Báo cáo khoa học: Kết quả xác định một số đặc điểm hình thái của các giống ong (Apis mellifera) nhập nội pot

Báo cáo khoa học:
Kết quả xác định một số đặc điểm hình thái
của các giống ong (Apis mellifera) nhập nội
Tạp chí KHKT Nông nghiệp 2007: Tập V, Số 2: 11-16 Đại học Nông nghiệp I

kết quả xác định một số đặc điểm hình thái
của các giống ong (
Apis mellifera)
nhập nội
Morphological characteristics of some introduced Apis mellifera bee varieties
Đồng Minh Hải
1
, Phùng Hữu Chính
1
, Đinh Văn Chỉnh
2

SUMMARY
This study was conducted to estimate morphological characteristics of several
introduced varieties of Apis mellifera bee in compared with A. mellifera bees, a check

vietnamese variety. At the most developing, 3 stocks of each varietty were selected and
60 bees were randomly collected of each bee stocks variety for measuring
morphologiucal characteristis viz., wing size, spout size and body size. The result
showed that some morphological indexes of the introduced Italy bees were significantly
different and higher than those of the Vietnamese A. mellifera.
After three years keeping in Vietnam, some sub-species showed the defferent in
morphological characteristics to each of original ones. Some indexes of morphology of
A. mellifera ligustica L. (introduced from Italia and Newzealand) and Apis mellifera
carnica P (original in Germany) were reduced but Apis mellifera carnica P (original in
Austria) was increased.
Key words: A. mellifera bees, estimation, introduced variety, morphological
characteritics.

1. ĐặT VấN Đề
Sự khác nhau về các đặc điểm hình thái
của ong mật là một trong những cơ sở quan
trọng để xác định sự đa dạng sinh học và chất
lợng của các giống. Ong thợ của mỗi giống
ong khác nhau có màu sắc và kích thớc các
bộ phận cơ thể khác nhau. Giống ong (Apis
mellifera ligustica) đợc nhập vào Việt Nam
từ đầu những năm 1960 đã đợc nuôi thành
công, nhng với số lợng ít chỉ khoảng 200
đàn (Tạ Thành Cấu, 1986). Năm 1983, Công
ty ong Trung ơng nhập 150 ong chúa Apis
mellifera caucasica, 150 ong chúa Apis
mellifera carpatica từ Liên Xô cũ và 150 ong
chúa Apis mellifera từ Cu Ba. Tuy nhiên sau
một vài năm nuôi, các giống ong trên bị chết
do ve ký sinh Varroa và đặc biệt là do

Tropilaelaps gây hại (Trần Đức Hà, 1991).
Sau vài thập kỷ tồn tại và thích nghi, ong
A. m. ligustica Việt Nam đã phát triển thành
vài trăm nghìn đàn. Tuy nhiên, chúng có một
số biểu hiện không đồng nhất về hình thái,
màu sắc và có tỷ lệ cận huyết cao 10-12%, sức
đẻ trứng trung bình thấp 846 trứng/ngày đêm,
năng suất mật không cao 25-30 kg/đàn/năm
(Phạm Xuân Dũng, 1996). Do vậy, để nâng
cao chất lợng giống ong phục vụ sản xuất,
ngoài việc chọn lọc giống ong A. m. ligustica
trong nớc thì cần thiết nhập một số giống ong
có chất lợng cao để nuôi thuần, bổ sung
nguồn gen, lai tạo với giống ong đã có. Trên
cơ sở đó, từ năm 2001 đến 2002, Trung tâm
nghiên cứu ong đã nhập các ong chúa thuộc
các giống ong Apis mellifera carnica (từ Đức
và áo), Apis mellifera ligustica (từ Niu Di Lân
và ý). Các ong chúa trên đã đợc nuôi cách ly
bệnh tại đảo Cái Bầu, huyện Vân Đồn, tỉnh
Quảng Ninh từ 6 đến 9 tháng, sau đó đợc đa
1
Trung tâm Nghiên cứu Ong.
2
Khoa Chăn nuôi Thuỷ sản, Đại học Nông nghiệp I.
Đồng Minh Hải, Phùng Hữu Chính, Đinh Văn Chỉnh
vào đất liền để nuôi thích nghi, theo dõi và
làm vật liệu lai tạo. Mục đích của nghiên cứu
này là xác định một số đặc điểm hình thái của
các giống ong thuần nhập nội và đời con của

chúng, kết quả thu đợc là cơ sở quan trọng để
phân loại và đánh giá chất lợng giống ong.
2. VậT LIệU Và PHƯƠNG PHáP NGHIÊN
CứU
2.1. Vật liệu nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng các giống ong nhập
nội (thế hệ xuất phát): Giống ong Apis
mellifera carnica nhập từ Đức; Giống ong
Apis mellifera ligustica nhập từ Niu Di Lân;
Giống ong Apis mellifera carnica nhập từ áo;
Giống ong Apis mellifera ligustica nhập từ ý.
Ngoài ra, nghiên cứu còn sử dụng giống ong
Apis mellifera ligustica của Việt Nam (A. m.
Ligustica Việt Nam) làm đối chứng.
2.2. Phơng pháp nghiên cứu
2.2.1. Phơng pháp thu thập mẫu
Ong thợ của các giống ong nhập nội đợc
thu thập vào thời điểm đàn ong phát triển tốt
nhất. Mỗi giống ong thu 180 mẫu ong thợ từ 3
đàn, mỗi đàn 60 con. Dùng nớc nóng
(khoảng 90
0
C) giết chết ong để cho vòi duỗi
thẳng ra. Sau đó bảo quản mẫu trong lọ nút
nhám 50 ml đã có sẵn cồn 70%. Trên lọ có
nhãn ghi ngày thu mẫu, ký hiệu đàn, giống
ong nhập nội.
2.2.2. Phơng pháp xác định các đặc điểm
hình thái
Các chỉ tiêu về kích thớc các bộ phận cơ

thể ong đợc xác định theo phơng pháp của
Anpatob B. B. (1948) và Ruttner (1988). Tính
chỉ số cubital theo phơng pháp của Goetze
(1964) (trích dẫn của Ruttner, 1988).
Kích thớc các chỉ tiêu đợc tính bằng
milimet (mm), số móc cánh đợc tính theo số
tự nhiên. Phơng pháp đo cụ thể nh sau:
Đo chiều dài vòi bằng cách chọn những
con ong có vòi duỗi dài. Dùng kẹp nhọn đa
sâu vào phần phụ miệng ong để gỡ nguyên vẹn
toàn bộ các phần của vòi và cho vào chén nhỏ
có ít nớc. Sau đó xếp 10 vòi duỗi thẳng lên
một lam kính, dùng tấm kính khác đè lên và
đo dới kính đo ở độ phóng đại 12 x 2 lần.
Đo chiều dài, chiều rộng cánh trớc,
chiều dài các đoạn gân cubital và số móc
cánh: Dùng kẹp gỡ cánh trớc bên phải của
từng con ong thợ. Khi gỡ chú ý lấy đợc cả
phần gốc cánh và không làm rách chúng. Các
cánh đợc xếp lên lam kính, dùng lam kính
khác đậy lên. Chiều dài cánh trớc đợc đo từ
gốc tới cuối mép cánh, chiều rộng đợc đo ở
chỗ rộng nhất của cánh, số móc cánh đợc
đếm ở phía sau cánh. Độ dài các gân cubital a
và cubital b đợc đo ở độ phóng đại 12 x 4
lần. Chỉ số cubital đợc xác định theo công
thức sau:
b
CI
a

=

Trong đó: CI là chỉ số cubital
a là độ dài đoạn gân cubital a
b là độ dài đoạn gân cubital b
Đo chiều dài và chiều rộng đốt bàn: Dùng
kẹp tách chân sau bên phải ra khỏi ngực ong.
Tách đốt ống và đốt đùi khỏi đốt bàn. Tách
đốt thứ nhất đốt bàn ra khỏi các đốt còn lại và
đặt lên tiêu bản. Cách làm tiêu bản để đo cũng
giống nh làm tiêu bản với vòi và cánh ong.
Đo chiều ngang, chiều dọc của các tấm
lng, tấm bụng và gơng sáp ở đốt bụng thứ 3:
Tách đốt bụng thứ 3 ra khỏi phần bụng ong,
sau đó tách riêng tấm lng và tấm bụng. Đối
với tấm lng, tiêu bản đợc làm sau khi gỡ ra
và đo ngay. Tấm bụng do dính nhiều cơ nên
đợc ngâm trong dung dịch xút 10% (KOH
hoặc NaOH) trong 1- 2 giờ để tẩy sạch, sau đó
rửa sạch bằng nớc lã và làm tiêu bản để đo.
Các chỉ tiêu nghiên cứu bao gồm: Chiều
dài vòi hút, chiều dài và chiều rộng cánh trớc,
Chiều dài đoạn gân a và gân b của ô cubital 3,
số lợng móc cánh, chiều dài và chiều rộng đốt
bàn thứ nhất của bàn chân sau, chiều ngang và
chiều dọc tấm lng và đốt bụng thứ 3, chiều
ngang và chiều dọc gơng sáp.
2.3. Phơng pháp xử lý số liệu
Các số liệu đợc xử lý bằng phơng pháp
thống kê sinh vật học, sử dụng chơng trình

Kết quả xác định một số đặc điểm hình thái của các giống ong (Apis mellifera) nhập nội
Excel các tham số cần tính: giá trị trung bình
(
X
), độ lệch chuẩn (SD).
3. KếT QUả Và THảO LUậN
3.1. Đánh giá một số đặc điểm hình thái của
các giống ong nhập nội
Kết quả xác định đặc điểm hình thái và
xếp hạng các chỉ tiêu hình thái đối với các
giống ong nhập nội và ong A. m. ligustica Việt
Nam cho thấy giá trị trung bình của chiều dài
vòi giống ong ý đạt 6,610,097 mm là lớn
nhất xếp thứ 1, thứ đến giống ong A. m.
ligustica Việt Nam, rồi đến giống ong áo và
cuối cùng là giống ong Niu Di Lân (Bảng 1 và
bảng 2). Giá trị trung bình của chiều dài cánh
trớc giống ong Đức đạt 9,55
0,114 mm là
lớn nhất, thứ đến giống ong Niu Di Lân và
cuối cùng là giống ong A. m. ligustica Việt
Nam. Tiếp tục đánh giá các chỉ tiêu khác ta
đợc các giá trị xếp hạng tơng ứng. Sau đó ta
tính đợc trung bình xếp hạng của từng giống
ong. Trong đó giống ong Đức có trung bình
xếp hạng = 1,67 0,888 là nhỏ nhất, nên
giống ong Đức có chỉ tiêu hình thái lớn nhất,
thứ đến giống ong Niu Di Lân và sau cùng là
giống ong A. m. ligustica Việt Nam. Các
giống ong mới đợc nhập về từ các nớc có

điều kiện khí hậu lạnh hơn nên ong có kích
thớc lớn hơn.
Bảng 1. Kết quả về một số chỉ tiêu hình thái của các giống ong nhập nội
và ong A. m. ligustica Việt Nam
Các giống ong nhập (n = 180)
Đức (A. m.
carnica)
Niu Di Lân (A.
m. ligustica)
áo (A. m.
carnica)
ý (A. m.
ligustica)
Ong A. m.
ligustica Việt
Nam (180)
Các chỉ tiêu

X SD


X SD


X SD


X SD

X SD

Chiều dài vòi (mm)
6,54
0,094

6,53 0,092

6,55 0,083 6,61 0,097 6,59 0,014
Chiều dài cánh trớc (mm)
9,55
0,114

9,47 0,181

9,44 0,104 9,40 0,117 9,36 0,018
Chiều rộng cánh trớc (mm)
3,32
0,058

3,30 0,067

3,27 0,045 3,27 0,050 3,27 0,008
Cubital b/a
0,40
0,070

0,49 0,067

0,49 0.061 0,50 0,063 0,49 0,066

Số móc cánh (chiếc)
21,4
1,368

20,4 1,648

20,3 1,881 20,5 1,756 20,5 1,722
Chiều dài đốt bàn (mm)
2,20
0,037

2,18 0,055

2,17 0,042 2,16 0,041 2,18 0,027
Chiều rộng đốt bàn (mm)
1,25
0,031

1,33 0,040

1,25 0,032 1,20 0,034 1,25 0,016
Chiều ngang tấm lng 3 (mm)
9,66
0,175

9,84 0,275

9,42 0,160 9,38 0,160 9,25 0,033
Chiều dài tấm lng 3 (mm)
2,28

0,039

2,31 0,065

2,23 0,031 2,24 0,045 2,19 0,029
Chiều ngang tấm bụng 3 (mm)
5,45
0,102

5,55 0,106

5,28 0,076 5,31 0,075 5,19 0,062
Chiều dài tấm bụng 3 (mm)
2,78
0,052

2,74 0,072
2,69
0,046 2,73 0,055 2,57 0,038
Chiều ngang gơng sáp (mm)
2,35
0,060

2,38 0,062

2,26 0,057 2,27 0,061 2,34 0,037
Chiều dài gơng sáp (mm)
1,29
0,040

1,27 0,042

1,25 0,035 2,22 0,067 1,24 0,027
Đồng Minh Hải, Phùng Hữu Chính, Đinh Văn Chỉnh
Bảng 2. Thứ tự xếp hạng một số chỉ tiêu hình thái của các giống ong nhập nội
và ong A. m. mellifera Việt Nam
Các giống ong nhập nội
Các chỉ tiêu
Đức Niu Di Lân
áo ý
Ong A. m.
ligustica
Việt Nam

Chiều dài vòi 4 5 3 1 2
Chiều dài cánh trớc 1 2 3 4 5
Chiều rộng cánh trớc 1 2 3 3 3
Số móc cánh 1 3 4 2 2
Chiều dài đốt bàn 1 2 3 4 2
Chiều rộng đốt bàn 2 1 2 3 2
Chiều ngang tấm lng 3 2 1 3 4 5
Chiều dọc tấm lng 3 2 1 4 3 5
Chiều ngang tấm bụng 3 2 1 4 3 5
Chiều dọc tấm bụng 3 1 2 4 3 5
Chiều ngang gơng sáp 2 1 5 4 3
Chiều dọc gơng sáp 1 2 3 5 4
Trung bình xếp hạng 1,67
1
1,92
2

3,42
4
3,25
3
3,58
5


Trung bình xếp hạng của giống ong càng
nhỏ thì kích thớc trung bình của giống đó
càng lớn. Thứ tự 1, 2, 3, 4, và 5 là sự giảm dần
về kích thớc. Qua đó thấy đợc các giống
ong nhập khẩu vào Việt Nam trong những
năm 2001-2002 đạt tiêu chuẩn chất lợng về
mặt hình thái, lớn hơn so với giống ong A. m.
ligustica Việt Nam đã có trớc đó.
3.2. Đánh giá một số đặc điểm hình thái của
đời con các giống ong nhập nội và ong A. m.
ligustica Việt Nam
Nghiên cứu các chỉ tiêu hình thái và xếp
hạng các chỉ tiêu này của đời con các giống
ong nhập nội và ong A. m. ligustica Việt Nam
cho kết quả giá trị trung bình và thứ tự xếp
hạng của các giống ong đã có sự thay đổi
(Bảng 3). Trong đó chiều dài vòi của giống
ong áo đạt 6,66 mm là lớn nhất và xếp thứ 1,
tiếp đến giống ong A. m. ligustica Việt Nam
xếp thứ 2 và sau cùng là giống ong Niu Di Lân
xếp thứ 5. Giá trị trung bình của chiều dài
cánh trớc của giống ong áo = 9,56 mm là

lớn nhất xếp thứ 1, sau đó là giống ong Đức
xếp thứ 2 và sau cùng là giống ong ý.
Phân tích các chỉ tiêu khác, thứ tự xếp
hạng đợc chỉ ra ở bảng 4. Trong đó trung
bình xếp hạng của giống ong Niu Di Lân đạt
2,00 là nhỏ nhất. Nh vậy các giá trị trung
bình của một số chỉ tiêu hình thái giống ong
Niu Di Lân từ vị trí thứ 2 (thế hệ xuất phát)
lên thứ nhất (đời con), tơng tự giống ong áo
từ thứ 4 lên thứ 2, giống ong Đức từ thứ nhất
xuống thứ 3, giống ong ý từ thứ 3 xuống thứ 5
và giống ong A. m. ligustica Việt Nam từ vị trí
thứ 5 lên thứ 4. Trong sự biến đổi giá trị trung
bình của một số chỉ tiêu hình thái giống ong
nhập nội, sự giảm về hình thái của giống ong
Đức (Bảng 5) có thể do có sự phân ly ở đời
con, bởi đây là giống A. m. carnica lai tạo
theo hớng năng suất mật cao. Còn giống A.
m. carnica áo đợc chọn lọc thuần.
Kết quả xác định một số đặc điểm hình thái của các giống ong (Apis mellifera) nhập nội
Bảng 3. Giá trị trung bình một số chỉ tiêu hình thái của đời con các giống ong nhập nội
và ong A. m. ligustica Việt Nam
Các giống ong nhập nội (n = 180)
Đức (A. m.
carnic
a)
Niu Di Lân (
A.
m. ligustica)
áo (A. m.

carnic
a)
ý (A. m.
ligustica)

Ong
A. m.
ligustica
Việt
Nam (180)
Các chỉ tiêu

X SD

X SD

X SD

X SD

X SD

Chiều dài vòi (mm)
6,54
0,088

6,51 0,081 6,66 0,084

6,53 0,096 6,57 0,034

Chiều dài cánh trớc (mm)
9,47
0,132

9,46 0,149 9,56 0,122

9,30 0,098 9,39 0,048

Chiều rộng cánh trớc (mm)
3,29
0,058

3,29 0,067 3,28 0,038

3,24 0,049 3,26 0,028

Cubital b/a
0,37
0,054

0,47 0,063 0,46 0,056

0,53 0,062 0,48 0,046

Số móc cánh (mm)
20,7
1,532

20,6 1,611 20,1 1,943

19,6 1,278 20,4 1,122

Chiều dài đốt bàn (mm)
2,21
0,048

2,20 0,057 2,19 0,042

2,18 0,041 2,18 0,026

Chiều rộng đốt bàn (mm)
1,23
0,034

1,24 0,035 1,29 0,031

1,19 0,027 1,26 0,018

Chiều ngang tấm lng 3 (mm)
9,39
0,167

9,76 0,198 9,67 0,199

9,22 0,147 9,27 0,053

Chiều dài tấm lng 3 (mm)
2,28
0,046

2,32 0,053 2,30 0,044

2,22 0,044 2,20 0,026

Chiều ngang tấm bụng 3 (mm)
5,37
0,104

5,54 0,102 5,34 0,106

5,28 0,093 5,21 0,067

Chiều dài tấm bụng 3 (mm)
2,77
0,054

2,79 0,046 2,75 0,042

2,71 0,052 2,63 0,035

Chiều ngang gơng sáp (mm)
2,34
0,063

2,29 0,059 2,37 0,056

2,25 0,056 2,34 0,036

Chiều dài gơng sáp (mm)
1,25

0,052

1,28 0,037 1,26 0,043

1,23 0,043 1,24 0,029

Bảng 4. Thứ tự xếp hạng một số chỉ tiêu hình thái của đời con các giống ong nhập nội
và ong A. m. ligustica Việt Nam
Các giống ong nhập nội
Chỉ tiêu

Đức Niu Di Lân

áo ý
Ong A. m.
ligustica
Việt Nam

Chiều dài vòi 3 5 1 4 2
Chiều dài cánh trớc 2 3 1 5 4
Chiều rộng cánh trớc 1 1 2 4 3
Số móc cánh 1 2 4 5 3
Chiều dài đốt bàn 1 2 3 4 4
Chiều rộng đốt bàn 4 3 1 5 2
Chiều ngang tấm lng 3 3 1 2 5 4
Chiều dọc tâm lng 3 3 1 2 4 5
Chiều ngang tấm bụng 3 2 1 3 4 5
Chiều dọc tấm bụng 3 2 1 3 4 5
Chiều ngang gơng sáp 2 3 1 4 2
Chiều dọc gơng sáp 3 1 2 5 4

Trung bình xếp hạng 2,25
3
2,00
1
2,08
2
4,42
5
3,58
4

Đồng Minh Hải, Phùng Hữu Chính, Đinh Văn Chỉnh
Bảng 5. Sự biến đổi giá trị trung bình một số chỉ tiêu hình thái của đời con các giống ong nhập nội
so với thế hệ xuất phát (mm)
Các giống ong nhập nội
Đức (A. m. carnica)
Niu Di Lân (
A. m.
ligustica)

áo (A. m. carnica) ý (A. m. ligustica)
Các chỉ tiêu
Xuất
phát

Đời
con

Thay
đổi

Xuất
phát

Đời
con

Thay
đổi
Xuất
phát

Đời
con

Thay
đổi
Xuất
phát

Đời
con

Thay
đổi
Chiều dài vòi (mm) 6,54 6,54 0 6,53 6,51 - 0,02 6,55 6,66 +0,11 6,61 6,53 - 0,08
Chiều dài cánh
trớc (mm)
9,55 9,47 - 0,18 9,47 9,46 - 0,01 9,44 9,56 +0,12 9,40 9,30 - 0,1
Chiều rộng cánh
trớc (mm)

3,32 3,29 - 0,03 3,30 3,29 - 0,01 3,27 3,28 +0,01 3,27 3,24 - 0,03
Số móc cánh (mm) 21,4 20,7 - 0,7 20,4 20,6 +0,02 20,3 20,1 - 0,2 20,5 19,6 - 0,9
Chiều dài đốt bàn
(mm)
2,20 2,21 +0,01 2,18 2,20 +0,02 2,17 2,19 +0,02 2,16 2,18 +0,02
Chiều rộng đốt bàn
(mm)
1,25 1,23 - 0,02 1,33 1,24 - 0,09 1,25 1,29 +0,04 1,20 1,19 - 0,01
Chiều ngang tấm
lng 3 (mm)
9,66 9,39 - 0,27 9,84 9,76 - 0,08 9,42 9,67 +0,25 9,38 9,22 - 0,16
Chiều dài tấm lng
3 (mm)
2,28 2,28 0 2,31 2,32 +0,01 2,23 2,30 +0,07 2,24 2,22 - 0,02
Chiều ngang tấm
bụng 3 (mm)
5,45 5,37 - 0,08 5,55 5,54 - 0,01 5,28 5,34 +0,06 5,31 5,28 - 0,03
Chiều dài tấm bụng
3 (mm)
2,78 2,77 - 0,01 2,74 2,79 +0,05 2,69 2,75 +0,06 2,73 2,71 - 0,02
Chiều ngang gơng
sáp (mm)
2,35 2,34 - 0,01 2,38 2,29 - 0,09 2,26 2,37 +0,11 2,27 2,25 - 0,02
Chiều dài gơng
sáp (mm)
1,29 1,25 - 0,04 1,27 1,28 +0,01 1,25 1,26 +0,01 2,22 1,23 +0,01
Thay đổi TB - 0,1108 - 0,0167 + 0,0550 - 0,1117

4. KếT LUậN
Một số chỉ tiêu hình thái chính của các

giống ong nhập nội có các kích thớc trung
bình và thứ tự xếp hạng cao hơn giống ong A.
m. ligustica Việt Nam.
Giống ong A. m. carnica Đức là giống có
giá trị trung bình của một số chỉ tiêu hình thái
cao và thứ tự xếp hạng đứng đầu các giống
ong nhập nội.
Trong quá trình nuôi thích nghi, giá trị
trung bình của một số chỉ tiêu hình thái chính
của đời con các giống ong nhập nội đã có sự
thay đổi. Thứ tự xếp hạng, đứng đầu là giống
ong Niu Di Lân sau đó đến ong áo và thấp
nhất ở ong ý.

Tài liệu tham khảo
Anpatob B. B. (1948). Biogeography and
Taxonomy of honeybees. Agr. Pub.
Moscow, pp. 39 - 42.
Tạ Thành Cấu (1986). Kỹ thuật nuôi ong mật.
Nhà xuất bản thành phố Hồ Chí Minh
Phạm Xuân Dũng (1996). Nghiên cứu một số
đặc điểm hình thái, sinh học của phân
loài ong ý (A. m. ligustica. Spinola),
nhập nội vào Việt Nam, góp phần chọn
lọc và nhân giống chúng. Luận án phó
tiến sỹ khoa học nông nghiệp, Trờng
Đại học Nông nghiệp I Hà Nội.
Trần Đức Hà (1991). Theo dõi thích nghi,
chọn lọc, nhân thuần các chủng ong
nhập nội. Báo cáo tổng kết đề tài cấp

Nhà nớc, 1991.
Ruttner F. (1988). Biogeography and
Taxonomy of honeybees. Springer
Verlag. Berlin, 1988.
Kết quả xác định một số đặc điểm hình thái của các giống ong (Apis mellifera) nhập nội