Tải bản đầy đủ (.doc) (5 trang)

Các dạng đề nghị luận văn học hay gặp trong đề thi THPT Quốc gia

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (112.87 KB, 5 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>Các dạng đề nghị luận văn học hay gặp trong đề thi THPTQuốc gia 2024</b>

<b>Dạng 1: So sánh hai tác phẩm văn học</b>

So sánh hai đoạn trích trong tác phẩm văn học là dạng bài mới và khó đối với họcsinh. Kiểu bài này yêu cầu cao về kiến thức và kỹ năng. Để làm tốt kiểu bài này khôngchỉ đưa ra những điểm giống và khác nhau giữa các đối tượng so sánh mà phải thấyđược điểm kế thừa và đổi mới của từng tác giả, từng giai đoạn văn học.

Kiểu bài này đa dạng:có thể so sánh hai tác phẩm ( hai đoạn trích) của hai tác giả, sosánh hai tác phẩm của cùng một tác giả, so sánh hai đoạn trích trong cùng một tácphẩm…Đối tượng so sánh về đề tài, nhân vật, tình huống, cách trần thuật, nghệthuật… Trong khuôn khổ bài viết tôi chỉ đề cập đến việc so sánh hai đoạn trích quamột số đề cụ thể.

<b>Ví dụ : Đề 1: Viết về dịng sơng Đà trong tùy bút “Người lái đị sơng Đà”, nhà văn</b>

Nguyễn Tn miêu tả “ có nhiều lúc trơng nó thành ra diện mạo và tâm địa một thứ kẻthù số một”. Nhưng cũng có khi: “ Con sông Đà gợi cảm. Đối với mỗi người, sơng Đàlại gợi một cách. Đã có lần tơi nhìn sông Đà như một cố nhân” ( Nguyễn Tuân -Ngữvăn 12 tập 1, NXB GD 2015)

Bằng hiểu biết của mình, anh chị hãy phân tích những vẻ đẹp trên của sơng Đà. Từ đólàm nổi bật nét độc đáo trong phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân.

<b>Đề 2: Trong truyện ngắn Vợ nhặt” nhà văn Kim Lân đã miêu tả tâm trạng của bà cụ</b>

Tứ: Chiều hôm trước, khi biết con trai mình đưa vợ về “ Bà lão cúi đầu nín lặng. Bàlão hiểu rồi. Lịng người mẹ nghèo khổ ấy còn hiểu ra biết bao nhiêu cơ sự, vừa ai ốnvừa xót thương cho số kiếp đứa con mình. Chao ơi, người ta dựng vợ gả chồng chocon là lúc trong nhà ăn nên làm nổi, những mong sinh con đẻ cái mở mặt sau này. Cịnmình thì… Trong kẽ mắt kèm nhèm của bà rỉ xuống hai dịng nước mắt… Biết rằngchúng nó có ni nổi nhau qua được cơn đói khát này khơng.”

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

Và sáng hôm sau, trong bữa cơm sáng:’ Bà cụ vừa ăn vừa kể chuyện làm ăn, gia cảnhvới con dâu. Bà lão nói tồn chuyện vui chuyện sung sướng về sau này”.( Kim Lân –Ngữ văn 12 tập 2, NXBGD 2015 )

Phân tích tâm trạng bà cụ Tứ trong hai lần miêu tả trên để thấy được thông điệp màtác giả muốn gửi gắm qua nhân vật này.

<b>Đề 3: Cảm nhận của anh chị về hai đoạn văn sau:</b>

“ Đá ở đây từ ngàn năm vẫn mai phục hết trong lịng sơng, hình như mỗi lần có chiếcthuyền nào xuất hiện ở quảng ầm ầm mà quạnh hiu này, mỗi lần có chiếc thuyền nàonhơ vào đường ngoặt sơng là một số hòn lại nhổm cả dậy để vồ lấy thuyền. Mặt hịnnào hịn ấy trơng cũng ngỗ ngược, hịn nào cũng nhăn nhúm, méo mó hơn cả cái mặtnước chỗ này”.( Người lái đị sơng Đà – Nguyễn Tuân)

“ Trước khi về đến vùng châu thổ êm đềm, nó đã là một bản trường ca của rừng già,rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua những ghềnh thác, cuộn xoáy nhưnhững cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn, và cũng có lúc nó trở nên dịu dàng và sayđắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng. Giữa lòng TrườngSơn, sơng Hương đã sống một nửa cuộc đời mình như một cơ gái Digan phóngkhống và man dại”.( Ai đã đặt tên cho dịng sơng – Hồng Phủ Ngọc Tường)

Anh/chị hãy làm sáng tỏ những nét giống và khác nhau trong phong cách nghệ thuậtcủa Nguyễn Tuân và Hoàng Phủ Ngọc Tường qua hai đoạn trích trên

Đối với kiểu bài này vẫn cần đảm bảo cấu trúc 3 phần: mở bài, thân bài, kết bài. Mỗiphần cần đảm bảo những nội dung sau:

<b>1. Mở bài</b>

<b>Mở bài mặc dù không phải là phần ăn điểm nhiều nhất trong cả bài văn nghị luận văn</b>

<b>học, nhưng lại là phần gây ấn tượng lớn nhất với người chấm điểm. Chính vì vậy, teen</b>

cần đầu tư phần mở bài sao cho thật hấp dẫn, gợi mở. Lưu ý là trong dạng bài so sánhhai tác phẩm văn học, bạn cần giới thiệu được hai tác phẩm cần so sánh và đặt ra vấnđề sẽ so sánh giữa hai tác phẩm.

<b>2. Thân bài</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>Trong tất cả các bài văn nghị luận văn học dạng so sánh hai tác phẩm, teen cần bảo</b>

đảm đủ các ý sau trong phần thân bài:

● Bước 1: Giới thiệu đầy đủ hoàn cảnh sáng tác, tác giả, nội dung khái quát và đặc sắc của hai tác phẩm văn học được yêu cầu đưa ra so sánh

● Bước 2: Nêu ra điểm chung giữa hai tác phẩm về đề tài, nội dung, đặc sắc nghệthuật và điểm chung về phong cách sáng tác của hai tác giả

● Bước 3: Phân tích lần lượt hai tác phẩm

● Bước 4: So sánh để đưa ra những điểm khác biệt giữa hai tác phẩm● Bước 5: Kết luận những điểm chung, điểm riêng giữa hai tác phẩm

<b>Một điều mà teen cần lưu ý khi so sánh hai tác phẩm trong bài văn nghị luận văn học</b>

đó là phải thường xuyên kết hợp phân tích và lấy dẫn chứng từ tác phẩm để tăng tínhthuyết phục. Muốn làm được điều này, bạn cần phải học thuộc lòng những dẫn chứngquan trọng.

<b>3. Kết bài</b>

<b>Cuối bài văn nghị luận văn học dạng so sánh hai tác phẩm, teen cần tóm lược, tổng</b>

kết lại những vấn đề đã phân tích, đồng thời đưa ra những ý kiến, nhận định của cánhân về hai tác phẩm.

<b>Dạng 2: Bàn luận về một ý kiến, nhận định văn học</b>

<b>Để làm được một bài văn nghị luận văn học dạng này về một ý kiến cần chú ý những</b>

vấn đề sau:

● Ý kiến, nhận định trong đề bài là đánh giá trên phương diện nào? Nội dung, nghệ thuật của cả bài văn nhay một chi tiết trong bài?

● Ý kiến, nhận định đưa ra là đúng hay sai?

● Tìm những chi tiết trong tác phẩm để làm rõ và nổi bật ý kiến, nhận định nếu ý kiến, nhận định đó đúng. Tìm những chi tiết trong tác phẩm để bác bỏ ý kiến, nhận định của đề bài nếu nó là ý kiến, nhận định sai (thường gặp là dạng ý kiến, nhận định của đề bài là đúng)

● Bám sát vào ý kiến, nhận định mà đề bài đưa ra để phân tích, bàn luận. Tránh chăm chú phân tích tràn lan nội dung của cả bài mà không liên hệ tới tác phẩm rồi ý kiến, nhận định của đề.

<b>Cụ thể về cách lập dàn ý bài văn nghị luận văn học dạng bàn luận về một ý kiến,</b>

nhận định văn học, teen có thể tham khảo thêm dưới đây:

<b>1. Mở bài</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

● Giới thiệu tác giả, tác phẩm● Giới thiệu tổng quát nhận định

<b>2. Thân bài</b>

● Bước 1: Giới thiệu về hồn cảnh sáng tác, nội dung chính khái qt của tác phẩm, tác giả. Từ đó nêu ra ý kiến, nhận định của đề bài.

● Bước 2: Giải thích chi tiết về nội dung của ý kiến, nhận định.

<small>●</small> Bước 3: Chứng minh – phân tích ý kiến, nhận định mà đề bài đã đưa ra. Teen

<b>cần lưu ý khi viết bài văn nghị luận văn học dạng này khơng nên đi sâu phân </b>

tích những chi tiết không liên quan đến nhận định. Nên tập trung phân tích các chi tiết trong tác phẩm có liên quan đến ý kiến, nhận định. Kết thúc mỗi luận điểm nên nhắc lại ý kiến, nhận định.

● Bước 4: Bình luận cá nhân, làm nổi bật sự đánh giá, quan điểm của bản thân vềý kiến, nhận định của đề.

<b>3. Kết bài</b>

Tóm lược, tổng kết lại vấn đề. Khẳng định sự đúng, sai của ý kiến, nhận đinh.

<b>Dạng 3: Nghị luận (phân tích/cảm nhận) đoạn thơ, đoạn văn</b>

Phân tích đoạn thơ sau trong bài thơ “Việt Bắc” của Tố Hữu:

<i>“Mình về mình có nhớ ta</i>

<i>Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng……</i>

<i>Mình đi mình lại nhớ mình</i>

<i>Nguồn bao nhiêu nước, nghĩa tình bấy nhiêu… ”</i>

<b>Dạng 4: Nghị luận (phân tích/cảm nhận) đoạn trích</b>

<i>Trong truyện ngắn Vợ chồng A Phủ , khi Mị bị A Sử trói vào cột, Tơ Hồi viết :</i>

<i>“ Trong bóng tối, Mị đứng im lặng, như khơng biết mình đang bị trói. Hơi rượu cịn</i>

<i>nồng nàn, Mị vẫn nghe tiếng sáo đưa Mị đi theo những cuộc chơi, những đám chơi. “Em không yêu, quả pao rơi rồi. Em yêu người nào, em bắt pao nào…”. Mị vùng bướcđi. Nhưng tay chân đau không cựa được. Mị khơng nghe tiếng sáo nữa. Chỉ cịn nghetiếng chân ngựa đạp vào vách. Ngựa vẫn đứng yên, gãi chân, nhai cỏ. Mị thổn thứcnghĩ mình khơng bằng con ngựa”.</i>

(Vợ chồng A Phủ – Tơ Hồi)

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

Từ đoạn văn trên, anh/ chị hãy làm rõ hình ảnh nhân vật Mị và nghệ thuật miêu tả tâmlí nhân vật của nhà văn.

<b>Dạng 5: Nghị luận về một tình huống truyện</b>

Có ý kiến cho rằng “ Trong truyện ngắn Vợ nhặt, nhà văn Kim Lân đã xây dựng đượcmột tình huống bất thường để nói lên khát vọng bình thường mà chính đáng của conngười”. Từ việc phân tích tình huống truyện của tác phẩm Vợ nhặt, anh/chị hãy bìnhluận ý kiến trên.

<b>Dạng 6: Nghị luận (phân tích/cảm nhận) nhân vật trong tác phẩm</b>

Phân tích nhân vật người đàn bà hàng chài trong tác phẩm chiếc thuyền ngoài xa củaNguyễn Minh Châu.

<b>Dạng 7: Nghị luận hai ý kiến bàn về văn học.</b>

Về hình tượng người lính trong bài thơ “Tây Tiến” của Quang Dũng, có ý kiến chorằng: người lính ở đây có dáng dấp của các tráng sĩ thuở trước. Ý kiến khác thì nhấnmạnh: hình tượng người lính mang đậm vẻ đẹp của người chiến sĩ thời kháng chiếnchống Pháp.

Từ cảm nhận của mình về hình tượng này, anh/chị hãy bình luận những ý kiến trên.(Câu 3.a. Đề thi ĐH năm 2013 – Khối C)

<b>Dạng 8: Đề tích hợp nghị luận xã hội</b>

Phân tích, cảm nhận về tác phẩm, sau đó liên hệ thực thế. Đây là kiểu bài nghị luận vềvấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học.

Nhà thơ Vũ Quần Phương từng viết:

<i>Có bao giờ sơng chảy thẳng đâu emSơng lượn khúc, lượn dòng mà tới bể.</i>

Hai câu thơ trên gợi cho em suy nghĩ gì về dịng sơng và những bài học cuộc đời rút ratừ đó?

</div>

×