ ượ ừ ệạ</b></i>

<i><b>2. Sinh viên n m đ c quy trình và các b c đ th c hi n bài thuy t trìnhắượướ ể ựệế</b></i>

<i><b>1. Nâng cao kh năng thuy t trìnhảế</b></i>

<i><b>2. Tăng kh năng giao ti p và ng x tr c đám đôngảếứử ướ2.4.2. C u trúc bài thuy t trìnhấế</b></i>

Cũng nh m t bài văn, m t bài thuy t trình bao gi cũng ph i có m bài, thân bài vàư ộ ộ ế ờ ả ở k t lu n. Nhi u ng i hay quên chi ti t này. Song c n nh là chính câu m đ u và câu k tế ậ ề ườ ế ầ ớ ở ầ ế là hai ph n mà ph i chú tr ng nh t.ầ ả ọ ấ



<i>Ph n m bàiầở</i>

- M c tiêu: Làm th nào đ gây n t ng đ i v i thính gi ? ụ ế ể ấ ượ ố ớ ả

Ng i thuy t trình ph i bi t cách gây n t ng, t p trung thu hút s chú ý c a khánườ ế ả ế ấ ượ ậ ự ủ thính gi , làm cho h ng c nhiên thích thú và chăm chú l ng nghe. Có nhi u cách gây nả ọ ạ ắ ề ấ t ng, căn c vào l i th đ c bi t c a m i thuy t trình viên, đ i t ng nghe và ch đượ ứ ợ ế ặ ệ ủ ỗ ế ố ượ ủ ề thuy t trình đ ch n c ch gây n t ng thích h p.ế ể ọ ơ ế ấ ượ ợ

30 giây đ u tiên c a bu i thuy t trình có ý nghĩa đ c bi t quan tr ng. Đó chính làầ ủ ổ ế ặ ệ ọ th i kh c thính gi nhìn th y chúng ta, nghe nh ng l i đ u tiên và quy t đ nh có đángờ ắ ả ấ ữ ờ ầ ế ị dành th i gian đ nghe chúng ta nói hay khơng? Vì v y, hãy t n d ng tri t đ nh ng giâyờ ể ậ ậ ụ ệ ể ữ phút quý báu này đ gây n t ng, thu hút s chú ý c a thính gi . Có nhi u cách gây nể ấ ượ ự ủ ả ề ấ t ng nh : k m t câu chuy n, đ c m t câu th , di n m t ti u ph m hay chi u m t đo nượ ư ể ộ ệ ọ ộ ơ ễ ộ ể ẩ ế ộ ạ video clip ho c phim ho t hình có liên quan đ n bài thuy t trình; Dùng ph ng phápặ ạ ế ế ươ ngo i suy; Nh ng câu h i c ng đi u; Trích d n l i c a m t nhân v t n i ti ng; Đ a raạ ữ ỏ ườ ệ ẫ ờ ủ ộ ậ ổ ế ư l i đ n đ i ho c m t s ki n làm thính gi ng c nhiên, ho ng h t,… ch n cách gây nờ ồ ạ ặ ộ ự ệ ả ạ ả ố ọ ấ t ng nào thì tùy thu c vào tài năng c a chúng ta, nh ng c n chú ý: không nên quá m cượ ộ ủ ư ầ ứ và ph i đ t đ c hai m c đích:ả ạ ượ ụ

T o ra b u khơng khí g n gũi, m cúng, làm c u n i liên h v i thính giạ ầ ầ ấ ầ ố ệ ớ ả Thu hút s t p trung chú ý c a thính gi , đ l ng nghe chúng ta thuy t trình.ự ậ ủ ả ể ắ ế - N i dung:ộ

+ Hoan nghênh thính gi và gi i thi u đơi nét v b n thân/ nhóm thuy t trình:ả ớ ệ ề ả ế Chúng ta nên có l i hoan nghênh chào đón q thính gi và c m n h đã đ n tham dờ ả ả ơ ọ ế ự bu i thuy t trình. ổ ế

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

+ L a ch n cách thu hút s chú ý c a ng i nghe và cu n hút hự ọ ự ủ ườ ố ọ

N u chúng ta có th cu n hút ng i nghe và lôi cu n h vào bài thuy t trình ngay tế ể ố ườ ố ọ ế ừ lúc b t đ u, chúng ta s có nhi u kh năng có đ c s chú ý c a h cho đ n khi k t thúc.ắ ầ ẽ ề ả ượ ự ủ ọ ế ế Đ thu hút đ c ng i nghe, chúng ta c g ng xem xét và cân nh c vi c s d ng m t sể ượ ườ ố ắ ắ ệ ử ụ ộ ố kĩ thu t nh đ t m t câu h i g i m , đ nh h ng ng i nghe ho c đ a ra m t ví d th c tậ ư ặ ộ ỏ ợ ở ị ướ ườ ặ ư ộ ụ ự ế đáng kinh ng c, m t l i nói c a ng i n i ti ng, m t m u chuy n, hay m t câu châmạ ộ ờ ủ ườ ổ ế ộ ẩ ệ ộ ngôn c a m t danh nhân…. M t s nhà thuy t trình gi i đ t đ c s lôi cu n b ng cáchủ ộ ộ ố ế ỏ ạ ượ ự ố ằ m đ u v i m t câu h i hay m t yêu c u đòi h i ng i nghe ph i gi tay ho c đ ng d yở ầ ớ ộ ỏ ộ ầ ỏ ườ ả ơ ặ ứ ậ đ tr l iể ả ờ

+ Gi i thi u b n thân và t o s tín nhi m.ớ ệ ả ạ ự ệ

Đ t o s tín nhi m, chúng ta c n gi i thi u v ch c v , trình đ h c v n ho c làể ạ ự ệ ầ ớ ệ ề ứ ụ ộ ọ ấ ặ kinh nghi m r t phong phú c a b n thân…Chúng ta c n gi i thi u t t c nh ng thông tinệ ấ ủ ả ầ ớ ệ ấ ả ữ đ ch ng minh r ng chúng ta hoàn toàn đ tiêu chu n (hi u bi t và k năng, quy n h n)ể ứ ằ ủ ẩ ể ế ỹ ề ạ đ trình bày v n đ và tr thành nhà thuy t trình đáng tin c y. Tr c khi b t đ u trình bày,ể ấ ề ở ế ậ ướ ắ ầ chúng ta nên xây d ng lòng tin v i ng i nghe b ng các hình th c giao l u và xây d ngự ớ ườ ằ ứ ư ự quan h thân thi n v i h . Ng i nghe th ng đ c bi t ph n ng tích c c v i nh ng ng iệ ệ ớ ọ ườ ườ ặ ệ ả ứ ự ớ ữ ườ thuy t trình g n gũi chia s v b n thân hay b c l nh ng đi m chung v i h .ế ầ ẻ ề ả ộ ộ ữ ể ớ ọ

+ Gi i thi u đ tài:Chúng ta c n gi i thi u cho thính gi rõ tên đ tài thuy t trình, ýớ ệ ề ầ ớ ệ ả ề ế nghĩa - t m quan tr ng c a đ tài, m c đích c a bu i thuy t trình, ph m vi d đ nh thuy tầ ọ ủ ề ụ ủ ổ ế ạ ự ị ế trình và lý do chúng ta gi i h n ph m vi nh v y.ớ ạ ạ ư ậ

+ Gi i thi u dàn ý bài thuy t minh: Nên gi i thi u cho thính gi bi t bài thuy t trìnhớ ệ ế ớ ệ ả ế ế g m m y ph n, ph n nào đ c trình bày tr c, ph n nào sau, m i ph n g m có nh ng ýồ ấ ầ ầ ượ ướ ầ ỗ ầ ồ ữ nào, đâu là tr ng tâm,… đ thính gi ch đ ng theo dõi và l ng nghe có hi u qu .ọ ể ả ủ ộ ắ ệ ả

+ Th a thu n c ch trình bày: Hãy cho thính gi đ c bi t trong bu i thuy t trìnhỏ ậ ơ ế ả ượ ế ổ ế c a có ph n giao l u cùng thính gi khơng? N u có thì vào th i đi m nào? Cách thính giủ ầ ư ả ế ờ ể ả nêu câu h i? L i ích thính gi nh n đ c khi tham gia giao l u … Làm nh v y s lôiỏ ợ ả ậ ượ ư ư ậ ẽ cu n thính gi ch đ ng, tích c c tham gia thuy t trình cùng chúng ta, t o ra b u khôngố ả ủ ộ ự ế ạ ầ khí t t, đ m b o cho bu i thuy t trình thành cơng.ố ả ả ổ ế

+ Ch ra các l i ích c a bài thuy t trình: Thơng th ng ng i ta ch thích ngheỉ ợ ủ ế ườ ườ ỉ nh ng thơng tin có l i cho mình. H th ng đ t ra câu h i: Thơng tin này s có ích gì đ iữ ợ ọ ườ ặ ỏ ẽ ố v i mình? ớ

- Cách m đ u bài thuy t trình: ở ầ ế

+ D n nh p tr c ti p: Nh c l i tên đ tài, nói rõ m c đích và nh ng v n đ chính c aẫ ậ ự ế ắ ạ ề ụ ữ ấ ề ủ bài nói.

Ví d : - “ụ <i>Đi u mà tơi mu n nói ngày hôm nay v i các b n là gi i thi u v … N iềốớạớệ ềộdung g m … ph n: Th nh t…, Th hai…, Th ba…,… Bây gi tôi xin đi vào ph n thồầứ ấứứờầứnh t:….”ấ</i>

<i>- “Kính th a các quý v ! Xin hoan nghênh quý v đã có m t đây vào bu i hômưịịặ ởổnay! Tên tôi là... công ty.... Hôm nay, tôi xin trình bày v n đ s d ng hi u qu d ch vởấ ề ử ụệả ịụt v n trong ho t đ ng kinh doanh. Tôi xin b t đ u v i m t s bình lu n v lĩnh v c tư ấạ ộắ ầ ớộ ốậ ềự ư</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

<i>v n kinh doanh t i Vi t Nam, sau đó tơi đi vào th c tr ng c a m i lo i hình t v n. Cu iấạệựạủỗạư ấốcùng, xem xét tri n v ng s p t i v t v n Vi t Nam cũng nh v i doanh nghi p chúngể ọắ ớ ề ư ấ ở ệư ớệta đang xây d ng”.ự</i>

u đi m c a l i d n nh p tr c ti p là đ n gi n, hi u qu , ti t ki m th i gian, ng i

nghe nhanh chóng n m b t đ c ch đ và nh ng v n đ chính c a bài nói chuy n. Nóắ ắ ượ ủ ề ữ ấ ề ủ ệ thích h p v i nh ng bu i nói chuy n mang tính ch t công vi c và chú tr ng đ n n i dungợ ớ ữ ổ ệ ấ ệ ọ ế ộ c a bài nói chuy n.ủ ệ

+ D n nh p t ng ph n: Bài thuy t trình b t đ u b ng vi c nh n m nh s mâu thu nẫ ậ ươ ả ế ắ ầ ằ ệ ấ ạ ự ẫ đ gây chú ý.ể

Ví d : <i>ụ “Th a các b n! Ch a bao gi đ t n c ta đ ng tr c c h i phát tri n l nưạườ ấ ướứướ ơ ộể ớnh hi n nay, nh ng cũng ch a bao gi đ t n c ta đ ng tr c nguy c t t h u so v iư ệưườ ấ ướứướơ ụ ậớcác n c trên th gi i nh hi n nay...”.ướế ớư ệ</i>

L i d n nh p này th ng đ c s d ng trong nh ng tình hu ng có nhi u th tháchố ẫ ậ ườ ượ ử ụ ữ ố ề ử và ng i nói chuy n mu n kêu g i ng i nghe huy đ ng s c m nh c a mình, đồn k t,ườ ệ ố ọ ườ ộ ứ ạ ủ ế nh t trí đ v t qua th thách.ấ ể ượ ử

+ D n nh p k chuy n: K ra m t câu chuy n có liên quan có th là cách tho i máiẫ ậ ể ệ ể ộ ệ ể ả và t nhiên đ t o đà cho ph n còn l i c a bài di n văn. Ho c là ng i nói chuy n t tự ể ạ ầ ạ ủ ễ ặ ườ ệ ừ ừ d n đ a ng i nghe đ n v i ch đ c a bài nói chuy n b ng cách nh c l i m t s ki nẫ ư ườ ế ớ ủ ể ủ ệ ằ ắ ạ ộ ự ệ trong quá kh có liên quan đ n ch đ .ứ ế ủ ề

Ví d : nói v s phát tri n c a công ngh thông tin trong th i đ i ngày nay, m tụ ề ự ể ủ ệ ờ ạ ộ ng i thuy t trình m đ u bài thuy t trình nh sau: ườ ế ở ầ ế ư <i>“Th a các b n! Vào nh ng năm 40ưạữc a th k tr c, chi c máy tính đ u tiên xu t hi n M . Nó n ng 30 t n, có 18.000 dâyủế ỷ ướếầấệ ở ỹặấchân khơng hình ng và 70.000 đi n tr . Năm 1966, ng i ta ph i dùng m t ngôi nhà l nốệởườảộớvà t n kém 15 tri u USD đ l p m t máy tính. Cịn ngày nay, b n ch c n b ra 10 USDốệể ắộạỉ ầ ỏlà đã có m t chíp vi x lý nh xíu nh ng năng l c tính tốn khơng h kém nh ng c máyộửỏưựềữốđ s tr c đó...”ồ ộ ướ</i>

Cách d n nh p này tuy có h i r m ra tí chút, nh ng h p d n, lôi cu n không đ tẫ ậ ơ ườ ư ấ ẫ ố ộ ng t mà t t đ a ng i nghe vào câu chuy n m t cách t nhiên.ộ ừ ừ ư ườ ệ ộ ự

+ D n nh p đ t câu h i: B ng cách đ t ra nh ng câu h i ngay ph n m đ u đ làmẫ ậ ặ ỏ ằ ặ ữ ỏ ở ầ ở ầ ể ng i nghe ph i suy nghĩ đ n ch đ c a bài nói chuy n. ườ ả ế ủ ề ủ ệ

Ví d : Khi c n thuy t trình v ch đ văn hố giao thơng có th đ t câu h i: ụ ầ ế ề ủ ề ể ặ <i>ỏ “Cácb n có bi t m i gi có bao ng i ch t vì tai n n giao thông không?”ạế ỗ ờườếạ</i>

Ho c<i>ặ “Hoan nghênh các b n đã đ n... Xin cám n vì đã t o cho tơi có c h i nóiạếơạơ ộchuy n v i các b n ngày hôm nay. Th a các b n, trong vòng 2 tháng tr l i đây, có sệ ớạưạở ạựgi m m nh v doanh s trong nhóm hàng X, Y... Nguyên nhân có s suy gi m này là doảạềốựảđâu? Ch t l ng d ch v ? Hay: Th tr ng đi xu ng? ... Hôm nay chúng ta s dành th iấ ượịụị ườốẽờgian nhìn nh n v n đ này và đ ra các gi i pháp kh c ph c.”ậ ấ ềềảắụ</i>

Ho c đ nh n m nh, đ thu hút khán thính gi ng i ta cũng có th s d ng câu h iặ ể ấ ạ ể ả ườ ể ử ụ ỏ tu t : <i>ừ ”Khi nào virus khơng cịn là virus? M t con virus khơng cịn là virus khi nó là sâu.ộ</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

<i>Hãy đ tơi gi i thích cho các b n bi t s khác bi t gi a virus và sâu theo các thu t ngểảạế ựệữậữmáy tính.”</i>

u đi m c a cách d n nh p này là nó khơng nh ng thu hút đ c s chú ý c a ng i

nghe mà cịn kích thích h suy nghĩ theo m t h ng nh t đ nh, t o thu n l i cho vi c ti pọ ộ ướ ấ ị ạ ậ ợ ệ ế thu n i dung c a bài nói chuy n.ộ ủ ệ

Ch ng h n, m t nhà thuy t trình nói chuy n cho sinh viên v ch đ tình yêu đã mẳ ạ ộ ế ệ ề ủ ể ở đ u bài nói c a mình nh sau: ầ ủ ư <i>“Ch c nhi u ng i trong s các b n đã t ng yêu, đangắềườốạừyêu. Tình yêu th t là kỳ di u ph i không các b n? Nh ng đã bao gi các b n băn khoăn,ậệảạườạt i sao có nh ng m i tình kh i đ u r t t t đ p nh ng k t c c l i không đ c nh ý ch a?ạữốở ầ ấ ố ẹưế ụ ạượưưBài nói chuy n c a tơi hơm nay s giúp các b n gi i đáp m t ph n nh ng th c m c đó”.ệ ủẽạảộầữắắ</i>

+ D n nh p trích d n: Nêu m t câu trích d n thích h p, có th là m t câu thành ng ,ẫ ậ ẫ ộ ẫ ợ ể ộ ữ t c ng ho c câu nói n i ti ng… M t câu trích d n thích h p có th là m t cách m đ uụ ữ ặ ổ ế ộ ẫ ợ ể ộ ở ầ thú v .ị

Ví d : Đ m đ u bài nói v v n đ giáo d c trong gia đình cho các ơng b , bà mụ ể ở ầ ề ấ ề ụ ố ẹ có th nói: ể <i>“Th a các quý v ! Phu nhân c a t ng th ng M Abraham Lincoln t ng nói:ưịủ ổốỹừ“Ni d y m t đ a con trai là nuôi d y m t ng i lính. Ni d y m t đ a con gái làạộ ứạộườạộ ứnuôi d y m t gia đình”. L i nói đó r t đáng đ c các quý v suy ng m trong vi c giáoạộờấượịẫệd c con cái mình…”ụ</i>

Ho c: “ặ <i>Th a quý v , William James có nói r ng: ”N u quý v quan tâm đúng m cưịằếịứđ n m t m c tiêu, quý v h u nh ch c ch n đ t đ c nó”. Xác đ nh đ c m c tiêu vôếộụị ầư ắắạ ượịượụcùng quan tr ng, đ c bi t là trong kinh doanh. Hôm nay, tôi đ n đây đ chia s v i quý vọặệếểẻ ớịv xác đ nh m c tiêu chi n l c trong kinh doanh và các b c đ th c hi n m c tiêu.”ềịụế ượướ ể ựệụ</i>

+ D n nh p gây ch n đ ng: Đ a ra m t thông báo ho c th ng kê theo cách làmẫ ậ ấ ộ ư ộ ặ ố ng i khác ph i gi t mình.ườ ả ậ

Ví d : <i>ụ “Theo c tính c a Hi p h i qu c t phòng ch ngướủệộố ế<b>ố b nh ung th</b>ệư, m i nămỗtrên th gi i có kho ng 14,1 tri u ng i m c m i b nh ung th , 8,2 tri u ng i là sế ớảệườắớ ệưệườống i ch t vìườế ung thư 1 năm trên tồn th gi i m i năm”ế ớ ỗ</i> có th đ c s d ng đ m đ uể ượ ử ụ ể ở ầ m t bài thuy t trình v an toàn th c ph m. Ki u m đ u này có th t o ra m t khơng khíộ ế ề ự ẩ ể ở ầ ể ạ ộ nôn nao, ch đ i háo h c c a nh ng ng i tham d đ i v i nh ng lý l chúng ta s p đ aờ ợ ứ ủ ữ ườ ự ố ớ ữ ẽ ắ ư ra nh m làm rõ h n nh n đ nh c a mình.ằ ơ ậ ị ủ

Ngồi nh ng cách m đ u nêu trên cịn có th có cách m đ u khác. Tùy theo tìnhữ ở ầ ể ở ầ hu ng, đ c đi m c a ng i nghe và s thích c a chúng ta mà ch n m t cách m đ u phùố ặ ể ủ ườ ở ủ ọ ộ ở ầ h p.ợ

<i><b>L u ý:ư</b></i> . Tránh m đ u quá dài d làm gi m h ng thú c a ng i nghe;ở ầ ễ ả ứ ủ ườ . Tránh m đ u không ăn nh p v i ch đ c a bài nói chuy n;ở ầ ậ ớ ủ ề ủ ệ

. Tránh cách m đ u thi u t tin, b ng nh ng l i bi n h ho c b ng l i xinở ầ ế ự ằ ữ ờ ệ ộ ặ ằ ờ l i.ỗ

Chúng ta đã ch n cho mình cách m đ u phù h p nh ng ph n c b n nh t chúng taọ ở ầ ợ ư ầ ơ ả ấ c n gi i quy t chính là ph n thân bài thuy t trình. M đ u n t ng nh ng ph n gi iầ ả ế ầ ế ở ầ ấ ượ ư ầ ả

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

quy t v n đ c n trình bày khơng rõ ràng thì s càng gây n t ng x u c a thính gi đ iế ấ ề ầ ẽ ấ ượ ấ ủ ả ố v i ng i thuy t trình. ớ ườ ế

H t ph n m đ u nên có câu chuy n ý sang ph n chính c a bài thuy t trình. Chú ý:ế ầ ở ầ ể ầ ủ ế khi chuy n ý nên đ i gi ng đ tăng thêm s sinh đ ng, h p d n c a bài nói.ể ổ ọ ể ự ộ ấ ẫ ủ



<i>Ph n thân bàiầ</i>

- M c tiêu: Làm th nào đ làm rõ thông đi p chính?ụ ế ể ệ - N i dung: ộ

+ S d ng nh ng l p lu n ch t ch : ử ụ ữ ậ ậ ặ ẽ

+ L p lu n phù h p: Ph i g n v i k t lu n, không ch cho ph m vi tranh lu n chung.ậ ậ ợ ả ắ ớ ế ậ ỉ ạ ậ + L p lu n ph i nh t quán v i các l p lu n khác cùng l p tr ng. Không nên ậ ậ ả ấ ớ ậ ậ ậ ườ <i>“ông</i>

- M t bài thuy t trình t t thì ph n thân bài th ng có 3 - 5 v n đ chính. N u quá ítộ ế ố ầ ườ ấ ề ế v n đ bài thuy t trình s b s sài, nhàm chán, thi u s c h p d n, ng c l i, cũng đ ngấ ề ế ẽ ị ơ ế ứ ấ ẫ ượ ạ ừ tham đ a quá nhi u v n đ vào m t bài thuy t trình vì thính gi s khó theo dõi. Tác giư ề ấ ề ộ ế ả ẽ ả Lee Gek Ling r t coi tr ng Quy t c s 3 (Ruler of Three). Theo ông, s ba là con sấ ọ ắ ố ố ố thuy t ph c m nh m . Do đó, bài thuy t trình có 3 ph n (m đ u, thân bài và k t lu n) vàế ụ ạ ẽ ế ầ ở ầ ế ậ ph n thân bài lý t ng cũng nên có ba v n đ chính. M i v n đ nên đ c gi i thi u theoầ ưở ấ ề ỗ ấ ề ượ ớ ệ

N u bài thuy t trình ng n thì m i v n đ nên đ c trình bày thành m t đo n văn.ế ế ắ ỗ ấ ề ượ ộ ạ Bài thuy t trình dài thì m i ý đ c trình bày thành m t đo n văn, m i v n đ g m nhi uế ỗ ượ ộ ạ ỗ ấ ề ồ ề ý.

Gi a các ph n, các v n đ c n có ph n chuy n ý - câu k t n i gi a các ph n, cácữ ầ ấ ề ầ ầ ể ế ố ữ ầ v n đ v i nhau. Câu chuy n ý giúp thính gi n m b t đ c nh ng gì chúng ta v a trìnhấ ề ớ ể ả ắ ắ ượ ữ ừ bày và chuy n sang v n đ ti p theo. Trong m t bài thuy t trình nên ch n nh ng m uể ấ ề ế ộ ế ọ ữ ẫ chuy n ý khác nhau, giúp bài nói thêm ph n sinh đ ng, h p d n.ể ầ ộ ấ ẫ

<i>M t s m u chuy n ý b ng ti ng Vi tộ ố ẫểằếệ</i>

<i>- “Tr c h t tôi/ chúng tôi xin gi i thi u v i các b n v … (nêu tên v n đ th nh tướ ếớệ ớạ ềấ ề ứ ấmà b n s thuy t trình)”ạ ẽế</i>

- Ho c<i>ặ : “M đ u bài thuy t trình, xin đ c gi i thi u v …”ở ầếượớệ ề</i>

- Ho c: <i>ặ “Đ u tiên xin đ c gi i thi u v n t t n i dung…(ch ng 1, v n đ 1..)”ầượớệ ắ ắ ộươấ ề</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

<i>- “Trên đây, chúng tôi đã gi i thi u v … ph n ti p theo xin trình bày v …”ớệ ềầ ếề</i>

<i>- “Trên c s nh ng đánh giá … (ch ng 1, ph n 1, v n đ 1…) xin đ xu t cácơ ởữởươầấ ềề ấgi i pháp…”ả</i>

<i>- “Nói tóm l i…”ạ</i>

<i>- “Cu i cùng, chúng tôi đi đ n k t lu n…”ốế ế ậ</i>



<i>Ph n k t bàiầ ế</i>

- M c tiêu: Làm th nào đ tóm t t nh ng đi m chính?ụ ế ể ắ ữ ể

- N i dung: Khi trình bày, khơng ít ng i đã v i vã k t lu n b ng nh ng l i khôngộ ườ ộ ế ậ ằ ữ ờ có ý nghĩa mà quên r ng ng i nghe th ng r t quan tâm đ n nh ng l i k t c a bài thuy tằ ườ ườ ấ ế ữ ờ ế ủ ế trình. Nh ng l i k t n t ng th ng giúp ng i nghe nh lâu h n. Chính vì v y, ng iữ ờ ế ấ ượ ườ ườ ớ ơ ậ ườ thuy t trình nên dành nhi u th i gian chu n b m t l i k t n t ng đ có th đ t đ cế ề ờ ẩ ị ộ ờ ế ấ ượ ể ể ạ ượ hi u qu thuy t trình cao nh t. ệ ả ế ấ

- Đ có đ c ph n k t cho m t bài thuy t trình hay c n chú ý 3 y u t sau:ể ượ ầ ế ộ ế ầ ế ố

+ C ch chuy n sang ph n k t: Đ tránh cho khán thính gi b r i vào tr ng tháiơ ế ể ầ ế ể ả ị ơ ạ h t h ng, chúng ta nên m đ u ph n k t b ng m t câu chuy n ý, ví d nh : ụ ẫ ở ầ ầ ế ằ ộ ể <i>ụ ư “Trên đây,tơi đã gi i thi u tồn văn bài thuy t trình v …ớệếề ” hay nói ng n g n h n: ắ ọ ơ “Trên đây tôi đãgi i thi u/trình bày v …ớệề ” ho c g n h n n a: ặ ọ ơ ữ “Nói tóm l i…”ạ</i> . Ti p đó c m n thính giế ả ơ ả đã chú ý l ng nghe bài thuy t trình và đ ngh h đ t câu h i (n u có), cũng có th đắ ế ề ị ọ ặ ỏ ế ể ề ngh thính gi cho xin l i b ng câu h i (n u có phát ra tr c đó). Tr l i các câu h i n uị ả ạ ả ỏ ế ướ ả ờ ỏ ế có th và có đ th i gian.ể ủ ờ

+ Tóm t t nh ng n i dung ch y u c a bài thuy t trình: Đây là ph n r t ng n nh ngắ ữ ộ ủ ế ủ ế ầ ấ ắ ư r t quan tr ng c a bài thuy t trình. M t k t lu n rõ ràng nên đi m l i nh ng nét chính vàấ ọ ủ ế ộ ế ậ ể ạ ữ nh n m nh vào nh ng gì mà ng i nghe c n làm, nên suy nghĩ, hay c n ghi nh . Trongấ ạ ữ ườ ầ ầ ớ m t s tr ng h p có th nói “ộ ố ườ ợ ể <i>Đ k t thúc bài thuy t trình này, tơi xin nh c l i m c đíchể ếếắ ạ ụchính…”, hay “Tóm l i, m c đích chính c a bài thuy t trình này là…”ạụủế, “Nh v y, v n đư ậấ ềchính đ c trình bày hơm nay t p trung trong ba n i dung (1) là… (2)…, và (3) là….”ượậộ</i>

Đi u c t y u là ph i nêu b t đ c nh ng n i dung ho c m c đích chính c a bàiề ố ế ả ậ ượ ữ ộ ặ ụ ủ thuy t trình. Tùy t ng tr ng h p c th có th đ t ph n tóm t t tr c ho c sau ph n ế ừ ườ ợ ụ ể ể ặ ầ ắ ướ ặ <i>ầ “h iỏvà đáp” , m i cách đ u có nh ng u, nh c đi m riêng.</i>ỗ ề ữ ư ượ ể

+ Câu k t phù h p, gây đ c n t ng t t: Ph n k t thúc có th coi nh m t đi mế ợ ượ ấ ượ ố ầ ế ể ư ộ ể sáng cho bài thuy t trình. Do đó, c n cung c p nh ng thơng tin c t lõi có giá tr đ đ cế ầ ấ ữ ố ị ể ượ ghi nh và có tính ch t g i m đ ng i nghe có th có c h i phát tri n. ớ ấ ợ ở ể ườ ể ơ ộ <i>ể “Đi m c t lõi”ểố</i>

c a bài thuy t trình chính là giá tr c a nó đ i v i ng i nghe và nh ng ích l i mà ng iủ ế ị ủ ố ớ ườ ữ ợ ườ nghe nh n đ c khi nghe bài thuy t trình. T t c nh ng giá tr c a bài trình bày s đ cậ ượ ế ấ ả ữ ị ủ ẽ ượ nh n m nh l i ph n k t đ thuy t ph c ng i nghe và đ l i trong tâm trí c a ng iấ ạ ạ ở ầ ế ể ế ụ ườ ể ạ ủ ườ nghe. C n căn c vào nh ng b i c nh, đ i t ng ng i nghe c th đ ch n nh ng câuầ ứ ữ ố ả ố ượ ườ ụ ể ể ọ ữ k t thích h p. Châu Á, t i nh ng h i th o, h i ngh quan tr ng, v i đ i t ng ng iế ợ Ở ạ ữ ộ ả ộ ị ọ ớ ố ượ ườ nghe đã có tu i, có đ a v , thì câu k t phù h p nh t là ổ ị ị ế ợ ấ <i>“Xin c m n”,ả ơ trang tr ng h n n a</i>ọ ơ ữ có th kèm theo các l i chúc t ng và h a h n. Nh ng tr c nh ng ng i nghe tr tu i (thể ờ ụ ứ ẹ ư ướ ữ ườ ẻ ổ ế h 8X, 9X) thì câu ệ <i>“Xin c m n”ả ơ b coi là máy móc và khơng gây đ c n t ng m nh.</i>ị ượ ấ ượ ạ

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

Nên ch n nh ng câu k t đ c đáo h n. Ví d : Đ k t m t bài thuy t trình gi i thi u vọ ữ ế ộ ơ ụ ể ế ộ ế ớ ệ ề m t lo i s n ph m ho c d ch v , có th dùng các câu k t đ i lo i nh : ộ ạ ả ẩ ặ ị ụ ể ế ạ ạ <i>ư “Hãy mua nó”,“Hãy dùng th nó”ử</i> ho c <i>ặ “Cịn ch gì n a…”ờữ</i>

Khi k t lu n bài thuy t trình, c n tránh đ a ra nh ng ý ki n có tính ch t võ đốn.ế ậ ế ầ ư ữ ế ấ Nên t p trung trình bày nh ng thơng tin chính xác và đã đ c minh ch ng rõ ràng, đ ngậ ữ ượ ứ ồ th i không nên đ a ra nh ng lu n đi m thuy t trình thiên v ý ki n cá nhân. Ph n k tờ ư ữ ậ ể ế ề ế ầ ế lu n c n căn c vào nh ng thơng tin đã trình bày trong bài. N u sau ph n thuy t trình cóậ ầ ứ ữ ế ầ ế ph n tr l i câu h i c a ng i nghe, hãy c n th n b i vì đây có th là nguyên nhân làmầ ả ờ ỏ ủ ườ ẩ ậ ở ể gi m hi u qu nh ng câu k t thúc bài thuy t trình v n đã đ c chu n b k l ng. Trongả ệ ả ữ ế ế ố ượ ẩ ị ỹ ưỡ tr ng h p này, chúng ta nên ch n cách ghi nh n m t lo t các câu h i c a ng i nghe,ườ ợ ọ ậ ộ ạ ỏ ủ ườ sau đó tr l i tóm t t ng n g n, súc tích và nh c l i các ý chính c a bài thuy t trình. ả ờ ắ ắ ọ ắ ạ ủ ế



<i>Phân b th i gian gi a các ph n m đ u, thân bài và k t lu nổ ờữầở ầế ậ</i>

M t bài thuy t trình đ c coi là có b c c h p lý, khoa h c, m t khi ph n m bàiộ ế ượ ố ụ ợ ọ ộ ầ ở chi m kho ng 10% bài nói, ph n thân bài chi m 85% và k t lu n chi m 5%. N u chúngế ả ầ ế ế ậ ế ế ta thích thuy t trình theo ki u “H i - đáp” thì ph n k t s dài h n và ph n thân bài sế ể ỏ ầ ế ẽ ơ ầ ẽ đ c rút ng n t ng ng.ượ ắ ươ ứ

<b>Hình 2.1: Phân b th i gian cho bài thuy t trìnhổ ờế</b>



<i>M t s ph ng pháp thu hút s chú ý c a ng i ngheộ ố ươựủườ</i>

Nh ng ng i thuy t trình có kinh nghi m th ng bi t r t rõ ph i làm th nào đ thuữ ườ ế ệ ườ ế ấ ả ể ể hút s chú ý c a ng i nghe và cách duy trì nó trong su t bài thuy t trình c a mình. D iự ủ ườ ố ế ủ ướ đây là 9 ph ng pháp đã đ c ki m ch ng.ươ ượ ể ứ

- H a h n. M đ u v i m t l i h a r ng s đáp ng s mong đ i c a thính gi ví d :ứ ẹ ở ầ ớ ộ ờ ứ ằ ẽ ứ ự ợ ủ ả ụ

<i>“Sau khi bài thuy t trình này k t thúc, quý v s bi t làm th nào đ tăng doanh thu thêmếếị ẽ ếếể50%”.</i>

- T o k ch tính. M đ u b ng cách k m t câu chy n c m đ ng ho c mô t m t v nạ ị ở ầ ằ ể ộ ệ ả ộ ặ ả ộ ấ đ nghiêm tr ng liên quan đ n ng i nghe ho c n i dung trình bày. Trong su t bài thuy tề ọ ế ườ ặ ộ ố ế trình, nên nh cho thêm vào nh ng y u t k ch tính, có th dùng ớ ữ ế ố ị ể <i>“kho ng l ng”ảặ</i> sau khi nêu ra ý then ch t. Thay đ i gi ng đi u và âm l ng. Các chuyên gia th ng s d ngố ổ ọ ệ ượ ườ ử ụ cách di n đ t v i c ng đ cao nh t c gi n, thích thú, bu n và hào h ng đ t o k chễ ạ ớ ườ ộ ư ứ ậ ồ ứ ể ạ ị tính.

- Giao ti p b ng m t. Khi m i b t đ u, hãy đi u ch nh s t p trung b ng cách quanế ằ ắ ớ ắ ầ ề ỉ ự ậ ằ sát m t cách bao quát t t c ng i nghe đ nh n di n h . Nên d ng l i m i ng i t 2ộ ấ ả ườ ể ậ ệ ọ ừ ạ ở ỗ ườ ừ

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

đ n 5 giây đ d đoán tính cách và c m nh n thái đ c a ng i nghe. Khơng nên ch nhìnế ể ự ả ậ ộ ủ ườ ỉ quá l t vì s khơng đ th i gian đ c m nh n và có d đoán ban đ u v ng i nghe.ướ ẽ ủ ờ ể ả ậ ự ầ ề ườ

- S di chuy n. R i kh i b c đ ng b t c khi nào có th đ tránh s c ng nh c vàự ể ờ ỏ ụ ứ ấ ứ ể ể ự ứ ắ ti p c n v i ng i nghe nhi u h n. Di chuy n v h ng ng i nghe đ c bi t là khi b tế ậ ớ ườ ề ơ ể ề ướ ườ ặ ệ ắ đ u và lúc k t thúc bài trình bày đ t o thi n c m v i ng i nghe.ầ ế ể ạ ệ ả ớ ườ

- Đ t câu h i. Khuy n khích ng i nghe nghe bài trình bày c a mình m t cách chặ ỏ ế ườ ủ ộ ủ đ ng và lôi cu n v i nh ng câu h i g i m mang tính ch t đ nh h ng và cho ng i ngheộ ố ớ ữ ỏ ợ ở ấ ị ướ ườ c h i tr l i, ho c chia s quan đi m riêng c a h . Thái đ ph n ng c a ng i nghe v iơ ộ ả ờ ặ ẻ ể ủ ọ ộ ả ứ ủ ườ ớ các câu h i đ t ra cũng nh câu tr l i c a ng i nghe s giúp chúng ta đánh giá đ cỏ ặ ư ả ờ ủ ườ ẽ ượ m c đ quan tâm, chú ý, h ng thú c a ng i nghe đ i v i các n i dung đ c trình bàyứ ộ ứ ủ ườ ố ớ ộ ượ

- Minh h a. M i m t ng i nghe tham gia vào các n i dung trình bày c a mìnhọ ờ ộ ườ ộ ủ b ng cách đ ngh ng i nghe đ a ra ví d ho c tr c ti p m i ng i nghe th hi n cácằ ề ị ườ ư ụ ặ ự ế ờ ườ ể ệ tình hu ng đóng vai ví dố <i>ụ:“ Tơi s ch cho các b n th y cách áp d ng b n b c trongẽ ỉạấụốướquy trình u đãi khách hàng, nh ng tôi c n m t ng i nghe tình nguy n lên đóng vaiưưầộườệkhách hàng”.</i>

- S d ng các s n ph m m u đ làm ph n th ng, qu ng cáo. Khi trình bày mangử ụ ả ẩ ẫ ể ầ ưở ả tính ch t qu ng cáo m t s n ph m nào đó, hãy cân nh c đ n vi c dùng m t s s n ph mấ ả ộ ả ẩ ắ ế ệ ộ ố ả ẩ m u đ th ng cho khách hàng và cho khách hàng c h i dùng th .ẫ ể ưở ơ ộ ử

- S d ng hình nh. Dùng nhi u hình nh đa d ng đ trình bày cho m t n i dungử ụ ả ề ả ạ ể ộ ộ nh t đ nh, đ ng quên ghi lên b ng nh ng th c m c hay các m i quan tâm c a ng i ngheấ ị ừ ả ữ ắ ắ ố ủ ườ liên quan đ n ch đ trong su t q trình nói đ th hi n s tôn tr ng ng i nghe và n uế ủ ề ố ể ể ế ự ọ ườ ế có th gi i thích và tr l i thì l n l t tr l i hay làm rõ các th c m c đó.ể ả ả ờ ầ ượ ả ờ ắ ắ

- L i ích cá nhân. Rà sốt tồn b bài thuy t trình đ đ m b o r ng nó đáp ng đ cợ ộ ế ể ả ả ằ ứ ượ nhu c u cá nhân c a ng i nghe. Nên nh r ng ng i ta th ng quan tâm nh t đ n nh ngầ ủ ườ ớ ằ ườ ườ ấ ế ữ gì có ích cho h .ọ

<b>2.5 Chu n b các đi u ki n cho bu i thuy t trìnhẩ ịềệổế</b>

<i><b>2.5.1. Chu n b các tài li u có liên quanẩ ịệ</b></i>

Khi thuy t trình, ngồi n i dung bài nói đã chu n b , ng i thuy t trình nên cóế ộ ẩ ị ườ ế nh ng tài li u khác nhau h tr nh m làm c th hố v n đ trình bày, tăng thêm ph nữ ệ ỗ ợ ằ ụ ể ấ ề ầ h p d n và n t ng v i thính gi . Tài li u h tr nên chu n b nhi u ch ng lo i khácấ ẫ ấ ượ ớ ả ệ ỗ ợ ẩ ị ề ủ ạ nhau sao cho phù h p v i n i dung và thính gi .ợ ớ ộ ả

Các tài li u h tr có th là b n tóm t t ý chính bài thuy t trình, b n copy các trangệ ỗ ợ ể ả ắ ế ả chi u mà ng i thuy t trình trình bày, các t r i theo m u s n, các bài báo hay t p chíế ườ ế ờ ơ ẫ ẵ ạ nh m b sung thông tin cho bài nói…ằ ổ

N u bài thuy t trình có nhi u lo i tài li u h tr khác nhau, nên ch rõ cho thính giế ế ề ạ ệ ỗ ợ ỉ ả hi u rõ n i dung và m c đích c a t ng lo i tài li u tr c khi ti n hành bài trình bày c aể ộ ụ ủ ừ ạ ệ ướ ế ủ mình. M t đi m l u ý n a là ch trong các tài li u liên quan cũng nên rõ ràng, d đ c vàộ ể ư ữ ữ ệ ễ ọ xem l i theo h th ng.ạ ệ ố

<i><b>2.5.2. S d ng các ph ng ti n nghe nhìnử ụươệ</b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

Theo th ng kê xã h i h c c a M thì s c m nh truy n đ t qua ngơn ng ch có 7%,ố ộ ọ ủ ỹ ứ ạ ề ạ ữ ỉ qua gi ng nói là 38%, qua hình nh là 55% vì th các ph ng ti n h tr nghe, nhìn s r tọ ả ế ươ ệ ỗ ợ ẽ ấ h u ích khi chúng ta thuy t trình. ữ ế

 <i>L a ch n các thi t b h trựọế ị ỗ ợ</i>

Ngày nay có r t nhi u ph ng ti n h tr hình nh giúp cho bài thuy t trình tr nênấ ề ươ ệ ỗ ợ ả ế ở phong phú h n. Tuy nhiên, m i ph ng ti n đ u có nh ng u nh c đi m nh t đ nh ơ ỗ ươ ệ ề ữ ư ượ ể <b>ấ ị b ngả2.3 d i đây li t kê ra nh ng u nh c đi m c a m t s d ng h tr hình nh có th giúp</b>ướ ệ ữ ư ượ ể ủ ộ ố ạ ỗ ợ ả ể chúng ta cân nh c và l a ch n ph ng ti n h tr hình nh phù h p nh t cho t ng n iắ ự ọ ươ ệ ỗ ợ ả ợ ấ ừ ộ dung thuy t trình. ế

Ba d ng ph bi n nh t là trình chi u đa ph ng ti n, s d ng máy chi u, và tài li uạ ổ ế ấ ế ươ ệ ử ụ ế ệ phát tay.

- Trình chi u đa ph ng ti n. V i các ch ng trình ph n m m tiên ti nế ươ ệ ớ ươ ầ ề ế nh Microsoft PowerPoint, Apple Keynote, Lotus Freelance Graphics, Corelư Presentations, và Adobe Presentor hay Adobe Ovation ng i thuy t trình có th t o raườ ế ể ạ nh ng bài thuy t trình linh ho t và s ng đ ng v i máy tính cá nhân c a mình. Thành quữ ế ạ ố ộ ớ ủ ả c a nh ng ch ng trình này th ng đ c trình bày trên màn hình vi tính, màn hình ti vi,ủ ữ ươ ườ ượ màn hình LCD (tinh th l ng), hay là t m màn chi u. V i m t thi t b chuyên d ng vàể ỏ ấ ế ớ ộ ế ị ụ tiên ti n, ng i thuy t trình có th t o ra m t bài thuy t trình đa ph ng ti n bao g m âmế ườ ế ể ạ ộ ế ươ ệ ồ thanh n i, nh ng đo n phim video khi n cho bài thuy t trình tr nên s ng đ ng và h pổ ữ ạ ế ế ở ố ộ ấ d n h n.ẫ ơ

- S d ng máy chi u. Ng i thuy t trình có kinh nghi m th ng chu n b các lo iử ụ ế ườ ế ệ ườ ẩ ị ạ slide khác nhau dùng cho máy chi u cùng v i máy tính ho c máy chi u dùng v i gi yế ớ ặ ế ớ ấ ho c phim 3M đ đ phòng tr ng h p tr c tr c kĩ thu t. Dù dùng lo i máy chi u nào,ặ ể ề ườ ợ ụ ặ ậ ạ ế cũng c n chú ý đ ng tránh sang bên c nh máy chi u đ khơng che l p t m nhìn c a ng iầ ứ ạ ế ể ấ ầ ủ ườ nghe và khơng đ bóng hình c a mình hi n trên màn hình.ể ủ ệ

+ Tài li u phát tay. Ng i trình bày có th b sung và làm n i b t bài thuy t trìnhệ ườ ể ổ ổ ậ ế c a mình b ng vi c phát thêm nh ng tranh nh, dàn ý, các sách thông tin nh , các bàiủ ằ ệ ữ ả ỏ báo, bi u đ , b n tóm l c ho c các tài li u b sung khác cho ng i nghe. Khi s d ngể ồ ả ượ ặ ệ ổ ườ ử ụ các tài li u phát tay, c n ch n th i đi m thích h p cho vi c phát tài li u. N u phân phátệ ầ ọ ờ ể ợ ệ ệ ế trong khi đang thuy t trình, tài li u c a đ c phát có th làm ng i nghe m t t p trung,ế ệ ủ ượ ể ườ ấ ậ khi n ng i trình bày m t kh năng ki m sốt tình th .ế ườ ấ ả ể ế

- Ghi chép c a ng i thuy t trình. Có r t nhi u cách khác nhau đ in bài thuy t trìnhủ ườ ế ấ ề ể ế thành b n c ng. Ví d , có th in slide d i d ng take note đ có th có kho ng tr ng ghiả ứ ụ ể ướ ạ ể ể ả ố l i nh ng l i gi i thích cho các ý chính/hình nh đ c th hi n trên slide trong m t trangạ ữ ờ ả ả ượ ể ệ ộ gi y. Nh ng b n in nh này r t ti n d ng đ t p luy n tr c khi trình bày cũng nh cungấ ữ ả ỏ ấ ệ ụ ể ậ ệ ướ ư c p cho nhà tài tr ho c ng i nghe m t b n tóm t t n i dung thuy t trình.ấ ợ ặ ườ ộ ả ắ ộ ế

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

<i><b>Trình chi u đaếph ng ti nươệ</b></i>

T o s trình bày chuyên nghi p v iạ ự ệ ớ nhi u màu s c, tranh nh, đ h a, vàề ắ ả ồ ọ nh chu n b bài trình bày.ư ẩ ị

S d làm ng i nghe phân, tánẽ ễ ườ thi u t p trung vào ý chính do bế ậ ị

T o s trình bày chuyên nghi p màạ ự ệ không t n nhi u công s c. D dàngố ề ứ ễ m t s ng i nghe. Khi s d ng,ộ ố ườ ử ụ ng i nói b ph thu c vào thi tườ ị ụ ộ ế b . Khó khăn trong vi c tái sị ệ ử

Tăng r i do ro tài li u c a ng iủ ệ ủ ườ thuy t trình b sao chép trái phép.ế ị Có th gây khó khăn trong vi cể ệ v n chuy n. Có th khi n ng iậ ể ể ế ườ xoay đ c chu n b tr c cóượ ẩ ị ướ th gây v ng víu khi v n chuy nể ướ ậ ể th c t c a n i dung thơng đi p.ự ế ủ ộ ệ Kích thích s tham gia c a ng iự ủ ườ nghe do đ c quan sát c th h n.ượ ụ ể ơ

Ng i trình bày ph i chu n bườ ả ẩ ị

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

+ S d ng máy chi u t máy tính: Cách này có nhi u u đi m nh nhìn chuyênử ụ ế ừ ề ư ể ư nghi p, có th s d ng các hi u ng, hình nh, bi u đ …V i cách th c này, chúng taệ ể ử ụ ệ ứ ả ể ồ ớ ứ dùng ph n m m Microsoft Power Point đ t o các slide ch a n i dung trình bàyầ ề ể ạ ứ ộ

+ Máy chi u Video: Cũng có nh ng tr ng h p c n máy chi u Video đ chi uế ữ ườ ợ ầ ế ể ế nh ng đo n phim minh ho cho bài thuy t trình. Ph ng ti n h tr này r t h u d ng, nóữ ạ ạ ế ươ ệ ỗ ợ ấ ữ ụ không ch làm tăng s c thuy t ph c cho bài nói mà nó cịn tác đ ng r t l n t i c m xúcỉ ứ ế ụ ộ ấ ớ ớ ả c a khán thính gi . Nên có s chu n b tr c c v ph ng ti n, đ a đi m, h th ng ánhủ ả ự ẩ ị ướ ả ề ươ ệ ị ể ệ ố sáng đ ph c v cho nh ng th c phim đ t hi u qu .ể ụ ụ ữ ướ ạ ệ ả

+ H th ng âm thanh: Trong nh ng tr ng h p thuy t trình h i tr ng l n, đôngệ ố ữ ườ ợ ế ở ộ ườ ớ ng i ho c ngoài tr i, nên s d ng h th ng loa và micro. C n ph i ki m tra tr c th tườ ặ ờ ử ụ ệ ố ầ ả ể ướ ậ c n th n đ đi u ch nh âm l ng, đ n.ẩ ậ ể ề ỉ ượ ộ ồ



<i><b>L u ý khi chu n b các ph ng ti n nghe nhìn h tr cho bài thuy t trình:ưẩ ịươệỗ ợế</b></i>

- Chú ý đ n s l ng khán thính gi : Nh ng ph ng ti n h tr nghe nhìn khác nhauế ố ượ ả ữ ươ ệ ỗ ợ s phù h p v i s l ng khán thính gi khác nhau. ẽ ợ ớ ố ượ ả

- Chu n b ph ng ti n nghe nhìn: N u chúng ta khơng có th i gian, ki n th c hayẩ ị ươ ệ ế ờ ế ứ sáng t o đ chu n b các ph ng ti n nghe nhìn, nên tranh th s giúp đ c a ai đó (đ ngạ ể ẩ ị ươ ệ ủ ự ỡ ủ ồ nghi p, ng i thân, chuyên gia k thu t…) đ làm h chúng ta đ luôn ch c ch n cácệ ườ ỹ ậ ể ộ ể ắ ắ ph ng ti n nghe nhìn s là nh ng công c luôn song hành, h tr đ c l c cho mình.ươ ệ ẽ ữ ụ ỗ ợ ắ ự

Ví d : khi s d ng máy chi u t máy tính, nên có 1 ng i thuy t trình và 1 ng iụ ử ụ ế ừ ườ ế ườ đi u khi n máy tính. Nh v y 2 ng i này ph i trao đ i tr c v i nhau đ có s ăn kh pề ể ư ậ ườ ả ổ ướ ớ ể ự ớ trong công vi c. N u nh slide và n i dung ng i thuy t trình nói khơng ăn kh p v iệ ế ư ộ ườ ế ớ ớ nhau thì s gây s khó theo dõi hay m t t p trung cho ng i nghe.ẽ ự ấ ậ ườ

- Ch n v trí thích h p đ t ọ ị <i>ợ ặ “Ph ng ti n h tr nhìnươệ ỗ ợ</i> ” đ m b o m i ng i đ u nhìnả ả ọ ườ ề th y. Chúng ta nên đ n s m vài phút tr c khi di n ra bài thuy t trình đ ki m tra đ aấ ế ớ ướ ễ ế ể ể ị đi m và ch n v trí phù h p. Đ i v i các bi u m u, b ng bi u, s đ minh h a hay tranhể ọ ị ợ ố ớ ể ẫ ả ể ơ ồ ọ v ch nên tr ng bày tr c m t thính gi khi dùng chúng, khi không dùng t i nên đ a raẽ ỉ ư ướ ặ ả ớ ư kh i t m nhìn c a m i ng i tránh gây ng t quãng, m t t p trung.ỏ ầ ủ ọ ườ ắ ấ ậ

- Tuy t đ i không đ thính gi ti p xúc, c m n m “ệ ố ể ả ế ầ ắ <i>Ph ng ti n h tr nhìnươệ ỗ ợ</i> ” vì như v y s h s ch ng đ tâm đ n bài thuy t trình n a.ậ ẽ ọ ẽ ẳ ể ế ế ữ

- V i các t r i, hãy phân phát chúng sau khi k t thúc bài thuy t trình c a mình đớ ờ ơ ế ế ủ ể tránh gây cho h s m t t p trung trong su t bài nói.ọ ự ấ ậ ố

- Các ý nghĩa và bi u tr ng c a ph ng ti n h tr nhìn ph i đ c gi i thích rõ ràngể ư ủ ươ ệ ỗ ợ ả ượ ả và chính xác. Làm sao đ h hi u đ c ý nghĩa c a các con s , các s li u trên m t b nể ọ ể ượ ủ ố ố ệ ộ ả đ , m t bi u m u, hay ý nghĩa minh h a c a nh ng hình v , đ c tính và ch c năng c a đồ ộ ể ẫ ọ ủ ữ ẽ ặ ứ ủ ồ v t… Hãy luôn nh r ng các ph ng ti n h tr nhìn ch có ý nghĩa khi chúng đ c điậ ớ ằ ươ ệ ỗ ợ ỉ ượ kèm v i nh ng l i gi i thích và thuy t minh đúng đ n và h p lý.ớ ữ ờ ả ế ắ ợ

- Dành th i gian luy n t p trình bày các ph ng ti n h tr nhìn. Hãy t ng t ngờ ệ ậ ươ ệ ỗ ợ ưở ượ nh ng i thuy t trình đang trong bu i thuy t trình th t s v y và th c hành các đ ng tácư ườ ế ổ ế ậ ự ậ ự ộ tr ng bày cũng nh thu g n các ph ng ti n h tr nhìn, các c ch , đ ng tác s v n d ngư ư ọ ươ ệ ỗ ợ ử ỉ ộ ẽ ậ ụ

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

trong quá trình thuy t trình v i các hình minh h a. T t c đ u có th làm đ c n u chúngế ớ ọ ấ ả ề ể ượ ế ta có s chu n b .ự ẩ ị

<i><b>2.5.3. Chu n b và x lý các v n đ t ch c thuy t trình.ẩ ịửấ ề ổ ứế</b></i>

Công tác t ch c và chu n b chu đáo s đ m b o cho bu i thuy t trình đ t hi u quổ ứ ẩ ị ẽ ả ả ổ ế ạ ệ ả cao nh t. Vì v y, vi c lên k ho ch s m, c n th n và thi t th c s giúp chúng ta có nhi uấ ậ ệ ế ạ ớ ẩ ậ ế ự ẽ ề th i gian h n đ t p trung hoàn thi n bài thuy t trình, đ ng th i tránh đờ ơ ể ậ ệ ế ồ ờ ược cácc v n đấ ề có th n y sinh.ể ả



<i>S p x p l ch trìnhắ ế ị</i>

Ngay t đ u, hãy xem xét bu i thuy t trình m t cách t ng th . N u đ a đi m thuy từ ầ ổ ế ộ ổ ể ế ị ể ế trình khơng thu c đ a phộ ị ương chúng ta cư trú, c n lên k ho ch cho vi c đi l i và ăn nghầ ế ạ ệ ạ ỉ tr c. Tr c khi bu i thuy t trình di n ra chính th c, hãy dành ra kho ng 3 ti ng đướ ướ ổ ế ễ ứ ả ế ể chu n b s n sàng v ngo i hình và tâm lý cho b n thân mình. Ngoài ra, c n dành kho ngẩ ị ẵ ề ạ ả ầ ả 1 ti ng đ suy xét k tồn b bài thuy t trình và n u có th , hãy th t p thuy t trình.ế ể ỹ ộ ế ế ể ử ậ ế Chu n b trẩ ị ước m t b qu n áo t m t t đ m c vào ngay hơm đó. N u chúng ta là ngộ ộ ầ ươ ấ ể ặ ế ười đ u tiên phát bi u, đ ng quên ki m tra các thi t b h tr trầ ể ừ ể ế ị ỗ ợ ớc khi b t đ u bu i thuy tắ ầ ổ ế trình.



<i>Lên k ho ch đi l iế ạạ</i>

Chúng ta c n tính tốn k lầ ỹ ưỡng th i đi m kh i hành đ tránh tình tr ng đ n mu nờ ể ở ể ạ ế ộ và không đ th i gian chu n b . Hãy tính th i đi m có m t t i đ a đi m thuy t trình, c ngủ ờ ẩ ị ờ ể ặ ạ ị ể ế ộ thêm th i gian đi l i, và sau đó c ng thêm ít nh t m t ti ng đ đ m b o an toàn. N u ph iờ ạ ộ ấ ộ ế ể ả ả ế ả di chuy n xa, b ng các phể ằ ương ti n máy bay, tàu ho ... hãy d tr trệ ả ự ữ ường h p phợ ương ti n ch m tr , b tr c tr c c ng v i th i gian đ n đ a đi m thuy t trình. Ho c n u diệ ậ ễ ị ụ ặ ộ ớ ờ ế ị ể ế ặ ế chuy n đ ng dài, c n b trí th i gian ngh ng i và ph c h i s c kho trể ườ ầ ố ờ ỉ ơ ụ ồ ứ ẻ ước khi tham dự thuy t trình.ế

<i><b>2.5.4. Chu n b v đ a đi m thuy t trìnhẩ ị ề ịểế</b></i>

N u có th , b n hãy xem xét tr c đ a đi m đ tìm ra cách b trí phù h p cho bu iế ể ạ ướ ị ể ể ố ợ ổ thuy t trình. N u khơng hãy đ ngh ban t ch c g i s đ chi ti t đ a đi m và các trangế ế ề ị ổ ứ ử ơ ồ ế ị ể thi t b đã có s n và chú ý xem xét h th ng ánh sáng, âm thanh, ch ng i và ngu n đi nế ị ẵ ệ ố ỗ ồ ồ ệ cung c p. ấ



<i>Đánh giá đ a đi mịể</i>

Đ a đi m xác đ nh khơng khí c a bu i thuy t trình . M t bu i h i h p thân m tị ể ị ủ ổ ế ộ ổ ộ ọ ậ trong căn phòng tràn ng p ánh n ng t i khuôn viên tr ng đ i h c s t o cho c to cóậ ắ ạ ườ ạ ọ ẽ ạ ử ạ đ c m t l i t duy khác xa so v i bên trong phòng h p sang tr ng t i m t khách s n l n.ượ ộ ố ư ớ ọ ọ ạ ộ ạ ớ N u chúng ta có th đ n xem xét tr c đ a đi m thuy t trình, hãy nh ghi l i càng nhi uế ể ế ướ ị ể ế ớ ạ ề càng nhi u chi ti t càng t t, trong đó chú ý đ n b u khơng khí và quy mơ c a nó. Hãyề ế ố ế ầ ủ xem xét n i này vào th i đi m trùng v i lúc chúng ta d đ nh trình bày vào ngày thuy tơ ờ ể ớ ự ị ế trình, đ ch n ch đ c, cách di chuy n h p lý v i môi tr ng xung quanh đem l i hi uể ọ ỗ ượ ể ợ ớ ườ ạ ệ qu cao nh t. Đ ng th i,nh ki m tra v trí c a ra vào, c m đi n, công tác đèn và vi cả ấ ồ ờ ớ ể ị ử ổ ắ ệ ệ chu n b các đ ăn u ng nh (n u có). ẩ ị ồ ố ẹ ế

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

C n ph i ch c ch n r ng đ a đi m đ c s d ng đ th c hi n bu i thuy t trình ph iầ ả ắ ắ ằ ị ể ượ ử ụ ể ự ệ ổ ế ả đ l n đ ch a đ c h t s l ng và phù h p nhóm đ i t ng thính gi , ph i có gh ng iủ ớ ể ứ ượ ế ố ượ ợ ố ượ ả ả ế ồ và ph i thu n l i cho vi c s d ng các ph ng ti n h tr .ả ậ ợ ệ ử ụ ươ ệ ỗ ợ

N u s d ng máy chi u đa ph ng ti n ho c có trình chi u nh ng th c phimế ử ụ ế ươ ệ ặ ế ữ ướ video, ph i chu n b và ki m tra l i màn hình sao cho ph i đ l n đ nh ng khán thínhả ẩ ị ể ạ ả ủ ớ ể ữ gi dù có ng i đ u tiên hay cu i cùng đ u d dàng theo dõi.ả ồ ầ ố ề ễ

Nên quan tâm t i v trí khi thuy t trình. Ng i thuy t trình đ nh ng i hay đ nhớ ị ế ườ ế ị ồ ị đ ng? N u đ nh đ ng thì nên đ ng v trí nào đ khơng làm nh h ng đ n v trí c a cácứ ế ị ứ ứ ở ị ể ả ưở ế ị ủ ph ng ti n h tr và t t c các thính gi đ u có kh năng quan sát đ c ng i thuy tươ ệ ỗ ợ ấ ả ả ề ả ượ ườ ế trình.



<i>S p x p ch ng i cho ng i ngheắ ếỗ ồườ</i>

Vi c thu x p ch ng i cho ng i nghe có ý nghĩa r t quan tr ng, ph i đ m b o m tệ ế ỗ ồ ườ ấ ọ ả ả ả ộ s cân b ng h p lý. Chúng ta ph i tính đ n y u t ti n nghi, nh ng không nên v t quáự ằ ợ ả ế ế ố ệ ư ượ m c khi n thính gi có th ng g t d dàng trong phòng h p. Ng c l i, n u quá thi uứ ế ả ể ủ ậ ễ ọ ượ ạ ế ế ti n nghi s khi n ng i nghe thi u t p trung, n ào trong khi chúng ta thuy t trình. T tệ ẽ ế ườ ế ậ ồ ế ố nh t nên ch n gh ng i d ng th ng và cùng kích c , hãy b trí nh ng chi c gh cóấ ọ ế ồ ự ẳ ỡ ố ữ ế ế kho ng cách v a đ đ ng i nghe có th đ t c p ho c va-li xu ng sàn. Đ t gh nh thả ừ ủ ể ườ ể ặ ặ ặ ố ặ ế ư ế này cũng s đ phòng m t s ng i nghe r i vào ch ng ẽ ề ộ ố ườ ơ <i>ứ “s không gian ch t h p”.ợậ ẹ Trong</i>

tr ng h p ng i nghe mu n ghi l i nh ng đi u ng i thuy t trình nói, hãy l a ch n lo iườ ợ ườ ố ạ ữ ề ườ ế ự ọ ạ gh có tay v n đ h có th đ t s lên và ghi chép. Đ đ m b o m i ng i ng i vào cácế ị ể ọ ể ặ ổ ể ả ả ọ ườ ồ dãy gh hàng đ u, nên c t b t các dãy gh d tr dành cho nh ng ng i đ n mu n. Cu iế ầ ấ ớ ế ự ữ ữ ườ ế ộ ố cùng, khi s p x p ch ng i xong, c n tuân th các quy đ nh phòng ch ng cháy n t i đ aắ ế ỗ ồ ầ ủ ị ố ổ ạ ị đi m thuy t trình. ể ế

<i><b>2.5.5. Chu n b v hình th c và tâm lýẩ ị ềứ</b></i>

Chu n b v m t hình th c và tâm lý cũng là y u t quan tr ng nh vi c chu n bẩ ị ề ặ ứ ế ố ọ ư ệ ẩ ị bài thuy t trình. Cùng v i n i dung thuy t trình tác phong chuyên nghi p và s t tin sế ớ ộ ế ệ ự ự ẽ quy t đ nh s thành công c a m t bu i thuy t trình. ế ị ự ủ ộ ổ ế



<i>T tin vào b n thânựả</i>

Quá lo l ng v s lúng túng là đi u th ng th y thuy t trình viên. Thay vì b chiắ ỡ ự ề ườ ấ ở ế ị ph i b i s lo l ng đó, hãy bi n nó thành ngu n năng l ng đ có th tr thành m t ng iố ở ự ắ ế ồ ượ ể ể ở ộ ườ nói nhi t huy t và đ y s c s ng. Đ có đ c t tin, chúng ta hãy:ệ ế ầ ứ ố ể ượ ự

- Chu n b k càng: theo các chuyên gia tâm lý, s chu n b h p lý có th làmẩ ị ỹ ự ẩ ị ợ ể gi m đáng k n i lo l ng. B n s ph i tìm hi u v thính gi , v nh ng lĩnh v c h th t sả ể ỗ ắ ạ ẽ ả ể ề ả ề ữ ự ọ ậ ự quan tâm, s ph i l a ch n ch đ và nghiên c u k càng v nó. Chúng ta s ph i t p nóiẽ ả ự ọ ủ ề ứ ỹ ề ẽ ả ậ vài l n và th m chí trình di n tr c vài ba ng i b n thân. T t c đ u giúp chúng ta cóầ ậ ễ ướ ườ ạ ấ ả ề đ c s t tin, nh t là v thành cơng c a bài thuy t trình.ượ ự ự ấ ề ủ ế

- Đ ng bao gi h c thu c bài nói: Khi chúng ta h c thu c bài nói s ph thu c r từ ờ ọ ộ ọ ộ ẽ ụ ộ ấ nhi u vào nh ng gì mình nh , khi n chúng ta không th ch đ ng ng bi n n u có tìnhề ữ ớ ế ể ủ ộ ứ ế ế hu ng x y ra ngoài d ki n. M t khác, trong lúc thuy t trình, có khi ch m t y u t gâyố ả ự ế ặ ế ỉ ộ ế ố

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

theo ho c b sót c m t ý l n. K c khi chúng ta nh h t thì gi ng đ c c a chúng ta sặ ỏ ả ộ ớ ể ả ớ ế ọ ọ ủ ẽ nh m t cái máy, không truy n c m. Ng i nghe s nhanh chán v i nh ng gì chúng taư ộ ề ả ườ ẽ ớ ữ đ c t trí nh ch khơng ph i chúng ta trao đ i.ọ ừ ớ ứ ả ổ

- T ng t ng chúng ta s thuy t trình thành cơng: N u nghĩ r ng có th làm đ c,ưở ượ ẽ ế ế ằ ể ượ thông th ng chúng ta s th c hi n đ c. Trái l i, n u ngay t đ u lo s nhi u th , hi mườ ẽ ự ệ ượ ạ ế ừ ầ ợ ề ứ ế khi chúng ta có k t qu nh ý.ế ả ư

- Đ ng coi r t rè là rào c n: r t nhi u ng i cho r ng, nh ng ng i r t rè khó cóừ ụ ả ấ ề ườ ằ ữ ườ ụ th thuy t trình hay đ c. Th c t không h n nh v y, v n có r t nhi u thuy t trình viênể ế ượ ự ế ẳ ư ậ ẫ ấ ề ế có l i s ng khép kín và th m chí h i nhút nhát nh ng khi lên thuy t trình l i vơ cùng sôiố ố ậ ơ ư ế ạ n i. Đó là vì h th c s h ng thú v i bài thuy t trình và mu n đ c truy n c m h ng đóổ ọ ự ự ứ ớ ế ố ượ ề ả ứ đ n ng i nghe. Nh ng ng i r t rè th ng hay đ ý cách ng i khác nghĩ mình h n làế ườ ữ ườ ụ ườ ể ườ ơ t p trung vào n i dung. M t khi chúng ta ch chun tâm vào nh ng gì c n nói, s r t rèậ ộ ộ ỉ ữ ầ ự ụ s bi n m t.ẽ ế ấ



<i>T o n t ng t t đ pạ ấ ượố ẹ</i>

n t ng ban đ u th ng r t m nh m và khó thay đ i. Khi chúng ta g p m t ng i

thì trong đ u th ng nhanh chóng hình thành nh ng đánh giá v ng i đó, thơng quaầ ườ ữ ề ườ cách ăn m c và đi đ ng c a h , t ng t nh th khi chúng ta b c lên b c phát bi u,ặ ứ ủ ọ ươ ự ư ế ướ ụ ể trong đ u thính gi cũng hình thành nh ng đánh giá v chúng ta d a trên nh ng n t ngầ ả ữ ề ự ữ ấ ượ mà h v a nhìn th y, do đó ch n l a và quy t đ nh chuy n t i hình nh nh th nào vọ ừ ấ ọ ự ế ị ể ả ả ư ế ề b n thân mình đ n thính gi qua cái nhìn đ u tiên đó ý nghĩa h t s c quan tr ng. Đôi khiả ế ả ầ ế ứ ọ t o đ c n t ng t t đ u tiên đóng vai trị thi t y u đ i v i s thành công c a bài thuy tạ ượ ấ ượ ố ầ ế ế ố ớ ự ủ ế trình do đó chúng ta hãy ch n trang ph c phù h p và đi đ ng trình bày m t cách t tin đọ ụ ợ ứ ộ ự ể t o m t n t ng đ u tiên t t đ p v i thính gi . ạ ộ ấ ượ ầ ố ẹ ớ ả



<i>Phòng tránh nh ng s su tữơ ấ</i>

Tr c khi đ n tham d bu i thuy t trình, chúng ta nên ki m tra b qu n áo c a mìnhướ ế ự ổ ế ể ộ ầ ủ xem có g p các v n đ nh m c không v a, b b n, đ t khuy… N u c n th n h n, hay doặ ấ ề ư ặ ừ ị ẩ ứ ế ẩ ậ ơ th i ti t x u có th nh h ng đ n qu n áo, t t nh t nên mang theo và m c vào tr c khiờ ế ấ ể ả ưở ế ầ ố ấ ặ ướ b c vào phịng thuy t trình. T t nhiên, ph i l ng tr c th i gian chu n b và t i đ aướ ế ấ ả ườ ướ ờ ẩ ị ạ ị đi m thuy t trình có phịng thay qu n áo. ể ế ầ



<i>Xây d ng hình nh c th tích c cựảơ ểự</i>

Giao ti p phi ngôn ng gi a ng i v i ng i chi m 2/3 cu c giao ti p thông th ngế ữ ữ ườ ớ ườ ế ộ ế ườ và đi u này đ c th c hi n qua c ch , nét m t ho c các d ng ngôn ng c a c th khác.ề ượ ự ệ ử ỉ ặ ặ ạ ữ ủ ơ ể Th hi n m t hình nh c th tích c c tr c h t khi b t đ u t th - cách chúng ta giể ệ ộ ả ơ ể ự ướ ế ắ ầ ư ế ữ khung x ng c a mình.ươ ủ

- Phân tích t th : T th đ b t đ u bài thuy t trình là đ ng th ng, hai chân h i mư ế ư ế ể ắ ầ ế ứ ẳ ơ ở r ng hai bên và tr ng l ng c th d n đ u xu ng c hai chân. Hai cánh tay th l ng d cộ ọ ượ ơ ể ồ ề ố ả ả ỏ ọ hai bên thân ng i. T th này th hi n s khơng gị bó và chuy n t i ngơn ng c th

trung dung. Ví d , h i d n v ng i v phía tr c t o n t ng tích c c và thân thi n khiụ ơ ướ ề ườ ề ướ ạ ấ ượ ự ệ mu n lơi cu n và đ ng viên thính gi . Tuy nhiên, ng ng i v phía sau là t o n t ngố ố ộ ả ả ườ ề ạ ấ ượ tiêu c c và th hi n s khiêu khích. ự ể ệ ự

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

- C i thi n gi ng nói: Gi ng đi u và âm l ng gi ng nói có tác đ ng đ c bi t đ nả ệ ọ ọ ệ ượ ọ ộ ặ ệ ế bài thuy t trình. Chúng ta c n n m v ng và ki m soát c ch ho t đ ng c a c quan phátế ầ ắ ữ ể ơ ế ạ ộ ủ ơ âm đ đi u ch nh gi ng nói, vì đây là v n đ quan tr ng góp ph n quy t đ nh s thànhể ề ỉ ọ ấ ề ọ ầ ế ị ự công c a bu i thuy t trình. ủ ổ ế

<b>2.6 Luy n t p thuy t trìnhệ ậế</b>

<i>“ Ln ln có 3 bài phát bi u khác nhau cho m i bài phát bi u th c s . Bài luy nểỗểự ựệt p, bài b n đã phát bi u và bài mà b n mu n phát bi u”ậạểạốể</i>

<i><b> Dale Carnegie</b></i>

<i>“ Năng khi u, n u có ch là m t ph n, t t c đ u do kh luy n mà thành!”.ếếỉộầ ấ ả ềổệ</i>

<i><b> Richard Zeoli</b></i>

Thành công hay th t b i c a bu i thuy t trình ph thu c vào s chu n b và di n t pấ ạ ủ ổ ế ụ ộ ự ẩ ị ễ ậ c a ng i thuy t trình. N u chu n b k và luy n t p thu n th c thì ch c ch n bài thuy tủ ườ ế ế ẩ ị ỹ ệ ậ ầ ụ ắ ắ ế trình s di n ra suôn s và t t đ p. Đ c bi t n u ng i thuy t trình ch a có kinh nghi mẽ ễ ẻ ố ẹ ặ ệ ế ườ ế ư ệ trong thuy t trình, nên luy n t p càng nhi u càng t t.ế ệ ậ ề ố

<i><b>2.6.1.T p trình bày rõ ràngậ</b></i>

T p thuy t trình còn là c h i t t đ ng i thuy t trình n m v ng n i dung, đi uậ ế ơ ộ ố ể ườ ế ắ ữ ộ ề ch nh th i gian, s a ch a và b sung nh ng ch ch a chính xác trong bài thuy t trình.ỉ ờ ử ữ ổ ữ ỗ ư ế Lúc t p thuy t trình, nên s d ng các cơng c nghe nhìn. Khi k t thúc, cũng c n dành th iậ ế ử ụ ụ ế ầ ờ gian cho thính gi ch t v n.ả ấ ấ

Nh ng v n đ mà ng i thuy t trình c n t p là: Th i l ng, ngôn ng , ngôn ng cữ ấ ề ườ ế ầ ậ ờ ượ ữ ữ ơ th , đi m d ng và chuy n ý… Do đó, thuy t trình th càng nhi u l n càng t t. Khi luy nể ể ừ ể ế ử ề ầ ố ệ t p, ng i thuy t trình khơng q t p trung vào trang chi u, tài li u.ậ ườ ế ậ ế ệ

<i><b>2.6.2. Luy n t p nóiệ ậ</b></i>

M c tiêu c a vi c luy n t p là đ ghi nh t li u và trình t trình bày. Đây là c h iụ ủ ệ ệ ậ ể ớ ư ệ ự ơ ộ t t đ ng i thuy t trình đi u ch nh n i dung bài thuy t trình và b o đ m t t c m i đi mố ể ườ ế ề ỉ ộ ế ả ả ấ ả ọ ể đ u có c l ng, có đánh giá. ề ướ ượ

- Có th b t đ u luy n t p b ng cách đ n gi n là đ c qua toàn b bài vi t, r i th cể ắ ầ ệ ậ ằ ơ ả ọ ộ ế ồ ự hành tr c g ng. Sau đó, là chuy n sang thuy t trình dùng các trang gi y vi t nh ng ýướ ươ ể ế ấ ế ữ chính và ý ph c a bài thuy t trình. Ngồi ra, c n luy n t p c gi ng nói v i nh ng âmụ ủ ế ầ ệ ậ ả ọ ớ ữ đi u phù h p (nh t là thuy t trình b ng ngo i ng ). Khi luy n t p, hãy nói rõ ràng cệ ợ ấ ế ằ ạ ữ ệ ậ ả b ng gi ng th ng và gi ng l n. L n đ u tiên di n t p, ch c ch n s khó tránh kh i s cằ ọ ườ ọ ớ ầ ầ ễ ậ ắ ắ ẽ ỏ ự ứ ch ho c s b t ti n v i nh ng t li u. Nh ng hãy tin t ng r ng, qua nh ng l n luy nế ặ ự ấ ệ ớ ữ ư ệ ư ưở ằ ữ ầ ệ t p, s t tin s đ c xây d ng và c ng c . Nh đó, lúc đ ng tr c nh ng thính gi th tậ ự ự ẽ ượ ự ủ ố ờ ứ ướ ữ ả ậ s c a mình, ng i thuy t trình s th y: Đ b t đ u, khơng có gì khó!ự ủ ườ ế ẽ ấ ể ắ ầ

<i><b>2.6.3. Luy n t p theo nhómệ ậ</b></i>

Khi đã s n sàng, nên m i m t vài ng i chúng ta ho c đ ng nghi p đ n ngheẵ ờ ộ ườ ặ ồ ệ ế thuy t trình th và m i h đ a ra nh ng đi m mà h th y ch a hoàn thi n r i th o lu n vế ử ờ ọ ư ữ ể ọ ấ ư ệ ồ ả ậ ề cách đi u ch nh nh ng nh c đi m này. Ng i thuy t trình hãy h i ý ki n h c v âmề ỉ ữ ượ ể ườ ế ỏ ế ọ ả ề gi ng và c ch đi u b , chia s ni m vui v i h khi h th y mình thuy t trình hay vàọ ử ỉ ệ ộ ẻ ề ớ ọ ọ ấ ế

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

cũng đ ng th i th a nh n nh ng l i phê bình hay l i khuyên mà h góp ý. Nên hình dungồ ờ ừ ậ ữ ờ ờ ọ trong đ u b i c nh c a bài thuy t trình, đ c bi t là kho ng cách gi a ng i thuy t trình vàầ ố ả ủ ế ặ ệ ả ữ ườ ế gh thính gi đ u tiên đ i di n đ có th t o nên tình c m và gi ng nói d ch u, cho dùế ả ầ ố ệ ể ể ạ ả ọ ễ ị thuy t trình trong h i tr ng hay cho m t nhóm nh phòng h p.ế ộ ườ ộ ỏ ở ọ

<i><b>2.6.4. Nh ng l u ý khi luy n t p ữưệ ậ</b></i>

- Hãy đ c to, truy n c m bài di n văn nhọ ề ả ễ ư đang thuy t trình tr c cơng chúng.ế ướ - Hãy chèn thêm nh ng t ng , câu chuy n ý, chuy n đo n cho bài di n văn sinhữ ừ ữ ể ể ạ ễ đ ng, th hi n logic ch t ch có s c thuy t ph c cao.ộ ể ệ ặ ẽ ứ ế ụ

- S d ng nh ng t gi y nh (th ) đ ghi l i nh ng đi m chính, c n nh n m nhử ụ ữ ờ ấ ỏ ẻ ể ạ ữ ể ầ ấ ạ trong bài thuy t trình (nh ng ngế ữ ời có trí nh t t và th n kinh v ng thì khơng c n làm vi cớ ố ầ ữ ầ ệ này).

- Thuy t trình th k t h p v i các th g i ý (n u có) và nh ng slide (power point) đãế ử ế ợ ớ ẻ ợ ế ữ chu n b s n. C n nh n m nh: Thuy t trình là nói, nói hay, nói có s c lôi cu n, s c thuy tẩ ị ẵ ầ ấ ạ ế ứ ố ứ ế ph c, do đó bài nói ph i có đi m nh n, có tr ng tâm, ph i đụ ả ể ấ ọ ả ược trình bày b ng gi ngằ ọ truy n c m, sinh đ ng, ph i có ề ả ộ ả <i>“h n”,ồ có “th n”,ầ ch không ph i </i>ứ <i>ả “tr bài”ả</i> thu c lòngộ b ng m t gi ng đ u đ u, bu n ng ho c gi ng khô c ng, vô h n và càng không ph i đ cằ ộ ọ ề ề ồ ủ ặ ọ ứ ồ ả ọ bài di n văn do ai đó vi t h . Khi thuy t trình th nên đ ng lên, di chuy n nh ễ ế ộ ế ử ứ ể ư đang thuy t trình th t, không nên th đ ng ng i m t ch . Đ c bi t ph i bi t kh ng ch th iế ậ ụ ộ ồ ộ ỗ ặ ệ ả ế ố ế ờ gian thuy t trình, khi thuy t trình th , n u th y b quá gi , thì ph i c t b t n i dung, thaoế ế ử ế ấ ị ờ ả ắ ớ ộ tác cho v a v i th i gian quy đ nh. Hãy luôn nh m t bài thuy t trình có n i dung t t,ừ ớ ờ ị ớ ộ ế ộ ố nhng n u nói b quá gi , cũng s không mang l i cho chúng ta k t qu mong mu n.ế ị ờ ẽ ạ ế ả ố

Đ bài di n t p thành công, hãy luy n t p thuy t trình trể ễ ậ ệ ậ ế ước m t s ng i nghe nàoộ ố ườ đó và l y ý ki n c a nh n xét c a h . Ch n ngấ ế ủ ậ ủ ọ ọ ười nghe th gi ng v i nh ng ng i s làử ố ớ ữ ườ ẽ thính gi c a chúng ta. ả ủ

Ví d : Đ chu n b cho bài thuy t trình khi b o v lu n văn hay đ án t t nghi pụ ể ẩ ị ế ả ệ ậ ồ ố ệ chúng ta có th nh chính th y, cơ giáo hể ờ ầ ướng d n nghe th . Ho c chúng ta có th ghiẫ ử ặ ể hình l i bu i thuy t trình th c a mình đ có th rút ra nh ng nh n xét c n thi t.ạ ổ ế ử ủ ể ể ữ ậ ầ ế

<b>CÂU H I ÔN T P CHỎẬƯƠNG II</b>

1. T i sao vi c tìm hi u mong đ i c a ng i nghe và xác đ nh rõ m c đích bài thuy tạ ệ ể ợ ủ ườ ị ụ ế trình tr c khi th c hi n thuy t trình l i r t quan tr ng ?ướ ự ệ ế ạ ấ ọ

2. Trình bày các v n đ c n l u ý trong giai đo n chu n b cho m t bài thuy t trình?ấ ề ầ ư ạ ẩ ị ộ ế 3. M i sinh viên th c hành so n n i dung bài thuy t trình dài kho ng 2 trang A4 vàỗ ự ạ ộ ế ả th c hi n bài thuy t trình tr c l p v m t ch đ t ch n: tình u, cơng vi c, du l ch…ự ệ ế ướ ớ ề ộ ủ ề ự ọ ệ ị

</div>