Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (236.85 KB, 13 trang )
<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">
<b>1. Mở bài</b>
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm: Tố Hữu là một nhà thơ nổi tiếng của nước ta trong giaiđoạn 1930 - 1945. Bài thơ “Khi con tu hú” là một trong những bài thơ nổi tiếng nhấtcủa Tố Hữu.
- Khái quát nội dung tác phẩm: “Khi con tu hú” thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêucuộc sống và khát khao tự do mãnh liệt của người tù cách mạng.
+ Tiếng diều sáo vi vu trên trời
⇒ Âm thanh báo hiệu hè sang, như một bản nhạc sôi động đầu mùa.- Màu sắc:
+ Màu vàng của lúa chín, của bắp ngơ+ Màu vàng hồng của nắng mới
+ Màu xanh thẳm của bầu trời
⇒ Gam màu tươi sáng, màu của sức sống, đó cịn là những màu tượng trưng chosự tự do.
- Hình ảnh: cánh đồng lúa chín, trái cây bắt đầu chín
⇒ báo hiệu mùa hè, bước chuyển mình của thời gian từ xuân qua hạ.- Đường nét: diều sáo “lộn nhào” giữa nền trời xanh thẳm
⇒ cảnh vật, đường nét có đơi có cặp, thể hiện sức sống.
⇒ Bức tranh mùa hè tươi mới, sinh động, tràn đầy sức sống qua con mắt của mộttâm hồn trẻ trung, yêu đời. Phải vô cùng tinh tế mới có thể cảm nhận được từngbước chuyển của khơng gian và thời gian như vậy!
<b>Luận điểm 2: 4 câu thơ cuối là tâm trạng, cảm xúc của người tù</b>
- Trước khung cảnh tràn đầy sức sống của mùa hè, tâm trạng người tù cách mạngdường như đang bí bách, ngột ngạt hơn bao giờ hết.
+ Động từ mạnh: “đạp”, “ngột”, “chết uất”+ Một loạt từ cảm thán: “ôi!”, “làm sao”, “thôi!”
+ Kết thúc bằng một câu cảm thán + Nhịp thơ thay đổi: 6/2, 3/3
</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">⇒ Tâm trạng lên đến đỉnh điểm khiến nhà thơ phải liên tục thốt lên
- Tiếng chim tu hú được lặp lại 2 lần ở câu mở đầu và câu kết thúc: kết cấu đầu cuốitương ứng, tạo ra sự logic. Tiếng chim tu hú hay chính là tiếng gọi của sự tự do,tiếng gọi của cuộc sống đang hối hả, dồn dập, thúc giục niềm khao khát tự do, thoátkhỏi chốn ngục tù, và sâu xa hơn là khao khát đất nước được hịa bình độc lập đangcháy hừng hực trong lịng tác giả.
<b>Luận điểm 3: Thành cơng về nghệ thuật</b>
- Thể thơ lục bát giản dị, mềm mại, uyển chuyển
- Nhịp thơ thay đổi bất ngờ, diễn tả tâm trạng của tác giả
- Cảm xúc logic, giọng điệu thay đổi linh hoạt, khi vui tươi, hóm hỉnh, khi uất ức, dồnnén.
Tố Hữu là nhà thơ có nhiều những tác phẩm hay viết về nhiều chủ đề khác nhautrong thời kỳ cách mạng. Do đó, tên tuổi của ơng trở thành một trong những nhà thơcó nhiều thành cơng nhất. Mỗi tác phẩm văn học đều được các tác giả coi như đứacon yêu q của mình để bộc lộ những dịng tâm sự thầm kín. “ Khi con tu hú” đượcsáng tác trong thời gian nhà thơ bị bắt giam khi đang hoạt động. Bài thơ đã thể hiệnđược khao khát cháy bỏng của người chiến sĩ muốn hướng tới cuộc sống tự do ởbên ngồi. Với Tố Hữu cũng vậy, thơng qua đứa con tinh thần "Khi con tu hú", nhàthơ đã vẽ lên bức tranh thiên nhiên mùa hè rạo rực với khát vọng tự do, tình yêuquê hương, đất nước đến mãnh liệt
Nhan đề "Khi con tu hú" của bài thơ khơng chỉ nói đến thời gian mà cịn ẩn ý là mộtthời điểm bừng lên của thiên nhiên tạo vật bên cạnh đó chỉ khát khao hoạt độngcách mạng của con người. Tiếng chim tu hú có tác động mạnh mẽ đến nhà thơ bởilẽ nó báo hiệu một mùa hè đến và là biểu tượng cho sự bay nhảy được tự do, do đócó ảnh hưởng lớn đến nhà thơ khi đang bị giam cầm. Bài thơ "Khi con tu hú" đượcsáng tác vào năm 1939 tại nhà lao Thừa Phủ Huế, in trong tập thơ "Từ ấy", là mộttrong những bài thơ tiêu biểu cho hồn thơ Tố Hữu. Qua bài thơ, người đọc thấy
</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">được tình yêu cuộc sống thiết tha và niềm khao khát tự do cháy bỏng của ngườichiến sĩ cộng sản khi phải chịu cảnh tù đày khắc nghiệt. Trước hết sáu câu thơ đầulà bức tranh thiên nhiên mùa hạ thanh bình, rực rỡ nơi đồng quê
"Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đương chín trái cây ngọt dầnVườn râm dậy tiếng ve ngânBắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng caoĐôi con diều sáo lộn nhào tầng khơng"
Ngơn ngữ thơ giàu hình ảnh, hết sức tự nhiên, sống động, linh hoạt, nhà thơ đãdựng lên trước mắt người đọc khung cảnh thiên nhiên mùa hạ đẹp như một bứctranh lụa. Âm thanh của tiếng chim tu hú gọi bầy cứ ngân nga vang vọng như đánhthức cả thiên nhiên, dìu hồn người lạc vào thế giới của hoài niệm xa xăm về mộtmùa hạ sáng tươi, rộn rã, ngập tràn sức sống. Cảnh vật hiện lên thật lung linh vớisự hòa trộn một cách hài hịa của âm thanh, màu sắc, hương vị. Đó là âm thanh rộnràng của tiếng chim tu hú, của tiếng ve gọi hè, của tiếng sáo diều vi vu trên tầngkhơng; đó là màu sắc rực rỡ của màu lúa chín, của bắp rây vàng hạt; của ánh nắngđào dịu nhẹ; đó là hương vị ngọt ngào của trái cây; là bầu trời rộng lớn, tự do củatrời cao, diều sáo...Tất cả như đang tấu lên khúc nhạc mùa hè với rộn rã âm thanh,rực rỡ sắc màu, chan hòa ánh sáng, ngọt ngào hương vị.
Tu hú đến mang theo mùa hè với biết bao hương sắc, Tố Hữu cảm nhận được lúachiêm đang chín khiến cho hình ảnh những cánh đồng lúa chín vàng như hiện lêntrước mắt chúng ta. Tiếng chim tu hú đã làm bừng tỉnh một góc tăm tối trong tâmhồn thi nhân với khao khát được hòa hợp cùng thiên nhiên đến mãnh liệt. Con chimtu hú đánh thức tâm hồn nhà thơ khi "lúa chiêm đang chín" cịn trái cây thì "ngọtdần". Ta thấy tác giả nói "đương chín" chứ khơng phải là đang chín trái cây ngọt dầnchứ khơng phải là đã ngọt. Dường như mùa hè đang đến dần, nhà thơ muốn nóđừng trơi qua nhanh mà hãy chậm rãi nhà thơ muốn níu giữ từng chút một thờigian. Có lẽ, nhà thơ cảm nhận được thời gian trôi đi thật nhanh và muốn níu giữnhững hương thơm của đất trời nên đã viết rằng "đang chín" và "ngọt dần" chứkhơng phải đã chín và đã ngọt. Chắc chắn Tố Hữu phải là nhà thơ có tâm hồn nhạycảm, tinh tế và có trí tưởng tượng phong phú thì mới có thể dựng lên một bức tranhthiên nhiên mùa hạ đẹp, sinh động và giàu cảm xúc khi đang ở trong cảnh tù đàynhư vậy. Và qua đó chúng ta cũng thấy được tâm hồn trẻ trung, yêu đời và niềmkhát khao tự do mạnh mẽ của thi nhân. Bốn câu thơ cuối là cảm xúc và niềm khátkhao tự do cháy bỏng của người chiến sĩ:
"Ta nghe hè dậy bên lòng
</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">Mà chân muốn đạp tan phịng, hè ơi!Ngột làm sao chết mất thơiKhi con tu hú ngoài trời cứ kêu!"
Cách ngắt nhịp linh hoạt: 2/2/2; 6/2; 3/3; 4/4 kết hợp với các động từ tình thái mạnhnhư: "đập tan phịng", "chết uất thơi"; cùng với những từ cảm thán như "ơi, làm sao,thơi" đã có tác dụng diễn tả tâm trạng uất ức đến tột cùng muốn phá tan cả ngục tùtăm tối. Điều đó cho thấy niềm khát khao tự do luôn thường trực, mạnh mẽ cháybỏng trong lòng người chiến sĩ trẻ. Khao khát tự do của Tố Hữu ngày càng trở nênmãnh liệt bởi ông muốn cống hiến cho cách mạng, muốn tiếp tục con đường cáchmạng của mình. Nhà thơ đã sử dụng các động từ mạnh "đạp", "ngột", "chết" và dấuchấm than cuối câu thơ để bộc lộ những dòng cảm xúc phẫn uất đang trực trào. Biếtlàm sao khi ta đang bị giam cầm mà con chim tu hú ở ngoài trời vẫn cứ kêu. Phảichăng nhà thơ cảm nhận được đó là tiếng gọi của cách mạng đang giục giã nhà thơlên đường kháng chiến cứu nước. Tiếng chim tu hú gọi bầy trước không gian to lớnmênh mông đã tạo nên sự đối lập trong tâm hồn nhà thơ khi nhà thơ đang bị giamcầm không thể ra ngoài để hoạt động cách mạng.
Bởi vậy, dù con đường cách mạng có khó khăn đến đâu thì nhà thơ cũng sẽ đươngđầu và hoàn thành tốt các nhiệm vụ. Tâm trạng đau khổ, uất ức bật thốt thành lờithơ thống thiết. Câu thơ chứa đựng nỗi khắc khoải, vật vã, day dứt khôn nguôi cả vềthể xác lẫn tâm hồn của nhà thơ trẻ. Trong hoàn cảnh ấy, thời khắc ấy, người cộngsản phải tự đấu tranh với bản thân để làm chủ mình, vượt lên những đắng caynghiệt ngã của lao tù đế quốc, nuôi dưỡng ý chí, giữ vững khí tiết và tinh thần đấutranh cách mạng. Đó là một hình thức đấu tranh tích cực mà Bác Hồ rất tâm đắc khiNgười rơi vào chốn lao tù của Tưởng Giới Thạch: Thân thể ở trong lao, Tinh thần ởngoài lao. Các chiến sĩ cách mạng tiền bối trung kiên cũng đã khẳng định: Giamngười khóa cả chân tay lại, Chẳng thể ngăn ta nghĩ tự do. Tiếng chim tu hú cứ kêuhoài như nhắc nhở tới nghịch cảnh của nhà thơ, giục giã nhà thơ phá tung tù ngụcđể dành lại tự do.
Bài thơ "Khi con tu hú" đã khép lại nhưng tiếng chim tu hú vẫn vang vọng mãi trongtâm hồn nhà thơ. Qua bức tranh thiên nhiên tràn đầy hương sắc được cảm nhậnbằng nhiều giác quan đã giúp Tố Hữu giãi bày được những uất ức trong lịng mình.Với cách sử dụng ngơn từ giản dị nhưng có tính tạo hình cao đã khẳng định tài năngnghệ thuật của nhà thơ. Người nghệ sĩ không chỉ cầm bút để đánh giặc mà cịn cóthể cầm súng ra chiến trường. Họ có một niềm khao khát tự do đến cháy bỏng, khátkhao được đứng trong hàng ngũ của Đảng để mang sức mình phục vụ cách mạng.
</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">Trên đây Luật Minh Khuê đã chia sẻ các bạn bài văn mẫu phân tích tác phẩm "Khicon tu hú" của Tố Hữu. Có thể nói "Khi con tu hú" là khúc ca tâm tình, là tiếng gọiđàn hướng về đồng quê và bầu trời tự do với tình yêu và niềm khao khát cháy bỏng.
Dàn ý phân tích bài thơ lá đỏ
Mở bài: giới thiệu chủ đề bài viết: hình ảnh và cấu trúc bài thơ Lá đỏ của NguyễnĐình Thi II. Thân bài: - Giới thiệu về tác giả, tác phẩm: + Nguyễn Đình Thi(1924 – 2003) quê ở Hà Nội, là một nhà thơ, nhà văn, nhà phê bình văn học,nhạc sĩ. + Hoàn cảnh ra đời tác phẩm: Mùa thu năm 1974, Nguyễn Đình Thitheo đường mịn Hồ Chí Minh vào chiến trường Nam Bộ, ơng đã chứng kiến hiệnthực của cuộc chiến tranh khốc liệt giữa bức tranh thiên nhiên Trường Sơn mùalá rụng. + Tóm tắt nội dung bài thơ: tái hiện cuộc hành quân trường kì, vĩ đạicủa đất nước ta trong cuộc chiến tranh khốc liệt để bảo vệ tổ quốc. - Cấu tứ bàithơ: niềm tin của tác giả vào chiến thắng của dân tộc, dự cảm về ngày mai tươisáng khi đất nước dành được độc lập tự do hoà bình. - Phân tích hình ảnh: + 2câu thơ đầu tiên: không gian nơi hai người gặp nhau: trên cao lộng gió, rừngào ào lá đỏ; đỉnh Trường Sơn cao lộng gió ; phóng tầm mắt nhìn ra xa; có thểhiểu theo nghĩa bóng là tư tưởng cách mạng dồi dào như gió lộng trên cao. + 4câu thơ tiếp theo: hình ảnh con đường Trường Sơn. “Em đứng bên đường nhưquê hương Vai áo bạc quàng súng trường; Giữa con đường hành qn giankhổ, hình ảnh cơ gái thanh niên xung phong đứng bên đường đã xóa tan nhưngsự vất vả vừa trải qua, mang lại cảm xúc thân thương, bình dị như quê hương.Từ láy “vội vã” trong câu thơ “Đồn qn vẫn đi vội vã” có nghĩa thể hiện sựvội vàng, đi liên tục mà không ngừng nghỉ của đồn qn. + “Bụi Trường Sơnnhịa trời lửa”: sự khắc nghiệt và gian lao của chiến tranh, con đường hànhquân khốc liệt, nguy hiểm; không khí hào hùng. + 2 câu thơ cuối: lời hứa hẹn,dự cảm về một Việt Nam chiến thắng, giải phóng Sài Gòn. - lời hẹn chứa nhiệthuyết lý tưởng, khoa khát của tuổi trẻ. - Nghệ thuật sử dụng bài thơ: thể thơ tựdo, bút pháp so sánh, ngôn ngữ thơ chân thực, gần gũi với người đọc.nhịp thơnhư nhịp bước chân hành quân mạnh mẽ; tái hiện hình ảnh chiến trường và lýtưởng của tuổi trẻ. III. Kết bài: Bài thơ cho người đọc hiểu được sự khốc liệt, hysinh của dân tộc ta trong cuộc chiến bảo vệ Tổ Quốc.
Nguyễn Đình Thi (1924-2003) quê ở Hà Nội, ông là một nhà thơ, nhà văn, nhàphê bình văn học, nhạc sĩ. Thơ ơng tự do, phóng khoáng, đồng thời cũng hàmsúc, giàu chất suy tư, dạt dào cảm hứng yêu nước. Thể loại mà ông tâm huyếtnhất vẫn là thơ, bởi đối với ông thơ như là một đứa con tinh thần mà cả cuộc đờicủa ông hướng tới và theo đuổi. Thơ của ông thường mang cảm hứng về đất
</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">nước, con người trong thời kì kháng chiến. Ơng viết về đất nước gian khổ đauthương, con người chiến đấu để giành lại độc lập trong thời kì chiến tranh giankhổ. Một số tác phẩm tiêu biểu: Diệt phát xít (1945), Người Hà Nội (1947), Đấtnước (1955)…… Bài thơ Lá đỏ được sáng tác tháng 12 năm 1974 – thời điểmcuộc kháng chiến thống nhất đất nước bước vào giai đoạn cuối, toàn quân vàdân ta đang dồn sức cho tiền tuyến. Ông đã chứng kiến hiện thực của cuộcchiến tranh khốc liệt “giữa nghìn tiếng nổ rung đêm lửa”. Sự hy sinh mất mát,đớn đau do chiến tranh gây ra và con người lại chính là những cá thể bị tổn hạinhiều nhất… Nhưng cũng chính từ những tổn thất, đau thương, mất mát ấy lạihiện lên một vẻ đẹp diệu kỳ, lãng mạn của bức tranh thiên nhiên Trường Sơnbao la, với sắc đỏ phủ trời xanh của màu lá đỏ. Xúc động trước cảnh thiên nhiênTrường Sơn lá đỏ ào ào tung bay trong gió và trong khoảnh khắc đó bài thơđược ra đời, và trở thành khúc ca ra trận dọc theo chiều dài đất nước. Bài thơcòn được nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ nhạc và thành bài hát thể hiện khung cảnhoai hùng của đoàn quân ra trận. Mở đầu bài thơ là hình ảnh gặp em trên cao,trên cao ở đây đầu tiên là nói về vị trí địa lý có thể là lúc đó tác giả đã gặp đượcem từ trên núi cao, đèo cao. Trên cao ở đây khơng chỉ nói về vị trí địa lý màcịn nói đến vị trí về tình cảm trong lịng của tác giả, tình cảm thiêng liêng nàyđược đặt trên cao hơn mọi tình cảm khác. Đó là một nơi đẹp đẽ, thoáng đãng,đứng từ trên cao nguyên lộng gió ta cảm nhận được một khoảng khơng vơ tận,bao la. Và thể hiện trước khơng gian đó là hình ảnh rừng lá đỏ ào ào, bay tronggió. Giữa khung cảnh bầu trời xanh mát mẻ, nổi bật lên là hình ảnh là đỏ, màulá đỏ như tơ điểm thêm cho bầu trời Trường Sơn giữa lúc khói lửa mịt mù, dobom đạn thả xuống đất Trường Sơn, phải chăng chính hình lá đỏ đó đã chạm đếntrái tim của tác giả. Bao nhiêu chiếc là đỏ đó cũng là bấy nhiêu những tâm tư,tình cảm của tác giả gửi vào trong đó. Mùa lá đỏ nên thơ ấy đã tô điểm cho bứctranh thiên nhiên thêm hùng tráng và màu đỏ ấy cũng đã vẽ lên sức sống chocon đường Trường Sơn mùa ra trận. Giữa lúc đất nước đang diễn ra cuộc chiếnđấu căng go và gay gắt, màu lá đỏ như tiếp thêm sức mạnh cho những ngườilính trên chiến trường có thêm sức mạnh để chiến đấu vì quê hương, đất nướcthân yêu của mình. Bốn câu thơ tiếp theo là hình ảnh con đường Trường Sơnmùa ra trận. Mở đầu là hình ảnh cơ thanh niên xung phong đứng bên đường.Nhắc đến con đường Trường Sơn khơng thể thiểu hình ảnh những cơ gái thanhniên xung phong, vì lịng u nước mà sẵn sàng lên đường. Em đứng bênđường, như quê hương Vai áo bạc, quàng súng trường Hình ảnh cô gái trẻtrung, xinh đẹp, dồi dào sức trẻ. Đáng lẽ ra những cô gái này phải được hưởngcuộc sống yên bình, hạnh phúc. Thế nhưng, vì đất nước cịn đang có giặc xâm
</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">chiếm nên những cô gái ấy sẵn sàng lên đường, đôi vai gầy vẫn sẵn sàng quàngsúng xông ra chiến trường. Nhắc đến các cô gái thanh niên xung phong cũngrất nhiều nhà thơ lấy cảm hứng để viết. Trong bài thơ “Cái điểm sáng ấy” củatác giả Trần Nhật Thu cũng đã viết về những cô gái thanh niên xung phongtrên tuyến đường Trường Sơn. “Mấy năm rồi chạy trên tuyến Trường Sơn Cóđêm nào như đêm nay nhớ mãi Những cọc tiêu là những cô em gái Thanh thảnđứng bên đường trọng điểm – xe lên.” Hình ảnh con đường Trường Sơn được tácgiả nhắc đến trong hai câu thơ. Đoàn quân vẫn đi vội vã Bụi Trường Sơn nhịatrời lửa. Đó là con đường đầy gian khổ và khắc nghiệt. Nhưng đoàn quân ta vẫnbước chân chập trùng, hối hả. Nó như rung chuyển đạp lên mọi khó khăn, thửthách. “Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa” bầu trời, khung cảnh Trường Sơn mịt mù,không phải do sương hay do cát bụi mà đây là do bom đạn, súng pháo baynghi ngút. Khung cảnh thật khốc liệt làm sao. Qua câu thơ này ta có thể cảmnhận được khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp nhưng cũng vô cùng khốc liệt vàmáu lửa. Đó là một khơng gian đẹp và cũng chính là một biểu tượng của chiếntranh đã được bài thơ khắc họa. Hai câu thơ cuối của bài thơ là lời chào tạmbiệt và lời hứa hẹn gặp lại giữa Sài Gòn khi đất nước ta thống nhất. Chào emem gái tiền phương Hẹn gặp nhé giữa Sài Gịn…. Hình ảnh em ở đây vừa hiệndiện của hậu phương đang dồn mọi sức lực cho tiền tuyến vừa là đóng vai trịngười lính ở tiền phương. Một lời chào nghe thì rất đơn giản nhưng ẩn sâu bêntrong lời chào đấy là lời hứa hẹn về ngày trở lại khi đất nước đã giành được độclập. Chiến dịch cuối cùng của cuộc trường chinh ấy sẽ mang tên Bác, gặp nhaugiữa Sài Gòn là gặp nhau trong ngày tồn thắng. Khơng cịn khói bụi rực trờinữa mà là khung cảnh vui mừng khôn xiết khi đất nước ta giành được độc lập.Bằng thể thơ tự do, giọng thơ chân thực, hình ảnh của bài thơ cũng rất gần gũi,khái quát được vẻ đẹp của thiên nhiên và con người Việt Nam ta. Đặc biệt hìnhảnh lá đỏ tạo cảm giác mạnh, mang ý nghĩa biểu trưng cho những dự cảm, dựbáo về thắng lợi tất yếu của dân tộc. Bài thơ Lá đỏ là một bài thơ hay và để lạiấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.
I. Mở bài:
<small></small> Giới thiệu về nhà thơ Tố Hữu và bài thơ " Từ ấy" để đặt nền tảngcho việc phân tích sâu hơn về tác phẩm và tác giả.
II. Thân bài:
A. Tâm trạng vui sướng khi bắt gặp lý tưởng cộng sản
<small></small> Thời điểm "Từ ấy": Đánh giá những sự kiện quan trọng trong cuộcđời Tố Hữu, như giác ngộ lý tưởng cộng sản, mở đầu cho bài thơ.
</div>